Uczeń umie krótko scharakteryzować epoki historyczne. Uczeń wie, jakie funkcje pełni muzeum, umie podzielić źródła historyczne na pisane i niepisane.

Transkrypt

1 WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII KL IV Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra 1. Historia Co to takiego? historia jako dzieje, przeszłość, epoki historyczne. 2. Wśród starych ksiąg, obrazów i budowli źródła historyczne 3. Historia zegara i nie tylko chronologia, tysiąclecie, historia i czym zajmuje się historyk. źródło historyczne, legenda i zabytek. Uczeń wie, jakie są rodzaje zegarów, umie wskazać podstawowe podziały Uczeń umie krótko scharakteryzować epoki historyczne. Uczeń wie, jakie funkcje pełni muzeum, umie podzielić źródła historyczne na pisane i niepisane. Uczeń umieszcza wydarzenia na linii chronologicznej wie, co to jest chronologia. Uczeń wyjaśnia, po co uczy się historii. Uczeń umie wskazać inne formy poznawania historii (film, obraz), rozumie źródeł historycznych dla pracy historyka. Uczeń wie, w jakim celu i gdzie wynaleziono kalendarz, rozumie, jakie ma chronologia w nauce historii. Ocena bardzo dobra wpływ wydarzeń historycznych na teraźniejszość, rozumie wpływ współczesnych zdarzeń także z życia ucznia na kształtowanie się przyszłej historii. Uczeń umie odczytać informacje z ilustracji przedstawiające j źródło niepisane,. Rozumie, dlaczego należy chronić źródła historyczne., dlaczego inaczej liczymy czas przed naszą erą. Podstawa programowa Historia jako dzieje Historia jako dzieje Chronologia historyczna

2 era, przed naszą erą czasu (wiek, era itp.). 4. Kiedy to było? Obliczanie czasu. określanie wieku, ery, obliczanie upływu czasu między wiekami 5. Palcem po mapie mapa historyczna, rodzaje map historycznych 6. Archeologia co to takiego? 7. Lekcja powtórzeniowa epoki historyczne źródła historyczne chronologia Uczeń umie wskazać podstawowe podziały czasu (wiek, era itp.). mapa. Wie, co to jest tytuł mapy i legenda. Uczeń wie, czym zajmuje się archeolog. pojęcia: wiek, era, epoka, historia, źródło historyczne, oblicza czas, który upłynął między epokami i wydarzeniami, przypisuje daty wydarzeń do odpowiednich wieków chronologia, umie określić na podstawie daty wiek i jego połowę. Uczeń wie, jakie są rodzaje map. Umie wskazać na mapie konkretne miejsca i określić ich przynależność państwową. Uczeń wie, jakimi narzędziami i technikami posługuje się archeolog. Uczeń wymienia kolejne epoki historyczne, wie, jakie wyróżniamy rodzaje źródeł historycznych, wyjaśnia, dlaczego uczymy się historii Uczeń umie obliczyć upływ czasu między wydarzeniami p.n.e. i n.e. Uczeń umie odróżnić od siebie rodzaje map. Umie wskazać starą mapę i różnice między mapą dawną i współczesną. Uczeń potrafi wymienić różne znaleziska archeologiczne i ocenić ich wartość. Uczeń przedstawia własne rozumienie konieczności nauki historii., jakie ma chronologia w nauce historii. czytania mapy dla poznania zjawisk i procesów historycznych. pracy archeologa dla poznawania historii. Uczeń klasyfikuje źródła historyczne, posługując się przykładami, uzasadnia przydatność źródeł w pracy historyka i archeologa. Chronologia historyczna Analiza i interpretacja historyczna Sprawdzian Każdy człowiek jest Uczeń wie, czym ludzie Uczeń umie wskazać różnice Uczeń umie Refleksja nad sobą i

