NAZWA. Nazwa wywodzi się od cyklu artykułów Artura Górskiego z 1898 r. (przyrównanie zjawisk w polskiej literaturze do zjawisk w Europie)

Transkrypt

1 MŁODA POLSKA

2 NAZWA Nazwa wywodzi się od cyklu artykułów Artura Górskiego z 1898 r. (przyrównanie zjawisk w polskiej literaturze do zjawisk w Europie)

3 INNE NAZWY Modernizm (od fr. moderne nowoczesny) nowatorstwo idei i sposobu tworzenia. Fin de siècle koniec wieku, epoka schyłkowa, cywilizacja chyląca się ku upadkowi. Neoromantyzm podobne jak w romantyzmie postrzeganie sztuki i roli artysty. Dekadentyzm pesymistyczna postawa człowieka względem świata. Symbolizm częste sięganie po symbol jako środek wyrażenia istoty niewyrażalnej.

4 RAMY CZASOWE 1890 r. (pojawienie się nowej generacji twórców) 1918 r. (koniec I wojny światowej)

5 ŚWIATOPOGLĄD EPOKI Fin de siècle Koniec wieku, koniec pewnej ery. Tendencje dekadenckie: atmosfera schyłkowości, końca cywilizacji i śmierci dotychczasowej kultury.

6 ŚWIATOPOGLĄD EPOKI Neoromantyzm wybujały indywidualizm, kult jednostki i sztuki zainteresowanie sferą duchową i niechęć do materializmu idealizm, irracjonalizm, subiektywizm i mistycyzm oraz symbolizm jako środki ekspresji odrodzenie się w Polsce problematyki niepodległościowej

7 FILOZOFIA Epoka przypadająca w Polsce na lata , czyli przełom wieków, jest często nazywana czasem negowania wszystkiego, rozpusty, popadania w uzależniania. Gdy osiemnastowieczni twórcy starali się nieść kaganek oświaty wśród najuboższych warstw, dążyli do emancypacji kobiet, próbowali znaleźć drogę do odzyskania niepodległości, tak ci z końca wieku mówili tylko: Nie wierzę w nic i odurzali się kolejną dawką opium. Źródło: mlodapolska.klp.pl

8 ARTUR SCHOPENHAUER Człowiek wciąż cierpi, bo kieruje nim bezrozumny popęd, którego nie można zaspokoić. Człowiek jest z natury zły. Ludzie mają prawo być głupimi. Człowiekowi o nic bardziej nie chodzi niż o zaspokojenie swej próżności i żadna rana nie jest tak bolesna jak ta, która zadana jest miłości własnej.

9 HENRI BERGSON Świat można poznać tylko poprzez intuicję (intuicjonizm). Tkwią w nas siły zmuszające nad do rozwoju. Człowiek winien dać tyleż wysiłku w upraszczanie swego życia, ile go daje w komplikowanie. Istnieje co najmniej jedna rzeczywistość, którą ujmujemy wszyscy od wewnątrz, za pomocą intuicji, a nie zwykłej analizy. Materia to język, którym Bóg do nas mówi.

10 SZTUKA Impresjonizm: utrwalenie ulotnych chwil, wrażeń, momentów, skupienie się na świetle i kolorze, zatarcie konturów, odrealnienie obrazów.

11 IMPRESJONIZM W POEZJI Kazimierz Przerwa-Tetmajer Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym) Cicho, cicho, nie budźmy śpiącej wody w kotlinie, lekko z wiatrem pląsajmy po przestworów głębinie... Okręcajmy się wstęgą naokoło księżyca, co nam ciała przezrocze tęczą blasków nasyca, i wchłaniajmy potoków szmer, co toną w jeziorze, i limb szumy powiewne, i w smrekowym szept borze, pijmy kwiatów woń rzeźwą, co na zboczach gór kwitną, dźwięczne, barwne i wonne, w głąb wzlatujmy błękitną. Cicho, cicho, nie budźmy śpiącej wody w kotlinie, lekko z wiatrem pląsajmy po przestworów głębinie...

12 SZTUKA Ekspresjonizm: Cechy charakterystyczne to deformacja i ostro zamalowywane kontury przedmiotów. Ekspresjonizm miał na celu wyrażenie uczuć artysty. Przeciwstawiał się naturalizmowi.

