Prawo rzymskie Instytucje
|
|
- Miłosz Pawlik
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Podręczniki Prawnicze Prawo rzymskie Instytucje Witold Wołodkiewicz Maria Zabłocka 5. wydanie C. H. Beck
2 I PODRÊCZNIKI PRAWNICZE W. Wo³odkiewicz/M. Zab³ocka Prawo rzymskie. Instytucje
3 II W sprzeda y: T. Maciejewski HISTORIA ADMINISTRACJI, wyd. 2 Skrypty Becka T. Maciejewski HISTORIA POWSZECHNA USTROJU I PRAWA, wyd. 3 Studia Prawnicze H. Izdebski HISTORIA MYŒLI POLITYCZNEJ I PRAWNEJ, wyd. 4 Podrêczniki Prawnicze T. Maciejewski HISTORIA USTROJU I PRAWA S DOWEGO POLSKI, wyd. 3 Podrêczniki Prawnicze R. Golat HISTORIA PAÑSTWA I PRAWA POLSKI Æwiczenia Becka J. Zajad³o (red.) LEKSYKON WSPÓ CZESNEJ TEORII I ILOZO II PRAWA Inne R. Krajewski LEKSYKON INSTYTUCJI WYMIARU SPRAWIEDLIWOŒCI I OCHRONY PRAWA Inne
4 III Prawo rzymskie Instytucje Witold Wo³odkiewicz Maria Zab³ocka 5. wydanie poprawione i rozszerzone WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2009
5 IV Redakcja: Ksenia Rzepka Wydawnictwo C. H. Beck 2009 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Sk³ad i ³amanie: TiM-Print, Warszawa Druk i oprawa: P.W.P. INTERDRUK, Warszawa ISBN
6 V Wstêp Prawo rzymskie by³o przez wiele wieków, obok prawa kanonicznego, podstawowym przedmiotem wyk³adanym na uniwersytetach europejskich. Idea stworzenia nowo ytnych narodowych systemów prawa prywatnego by³a, poczynaj¹c od XVIII wieku, przyczyn¹ krytyki nauczania prawa rzymskiego. Jednak nowo powstaj¹ce kodyfikacje prawa cywilnego w XIX i XX wieku nie potrafi³y oderwaæ siê od rzymskich korzeni. Mimo ró nic istniej¹cych miêdzy wspó³czesnymi systemami prawa prywatnego, prawo rzymskie stanowi i dziœ doskona³y punkt odniesienia i wspólny jêzyk prawników wychowanych i dzia³aj¹cych w pañstwach o odmiennych systemach prawnych. Ta rola prawa rzymskiego jest szczególnie wa na dziœ, przy podejmowanych próbach stworzenia zintegrowanego europejskiego systemu prawnego. W uniwersytetach polskich prawo rzymskie mimo licznych prób jego ograniczania osta³o siê w czasach socjalizmu realnego. Jest to jeden z istotnych czynników stosunkowo ³atwego przystosowywania prawa stworzonego w okresie PRL do standardów europejskich. Wydaj¹c podrêcznik instytucji prawa rzymskiego, autorzy opierali siê na swoim doœwiadczeniu dydaktycznym na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Chcieli przedstawiæ studentom wiadomoœci umo liwiaj¹ce zapoznanie siê z prawem rzymskim, odgrywaj¹cym tak wa n¹ rolê w uniwersyteckim kszta³ceniu prawników. Starali siê te napisaæ tekst odpowiadaj¹cy ich wizji prawa rzymskiego jako tego prawa, które oddzia³ywa³o i oddzia³uje wci¹ na doktrynê i praktykê wspó³czesnego prawa prywatnego. Przyjêty tytu³ Prawo rzymskie Instytucje nawi¹zuje do nazwy wystêpuj¹cej w klasycznych dzie³ach rzymskiej myœli prawniczej Institutiones, oznaczaj¹cej krótki wyk³ad podstaw danej dziedziny prawa. Autorzy celowo nawi¹zali do systematyki Instytucji Gaiusa i Justyniana. Odegra³a ona wielk¹ rolê w historii tworzenia nowoczesnej systematyki prawa. Autorzy dziêkuj¹ studentom Wydzia³u Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, którzy w roku akademickim 1993/94 byli pierwszymi czytelnikami i recenzentami skryptu zatytu³owanego Prawo rzymskie Bruliony wyk³adów 1993/94, czêœæ I i II. Praca ta by³a te wielokrotnie dyskutowana na seminarium prawa rzymskiego w Instytucie Historii Prawa UW.
7 VI Wstêp Szczególne wyrazy wdziêcznoœci wyra aj¹ autorzy doktorantom i asystentom Zak³adu Prawa Rzymskiego i Antycznego, pp. Agnieszce Kacprzak, Jerzemu Krzynówkowi oraz Franciszkowi Longchamps de Bérier. Ich sugestie i krytyczne uwagi by³y dla nas wielk¹ pomoc¹. Przyczyni³y siê one do nadania pracy obecnej formy, której wydania podjê³o siê zas³u one Wydawnictwo C.H. Beck. Autorzy dziêkuj¹ równie panu prof. dr. hab. Janowi Zab³ockiemu za pomoc w redakcyjnym przygotowaniu pracy do druku. Rozdzia³y I; II 4, 5 i 6; IX; X i XI opracowa³ Witold Wo³odkiewicz; rozdzia³y II 7; III; IV; V; VI; VII i VIII opracowa³a Maria Zab³ocka. Przed paragrafami zosta³a zacytowana literatura odnosz¹ca siê do danego zagadnienia. Autorzy, podaj¹c jedynie polsk¹ literaturê od roku 1945, wychodzili z za³o enia, e czytelnik pragn¹cy siêgn¹æ do bogatej, zagranicznej literatury prawa rzymskiego, mo e dojœæ do niej przez podane w wykazie literatury wybrane zagraniczne podrêczniki i bibliografie. Indeks terminów i zwrotów ³aciñskich oraz podawane w tekœcie odniesienia wewnêtrzne nawi¹zuj¹ do numerów brzegowych, podanych na marginesie stron. Warszawa, listopad 1995 r. Witold Wo³odkiewicz Maria Zab³ocka
8 VII Wstêp do drugiego wydania Wydaj¹c w 1996 roku podrêcznik prawa rzymskiego, autorzy byli œwiadomi, e ich opracowanie (jak ka de zreszt¹ dzie³o, a w szczególnoœci synteza, jak¹ jest podrêcznik) bêdzie wymaga³o zmian i uzupe³nieñ. Maj¹c tê œwiadomoœæ, we wstêpie do pierwszego wydania prosiliœmy Czytelników o wyra enie krytycznych uwag tak co do zawartoœci, jak i uk³adu podrêcznika. Uwagi te wysuwali studenci, prawnicy praktycy, a przede wszystkim nasi najbli si wspó³pracownicy, prof. Jan Zab³ocki, doktorzy Agnieszka Kacprzak, Jerzy Krzynówek, Franciszek Longchamps de Bérier oraz magistrzy Stefan Karolak, Zuzanna S³u ewska, Roman Sobotka i Jakub Urbanik, którzy przy realizowaniu procesu dydaktycznego pos³ugiwali siê tym podrêcznikiem. Niezmiernie cenne by³y dla nas uwagi wyra ane przez romanistów z innych polskich uniwersytetów, a w szczególnoœci uwagi zawarte w recenzji prof. Marka Kury³owicza z UMCS w Lublinie. Wszystkim osobom, które przyczyni³y siê do naszych przemyœleñ nad tekstem podrêcznika, wyra amy podziêkowania. Równie sami autorzy weryfikowali swój podrêcznik w czasie wyk³adów i egzaminów. Zastanawialiœmy siê nad wprowadzeniem pewnych zmian w uk³adzie podrêcznika, bez odejœcia jednak od podstawowego schematu, opartego na podziale personae res actiones. W niniejszym wydaniu wprowadziliœmy jedynie zmiany i uzupe³nienia w odniesieniu do poszczególnych kwestii, nie naruszaj¹c jednak uk³adu podrêcznika. Przejawi³o siê to w pozostawieniu numeracji bocznej z pierwszego wydania. W zakoñczeniu podrêcznika zamieœciliœmy ³aciñskie paremie prawnicze umieszczone na kolumnach nowego gmachu S¹du Najwy szego w Warszawie. Wydaje siê nam, e wydarzenie to, w którym uczestniczyli równie ni ej podpisani, wywo³a³o du e zainteresowanie nie tylko w polskim œrodowisku prawniczym i zas³uguje na zasygnalizowanie Czytelnikom podrêcznika. Warszawa, sierpieñ 2000 r. Witold Wo³odkiewicz Maria Zab³ocka