3 inny odmienność i niepowtarzalność człowieka 9. W domu, w szkole, w społeczeństwie rodzina, społeczność szkolna, społeczeństwo, prawa i obowiązki ucznia różnią się między sobą. tolerancja. między ludźmi oraz zauważyć wynikające z nich korzyści i trudności. Rozumie, że należy szanować innych bez względu na wiek, wygląd czy przekonania. społeczeństwo i grupa społeczna i jakie są podstawowe rodzaje grup społecznych. Uczeń umie wskazać przykłady społeczeństw i grup społecznych, umie określić, do jakich grup sam należy i jaka pełni w nich funkcję, umie określić podstawowe funkcje rodziny. Uczeń umie wskazać przywódcę oraz określić role członków grupy społecznej, rozumie potrzebę życia ludzi w grupach, rozumie konieczność udziału w wyborach (na razie do samorządu szkolnego). odróżnić tolerancję od akceptacji. grupy społecznej w życiu codziennym (zwłaszcza szkoły i rodziny). otoczeniem społecznym Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym 10. Ja i moja historia tradycja rodzinna, pokolenie 11. Szkoła dawniej i dziś.* 12. Lekcja powtórzeniowa. społeczeństwo, grupa pamiątka rodzinna, zwyczaj, drzewo genealogiczne i rodowód., ze dawniej nauka nie wyglądała tak jak dzisiaj. Uczeń zna pojęcia: społeczeństwo, grupa społeczna, wie, czym ludzie Uczeń umie odróżnić pamiątkę od zwyczaju oraz drzewo genealogiczne od rodowodu, umie podać przykład pamiątki i zwyczaju z swojej rodzinie. a Maria Skłodowska Curie. Uczeń wie do jakich grup społecznych należy i jaką pełni w nich funkcję. Zna swoje prawa i obowiązki jako Uczeń umie narysować rodowód i drzewo genealogiczne. Uczeń wie, czym się różni szkoła dawna od dzisiejszej. tolerancja i potrafi opowiedzieć, w jaki sposób się przejawia. korzyści wynikające z poznania swojej historii i historii swojej rodziny. Uczeń potrafi opowiedzieć, jak kiedyś wglądała nauka w dawnej szkole. Uczeń potrafi opowiedzieć o konfliktach miedzy ludźmi i Refleksja nad sobą i otoczeniem społecznym Temat spoza podstawy

4 społeczna rodzina, szkoła tolerancja konflikty prawa i obowiązki ucznia Sprawdzian Moja ojczyzna stolica Polski, polskie symbole narodowe. Orzeł godło Polski*. godło, flaga, hymn państwowy historia orła sąsiedzi Polski 14. Polska niejedno ma imię regiony Polski 15. Moja wielka i mała ojczyzna mój region, mała ojczyzna 16. Lekcja powtórzeniowa. patriotyzm różnią się między sobą umie określić podstawowe funkcje rodziny Uczeń wie, jakie miasto jest stolicą Polski, jakie są polskie symbole narodowe. Uczeń zna pojęcia: region, gwara, strój regionalny, mniejszość narodowa. ojczyzna i patriotyzm. patriotyzm i zna polskie symbole narodowe. uczeń w społeczności szkolnej. Uczeń umie wymienić sąsiadów Polski. Uczeń umie wskazać na mapie i nazwać najważniejsze polskie regiony oraz region, w którym mieszka. mała ojczyzna. Uczeń wymienia sąsiadów Polski, umie wskazać na mapie państwa graniczące z Polską. Uczeń umie wskazać na mapie sąsiadów Polski. Uczeń umie wskazać na mapie i nazwać wszystkie polskie regiony. małej ojczyzny w swoim życiu i w historii. Uczeń wymienia regiony Polski, rozumie ich odrębności, wymienia cechy charakterystyczne własnego wie, w jaki sposób próbować radzić sobie z nimi. konieczność zdobywania wiedzy o ojczyźnie. Zna historię narodowego godła. lokalnych zwyczajów dla budowania kultury polskiej. Uczeń umie znaleźć informacje na temat swojej małej ojczyzny, interesuje się życiem lokalnym. Uczeń charakteryzuje swoją małą ojczyznę, potrafi Ojczyzna oraz temat spoza podstawy. Ojczyzna Ojczyzna, mała Ojczyzna

5 polskie symbole narodowe regiony Polski mniejszości etniczne i narodowe i innych regionów. wskazać, jakie ma dla niego i jego najbliższych. Sprawdzian Bardzo dawna historia człowieka* prehistoria 18. Nad wielkimi rzekami. * pierwsze cywilizacje, rolnictwo, rola wielkich rzek, Uczeń potrafi wymienić zajęcia człowieka pierwotnego i wie, jakie były funkcje ognia. Uczeń wymienia role rzeki w starożytności Uczeń wymienia najpowszechniejsze narzędzia człowieka pierwotnego i wie, co zmieniło życie człowieka pierwotnego. Uczeń potrafi wskazać na mapie Nil i Mezopotamię - wie, kim byli Sumerowie Uczeń wie, z czego człowiek dawniej wykonywał narzędzia. Uczeń wymienia osiągnięcia starożytnych Sumerów. Uczeń potrafi opowiedzieć o początkach rolnictwa i hodowli. Uczeń potrafi opowiedzieć o znaczeniu pierwszych cywilizacji nad wielkimi rzekami. Temat spoza podstawy Temat spoza podstawy 19. Historia pisma alfabety: fenicki, grecki, łaciński, współczesny 20. Gliniane tabliczki.* pismo klinowe, Babilon Uczeń wie, kiedy wynaleziono pismo. Uczeń wymienia grupy społeczne zamieszkujące Mezopotamię., do czego służyło pismo. Uczeń potrafi wskazać na mapie Mezopotamię, potrafi określić role grup społecznych zamieszkujących Mezopotamię. Uczeń wymienia rodzaje pisma w kolejności chronologicznej. Uczeń potrafi określić hierarchię grup społecznych zamieszkujących Mezopotamię, opisuje wygląd starożytnego Babilonu. Uczeń wie, w jaki sposób odczytano hieroglify. Uczeń wie, co to jest podatek. Wynalazek pisma Temat spoza podstawy 21. Na rydwanie Uczeń potrafi wskazać na Uczeń wie, z czego i jak Uczeń wie, kim Temat spoza podstawy

