Test z zakresu rozwoju Rzeczypospolitej Obojga Narodów do czasów Jana III Sobieskiego

Transkrypt

1 Test z zakresu rozwoju Rzeczypospolitej Obojga Narodów do czasów Jana III Sobieskiego 1. Rzeczpospolita Obojga Narodów była państwem: A. dualistycznym i jednorodnym narodowo; B. zróżnicowanym kulturowo i wielowyznaniowym; C. wielonarodowym i wielowyznaniowym; D. chrześcijańskim i wielokulturowym. Zapoznaj się z diagramem struktury społecznej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i wykonaj zadanie 2, 3, Podstawową grupę społeczną w państwie stanowiła/li a)... świadczy to, że najwięcej ludzi zatrudnionych było w b) Podstawową formę organizacji produkcji stanowił folwark, którego właścicielami byli feudałowie stanowiący...% społeczeństwa. 4. Przywiązanie chłopa do ziemi nie powodowało: A. zmniejszenia kosztów produkcji rolnej; B. intensywniejszej pracy na roli własnymi narzędziami; C. zmniejszania ich udziału w rynku lokalnym; D. zmniejszenia zapotrzebowania na produkty rzemieślnicze. 5. Sytuacja wskazana w zadaniach 2, 3 i 4 prowadziła w przyszłości do powiększenia/zmniejszania (wybierz właściwe określenie) się liczby miast. 6. Przenikaniu się kultur w Rzeczypospolitej Obojga Narodów sprzyjał/a/o: A. rozwijająca się gospodarka folwarczno-pańszczyźniana; B. polityka narodowościowa ostatnich Jagiellonów; C. współpraca wielonarodowościowego społeczeństwa; D. decyzje konfederacji warszawskiej realizującej tolerancję. 7. Unia brzeska w swym założeniu miała wspierać wzajemną współpracę wyznawców katolicyzmu i prawosławia, do jej skutków zaliczymy: A. rozwój tolerancji religijnej na ziemiach polsko-litewskich; B. bezkonfliktowe współistnienie wyznawców różnych kościołów; C. zrównanie wszystkich mieszkańców państwa polsko-litewskiego w prawach; D. wzrost nierozwiązanych konfliktów między katolikami, unitami i prawosławnymi. Strona 1 z 8

2 8. W 1572 roku zmarł Zygmunt August. Okres rządów Jagiellonów zakończył się. Stan sprawujący władzę polityczną podjął decyzje w zakresie organizacji państwa w czasie bezkrólewia. Do tych decyzji nie należał/a/o: A. porozumienie się szlachty w sprawach wiary i religii Rzeczypospolitej; B. powołanie straży marszałkowskiej odpowiedzialnej za bezpieczeństwo publiczne; C. zwołanie sejmu dla ustalenia sposobu obsadzenia tronu polsko-litewskiego; D. ustanowienie urzędu interrexa w osobie prymasa Jakuba Uchańskiego. 9. Uzupełnij schemat przedstawiający we właściwej kolejności postępowanie w przypadku opróżnienia tronu w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Przy pracy korzystaj z pojęć zapisanych poniżej. Śmierć króla, sejm koronacyjny, sejm konwokacyjny, interrex, elekcja viritim, pacta conventa, artykuły henrykowskie, zaprzysiężenie, ustalenie, sejm elekcyjny, warunki elekcji Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadania 10, 11, 12, [...] za żywota naszego my i potomkowie nasi królowie polscy i ciż wielkie książęta litewskie [...] nie mamy mianować ani obierać [...] żadnym sposobem ani kształtem wymyślonym króla, na państwo sukcesora naszego zasadzać, a to dlatego, aby zawdy wiecznymi czasy po zejściu naszym i potomków naszych wolne obranie zostawało wszem stanom koronnym [...] 4. O wojnie albo ruszeniu pospolitym nic zaczynać nie mamy mimo pozwolenie sejmowe wszech stanów, ani za granice koronne obojga narodu rycerstwa koronnego wojennym obyczajem wywodzić [...] 9. Sejm walny koronny we dwie lecie najdalej ma być składan [...]. A przed takowymi sejmy w Polsce, wedle zwyczaju, a w Litwie wedle statutu Wielkiego Księstwa Litewskiego sejmiki powiatowe być mają [...] 17. Osobliwie to warujemy, iż podatków ani poborów żadnych [...] także ceł nowych miast naszych w Polsce i Wielkim Księstwie Litewskim i we wszystkich ziemiach naszych do Korony należących składać i postanawiać nie mamy, bez zezwolenia wszech stanów na sejmie walnym [...] 21. A jeślibyśmy (czego Boże uchowaj) co przeciw prawom, wolnościom, artykułom, kondycjom wykroczyli albo czego nie wypełnili, tedy obywatele koronni obojga narodu od posłuszeństwa i wiary nam powinnej wolne czynimy i od panowania. Źródło: Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 20, Ustrój Polski w XVI XVIII wieku, oprac. W. Szczygielski, Warszawa 1960, s Strona 2 z 8

