Język polski marzec. obraz epoki Młodej Polski: najważniejsze zjawiska historyczne, społeczne i kulturowe (filozofia, nauka, sztuka);

Transkrypt

1 Język polski marzec Klasa II Słowa na czasie 2, rozdział VII Wymogi podstawy programowej: obraz epoki Młodej Polski: najważniejsze zjawiska historyczne, społeczne i kulturowe (filozofia, nauka, sztuka); pojęcia: modernizm, neoromantyzm, neoklasycyzm, katastrofizm, dekadentyzm, cyganeria, bohema, filister, naturalizm, ludomania, symbolizm, symbolika, symbol, impresjonizm, hymn, sonet, komedia, synestezja, obraz poetycki; środki poetyckie: synestezja, metafora, porównanie, epitet; rodzaje literackie (w odniesieniu do dzieł epoki). Zadania do zrobienia: Przeczytaj tekst i wykonaj zadania od 1. do 4. Edward Charytonow Rozwój secesji w architekturze Fragment Wyrażenie secesja pochodzi z łaciny. Secessio oznacza oddzielenie się, odłączenie. Nazwę tę zastosowano do kierunku panującego w architekturze i sztuce końca XIX wieku oraz początku XX. We Francji kierunek ten nosił nazwę le style moderne lub Art Nouveau, w Niemczech ochrzczono go mianem Jugendstill. W Polsce przyjęła się nazwa secesji, ale także spotkać można określenie tego okresu jako modernizm lub Nowy Styl. [...] Niewątpliwym walorem tego kierunku jest przyjęta zasada swobodnej kompozycji. Architekci projektujący w tym stylu operowali formą często akonstrukcyjną, jednak łączyli ją z podstawowymi czynnikami tworzącymi dzieła architektoniczne. Dobór i faktura materiałów, proporcja i kompozycja płaszczyzn, konsekwentne kształtowanie wnętrza oraz operowanie kolorem i światłem to świadome elementy ich działania. Kształtowanie form, ornamentacja i zdobnictwo tego kierunku polegają na tworzeniu wrażeń wizualnych, obliczonych na percepcję widza i wywołujących silną reakcję emocjonalną. Wszystko co niezwykłe, zaskakujące i nowe, miało wyrażać nową sztukę, wobec której odbiorca nie mógł pozostać obojętny. Wyrafinowane krzywizny linii i płaszczyzn, asymetria, graficzne opracowanie

2 fragmentów, niezwykłe proporcje, niespokojny rytm oto charakterystyczne cechy środków jej przekazywania. Ornamentyka stosowana w zdobnictwie jest niespokojna, dynamiczna i linearna. Obok ornamentów geometrycznych występuje szereg elementów stylizowanych zwierzęcych i roślinnych. Niewątpliwie jednak miękkość i płynność oraz fantazyjność formy to podstawowe elementy, pozwalające na stosunkowo łatwe wyróżnienie dzieł tego kierunku. Edward Charytonow, Zarys historii architektury, Warszawa Które informacje są zgodne z zamieszczonym tekstem? Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F, jeśli jest fałszywe. (3 p.) 1. Secesja to styl w architekturze popularny w I poł. XIX w. P F 2. Wyraz secesja w języku łacińskim oznacza odłączenie. P F 3. W Polsce styl secesyjny nazywano również modernizmem i Nowym Stylem. P F 2. Podkreśl cechy charakterystyczne budowli secesyjnych. (1 p.) bogata ornamentyka, symetria i harmonia, miękkie i płynne krzywizny, zachowanie proporcji, asymetria, surowość i prostota form 3. Jakie trzy motywy pojawiały się najczęściej w elementach zdobniczych architektury secesyjnej? (1 p.) 4. Celem artystów secesyjnych było wywołanie u odbiorców ich dzieł (1 p.) A. efektu tajemniczości. B. silnych wrażeń emocjonalnych. C. poczucia brzydoty. D. przykrych doznań. 5. Której nazwy nie używano w odniesieniu do epoki przełomu XIX i XX w.? (1 p.) A. Bohema. B. Modernizm. C. Młoda Polska. D. Neoromantyzm. 6. Dla środowiska cyganerii u schyłku XIX w. charakterystyczne było (1 p.) A. dążenie do pospolitości i brak wygórowanych ambicji. B. prowadzenie nieustabilizowanego, beztroskiego i koczowniczego życia. C. buntowanie się przeciwko mieszczańskiej obyczajowości i moralnej obłudzie. D. odwrócenie się od natury na rzecz rozwoju społeczeństwa przemysłowego.

3 7. Obecne w kulturze europejskiej na przełomie XIX i XX w. przeświadczenie o nieuchronnym upadku cywilizacji to (1 p.) A. melancholia. B. intuicjonizm. C. dekadentyzm. D. pesymizm. 8. Wyjaśnij jednym zdaniem, jak artyści przełomu XIX i XX w. rozumieli hasło sztuka dla sztuki. (1 p.) Przeczytaj tekst i wykonaj zadania od 10. do 14. Leopold Staff Melodie zmierzchów Autorowi Melodii mgieł K. Tetmajerowi Porzućmy groty głuche, gdzie dzień nas zepchnął złoty, Na świat biegnijmy, chyże na ziemię zwróćmy loty! Zapada jasne słońce. Szybko jak błyskawice Lećmy dłoniami mroku zakrywać słońcu lice. W przepaści je zepchniemy, na złoty pył potłuczem I wzlecim popod niebo żurawi ciemnych kluczem. Potem się rozpierzchnijmy na wszystkie świata strony I cicho rozwiewajmy zmierzchowych szat welony. Obleczmy w czarny jedwab jeziora szybę gładką, Biegnijmy czoła szczytów obrzucać cieniów siatką. A gdy spotkamy słońca promień lub blask zbłąkany, Tropmy go przez gór grzbiety, lasy i śpiące łany; A gdy ścigany w wody zwierciadło ciemne wpadnie, Gońmy go wśród fal cichych i w muł zagrzebmy na dnie; Gdy w jar się skryje, wpędźmy w najgłębsze go szczeliny I zasnuwajmy szarą tkaniną pajęczyny. Lećmy, wiotkie i ciche, w sioła, w uśpione chaty, Z serc ludzkich smutków gorzkich wykradać plon bogaty I po błękitów bladej rozrzućmy je roztoczy, Aż od nich całe nieba sklepienie się zamroczy. Potem, znużone, senne, milcząco i powoli Połóżmy się, by spocząć, w bruzdy zoranej roli

4 I patrzmy, jak noc idzie siać ziarna gwiazd złociste, Z których dla marzycieli wzrosną snów kwiaty czyste. Leopold Staff, Wiersze wybrane, Warszawa Melodie zmierzchów zostały zadedykowany młodopolskiemu (1 p.) A. filozofowi. B. malarzowi. C. muzykowi. D. poecie. 10. Tematem wiersza Leopolda Staffa jest (1 p.) A. opis zachodu słońca w górach. B. wieczorny koncert muzyczny. C. przyroda uchwycona w porze zmierzchu. D. wieczorne troski i zmartwienia. 11. Jaką funkcję w utworze pełnią czasowniki w 1. os. lm. trybu rozkazującego? (1 p.) A. Wskazują na adresatów utworu, którym są czytelnicy. B. Wskazują na odbiorcę wypowiedzi, czyli przyrodę. C. Wskazują na osobę mówiącą, którą można utożsamić z autorem. D. Wskazują na zbiorowy podmiot liryczny, którym są zmierzchy. 12. Poeta, tworząc w tekście ulotny obraz przyrody, posłużył się środkami poetyckimi charakterystycznymi dla (1 p.) A. impresjonizmu. B. symbolizmu. C. modernizmu. D. ekspresjonizmu. 13. Zacytuj odpowiednie fragmenty z wiersza odnoszące się do podanych opisów. (2 p.) Środek stylistyczny odzwierciedlający wrażenia zmysłowe Cytat ukazujący grę świateł 14. Wybierz właściwe uzupełnienia zdania. Zaznacz odpowiednią cyfrę i literę. (1 p.) Synestezja to rodzaj 1. porównania A. łączeniu i przekształcaniu różnych wrażeń zmysłowych. 2. metafory polegający na B. rozbudowaniu jednego z członów w szczegółowy obraz. 3. epitetu C. zestawieniu wyrazów o przeciwstawnych znaczeniach.

5 15. Połącz imię i nazwisko twórcy z tytułem dzieła oraz rodzajem literackim. W tym celu dopisz odpowiednią literę i cyfrę. (3 p.) Jan Kasprowicz. Gabriela Zapolska. Władysław Reymont. A. Chłopi 1. liryka B. Moralność pani Dulskiej 2. epika C. Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach 3. dramat Wiem, co trzeba