6 faraona.* faraon, rydwan, hieroglify, piramidy 22. A tymczasem na ziemiach polskich * Biskupin, zajęcia ludności 23. Siedem cudów starożytnego świata.* 24. Lekcja powtórzeniowa. położenie geograficzne Mezopotamii wynalazek pisma Egipt faraonów Biskupin 25. Grecja i jej mieszkańcy. Wielka kolonizacja. * położenie Grecji, ukształtowanie terenu, rola żeglowania faraon i do czego służyły piramidy. Uczeń wymienia zajęcia mieszkańców Biskupina. Uczeń wie, że w starożytności wzniesiono wiele wspaniałych budowli, które nazwano siedmioma cudami świata. pojęcia: Mezopotamia, pismo klinowe, faraon, piramidy, hieroglify, papirus. Uczeń potrafi wskazać na mapie Grecję. mapie Nil i Egipt oraz wymienić grupy społeczne starożytnego Egiptu i krótko je scharakteryzować. Uczeń potrafi na podstawie rysunku opisać gród w Biskupinie. Uczeń potrafi na podstawie zamieszczonych ilustracji opowiedzieć o siedmiu cudach świata. Uczeń omawia wpływ położenia geograficznego na życie w Mezopotamii i Egipcie. Uczeń wie, czym zajmowali się starożytni Grecy. Egipcjanie robili zwoje do pisania. Uczeń wskazuje przyczyny upadku Biskupina. Uczeń wskazuje siedem cudów świata na mapie świata starożytnego. Uczeń wie, które osiągnięcia cywilizacji Mezopotamii i Egiptu odgrywają ważną role do dziś. Ocenia wynalazku pisma dla rozwoju cywilizacji. Uczeń umie wskazać przyczyny Wielkiej Kolonizacji. był faraon Tutanchamon. Uczeń wie, kiedy powstała osada w Biskupinie i kto ją odkrył. Uczeń zna dalsze losy siedmiu cudów świata. Uczeń wymienia egipskie grupy społeczne i określa ich funkcje. Zna różne koncepcje dotyczące budowy piramid. związek między położeniem geograficznym a rozwojem państwa i życiem mieszkańców. Temat spoza podstawy Temat spoza podstawy Temat spoza podstawy oraz temat dodatkowy 26. Greckie Uczeń wie, co oznacza Uczeń wie, co oznacza zwrot Uczeń umie opowiedzieć o Fundamenty Europy

7 wychowanie. wychowanie spartańskie, hoplici, igrzyska olimpijskie 27. W Atenach Peryklesa sztuka grecka, filozofia, demokracja 28. W świecie greckich bogów bogowie olimpijscy, teatr grecki 29. Lekcja powtórzeniowa. położenie geograficzne Grecji wierzenia religijne Greków filozofia i teatr grecki rola sportu w życiu starożytnych Greków zwrot spartańskie wychowanie. Sokrates i Atena. Herakles, Odyseusz, Zeus, wie, co to był teatr w starożytnej Grecji. pojęcia: demokracja, igrzyska olimpijskie, wymienia greckich bogów. wróć z tarczą lub na tarczy, wskazuje na mapie Spartę i Olimpię. Fidiasz i Perykles. Uczeń umie rozpoznać greckich bogów po ich atrybutach. Uczeń podaje genezę i powiedzeń: z tarczą lub na tarczy, wychowanie spartańskie, zna postacie: Sokratesa, Arystotelesa, Platona, Fidiasza, Peryklesa. spartańskim modelu wychowania i starożytnych igrzyskach sportowych. Uczeń umie objaśnić funkcje świątyni i agory. Uczeń umie opowiedzieć historię Heraklesa i Odyseusza. Uczeń wyjaśnia demokracji ateńskiej. sportu w życiu starożytnych Greków i współczesnych. osiągnięć starożytnych Greków dla kolejnych epok, w tym dla współczesności. osiągnięć starożytnych Greków dla kolejnych epok, w tym współczesności. Uczeń porównuje warunki naturalne różnych krajów starożytnych: wskazuje podobieństwa i różnice oraz ich wpływ na funkcjonowanie państw. Fundamenty Europy Fundamenty Europy 30. Rozwój państwa Uczeń potrafi wskazać na Uczeń wymienia Uczeń krótko Temat spoza podstawy

