RZECZPOSPOLITA SZLACHECKA

Transkrypt

1 ... imię i nazwisko ucznia czas trwania konkursu: 45 minut maks. liczba punktów: nazwa i adres szkoły RZECZPOSPOLITA SZLACHECKA KONKURS HISTORYCZNY DLA GIMNAZJALISTÓW ROK SZKOLNY 2018/2019 Życzymy powodzenia! 1

2 1. Połącz pojęcie z definicją. (2 pkt.) A. unia personalna. B. unia realna 1) związek dwóch lub więcej państw, których sprawy zagraniczne, wojskowe i finansowe prowadzone są wspólnie 2) połączenie dwóch lub więcej państw poprzez osobę wspólnego monarchy przy jednoczesnym zachowaniu odrębnych władz 2. Zaznacz poprawną odpowiedź. (1 pkt.) Rycina przedstawia A. zjazd elekcyjny B. Sejm Walny C. pospolite ruszenie D. rokosz 3. Do podanych władców przyporządkuj daty ich panowania. (3pkt.) A. Henryk Walezy B. Stefan Batory.. C. Zygmunt III Waza.. 1) ) , 3)

3 4. Do podanych władców elekcyjnych dopisz nazwę państwa, z którego pochodzili. (4 pkt.) A. Henryk Walezy... B. Stefan Batory... C. Zygmunt III Waza... D. Michał Korybut Wiśniowiecki 5. W tabeli umieszczono wydarzenia z historii Polski od XVI do XVII w. W odpowiednich rubrykach wpisz władców, za panowania których miały one miejsce. (8 pkt.) Wydarzenie Władca zawarcie unii brzeskiej wygnanie arian z Polski zawarcie ugody sandomierskiej przeprowadzenie elekcji vivente rege sekularyzacja państwa zakonu krzyżackiego sekularyzacja państwa zakonu inflanckiego zawarcie unii lubelskiej zawiązanie rokoszu Zebrzydowskiego 6. Podkreśl poprawny chronologicznie ciąg zdarzeń. (1 pkt.) A. bitwa pod Obertynem - bitwa pod Cecorą - I wolna elekcja B. bitwa pod Cecorą - bitwa pod Obertynem - I wolna elekcja C. I wolna elekcja - bitwa pod Obertynem - bitwa pod Cecorą D. bitwa pod Obertynem - I wolna elekcja - bitwa pod Cecorą 3

4 7. Zaznacz P (prawda) lub F (fałsz). (5 pkt.) Wyboru władców elekcyjnych dokonywano na sejmie elekcyjnym, który odbywał się w Krakowie. Prawo do udziału w wyborze nowego władcy mieli tylko magnaci. Szlachta przedkładała elektom do zaprzysiężenia artykuły henrykowskie dokument gwarantujący nienaruszalność szlacheckich praw i wolności. Szlachta wymogła na elektach pacta conventa, czyli osobiste zobowiązania królów elekcyjnych wobec państwa. Stefan Batory dokonał reformy wojskowej, podporządkował Polsce i Litwie większość Inflant oraz ufundował Akademię Wileńską. 8. Podkreśl poprawną odpowiedź. (1 pkt.) Rycina przedstawia bitwę, którą wojska Rzeczypospolitej stoczyły w XVII wieku z A. Rosją B. Szwedami C. Turkami D. Tatarami 4

5 9. Wypisz litery, którymi oznaczono dwie bitwy, w których dowodził hetman Stanisław Żółkiewski i dwie, w których dowodził Jan Karol Chodkiewicz. A. Kircholm (4 pkt.) B. Trzciana C. Cecora D. Chocim E. Kłuszyn Stanisław Żółkiewski Jan Karol Chodkiewicz Do podanych postanowień dobierz odpowiadające im traktaty pokojowe. Odpowiedzi wybierz spośród: pokój w Buczaczu, rozejm w Andruszowie, pokój w Oliwie, pokój w Polanowie. (2 pkt.) A. Rzeczpospolita straciła lewobrzeżną Ukrainę.... B. Jan Kazimierz zrzekł się roszczeń do tronu szwedzkiego Wykorzystując fragment opracowania historycznego dokończ zdanie.(2 pkt.) Magnaci nie zamierzali jednak na tym poprzestać. Wykorzystali tajemnicze okoliczności śmierci carewicza Dymitra[ ] i szerzące się wśród ludu rosyjskiego wieści o rzekomym jego cudownym ocaleniu. A. Zbrojna interwencja polskich magnatów w celu osadzenia na tronie carskim pretendenta podającego się za syna cara Iwana Groźnego jest nazywana.. B. Podaj, jaka była bezpośrednia przyczyna kampanii wojennej z Rosją w latach Na podstawie tekstu źródłowego oraz własnej wiedzy wykonaj polecenia. Wespazjan Kochowski1, Dzieje Polski pod panowaniem króla Michała [fragment] Turek po wzięciu Kamieńca w dalszą wybrał się drogę [...], wojska na dwie części rozdzielił: jedna leżała obozem pod [...], tam był sam cesarz i do niego nareszcie przypuszczeni zostali komisarze [posłowie]; drugie wojsko oblegało Lwów, usilnie dobywając miasta. Przystępuję teraz do [opisania postanowień] traktatów. [...] 2. Co rok Najjaśniejszy król polski przez posłów swoich Najjaśniejszej Porcie przesyłać będzie w upominku czerwonych złotych, zaczynając po skończeniu roku 1672 od roku przyszłego, tj dnia 5 listopada, tj. dnia św. Dymitra [...]. 5

6 3. Podole wedle dawnych granic zostawać ma pod zwierzchnictwem Porty ottomańskiej [...]. 4. Załogi polskie będące na Podolu wyjdą ze swymi sługami i dobrami ruchomymi i własną bronią. Zaś Porta ottomańska zatrzyma dla siebie zamki i miasta, które wzięte zostały lub poddały się, wyjąwszy województwo ruskie. Teksty źródłowe do nauki historii w szkole, nr 17, Warszawa 1960, s (2 pkt.) A. Zaznacz poprawne dokończenie zdań. Traktat, którego warunki wymieniono w tekście, został zawarty w a) Andruszowie b) Buczaczu c) Chocimiu d) Karłowicach B. Władca państwa, z którym strona polska podpisała traktat, nosił tytuł a) chana b) emira c) cara d) sułtana 13. Na podstawie źródeł wykonaj polecenia. (2 pkt.) Źródło 1. Fragment listu ambasadora rosyjskiego w Rzeczypospolitej Jakoba Sieversa do Katarzyny II. Widzę zbliżającą się chwilę, w której wola Waszej Imperatorskiej Mości stanie się wiadoma. [...] Przywódcy tutejsi, oba Kossakowscy, książę biskup Massalski i Rzewuski widzą wyraźnie, o co chodzi... [...] oni z góry oddają cześć, komu należy... Przy odjeździe z Warszawy dałem hrabiemu Ożarowskiemu 500 dukatów [...], niech sobie tak poczyna, żeby na dalszy ciąg zasłużył. Tutaj dałem tysiąc dukatów wicemarszałkowi Zabielle, z tym samym zastrzeżeniem. Zrobię to samo z Kossakowskim [...]. Rozumie się, że kasa ministra pruskiego ponosi tego połowę. Wiek XVI XVIII w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1999, s Źródło 2. Fragment książki historyka Andrzeja Zahorskiego. Agitacja jakobinów oddziaływała na Jana Kilińskiego tak silnie, że stał się rzecznikiem szybkiego sądu ludowego [...]. Późno w noc pracowali cieśle i stolarze warszawscy, [...] tak że [...] z świtem widzieć się dały [...] szubienice w Rynku Miasta Starej Warszawy [oraz] na Przedmieściu Krakowskim [...]. Sąd kryminalny wydał pospiesznie wyroki śmierci na Ożarowskiego, Zabiełłę, [...], biskupa Kossakowskiego. Trzy godziny sąd rozbiorem ich przestępstw zatrudniał się [...], po czym nastąpiła publiczna egzekucja. Wszystkim tym wydarzeniom towarzyszyło ogromne napięcie nerwowe, jakieś ogólne odczucie, że dokonuje się akt sprawiedliwości. A. Zahorski, Warszawa [...], Warszawa 1985, s. 143,

7 A. Wyjaśnij, o co oskarżono osoby, na które wydano wyroki śmierci B. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Do wydarzeń opisanych w źródle 2. doszło w czasie a) konfederacji barskiej b) obrad Sejmu Wielkiego c) wojny w obronie Konstytucji 3 maja d) powstania kościuszkowskiego 14. Przyjrzyj się ilustracjom i odpowiedz na pytania. (8 pkt.) A. Kiedy miało miejsce to wydarzenie? B. Kto jest głównym bohaterem tego obrazu? C. Jakie były skutki tego wydarzenia? D. Kto jest twórcą tego obrazu? 7

8 A. Kiedy miało miejsce to wydarzenie? B. Kto jest głównym bohaterem tego obrazu? C. Jakie były skutki tego wydarzenia? D. Kto jest twórcą tego obrazu? 15. Ułóż chronologicznie podane wydarzenia. Wpisz w odpowiednie miejsca cyfry od 1 do 5. (5 pkt.) Przeprowadzenie II rozbioru Rzeczypospolitej.. Utworzenie Szkoły Rycerskiej w Warszawie.. Zawiązanie konfederacji w Barze.. Utworzenie Komisji Edukacji Narodowej.. Ogłoszenie uniwersału połanieckiego.. 8

9 16. Napisz, jakie wydarzenie przedstawia poniższa mapa. (1 pkt.). 17. Na podstawie lektury Historia powszechna XVI-XVII wieku Zbigniewa Wójcika zaznacz prawidłowe odpowiedzi. (9 pkt.) Zygmunt III Waza był synem: a) Gustawa III b) Jana III c) Iwana III Zygmunt III Waza został królem Szwecji w roku: a) 1592 b) 1595 c) 1600 Zygmunt III Waza podczas rządów w Szwecji dążył do: a) zniszczenia luteranizmu b) zniszczenia katolicyzmu c) wprowadzenia prawosławia Następcą Zygmunta III Wazy w Szwecji został: a) Karol VIII b) Karol IX c) Karol X 9

10 Bitwa polsko-szwedzka pod Kircholmem miała miejsce w roku: a) 1605 b) 1610 c) 1615 Kircholm znajdował się w pobliżu: a) Wilna b) Moskwy c) Rygi Podczas potopu szwedzkiego królem Szwecji był: a) Karol X Gustaw b) Karol XII Gustaw c) Karol XVI Traktat o rozbiorze Polski w 1656 roku został zawarty w: a) Oliwie b) Kiejdanach c) Radnot W rozbiorze Polski podczas potopu szwedzkiego mieli uczestniczyć między innymi: a) Tadeusz Rakoczy, Bohdan Chmielnicki, Bogusław Radziwiłł b) Jerzy Rakoczy, Bohdan Chmielnicki, Bogusław Radziwiłł c) Jerzy Rakoczy, Bohdan Chmielnicki, Ferdynand IV Habsburg 10