S P R A W O Z D A N I E

Transkrypt

1 XI WW 401-4/12 S P R A W O Z D A N I E z wizytacji Wydziału I Cywilnego Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach przeprowadzonej przez sędziego wizytatora ds. cywilnych SSO Arkadię Wyraz w okresie r. do 15 maja 2012 r. w wykonaniu czynności nadzorczych przewidzianych w art pkt.1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz ze zm.) i 12 i 15 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 października 2002 r. w sprawie trybu sprawowania nadzoru nad działalnością sądów (Dz. U. Nr 187, poz ze zm.), objętej planem zdań nadzorczych na 2012 r. TEMATYKA WIZYTACJI 1. prowadzenie urządzeń ewidencyjnych i akt; 2. ruch spraw, obciążenia sędziów, sprawność postępowania i załatwienia; 3. lustracje tematyczne, od wykonania których odstąpiono w 2011 r. obejmujące dodatkowo okres do 31 stycznia 2012 r.: a). postępowania w sprawach cywilnych toczące się ponad 3 lata; b). wykonywanie przez prezesów i przewodniczących wydziałów obowiązków nadzorczych związanych z realizacją zasady rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki, ze szczególnym uwzględnieniem, spraw przekazanych po zniesieniu wydziałów grodzkich, przestrzegania zasad przydzielania spraw poszczególnym sędziom (w tym równego obciążenia); przyczyn i zasadności odraczania rozpraw, odraczania ogłaszania orzeczeń, zawieszania postępowań i kontroli spraw zawieszonych, terminowości pracy biegłych oraz sprawności postępowania międzyinstancyjnego: 4. lustracje tematyczne obejmujące: a). prawidłowość i sprawność postępowań w sprawach zarejestrowanych w repertorium Co jako nadzór nad egzekucją z nieruchomości, w których postępowanie trwa ponad 3 lata, w tym w sprawach zawieszonych z jednoczesną oceną czynności nadzorczych przewodniczącego Wydziału; b). sprawność i skuteczność postępowań wybranych spraw o wyjawienie majątku dłużnika za okres od r.; c). sprawność i terminowość postępowań w wybranych sprawach ze skargi na czynności komornika oraz zaskarżanie postanowień sądu wydanych wskutek rozpoznania skargi za okres od r.; d). prawidłowość, terminowość i efektywność działań nadzorczych podejmowanych przez prezesa sądu zgodnie z art. 13 ust.1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (Dz. U. Nr 179, poz. 1843) za okres od r.; e). wybrane postępowania w sprawach, w których przeprowadzono dowód z opinii biegłego w kontekście ustalenia terminowości jej sporządzenia, prawidłowości i szybkości wykorzystania przez sąd w stosunku do biegłych środków ponaglających 1

2 i dyscyplinujących wraz z ustaleniem przyczyn opóźnień w sporządzaniu opinii mających wpływ na długotrwałość postępowań sądowych i ich źródła zarówno po stronie biegłych, stron, jak i sądu; f). wybrane postępowania, w których rozpoznane były wnioski o wyłączenie sędziego w celu ustalenia stopnia ich zasadności, przyczyn długotrwałości rozpoznania oraz wpływu na sprawność postępowania od r.; g). sprawność i skuteczność postępowań w sprawach dotyczących nadzoru sądu nad komornikami ( art k.p.c.) za okres od r.; h). prawidłowość i terminowość wykonywania przez referendarzy sądowych i starszych referendarzy sądowych zadań z zakresu ochrony prawnej z jednoczesną kontrolą zasad przydziału spraw w tym równego obciążenia za okres od r. 5. zasadności odraczania rozpraw, prawidłowości stosowania art k.p.c. w zakresie odraczania ogłoszenia orzeczeń oraz stosowania mediacji; 6. zasadność stosowania instytucji zawieszenia postępowania wraz z oceną czynności przewodniczącego Wydziału w zakresie kontroli tych spraw; 7. terminowość wydawania postanowień w trybie art. 730 k.p.c. i rozpoznawania wniosków o nadanie klauzuli wykonalności w odniesieniu do terminu zakreślonego dyspozycją art k.p.c.; 8. postępowanie międzyinstancyjne; 9. wnioski końcowe. Wnioski końcowe. Pracę I Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach w kontrolowanym okresie należy ocenić poprawnie. Niewłaściwa obsada kadrowa, rotacje kadrowe pracowników administracyjnych Wydziału na przestrzeni kontrolowanego okresu, zwłaszcza osób zatrudnianych na podstawie innych umów, aniżeli umowa o pracę były bardzo duże i nie sprzyjały właściwej organizacji pracy Wydziału. Opóźnienia w wykonywaniu czynności przez pracowników sekretariatu sukcesywnie w toku czynności wizytacyjnych zmniejszyły się znacznie, a w niektórych referatach zostały wyeliminowane. Powyższe należy ocenić pozytywnie. Aby jednak nie dopuścić do ponownego powstania podobnych zaległości kierownik sekretariatu winien monitorować referaty poszczególnych pracowników i odpowiednio wcześnie reagować na powstające zaległości. Należy także przez odpowiedni monitoring eliminować dysproporcje w obciążeniu poszczególnych pracowników sekretariatu. Pogorszeniu uległ globalny wskaźnik sprawności postępowania oraz wskaźniki sprawności postępowania w referatach poszczególnych sędziów. Niepokojąco wysoki jest nadal wskaźnik sprawności postępowania w sprawach kategorii C, który w 2011 r. kształtował się na poziomie 8,4. Wysokie były także wskaźniki sprawności postępowania w sprawach Ns i Cps. Wyniki osiągnięte w pierwszym miesiącu 2012 r. także nie są zadawalające. W 2011 r. wyznaczono co prawda większą liczbę sesji ale zmniejszyło się ich obłożenie, przy czym w tym zakresie występowały różnice w poszczególnych referatach. Sytuacja ta nie zmieniła się w kontrolowanym okresie 2012 r. Powyższe należy uznać za nieprawidłowe, prowadzące do znacznych dysproporcji w referatach, co przekłada się także sprawność czynności w 2

3 prowadzonych sprawach. Zwiększył się także globalny wskaźnik odroczeń. Szczególnie wysoki wskaźnik odroczeń w 2011 r. odnotowano w referatach SSR, SSR i SSR. Liczba spraw starych w kontrolowanym Wydziale sukcesywnie wzrasta. Największy wzrost spraw starych to sprawy kategorii Ns. Wzrost ilości spraw dotyczył wszystkich przedziałów czasowych. Najwięcej spraw starych znajduje się w referatach Pani SSR (25 spraw) oraz Pani SSR (24 sprawy). Najmniej w referatach Pani SSR (3 sprawy) i Pana SSR (5 spraw). Powyższe należy uznać za zdecydowanie niekorzystny czynnik świadczący o niewłaściwej organizacji pracy i sprawności postępowania, jak również o niewłaściwym nadzorze nad biegiem tych spraw. Należy więc podjąć działania zmierzające bezwzględnie do poprawy tej sytuacji, zwłaszcza, że obsada kadry orzeczniczej jest wystarczająca. Opisany szczegółowo w niniejszym postępowaniu bieg tych spraw wskazuje na brak wykonywania w sposób właściwy zarządzeń Prezesa Sądu czy Przewodniczącej Wydziału w zakresie wyznaczania terminów rozpraw, czy podejmowania innych czynności adekwatnych do stanu sprawy, sprawności wykonywania czynności przez sekretariat, kontroli referatów. Nadzór Prezesa Sądu Rejonowego w Tarnowskich Górach nad I Wydziałem Cywilnym ostatnio uległ zdecydowanej poprawie, co należy uznać za w pełni uzasadnione i wymagające kontynuowania w związku z licznymi skargami na przewlekłość prowadzonych postępowań cywilnych, stwierdzonych w protokole wizytacyjnym okresów przewlekłości, wielkości poszczególnych referatów niekoniecznie wynikających z rotacji kadrowych w Wydziale, choć na przestrzeni kontrolowanego okresu czasu rotacja ta była znaczna i negatywnie wpłynęła na organizację pracy Wydziału. Należy także właściwie, adekwatnie do potrzeb zorganizować pracę sekretariatu, przy uwzględnieniu obciążenia pracowników w odniesieniu do innych wydziałów zapewnić właściwą obsadę kadrową oraz egzekwować wykonanie wydanych zarządzeń nadzorczych zarówno w stosunku do sędziów, jak kierownika sekretariatu. Zakres czynności nadzorczych Pani Przewodniczącej Wydziału jest bardzo szeroki i winien prowadzić do prawidłowego funkcjonowania Wydziału. Wydawane zarządzenia nadzorcze wymagają jednak pełnej dyscypliny w ich realizacji, czego niestety brakuje. Pomimo stosownych zarządzeń dotyczących chociażby czynności w sprawach starych, czy też braku czynności w sprawach ponad miesiąc, względnie braku wykonywania zarządzeń we wskazanych terminach przez sekretariat nie są one w pełni realizowane. Z tych też względów w tym właśnie kierunku wzmocnieniu winien ulec nadzór Przewodniczącej Wydziału. Postępowanie w ramach nadzoru nad egzekucją z nieruchomości ze względu na swoją specyfikę są długotrwałe, tym niemniej stwierdzono uchybienia, które wymagają wyeliminowania. Powyższe dotyczy w szczególności prawidłowego wykonywania obowiązków Sądu wynikających z treści art. 937 k.p.c., nadto należy zwrócić uwagę, iż rozpoznawanie spraw ze skargi na czynności komornika, tamujące z kolei czynności w ramach egzekucji z nieruchomości winno być niezwłoczne. Należy również dyscyplinować komorników w terminowym wykonywaniu czynności. Powtarzające się sytuacje, w których jeden z komorników notorycznie nie wykonuje w terminie tych zarządzeń wykonując je dopiero po zagrożeniu zawiadomienia Prezesa Sądu winny być eliminowane stosownymi działaniami dyscyplinującymi i znaleźć odzwierciedlenie w sprawowanym nadzorze nad komornikami. Należy także poprawić terminowość czynności podjętych po uprawomocnieniu się postanowienia o przysądzeniu własności. Zdecydowanej poprawie winna ulec także sprawność czynności sekretariatu. Niedopuszczalnym jest, aby proste czynności wezwania o akta egzekucyjne czy dołączenie akt z innych znajdujących się w Wydziale było tak wydłużone w czasie. 3

4 Przebieg postępowania w sprawach o wyjawienie majątku nie budził większych zastrzeżeń, było ono w miarę sprawne. Zastrzeżenia budziła terminowość wykonywania zarządzeń przez sekretariat, zdarzały się także uchybienia w postaci braku zarządzeń o przesyłaniu odpisów postanowień zobowiązujących dłużnika do wyjawienia majątku do KRS Rejestru Dłużników Niewypłacalnych, stwierdzono także zbyt długie okresy czasu pomiędzy przedstawieniem sprawy sędziemu referentowi, a wyznaczonym terminem posiedzenia, jak również inne szczegółowo wskazane uchybienia, które winny być wyeliminowane. Postępowanie w sprawach ze skargi na czynności komornika nie budziło większych zastrzeżeń, aczkolwiek największym jego mankamentem była terminowość wykonywania zarządzeń przez sekretariat. Należy zdecydowanie usprawnić czynności związane z zamieszczaniem dowodów uiszczenia opłaty od skargi, gdyż czynności z tym związane są niestaranne i nie terminowe. Należy bezwzględnie doręczać odpisy skargi wraz z wydanym w sprawie orzeczeniem. W kontrolowanym Wydziale ilość skarg na przewlekłość postępowania jest znaczna, dlatego też, w sprawach, w których skarga taka wpłynęła, bez względu na jej wynik, należy wzmocnić nadzór poprzez podjęcie konkretnych czynności nadzorczych adekwatnych do biegu tych spraw. Zdecydowanie niezadawalający jest przebieg postępowania z udzielam biegłych. Uchybienia w przebiegu tego postępowania szczegółowo wskazano w treści niniejszego sprawozdania i winny one być bezwzględnie wyeliminowane. Powyższe dotyczy zwłaszcza terminowości podejmowanych czynności zarówno przez sędziów, referendarzy, jak i pracowników sekretariatu. Postępowanie wpadkowe w przedmiocie wyłączenia sędziego przebiegało z reguły bez zbędnej zwłoki. Niewielkie uchybienia tym zakresie, które wymagają wyeliminowania wskazano szczegółowo w treści sprawozdania. Postępowań w sprawach dotyczących nadzoru sądu nad komornikami (art k.p.c.) w kontrolowanym Wydziale we wskazanym okresie czasu było niewiele. Największym mankamentem w sprawnym przebiegu tych postępowań była terminowość wykonywania zarządzeń przez sekretariat Wydziału, co zważywszy bieg innych spraw w kontrolowanym Wydziale jest jedną z podstawowych przyczyn długotrwałości postępowań. Praca referendarzy sądowych w kontrolowanym Wydziale nie budziła większych zastrzeżeń, przy czym poprawie winna ulec sprawność czynności prowadzonych przez referendarzy postępowań wpadkowych. Powyższe dotyczy zarówno terminowości przedstawiania akt referendarzowi przez sekretariat, wykonywania wydanych przez referendarza zarządzeń, jak i kontroli terminowości tych czynności przez referendarzy. Analiza zasadności odroczeń wskazała na konieczność poprawy współczynnika odroczeń oraz wyeliminowania uchybień szczegółowo wskazanych w treści niniejszego sprawozdania. Nie budziło natomiast większych zastrzeżeń stosowanie instytucji odraczania ogłoszenia orzeczenia oraz zasadność zawieszenia postępowania i kontroli tego stanu. Orzeczeń wydawanych w trybie art. 730 k.p.c. w kontrolowanym Wydziale jest dość dużo. Termin tygodniowy wskazany w dyspozycji art. 737 k.p.c. nie jest zachowywany, przy czym w 4

5 niektórych przypadkach opóźnienia są usprawiedliwione podejmowanymi czynnościami, w innych jednak występują nieuzasadnione okresy bezczynności w rozpoznaniu wniosku, czemu należy zdecydowanie przeciwdziałać. Powyższe dotyczy zwłaszcza terminowości wykonywania zarządzeń przez sekretariat. W tej materii należy wzmóc nadzór zarówno przez Przewodniczącą Wydziału, jak i Kierownika Sekretariatu. Odnośnie z kolei terminowości rozpoznawania wniosków o nadanie klauzuli wykonalności stwierdzić należy, że wskazany w dyspozycji art k.p.c. termin także nie jest dochowywany. Opóźnienia, zwłaszcza w wykonywaniu zarządzeń przez sekretariat sięgały kilku miesięcy, przy czym w toku wizytacji nastąpiła w tej materii znaczna poprawa i ten pozytywny kierunek należy zdecydowanie utrzymywać. Przebieg postępowania międzyinstancyjnego nie budził generalnie, poza zbyt długim czasem jego trwania, większych zastrzeżeń. Średni wskaźnik stabilności orzecznictwa także nie jest zły, aczkolwiek gorszy w zakresie postępowania zażaleniowego, co różnie przekłada się też na referaty poszczególnych sędziów. Należy dążyć rzecz jasna do poprawy w tym zakresie. Gliwice, dnia r. Wizytator ds. cywilnych SSO Arkadia Wyraz 5