Moduł Dział Temat Planujemy lekcje języka polskiego w klasie III. L. godz. Zakres treści

Transkrypt

1 mgr Jolanta Strzelka Tematyka zajęć z języka polskiego Program nauczania pod tytułem Przeszłość to dziś nr DKOS /02 klasa III TK2 rok szkolny 2011/2012 Moduł Dział Temat Planujemy lekcje języka polskiego w klasie III Pozytywiści wobec przeszłości i teraźniejszości Naśladowanie rzeczywistości (czyli o stosunku pozytywistów do realizmu w sztuce) L. godz. Zakres treści 2 - omówienie wymagań na poziomie podstawowym i rozszerzonym, - zapoznanie się z układem podręcznika wyd. STENTOR POZYTYWIZM 3 A. Świętochowski, My i wy P. Chmielowski, Utylitaryzm w literaturze F. Faleński, Zapłata po pracy A. Asnyk, Daremne żale, Dzisiejszym idealistom - termin pozytywizm, - historyczne i polityczne przyczyny, które wpłynęły na ukształtowanie się programu polskich pozytywistów - tezy artykułu programowego Świętochowskiego, podkreślając ich polemiczność wobec haseł romantycznych - czym był utylitaryzm pozytywistyczny i jak się zaznaczył w literaturze - idee postulowane w publicystyce pozytywistycznej - punkty programu polskich pozytywistów - wiersze Faleńskiego i Asnyka, sposób przedstawienia zawartych w nich idei 2 B. Prus, Kronika tygodniowa, Wieża paryska (fragmenty) H. Sienkiewicz, List z podróży malarstwo realistyczne (np. obrazy M. i A. Gierymskich, J. F. Milleta, G. Couberta) - poglądy Prusa na szanse i możliwości dziennikarstwa - sposoby łączenia w felietonach Prusa fikcji i prawdy - w jaki sposób Prus ukazał w swym felietonie narodowe cechy Polaków, Francuzów i

2 Labirynty realizmu B. Prus, Kamizelka Niemców - gatunki publicystyczne: felieton, reportaż, list - funkcje językowe: informacyjna, impresywna i poetycka 6 - cechy noweli jako jednego z głównych gatunków pozytywistycznych - zasada kompozycyjna i nastrój nowel - narrator nowel Prusa (funkcje narratora dziecięcego) - utwór jako nowela z sokołem - dlaczego pozytywizm był epoką prozy Lalka powieść z wielkich pytań epoki B. Prus, Lalka komentarze z epoki: B. Prus, Słówko o krytyce pozytywnej recenzenci o Lalce fragmenty rozpraw: J. Bachórza, J. Tomkowskiego i S. Kieniewicza - dlaczego powieść (obok noweli i krótkich form prozatorskich) stała się głównym gatunkiem pozytywizmu - cechy powieści dojrzałego realizmu - charakteryzuje świat przedstawiony utworu - budowę akcji i fabuły - szeroki i bogaty obraz życia społecznego (panoramiczność) - bogactwo szczegółów - sposoby indywidualizacji postaci - krytyczny i pesymistyczny obraz polskiego społeczeństwa zawarty w Lalce (wielkie rozczarowania epoki i kryzys programu pozytywistycznego) - powieść o miłości, społeczeństwie, rodzącym się kapitalizmie, rozkładzie społecznym, mieście - Wokulski jako złożona postać o cechach romantycznych i pozytywistycznych Swoi i obcy 4 M. Konopnicka, Mendel Gdański (ewent. przypomnienie lektury poznanej w gimnazjum) E. Orzeszkowa, O Żydach i kwestii żydowskiej (fragm.) malarstwo XIX-wieczne ukazujące Żydów i ich kulturę - asymilacja Żydów, emancypację kobiet, pracę u podstaw (oświatę wsi) jako punkty programu

3 pozytywistycznego - poglądy na kwestię żydowską autorów tworzących (i żyjących) w różnych czasach - literackie sposoby charakteryzowania bohaterów - kwestia żydowska ukazana w literaturze (i publicystyce) XIX i XX w., kontekst historyczny i społeczny Emancypantki i siostry E. Orzeszkowa, Kilka słów o kobietach liryka osobista M. Konopnickiej (np. Tu się droga załamała, Wiem, że w okienku...) - informacje o sytuacji kobiet w XIX w. - nazwy: emancypantka, sufrażystka, feministka (różne zakresy użycia, różnice stylistyczne i chronologiczne) - role społeczne kobiety, zawody kobiece itp. - miejsce kobiet we współczesnym życiu politycznym i społecznym, w kulturze i sztuce Przewartościowania i powroty 6 E. Orzeszkowa, Nad Niemnem I tom - Nad Niemnem jako dzieło dojrzałego realizmu - na czym polega panoramiczność i opisowość - utwór jako powrót do wspólnej przeszłości i wspólnej pamięci w celu odbudowania wartości konsolidujących naród - opisy dworu i zaścianka oraz ich mieszkańców - obecność idei romantycznych i pozytywistycznych (etos walki i pracy) E. Orzeszkowa,Gloria victis - perspektywa narratora noweli - różnicę w stosunku do perspektywy narratora Nad Niemnem - funkcja motywów onirycznych M. Konopnicka, Rota, Groby nasze (fragm.) A. Asnyk, Do młodych - utwory poetyckie okresu pozytywizmu, obecność idei romantycznych

4 - środki stylistyczne tworzące nastrój podniosłości i patosu - stosunek dojrzałych pozytywistów do tradycji romantycznej Historia w Potopie Henryka Sienkiewicza. Patrioci i zdrajcy. Metamorfoza Kmicica. Sceny batalistyczne. Wątek miłosny. Potop jako powieść historyczna. 6 H. Sienkiewicz, Potop, O powieści historycznej (powieść czytana w całości) - Sienkiewiczowska koncepcja powieści historycznej - elementy różnych gatunków: powieści płaszcza i szpady, eposu, westernu, a nawet baśni - postacie (historyczne i fikcyjne) oraz kryteria ich oceny - powieściowe wizerunki magnaterii i średniej szlachty - sposoby heroizacji i sakralizacji wybranych bohaterów - nawiązania do etosu rycerskiego - losy Kmicica, odnajdując w nim kontynuację wzorca bohatera romantycznego (J. Soplicy) - schemat kreacji wybranych typów postaci (np. zdrajców) - tytułowa metafora Potopu, - cechy gatumkowe powieści historycznej - adaptacja filmowa w reżyserii J. Hoffmana Wobec zagrożeń współczesności-f. Dostojewski, Zbrodnia i kara Synteza wiadomości o literaturze i sztuce pozytywizmu - miasto (Petersburg) przedstawione w powieści, zagrożenia, jakie niesie 4 - obraz inteligencji rosyjskiej - Raskolnikow i motywacja jego czynów - Zbrodnia i kara jako powieść psychologiczna - obraz miasta w powieści XIX w. - topos labiryntu do opisania przestrzeni miasta, w której porusza się Raskolnikow - proces nawrócenia Raskolnikowa, podkreślając obecność pierwiastka 2 - Utylitaryzm w literaturze i sztuce. - Optymistyczne i pesymistyczne oblicze polskiego pozytywizmu. - Wiara w postęp i agnostycyzm. - Realizm i naturalizm w literaturze i sztuce. - Powieść dojrzałego realizmu. - Problem zła. - Powieść historyczna wzorce, schematy fabularne. Praca klasowa 2 wypracowanie,

5 obejmująca poznane utwory pozytywistyczne Melancholicy i dekadenci. Młodopolskie pejzaże. Podróże na Wschód Sny o potędze +1 poprawa MŁODA POLSKA 5 K. Przerwa-Tetmajer, Koniec wieku XIX; Lubię, kiedy kobieta; L. Staff, Deszcz jesienny, L. Staff; Kowal - nastrój i uczucia podmiotu lirycznego - typowe dla schyłku wieku postawy dekadentyzmu, znużenia, przesytu - środki stylistyczne tworzące nastrój melancholii, smutku, przygnębienia, nieokreślonej tęsknoty - różne drogi ucieczki od bólu istnienia, jak nirwana, miłość zmysłowa, sztuka - atmosfera emocjonalna młodopolskiej liryki pejzażowej na podstawie analizy środków stylistycznych Być artystą. Jednostka i tłum. Miasto 6+ *1 K. Przerwa-Tetmajer, Evviva l arte S. Przybyszewski, Confiteor (fragm.) Ch. Baudelaire, Padlina; - młodopolska koncepcja artysty i sztuki - na czym polegał konflikt artysty z filistrem - jaką przypisywano sztuce i wyjaśnia przyczyny młodopolskiego kultu sztuki i artysty - wystąpienia na temat życia i twórczości słynnych postaci epoki Młodopolskie poszukiwania języka poezji impresjonizm i symbolizm. Tatrzańskie fascynacje artystów Młodej Polski Młodopolskie poszukiwania języka poezji ekspresjonizm, klasycyzm. 5 K. Przerwa-Tetmajer, Słońce, Melodia mgieł nocnych... J. Kasprowicz, Krzak dzikiej róży - charakterystyczne dla Młodej Polski style i poetyki: impresjonizm, symbolizm] - charakterystyczne cechy stylu impresjonistycznego - środki artystyczne charakterystyczne dla omawianych stylów; odniesienie do literatury i malarstwa - czym były i jakie miejsce zajmowały w panoramie epoki: impresjonizm, symbolizm i secesja 4 J. Kasprowicz, Dies irae (fragm.) J. Kasprowicz, Witajcie kochane góry;

6 Bolesław Leśmian Stefan Żeromski doświadczenia współczesności; nowa proza. Ludzie bezdomni. 5 L. Staff, Przedśpiew B. Leśmian, Metafizyka, przykłady malarstwa ekspresjonistycznego (obrazy E. Muncha); dzieła reprezentujące nurt groteski (W. Wojtkiewicz) - charakterystyczne dla Młodej Polski style i postawy ideowe: ekspresjonizm, klasycyzm, franciszkanizm - rola konwencji hymnicznej w Dies irae - na czym polega niepowtarzalność świata poetyckiego Leśmiana - na czym polegał intuicjonizm Bergsona i jakie pojmowanie człowieka oraz natury determinował - czym były i jakie miejsce zajmowały w panoramie epoki: ekspresjonizm, klasycyzm, franciszkanizm - postać głównego bohatera - motywy jego decyzji - powinności człowieka wobec społeczeństwa - różne pojęcia bezdomności, znaczenia symboliczne - topos labiryntu Ku nowym perspektywom prozy powieściowej - J. Conrad Jądro ciemności Chłopi Władysława Stanisława Reymonta w przestrzeni mitu 3 - świat przedstawiony w powieści - główne cechy poetyki utworu (impresjonizm i symbolizm, różne style, jakimi posługuje się narrator, kompozycja, psychologizm, powieści) - perspektywa narracji i jej związek z kreowaniem sylwetki bohatera - motywy decyzji bohatera, - symboliczne i metaforyczne sensy w utworach Conrada nadawane żywiołowi morza 3 - bohaterowie indywidualni i zbiorowi - biologiczna (naturalistyczna) motywację postępowania bohaterów - przestrzeń wsi jako zamkniętą enklawę i przestrzeń mityczną - różne porządki czasowe ( rytmy i toki ) - jakie znaczenie ma fakt, iż życie w Lipcach toczy się poza konkretnym czasem - moralność, wierzenia i obyczajowość mieszkańców Lipiec wskazuje ich chrześcijańskie i pozachrześcijańskie korzenie

7 Dramat i języki teatru - S. Wyspiański, Wesele malarstwo przedstawiające tematy wiejskie (np. L. Wyczółkowski, T. Axentowicz, S. Witkiewicz, F. Ruszczyc i inni) - tematy wiejskie w literaturze i malarstwie 6 - dwupłaszczyznowość utworu - postacie Wesela, ich portrety psychologiczne i indywidualizację języka - elementy symboliczne: osoby dramatu, przedmioty, sceny (konteksty historyczne, literackie i artystyczne) - czym była młodopolska chłopomania i w jaki sposób odzwierciedliła się w dramacie - złożone relacje między chłopami a inteligencją, demaskując mit solidaryzmu narodowego - cechy dramatu realistycznego i symbolicznego (uwzględniając różne płaszczyzny dzieła) - zbiorowy portret chłopów i inteligencji Synteza Młodej Polski 2 - Dekadencki katastrofizm i modernistyczne cierpienie. - Rola artysty i sztuki. Artysta i tłum. - Sztuka Młodej Polski: impresjonizm, ekspresjonizm, symbolizm, naturalizm. - Neoromantyzm. Praca klasowa obejmująca utwory literackie i sztukę młodopolską 2 +1 Wypracowanie, poprawa