8 rzymskiego.* początki Rzymu, Rzym królewski, republika, cesarstwo 31. Miasto na siedmiu wzgórzach. drogi rzymskie, handel, życie codzienne, Juliusz Cezar 32. Rzymianina dzień powszedni. prawo rzymskie, termy, igrzyska, niewolnictwo 33. Rzymianin zostaje chrześcijaninem. narodziny chrześcijaństwa, apostołowie, ewangelia, prześladowania 34. Upadek cesarstwa rzymskiego. Jak Romulus. mapie Rzym. chronologicznie ustroje Rzymu. triumf i Forum Romanum. niewolnik. Jezus i święty Paweł. legion rzymski. Zna datę 476 r. Uczeń potrafi opowiedzieć, jak budowano rzymskie drogi. Uczeń wie, co to są termy, gladiator, akwedukt, umie wymienić najważniejsze osiągnięcia kultury starożytnego Rzymu. Uczeń umie wskazać najważniejsze zasady chrześcijaństwa. taran, katapulta. Uczeń omawia codzienne zajęcia mieszkańców Rzymu. niewolnictwa w państwie rzymskim. Uczeń wymienia najważniejszych rzymskich bogów. Uczeń zna datę upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego, charakteryzuje ustroje Rzymu. dróg dla rozwoju imperium. Uczeń umie wymienić najważniejsze osiągnięcia kultury starożytnego Rzymu w odniesieniu do współczesności. chrześcijaństwa dla rozwoju Rzymu i dalszej historii ludzkości. Uczeń umie wymienić przyczyny Fundamenty Europy Fundamenty Europy Fundamenty Europy Temat spoza podstawy oraz temat dodatkowy

9 walczono w starożytnym Rzymie.* cesarstwo zachodnie, wschodnie, barbarzyńcy, 35. Lekcja powtórzeniowa. przemiany ustrojowe w państwie rzymskim Rzym podbija świat osiągnięcia cywilizacji rzymskiej chrześcijaństwo w świecie rzymskim Sprawdzian 6. pojęcia: republika, legiony, akwedukt, termy, cesarstwo, prawo rzymskie, chrześcijaństwo, Koloseum, amfiteatr. Zna postacie: Jezusa Chrystusa, Juliusza Cezara. Wie, co wydarzyło się w 476 r. Wskazuje na mapie miasto Rzym. Wymienia rzymskie osiągnięcia cywilizacyjne. Podaje przyczyny prześladowań chrześcijan. rozumie armii w historii Rzymu. Uczeń opisuje republikę i cesarstwo, wskazuje na różnice między nimi. podziału imperium i upadku cesarstwa zachodniego. Uczeń wskazuje wpływ osiągnięć rzymskich na współczesne prawo i budownictwo. *Gwiazdką oznaczono tematy spoza podstawy. Wymagania dotyczące lekcji dodatkowych zależą od tego, czy nauczyciel wyznaczy temat ten jako obowiązkowy czy nadobowiązkowy wówczas wymagania dotyczyć będą oceny celującej.

10 WYMAGANIA EDUKACYJNE na poszczególne stopnie - HISTORIA KLASA 5 Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra 1. Legendarne początki legendy polskie legenda. Uczeń zna i potrafi opowiedzieć legendę o Lechu, Czechu i Rusie i o Piaście Kołodzieju i Popielu. legend w poznawaniu historii. Ocena bardzo dobra Uczeń zna legendy związane ze swoim miejscem zamieszkania. Podstawa programowa państwo polskie za Piastów 2. W państwie Mieszka I Gniezno, państwo Mieszka 3. Czasy Bolesława Chrobrego zjazd gnieźnieński 4. Rozbicie dzielnicowe Polska dzielnicowa, drogi ku zjednoczeniu, Władysław Łokietek plemię. święty Wojciech i kto to jest patron. Bolesław Krzywousty oraz Władysław Łokietek i czego dokonali. Uczeń zna datę przyjęcia chrztu przez Mieszka I, opowiada, jak wyglądało życie codzienne ludzi w czasach Mieszka I. Uczeń zna datę zjazdu w Gnieźnie i koronacji Bolesława Chrobrego, opowiada o męczeńskiej śmierci św. Wojciecha. Uczeń zna datę koronacji Władysława Łokietka, wie, kim byli Tatarzy, zna legendę o hejnale z Wieży Mariackiej, wie, kim byli Krzyżacy, Uczeń wymienia przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Mieszka I, wymienia najważniejsze plemiona żyjące na ziemiach polskich. Uczeń pokazuje na mapie ziemie przyłączone przez Bolesława Chrobrego do Polski, wymienia postanowienia zjazdu w Gnieźnie. Uczeń zna datę testamentu Bolesława Krzywoustego, sprowadzenia Krzyżaków do Polski, bitwy pod Legnicą, wymienia przyczyny i skutki Uczeń odróżnia źródła historyczne od legendy. wykupienia ciała św. Wojciecha przez Bolesława Chrobrego, podejmuje próbę oceny panowania Bolesława Chrobrego. Uczeń wie, komu przypadły poszczególne dzielnice. państwo polskie za Piastów państwo polskie za Piastów temat dodatkowy spoza podstawy *