9 VIII Wstêp do trzeciego wydania W trzecim wydaniu autorzy dokonali zmian redakcyjnych i rzeczowych. Uzupe³nili równie bibliografiê. Nie naruszyli jednak struktury podrêcznika. Warszawa, lipiec 2001 r. Witold Wo³odkiewicz Maria Zab³ocka
10 IX Wstêp do czwartego wydania Przygotowuj¹c pierwsze wydanie podrêcznika Prawo rzymskie. Instytucje, autorzy nie byli pewni, czy podrêcznik ten spotka siê z yczliwym przyjêciem czytelników. Obawy nasze wynika³y z faktu, e uk³ad podrêcznika zosta³ oderwany od przyjêtego powszechnie schematu wykszta³conego w XIX-wiecznej szkole Pandektów. Uk³ad przyjêty w naszym podrêczniku, nawi¹zuj¹cy do trójpodzia³u Instytucji Gaiusa i Justyniana, stwarza³ dla autorów rozliczne problemy. Wydaje siê jednak, e jest on bardziej adekwatny przy przedstawianiu myœli jurysprudencji rzymskiej ni tzw. systematyka pandektowa, stworzona do okreœlonych celów skodyfikowania prawa prywatnego w XIX-wiecznych Niemczech. W ci¹gu dziesiêciu lat od pierwszego wydania niniejszego podrêcznika zmieni³ siê sposób nauczania prawa w polskich uniwersytetach i wy szych szko³ach prawniczych. Pomimo niezakoñczonych jak dot¹d zmian w zakresie nauczania prawa, miejsce prawa rzymskiego nie utraci³o w Polsce swego znaczenia. Jest to przedmiot obowi¹zkowy na ogromnej wiêkszoœci polskich wydzia³ów prawa. Jedynie niektóre wydzia³y uzna³y prawo rzymskie za przedmiot do wyboru. Ciekawe jednak, e równie na tych wydzia³ach, wiêkszoœæ studentów wybiera kurs i egzamin z prawa rzymskiego. Œwiadczy to o rozumieniu przez nich, e do studiowania prawa nie wystarczy poznanie jedynie aktualnych przepisów prawa, lecz trzeba równie poznaæ Ÿród³a wspó³czesnej kultury i doktryny prawnej. Potrzeba poznania prawa rzymskiego sta³a siê jeszcze bardziej aktualna z chwil¹ wejœcia Polski do Unii Europejskiej. W pracach nad zbli eniem systemów prawnych krajów UE niezbêdne bêdzie zrozumienie pomiêdzy prawnikami, którzy bêd¹ musieli stosowaæ prawo zunifikowane, zuniformizowane czy te jedynie zharmonizowane. Jakie bêd¹ podstawy tego zrozumienia? Na pewno przyczyniaæ siê do tego bêdzie przep³yw studentów korzystaj¹cych z mo liwoœci zaliczania tzw. kredytów, w ramach europejskich programów edukacyjnych czy te tworzenia ró nych szkó³ prawa obcego, pomagaj¹cych zrozumieæ podstawy prawa obowi¹zuj¹cego w poszczególnych pañstwach UE. Samo poznanie przepisów nie przyczyni siê jednak do zrozumienia miêdzy prawnikami poszczególnych krajów Wspólnoty Europejskiej. Konieczne bêdzie
11 X Wstêp do czwartego wydania znalezienie wspólnych Ÿróde³ przysz³ego ius privatum europaeum. Czy Ÿróde³ tych mo na poszukiwaæ w prawie rzymskim, które jak to siê czêsto powtarza stanowi³o jeden z istotnych sk³adników kultury europejskiej. A mo e nale y szukaæ tych Ÿróde³ w prawie anglo-amerykañskim. W procesie unifikacji prawnej Europy bêd¹ musia³y wspó³zawodniczyæ dwa modele: jeden oparty na prawie rzymskim, drugi na prawie anglo-amerykañskim (tzw. model œródziemnomorski i model atlantycki). Autorzy w wydaniu czwartym wprowadzili szereg zmian tak rzeczowych, jak i redakcyjnych. Uwzglêdnili równie polsk¹ literaturê prawa rzymskiego, która ukaza³a siê w pierwszych latach XXI wieku. U³atwi to zainteresowanemu czytelnikowi zapoznanie siê z literatur¹ monograficzn¹. Polecamy równie uwadze studiuj¹cych prawo rzymskie wydan¹ przez Wydawnictwo C. H. Beck w roku 2002 (wyd ), ksi¹ kê Agnieszki Kacprzak i Jerzego Krzynówka, Prawo rzymskie. Pytania, kazusy, tablice. Ksi¹ ka ta wychodz¹ca znacznie poza zakres wymagañ egzaminacyjnych stanowi doskona³e uzupe³nienie naszego podrêcznika, przez pokazanie bogactwa kazuistyki i interpretacji dokonywanej przez rzymsk¹ jurysprudencjê. Warszawa, lipiec 2005 r. Witold Wo³odkiewicz Maria Zab³ocka
12 XI Wstêp do pi¹tego wydania W pi¹tym wydaniu podrêcznika Prawo rzymskie Instytucje autorzy wprowadzili pewne zmiany redakcyjne i rzeczowe. Zosta³a te uzupe³niona literatura powo³ywana przed poszczególnymi paragrafami. Poczynaj¹c od pierwszego wydania, powo³anie literatury mia³o istotne znaczenie dla naszego podrêcznika. Umo liwia ono studentom i innym osobom zainteresowanym siêgniêcie do polskiej literatury monograficznej prawa rzymskiego. W obecnym wydaniu, uzupe³niaj¹c literaturê, autorzy ograniczyli siê do pozycji dotycz¹cych rzymskiego prawa prywatnego i karnego. Pominêli natomiast literaturê dotycz¹c¹ ustroju Rzymu. Przyjêcie takiej zasady wynika z tego, e w ostatnich latach polskie badania dotycz¹ce ustroju rzymskiego uleg³y znacznemu natê eniu. Uwzgêdnianie tych prac w podrêczniku, którego celem jest przedstawienie rzymskiego prawa prywatnego, wychodzi³oby poza w³aœciwy zakres opracowania. Nie zosta³y równie uwzglêdnione liczne prace autorów polskich wydane w jêzykach obcych. Liczba tych prac jest stosunkowo du a. Osoby zainteresowane mog¹ je odnaleÿæ za poœrednictwem ukazuj¹cych siê bibliografii historyczno- -prawnych. Warszawa, sierpieñ 2009 r. Witold Wo³odkiewicz Maria Zab³ocka
13 XII
