ZNACZENIE HIGIENY RĄK PERSPEKTYWA POLSKA I MIĘDZYNARODOWA

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ZNACZENIE HIGIENY RĄK PERSPEKTYWA POLSKA I MIĘDZYNARODOWA"

Angelika Marszałek
7 lat temu
Przeglądów:

1 ZNACZENIE HIGIENY RĄK PERSPEKTYWA POLSKA I MIĘDZYNARODOWA Dr med STOWARZYSZENIE HIGIENY LECZNICTWA FUNDACJA INSTYTUT PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WARSZAWA, DOGMAT EPIDEMIOLOGII CHORÓB ZAKAŹNYCH DO PRZENIESIENIA ZAKAŻENIA KONIECZNE SĄ TRZY OGNIWA ŁAŃCUCHA EPIDEMIOLOGICZNEGO ŹRÓDŁO DROBNOUSTROJU PODATNY ORGANIZM DROGA PRZENIESIENIA 2 1

2 KONTAKT POŚREDNI NAJCZĘSTSZA DROGA TRANSMISJI ZAKAŻEŃ W SZPITALU RĘCE PERSONELU SPRZĘT MEDYCZNY I POMOCNICZY POWIERZCHNIE DOTYKOWE 3 EWOLUCJA KONTROLI ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH PROCEDURY MEDYCZNE ANALIZA ŹRÓDŁOWA NIEPOWODZEŃ NOWE METODY ZAPOBIEGANIA ZAKAŻENIOM SZPITALNYM ZAPEWNIENIE BEZPIECZNYCH WARUNKÓW POBYTU PACJENTA W SZPITALU 4 2

3 DOWODY NAUKOWE NAJCZĘSTSZE DROGI TRANSMISJI ZAKAŻEŃ W SZPITALU KONTAKT BEZPOŚREDNI LUB POŚREDNI ZA POŚREDNICTWEM RĄK, SPRZĘTU I POWIERZCHNI DOTYKOWYCH 5 CZŁOWIEK JAKO REZERWUAR DROBNOUSTROJÓW TEMPO NAMNAŻANIA JEDNO POKOLENIE CO minut 0 min min min min min 16 2 godz godz

4 Ręce jako potencjalne źródło zakażeń Ogólna liczba bakterii kolonizujących ręce pracowników opieki zdrowotnej: CFU/cm 2 Flora stała: S.epidermidis i inne CNS (często MR) Flora przejściowa: zależna od poziomu zanieczyszczenia mikrobiologicznego środowiska i rodzaju wykonywanej pracy The Lancet Infectious Diseases 2006 Drobnoustroje w środowisku szpitalnym Patogen Acinetobacter spp. C.difficile S.marcescens Pseudomonas spp. MRSA VRE Wirus grypy Rotawirus Candida spp. Czas przeżycia na skórze rąk <150 min >60 min > 30 min <180 min >60 min >60 min min <240 min > 60 min Clin Microbiol Rev.,

5 ZWIĄZEK KONTAMINACJI POWIERZCHNI ZE SKAŻONYM POWIERZCHNIAMI SKAŻONE POWIERZCHNIE SĄ GŁÓWNĄ PRZYCZYNĄ SKAŻENIA RĄK NAUKOWE DOWODY PRZENIESIENIA TĄ DROGĄ E.coli, Salmonella spp., S.aureus (100%), Candida albicans (90%), rhinovirus (61%), HAV (22% 33%), rotavirus (16%) Clin Microbiol Rev., 2004; J Hosp Infect NOWE PODEJŚCIE DO HIGIENY W LECZNICTWIE ŚRODOWISKO SZPITALNE DŁUGI OKRES PRZEŻYCIA PATOGENÓW W ŚRODOWISKU SZPITALNYM (w szczeg. MRSA/VRE, CD, PSEUDOMONAS, ACINETOBACTER, ROTA/NOROWIRUS) ROSNĄCA LICZBA DOWODÓW NA TRANSMISJĘ PATOGENÓW PRZEZ RĘCE I POWIERZCHNIE DOTYKOWE MOŻLIWOŚĆ REDUKCJI ZAKAŻEŃ POPRZEZ ZMNIEJSZENIE KONTAMINACJI ŚRODOWISKA SZPITALNEGO I KONTAMINACJI RĄK 10 5