11 5. Państwo Kazimierza Wielkiego Akademia Krakowska, uczta u Wierzynka 6. Koronacja w średniowieczu lekcja dodatkowa, ciekawostki historyczne 7. Życie codzienne w klasztorze zajęcia mnichów, zakon, reguła, ubóstwo 8. Rycerze i turnieje zamek średniowieczny i jego mieszkańcy Kazimierz Wielki. Uczeń rozpoznaje podstawowe regalia. klasztor, wymienia zajęcia zakonników. Uczeń wie, kto to jest paź i giermek, wie co to jest herb, turniej i pasowanie na rycerza, wymienia elementy budowy zamku. wyjaśnia, skąd się wzięli w Polsce. Uczeń wymienia osiągnięcia Kazimierza Wielkiego, wie, kim był Wierzynek, zna datę założenia Akademii Krakowskiej, opowiada o życiu średniowiecznych żaków. Uczeń omawia funkcje regaliów. Uczeń zna takie pojęcia, jak: opat, relikwie, wymienia elementy średniowiecznego klasztoru, omawia zajęcia zakonników, wymienia średniowieczne zakony, opowiada o przepisywaniu ksiąg. Uczeń potrafi opisać herb, turniej i pasowanie na rycerza, podaje przykładowe zasady kodeksu rycerskiego, opisuje elementy budowy zamku. rozbicia dzielnicowego, pokazuje dzielnice na mapie. Uczeń wskazuje na mapie ziemie wchodzące w skład państwa Kazimierza Wielkiego na początku jego panowania i przez niego przyłączone, omawia osiągnięcia gospodarcze, polityczne i kulturowe Kazimierza Wielkiego. Uczeń wie, jak wyglądała koronacja w średniowieczu. Uczeń omawia funkcje elementów średniowiecznego klasztoru, wie, kim był św. Benedykt. Uczeń opowiada o Zawiszu Czarnym, rozumie powiedzenia polegać jak na Zawiszy. panowania Kazimierza Wielkiego dla historii Polski i potrafi je ocenić, zna najważniejszych absolwentów Akademii Krakowskiej. Uczeń objaśnia kolejne etapy koronacji w średniowieczu. Uczeń rozpoznaje mnichów po stroju, rozumie klasztorów w średniowieczu. kodeksu rycerskiego. państwo polskie za Piastów temat dodatkowy spoza podstawy * 9. Zakony Uczeń wie, kim byli Uczeń wskazuje na mapie Uczeń krótko charakteryzuje Uczeń dokonuje temat dodatkowy spoza mnisi rycerze

12 rycerskie krucjaty, Ziemia Święta, konsekwencje krucjat 10. W cieniu średniowieczn ej katedry miasto średniowieczne Arabowie, co to jest krucjata i krzyżowiec. Uczeń wie, jak wyglądało miasto w średniowieczu, wie, co to jest ratusz i mieszczanie, wymienia podstawowe zajęcia mieszkańców miast. Ziemię Świętą i Jerozolimę, wie, co to jest islam, zna zakony rycerskie. Uczeń wskazuje na planie miasta najważniejsze jego elementy: rynek, ulice, kościół, mury miejskie, wie co to jest jarmark, fosa, cech, rzemieślnicy. religię muzułmanów, wymienia przyczyny i skutki wypraw krzyżowych, krótko charakteryzuje zakony rycerskie. Uczeń rozróżnia grupy mieszczan, wymienia ich zajęcia, przedstawia różnice między miastem średniowiecznym i współczesnym. samodzielnej oceny wypraw krzyżowych. Uczeń porównuje życie średniowiecznyc h mnichów, rycerzy i mieszczan. podstawy * mieszczanie 11. Style romański i gotycki cechy stylów romańskiego i gotyckiego porównanie 12. Życie codzienne średniowieczn ej wsi warunki życia wsi średniowiecznej Uczeń rozpoznaje budowle w stylu romańskim i gotyckim, wie, kim byli pątnicy i co to są relikwie. Uczeń wymienia podstawowe zajęcia chłopów w średniowieczu, wie, kto to jest sołtys. Uczeń wskazuje i nazywa podstawowe cechy stylów romańskiego i gotyckiego. Uczeń wie, jaki był podział pracy między mężczyzn, kobiety i dzieci, opisuje chłopskie domostwa, wymienia podstawowe potrawy średniowiecznych chłopów. Uczeń wymienia najważniejsze polskie zabytki sztuki średniowiecznej, opowiada o kulturze średniowiecznej. Uczeń wie, jakie miał obowiązki i przywileje sołtys, porównuje wieś średniowieczną ze współczesną, wymienia chłopskie powinności wobec właściciela wsi. Uczeń wymienia zabytki sztuki średniowiecznej, które znajdują się w najbliższej dla ucznia okolicy. Uczeń porównuje życie średniowiecznyc h mnichów, rycerzy, chłopów i mieszczan. temat dodatkowy spoza podstawy * chłopi 13. Wikingowie żeglarze i odkrywcy lekcja dodatkowa, ciekawostki historyczne Uczeń wie, kim byli wikingowie. amulet, drakkary i runy. Uczeń wskazuje na mapie miejsca zamieszkania wikingów oraz ich najważniejsze wyprawy, wymienia elementy stroju wikinga, dostrzega związek kultury wikingów w rozwoju Europy. temat dodatkowy spoza podstawy *

13 14. Unia dwóch państw Jadwiga, Jagiełło, przyczyny unii z Litwą 15. Wielka wojna z Krzyżakami przyczyny i skutki bitwy pod Grunwaldem 16. Renesans w Europie powstanie renesansu, Leonardo da Vinci 17. Odkrywanie Nowego Świata Krzysztof Kolumb, Nowy Świat, Indianie a królowa Jadwiga i Władysław Jagiełło. Uczeń wie, kim byli Krzyżacy, zna datę, bitwy pod Grunwaldem,, potrafi odczytać plan bitwy pod Grunwaldem, wie, co to była wojna trzynastoletnia, zna jej datę i skutek. Uczeń wskazuje na osi czasu okres trwania renesansu w Europie, wie, kim byli Leonardo da Vinci i Michał Anioł. Krzysztof Kolumb, zna datę odkrycia Ameryki. Uczeń zna legendę o klamerce królowej Jadwigi, wskazuje na mapie Wielkie Księstwo Litewskie, zna datę zawarcia unii w Krewie. Uczeń zna przebieg bitwy pod Grunwaldem, opowiada o bitwie pod Grunwaldem. Uczeń zna i wyjaśnia pojęcia: humanista, renesans, człowiek renesansu, wie, dlaczego renesans rozpoczął się we Włoszech. Ferdynand Magellan, zna datę pierwszej podróży dookoła świata, wymienia przyczyny i skutki odkryć geograficznych, między miejscem zamieszkania a sposobem życia. Uczeń wie, dlaczego królowa Jadwiga zasiadła na polskim tronie, zna herb Litwy i Królestwa Polskiego, wymienia przyczyny i skutki unii polsko-litewskiej. Uczeń wie, kim byli Kawalerowie Mieczowi, opowiada, jak Krzyżacy założyli swoje państwo, wskazuje na mapie Malbork, Gdańsk, Pomorze Gdańskie, Grunwald, wymienia przyczyny i skutki wielkiej wojny, zna obraz Jana Matejki i wie o powieści Henryka Sienkiewicza. Uczeń rozpoznaje najważniejsze dzieła renesansu: kopułę katedry we Florencji, Pietę Watykańską, Monę Lisę, Damę z łasiczką. Uczeń zna i opisuje kulturę Ameryki prekolumbijskiej, wie, kim był Vasco da Gama, wskazuje na mapie drogę jego wyprawy. Uczeń dokonuje samodzielnej oceny unii w Krewie. Uczeń zna bitwy pod Grunwaldem. Uczeń rozpoznaje najważniejsze dzieła renesansu niepokazane w podręczniku. Uczeń samodzielnie dokonuje oceny odkryć geograficznych. Jadwiga i Jagiełło Jadwiga i Jagiełło temat dodatkowy spoza podstawy * odkrycie Nowego Świata

14 18. Reformacja przyczyny reformacji, podział Europy Zachodniej, wojny religijne Marcin Luter, zna datę wystąpienia Marcina Lutra. wskazuje na mapie drogę wyprawy Kolumba i Magellana. reformacja, protestanci, seminarium, odróżnia katolików od protestantów, wymienia podstawowe różnice między wyznaniami. Uczeń wymienia przyczyny reformacji, wskazuje na mapie największe skupiska katolików i protestantów. Uczeń wie, kim byli jezuici. temat dodatkowy spoza podstawy * 19. Wawel królewski złotego wieku dwór Jagiellonów 20. Astronom, który poruszył Ziemię Mikołaj Kopernik 21. Największe wynalazki epoki lekcja dodatkowa, ciekawostki historyczne Zygmunt Stary, Zygmunt August, opowiada o życiu codziennym na wawelskim dworze. Uczeń wie, gdzie urodził się Mikołaj Kopernik. druk. Uczeń wie, kim byli Bona Sforza, Jan Kochanowski i Mikołaj Rej, zna i wyjaśnia pojęcie złoty wiek, wie, skąd się wzięła nazwa włoszczyzna. Uczeń potrafi opowiedzieć o życiu Mikołaja Kopernika. Uczeń wie, że na początku epoki nowożytnej wynaleziono broń palną, okulary i umocnienia obronne. Uczeń rozpoznaje najważniejsze zabytki architektury renesansowej: krużganki wawelskie i ratusz w Poznaniu, opowiada o życiu codziennym na wawelskim dworze. Uczeń opowiada o studiach Mikołaja Kopernika, wskazuje na mapie miejsca związane z Mikołajem Kopernikiem, objaśnia teorię heliocentryczną, na przykładzie Kopernika wyjaśnia, kim był w XVI wieku człowiek renesansu. Uczeń wie, kim był Stańczyk i rozpoznaje jego wizerunek na obrazie Matejki. Uczeń potrafi wyjaśnić, czy Mikołaj Kopernik był Polakiem i dlaczego. Uczeń wymienia skutki Do Uczeń dokonuje wynalazków nowożytnych. samodzielnej oceny skutków wynalezienia druku i broni palnej. dwór Jagiellonów Mikołaj Kopernik temat dodatkowy spoza podstawy *

15 22. Szlachcic rycerz i obywatel obowiązki szlachcica wobec państwa Uczeń, wie, co to jest husaria, pospolite ruszenie i sejmik. Uczeń wie, skąd się wzięła szlachta i jakie miała obowiązki, zna podział stanu szlacheckiego ze względu na majątek, wie, co to jest trybunał. Uczeń wie, czym były przywilej, odróżnia senat od izby poselskiej i sejmu, porównuje sejm dawny ze współczesnym. przywilejów w rozwoju stanu szlacheckiego, dostrzega związek między polityką dawną a współczesną. polski szlachcic 23. Rzeczpospolita wielu narodów unia lubelska 24. Szlachta wybiera królów elekcja, pole elekcyjne, koronacja, sejm, rząd, prezydent Zygmunt August. Uczeń zna pierwszych królów elekcyjnych. Uczeń zna datę i postanowienia unii lubelskiej, wymienia narodowości zamieszkujące Rzeczpospolitą. Uczeń wie, dlaczego wprowadzono w Polsce wolną elekcję, zna dokonania pierwszych królów elekcyjnych, zna datę pierwszej wolnej elekcji, wie czym są artykuły henrykowskie, opowiada, jak przebiegała elekcja, wie, kto mógł wybierać króla na elekcji. a Barbara Radziwiłłówna, pokazuje na mapie Koronę i Wielkie Księstwo Litewskie, rozpoznaje świątynie różnych wyznań, opowiada o polskiej tolerancji. Uczeń wie, czego dotyczyły artykuły henrykowskie, wie, co to jest trójpodział władz i rozumie jego. Uczeń pokazuje na mapie ziemie dołączone do Korony, rozumie nazwę Rzeczpospolita Obojga Narodów i wyjaśnia jej, wie, czym była konfederacja warszawska. Uczeń porównuje władzę współczesną z dawną, porównuje wybory współczesne z wolną elekcją. Rzeczpospolita Obojga Narodów Rzeczpospolita Obojga Narodów

16 25. Życie codzienne w szlacheckim dworze i *Jak żyli magnaci? folwark, pańszczyzna, spichlerz, spław Wisłą do Gdańska oraz lekcja dodatkowa, ciekawostki historyczne Uczeń wie, jak wyglądał dwór szlachecki. Uczeń opowiada, jak wyglądał dwór szlachecki, wie, co to jest pańszczyzna i folwark, omawia wygląd i zasady funkcjonowania folwarku, wie, kim byli flisacy. Uczeń potrafi wyjaśnić Uc Uczeń *opisuje termin spichlerz Europy, wygląd rozumie handlu magnackiej zbożem dla gospodarki rezydencji,* wie, Rzeczpospolitej. kim był Jan Zamoyski, *wymienia podstawowe zajęcia magnatów. polski szlachcic oraz temat dodatkowy spoza podstawy * 26. W kraju skrzydlatych jeźdźców potop szwedzki 27. Zwycięs two pod Wiedniem Jan III Sobieski 28. Czasy stanisławowskie obiady czwartkowe, KEN, Canaletto husaria i jak wyglądał husarz, wie, kim był Jan Kazimierz. Uczeń zna datę bitwy pod Wiedniem. Uczeń wie, kiedy powołano Komisję Edukacji Narodowej. Stefan Czarniecki, podaje przyczyny i skutki wojen polskoszwedzkich, zna datę rozpoczęcia i zakończenia potopu, zna słowo drugiej zwrotki Mazurka Dąbrowskiego. Uczeń wie, kim byli janczarzy, Tatarzy, wymienia przyczyny i skutki wojen polskotureckich, rozpoznaje na ilustracji pałac w Wilanowie, wskazuje bryłę pałacu i ogród. Uczeń wymienia osiągnięcia kulturalne króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, wie, kim był Marcello Bacciarelli i Canaletto, rozpoznaje na Uczeń potrafi wyjaśnić termin potop szwedzki, wie, co to jest unia personalna. Uczeń zna datę bitwy pod Cecorą i Chocimiem, potrafi objaśnić termin Lew Lechistanu, na podstawie planu opowiada o przebiegu bitwy pod Wiedniem, wie, co to jest Wersal. Ignacy Krasicki i Grzegorz Piramowicz, wie, w jakim celu powołano Komisję Edukacji Narodowej, wie, Uczeń zna rodowód Zygmunta III Wazy, rozumie obrony Częstochowy, rozumie treść drugiej zwrotki Mazurka Dąbrowskiego. Uczeń samodzielnie dokonuje oceny udziału Rzeczpospolitej w bitwie pod Wiedniem. Uczeń znajduje analogie między kulturą polską i europejską. Rzeczpospolita w XVII w. Rzeczpospolita w XVII w. temat dodatkowy spoza podstawy *

17 29. Witaj majowa jutrzenko Konstytucja 3 maja Uczeń zna dokładną datę uchwalenia pierwszej polskiej konstytucji, potrafi wymienić trzech zaborców. ilustracji Pałac na Wodzie w Łazienkach Królewskich w Warszawie, wie, co to jest oświecenie i klasycyzm. Uczeń zna datę pierwszego rozbioru, wymienia przyczyny I rozbioru i zwołania Sejmu Czteroletniego, wymienia najważniejsze reformy Konstytucji 3 maja. co to jest Szkoła Rycerska i Collegium Nobilium. Uczeń potrafi wskazać na mapie ziemie zabrane w I rozbiorze, wie, co Sejm Czteroletni uchwalił z sprawie mieszczan i dlaczego, wie, dlaczego 3 maja obchodzone jest Święto Narodowe. Uczeń samodzielnie dokonuje oceny dzieła Konstytucji 3 maja. upadek I Rzeczypospolitej 30. Insurek cja kościuszkowska i *Udekorować zasłużonych naczelnik powstania, kosynierzy, III rozbiór oraz lekcja dodatkowa, ciekawostki historyczne Tadeusz Kościuszko, zna datę insurekcji kościuszkowskiej. Uczeń zna datę i przyczynę II rozbioru, wie, co to jest insurekcja, kosynierzy. Uczeń potrafi wyjaśnić, dlaczego Kościuszkę nazywamy bohaterem dwóch narodów, opowiada o bitwie pod Racławicami. Uczeń potrafi dokonać oceny insurekcji wskazując na jej mocne i słabe strony, *wie, czym był order Virtuti Militari, *wie, jakie miało przyznawanie orderów i podaje przykłady odznaczeń. upadek I Rzeczypospolitej oraz temat dodatkowy spoza podstawy ) 31. Upadek Rzeczpospolitej upadek państwa, rozbiory, granice Uczeń zna datę III rozbioru Polski. Uczeń wymienia przyczyny upadku Rzeczpospolitej, wie, co to jest abdykacja i anarchia. Uczeń wskazuje na mapie ziemie zagarnięte w kolejnych rozbiorach przez poszczególne państwa. Uczeń zastanawia się, czy i jak można było uniknąć upadek I Rzeczypospolitej

18 rozbiorowe rozbiorów. *Wymagania dotyczące lekcji dodatkowych zależą od tego, czy nauczyciel wyznaczy temat ten jako obowiązkowy czy nadobowiązkowy wówczas wymagania dotyczyć będą oceny celującej.