14 XIII Spis treœci Str. Nb. Wstêp... V Wstêp do drugiego wydania... VII Wstêp do trzeciego wydania... VIII Wstêp do czwartego wydania... IX Wstêp do pi¹tego wydania... XI Wykaz skrótów... XXIII Opracowania encyklopedyczne i s³owniki, podrêczniki, wybory Ÿróde³, prace pomocnicze... XXV Wprowadzenie... 1 Rozdzia³ I. Znaczenie nauki prawa rzymskiego Rola prawa rzymskiego w nauczaniu prawa Znaczenie terminu prawo rzymskie Znaczenie prawa rzymskiego w dziejach prawa w Europie I. Korzenie wspó³czesnej Europy II. Prawo rzymskie jako podstawa wspó³czesnego prawa prywatnego 7 6 III. Prawo rzymskie jako podstawa historycznego spojrzenia na prawo 9 8 Rozdzia³ II. Rzymskie definicje prawa, systematyzacja prawa i pojêcia prawne Definicja prawa I. Uwagi wstêpne II. Elementy definicji prawa w tekstach jurystów rzymskich Podzia³y prawa I. Znaczenie podzia³ów w definiowaniu prawa II. Zasada personalnoœci prawa i wynikaj¹ce z niej podzia³y prawa Zasada personalnoœci a zasada terytorialnoœci prawa Ius civile Ius gentium Ius honorarium Ius vetus ius novum III. Podzia³ prawa na ius strictum i ius aequum IV. Podzia³ prawa na publiczne i prywatne V. Podzia³ stosunków prawnych na stosunki chronione za pomoc¹ actiones in rem oraz actiones in personam Uwagi wstêpne Prawa w³adcze skuteczne erga omnes Prawa wzglêdne, skuteczne wobec okreœlonych osób (inter partes)
15 XIV Spis treœci Str. Nb. 6. Rzymskie systematyzacje prawa prywatnego I. Znaczenie systematyki prawa II. Systematyka ustawy XII tablic III. Systematyka edyktowa IV. Systematyka naukowa Idee Cycerona dotycz¹ce sposobu przedstawiania prawa Systematyka Instytucji Gaiusa Systematyka pandektowa Zdarzenia wywo³uj¹ce skutki prawne I. Uwagi wstêpne II. Dzia³ania prawne pojêcie i klasyfikacja Pojêcie Czynnoœci formalne i nieformalne Czynnoœci jednostronne i dwustronne Czynnoœci miêdzy yj¹cymi (inter vivos) i na wypadek œmierci (mortis causa) Czynnoœci rozporz¹dzaj¹ce i zobowi¹zuj¹ce Czynnoœci odp³atne i nieodp³atne (pod tytu³em darmym) Czynnoœci przyczynowe (kauzalne) i czynnoœci abstrakcyjne (oderwane) Czynnoœci fiducjarne III. Elementy czynnoœci prawnej Essentialia, naturalia i accidentalia negotii Warunek Termin Polecenie IV. Oœwiadczenie woli i jego wady V. Modyfikacja niewa nej czynnoœci prawnej VI. Skutki zdarzeñ prawnych VII. Zastêpstwo Rozdzia³ III. ród³a prawa Periodyzacja prawa rzymskiego ród³a prawa w okresie archaicznym I. Zwyczaj II. Leges regiae III. Ustawa XII tablic IV. Leges i plebiscita V. Interpretacja ustawy XII tablic i pocz¹tki rzymskiej jurysprudencji ród³a prawa w okresie przedklasycznym I. Edykty urzêdników II. Wp³yw jurystów na rozwój i doskonalenie prawa ród³a prawa w okresie klasycznym I. Zaprzestanie uchwalania leges II. Senatus consulta III. Uporz¹dkowanie edyktów IV. Konstytucje cesarskie V. Prawotwórcza dzia³alnoœæ prawników Ius respondendi
16 Spis treœci XV Str. Nb. 2. Szko³y prawa i najwybitniejsi juryœci Instytucje Gaiusa ród³a prawa w okresie poklasycznym I. Pierwsze zbiory konstytucji cesarskich II. Próby uporz¹dkowania ius III. Upadek jurysprudencji i kultury prawnej IV. Przedjustyniañskie próby kodyfikacji leges i ius ród³a prawa justyniañskiego Czêœæ I. Prawo dotycz¹ce osób Rozdzia³ IV. Osoby Prawo dotycz¹ce osób w systematyce Instytucji Gaiusa Osoby fizyczne I. Wolni niewolnicy Uwagi wstêpne Powstanie niewoli Sytuacja prawna niewolników Formalne i nieformalne sposoby wyzwolenia niewolnika Ustawodawstwo Augusta dotycz¹ce niewolników Sytuacja prawna wyzwoleñców Osoby in mancipio i stany podobne II. Obywatele rzymscy nieobywatele III. Osoby sui iuris i alieni iuris wiêÿ agnacyjna IV. Pokrewieñstwo kognacyjne V. Zdolnoœæ prawna Osoby prawne Rozdzia³ V. Rodzina a. Wprowadzenie Prawo ma³ eñskie I. Zarêczyny (sponsalia) II. Iustum matrimonium Definicja ma³ eñstwa Zawarcie ma³ eñstwa Wymogi iustum matrimonium Rozwi¹zanie ma³ eñstwa III. Conventio in manum IV. Stosunki osobiste i maj¹tkowe miêdzy ma³ onkami Stosunki osobiste Stosunki maj¹tkowe Posag Donatio ante nuptias V. Ustawodawstwo ma³ eñskie Augusta VI. Konkubinat Patria potestas I. Wejœcie pod patria potestas Uwagi wstêpne Urodzenie w iustum matrimonium
17 XVI Spis treœci Str. Nb. 3. Przysposobienie: adoptio i adrogatio Legitimatio II. Uprawnienia i obowi¹zki wynikaj¹ce z patria potestas III. Wyjœcie spod patria potestas IV. Sytuacja prawna osób bêd¹cych pod patria potestas Opieka (tutela) i kuratela I. Powo³anie opiekuna II. Tutela impuberum III. Tutela mulierum IV. Kuratela Zdolnoœæ do czynnoœci prawnych Czêœæ II. Prawo dotycz¹ce rzeczy Rozdzia³ VI. Rzeczy i ich podzia³y Pojêcie rzeczy I. Pojêcie res w prawie rzymskim II. Po ytki (fructus) Podzia³y rzeczy I. Podzia³y rzeczy w Instytucjach Gaiusa Res in patrimonio res extra patrimonium Res corporales res incorporales Res mancipi res nec mancipi II. Inne podzia³y rzeczy w prawie rzymskim Rzeczy ruchome (res mobiles) nieruchomoœci (res immobiles) Rzeczy oznaczone co do gatunku (genus) rzeczy oznaczone co do to samoœci (species) Rzeczy zu ywalne rzeczy niezu ywalne Rzeczy podzielne rzeczy niepodzielne Rzeczy pojedyncze rzeczy z³o one rzeczy zbiorowe Rozdzia³ VII. W³adanie rzeczami (prawo rzeczowe) Formy w³adania rzeczami I. W³asnoœæ Pojêcie w³asnoœci Rodzaje w³asnoœci rzymskiej Uprawnienia w³aœciciela i ich ograniczenia Wspó³w³asnoœæ II. Posiadanie Pojêcie posiadania Rodzaje posiadania Nabycie w³adania rzeczami I. Nabycie w³asnoœci Uwagi wstêpne Mancipatio In iure cessio Traditio Usucapio i longi temporis praescriptio Occupatio
18 Spis treœci XVII Str. Nb. 7. Accessio Specificatio Thesaurus Fructus II. Nabycie posiadania Ochrona w³adania rzeczami I. Ochrona w³asnoœci (ochrona petytoryjna) Uwagi wstêpne Rei vindicatio Actio negatoria Actio Publiciana Œrodki ochrony wynikaj¹ce ze stosunków s¹siedzkich II. Ochrona posiadania (ochrona posesoryjna) Uwagi wstêpne Interdykty retinendae possessionis Interdykty recuperandae possessionis Zmiany w prawie poklasycznym i justyniañskim Interdykty adipiscendae possessionis Prawa na rzeczy cudzej (tzw. iura in re aliena) I. Uwagi wstêpne II. S³u ebnoœci (servitutes) S³u ebnoœci gruntowe (servitutes praediorum) S³u ebnoœci osobiste (tzw. servitutes personarum) Ustanowienie i zgaœniêcie s³u ebnoœci Ochrona s³u ebnoœci Zasady dotycz¹ce s³u ebnoœci III. Zastaw Uwagi wstêpne Fiducia Zastaw rêczny (pignus) Zastaw umowny (hipoteka) Ustanowienie i wygaœniêcie zastawu Przedmiot zastawu Realizacja zastawu Ochrona zastawu a 9. Wieloœæ zastawów IV. Emfiteuza V. Superficies Rozdzia³ VIII. Spadki Miejsce spadków w systematyce Instytucji Gaiusa Hereditas i bonorum possessio I. Hereditas pojêcie podstawy powo³ania II. Bonorum possessio Geneza bonorum possessio Sytuacja prawna dziedzica prawa pretorskiego Dziedziczenie testamentowe I. Pojêcie testamentu II. Rodzaje testamentów
19 XVIII Spis treœci Str. Nb. 1. Archaiczne formy testamentu Mancipatio familiae testament mancypacyjny Testament pretorski Testamenty w okresie poklasycznym Testament o³nierski III. Treœæ testamentu Heredis institutio Substitutio Inne postanowienia zawarte w testamencie Wydziedziczenie (exheredatio) i tzw. dziedziczenie przeciwtestamentowe IV. Niewa noœæ i nieskutecznoœæ testamentu V. Kodycyl Dziedziczenie beztestamentowe I. Uwagi wstêpne II. Dziedziczenie wed³ug ustawy XII tablic III. Dziedziczenie wed³ug edyktu pretorskiego IV. Zmiany w dziedziczeniu beztestamentowym w okresie pryncypatu V. Dziedziczenie wed³ug Nowel justyniañskich Nabycie spadku i jego skutki I. Nabycie spadku II. Sytuacja prawna spadkobiercy III. Wieloœæ dziedziców IV. Ochrona spadkobiercy Przysporzenia kosztem spadku I. Zapisy testamentowe (legata) II. Fideikomisy (fideicommissa) Rozdzia³ IX. Zobowi¹zania Wprowadzenie I. Miejsce zobowi¹zañ w systematyce Instytucji Gaiusa II. Pojêcie zobowi¹zania Uwagi wstêpne Okreœlenia zobowi¹zañ w Ÿród³ach prawa rzymskiego Elementy rzymskiej obligatio III. Teorie odnosz¹ce siê do genezy rzymskiej obligatio Podzia³y zobowi¹zañ I. Znaczenie klasyfikacji zobowi¹zañ II. Podzia³y zobowi¹zañ z uwagi na ich charakter Podzia³ zobowi¹zañ na jednostronne i dwustronne Podzia³ zobowi¹zañ na zobowi¹zania œcis³ego prawa (stricti iuris) i dobrej wiary (bonae fidei) Tzw. zobowi¹zania cywilne (obligationes civiles) i zobowi¹zania naturalne (obligationes naturales) Œwiadczenie I. Pojêcie i rodzaje œwiadczenia II. Wymagania dotycz¹ce œwiadczenia III. Œwiadczenie w rzeczach okreœlonych co do genus lub co do species IV. Wieloœæ œwiadczeñ
20 Spis treœci XIX Str. Nb. 1. Zobowi¹zania przemienne (obligatio alternativa) Upowa nienie przemienne (facultas alternativa) V. Podzielnoœæ œwiadczenia i solidarnoœæ Podzielnoœæ œwiadczenia Solidarnoœæ ród³a zobowi¹zañ I. Uwagi wstêpne II. Klasyfikacja Ÿróde³ zobowi¹zañ przedstawiona przez Gaiusa w Instytucjach i jej rozwój w Res cottidianae Dwójpodzia³ Ÿróde³ zobowi¹zañ w Instytucjach Gaiusa Trójpodzia³ Ÿróde³ zobowi¹zañ w Res cottidianae III. Klasyfikacja Ÿróde³ zobowi¹zañ w Instytucjach justyniañskich IV. Inne klasyfikacje Ÿróde³ zobowi¹zañ Zobowi¹zania z kontraktów i zdarzeñ do nich zbli onych I. Geneza i rozwój rzymskiego systemu kontraktowego II. Klasyfikacja kontraktów III. Kontrakty realne (obligationes re contractae) Po yczka (mutuum) U yczenie (commodatum) Przechowanie (depositum) Zastaw rêczny (pignus) IV. Kontrakty s³owne (obligationes verbis contractae) V. Kontrakty literalne (obligationes litteris contractae) VI. Kontrakty konsensualne (obligationes consensu contractae) Kupno-sprzeda (emptio venditio) Najem (locatio conductio) Spó³ka (societas) Zlecenie (mandatum) VII. Rozszerzenie rzymskiego systemu kontraktowego Uwagi wstêpne Kontrakty realne nienazwane Pacta Rozszerzenie pojêcia kontraktów VIII. Jakby kontrakty (obligationes quasi ex contractu) Pojêcie jakby kontraktów Negotiorum gestio Tutela Legatum Solutio indebiti Zobowi¹zania powsta³e z czynów niedozwolonych i ze zdarzeñ do nich zbli onych I. Pojêcie czynu niedozwolonego (delictum) w prawie rzymskim II. Poszczególne delikty Furtum Rapina Damnum iniuria datum Iniuria III. Przestêpstwa prawa pretorskiego Uwagi wstêpne
Spis treści. Wprowadzenie... 1
Spis treści Wstęp... Wstęp do drugiego wydania... Wstęp do trzeciego wydania... Wstęp do czwartego wydania... Wstęp do piątego wydania... Wstęp do szóstego wydania... Wykaz skrótów... Opracowania encyklopedyczne
Bardziej szczegółowoWstęp do drugiego wydania
Wstęp Prawo rzymskie było przez wiele wieków, obok prawa kanonicznego, podstawowym przedmiotem wykładanym na uniwersytetach europejskich. Idea stworzenia nowożytnych narodowych systemów prawa prywatnego
Bardziej szczegółowoSpis treœci. Czêœæ I. Prawo cywilne czêœæ ogólna... 1
Przedmowa... Wstêp... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XV XVII XIX XXI Czêœæ I. Prawo cywilne czêœæ ogólna... 1 Rozdzia³ I. Zagadnienia wstêpne... 3 1. Podzia³y systemu prawa i pojêcie prawa cywilnego...
Bardziej szczegółowoSpis treœci. Spis treœci
Wykaz skrótów... Bibliografia... XI XVII Rozdzia³ I. Przedmiot i metoda pracy... 1 1. Swoboda umów zarys problematyki... 1 I. Pojêcie swobody umów i pogl¹dy na temat jej sk³adników... 1 II. Aksjologiczne
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp str. 17. Stosowane skróty str. 19
Spis treści Wstęp str. 17 Stosowane skróty str. 19 Rozdział pierwszy Pojęcie, podziały i systematyka prawa rzymskiego str. 21 1. Pojęcie i znaczenie prawa rzymskiego str. 21 1. Prawo rzymskie str. 21 2.
Bardziej szczegółowoe-kadry.com.pl Ewa Drzewiecka Telepraca InfoBiznes
e-kadry.com.pl Ewa Drzewiecka Telepraca Beck InfoBiznes www.beckinfobiznes.pl Telepraca wydanie 1. ISBN 978-83-255-0050-4 Autor: Ewa Drzewiecka Redakcja: Joanna Tyszkiewicz Wydawnictwo C.H. Beck Ul. Gen.
Bardziej szczegółowoPODRĘCZNIKI PRAWNICZE. Tadeusz Smyczyński Prawo rodzinne i opiekuńcze
PODRĘCZNIKI PRAWNICZE Tadeusz Smyczyński Prawo rodzinne i opiekuńcze Ukochanemu synkowi Michałowi Prawo rodzinne i opiekuńcze Tadeusz Smyczyński profesor dr hab. nauk prawnych Uniwersytet Szczeciński i
Bardziej szczegółowoSPIS TREŒCI. Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Podstawowa literatura... XV
SPIS TREŒCI Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Podstawowa literatura... XV CZÊŒÆ PIERWSZA. PRAWO JAKO PRZEDMIOT NAUK PRAWNYCH... 1 Rozdzia³ I. Podstawowe koncepcje prawa... 3 1. Koncepcje prawnonaturalne...
Bardziej szczegółowoSpis treœci. Przedmowa do szóstego wydania... V Wykaz skrótów... XVII Wykaz literatury... XXI
Str. Przedmowa do szóstego wydania... V Wykaz skrótów... XVII Wykaz literatury... XXI Nb. Rozdzia³ I. Ogólne wiadomoœci o prawie rzeczowym... 1 1. Pojêcie i ogólna charakterystyka podmiotowych praw rzeczowych...
Bardziej szczegółowoSpis treœci. Wykaz skrótów...
Spis Przedmowa treœci... Wykaz skrótów... XI XIII Komentarz.... 1 Kodeks spó³ek handlowych z dnia 15 wrzeœnia 2000 r. (Dz.U. Nr 94, poz. 1037)... 3 Tytu³ III. Spó³ki kapita³owe... 3 Dzia³ I. Spó³ka z ograniczon¹
Bardziej szczegółowoSPIS TREŒCI. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa...
SPIS TREŒCI Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa... XI XIII XV Rozdzia³ I. Zagadnienia ogólne... 1 1. Pojêcie administracji publicznej... 2 2. Cechy administracji i jej podzia³y... 5 3. Pojêcie
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2014/2015
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 014/015 WydziałPrawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych
Bardziej szczegółowoSpis treœci. Spis treœci
S³owo wstêpne... Spis treœci Wykaz skrótów... Literatura... V XIII XVII Wstêp... 1 Rozdzia³ 1. Pojêcie i charakter prawny umorzenia akcji... 19 1.1. Podmiot czynnoœci umorzenia... 19 1.1.1. Spó³ka jako
Bardziej szczegółowoWykaz skrótów... Wykaz literatury...
Wstêp Spis treœci... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... s. Nb. XI XIII XVII Czêœæ I. Postêpowanie zabezpieczaj¹ce.... 1 1 Rozdzia³ I. Istota, cel oraz funkcje zabezpieczenia i postêpowania zabezpieczaj¹cego....
Bardziej szczegółowoGie³da Papierów Wartoœciowych w Warszawie S.A.
Gie³da Papierów Wartoœciowych w Warszawie S.A. (spó³ka akcyjna z siedzib¹ w Warszawie przy ul. Ksi¹ êcej 4, zarejestrowana w rejestrze przedsiêbiorców Krajowego Rejestru S¹dowego pod numerem 0000082312)
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. (tekst jednolity) Rozdział 3a. Awans zawodowy nauczycieli
USTAWA z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity) Rozdział 3a Awans zawodowy nauczycieli Art. 9a. 1. Ustala się stopnie awansu zawodowego nauczycieli: 1) nauczyciel stażysta; 2) nauczyciel
Bardziej szczegółowoKrakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Karta przedmiotu. obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 2012/2013
Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego Karta przedmiotu obowiązuje studentów, którzy rozpoczęli studia w roku akademickim 01/013 WydziałPrawa, Administracji i Stosunków Miedzynarodowych Kierunek
Bardziej szczegółowoWykaz lektur z prawa rzymskiego na egzamin. przedterminowy.
Wykaz lektur z prawa rzymskiego na egzamin Trudniejsze przedterminowy. 1. T. Giaro, Kilka żywotów prawa rzymskiego zakończonych jego kodyfikacją, [w:] Prawo rzymskie a kultura prawna Europy, Lublin 2008,
Bardziej szczegółowoOgólne Warunki Ubezpieczenia PTU ASSISTANCE I.
Ogólne Warunki Ubezpieczenia PTU ASSISTANCE I 1. 2. 3. 1. 1 Niniejsze Ogólne Warunki Ubezpieczenia PTU ASSISTANCE I, zwane dalej OWU, stosuje siê w umowach ubezpieczenia PTU ASSISTANCE I zawieranych przez
Bardziej szczegółowoPROCEDURA AWANSU ZAWODOWEGO NA STOPIEŃ NAUCZYCIELA MIANOWANEGO W ZESPOLE SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH NR 1 W KATOWICACH
PROCEDURA AWANSU ZAWODOWEGO NA STOPIEŃ NAUCZYCIELA MIANOWANEGO W ZESPOLE SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH NR 1 W KATOWICACH Opracowano na podstawie następujących aktów prawnych: - rozdział 3a Karty Nauczyciela, ustawa
Bardziej szczegółowoDokumenty regulujące kwestie prawne związane z awansem zawodowym. ustawa z dnia 15 lipca 2004 r.
Dokumenty regulujące kwestie prawne związane z awansem zawodowym ustawa z dnia 15 lipca 2004 r. o zmianie ustawy - Karta a oraz o zmianie niektórych innych ustaw 1) ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. -
Bardziej szczegółowoPrawo cywilne część ogólna
Skrypty Becka Agnieszka Kawałko Hanna Witczak Prawo cywilne część ogólna 5. wydanie SKRYPTY BECKA Prawo cywilne część ogólna W sprzedaży: Z. Radwański, A. Olejniczak PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA, wyd. 12
Bardziej szczegółowoKOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY
KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i
Bardziej szczegółowoPOWANIA W PRZEWODACH DOKTORSKICH NA WYDZIALE ZARZ
REGULAMIN POSTĘPOWANIA W PRZEWODACH DOKTORSKICH NA WYDZIALE ZARZĄDZANIA I ADMINISTRACJI UNIWERSYTETU HUMANISTYCZNO-PRZYRODNICZEGO JANA KOCHANOWSKIEGO W KIELCACH Podstawa prawna: 1. Ustawa z dnia 14 marca
Bardziej szczegółowoNOWELIZACJA USTAWY PRAWO O STOWARZYSZENIACH
NOWELIZACJA USTAWY PRAWO O STOWARZYSZENIACH Stowarzyszenie opiera swoją działalność na pracy społecznej swoich członków. Do prowadzenia swych spraw stowarzyszenie może zatrudniać pracowników, w tym swoich
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 156/2012. Burmistrza Miasta Maków Mazowiecki z dnia 20 kwietnia 2012 r.
... Zarządzenie Nr 156/2012 Burmistrza Miasta Maków Mazowiecki z dnia 20 kwietnia 2012 r. w sprawie ustalenia wytycznych do projektów organizacyjnych szkół prowadzonych przez Miasto Maków Mazowiecki w
Bardziej szczegółowoREGULAMIN STYPENDIALNY FUNDACJI NA RZECZ NAUKI I EDUKACJI TALENTY
REGULAMIN STYPENDIALNY FUNDACJI NA RZECZ NAUKI I EDUKACJI TALENTY Program opieki stypendialnej Fundacji Na rzecz nauki i edukacji - talenty adresowany jest do młodzieży ponadgimnazjalnej uczącej się w
Bardziej szczegółowoFORUM ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH
L.Dz.FZZ/VI/912/04/01/13 Bydgoszcz, 4 stycznia 2013 r. Szanowny Pan WŁADYSŁAW KOSINIAK - KAMYSZ MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Uwagi Forum Związków Zawodowych do projektu ustawy z dnia 14 grudnia
Bardziej szczegółowoSPIS TREŒCI. Rozdzia³ V. Obrót dewizowy Definicja obrotu dewizowego... 73
SPIS TREŒCI Przedmowa... V Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Rozdzia³ I. ród³a prawa dewizowego... 1 Rozdzia³ II. Budowa normy prawnodewizowej... 11 1. Wprowadzenie... 11 2. Hipoteza... 14 3.
Bardziej szczegółowoUMOWA PARTNERSKA. z siedzibą w ( - ) przy, wpisanym do prowadzonego przez pod numerem, reprezentowanym przez: - i - Przedmiot umowy
UMOWA PARTNERSKA zawarta w Warszawie w dniu r. pomiędzy: Izbą Gospodarki Elektronicznej z siedzibą w Warszawie (00-640) przy ul. Mokotowskiej 1, wpisanej do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych
Bardziej szczegółowoDECYZJA. Dyrektor Zachodniopomorskiego Oddziaùu Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia. oddala odwoùanie w caùoúci
ZACHODNIOPOM. ^itwdzki NARODOWEGO FU: : czerwca 2014 r. Stowarzyszenie Hospicjum
Bardziej szczegółowoKliknij, aby dodać tytuł prezentacji
Wsparcie kształcenia zawodowego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020. Kliknij, aby dodać tytuł prezentacji Żyrardów, 31 maja 2016 r. Departament Rozwoju
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Wstęp... XXIII. Część I. Wprowadzenie do prawa podatkowego
Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Wstęp... XXIII Część I. Wprowadzenie do prawa podatkowego Rozdział I. Pojęcie podatku... 3 1. Zagadnienia ekonomiczne opodatkowania... 3 I. Uwagi ogólne... 3
Bardziej szczegółowoZapytanie ofertowe nr 3
I. ZAMAWIAJĄCY STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH M. WAWRZONEK I SPÓŁKA s.c. ul. Kopernika 2 90-509 Łódź NIP: 727-104-57-16, REGON: 470944478 Zapytanie ofertowe nr 3 II. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia
Bardziej szczegółowoWYNIKI EGZAMINU MATURALNEGO W 2009 ROKU
Wydzia Bada i Analiz OKE w Krakowie WYNIKI EGZAMINU MATURALNEGO W 2009 ROKU WST PNE INFORMACJE DLA TRZECH WOJEWÓDZTW PO O ONYCH NA TERENIE DZIA ANIA OKE W KRAKOWIE Egzamin maturalny w 2009 roku organizowany
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: zrd.poznan.pl; bip.poznan.
Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: zrd.poznan.pl; bip.poznan.pl Poznań: Dostawa w formie leasingu operacyjnego fabrycznie nowej frezarki
Bardziej szczegółowoProcedura nadawania uprawnień do potwierdzania, przedłuŝania waŝności i uniewaŝniania profili zaufanych epuap. Załącznik nr 1
Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 204/2014 Burmistrza Miasta Kudowa-Zdrój z dnia 5 sierpnia 2014 r. Procedura nadawania uprawnień do potwierdzania, przedłuŝania waŝności i uniewaŝniania profili zaufanych
Bardziej szczegółowoRegulacja stanów prawnych nieruchomości
Paweł Puch Regulacja stanów prawnych nieruchomości Praktyczny poradnik Budownictwo INFORMACJE Copyright 2008 ISBN 978-83-88285-12-7 Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o. AL. Krakowska 271, 02-133 Warszawa
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część I. Wprowadzenie do prawa podatkowego. Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Wstęp... XXIII
Wykaz skrótów... XV Wykaz literatury... XIX Wstęp... XXIII Część I. Wprowadzenie do prawa podatkowego Rozdział I. Pojęcie podatku... 3 1. Zagadnienia ekonomiczne opodatkowania... 3 I. Uwagi ogólne... 3
Bardziej szczegółowoProcedura nadawania uprawnień do potwierdzania Profili Zaufanych w Urzędzie Gminy w Ryjewie
WÓJT GMINY RYJEWO Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 13/15 Wójta Gminy Ryjewo z dnia 20 lutego 2015 roku w sprawie zmiany treści zarządzenia Nr 45/14 Wójta Gminy Ryjewo z dnia 30 czerwca 2014 roku w sprawie
Bardziej szczegółowoSTOWARZYSZENIE LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA JURAJSKA KRAINA REGULAMIN ZARZĄDU. ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne
Załącznik do uchwały Walnego Zebrania Członków z dnia 28 grudnia 2015 roku STOWARZYSZENIE LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA JURAJSKA KRAINA REGULAMIN ZARZĄDU ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne 1 1. Zarząd Stowarzyszenia
Bardziej szczegółowoart. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.),
Istota umów wzajemnych Podstawa prawna: Księga trzecia. Zobowiązania. Dział III Wykonanie i skutki niewykonania zobowiązań z umów wzajemnych. art. 488 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny
Bardziej szczegółowoZakupy poniżej 30.000 euro Zamówienia w procedurze krajowej i unijnej
biblioteczka zamówień publicznych Agata Hryc-Ląd Małgorzata Skóra Zakupy poniżej 30.000 euro Zamówienia w procedurze krajowej i unijnej Nowe progi w zamówieniach publicznych 2014 Agata Hryc-Ląd Małgorzata
Bardziej szczegółowoDecyzja o warunkach zabudowy i decyzja środowiskowa
Maciej J. Nowak Decyzja o warunkach zabudowy i decyzja środowiskowa Zasada bliskiego sąsiedztwa Obiekty wielkopowierzchniowe w planowaniu przestrzennym Decyzja wzizt a ochrona środowiska NIERUCHOMOŚCI
Bardziej szczegółowoDE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15
DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA SYLABUS
OPIS PRZEDMIOTU / MODUŁU KSZTAŁCENIA SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu w języku polskim: 1 Prawo rzymskie Nazwa przedmiotu/modułu w języku angielskim: 2 Roman Law Jednostka prowadząca przedmiot: 3 Instytut
Bardziej szczegółowoStan prawny na dzieñ 1 paÿdziernika 2015 r. Oficyna Wydawnicza
Stan prawny na dzieñ 1 paÿdziernika 2015 r. Oficyna Wydawnicza Warszawa 2015 Copyright by Oficyna Wydawnicza POLCEN Sp. z o.o. Warszawa 2015 Autor Gra yna widerska Redaktor naczelny Ryszard Sobolewski
Bardziej szczegółowoWytyczne Województwa Wielkopolskiego
5. Wytyczne Województwa Wielkopolskiego Projekt wspó³finansowany przez Uniê Europejsk¹ z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Bud etu Pañstwa w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA SZKÓŁ DLA DOROSŁYCH
Załącznik nr 1 do Statutu ZSZ nr 1w Białej Podlaskiej ORGANIZACJA SZKÓŁ DLA DOROSŁYCH 1 Nazwa szkoły W Zespole Szkół Zawodowych nr 1 funkcjonują następujące szkoły dla dorosłych: 1. Szkoła Policealna Zaoczna
Bardziej szczegółowoProcedura uzyskiwania awansu zawodowego na stopień nauczyciela mianowanego przez nauczycieli szkół i placówek
Data publikacji : 10.01.2011 Procedura uzyskiwania awansu zawodowego na stopień nauczyciela mianowanego przez nauczycieli szkół i placówek Procedura uzyskiwania awansu zawodowego na stopień nauczyciela
Bardziej szczegółowoROZPORZÑDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia 19 marca 2009 r.
Dziennik Ustaw Nr 52 4681 Poz. 421 421 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia 19 marca 2009 r. w sprawie sta u adaptacyjnego i testu umiej tnoêci w toku post powania o uznanie kwalifikacji
Bardziej szczegółowoRZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie
RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIA DODATKOWE DO OGÓLNYCH WARUNKÓW GRUPOWEGO UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE KREDYTOBIORCÓW Kod warunków: KBGP30 Kod zmiany: DPM0004 Wprowadza się następujące zmiany w ogólnych warunkach grupowego ubezpieczenia
Bardziej szczegółowo... (pieczęć firmowa)
Pracodawca: Ustrzyki Dolne, dnia... (pieczęć firmowa) STAROSTA BIESZCZADZKI WNIOSEK o przyznanie środków z Krajowego Funduszu Szkoleniowego na sfinansowanie kosztów kształcenia ustawicznego pracowników
Bardziej szczegółowoI. 1) NAZWA I ADRES: Gmina Miasto Rzeszowa, Rynek 1, 35-064 Rzeszów, woj. podkarpackie, tel. 017 8754636, faks 017 8754634.
Rzeszów: Organizacja i przeprowadzenie szkoleń dla pracowników samorządowych Urzędu Miasta Rzeszowa w ramach projektu Nowoczesny Urzędnik - Kompetentny Urzędnik. Program szkoleniowy dla pracowników samorządowych
Bardziej szczegółowoRegulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów. Organizatorzy Konkursu
Regulamin Konkursu Start up Award 9. Forum Inwestycyjne 20-21 czerwca 2016 r. Tarnów 1 Organizatorzy Konkursu 1. Organizatorem Konkursu Start up Award (Konkurs) jest Fundacja Instytut Studiów Wschodnich
Bardziej szczegółowoStypendium ministra za osiągnięcia w nauce może otrzymać student, który spełnia łącznie następujące warunki:
Stypendia Ministra na rok akademicki 2006/2007 Z uwagi na liczne zapytania w sprawie składania wniosków o stypendia ministra na rok akademicki 2006/2007, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego informuje,
Bardziej szczegółowoGdańsk, dnia 13 listopada 2014 r. Poz. 3763 UCHWAŁA NR L/327/14 RADY POWIATU TCZEWSKIEGO. z dnia 28 października 2014 r. Tczewskiego.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA POMORSKIEGO Gdańsk, dnia 13 listopada 2014 r. Poz. 3763 UCHWAŁA NR L/327/14 RADY POWIATU TCZEWSKIEGO z dnia 28 października 2014 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1
USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa Dz. U. z 2015 r. poz. 613 1 (wybrane artykuły regulujące przepisy o cenach transferowych) Dział IIa Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych
Bardziej szczegółowoKarta Nauczyciela. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. (z późniejszymi zmianami)
Karta Nauczyciela Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. (z późniejszymi zmianami) Karta Nauczyciela Jest ustawą regulującą prawa i obowiązki nauczyciela, które są konsekwencją szczególnego charakteru pracy
Bardziej szczegółowoUCHWA A Nr V/45/07 RADY MIEJSKIEJ W TRZEBNICY z dnia 20 marca 20007 roku
UCHWA A Nr V/45/07 RADY MIEJSKIEJ W TRZEBNICY z dnia 20 marca 20007 roku W sprawie przyj cia Statutu Zespo u Administracyjnego Placówek O wiatowych w Trzebnicy Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt.15 w zwi
Bardziej szczegółowoProcedura przyprowadzania i odbierania dzieci w Miejskim Przedszkolu nr 33 w Katowicach
1. Podstawa prawna: Procedura przyprowadzania i odbierania dzieci w Miejskim Przedszkolu nr 33 w Katowicach Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 01 lutego 2007r. zmieniające rozporządzenie
Bardziej szczegółowoRegulamin studenckich praktyk zawodowych w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Sączu
Regulamin studenckich praktyk zawodowych w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Sączu 1 1. Uczelnia organizuje studenckie praktyki zawodowe, zwane dalej "praktykami", przewidziane w planach studiów
Bardziej szczegółowoSzanowni Państwo. Informacje ogólne:
Szanowni Państwo Rekrutacja na rok szkolny 2015/2016 do klasy pierwszej publicznych szkół podstawowych, dla których organem prowadzącym jest Gmina Miasta Radomia, będzie odbywała się w dniach od 16 marca
Bardziej szczegółowoUchwała Rady Miejskiej Kalisza z dnia 22 lutego 2007 roku
Uchwała Rady Miejskiej Kalisza z dnia 22 lutego 2007 roku w sprawie wyrażenia woli realizacji projektu w ramach Działania 1.3 schemat a) Sektorowego Programu Operacyjnego Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006,
Bardziej szczegółowoRegulamin organizacji przetwarzania i ochrony danych osobowych w Powiatowym Centrum Kształcenia Zawodowego im. Komisji Edukacji Narodowej w Jaworze
Załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9/11/12 dyrektora PCKZ w Jaworze z dnia 30 marca 2012 r. Regulamin organizacji przetwarzania i ochrony danych osobowych w Powiatowym Centrum Kształcenia Zawodowego im.
Bardziej szczegółowoSprawa numer: BAK.WZP.230.2.2015.34 Warszawa, dnia 27 lipca 2015 r. ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT
Sprawa numer: BAK.WZP.230.2.2015.34 Warszawa, dnia 27 lipca 2015 r. ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA OFERT 1. Zamawiający: Skarb Państwa - Urząd Komunikacji Elektronicznej ul. Kasprzaka 18/20 01-211 Warszawa 2.
Bardziej szczegółowoDokumentacja nauczyciela mianowanego ubiegającego się o stopień nauczyciela dyplomowanego
Dokumentacja nauczyciela mianowanego ubiegającego się o stopień nauczyciela dyplomowanego warsztaty: Dokumentowanie awansu na stopień nauczyciela dyplomowanego opracowanie: E. Rostkowska Wojewódzki Ośrodek
Bardziej szczegółowoZADANIA ORGANU PROWADZĄCEGO SZKOŁĘ (według stanu prawnego na 27 marca 2013 r.)
AWANS ZAWODOWY NAUCZYCIELI POSTĘPOWANIE EGZAMINACYJNE ZADANIA ORGANU PROWADZĄCEGO SZKOŁĘ (według stanu prawnego na 27 marca 2013 r.) Podstawy prawne : 1. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela
Bardziej szczegółowoKonferencja Sądu Arbitrażowego przy SIDiR WARUNKI KONTRAKTOWE FIDIC KLAUZULA 13 JAKO ODMIENNY SPOSÓB WYKONANIA ROBÓT A NIE ZMIANA UMOWY
Konferencja Sądu Arbitrażowego przy SIDiR Zbigniew J. Boczek WARUNKI KONTRAKTOWE FIDIC KLAUZULA 13 JAKO ODMIENNY SPOSÓB WYKONANIA ROBÓT A NIE ZMIANA UMOWY 13 Variations and Adjustments!! 13 Zmiany i korekty
Bardziej szczegółowoI. Dane wnioskodawcy: 1. Imię i nazwisko. 2. PESEL... 3. Adres zamieszkania... 4. Numer telefonu..
Wniosek o dofinansowanie zakupu podręczników w roku szkolnym 2011/2012 druk nr 1 (nie dotyczy uczniów słabo widzących, niesłyszących, z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim) I. Dane wnioskodawcy: 1.
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Przedmowa... XVII
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Przedmowa... XVII Rozdział I. Pojęcie i źródła prawa cywilnego... 1 1. Pojęcie prawa cywilnego... 2 I. Prawo cywilne w znaczeniu przedmiotowym i podmiotowym...
Bardziej szczegółowoWójt Gminy Kawęczyn ogłasza nabór na stanowisko pomoc nauczyciela wychowania przedszkolnego / zastępstwo nauczyciela wychowania przedszkolnego/
Wójt Gminy Kawęczyn ogłasza nabór na stanowisko pomoc nauczyciela wychowania przedszkolnego / zastępstwo nauczyciela wychowania przedszkolnego/ w ramach realizacji projektu Przedszkolaki na start współfinansowanego
Bardziej szczegółowoPrawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego wydanie 2.
Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego wydanie 2. Wojciech Dajczak, Tomasz Giaro, Franciszek Longchamps de Bérier ISBN: 978-83-01-17757-7, PWN 2014 Spis treści Do Czytelnika (Marian Kallas) 19 Przedmowa
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KONKURSU PLASTYCZNEGO pt. Świat w Tobie Odsłoń przed nami świat swojej wyobraźni
REGULAMIN KONKURSU PLASTYCZNEGO pt. Świat w Tobie Odsłoń przed nami świat swojej wyobraźni 1 Postanowienia ogólne 1. Niniejszy Regulamin określa zasady, zakres i warunki uczestnictwa w Konkursie pt.,,świat
Bardziej szczegółowo118 wzorcowych dokumentów
118 wzorcowych dokumentów Dział I AKTA OSOBOWE I.1. Zasady prowadzenia I.2. Obligatoryjna dokumentacja w sprawach pracowniczych Dział II DANE OSOBOWE II.1. Upoważnienie do przetwarzania danych osobowych
Bardziej szczegółowoREGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW. OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA NIEPEŁNOSPRAWNEGO LUB PRZEWLEKLE CHOREGO
Załącznik nr 1 do Uchwały Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Opolu Nr 786/VI/2014 z dnia 29.09.2014 r. REGULAMIN WSPARCIA FINANSOWEGO CZŁONKÓW OIPiP BĘDĄCYCH PRZEDSTAWICIELAMI USTAWOWYMI DZIECKA
Bardziej szczegółowoSEKCJA I: ZAMAWIAJĄCY SEKCJA II: PRZEDMIOT ZAMÓWIENIA. Zamieszczanie ogłoszenia: obowiązkowe. Ogłoszenie dotyczy: zamówienia publicznego.
1 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.poddebice.biuletyn.net Poddębice: Aktualizacja gleboznawcza klasyfikacji gruntów i użytków
Bardziej szczegółowoRegulamin rekrutacji do klas pierwszych Technikum Elektronicznego nr 1
Regulamin rekrutacji do klas pierwszych Technikum Elektronicznego nr 1 Podstawy prawne: 1. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. z 2015 r., poz.2156 ze zm.) 2. Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoREGULAMIN KURSÓW DOKSZTAŁCAJĄCYCH I SZKOLEŃ W UNIWERSYTECIE GDAŃSKIM
Załącznik do uchwały Senatu UG nr 69/14 REGULAMIN KURSÓW DOKSZTAŁCAJĄCYCH I SZKOLEŃ W UNIWERSYTECIE GDAŃSKIM 1. Regulamin kursów dokształcających i szkoleń, zwany dalej Regulaminem określa: 1) zasady tworzenia,
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE FINANSOWE
SPRAWOZDANIE FINANSOWE Za okres: od 01 stycznia 2013r. do 31 grudnia 2013r. Nazwa podmiotu: Stowarzyszenie Przyjaciół Lubomierza Siedziba: 59-623 Lubomierz, Plac Wolności 1 Nazwa i numer w rejestrze: Krajowy
Bardziej szczegółowoPytania na egzamin z prawa rzymskiego u prof. Marka Kuryłowicza Pobrano z umcs.net.pl
Pytania na egzamin z prawa rzymskiego u prof. Marka Kuryłowicza I. Pojęcia ogólne i historia źródeł 1. Rzymskie pojęcie prawa i sprawiedliwości. 2. Ius est ars boni et aequi.(patrz wyżej). 3. Prawo publiczne
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA DLA PRZETARGU NIEOGRANICZONEGO CZĘŚĆ II OFERTA PRZETARGOWA
Powiat Wrocławski z siedzibą władz przy ul. Kościuszki 131, 50-440 Wrocław, tel/fax. 48 71 72 21 740 SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA DLA PRZETARGU NIEOGRANICZONEGO CZĘŚĆ II OFERTA PRZETARGOWA
Bardziej szczegółowoFormy zatrudnienia zarządu spółki kapitałowej. Aspekty prawne, podatkowe i ubezpieczeniowe. Zawiera wzory pism
Formy zatrudnienia zarządu spółki kapitałowej. Aspekty prawne, podatkowe i ubezpieczeniowe. Zawiera wzory pism Agnieszka Kowalska,,, Artur Kowalski Publikacja stanowi kompendium wiedzy na 2010 rok dotyczące
Bardziej szczegółowoLublin, dnia 15 lutego 2016 r. Poz. 765 UCHWAŁA NR XI/103/2016 RADY POWIATU ŁUKOWSKIEGO. z dnia 28 stycznia 2016 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 15 lutego 2016 r. Poz. 765 UCHWAŁA NR XI/103/2016 RADY POWIATU ŁUKOWSKIEGO w sprawie zasad rozliczania tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć
Bardziej szczegółowoI. POSTANOWIENIE OGÓLNE
Załącznik do Zarządzenia Nr 26/2015 Rektora UKSW z dnia 1 lipca 2015 r. REGULAMIN ZWIĘKSZENIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO Z DOTACJI PODMIOTOWEJ NA DOFINANSOWANIE ZADAŃ PROJAKOŚCIOWYCH NA UNIWERSYTETCIE KARDYNAŁA
Bardziej szczegółowoSTATUT KOŁA NAUKOWEGO KLUB INWESTORA
STATUT KOŁA NAUKOWEGO KLUB INWESTORA 1 I. Postanowienia ogólne 1. Koło Naukowe KLUB INWESTORA, zwane dalej Kołem Naukowym, jest jednostką Samorządu Studenckiego działającą przy Wydziale Finansów i Bankowości
Bardziej szczegółowoREGULAMIN PISEMNEGO PRZETARGU NA SPRZEDAŻ PRAW DO NIERUCHOMOŚCI ZABUDOWANEJ położonej w Skawinie przy ul. Piłsudskiego 23
REGULAMIN PISEMNEGO PRZETARGU NA SPRZEDAŻ PRAW DO NIERUCHOMOŚCI ZABUDOWANEJ położonej w Skawinie przy ul. Piłsudskiego 23 1. Organizator przetargu Organizatorem przetargu jest ArcelorMittal Distribution
Bardziej szczegółowoAdres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?
1 z 6 2013-10-03 14:58 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.wup.pl/index.php?id=221 Szczecin: Usługa zorganizowania szkolenia specjalistycznego
Bardziej szczegółowoPROGRAM STYPENDIALNY GMINY DOBRZYCA
Załącznik do Uchwały nr XLVI/328/2014 Rady Miejskiej Gminy Dobrzyca z dnia 30 czerwca 2014r. PROGRAM STYPENDIALNY GMINY DOBRZYCA 1 Cele i formy realizacji programu 1. Tworzy się Program Stypendialny Gminy
Bardziej szczegółowoREGULAMIN RADY PEDAGOGICZNEJ
I. ORGANIZACJA REGULAMIN RADY PEDAGOGICZNEJ 1. W skład Rady Pedagogicznej wchodzą wszyscy nauczyciele zatrudnieni w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Nowem. 2. Przewodniczącym Rady Pedagogicznej jest
Bardziej szczegółowo2. Kwalifi kacje nauczycieli do prowadzenia zaj edukacyjnych z zakresu kszta cenia ogólnego oraz nauczania religii okre laj odr bne przepisy.
Rozporz dzenie Ministra Kultury w sprawie kwalifi kacji wymaganych od nauczycieli szkó artystycznych i placówek kszta cenia artystycznego z dnia 26 lutego 2002 r. (Dz. U. Nr 14, poz. 135) Na podstawie
Bardziej szczegółowoFragment ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r., Nr 97, poz. 674)
Fragment ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r., Nr 97, poz. 674) Rozdział 3a Awans zawodowy nauczycieli Art. 9a. 1. Ustala się stopnie awansu zawodowego
Bardziej szczegółowoTABELA ZGODNOŚCI. W aktualnym stanie prawnym pracodawca, który przez okres 36 miesięcy zatrudni osoby. l. Pornoc na rekompensatę dodatkowych
-...~.. TABELA ZGODNOŚCI Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (Dz. Urz.
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr 523/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 20.04.2009r.
UCHWAŁA Nr 523/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 20.04.2009r. druk nr 478a w sprawie połączenia gminnych instytucji kultury: Miejskiego Centrum Kultury i Informacji Międzynarodowej w Radomiu oraz Klubu
Bardziej szczegółowoREGULAMIN OTWIERANIA I PRZEPROWADZANIA PRZEWODÓW DOKTORSKICH NA WYDZIALE ZARZĄDZANIA GWSH. Postanowienia ogólne
Załącznik nr 1 do Zarządzenia Rektora z dnia 02.06.2014r. Tekst jednolity REGULAMIN OTWIERANIA I PRZEPROWADZANIA PRZEWODÓW DOKTORSKICH NA WYDZIALE ZARZĄDZANIA GWSH 1. Postanowienia ogólne 1. Niniejszy
Bardziej szczegółowoWarunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą
Warunki Oferty PrOmOcyjnej usługi z ulgą 1. 1. Opis Oferty 1.1. Oferta Usługi z ulgą (dalej Oferta ), dostępna będzie w okresie od 16.12.2015 r. do odwołania, jednak nie dłużej niż do dnia 31.03.2016 r.
Bardziej szczegółowoRzeszów: Usługi szkoleniowe w zakresie: Prawo jazdy kat. C z
1 z 5 2014-05-19 13:33 Adres strony internetowej, na której Zamawiający udostępnia Specyfikację Istotnych Warunków Zamówienia: www.pup.rzeszow.pl Rzeszów: Usługi szkoleniowe w zakresie: Prawo jazdy kat.
Bardziej szczegółowoUchwała Nr XVII/386/2000 Rady Miejskiej w Gliwicach z 27 kwietnia 2000 roku.
Uchwała Nr XVII/386/2000 Rady Miejskiej w Gliwicach z 27 kwietnia 2000 roku. w sprawie: określenia zasad obrotu nieruchomościami stanowiącymi własność Gminy Gliwice oraz zasad nabywania nieruchomości przez
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPÓŁPRACY. Artykuł 1
Str. 1 PROGRAM WSPÓŁPRACY między Ministerstwem Edukacji Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej i Ministerstwem Oświaty i Nauki Republiki Litewskiej na lata 1998 2001 Ministerstwo Edukacji Narodowej Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowo