Plac Narutowicza. Sprawozdanie z działao styczeo październik 2011

Transkrypt

1 Plac Narutowicza Sprawozdanie z działao styczeo październik 2011 Ochocki Model Dialogu Obywatelskiego Zespół ds. konsultacji społecznych Polskie Towarzystwo Socjologiczne

2 Wstęp Działania podjęte w ramach projektu Ochocki Model Dialogu Obywatelskiego Moduł: Plac Narutowicza służyły wypracowaniu zestawu metod i technik przeprowadzania konsultacji społecznych w kwestii zagospodarowania miejskiego placu. Przy opracowaniu metodologii należało wziąd pod uwagę następujące uwarunkowania: 1. Konsultacje poprzedzają przygotowanie planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego dla fragmentu Ochoty na którym znajduje się plac, a więc organizowane są na bardzo wczesnym etapie planowania, kiedy jeszcze żadne wiążące decyzje odnośnie przyszłości placu nie zostały podjęte. Rozpoczęcie prac przewidziane jest na początek 2012 roku. 2. Konsultacje służą wypracowaniu postulatów, które będą miały status wytycznych (obok wytycznych komunikacyjnych i konserwatorskich) do konkursu na koncepcję modernizacji placu, który poprzedzad będzie przygotowanie planu. 3. Modernizacja placu dokonywad się będzie w sytuacji istnienia skomplikowanego układu własnościowego i zarządczego placu - licznych decydentów, takich jak ZDM, TW, ZTM, Urząd Dzielnicy czy Politechnika Warszawska. 4. Modernizacja placu nie nastąpi w krótkim czasie ze względu na brak środków finansowych w budżecie Urzędu Miasta. 5. Konsultacje odbywają się w sytuacji zaistnienia kontrowersji związanej z wizją zagospodarowania placu, wyartykułowaną przez częśd społeczności lokalnej, w związku umiejscowieniem na placu kontrowersyjnego pod względem estetycznym lokalu La Szalet. Diagnoza sytuacji: analiza danych zastanych Przystąpienie do konsultacji społecznych każdorazowo wymaga swoistego bilansu otwarcia. W pierwszej fazie procesu konsultacji potrzebna jest przemyślana aktywnośd badawcza, mająca na celu zebranie informacji, opisujących zastaną sytuację. W naszym wypadku diagnoza sytuacji objęła:

3 Przeprowadzenie analizy dokumentów i źródeł dotyczących procesu modernizacji Placu Narutowicza Identyfikację interesariuszy, czyli stron potencjalnie zainteresowanych zmianami na Placu Zebranie danych historycznych dotyczących inicjatyw społecznych lub podejmowanych przez Urząd M. St. Warszawy (dalej w tekście używamy skrótu U.M.) i Urząd Dzielnicy Ochota (dalej używamy skrótu U.D.)w zakresie zmian i modernizacji Placu Przeprowadzenie inwentaryzacji grup, środowisk i podmiotów faktycznie korzystających z Placu Narutowicza, a także głównych decydentów/ instytucji publicznych zarządzających tym miejscem Przeanalizowano gazety lokalne i ogólnopolskie, źródła internetowe, w tym portale społecznościowe, dane urzędowe udostępnione przez U.D. (m.in. listę organizacji pozarządowych działających na terenie Dzielnicy Ochota). Kierowano się także wiedzą posiadaną przez członków zespołu mieszkaoców Starej Ochoty. I etap zbierania opinii: wywiady z liderami opinii publicznej W oparciu o zebrane dane wyodrębniono 18 kluczowych grup i instytucji. W przypadku Placu Narutowicza przystąpiliśmy do konsultacji we względnie niekonfliktowej sytuacji, gdy jedyny otwarty spór dotyczył lokalizacji kawiarni La Szalet, przyjęto następujące kryteria reprezentacji interesariuszy: Grupy lub instytucje, które zabierały wcześniej głos na temat przyszłości Placu Narutowicza ( głośni ) Grupy będące bezpośrednimi i aktualnymi użytkownikami Placu ( sąsiedzi/użytkownicy ) Formy organizacyjne zrzeszające organizacje pozarządowe ( meta-organizacje )

4 Wywiady pogłębione miały charakter zbliżony do eksperckiego, gdyż interesowały nas różne opinie osób dobrze zorientowanych w temacie. Przyjęliśmy, że podstawowe cele badao to opis sytuacji i wizja nowego Placu Narutowicza widziane oczami liderów, czyli: Status quo: określenie stopnia atrakcyjności Placu dla jego mieszkaoców, określenie głównych funkcji, identyfikacja głównych użytkowników, wskazanie gospodarza i ocena jego działao; Wizja: określenie przyszłych warunków atrakcyjności Placu dla jego mieszkaoców, określenie oczekiwanych głównych funkcji, identyfikacja przyszłych użytkowników, wskazanie odpowiedniego gospodarza i odniesienie się do roli mieszkaoców w kształtowaniu na nowo tego miejsca. W oparciu o tak przyjęte cele przygotowano kwestionariusz wywiadu i następnie przeprowadzono w dniach 9 28 marca 2011r. pierwsze z serii badao pt. Lokalni liderzy opinii publicznej o Placu Narutowicza. W tym czasie zrealizowano 18 wywiadów pogłębionych. W prace związane z realizacją wywiadów włączyli się aktywnie wolontariusze studenci ISNS, socjologii i CSRL. W analizie zebranego materiału szukaliśmy następujących informacji. Listy grup aktualnych i potencjalnych użytkowników Placu, wraz z uwagami na temat ich potrzeb, nawyków, stylów życia; Stworzenie bilansu otwarcia listy głównych problemów do rozwiązania w procesie projektowania Placu; Wstępne założenia dla przygotowania wizji architektonicznych materiał ten przekazaliśmy studentom Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej (o czym piszemy więcej poniżej, prezentacja wyników znajduje się na naszej stronie internatowej). Uznaliśmy, że zanim przedstawimy wyniki badania szerszej opinii publicznej, należy je przedyskutowad w gronie decydentów instytucji odpowiedzialnych za konkretne decyzje związane z modernizacją. Naszym głównym celem było uruchomienie (jeszcze przed

5 zaplanowanym w niedalekiej przyszłości spotkaniem otwartym z mieszkaocami) myślenia decydentów na temat możliwych alternatyw w kwestii modernizacji, tj. pogodzenia artykułowanych już wówczas potrzeb mieszkaoców z istniejącymi planami poszczególnych instytucji zarządzających placem. Analiza danych zastanych wykazała wielośd podmiotów zarządzających placem, wśród których głównymi gospodarzami, wbrew obiegowej opinii, nie był U.D., ale trzy instytucje Zarząd Dróg Miejskich, Zarząd Transportu Miejskiego i Tramwaje Warszawskie. Dodatkowym powodem do spotkania w takim gronie było wyłonienie w wywiadach w roli tematu wiodącego ograniczenia lub przebudowy pętli tramwajowej jako warunku modernizacji Placu. Z tego powodu uznaliśmy, że pierwszym odbiorcą wyników badania powinni byd obok U.D. inne instancje, takie jak Tramwaje Warszawskie, bez których udziału trudno planowad modernizację placu. W maju odbyło się spotkanie w Urzędzie Dzielnicy Ochota z udziałem zainteresowanych stron. Celem spotkania było: Zapoznanie głównych decydentów z wynikami badania. Rozpoznanie przyszłościowych planów TW i ZTM odnośnie pętli tramwajowej Próba określenia zakresu możliwych zmian jeszcze przed rozpoczęciem właściwej modernizacji: poprawa zieleni, likwidacja budek, piwiarni La Szalet ( zmiany na teraz ). Przygotowanie urzędników do otwartego spotkania konsultacyjnego z mieszkaocami. Na spotkaniu byli obecni: Zespół projektowy OMDO, przedstawiciele samorządu dzielnicowego (burmistrz, przewodnicząca rady, koordynator ds. rewitalizacji DO., koordynator ds. konsultacji społecznych U D oraz przedstawiciele ZTM i TW. W dyskusji widoczna była troska urzędników o przyszłośd tego miejsca i poszukiwanie kompromisu pomiędzy koniecznymi funkcjami transportowo-komunikacyjnymi, a wyraźnie artykułowanymi potrzebami mieszkaoców, stojącymi w jawnej sprzeczności z tymi planami. Tą drogą zebrano koncepcje i pomysły, które pozwoliły na utworzenie bazowej listy

6 proponowanych rozwiązao drogowych, pętli tramwajowej i funkcji rekreacyjno-kulturalnych możliwych do zrealizowania na nowym Placu Narutowicza. II etap zbierania opinii: Spotkanie otwarte Przyjęliśmy, że poważna inwestycja w środku miasta nie obejdzie się bez stopniowego włączania do debaty kolejnych ważnych grup. Zapewnienie ich reprezentacji zależy od nich samych, o ile nie będzie szwankowad publiczny obieg informacji o planowanej inwestycji. Kręgi społeczne pojawiające się w długofalowej komunikacji społecznej, podobne są kręgom na wodzie. Badanie liderów określiło pierwszy krąg, który nie wyklucza następnych grup i instytucji, które z czasem na pewno się pojawią. Ze świadomością, że kwestia wykluczenia jest niezwykle istotna, wręcz społecznie drażliwa, zdecydowaliśmy się rozpocząd dyskusję w formie badania w ograniczonym gronie, dopuszczając stopniowe poszerzanie kręgu zainteresowanych. Zaczynając badania od wybranych liderów opinii, w drugim kroku zaplanowaliśmy skierowanie się wprost do mieszkaoców Ochoty i ich zaproszenie na otwarte zebranie. Status tego spotkania miał dla nas jednak nieco inne znaczenie niż przeprowadzone wywiady. Z uwagi na skomplikowany charakter procesu modernizacyjnego, wielośd podmiotów decyzyjnych, oddalony czas realizacji inwestycji, a także fakt, że odbywają się one jeszcze przed przygotowaniem skomplikowanego procesu planistycznego, punkt ciężkości został położny na funkcje informacyjno-edukacyjne, na dalszym planie zaś było zebranie opinii uzupełniających nasze wywiady. Tak, więc jako podstawowe przyjęliśmy następujące cele: Poinformowanie mieszkaoców o planowanej inwestycji, jej przebiegu, kalendarzu i głównych decydentach Zapoznanie mieszkaoców z uwarunkowaniami formalno-technicznymi planowanej inwestycji oraz przebiegu procesu decyzyjnego, usytuowanie społecznej wizji modernizacji placu w szerszym kontekście formalno prawnym i społecznym

7 Weryfikacja i uzupełnienie zestawu potrzeb mieszkaoców wobec Placu oraz grup interesariuszy Cele dodatkowe spotkania: Promocja konsultacji, jako metody planowania przestrzennego Budowanie kapitału społecznego budowanie więzi lokalnych i sieci społecznych wzmacnianie identyfikacji z miejscem, budowanie wizji dobra wspólnego, łamanie stereotypów między stronami, zwiększanie zaufania do władz i instytucji lokalnych Aktywizacja wyłonienie liderów do dalszej pracy w ramach planowanego spotkania warsztatowego Ze względu na zadanie jakie przed sobą postawiliśmy, zależało nam na jak najszerszym udziale w nim mieszkaoców. Przygotowując się do kampanii informacyjnej sporządziliśmy listę zaproszonych gości, wśród których znaleźli się przedstawiciele instytucji lokalnych, sponsorzy, prasa lokalna i ogólnopolska, przedstawiciele innych organizacji pozarządowych zajmujących się problematyką konsultacji społecznych. Opracowaliśmy treśd zaproszenia, a także notatkę prasową, a także treśd plakatu. Oddzielnym działaniem było opracowanie wizualizacji modernizacji placu w oparciu o wyłonione w trakcie badania liderów postulaty mieszkaoców. Wizualizacje architektoniczne są często wykorzystanym narzędziem pomocniczym przy konsultacjach społecznych. W naszym wypadku nie dysponowaliśmy jeszcze gotową koncepcja modernizacji ta miała byd dopiero przedmiotem konkursu architektonicznego, chcieliśmy jedynie zilustrowad możliwe rozwiązania jako odpowiedź na zidentyfikowane potrzeby mieszkaoców wobec Placu i tym samym uruchomid wyobraźnię społeczną na możliwe zmiany oraz zaprezentowad potencjał tego miejsca. W tym celu nawiązaliśmy kontakt z p. prof. Hanzl z Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej i jej grupą studencką, która w ramach zajęd miała za zadanie wykonanie trzech projektów. Wcześniej, na wspólnym spotkaniu, udziałem całego zespołu i naszych

8 wolontariuszy, przekazaliśmy wyniki badania i przedyskutowaliśmy trzy podstawowe warianty modernizacji będące później podstawą przygotowanych wizualizacji. Kolejne dwa spotkania omawiające szczegóły koncepcji odbyły się już w węższym gronie kierownika modułu p. Kuczyoskiego oraz grupy studentów PW. Przygotowując materiały na spotkanie kierowaliśmy się przede wszystkim zasadą maksymalnej komunikatywności (przekazania w krótkiej zrozumiałej dla wszystkich formie najważniejszych informacji dotyczących spotkania) oraz objęcia informacją osoby pełniące strategiczne funkcje w społeczności lokalnej, a także zagwarantowanie przedsięwzięciu jak najszerszy rozgłos w środkach masowego przekazu. W informowaniu o spotkaniu aktywnie włączył się samorząd dzielnicowy, który także rozsyłał przygotowane przez nas materiały do osób i instytucji, które mogą byd zainteresowane, a także do mediów współpracujących z U.D. Z tak przygotowanymi materiałami przystąpiliśmy do kampanii informacyjnej. Do mieszkaoców docieraliśmy przez plakaty, rozmieszczając je na ulicach, w bibliotece publicznej, domu kultury, na terenie lokalnej parafii, w głównych sklepach, bazarach, Akademiku, a także w budynkach spółdzielni mieszkaniowych okalających Plac. Plakat w formacie 50 cm na 70 cm umieściliśmy na samym środku Placu. Dodatkowo plakaty i zaproszenia w formie elektronicznej rozesłaliśmy na forum internetowe lokalnych grup oraz do Informatora Ochoty oraz do prasy lokalnej i ogólnopolskiej. Poinformowaliśmy też lokalną Parafie i zachęciliśmy proboszcza do przekazania informacji o spotkaniu podczas mszy w niedzielę poprzedzającą spotkanie. Następnym krokiem było opracowanie szczegółowego scenariusza spotkania z podziałem na role, jakie pełnid będą poszczególne osoby w trakcie spotkania, zakresy czasowe ich wystąpieo oraz treści. Tak przygotowany scenariusz przedyskutowaliśmy z burmistrzem Dzielnicy Ochota na spotkaniu w dniu 15 czerwca 2011 r. Zwłaszcza ważne było dla nas wystąpienie p. Marka Mikosa dyrektora Biura Architektury i Planowania Przestrzennego instytucji odpowiedzialnej za przygotowanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzeni. Na spotkaniu omówiliśmy też kwestie materiałów dla mieszkaoców i ewentualną pomoc urzędu w przygotowaniu mapy własności i procedury planistycznej.

9 Uczestnicy spotkania otwartego otrzymali następujące materiały informacyjne: Program spotkania Kto jest odpowiedzialny za Plac Narutowicza? (informacje m.in. o tym kto odpowiada za utrzymanie czystości ulic, opiekę nad zielenią, naprawę torów tramwajowych lub przystanków autobusowych wraz z danymi kontaktowymi pod którymi można zgłaszad usterki) Mapę własności (mapę Placu z zaznaczonymi właścicielami poszczególnych obszarów) Informację o procedurze przygotowania miejscowego plany zagospodarowania przestrzennego Informację nt. projektu OMDO Krótką notatkę historyczną nt. Placu Narutowicza Samorząd dzielnicowy, przekazał nam informacje o tym kto jest rzeczywiście odpowiedzialny za poszczególne elementy Placu, a także pomógł przygotowad mapę własności i procedurę uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzeni. Ponadto U.D. przekazał nam jako załącznik do materiałów dla uczestników spotkania Przewodniki po Ochocie. Dnia 21 czerwca w budynku Akademika przy Placu Narutowicza odbyło się pierwsze z planowanych spotkao konsultacyjnych w ramach modułu Plac Narutowicza. W organizację spotkania włączyli się aktywnie nasi wolontariusze. Do ich zadao należała znaczna częśd prac związanych z przystosowaniem i aranżacją sali na spotkanie. Przy licznych pracach (organizacja nagłośnienia, wynajem i transport krzeseł) pomagali im członkowie samorządu studenckiego oraz dyrektor Akademika p. Krzysztof Wilczyoski. W spotkaniu uczestniczyło ok. 120 osób. Jako zaproszeni goście wzięli w nim udział Burmistrz Dzielnicy Ochota Wojciech Komorowski oraz Dyrektor Biura Architektury i Planowania Przestrzennego Marek Mikos. Oprócz mieszkaoców na sali obecni byli radni, mediów,

10 przedstawiciele sponsorów oraz przedstawiciele innych organizacji zajmującymi się konsultacjami społecznymi m.in. Fundacji Stocznia i Wiem jak jest. Zaraz po spotkaniu opublikowaliśmy na witrynie projektu kilku stronnicową informację o jego przebiegu i atmosferze, którą zamieściliśmy na naszej stronie do czasu opracowania raportu koocowego. Zależało nam na tym by podtrzymad jak najdłużej atmosferę dyskusji o Placu, jaka miała miejsce podczas spotkania. W ciągu 10 dni od spotkania zamieściliśmy raport. Oba materiały znajdują się na naszych stronach. Raport został wysłany elektronicznie do 104 osób, które wyraziły chęd zapoznania się z nim, wpisując swój adres mailowy na listę uczestników spotkania. Po spotkaniu, w bliskim sąsiedztwie Placu Narutowicza, w kawiarni przy ul. Słupeckiej urządzono wystawę projektów wizualizacyjnych przygotowanych przez studentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Z informacji uzyskanych od kierownika kawiarni wiemy, że wzbudziła ona zainteresowanie wielu przechodniów, stając się przedmiotem sąsiedzkich dyskusji, o czym doniosły analizowane przez nas strony lokalnych for internetowych. Następnie wystawa została przeniesiona do kawiarni Kolonia przy ul. Łęczyckiej. III etap zbierania opinii: badanie ankietowe Zasadniczym celem ankiety było zebranie opinii na temat obecnego wyglądu Placu Narutowicza, a także informacji potrzebnych dla lepszego określenia zakresu przyszłej modernizacji. Chcieliśmy zmierzyd też poziom akceptacji dla postulatów modernizacyjnych formułowanych w grupie liderów opinii publicznej i bliskich użytkowników placu wśród większości mieszkaoców Ochoty. Ankieta posłużyła nam także jako narzędzie informacyjne i aktywizacyjne. Za jej pośrednictwem dotarliśmy z informacją o konsultacjach do różnych grup społecznych, nieobjętych do tej pory badaniami i kampanią informacyjną. Kwestionariusz zawierał pytania o to jak często mieszkaocy Ochoty bywają na placu, jakie widzą jego zalety i wady, a także dlaczego, zdaniem mieszkaoców plac jest atrakcyjny lub nieatrakcyjny. Ponadto pytano o to jakie są potrzeby w zakresie zmian w krótkiej i długiej perspektywie czasowej. W kwestionariuszu znalazły się ponadto pytania odnośnie tego kto powinien byd przyszłym użytkownikiem placu.

11 Dodatkowo w ramach współpracy z U.D. do kwestionariusza włączono blok pytao odnoszący się do zapotrzebowania informacyjnego i chęci partycypacji mieszkaoców. Pytano o to jakie sprawy mieszkaocy chcieliby konsultowad, o jakich czym chcieliby byd informowani i w jaki sposób. Kwestionariusz został pomyślany w taki sposób, żeby dawał możliwośd swobodnej wypowiedzi respondentom, dlatego zawierał wiele pytao otwartych, a także trudne dla respondentów pytania, w których należało uporządkowad przedstawione propozycje od najważniejszej do najmniej ważnej (pytania rangujące). Badanie zostało zrealizowane metodą wywiadów bezpośrednich w dniach 26 lipca - 11 sierpnia 2011 r. na reprezentatywnej próbie kwotowo-losowej. Przed przystąpieniem do badania przeprowadzono szkolenie ankieterów, którzy zostali wprowadzeni w tematykę badania. Kontrola rzetelności pracy ankieterów odbywała się dwuetapowo. W pierwszej kolejności była weryfikowana poprawnośd wypełnienia ankiety, a następnie przeprowadzano wyrywkową kontrolę telefoniczną. W pierwszej kolejności został przygotowany raport wynikowy, zawierający zestawienie najważniejszych tabel statystycznych - rozkłady odpowiedzi na poszczególne pytania i tabele krzyżowe. Następnie przygotowano raport z badania Opinie mieszkaoców Ochoty na temat Placu Narutowicza (raport znajduje się na naszej stronie internetowej). W podsumowaniu raportu przestawiono uwagi, że w związku z akcentowaną potrzebą działao krótkoterminowych, poprzedzających zasadniczą modernizację, należy wyczulid władze samorządowe na zaspokojenie potrzeb osób w podeszłym wieku. Możliwe zmiany powinny objąd w pierwszym rzędzie poprawę bezpieczeostwa i komfortu ruchu pieszego, kosztem ruchu kołowego, także kwestie zieleni, estetyki i bezpieczeostwa. W dalszej kolejności sytuuje się lepsze wykorzystanie istniejących zasobów lokali użytkowych. Dzięki danym zebranym w badaniu uzyskaliśmy pełniejszy obraz potrzeb i opinii mieszkaoców na temat konsultowanego obszaru, co przełożyło się na nasze kolejne działanie

12 założone w projekcie tj. warsztaty typu charette, służące poddaniu ocenie fachowców zebranych pomysłów i proponowanych rozwiązao. W dłuższej pespektywie okazało się, że badanie na próbie reprezentatywnej pełniło ważny etap procesu konsultacji, albowiem uczestnicy warsztatów chcieli wypowiadad swoje opinie ze świadomością, że są zbieżne lub rozbieżne z opiniami większości mieszkaoców Ochoty. Wobec powyższego uważamy, za zasadne włączenie badania ankietowego na reprezentatywnych próbach do modelowej praktyki konsultowania planów zagospodarowania przestrzennego, obejmujących lokalizacje posiadające użytkowników ograniczonych nie tylko do najbliższego sąsiedztwa, ale też z obszaru dzielnicy, a tym bardziej miasta. (Wyniki badania prezentowane są naszej stronie). IV etap uzgodnienie wizji: warsztaty typu charette Jednym z głównych założeo przyjętego procesu konsultacji było doprowadzenie do sformułowania postulatów mieszczących się w obowiązujących ramach prawnych i politykach urzędów odpowiedzialnych na poszczególne funkcje placu, a także próbę wypracowania lokalnego konsensu w kwestii proponowanych zmian. Biorąc to pod uwagę zaplanowaliśmy na koniec całego procesu zorganizowanie warsztatów uzgodnieniowych wzorowanych na metodzie charette. Charette jest obiecującym narzędziem pracy. Wymaga dobrego przygotowania organizacyjnego, które polega m.in. na spełnieniu dwóch warunków. Po pierwsze, konieczne jest zapewnienie udziału w warsztatach przedstawicieli wszystkich istotnych środowisk (interesariuszy), których zdania nie powinno zabraknąd w dyskusji. Po drugie, ważny jest udział specjalistów z różnych dziedzin, zaproszonych po to, aby uzyskad fachową odpowiedź na każde pytanie związane z tematem, najczęściej z dziedziny planowania przestrzennego. Zakładanym przez nas celem maksymalnym było wypracowanie wspólnych rozwiązao. Postawiliśmy sobie także cel minimalny przedstawienie pełnego wachlarza punktów widzenia różnych środowisk i w konstruktywnej dyskusji, skonfrontowanie ich z wiedzą specjalistów zatrudnionych w instytucjach miejskich.

13 Jak zwykle przygotowaliśmy szczegółowy scenariusz spotkania, który w trybie odrębnego spotkania przedyskutowaliśmy z Burmistrzem Dzielnicy Ochota. Praca w grupach zorganizowana była wokół dwóch celów szczegółowych: wypracowania postulatów długoterminowych, stanowiących podstawę do sformułowania wytycznych do konkursu oraz wypracowanie zmian w perspektywie krótkoterminowej na teraz, które mogą poprawid wygląd i funkcjonalnośd placu. Obrady, przy udziale profesjonalnych moderatorów, problemowych: dokonywały się w dwóch grupach Grupa A - ruch pieszy, tramwajowy i kołowy: organizacja i bezpieczeostwo Grupa B - zieleo, estetyka, kultura i infrastruktura Spotkanie odbyło się 27 września 2011 r. w Urzędzie Dzielnicy Ochota. Wzięło w nim udział 50 osób: mieszkaoców, przedstawicieli kluczowych urzędów odpowiedzialnych za poszczególne funkcje placu m.in. ZDM, ZGN, ZTM, Tramwaje Warszawskie, Straż Miejska i Policja oraz Burmistrz Dzielnicy Ochota M. W. Komorowski, przedstawiciele Biura Architektury i Planowania Przestrzennego Zofia Szczerba oraz Tomasz Pniewski, odpowiedzialny za zorganizowanie konkursu na zagospodarowanie Placu Narutowicza. Przedstawiciele Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków, w tym dyrektor tego Biura p. Ewa Nakandy Trepka. Obradom przysłuchiwała się Koordynator ds. Konsultacji Społecznych U.D. Monika Dmowska oraz Sławomir Nosowicz odpowiedzialny za promocję Urzędu. Ze strony mieszkaoców i instytucji miejskich w spotkaniu brały udział osoby, z którymi przeprowadzano wywiady w pierwszym etapie zbierania danych oraz przedstawiciele grup niedoreprezentowanych, jakimi w naszych badaniach okazały się matki z dziedmi i seniorzy. Do osób tych kierowano zaproszenia wraz z zestawem materiałów, które zawierały: Program spotkania; Opis warsztatów wraz z listą zaproszonych gości;

14 Mapę własności Placu Narutowicza; Wyimki z wynikami poszczególnych etapów badania; Sesja przebiegała w spokojnej i roboczej atmosferze. Mieszkaocy dowiedzieli się o wielu aspektach zarządzania placem, uwarunkowaniach formalno prawnych i technicznych, Burmistrz Dzielnicy wielokrotnie wspominał o ograniczeniach finansowych i trudnej pod tym względem sytuacji samorządu miejskiego. W ramach kooczącej spotkanie sesji plenarnej udało się doprowadzid do takiego obrazu modernizowanego Placu, w którym obydwa obszary dobrze się zazębiają. Jak zapewnił nas p. Tomasz Pniewski, wypracowane postulaty mieszkaoców staną się wytyczną do konkursu na koncepcję zagospodarowania przestrzennego Placu, który odbędzie się na początku przyszłego roku. Z kolei Burmistrz Dzielnicy zapewnił, że już od przyszłego roku Urząd we współpracy z jednostkami U.M. podejmie prace, realizujące postulaty krótkoterminowych zmian. Działania promujące projekt: Strona WWW Równolegle do wyżej opisanych działao polegających na bezpośrednich spotkaniach z mieszkaocami, liderami opinii publicznej, kupcami i urzędnikami, do kontaktu z mieszkaocami uruchomiliśmy witrynę internetową projektu oraz profil OMDO na Facebook. Obie strony traktujemy jako równie ważne narzędzia oddziaływania na społecznośd lokalną Ochoty. Należy także pamiętad, że w projekcie zajmujemy się kwestiami kontrowersyjnymi, a w przypadku Bazaru Banacha mamy do czynienia wręcz z zaognionym, trwającym od 2000 r. konfliktem i z tego względu warstwa informacyjna, a także zagwarantowanie przejrzystości prowadzonego procesu konsultacyjnego, staje się niezwykle ważnym elementem naszej procedury. Wychodząc z takich założeo przyjęliśmy następujące cele dla konstrukcji witryny:

15 Informacyjny (informacja o zespole projektowym, projekcie jego celach, przebiegu poszczególnych działao wraz z raportami ze spotkao i podsumowaniami poszczególnych działao). Edukacyjny (zapoznanie mieszkaoców z historia miejsc objętych działaniem projektu Bazarem Banacha, Pl. Narutowicza, ul. Filtrową, propagowanie koncepcji dialogu obywatelskiego i demokracji uczestniczącej z odpowiedzialnością za miejsce zamieszkania, zapoznanie mieszkaoców z unormowaniami prawnymi i procedurami planowania przestrzennego oraz prezentacja dobrych praktyk w tym zakresie). Konsultacyjny (prowadzenie dialogu na temat zagospodarowania przestrzennego na Ochocie, uruchomienie witryny konsultacyjnej przy planowanych działaniach wokół ul. Filtrowej). Zakładaliśmy, że jednym z celów projektu jest dotarcie do jak najszerszej grupy z informacją o naszych działaniach. W tym celu przygotowaliśmy obszerną informację na temat zespołu projektowego i podstawowych celów, opis planowanych działao w poszczególnych lokalizacjach, opis historyczny każdej lokalizacji wraz z dokumentacją zdjęciową wykonaną przez członka naszego zespołu p. Ewelinę Pyzel. Stale aktualizujemy informacje prasowe pojawiające się w związku z projektem i wydarzeniami w poszczególnych lokalizacjach. Gromadzimy i aktualizujemy dodatkowe informacje i materiały, zapraszając do współpracy autorów chętnych do pisania na ich temat. W poszukiwanie materiałów do publikacji na witrynie projektu duży wkład wnieśli i wnoszą nadal wolontariusze wspomagający cały projekt. Do tej pory, oprócz krótkich doniesieo zapowiadających rozpoczęcie prac w ramach każdej z lokalizacji, zamieściliśmy podsumowanie z otwartego spotkania konsultacyjnego wraz ze wszystkimi materiałami, wizualizacje placu wykonane przez studentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, raport koocowy z tego spotkania, podsumowanie warsztatów charette, raport z przebiegu pierwszej mediacji w module Bazar Banacha. Względy zachowania poufności w procesie mediacji powodują, że w przypadku Bazaru Banacha nie możemy opublikowad wszystkich materiałów dokumentujących przebieg mediacji.

16 Ogólnym przesłaniem naszych działao jest potwierdzanie codziennym działaniem dialogu obywatelskiego i konsultacji społecznych, a także dostarczanie mieszkaocom niezbędnej wiedzy na temat formalno-prawnych uwarunkowao tego procesu oraz pokazywanie dobrych praktyk. W tym celu uruchomiliśmy na naszej stronie zakładkę Dialog obywatelski, w której zamieszczamy bibliografię najważniejszych prac teoretycznych dotyczących dialogu obywatelskiego, a także omówienia tekstów ukazujących praktykę w innych społecznościach lokalnych. Omówienia powstały na podstawie przygotowywanej przez dr B. Lewenstein publikacji Dialog Obywatelski. Refleksje i doświadczenia (aktualnie w druku). Dodatkowo stworzyliśmy też zakładkę Planowanie przestrzenne, w której umieszczamy wybrane teksty lub linki dotyczące zagospodarowania przestrzennego, wychodząc z założenia, że projekt nasz, a także tworzony model, dotyczyd będzie właśnie tego obszaru dialogu obywatelskiego. Uzupełnieniem tej części strony jest zakładka Prawodawstwo, w której zamieszczamy podstawowe akty prawne dotyczące konsultacji społecznych i zagospodarowania przestrzennego a także ważniejsze ich omówienia i interpretacje. Staramy się też na bieżąco informowad mieszkaoców o ważnych imprezach naukowych związanych z konsultacjami społecznymi, dialogiem obywatelskim. W miarę możliwości zamieszczamy sprawozdania z konferencji i imprez naukowych, które przygotowują nasi wolontariusze. Baza wiedzy podlegad będzie stałej aktualizacji. Założyliśmy też, że jedną z ważniejszych funkcji witryny powinno byd budowanie więzi lokalnych. Tak, więc oprócz zamieszczania wspomnianych opisów lokalizacji, staramy się informowad mieszkaoców na bieżąco o ważnych wydarzeniach na Ochocie, zwłaszcza w obszarze dialogu obywatelskiego. Zamieściliśmy dwa teksty ukazujące historię dialogu na Ochocie autorstwa p. I. Jacimirskiej - koordynatora ds. Rewitalizacji Dzielnicy Ochota oraz Moniki Dmowskiej koordynatora ds. Konsultacji Społecznych. Staramy się też śledzid i zamieszczad informacje o odbywających się w dzielnicy konsultacjach społecznych, a także zachęcad mieszkaoców do brania w nich udziału. W okresie od 13 czerwca, od kiedy uruchomiliśmy stronę, do 25 sierpnia Google Analytics zarejestrowało 530 unikalnych użytkowników, 917 odwiedzin i odsłon strony. Nadzorem merytorycznym nad całością strony zajmuje się dr B. Lewenstein, administracją strony Iwona Pogoda.

17 Ewaluacja projektu Przyjętą zasadą prowadzenia efektywnych konsultacji jest ich ewaluacja, którą w naszym przypadku przeprowadzamy kilkoma metodami. Tylko częśd z nich realizowana jest w czasie trwania projektu. Większośd przypada na okres po jego zakooczeniu. W trakcie okresu sprawozdawczego ewaluacja projektu dokonywała się dwutorowo: w formie spotkao zespołu projektowego oraz w oparciu o dane zebrane przy pomocy specjalnego kwestionariusza. W ramach spotkao zespołu na bieżąco podsumowywaliśmy każde wykonane działanie pod kątem zastosowanej metodologii i możliwości uwzględnienia danego działania w ostatecznym rezultacie - Ochockim Modelu Dialogu Obywatelskiego. W ten sposób refleksji poddane były wywiady z liderami opinii publicznej w ramach modułu Pl. Narutowicza oraz wywiady z interesariuszami w ramach modułu Bazar Banacha. Każdorazowo zadajemy sobie pytanie o to co mogliśmy zrobid lepiej i jakie czynniki zadecydowały o sukcesie lub porażce. Drugim kierunkiem prac ewaluacyjnych było oszacowania krótkoterminowych efektów spotkania otwartego mierzonych wg. wybranych wskaźników. W tym celu opracowano ankietę ewaluacyjna, którą mieszkaocy wypełnili pod koniec spotkania. Na podstawie zebranych 59 ankiet, wykonano obliczenia statystyczne i opracowano raport, który znajduje się na naszej stronie. Podsumowując: Podsumowanie W ramach 9 miesięcy konsultacji na temat modernizacji Placu Narutowicza przeprowadziliśmy dwa badania socjologiczne, obejmując nimi ponad 600 mieszkaoców Ochoty. Zorganizowaliśmy dwa spotkania, w których udział wzięło ok. 200 mieszkaoców, przedstawicieli instytucji lokalnych, urzędów samorządowych oraz władz lokalnych. Przygotowaliśmy i zamieściliśmy na naszych stronach trzy raporty cząstkowe z poszczególnych etapów zbierania opinii; spotkania otwartego z mieszkaocami, badania ankietowego i ewaluacyjnego oraz dwie obszerne relacje ze spotkao. Przygotowaliśmy we współpracy ze studentami Politechniki Warszawskiej trzy wizualizacje modernizacji Placu

18 i zorganizowaliśmy wystawę w dwóch lokalnych kawiarniach. Odbyliśmy szereg spotkao roboczych z przedstawicielami Urzędu Dzielnicy: Burmistrzem Dzielnicy Ochota i Przewodniczącą Rady, Koordynatorem ds. Rewitalizacji U.D, koordynatorem d/s. Konsultacji Społecznych U.D, Komisją Planowania Przestrzennego, studentami Politechniki Warszawskiej oraz przedstawicielami społeczności lokalnej. Prowadzimy także aktywną witrynę internetową. Na temat projektu OMDO ukazało się w różnych okresach czasowych ponad 10 artykułów prasie ogólnopolskiej, lokalnej i na stronach gazet internetowych.