3 10. Zamieszczony powyżej tekst ze względu na treść i moc nie stanowił: A. aktu prawnego obowiązującego Henryka Walezjusza i następnych władców elekcyjnych; B. gwarancji utrzymania w Rzeczypospolitej Obojga Narodów dotychczasowego ustroju politycznego; C. zasadniczej ustawy traktującej o urządzeniu organizacji władzy w Rzeczypospolitej Obojga Narodów; D. zobowiązań władcy w zakresie polityki zagranicznej i zasady regulowania zobowiązań finansowych monarchy względem państwa. 11. W zakresie obsadzania tronu polskiego monarcha zobowiązywał się do realizacji: A. elekcji za życia panującego władcy; B. realizacji zasady dziedziczenia władzy; C. utrzymania wolnej elekcji; D. wskazywania swego następcy. 12. Szlachta wobec władcy, który nie respektuje wolności szlacheckiej, mogła Z przedstawionego powyżej fragmentu wynika, że sejm nie posiada prawa w zakresie: A. decydowania o wojnie i pospolitym ruszeniu; B. uchwalania podatków; C. nakładania ceł w miastach Polski i Litwy; D. zwoływania parlamentu. 14. Przedstaw, zachowując właściwą chronologię, władców elekcyjnych od Henryka Walezjusza do Jana III Sobieskiego. 15. Ustanowienie Trybunału Koronnego i Litewskiego, zreformowanie wojska poprzez utworzenie piechoty wybranieckiej i husarii oraz powołanie Akademii Wileńskiej to dzieła w zakresie polityki wewnętrznej: A. Zygmunta III Wazy; B. Henryka Walezjusza; C. Stefana Batorego; D. Jana III Sobieskiego. 16. Na czas rządów władców elekcyjnych XVI i XVII wieku przypada okres największych wojen Rzeczypospolitej Obojga Narodów prowadzonych z: A. Rosją, Turcją, Cesarstwem; B. Szwecją, Turcją, Węgrami; C. Rosją, Habsburgami, Litwą; D. Turcją, Szwecją, Rosją. 17. Wojny Rzeczypospolitej ze wskazanymi w zadaniu 16 państwami rozpoczęła wojna z Karolem Sudermańskim o Inflanty w 1600 roku, a zakończył ostatecznie: A. pokój w Oliwie; B. pokój w Andruszowie; Strona 3 z 8 C. pokój w Karłowicach; D. pokój w Polanowie.

4 Poniższe zdania dotyczą wojen Rzeczypospolitej XVII wieku. Zaznacz odpowiednio w karcie odpowiedzi literę P jeśli uznasz, że zdanie jest prawdziwe lub F w przypadku zdania fałszywego. 18. Główną przyczyną wojen ze Szwecją była ekspansywna polityka Szwecji prowadzona w Basenie Morza Bałtyckiego. 19. Skutkiem wojen były traktaty welawsko-bydgoskie, na mocy których Rzeczpospolita zrzekła się lenna pruskiego na rzecz Brandenburgii. 20. W wojnach ze wschodnim sąsiadem Rzeczpospolita zrealizowała swe cele polityczne, zabezpieczając na ponad 100 lat swoją wschodnią granicę. 21. Stefan Czarniecki otrzymał od króla za męstwo podczas potopu Tykocin i buławę hetmańską. 22. Jan Karol Chodkiewicz po raz pierwszy odniósł zwycięstwo pod Kircholmem dzięki użyciu husarii. 23. Na załączonej poniżej mapie wskaż za pomocą właściwie sporządzonej legendy zmiany terytorialne Rzeczypospolitej w XVII wieku. 24. Konflikt wewnętrzny Rzeczypospolitej, który przekształcił się w niekorzystną dla państwa polsko-litewskiego sytuację, to: A. rokosz Zebrzydowskiego; B. powstanie Chmielnickiego; C. dymitriady; D. powstanie chłopskie. Strona 4 z 8

5 25. Wojny Rzeczypospolitej z XVII wieku nie spowodowały w państwie: A. zubożenia całego społeczeństwa; B. wzrostu ucisku pańszczyźnianego; C. upadku miast i ich agraryzacji; D. wzmocnienia władzy królewskiej. 26. Ubożejąca średnia szlachta wycofała się z aktywnego życia politycznego, wzrosła natomiast rola magnaterii w rządzeniu państwem. Niechlubnym przykładem uzależnienia szlachty od magnatów był/a/o: A. zwycięski rokosz Lubomirskiego; B. wystąpienie na sejmie posła Sicińskiego; C. przeciwstawianie się reformom władzy; D. konserwatywna ideologia sarmacka. Strona 5 z 8

6 KARTA ODPOWIEDZI Nazwisko i imię... klasa... data A B C D A B C D 5. a)... b) A B C D 7. A B C D 8. A B C D A B C D 11. A B C D Strona 6 z 8

7 13. A B C D A B C D 16. A B C D 17. A B C D Jeśli uznasz, że zdanie jest prawdziwe wybierz literę P, jeśli fałszywe wybierz F. 18. P F 19. P F 20. P F 21. P F 22. P F 23. Strona 7 z 8

8 24. A B C D 25. A B C D 26. A B C D Strona 8 z 8