NAJCZĘSTSZE CZYNNIKI ETIOLOGICZNE ZAKAŻEŃ DIAGNOZOWANYCH W SZPITALACH WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO R.

Transkrypt

1 NAJCZĘSTSZE CZYNNIKI ETIOLOGICZNE ZAKAŻEŃ DIAGNOZOWANYCH W SZPITALACH WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO R. LEK. MED. DOROTA KONASZCZUK LUBUSKI PAŃSTWOWY WOJEWÓDZKI INSPEKTOR SANITARNY W GORZOWIE WLKP.

2 Zakażenia szpitalne Zakażenia szpitalne mogą występować jako pojedyncze przypadki infekcji lub w postaci tzw. ognisk epidemicznych Definicje: - Ognisko epidemiczne szpitalne wystąpienie w szpitalu co najmniej dwóch powiązanych ze sobą przypadków zakażeń - Podejrzenie ogniska epidemicznego- wystąpienie w szpitalu co najmniej dwóch powiązanych ze sobą przypadków zakażeń objawowych i/lub kolonizacji Zgłoszenia do właściwego Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego do 24 godzin od rozpoznania lub podejrzenia rozpoznania zakażenia

3 ZGŁASZANIE OGNISK EPIDEMICZNYCH Ustawa z dnia 5 grudnia 2008r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Art. 14. ust.7 minister właściwy do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia: 1) Listę czynników alarmowych, 2) Sposób prowadzenia rejestru zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych, (...), 3) Wzory oraz sposób sporządzania raportów o bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala, ( ) oraz tryb i terminy ich przekazywania właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu

4 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie listy czynników alarmowych, rejestrów zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych oraz raportów o bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala Rozporządzenie określa: listę czynników alarmowych ( zał.1); sposób prowadzenia rejestru zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych, udostępniania danych nim objętych oraz okres ich przechowywania (do 20 lat) ; wzory oraz sposób sporządzania raportów o bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala oraz terminy ich przekazywania właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu.

5 Raporty o bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala sporządzane są w postaci tabel: Raport wstępny o podejrzeniu lub wystąpieniu ogniska epidemicznego (zał. nr 2) powinien być przekazany do właściwego państwowego inspektora sanitarnego w terminie 24 godzin od powzięcia podejrzenia lub stwierdzenia wystąpienia ogniska epidemicznego; Raport końcowy z wygaszania z ogniska epidemicznego (zał. nr 3) powinien być przekazany w terminie do 30 dni od daty zakończenia wygaszenia ogniska; Raport okresowy (zał. nr 4) powinien być przekazany w terminie 30 dni od dnia jego sporządzenia, a jeżeli raport obejmuje okres roku kalendarzowego, nie później niż do dnia 15 lutego następnego roku kalendarzowego co roku Główny Inspektor Sanitarny modyfikuje instrukcję do raportowania alert- patogenów.

6 OGNISKA EPIDEMICZNE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH 2016 W POLSCE W Polsce, w 2016 roku zgłoszono do powiatowych stacji sanitarnoepidemiologicznych: 532 ogniska epidemiczne zakażeń szpitalnych, to jest o 11,5% więcej niż w 2015 roku, w którym liczba ta wynosiła 477. W ogniskach łącznie zachorowało pacjentów oraz 339 pracowników medycznych. Źródło: Stan Sanitarny Kraju w roku 2016 ( GIS)

7 OGNISKA EPIDEMICZNE W POLSCE 2016R. Wyraźny wzrost liczby ognisk epidemicznych spowodowanych Klebsiella pneumoniae NDM odnotowano w woj.: mazowieckim i podlaskim Nieznaczny wzrost ognisk epidemicznych odnotowano w woj.: śląskim, małopolskim, podkarpackim, lubuskim, lubelskim, wielkopolskim, zachodniopomorskim świętokrzyskim Zmniejszyła się liczba ognisk epidemicznych w województwach : łódzkim, pomorskim, kujawsko-pomorskim, dolnośląskim, opolskim Źródło: Stan Sanitarny Kraju w roku 2016 ( GIS)

8 OGNISKA EPIDEMICZNE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH 2015, 2016 W POLSCE Źródło: Stan Sanitarny Kraju w roku 2016 ( GIS)

9 Znaczny wzrost liczby ognisk epidemicznych w Polsce wywołanych: Klebsiella pneumoniae MBL 0,9% 0,6% Klebsiella pneumoniae KPC 0,6% 1,1% Świerzbiowiec Enterococcus faecium VRE 1,7% 2,3% 3,2% 4,3% Klebsiella pneumoniae NDM 1,9% 6,6% Wirus grypy AH1N1 0,6% 9,8% 0,0% 2,0% 4,0% 6,0% 8,0% 10,0% 12,0%

10 Nieznaczny wzrost liczby ognisk epidemicznych w Polsce wywołanych: Acinetobacter baumanni oporny na karbapenemy 0,0% 0,9% Staphylococcus aureus MRSA 1,7% 1,5% Acinetobacter baumanni 5,5% 5,4% 0% 1% 2% 3% 4% 5% 6%

11 OGNISKA EPIDEMICZNE ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH W 2016R. W WOJEWÓDZTWIE LUBUSKIM W 2016r. zgłoszono 26 ognisk epidemicznych zakażeń szpitalnych tj. o 6 więcej niż rok wcześniej. Łącznie zakażeniu uległo 378 osób, w tym: - u 352 z nich uzyskano potwierdzenie laboratoryjne (93 % ogółu chorych). Wśród zakażonych odnotowano: - 33 osoby z personelu medycznego. W analogicznym okresie roku ubiegłego 176 osób uległo zakażeniu, w tym 17 osób z personelu medycznego.

12 Źródło zakażenia w ogniskach szpitalnych woj. lubuskiego Rok Liczba ognisk Ustalono źródło zakażenia Ustalono źródło zakażenia w % Liczba osób zakażonych w ognisku % % % % 378 Źródło: Dane WSSE w Gorzowie Wlkp.

13 LICZBA OSÓB ZAKAŻONYCH W OGNISKU WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE liczba osób zakażonych w ognisku potwierdzona badaniami liczba osób zakażonych w ognisku nie potwierdzona badaniami r. 2015r. 2016r.

14 LICZBA PERSONELU MEDYCZNEGO ZAKAŻONEGO W OGNISKU - WOJEWÓDZTWO LUBUSKIE liczba osób zakażonych w tym personel medyczny

15 OGNISKA EPIDEMICZNE WOJ. LUBUSKIEGO W 2016R. W 2016r. wystąpił wyraźny wzrost liczby ognisk wywołanych przez Clostridium difficile (toksyna A i B). Zarejestrowano 8 ognisk epidemicznych wywołanych przez Clostridium difficile (toksyna A i B) - co stanowiło 31% ( w roku %) ogółu wszystkich zgłoszonych ognisk epidemicznych. Zarejestrowano również wzrost ognisk wywołanych przez świerzbowca drążącego ludzkiego (Sarcoptes scabiei var. Hominis) z 1 ogniska w 2015r. na 4 w 2016r. oraz zarejestrowano ogniska grypy potwierdzone badaniami laboratoryjnymi ( w jednym przypadku czynnikiem etiologicznym był wirus grypy typu B, w trzech przypadkach wirus grypy typu A H1N1).

16 Udział czynników etiologicznych w ogniskach epidemicznych woj. lubuskiego w latach

17 OGNISKA EPIDEMICZNE WOJ. LUBUSKIEGO W 2016R. C.D. W 2016r. nie zgłoszono ognisk wywołanych przez: Rotawirusy (w 2015r. wystąpiło 6 ognisk), Acinetobacter baumani (w 2015r. wystąpiło 1 ogniska) Klebsiella pneumoniae ESBL (w 2015r. wystąpiło 1 ognisko), Wesz ludzką (w 2015r. wystąpiły 3 ogniska), Klebsiella pneumoniae typu NDM (w 2015r. wystąpiło 1 ognisko)

18 OGNISKA EPIDEMICZNE WOJ. LUBUSKIEGO W 2016R. POSTAĆ KLINICZNA 4% stanowiły zakażenia układu moczowego ( głównym czynnikiem wywołujacym zakażenia był Enterococcus faecalis VRE) 15% stanowiły zakażenia układu oddechowego ( głównym czynnikiem wywołujacym zakażenia był wirus grypy typu B i AH1N1) 16% - zakażenia inne o nieustalonym czynniku etiologicznym 26% stanowiły zakażenia skóry ( głównym czynnikiem wywołujacym zakażenia był Świerzbowiec a także wirus ospy wietrznej i Staphylococcus aureus MSSA) 39% stanowiły zakażenia przewodu pokarmowego ( głównym czynnikiem wywołujacym zakażenia było Clostridium difficile)

19 KLEBSIELLA PNEUMONIAE NDM + POLSKA (OGNISKA) 2014 rok 2015 rok 2016 rok zgłoszono 7 ognisk epidemicznych Zgłoszono 9 ognisk epidemicznych Zgłoszono 35 ognisk epidemicznych co stanowiło 1,7 % ogółu zgłoszonych ognisk Źródło: Stan Sanitarny Kraju 2015, 2016 ( GIS) Co stanowiło 1,9% ogółu zgłoszonych ognisk Ogniska zarejestrowano w podmiotach leczniczych w województwie: Dolnośląskim Lubuskim Mazowieckim Co stanowiło 6,6% ogółu zgłoszonych ognisk Ogniska zarejestrowano w podmiotach leczniczych w województwie: Mazowieckim Podlaskim Zachodniopomorskim

20 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 23 grudnia 2011 r. w sprawie listy czynników alarmowych, rejestrów zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych oraz raportów o bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala Rozporządzenie określa: listę czynników alarmowych ( zał.1); sposób prowadzenia rejestru zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych, udostępniania danych nim objętych oraz okres ich przechowywania (do 20 lat) ; wzory oraz sposób sporządzania raportów o bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala oraz terminy ich przekazywania właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu.

21

22

23

24 NAJCZĘSTSZE PATOGENY ALARMOWE NA TERENIE WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO W LATACH

25 PATOGENY ALARMOWE W PODMIOTACH LECZNICZYCH WOJ. LUBUSKIEGO W 2016 R. LICZBA ODDZIAŁÓW 200 LICZBA PACJENTÓW LICZBA ŁÓŻEK 6017 LICZBA BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH LICZBA BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH NA ŁÓŻKO/ROK 12,11 LICZBA BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH NA 100 PACJENTÓW 38,12

26 Liczba szczepów KLEBSIELLA SPP. ESBL (+) Szczep dominował w oddziałach: - intensywnej terapii dorosłych, - zabiegowych chirurgicznych, - niezabiegowych dorosłych b.d. b.d Lata liczba przypadków ogółem wykryte do 72 godz. od przyjęcia wykryte po 72 godz. od przyjęcia Źródło: Dane WSSE w Gorzowie Wlkp.

27 ROTAWIRUSY 700 Liczba szczepów 600 Szczep dominował w oddziałach pediatrycznych b.d. b.d liczba przypadków ogółem wykryte do 72 godz. od przyjęcia wykryte po 72 godz. od przyjęcia Źródło: Dane WSSE w Gorzowie Wlkp.

28 Liczba szczepów 350 CLOSTRIDIUM DIFFICILE Clostridium difficile Szczep dominował w oddziałach: - niezabiegowych dorosłych, - niezabiegowych dzieci, - hematologii/onkologii, b.d. b.d Lata liczba przypadków ogółem wykryte do 72 godz. od przyjęcia wykryte po 72 godz. od przyjęcia Źródło: Dane WSSE w Gorzowie Wlkp.

29 Liczba szczepów STAPHYLOCOCCUS AUREUS MRSA Szczep dominował w oddziałach: - niezabiegowych dorosłych, - niezabiegowych dzieci, - hematologii/onkologii, b.d. b.d Lata liczba przypadków ogółem wykryte do 72 godz. od przyjęcia wykryte po 72 godz. od przyjęcia

30 500 Liczba szczepów ESCHERICHIA COLI ESBL (+) Szczep dominował w oddziałach: - zabiegowych dorosłych, - niezabiegowych dorosłych, b.d. b.d liczba przypadków ogółem wykryte do 72 godz. od przyjęcia wykryte po 72 godz. od przyjęcia Lata Źródło: Dane WSSE w Gorzowie Wlkp.

31 Liczba 250 szczepów 200 CANDIDA ALBICANS Szczep dominował w oddziałach: - niezabiegowych dorosłych, - niezabiegowych dzieci, - hematologii/onkologii, b.d. b.d liczba przypadków ogółem wykryte do 72 godz. od przyjęcia wykryte po 72 godz. od przyjęcia Lata Źródło: Dane WSSE w Gorzowie Wlkp.

32 PATOGENY ALARMOWE W PODMIOTACH LECZNICZYCH WOJ. LUBUSKIEGO W 2016R.C.D. W 2016R. NIE REJESTROWANO PACJENTÓW Z : E.COLI CPE KLEBSIELLA SPP. CPE ZAKAŻENIA KLEBSIELLA PNEUMONIAE NDM (+) KOLONIZACJĄ KLEBSIELLA PNEUMONIAE NDM(+) ENTEROBACTER SPP. CPE (+)

33 PATOGENY ALARMOWE W PODMIOTACH LECZNICZYCH WOJ. LUBUSKIEGO W 2016R. ( LICZBA PACJENTÓW Z PAT. ALARMOWYM) Ogółem nabytych przed 72 godz. od przyjecia nabytych po 72 godz. od przyjęcia

34 Liczba badań mikrobiologicznych a współczynnik zakażeń 2016r. w szpitalach woj. lubuskiego 45 42, , ,35 15,11 14,15 12,3 11,96 11,68 8,3 7,75 2,87 3,6 3,8 1,76 1,18 0,069 1,3 0,24 0,52 1,42 4,54 5,95 2,5 0,16 0,37 1,8 1,1 1,47 0,79 1,2 0,34 0,98 0,35 0,16 0, ,56 liczba badań na łóżk/rok 2016 wsp.zakażeń 2016

35 Współczynnik zakażeń szpitalnych (2015, 2016r.) - w przeliczeniu na osobodni 4 3,5 3,8 3,6 3 2,87 2,5 2 1,5 1 0,5 0 1,76 1,47 1,42 1,3 1,2 1,18 0,98 0,79 0,56 0,52 0,37 0,35 0,34 0,24 0,16 0, wsp. zakażeń 2015 wsp.zakażeń 2016

36 4 3,5 Współczynnik zakażeń szpitalnych w 2015 i 2016r. szpitale wielospecjalistyczne 3,56 3,8 3 2,5 2,85 2,87 2 1,76 1,5 1 1,01 0, wsp. zakażeń 2015 wsp.zakażeń 2016

37 4 3,5 3,8 3,6 Współczynnik zakażeń szpitalnych w 2015 i 2016r. szpitale powiatowe 3 2,5 2 1,8 1,5 1,44 1,47 1,42 1,3 1,2 1,18 1,21 1 0,5 0 0,68 0,6 0,56 0,79 0,89 0,8 0,52 0,34 0,24 0,17 0, ,16 wsp. zakażeń 2015 wsp.zakażeń 2016

38 Współczynnik zakażeń szpitalnych w 2015 i 2016r. szpitale specjalistyczne 1,2 1,14 1 0,98 0,9 0,8 0,6 0,56 0,4 0,35 0,37 0,35 0,2 0 0,08 0, wsp. zakażeń 2015 wsp.zakażeń ,

39 PODSUMOWANIE OGNISKA EPIDEMICZNE 1. W województwie lubuskim oraz w Polsce obserwuje się wzrost zgłaszanych ognisk epidemicznych w szpitalach. 2. W Polsce w 2016r. odnotowano wyraźny wzrost liczby ognisk wywołanych Klebsiella pneumoniae NDM. 3. W województwie lubuskim w 2016r. odnotowano wyraźny wzrost ognisk wywołanych przez: - Clostridium difficile - Wirusa grypy typu B i AH1N1 - Świerzbowca

40 PODSUMOWANIE PATOGENY ALARMOWE w 2016r. 1. W szpitalach województwa lubuskiego najczęściej rejestrowano, następujące patogeny alarmowe: - Klebsiella spp Rotawirusy Escherichia coli ESBL(+) Clostridium difficile Candida albicans Staphylococcus aureus 152

41 PODSUMOWANIE PATOGENY ALARMOWE w 2016r. 2. W szpitalach województwa lubuskiego rejestrowano (w większej liczbie) po 72 godzinach od przyjęcia pacjenta do szpitala, następujące patogeny alarmowe: - Clostridium difficile, - Pseudomonas aeruginosa spp. - Enterococcus faecalis VRE - Enterococcus faecium VRE

42 PODSUMOWANIE ZAKAŻENIA SZPITALNE Żaden ze szpitali województwa lubuskiego nie wykazuje minimum standardu epidemiologicznego w systemie rejestracji zakażeń szpitalnych tj. 5%. Najwyższy współczynnik zakażeń szpitalnych w 2016r. wykazały: - Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wlkp. ( 3,8%) - Szpital Powiatowy w Drezdenku ( 3,6%) - Wojewódzki Szpital Kliniczny w Zielonej Górze ( 2,87%) Liczba wykonywanych badań mikrobiologicznych /na łóżko/ na rok w szpitalach woj. lubuskiego nie koreluje ze spodziewaną liczbą zakażeń szpitalnych.

43 PODSUMOWANIE ZAKAŻENIA SZPITALNE c.d. Obserwowany jest coraz krótszy średni okres hospitalizacji pacjentów, w związku z czym należy zwrócić uwagę na element systemu nadzoru nad zakażeniami, jakim jest rejestracja po wypisowa zakażeń szpitalnych we współpracy z poradniami przyszpitalnymi ( zakażenia rejestrowane ambulatoryjnie).

44 WNIOSKI: Skuteczna kontrola zakażeń szpitalnych powinna stać się jednym z priorytetów systemu zarządzania jakością w szpitalu, zwłaszcza w takim, w którym wykonywanych jest wiele inwazyjnych procedur diagnostycznych i terapeutycznych oraz prowadzona jest intensywna terapia. Strategia walki z zakażeniami szpitalnymi powinna obejmować kompleksowe działania w kilku kierunkach, a mianowicie: szczegółowe monitorowanie i rejestrację bieżącej sytuacji epidemiologicznej, diagnostykę mikrobiologiczną, racjonalne stosowanie antybiotyków oraz program kontroli zakażeń dostosowany do charakteru prowadzonych świadczeń zdrowotnych i oszacowanego ryzyka z nimi związanego.

45 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