Wybrane standardy bezpieczeństwa personelu medycznego w świetle aktualnego prawa

Transkrypt

1 Wybrane standardy bezpieczeństwa personelu medycznego w świetle aktualnego prawa 1

2 Fakty KaŜdy pacjent to potencjalny nosiciel czynnika zakaźnego. KaŜdy kontakt z jego krwią, wydalinami i wydzielinami moŝe być niebezpieczny. Środowisko szpitalne to rezerwuar drobnoustrojów chorobotwórczych, często o specyficznych mechanizmach oporności. 2

3 Szpitalne drobnoustroje chorobotwórcze 24 % bakterie gram (+) 41 % bakterie gram ( ) 14% wirusy 7 % grzyby 8 % prątki 4 % inne Na podstawie InfectiousDiseases 2004; Medline

4 Nosicielstwo: Nosicielstwo zwiększa ryzyko zakaŝenia w niektórych populacjach pacjentów Nosicielstwo MRSA gronkowiec złocisty oporny na metycylinę Nosicielstwo nosowe: Zdrowi ludzie % Personel medyczny % Atopowe zapalenie skóry -90% Dializowani % - 4 x wzrasta RR infekcji dostępu naczyniowego Nawracające zakaŝenia skóry % Nosicielstwo gardłowe: Zdrowi ludzie 40-65%. 4

5 Ryzyko zakaŝenia MRSA u personelu: 26 pielęgniarek, 1 miesiąc opieki nad nosicielami MRSA 13 pielęgniarek nabyło MRSA 1 pielęgniarka trwałe nosicielstwo 12 pielęgniarek 40 epizodów krótkotrwałego nosicielstwa w róŝnym czasie Największe ryzyko zakaŝenia związane ze zmianą opatrunku i pielęgnacją pacjenta. 5

6 Jednak Obecność drobnoustrojów w środowisku nie jest jednoznaczna z ich transmisją na pacjenta i personel. O moŝliwości transmisji decyduje prawidłowość wykonania procedur higienicznych: HIGIENA RĄK DEKONTAMINACJA (mycie, dezynfekcja, sterylizacja) narzędzi, sprzętu medycznego oraz powierzchni Stosowanie odpowiednich do poziomu ryzyka środków ostroŝności. 6

7 Higiena rąk: Higiena rąk to podstawowa procedura chroniąca pacjenta i personel przed kolonizacją i aktywnym zakaŝeniem a środowisko oddziału przed skaŝeniem Dezynfekcja - proces redukcji ilości biologicznych czynników chorobotwórczych przez zastosowanie metod fizycznych i chemicznych Stosowana: - przed i po kaŝdym kontakcie z pacjentem, jego wydalinami i wydzielinami - podczas zmiany rękawiczek gdy doszło do ich uszkodzenia - po zdjęciu rękawiczek jednorazowych - w trakcie procedur wieloetapowych. 7

8 Stanowisko higieny rąk: Rozporządzenie M Z z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej. Dziennik Ustaw 2011 Nr 31,poz Śluza umywalkowo-fartuchowa powinna być wyposaŝona w: 1) umywalkę z baterią uruchamianą bez kontaktu z dłonią; 2) miejsca na ubrania z zachowaniem rozdziału ubrań czystych i brudnych; 3) dozownik z mydłem w płynie; 4) dozownik ze środkiem dezynfekcyjnym uruchamiany bez kontaktu z dłonią; 5) pojemnik z ręcznikami jednorazowego uŝycia i pojemnik na zuŝyte ręczniki; 6) zamykany pojemnik na brudną bieliznę. 8

9 Higiena rąk: Rozporządzenie o szkodliwych czynnikach biologicznych w miejscu pracy (Dz. U ) Pracodawca zapewnia właściwe pomieszczenia, urządzenia higieniczno sanitarne a takŝe środki higieny osobistej oraz gdy jest to konieczne, środki do odkaŝania skóry i błon śluzowych 9

10 Środki ostroŝności: Standardowe: Zabezpieczają przed zakaŝeniami przenoszonymi przez krew, wydaliny i wydzieliny oraz nieuszkodzoną skórę i błony śluzowe pacjentów zakaŝonych/nosicieli lub zdrowych rękawice, maski, okulary, fartuchy Dodatkowe: Zabezpieczają przed zakaŝeniami wywołanymi przez szczególnie niebezpieczne drobnoustroje. ZaleŜą od drogi transmisji drobnoustroju. Są stosowane jako dodatek do standardowych środków ostroŝności. 10

11 Środki ochrony indywidualnej: Kodeksu pracy Art Art Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy Rozp. o czynnikach biologicznych w miejscu pracy (2005_81_716) 7.5.Pracodawca zapewnia pracownikom środki ochrony zbiorowej lub środki ochrony indywidualnej, odpowiednie do rodzaju i poziomu naraŝenia WyposaŜenia pracownika w odpowiednie środki ochrony indywidualnej 11

12 OdzieŜ i obuwie robocze: Kodeks pracy Art Pracodawca jest obowiązany dostarczyć pracownikowi nieodpłatnie odzieŝ i obuwie robocze Art Pracodawca jest obowiązany zapewnić (...) pranie, konserwację, naprawę i odkaŝanie odzieŝy i obuwia roboczego Art Powierzanie pracownikowi prania, konserwacji i odkaŝania odzieŝy i obuwia ochronnego, które w procesie pracy uległy skaŝeniu materiałem biologicznie zakaźnym, jest niedopuszczalne. 12

13 Dz.U : Rozporządzenie MZ w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo naraŝonych na te czynniki Klasyfikacja i wykaz czynników Wykaz prac: Praca w jednostkach ochrony zdrowia Praca w laboratoriach klinicznych lub diagnostycznych Szczegółowe warunki ochrony Sposób prowadzenia rejestrów osób naraŝonych. 13

14 Grupa 2: Mogą wywoływać choroby mogą być niebezpieczne dla pracownika: Clostridium perfringens, botulinum, tetani Escherichia coli i Klebsiella spp. Mycobacterium spp Salmonella i Shigella Staphylococcus aureus Streptococcus pyogenes, pneumoniae Wirus ospy wietrznej, świnki, odry WZW typu A Rotawirusy Candida albicans 14

15 Grupa 3: Mogą wywoływać cięŝkie choroby są niebezpieczne są dla pracownika: Escherichia coli szczepy werocytotoksyczgenne Mycobacterium tuberculosi Rickettsia Salmonella typ hi WZW typu B, typu C Ludzkie wirusy nabytego niedoboru odporności Czynniki niekonwencjonalne:choroba Creutzfelda Jakoba, gąbczasta encefalopatia bydła (BSE) 15

16 Grupa 4: Wywołują cięŝkie choroby są niebezpieczne dla pracownika: Wirus gorączki Lassa Wirus kongijsko krymskiej gorączki krwotocznej Wirus Ebola Wirus Marburg Wirus ospy 16

17 Postępowanie: Poinformowanie inspektora PIS Unikania (w miarę moŝliwości) stosowania czynnika Stworzenie rejestru prac naraŝających pracowników Ograniczanie liczby pracowników naraŝonych Opracowanie organizacji pracy pozwalającej ograniczyć/unikać kontakt z czynnikiem Zapewnienie środków ochrony zbiorowej oraz indywidualnej Zapewnienie środków higieny Zapewnienie bezpiecznych warunków odkaŝania i czyszczenia (niszczenia) odzieŝy skaŝonej) Oznakowanie pomieszczeń zagroŝonych 17

18 Postępowanie: Sporządzania planu postępowania w przypadku awarii ( (czynnik z grupy 2--4) Opracowania procedury postępowania z odpadami Dostępu do systematycznych szkoleń pracowników Opracowania i stosowania procedur bezpiecznego postępowania z czynnikami dostarczania pracownikowi aktualnych instrukcji postępowania Stworzenia rejestru pracowników naraŝonych na działanie czynników (przechowywany do 40 lat przewlekła, nawracająca, długi okres wylęgania, długotrwałe nawracająca, długotrwałe powikłania) 18

19 Czynności zamierzone: Praca ze znanym czynnikiem laboratorium mikrobiologiczne Czynności niezamierzone: Praktycznie wszystkie czynności wykonywane w zoz 19

20 Poziomy bezpieczeństwa personelu 1 poziom bezpieczeństwa minimalny kontakt z materiałem biologicznym, pacjentami o niskim stopniu zakaźności Czynności np. badanie pacjenta USG, EKG, EEG,USG, bad. RTG bez kontrastu.. 20

21 2 poziom bezpieczeństwa Częsty i regularny kontakt z krwią wydzielinami i wydalinami które zawierają czynniki ryzyka grupy 2 i 3 ** operacje i opatrywanie ran iniekcje intubacje odbieranie porodu endoskopie transport i utylizacja odpadów praca w pralni (po stronie brudnej). 21

22 Środki bezpieczeństwa Techniczne + konstrukcyjne Organizacyjne + higieniczne Ochrony indywidualnej 22

23 Środki konstrukcyjne + techniczne Wentylacja/klimatyzacja Prawidłowe systemy zbierania odpadów medycznych Bezpieczne systemy zamknięte układy pobierania badań) Izolatki moŝliwość izolacji nosicieli i zakaŝonych Powierzchnie łatwozmywalne Umywalki, prysznice, toalety Szatnie (rozdział odzieŝy prywatnej i ochronnej) Pomieszczenia spoŝywania posiłków. 23

24 Środki organizacyjne + higieniczne: Ograniczenie dostępu Oznakowanie obszaru z ograniczonym dostępem Dezynfekcja Sterylizacja Procedury postępowania. 24

25 Procedury postępowania Zachowanie podczas wykonywania regularnych czynności Zachowanie w przypadkach nagłych Pierwsza pomoc Postępowanie poekspozycyjne Postępowanie z odpadami Postępowanie z igłami i ostrymi narzędziami Procedury dekontminacji 25

26 Profilaktyka w medycynie: Badania naraŝonych pracowników Poradnictwo medyczne Szczepienia Profilaktyka po ekspozycji Leczenie Szkolenia 26

27 Dz.U : Rozporządzenie MZ w sprawie wykazu stanowisk pracy oraz szczepień ochronnych wskazanych do wykonania pracownikom podejmującym pracę lub zatrudnionych na tych stanowiskach. 27

28 Personel medyczny kontakt z materiałem biologicznym pochodzenia ludzkiego szczepienia p/ WZW typu B Mikrobiolog kontakt z materiałem biologicznym p/ WZW typu B z uwagi na diagnostykę p / durowi brzusznemu Pracownik techniczny usuwanie odpadów komunalnych i konserwację urządzeń p / WZW typu A, p / tęŝcowi, p / durowi brzusznemu. 28

29 O bezpieczeństwie personelu decydują: Prawo (MZ) Warunki finansowe ochrony zdrowia (NFZ) Warunki pracy (pracodawca) Przestrzeganie zasad bezpieczeństwa pracy stosowanie środków ochrony i procedur (pracownik) Współdziałanie wszystkich grup zawodowych (dekontaminacja). 29