6 CZAS PRZEŻYCIA BAKTERII W ŚRODOWISKU SZPITALNYM Kramer i wsp. BMC Infectious Diseases 2006, 6:130 MIEJSCA Z KTÓRYCH IZOLOWANO MRSA PODCZAS OGNISKA MIEJSCE ŁĄCZNIE (+)(%) ŁĄCZNIE POBRANYCH MEBLE - DOTYKOWE 12 (11.3) 106 PODŁOGA 7 (8.6) 81 SPRZĘT MEDYCZNY - DOTYKOWE 16 (13.2) 121 ŁÓŻKO - DOTYKOWE 6 (4.7) 128 ŚCIANY 6 (6.6) 91 KLAMKI DRZWI DOTYKOWE 3 (10.7) 28 KRATKA WENTYLACYJNA 4 (8.3) 48 KALORYFER - DOTYKOWE 16 (36.4) 44 PRZYCISK WEZWANIA PIELĘGNIARKI - DOTYKOWE 2 (7.7) (10.7) 673 Rampling et al, J Hosp Infect

REDUKCJA ZAKAŻEŃ JAKO EFEKT POPRAWY DEKONTAMINACJI W SZPITALACH WYŻSZE RYZYKO ZAKAŻENIA W SALI PO ALERTAPATOGENIE ŚREDNIA PRAWIDŁOWOŚCI PROCEDUR DEKONTAMINACJI MOŻLIWOŚĆ POPRAWY DEKONTAMINACJI PO

7 REDUKCJA ZAKAŻEŃ JAKO EFEKT POPRAWY DEKONTAMINACJI W SZPITALACH WYŻSZE RYZYKO ZAKAŻENIA W SALI PO ALERTAPATOGENIE ŚREDNIA PRAWIDŁOWOŚCI PROCEDUR DEKONTAMINACJI MOŻLIWOŚĆ POPRAWY DEKONTAMINACJI PO WDROŻENIU SYSTEMOWYCH ROZWIĄZAŃ EFEKT W POSTACI REDUKCJI SKAŻENIA POWIERZCHNI EFEKT W POSTACI REDUKCJI TRANSMISJI PATOGENU POPRZEZ POWIERZCHNIE NOWE PODEJŚCIE DO HIGIENY RĄK W LECZNICTWIE NOWE WYTYCZNE WHO Z 2009 KONIECZNOŚĆ DEZYNFEKCJI RĄK PODCZAS WYKONYWANIA CZYNNOŚCI PRZY PACJENCIE I PO KONTAKCIE Z JEGO OTOCZENIEM NOWE TECHNOLOGIE I ŚRODKI DO DEZYNFEKCJI RĄK MYCIE RĄK Z DEZYNFEKCJĄ W ODDZIAŁACH ZAGROŻONYCH C.DIFICILE 14 7

8 LICZBA NOWE TECHNOLOGIE W HIGIENIE MEDYCZNEJ ŻELE ANTYBAKTERYJNE DO RĄK RĘKAWICE Z AKTYWNĄ DEZYNFEKCJĄ PIELĘGNACJA PACJENTA NA SUCHO BEZDOTYKOWE USUWANIE WYDALIN DEZYNFEKCJA FUMIGACYJNA WSKAŹNIKI UV POPRAWNOŚCI SPRZĄTANIA 15 EFEKTY NOWEGO PODEJŚCIA W ANGLII Staphylococcus aureus bacteraemia and methicillin susceptibility BAKTERIEMIA GRONKOWCOWA W ANGLII I WALII (voluntary reporting scheme): (RAPORTOWANIE England DOBROWOLNE) and Wales, W 2004 LATACH Sensitive MSSA No Information Resistant MRSA

9 SYSTUACJA WYBRANYCH ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH W ANGLII MRSA bakteriemia 2001/ / / / / / / / / % redukcja C. difficile >65 lat MRSA ZGONY W ANGLII S.A. MRSA

10 CO ZROBIONO? ZARZĄDZANIE LIDEREM PROGRAMU KONTROLI ZAKAŻEŃ JEST CZŁONEK DYREKCJI (ZWYKLE DYREKTOR DS. PIELĘGNIARSTWA LUB LECZNICTWA) WDROŻONO STANDARDY KLINICZNE HIGIENA RĄK I DEKONTAMINACJA ŚRODOWISKA IZOLACJA I KOHORTOWANIE PACJENTÓW ZAKAŻONYCH/SKOLONIZOWANYCH OBOWIĄZKOWE SZKOLENIA I STAŻE ZMIANY PRAWNE 19 PROCEDURY KLINICZNE PREWENCJA TRANSMISJI HIGIENA RĄK DEKONTAMINACJA ŚRODOWISKA IZOLACJA I KOHORTOWANIE PREWENCJA INWAZJI PROCEDURY ASEPTYCZNE PAKIETY ZAPOBIEGANIA DOSTĘP NACZYNIOWY (CEWNIKI CENTALNE, OBWODOWE, HD) MIEJSCE OPEROWANE CEWNIKOWANIE PĘCHERZA MOCZOWEGO TERAPIA RESPIRATOREM BIEGUNKA SZPITALNA 20 10

11 ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA PREWENCJĘ ZAKAŻEŃ KLINICYŚCI BEZPIECZNE PROCEDURY WCZESNE ROZPOZNANIE ZS WŁAŚCIWE LECZENIE ZS PREWENCJA MONITOROWANIE ZESPOŁY KZS STANDARDY I PROCEDURY SYSTEM KONTROLI ZS MONITOROWANIE I OCENA RYZYKA 21 NOWE PODEJŚCIE DO ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH W USA ZERO TOLERANCJI ELIMINACJA ZAKAŻEŃ JEST NIEMOŻLIWA ALE ZERO TOLERANCJI DLA ZAKAŻEŃ WYNIKAJĄCYCH Z BŁĘDÓW OPIEKI ZAKAŻENIA ODCEWNIKOWE OGNISKA EPIDEMICZNE NIEWŁAŚCIWE UŻYCIE ANTYBIOTYKÓW NIESKUTECZNA DEKONTAMINACJA RĄK, SPRZĘTU I ŚRODOWISKA SZPITALNEGO BRAK REFUNDACJI KOSZTÓW RE-HOSPITALIZACJI I ZAKAŻEŃ WYNIKAJĄCYCH Z BŁĘDÓW OPIEKI (NIEWIELKI WPŁYW NA EFEKTYWNOŚĆ) 22 11

12 USA NOWE PODEJŚCIE ZAKAŻENIA SZPITALNE = W WIĘKSZOŚCI BŁĘDY MEDYCZNE WIĘKSZOŚĆ ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH MOŻNA WYELIMINOWAĆ PODEJŚCIE ZESPOŁOWE/WIELODYSCYPLINARNE KULTURA OPIEKI OPARTA NA BEZPIECZEŃSTWIE PACJENTA WŁĄCZENIE PACJENTÓW DO SYSTEMU BRAK REFUNDACJI KOSZTÓW ZA BŁĘDY ZERO TOLERANCJI DLA BRAKU PREWENCJI OBOWIĄZEK PUBLICZNEGO RAPORTOWANIA ZS 23 ELIMINACJA OZK W USA LICZBA / 1000 PACJ-DNI Z CEWNIKIEM Berenholtz SM, Pronovost PJ, Lipset PA, et al. Critical Care Medicine. 2004;32:

OZK - PAKIET ZAPOBIEGANIA ZAŁOŻENIE CEWNIKA HIGIENA RĄK DEZYNFEKCJA MIEJSCA WKŁUCIA 5 BARIER ZGODNIE Z CDC`2010 OPIEKA NAD CEWNIKIEM WŁAŚCIWY OPATRUNEK ZMIANA OPATRUNKU ZGODNIE Z PROCEDURĄ USUNIĘCIE