13 SZTUKA Symbolizm: Przedstawianie tego, co niewyrażalne. Nawiązania do mitologii, Biblii, własnej wyobraźni, wizji sennych. Posługiwanie się symbolem. Dwie płaszczyzny dzieła dosłowna i symboliczna.

14 SZTUKA Secesja: Łączenie elementów architektury, rzeźby, malarstwa i rzemiosła zgodnie z zasadą jedności sztuk. Płynne i faliste linie, pastelowa kolorystyka, asymetria, niewyraźna lub roślinna ornamentacja.

15

16 LITERATURA Literatura okresu Młodej Polski, choć skupiona głównie wokół takich tematów, jak sprawa narodowa, bunt, miejsce i rola artysty i sztuki, to jednak jest nieprzewidywalna, zaskakująca, a przede wszystkim co najbardziej interesujące - jest kontrowersyjna. W okresie Młodej Polski do łask powróciła bohaterka pozytywistycznych czasów niepoetyckich, ulubienica muz liryka. Nie znaczy to, że na dalszy plan zepchnięto dramat czy prozę. Trzy rodzaje funkcjonowały obok siebie, dostarczając nam odbiorcom z XXI wieku dreszczyku podczas lektury mrocznych nowel Stefana Grabińskiego czy uśmiechu w trakcie czytania skeczy kabaretu Zielony Balonik. Źródło: mloda-polska.klp.pl

17 STEFAN ŻEROMSKI Stefan Żeromski herbu Jelita ( ) polski prozaik, publicysta, dramaturg. Nazwany sumieniem polskiej literatury. Pierwszy prezes Polskiego PEN Clubu. Ludzie bezdomni Dzieje grzechu Przedwiośnie Siłaczka Syzyfowe prace Zmierzch

18 WŁADYSŁAW REYMONT Władysław Reymont ( ) polski pisarz, prozaik i nowelista, jeden z głównych przedstawicieli realizmu z elementami naturalizmu w prozie Młodej Polski. Niewielką część jego spuścizny stanowią wiersze. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za czterotomową epopeję chłopską Chłopi. Ziemia obiecana Chłopi Bunt Komediantka

19 GABRIELA ZAPOLSKA Gabriela Zapolska ( ) właściwie Maria Gabriela Janowska z domu Piotrowska herbu Korwin, primo voto Śnieżko-Błocka polska aktorka, dramatopisarka, powieściopisarka i publicystka. Przedstawicielka polskiego naturalizmu, wykpiwała moralną obłudę mieszczaństwa. Pisała komedie satyryczne, dramaty i powieści. Moralność pani Dulskiej Panna Maliczewska Sezonowa miłość

20 STANISŁAW WYSPIAŃSKI Stanisław Wyspiański ( ) polski dramaturg, poeta, malarz, grafik, architekt, projektant mebli. Jako pisarz związany z dramatem symbolicznym. Tworzył w epoce Młodej Polski. Bywa nazywany czwartym wieszczem polskim. Wesele Wyzwolenie Klątwa Warszawianka

21 OBRAZY WYSPIAŃSKIEGO

22 JAN KASPROWICZ Jan Kasprowicz ( ) polski poeta, dramaturg, krytyk literacki i tłumacz. Przedstawiciel Młodej Polski, związany przede wszystkim z naturalizmem, symbolizmem oraz ekspresjonizmem. Uważany za jednego z najwybitniejszych poetów w dziejach literatury polskiej. Z chałupy Z chłopskiego zagonu Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach Księga ubogich

23 LEOPOLD STAFF Leopold Staff ( ) - polski poeta, tłumacz i eseista. Jeden z najwybitniejszych twórców literatury XX wieku, prekursor poezji codzienności. Zaliczany do czołowych poetów młodopolskich, w okresie międzywojennym stał się duchowym przywódcą skamandrytów. Już za życia nazywany "pomnikiem polskiej poezji", postrzegany jako wzór klasyka i artystymędrca. Sny o potędze Dzień duszy Ptakom niebieskim Gałąź kwitnąca

24 KAZIMIERZ PRZERWA-TETMAJER Kazimierz Przerwa-Tetmajer ( ) - polski poeta, nowelista, powieściopisarz, przedstawiciel Młodej Polski, brat przyrodni malarza Włodzimierza Tetmajera. Melodia mgieł nocnych Anioł Pański Prometeusz Koniec XIX wieku

25 MŁODA POLSKA Źródło zdjęć: commons.wikimedia.org