13 OZK - PAKIET ZAPOBIEGANIA ZAŁOŻENIE CEWNIKA HIGIENA RĄK DEZYNFEKCJA MIEJSCA WKŁUCIA 5 BARIER ZGODNIE Z CDC`2010 OPIEKA NAD CEWNIKIEM WŁAŚCIWY OPATRUNEK ZMIANA OPATRUNKU ZGODNIE Z PROCEDURĄ USUNIĘCIE CEWNIKA NAJSZYBCIEJ JAK TO MOŻLIWE 25 Aktualna sytuacja prawna zakażeń szpitalnych w Polsce Ustawa o chorobach zakaźnych z 2008, : Rozporządzenia Min. Zdrowia z 2010 i 2011 r.: - w sprawie kwalifikacji członków zespołu kontroli zakażeń zakładowych - w sprawie sposobu prowadzenia rejestrów zakażeń szpitalnych oraz sporządzania raportów o występowaniu zakażeń szpitalnych i trybu ich przekazywania Rozporządzenie Min. Zdrowia z 2005 r w sprawie biologicznych czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. Rozporządzenie Min. Zdrowia z 2011 r. w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia ZOZ NORMY EU/PL; OPUBLIKOWANE STANDARDY I WYTYCZNE EKSPERTÓW OPARTE NA EBM 26 13

14 USTAWA 2008 Rozdział 3: Zakażenia związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz innych czynności, w trakcie wykonywania których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich Art Kierownicy zakładów opieki zdrowotnej oraz inne osoby udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązani do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. 2. Działania, o których mowa w ust. 1, obejmują w szczególności: 1) ocenę ryzyka wystąpienia zakażenia związanego z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych; 2) monitorowanie czynników alarmowych i zakażeń związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywanych świadczeń; 3) opracowanie, wdrożenie i nadzór nad procedurami zapobiegającymi zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym dekontaminacji: a) skóry i błon śluzowych lub innych tkanek, b) wyrobów medycznych oraz powierzchni pomieszczeń i urządzeń; 4) stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej w celu zapobieżenia przeniesienia na inne osoby biologicznych czynników chorobotwórczych; 5) wykonywanie badań laboratoryjnych oraz analizę lokalne sytuacji epidemiologicznej w celu optymalizacji profilaktyki i terapii antybiotykowej; 6) prowadzenie kontroli wewnętrznej w zakresie realizacji działań, o których mowa w ust CZYNNIKI ZWIĘKSZAJĄCE RYZYKO ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH W POLSCE NIEDOSTATECZNE WYKORZYSTANIE MIKROBIOLOGII BRAK/NIEDOSKONAŁOŚĆ RACJONALNEJ TERAPII ZAKAŻEŃ SŁABA WYKRYWALNOŚĆ ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH NISKIE WYKORZYSTANIE ŚRODKÓW DEZYNFEKCJI RĄK NIEDOCIĄGNIĘCIA W REALIZACJI / BRAK PROCEDUR ZAPOBIEGAJĄCYCH TRANSMISJI ZAKAŻEŃ, NADUŻYWANIE PROCEDUR INWAZYJNYCH (CEWNIKI, DRENAŻE) TRUDNOŚCI W ORGANIZACJI ODDZIAŁÓW I ORGANIZACJI PRACY PERSONELU PRZEDŁUŻANIE HOSPITALIZACJI 28 14

15 PIĘĆ WSKAZAŃ DO DEZYNFEKCJI RĄK PRZED KONTAKTEM Z PACJENTEM PO KONTAKCIE Z OTOCZENIEM PACJENTA PO KONTAKCIE Z PŁYNAMI USTROJOWYMI 29 PODSUMOWANIE PREWENCJA I KONTROLA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH PODLEGAJĄ CIĄGŁEJ EWOLUCJI ŚWIAT ZACHODNI WSZEDŁ W NOWĄ FAZĘ WALKI Z ZAKAŻENIAMI, W TYM RAPORTOWANIE WYBRANYCH INFORMACJI I WSPÓŁPRACA Z PACJENTAMI NOWOCZESNE TECHNOLOGIE HIGIENY RĄK I ŚRODOWISKA W POLSCE CZEKAMY NA ZMIANY 30 15

16 DZIĘKUJE ZA UWAGĘ! 16

Podobne dokumenty

PROGRAM WHO HIGIENA RĄK TO BEZPIECZNA OPIEKA PODSUMOWANIE ETAPU PILOTAŻU

PROGRAM WHO HIGIENA RĄK TO BEZPIECZNA OPIEKA ETAPU PILOTAŻU Dr med STOWARZYSZENIE HIGIENY LECZNICTWA KONSULTANT ZESPOŁÓW KONTROLI ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH KRAKÓW, 21.05.2013 EWOLUCJA KONTROLI ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH