Zak³ócenie homeostazy oksydacyjnej hepatocytów spowodowane teofilin¹ i glukoz¹, obecnymi w preparacie Theophyllinum badania in vitro
|
|
- Kinga Głowacka
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zak³ócenie homeostazy oksydacyjnej hepatocytów spowodowane teofilin¹ i glukoz¹, obecnymi w preparacie Theophyllinum badania in vitro Interference in oxidative homeostasis in hepatocytes, induced by theophylline and glucose contained in drug named Theophyllinum in vitro assay Dr n. med. Ma³gorzata Stec 1, dr n. med. Stefan Gawe³ 2, mgr farm. Cezary Wiœniewski 1, prof. dr hab. Maria Wardas 1 1 Katedra i Zak³ad ywnoœci i ywienia, Wydzia³ Œl¹skiej Akademii Medycznej, ul. Jagielloñska 4, Sosnowiec; 2 Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Nr 5 im. Œw. Barbary, ul. 3-Maja 33, Sosnowiec Kierownik Katedry: prof. dr hab. Maria Wardas 4 Streszczenie Teofilina jest lekiem rozszerzającym oskrzela i stymulującym oddychanie, skutecznym w leczeniu astmy ostrej i przewlekłej, bezdechów noworodków, przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) i innych chorobach dolnych dróg oddechowych. Jest ona stosowana pomocniczo w leczeniu zastoinowej niewydolności serca i obrzęku ostrym. Podana dożylnie jest skuteczna w leczeniu stanów ostrych. Stężenie teofiliny w surowicy pomiędzy 10 a 20 mikrogramów/ml stabilizuje nadmiernie aktywne drogi oddechowe, charakterystyczne dla astmy. Celem pracy była ocena zmian aktywności dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), peroksydazy glutationowej (GPx) i reduktazy glutationowej (GR) hepatocytów inkubowanych w podłożu Hepatocyte Medium z preparatem Theophyllinum (do wlewu dożylnego, zawierającego rozpuszczoną glukozę) lub z glukozą. Badania przeprowadzono na hepatocytach, izolowanych z wątrób szczurów metodą enzymatyczną z użyciem kolagenazy. Zaobserwowane zmiany aktywności oznaczanych enzymów zależały od stężenia preparatu Theophyllinum i od stężenia glukozy oraz od czasu trwania inkubowania. Zwiększone aktywności oznaczonych enzymów w hepatocytach były wynikiem obrony przeciw stresowi oksydacyjnemu, wywołanemu w komórkach przez teofilinę i glukozę. S³owa kluczowe: Theophyllinum, glukoza, hepatocyty, dysmutaza ponadtlenkowa, peroksydaza glutationowa, reduktaza glutationowa Abstract Theophylline is a bronchodilator and respiratory stimulant that is effective in treatment of acute and chronic asthma, apnea/bradycardia episodes in newborns, chronic obstructive lung disease (COPD) and in other lower airways diseases. It is also used as an adjunct in the treatment of congestive heart failure and acute oedema. Intravenous is appropriates for acute therapy. Serum theophylline concentrations between 10 and 20 micrograms/ml stabilise the hyperactive airways that characterise asthma. The aim of this works was estimation of changes in activity of superoxide dismutase (SOD), glutathione peroxidase (GPx) and glutathione reductase (GR) in hepatocytes incubated in Hepatocyte Medium with drug, which was Theophyllinum (for intravenous infusion; it contains diluting glucose) or with glucose. The studies were realised on hepatocytes isolated from the rat livers by the enzymatic method with collagenase. The observed changes of activity assayed enzymes were dependent on concentration of the Theophylline or concentration of glucose and on incubation time also. The highest activities assayed enzymes into hepatocytes were the result of defence against oxidative stress induced by teophylline and glucose into cells. Key words: Theophylline, glucose, hepatocytes, Superoxide Dismutase, Glutathione Peroxidase, Glutathione Reductase
2 Wstêp Preparaty teofiliny są lekami stosowanymi u chorych na astmę o ciężkim przebiegu z koniecznością hospitalizacji i wentylacji mechanicznej, w chorobach przebiegających z hipowentylacją (między innymi bezdechy noworodków [1]), w zespole bezdechu nocnego [2, 3], w przypadku astmy z przewagą napadów nocnych, a także w łagodnych postaciach astmy, w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP), w przewlekłym zapaleniu oskrzeli oraz rozedmie płuc [4,5,6,7,8]. Preparaty teofiliny działają głównie rozkurczająco na mięśnie gładkie oskrzeli i przeciwzapalnie na układ oddechowy. Korzystne działanie teofiliny w astmie polega na pobudzaniu oddychania, zwiększeniu kurczliwości przepony i poprawie oczyszczania śluzowo-rzęskowego [9]. Jako nieselektywny inhibitor fosfodiesterazy oraz antagonista receptorów adenozynowych rozkurcza mięśnie gładkie dróg oddechowych [4], zmniejsza przepuszczalność naczyń i poprawia przepływ nerkowy [10]. Wykazano też jej korzystny wpływ na wymianę gazową w płucach, zwiększenie ciśnienia cząstkowego tlenu, zmniejszenie ciśnienia dwutlenku węgla i zwiększenie utlenowania krwi tętniczej, zwłaszcza u chorych z zaawansowanymi zmianami obturacyjnymi [4], a także zmniejszenie dobowej zmienności pojemności wydechowej pierwszosekundowej (FEV 1 ) [4,11]. Poza bezpośrednim działaniem rozkurczającym na mięśnie gładkie układu oddechowego, w małych stężeniach (5-10mg/ dm 3 ) teofilina działa także przeciwzapalnie i immunomodulujaco [4,11,12]. Optymalne działanie lecznicze, z możliwym do przyjęcia ryzykiem działań niepożądanych, występuje przy stężeniu teofiliny w osoczu krwi wynoszącym mg/dm 3. Jednym ze stosowanych w lecznictwie preparatów teofiliny jest jej roztwór do wlewu dożylnego pod nazwą Theophyllinum, w którym substancją dodatkową jest glukoza. Celem pracy była ocena wpływu preparatu Theophyllinum oraz zawartej w nim glukozy, o stężeniu identycznym jak w preparacie Theophyllinum, na homeostazę oksydacyjną hepatocytów. Założony cel realizowano poprzez ocenę zmian aktywności dysmutazy ponadtlenkowej, peroksydazy glutationowej i reduktazy glutationowej w hepatocytach inkubowanych in vitro. Zak³ócenie homeostazy oksydacyjnej hepatocytów... Materia³ i metody Badania przeprowadzono na hepatocytach izolowanych metodą enzymatyczną [13] z wątrób trzymiesięcznych szczurów szczepu Wistar, pochodzących z Centralnej Zwierzętarni Śląskiej Akademii Medycznej. Na przeprowadzenie badań uzyskano zgodę Środowiskowej Komisji Bioetycznej. Żywotność komórek oceniono po ich wybarwieniu błękitem trypanu i zliczeniu pod mikroskopem o komorze hematologicznej typu Fuchs-Rosenthal [14]. Do dalszych badań przeznaczono preparaty zawierające nie mniej niż 95% żywych komórek. Następnie hepatocyty inkubowano w podłożu Hepatocyte Medium (Sigma) z dodatkiem preparatu Theophyllinum roztwór do wlewu dożylnego (Baxter Terpol Sp. z o.o.) o stężeniach teofiliny 12,0mg/dm 3 lub 20,0mg/dm 3 podłoża oraz z dodatkiem glukozy o stężeniach 540mg/dm 3 lub 900mg/dm 3 podłoża. Próbami kontrolnymi były hepatocyty inkubowane w podłożu z dodatkiem 0,9% NaCl. Próby inkubowano w inkubatorze (typ BB-16, firmy Heraeus) w atmosferze 5% CO 2, w temperaturze 37 o C. Czas inkubowania wynosił: 30, 60, 120 i 180 minut. Po odpowiednim czasie inkubowania w homogenatach komórkowych oznaczono aktywność dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), peroksydazy glutationowej (GPx) i reduktazy glutationowej (GR) oraz stężenie białka. Oznaczenia enzymatyczne wykonano w termostatowanej kuwecie (w temp. 37 o ) na spektrofotometrze UV-VIS (Unicam) z wykorzystaniem zestawów testowych firmy Randox, w których oznaczanie aktywności dysmutazy ponadtlenkowej jest oparte o metodę opisaną przez Beauchamp a i Fridovich a [15], aktywności peroksydazy glutationowej jest oparte o metodę opisaną przez Paglia i Valentine [16], a reduktazy glutationowej o metodę Goldberg a i Sponer a [17]. Stężenie białka w próbach oznaczano zmodyfikowaną metodą Lowry [18]. Oznaczone aktywności enzymów przeliczono na gram białka komórkowego. Analiza statystyczna Obliczenia statystyczne wykonano używając komputer z procesorem Intel Celeron D315 2,4GHz. Bazę danych wyników utworzono w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel, a obliczenia matematyczne (w tym statystyczne) wykonano w arkuszu kalkulacyjnym Microsoft Excel i programie Statistica for Windows ver.6.1. Istotność statystyczną różnic między grupami oceniono testem istotności (test t Studenta) dla prób niezależnych. Wnioskowano przy założeniu: p>0,05 brak znamienności statystycznej, a p<0,05 znamienność statystyczna. Wyniki W przeprowadzonym eksperymencie stężenie preparatu Theophyllinum w pożywce inkubacyjnej hepatocytów było zbliżone do stężenia w surowicy krwi ludzi poddanych leczeniu preparatem. Stężenie glu- 5
3 Zak³ócenie homeostazy oksydacyjnej hepatocytów... kozy w pożywce inkubacyjnej odpowiadało stężeniu glukozy w preparacie Theophyllinum dodawanym do pożywki. Uzyskane wyniki, dotyczące zmian aktywności dysmutazy ponadtlenkowej (SOD) i reduktazy glutationowej (GR) w hepatocytach w ciągu 180 minut trwania eksperymentu wykazują w odniesieniu do kontroli jedno wspólne podobieństwo, polegające na narastaniu aktywności wyżej wymienionych enzymów do 120 minuty eksperymentu, a następnie łagodne obniżenie aktywności w przypadku dysmutazy ponadtlenkowej i stosunkowo gwałtowne w przypadku reduktazy glutationowej (ryc.1 i ryc.3). Charakter zmian aktywności peroksydazy glutationowej (GPx) jest zbliżony do zmian obserwowanych dla dysmutazy glutationowej i reduktazy glutationowej, za wyjątkiem znacznego obniżenia aktywności po 30 minutach inkubowania, czego nie obserwowano w przypadku dysmutazy ponadtlenkowej i reduktzay glutationowej. Nasilenie zmian aktywności wszystkich trzech enzymów było inne dla preparatu Theophyllinum i inne dla glukozy, a zależało od stężeń obu substancji. Zmiany aktywnoœci dysmutazy ponadtlenkowej (SOD) Po 30 minutach inkubowania obecność w pożywce glukozy o wyższym stężeniu powodowała wzrost aktywności enzymu o około 15%, natomiast obecność preparatu Theophyllinum powodowała obniżenie aktywności dysmutazy ponadtlenkowej odpowiednio do stosowanych stężeń o około 9% i 15% (ryc.1). Po 60, 120 i 180 minutach inkubowania obecność w pożywce glukozy, niezależnie od stosowanego stężenia, powodowała wzrost aktywności dysmutazy ponadtlenkowej od 18% do 27%. Obecność w podłożu preparatu Theophyllinum powodowała w hepatocytach systematyczny wzrost aktywności SOD i to intensywniejszy (aż do około 77% po 120 minutach) w przypadku niższego stężenia preparatu (ryc. 1). 6 Nr 7-8/2007 Zmiany aktywnoœci peroksydazy glutationowej (GPx) Po 30 minutach inkubowania, zarówno obecny w pożywce preparat Theophyllinum, jak i glukoza o wyższym stężeniu obniżyły aktywność peroksydazy glutationowej prawie o połowę w porównaniu z oznaczoną w hepatocytach kontrolnych. Wydłużenie czasu inkubowania komórek do 60 minut powodowało (w porównaniu z kontrolą) kilkunastoprocentowy wzrost aktywności enzymu, zarówno w hepatocytach inkubowanych w obecności glukozy, jak i w obecności preparatu Theophyllinum. Po 120 minutach inkubowania nastąpił bardzo intensywny wzrost aktywności GPx w hepatocytach - odpowiednio dla niższego stężenia glukozy o około 89%, a dla wyższego o około 67%, zaś dla preparatu Theophyllinum odpowiednio o około 145% i 121%. Wydłużenie czasu inkubowania komórek do 180 minut spowodowało (w porównaniu do inkubowania przez 120 minut) znaczne obniżenie aktywności GPx, aczkolwiek była ona jeszcze o kilkadziesiąt procent wyższa od aktywności oznaczonej w komórkach kontrolnych (ryc.2). Zmiany aktywnoœci reduktazy glutationowej (GR) Podobnie jak w przypadku dysmutazy ponadtlenkowej i peroksydazy glutationowej, aktywność reduktazy glutationowej w hepatocytach po 30 minutach ich inkubowania w obecności glukozy i preparatu Theophyllinum wykazała nieznaczne zmiany (ryc.3), a inkubowanie odpowiednio przez 60 i 120 minut wywołało sukcesywny wzrost aktywności reduktazy glutationowej w komórkach. Po 60 minutach obecność preparatu Theophyllinum w pożywce (niezależnie od jego stężenia) spowodowała około 28% wzrost aktywności reduktazy glutationowej w hepatocytach, zaś po 120 minutach aż o około 60% w przypadku niższego stężenia i o około 50% w przypadku wyższego stężenia. Obecność glukozy w pożywce także skutkowała wzrostem aktywności reduktazy glutationowej w hepatocytach po 60 minutach o około 5% w przypadku niższego stężenia i o około 17% w przypadku wyższego jej stężenia, zaś po 120 minutach odpowiednio o około 32% i aż o około 75%. Po 180 minutach inkubowania aktywność reduktazy glutationowej w hepatocytach gwałtownie zmalała i była zaledwie kilka procent wyższa od oznaczonej w komórkach kontrolnych (ryc.3). Dyskusja Teofilina, podobnie jak większość ksenobiotyków, jest metabolizowana w wątrobie, w której hepatocyty stanowią około 80% komórek, dlatego też jako model biologiczny w prezentowanej pracy wybrano hepatocyty. Na farmakokinetykę teofiliny w organizmie wpływa wiele czynników, między innymi te, które uszkadzają tkankę i zaburzają pracę narządu. Szereg z tych czynników nie jest istotnych dla badań prowadzonych na izolowanych hepatocytach, aczkolwiek mogą pojawić się nowe czynniki wynikające z faktu pozbawienia izolowanych komórek na przykład wzajemnego kontaktu, czy sterowania hormonalnego. Jednym z pierwszych objawów zakłócenia prawidłowego metabolizmu komórek jest naruszenie równowagi oksy-
4 Zak³ócenie homeostazy oksydacyjnej hepatocytów... Ryc. 1. Procentowe zmiany aktywności SOD w hepatocytach inkubowanych Fig.1. Percentage changes in activity of SOD in hepatocytes incubated with the Ryc. 2. Procentowe zmiany aktywności GPx w hepatocytach inkubowanych Fig. 2. Percentage changes in activity of GPx in hepatocytes incubated with the Ryc. 3. Procentowe zmiany aktywności GR w hepatocytach inkubowanych Fig.3. Percentage changes in activity of GR in hepatocytes incubated with the dacyjno-redukcyjnej, a w konsekwencji również energetycznej. Obecność glukozy w preparacie Theophyllinum, wprowadzonym do pożywki inkubacyjnej, może oczywiście modyfikować działanie samej teofiliny choćby dlatego, że glukoza jest głównym i szybko dostępnym źródłem energii dla komórek. Obserwowane zmiany aktywności oznaczonych enzymów w hepatocytach traktowanych preparatem Theophyllinum i glukozą każdorazowo odnoszono do aktywności oznaczonej w komórkach kontrolnych, a zatem stwierdzone podczas prowadzonych badań zmiany aktywności badanych enzymów, zarówno w obecności preparatu Theophyllinum, jak i samej glukozy, wskazują jedno- 7
5 Zak³ócenie homeostazy oksydacyjnej hepatocytów... znacznie na ingerencję obu substancji w homeostazę oksydacyjną komórek. Obserwowany po 30 minutach eksperymentu niewielki spadek aktywności wszystkich trzech enzymów w hepatocytach traktowanych preparatem Theophyllinum, w porównaniu z kontrolą, należy przypisać działaniu teofiliny obecnej w preparacie, przy czym w stosunku do SOD i GPx efekt ten nasila się dla teofiliny o wyższym stężeniu. Ponieważ obecność glukozy w pożywce, w porównaniu do kontroli, nasila aktywność SOD, dlatego też obserwowany efekt działania preparatu Theophyllinum po 60 i 120 minutach jest działaniem wypadkowym obecnej w preparacie teofiliny i glukozy. Niewielki spadek aktywności SOD po 180 minutach, jak również obecny w tym czasie spadek aktywności GPx i GR są zapewne efektem obniżenia kondycji metabolicznej hepatocytów już dość długo przebywających w warunkach in vitro. Wyniki dotyczące oznaczania aktywności GPx w hepatocytach inkubowanych z badanymi związkami korespondują z poziomem aktywności SOD, ponieważ produkt reakcji katalizowanej przez SOD, tzn. nadtlenek wodoru (H 2 O 2 ) jest substratem dla reakcji katalizowanej przez GPx. Zatem spadek aktywności SOD skutkuje spadkiem aktywności GPx. W świetle przedstawionych powyżej obserwacji można przypuszczać, że ani teofilina zawarta w preparacie Theophyllinum, ani glukoza nie wpływają na aktywność GPx poprzez ingerencję w metabolizm glutationu. Potwierdzają to również zmiany aktywności reduktazy glutationowej, które w zasadzie korespondują ze zmianami SOD i GPx. Wnioski Efekt wywołany preparatem Theophyllinum był konsekwencją obecności w pożywce zarówno teofiliny, jak i glukozy. Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie, że teofilina zawarta w preparacie Theophyllinum i glukoza wywołują w hepatocytach inkubowanych in vitro określony stres oksydacyjny, czemu komórki usiłują przeciwdziałać uruchamiając system antyoksydacyjny, jakim były zmiany aktywności komórkowych enzymów antyoksydacyjnych. 8 Nr 7-8/2007 Piœmiennictwo 1. Łoniewska B.: Zastosowanie teofiliny pod kontrolą monitorowania jej stężenia we krwi u noworodków przedwcześnie urodzonych, w czasie odzwyczajania ich od mechanicznej wentylacji. Probl. Ter. Monitor., 2000; 11: Kassur-Siemiańska B., Milewska-Bobula B., Domeńska H., Idzik M., Bauer A., Marciński P., Dunin-Wąsowicz D., Lipka B., Migdał M.: Wyniki leczenia dzieci z dysplazją oskrzelowo-płucną -doświadczenia własne. Pediat. Pol., 2001; 76: Kurzawa R., Doniec Z.: Zasady przewlekłego leczenia farmakologicznego astmy oskrzelowej u dzieci. Pulmonol., 1995; 4: Chazan R.: Rola teofiliny w leczeniu chorych na astmę. Medipress Chor. Ukł. Oddech., 1996; 1: Fromm R.E., Varon J.: Nagłe zaostrzenie choroby obturacyjnej płuc. Med. Dypl., 1995; 4: Jacobs M.: Leczenie podtrzymujące obturacyjnej choroby płuc. Med. Dypl., 1995; 4: Rogala B.: Teofilina w leczeniu chorób bronchoobturacyjnych. Wiad. Lek., 1998; 51 (3/4): Zieliński J.: Przewlekła obturacyjna choroba płuc (PO- CHP). Gab. Pryw., 2001; 4: Droszcz W.: Rola teofiliny w astmie. Pneumon. Alergol. Pol., 1999; supl. 1.: Bochenek G., Kryj-Radziszewska E.: Współczesne poglądy na temat leczenia astmy oskrzelowej u dorosłych. Prob. Med. Rodz., 1999; 1: Zawadzka- Krajeńska A.: Teofilina w leczeniu astmy oskrzelowej. Nowa Pediatr., 1999; 3: Sulivan P., Songul B., Jaffar Z., Page C., Jeffery P., Costello J.: Anti- inflammatory effects of low-dose oral theophylline in atopic asthma. Lancet, 1994; 343: Seglen P.O.: Preparation of isolated rat liver cells. Methods Cell. Biol., 1976; 13: Page R.A., Stowel K.M., Hardman M.J., Kitson K.E.: The assessment of viability in isolated rat hepatocytes. Anal. Biochem., 1992; 200: McCord J.M., Fridovich I.: Superoxide dismuthase. An enzymatic function for erythrocuprein (hemocuprein). J. Biol. Chem., 1969; 244: Paglia D.E., Valentine W.N.: Studies on the quantitative and qualitative characterization of erythrocyte glutathione peroxidase. Lab. Clin. Med., 1967; 70: Goldberg D.M., Sponer R.J.: Methods of enzymatic analysis. Bergmeyen, H.V.Ed 3 rd edn. Verlog Chemie, Deerfield Beach, Fl., 1983; 3: Wang C.S., Smith R.L.: Lowry determination of protein in the presence of Triton X-100. Anal. Biochem., 1975; 63:
oraz stężenie ceruloplazminy (CER)), stresu oksydacyjnego ((stężenie dialdehydu malonowego (MDA), stężenie nadtlenków lipidowych (LPH) i całkowity
STRESZCZENIE Pola elektromagnetyczne może prowadzić do powstania w organizmie żywym stresu oksydacyjnego, który powoduje wzrost stężenia reaktywnych form tlenu, zmianę aktywności układów antyoksydacyjnych,
Bardziej szczegółowoSpis Treœci: Farmaceutyczny Przegl¹d Naukowy 1. Nr 7-8/2007. Szanowni Państwo, Koleżanki i Koledzy, Drodzy Czytelnicy,
Szanowni Państwo, Koleżanki i Koledzy, Drodzy Czytelnicy, Redaktor Naczelny: Prof. dr hab. Krystyna Olczyk Adres redakcji: Wydawnictwo PGK MEDIA POLSKA ul. Stokrotek 51, 43-384 Jaworze Górne k. Bielska-Białej,
Bardziej szczegółowoPraca specjalizacyjna
Praca specjalizacyjna N owe leki stosowane w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie Kamil Kiaszewicz Farmacja Apteczna Opiekun Specjalizacji Anna Kozłowska Wstęp Przewlekła obturacyjna choroba
Bardziej szczegółowoVENTOLIN. Salbutamol w aerozolu pod ciśnieniem. Pojemnik zawiera 200 dawek po 100 ~Lgsalbutamolu. Lek jest uwalniany za pomocą specjalnego dozownika.
VENTOLIN areozol VENTOLIN Salbutamol w aerozolu pod ciśnieniem. Pojemnik zawiera 200 dawek po 100 ~Lgsalbutamolu. Lek jest uwalniany za pomocą specjalnego dozownika. Ventolin w postaci aerozolu zaleca
Bardziej szczegółowoWpływ cisplatyny i doksorubicyny na układ prooksydacyjno/antyoksydacyjny oraz ekspresję białka p53 w komórkach gruczolakoraka płuc in vitro
lek. Katarzyna Jędrzejowska Wpływ cisplatyny i doksorubicyny na układ prooksydacyjno/antyoksydacyjny oraz ekspresję białka p53 w komórkach gruczolakoraka płuc in vitro Rozprawa na stopień doktora nauk
Bardziej szczegółowoOstra niewydolność serca
Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.
Bardziej szczegółowoAstma oskrzelowa. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce.
Astma oskrzelowa Astma jest przewlekłym procesem zapalnym dróg oddechowych, w którym biorą udział liczne komórki, a przede wszystkim : mastocyty ( komórki tuczne ), eozynofile i limfocyty T. U osób podatnych
Bardziej szczegółowo6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
Bardziej szczegółowoPrzewlekła obturacyjna choroba płuc. II Katedra Kardiologii
Przewlekła obturacyjna choroba płuc II Katedra Kardiologii Definicja Zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe.
Bardziej szczegółowoAntyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne. dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW
Antyoksydanty pokarmowe a korzyści zdrowotne dr hab. Agata Wawrzyniak, prof. SGGW Katedra Żywienia Człowieka SGGW Warszawa, dn. 14.12.2016 wolne rodniki uszkodzone cząsteczki chemiczne w postaci wysoce
Bardziej szczegółowoVENTODISK. salbutamol
salbutamol VENTODISK zawiera mieszaninę mikrocząsteczek SALBUTAMOLU (w postaci siarczanu) które podczas inhalacji przenikają głęboko do drzewa oskrzelowego i większych cząsteczek laktozy, pozostających
Bardziej szczegółowoWpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań
Wpływ zanieczyszczeń powietrza na zdrowie, najnowsze wyniki badań Łukasz Adamkiewicz Health and Environment Alliance (HEAL) 10 Marca 2014, Kraków HEAL reprezentuje interesy Ponad 65 organizacji członkowskich
Bardziej szczegółowoPRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM DEFINICJA POChP charakteryzuje się: niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez
Bardziej szczegółowoZaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej
17 Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej Tabela 17.1. Ocena stopnia zaburzeń równowagi kwasowo-zasadowej ph krwi tętniczej Równowaga kwasowo-zasadowa Stężenie jonu wodorowego (nmol/l) < 7,2 Ciężka kwasica
Bardziej szczegółowoPrzewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym. Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM
Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM Występowanie POCHP u ludzi starszych POCHP występuje u 46% osób w wieku starszym ( III miejsce) Choroby układu
Bardziej szczegółowoCo roku na POChP umiera ok. 15 tys. Polaków
Światowy Dzień POChP - 19 listopada 2014 r. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) stanowi coraz większe zagrożenie dla jakości i długości ludzkiego życia. Szacunki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)
Bardziej szczegółowoZbigniew Doniec. Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej
Zbigniew Doniec Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej Klinika Pneumonologii Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział Terenowy
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Nadmierne wydzielanie śluzu w drogach
Bardziej szczegółowoThis copy is for personal use only - distribution prohibited.
Kwart. Ortop. 20, 4, str. 34, ISSN 2083-8697 - - - - - REHABILITACJA STAWU BIODROWEGO I KOLANOWEGO, FINANSOWANA PRZEZ NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA W LATACH 2009 200 REHABILITATION OF THE HIP AND KNEE JOINTS
Bardziej szczegółowoStandardy leczenia astmy -czy GINA zgadza się z NFZ?
Standardy leczenia astmy -czy GINA zgadza się z NFZ? Marta Krawiec Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik Kliniki prof. dr hab. n. med. Marek
Bardziej szczegółowoWentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu
Wentylacja u chorych z ciężkimi obrażeniami mózgu Karolina Mroczkowska Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Centralny Szpital Kliniczny Źródło Critical Care 2018: Respiratory management in patients
Bardziej szczegółowoAnna Durka. Opiekun pracy: Dr n. med. Waldemar Machała
Anna Durka Zastosowanie aktywowanego białka C (Xigris) u pacjentów leczonych z powodu ciężkiej sepsy w II Zakladzie Anestezjologii i Intensywnej Terapii USK nr 2 im. WAM w Łodzi. Opiekun pracy: Dr n. med.
Bardziej szczegółowoInstytucja Federalna Centrum Naukowe Medycyny Regeneracyjnej i Balneologii Roszdraw, Centrum Naukowe Medycyny Regeneracyjnej, Moskwa, Khan M.A.
Instytucja Federalna Centrum Naukowe Medycyny Regeneracyjnej i Balneologii Roszdraw, Centrum Naukowe Medycyny Regeneracyjnej, Moskwa, Khan M.A. Próba kliniczna Zastosowanie urządzenia do indywidualnego
Bardziej szczegółowodr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM
dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM Podstawowe informacje POChP -"przewlekła obturacyjna choroba płuc - powoduje zwężenie oskrzeli
Bardziej szczegółowoLaboratorium 8. Badanie stresu oksydacyjnego jako efektu działania czynników toksycznych
Laboratorium 8 Badanie stresu oksydacyjnego jako efektu działania czynników toksycznych Literatura zalecana: Jakubowska A., Ocena toksyczności wybranych cieczy jonowych. Rozprawa doktorska, str. 28 31.
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowoInstrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych
UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 4 i 5 OCENA EKOTOKSYCZNOŚCI TEORIA Chemia zanieczyszczeń środowiska
Bardziej szczegółowoNitraty -nitrogliceryna
Nitraty -nitrogliceryna Poniżej wpis dotyczący nitrogliceryny. - jest trójazotanem glicerolu. Nitrogliceryna podawana w dożylnym wlewie: - zaczyna działać po 1-2 minutach od rozpoczęcia jej podawania,
Bardziej szczegółowoUkład pracy. Wstęp i cel pracy. Wyniki. 1. Ekspresja i supresja Peroksyredoksyny III w stabilnie transfekowanej. linii komórkowej RINm5F
The influence of an altered Prx III-expression to RINm5F cells Marta Michalska Praca magisterska wykonana W Zakładzie Medycyny Molekularnej Katedry Biochemii Klinicznej Akademii Medycznej w Gdańsku Przy
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU ZAKŁAD BIOCHEMII LEKARSKIEJ
UNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU ZAKŁAD BIOCHEMII LEKARSKIEJ ul. A. Mickiewicza 2, 15-089 Białystok tel. (085) 748 55 78, faks (085) 748 55 78 e-mail: zdbioch@umwb.edu.pl Białystok 19. 02. 2016 Ocena
Bardziej szczegółowoAneks II Zmiany w drukach informacyjnych produktów leczniczych zarejestrowanych w procedurze narodowej
Aktualizacja ChPL i ulotki dla produktów leczniczych zawierających jako substancję czynną immunoglobulinę anty-t limfocytarną pochodzenia króliczego stosowaną u ludzi [rabbit anti-human thymocyte] (proszek
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. PRIMENE 10% roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO PRIMENE 10% roztwór do infuzji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 100 ml roztworu do infuzji zawiera: L-Izoleucyna... L-Leucyna... L-Walina...
Bardziej szczegółowoPrzewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP)
Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) Na podstawie Światowej strategii rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc GLOBAL
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia powietrza w Polsce. Zagrożenia zdrowotne
Zanieczyszczenia powietrza w Polsce Zagrożenia zdrowotne Health and Environment Alliance, 2015 Główne źródła zanieczyszczeń powietrza Do głównych źródeł zanieczyszczeń powietrza w Polsce zaliczamy: Emisje
Bardziej szczegółowoWanda Siemiątkowska - Stengert
Wanda Siemiątkowska - Stengert Wpływ zabiegu odsysania z tchawicy na ciśnienie śródczaszkowe i układ krążenia noworodków wymagających wentylacji zastępczej, po zastosowaniu różnej premedykacji farmakologicznej.
Bardziej szczegółowoINFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH
INFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH BUTELKA 500 ML 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO CIECHOCIŃSKI ŁUG LECZNICZY roztwór, produkt złożony 2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNYCH Skład 1 l roztworu
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ
mgr Bartłomiej Rospond POSZUKIWANIE NEUROBIOLOGICZNEGO MECHANIZMU UZALEŻNIENIA OD POKARMU - WPŁYW CUKRÓW I TŁUSZCZÓW NA EKSPRESJĘ RECEPTORÓW DOPAMINOWYCH D 2 W GRZBIETOWYM PRĄŻKOWIU U SZCZURÓW STRESZCZENIE
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoWpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy.
Marek Ciecierski, Zygmunt Mackiewicz, Arkadiusz Jawień Wpływ rehabilitacji na stopień niedokrwienia kończyn dolnych w przebiegu miażdżycy. Z Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej AM w Bydgoszczy Kierownik
Bardziej szczegółowoINFORMACJE ZAMIESZCZANE NA OPAKOWANIACH BEZPOŚREDNICH
WOREK 10 KG 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO CIECHOCIŃSKI SZLAM LECZNICZY proszek do sporządzania roztworu na skórę produkt złożony 2. ZAWARTOŚĆ SUBSTANCJI CZYNNYCH Co zawiera Ciechociński szlam leczniczy
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Modelowanie komputerowe w anatomii i fizjologii człowieka
Bioinformatyka, 1 stopień, stacjonarne, rok akademicki 2017/18, semestr I KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Modelowanie komputerowe w anatomii i fizjologii człowieka Computational models in human anatomy
Bardziej szczegółowo1. Oznaczanie aktywności lipazy trzustkowej i jej zależności od stężenia enzymu oraz żółci jako modulatora reakcji enzymatycznej.
ĆWICZENIE OZNACZANIE AKTYWNOŚCI LIPAZY TRZUSTKOWEJ I JEJ ZALEŻNOŚCI OD STĘŻENIA ENZYMU ORAZ ŻÓŁCI JAKO MODULATORA REAKCJI ENZYMATYCZNEJ. INHIBICJA KOMPETYCYJNA DEHYDROGENAZY BURSZTYNIANOWEJ. 1. Oznaczanie
Bardziej szczegółowoRecenzja. Promotor: Prof. dr hab. n. med. Adrian Chabowski. Promotor pomocniczy: dr n. biol. Ewa Żebrowska
dr hab. n. med. Jolanta Masiak Samodzielna Pracownia Badań Neurofizjologicznych Katedry Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Głuska 1 20-439 Lublin Recenzja Rozprawy doktorskiej mgr Mateusza
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 5 - Reaktywne formy tlenu
Ćwiczenie nr 5 - Reaktywne formy tlenu I. Oznaczenie ilościowe glutationu (GSH) metodą Ellmana II. Pomiar całkowitej zdolności antyoksydacyjnej substancji metodą redukcji rodnika DPPH Celem ćwiczeń jest:
Bardziej szczegółowoTytuł rozprawy na stopień doktora nauk medycznych:
Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Zakład Patologii Pracownia Medycyny Mitochondrialnej Al. Dzieci Polskich 20 04-730 Warszawa Tytuł rozprawy na stopień doktora nauk medycznych: Ocena parametrów stresu
Bardziej szczegółowoLECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 764 Poz. 86 Załącznik B.75. LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.8) ŚWIADCZENIOBIORCY
Bardziej szczegółowoLeczenie POCHP z perspektywy pacjenta
Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergie i POCHP W Polsce ok.2.000.000-2.500.000 osób choruje na POCHP 20% posiada odpowiednie rozpoznanie
Bardziej szczegółowoAneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków 1 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej kwasu nikotynowego/laropiprantu
Bardziej szczegółowoZasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii
Dr n. med. Krzysztof Powała-Niedźwiecki Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 1. Do OIT będą
Bardziej szczegółowoHarmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV
Harmonogram zajęć dla kierunku: Dietetyka, studia stacjonarne, II rok, semestr IV Przedmiot: Podstawy farmakologii i farmakoterapii żywieniowej oraz interakcji leków z żywnością Wykłady (5 wykładów, każdy
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego
Choroby układu oddechowego Astma, alergia i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to poważne schorzenia układu oddechowego, które w XXI wieku przybrały już charakter epidemiologiczny. Astma, alergia
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowoLECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 765 Poz. 42 Załącznik B.75. LECZENIE AKTYWNEJ POSTACI ZIARNINIAKOWATOŚCI Z ZAPALENIEM NACZYŃ (GPA) LUB MIKROSKOPOWEGO ZAPALENIA NACZYŃ (MPA) (ICD-10 M31.3, M 31.8) ŚWIADCZENIOBIORCY
Bardziej szczegółowoPRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) POChP jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych z wszystkich i najczęstsza przewlekłą chorobą układu oddechowego. Uważa się, że na POChP w Polsce choruje
Bardziej szczegółowoOznaczanie mocznika w płynach ustrojowych metodą hydrolizy enzymatycznej
Oznaczanie mocznika w płynach ustrojowych metodą hydrolizy enzymatycznej Wprowadzenie: Większość lądowych organizmów kręgowych część jonów amonowych NH + 4, produktu rozpadu białek, wykorzystuje w biosyntezie
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. med. Karina JAHNZ-RÓŻYK
Prof. dr hab. med. Karina JAHNZ-RÓŻYK Jak działają programy lekowe modelowy program dla Polski Warszawa, 18 listopada 2015 Seminarium naukowe: Innowacje w leczeniu idiopatycznego włóknienia płuc Wojskowy
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie
brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu
Bardziej szczegółowoCIBA-GEIGY Sintrom 4
CIBA-GEIGY Sintrom 4 Sintrom 4 Substancja czynna: 3-[a-(4-nitrofenylo-)-0- -acetyloetylo]-4-hydroksykumaryna /=acenocoumarol/. Tabletki 4 mg. Sintrom działa szybko i jest wydalany w krótkim okresie czasu.
Bardziej szczegółowoSprawozdzanie z ćwiczenia nr 3 - Kinetyka enzymatyczna
Sprawozdzanie z ćwiczenia nr 3 - Kinetyka enzymatyczna Imię i nazwisko..... Data... UZYSKANE WYNIKI LICZBOWE (wartości liczbowe i wymiar) Stała Michaelisa dla H 2 O 2, Km:... Prędkość maksymalna Vmax:...
Bardziej szczegółowoDOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO?
DOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO? Pacjent, który nie wymaga dalszego pobytu w szpitalu; Przewlekła niewydolność oddechowa wymagająca stosowania ciągłej lub okresowej wentylacji mechanicznej przy pomocy
Bardziej szczegółowoAstma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Astma trudna do leczenia CIĘŻKA UMIARKO WANA ŁAGODNA
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoOCENA ROZPRAWY NA STOPIEŃ DOKTORA NAUK MEDYCZNYCH
KLINIKA NEONATOLOGII PUM 72-010 Police, ul. Siedlecka 2 Kierownik kliniki: Prof. dr. hab. n. med. Maria Beata Czeszyńska Tel/fax. 91 425 38 91 adres e- mail beataces@pum.edu.pl Szczecin, dnia 11. 06. 2018r
Bardziej szczegółowoWskaźniki włóknienia nerek
Wskaźniki włóknienia nerek u dzieci z przewlekłą chorobą nerek leczonych zachowawczo Kinga Musiał, Danuta Zwolińska Katedra i Klinika Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich
Bardziej szczegółowoPiątek. 9:20 9:40 Śródmiąższowe włóknienia płuc w badaniu mikroskopowym prof. Renata Langfort
Program 9 lutego Piątek 8:30 9:50 Sesja I: Śródmiąższowe włóknienie płuc, część I 8:30 8:40 Śródmiąższowe choroby płuc prowadzące do włóknienia - wprowadzenie 8:40 9:00 Włóknienie płuc w przebiegu różnych
Bardziej szczegółowoPRESYMPOZJUM Expert Meeting Spotkanie naukowe. SALA WISŁA Rola flory bakteryjnej w rozwoju astmy i innych chorób alergicznych
Środa, 21 września 2016 r. 12.00 19.30 PRESYMPOZJUM Expert Meeting Spotkanie naukowe 19.30 20.30 WYKŁAD INAUGURACYJNY Rola flory bakteryjnej w rozwoju astmy i innych chorób alergicznych Wykład organizowany
Bardziej szczegółowo1.1. Słowo wstępne Patofizjologia w aspekcie historycznym Diagnostyka Leczenie... 3
Spis treści 1. Kamienie milowe postępu wiedzy o patofizjologii i leczeniu astmy w XX wieku 1 1.1. Słowo wstępne......................... 1 1.2. Patofizjologia w aspekcie historycznym............ 1 1.3.
Bardziej szczegółowoŚląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu ECMO POZAUSTROJOWE UTLENOWANIE KRWI. Jesteśmy, aby ratować, leczyć, dawać nadzieję...
Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu ECMO POZAUSTROJOWE UTLENOWANIE KRWI Jesteśmy, aby ratować, leczyć, dawać nadzieję... Rodzaje ECMO 1. ECMO V-V żylno - żylne Kaniulacja żyły udowej i szyjnej lub żyły
Bardziej szczegółowoNieinwazyjna wentylacja. Nonivasive ventilation (NV)
Nieinwazyjna wentylacja Nonivasive ventilation (NV) Rodzaje NV NV wentylacja objętościowa, objętościowo-zmienna (CMV) NPPV wentylacja ciśnieniowa np. CPAP, BiPAP, PSV NPV np. żelazne płuca poncho NPPV
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Amiokordin Amiodaroni hydrochloridum 150 mg / 3 ml, roztwór do wstrzykiwań
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Amiokordin Amiodaroni hydrochloridum 150 mg / 3 ml, roztwór do wstrzykiwań Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować
Bardziej szczegółowoHarmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne
Harmonogram wykładów z patofizjologii dla Studentów III roku Wydziału Farmaceutycznego kierunku Farmacja studia stacjonarne Środa 15.45-17.15, ul. Medyczna 9, sala A Data Temat: Prowadzący: 05.10.16 Omówienie
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta.
Aneks III Zmiany do odpowiednich części Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta. Uwaga: Poszczególne punkty Charakterystyki Produktu Leczniczego i Ulotki dla pacjenta są wynikiem zakończenia
Bardziej szczegółowoKOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ
KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA SPECJALISTYCZNA NAD PACJENTEM Z ALERGIĄ LECZONYM IMMUNOTERAPIĄ Charakterystyka problemu zdrowotnego Alergia uznawana jest za chorobę cywilizacyjną XX wieku. W wielu obserwacjach
Bardziej szczegółowoIntensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty
Intensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty Wojciech Gaszyński Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Posiedzenie Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia
Bardziej szczegółowoMinister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
http://www.maggiedeblock.be/2005/11/18/resolutie-inzake-de-klinischebiologie/ Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Obecna Minister Zdrowia Maggy de Block wraz z Yolande Avontroodt, i Hilde Dierickx
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO. Bocheńska Lecznicza Sól Jodowo-Bromowa 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Bocheńska Lecznicza Sól Jodowo-Bromowa 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Produkt leczniczy zawiera sól jodowo-bromową, w tym jodki nie mniej
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. CIECHOCIŃSKI SZLAM LECZNICZY, proszek do sporządzania roztworu na skórę
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO CIECHOCIŃSKI SZLAM LECZNICZY, proszek do sporządzania roztworu na skórę 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 kg proszku do sporządzania roztworu
Bardziej szczegółowoTechniki immunoenzymatycznego oznaczania poziomu hormonów (EIA)
Techniki immunoenzymatycznego oznaczania poziomu hormonów (EIA) Wstęp: Test ELISA (ang. Enzyme-Linked Immunosorbent Assay), czyli test immunoenzymatyczny (ang. Enzyme Immunoassay - EIA) jest obecnie szeroko
Bardziej szczegółowoFizjologia, biochemia
50 Fizjologia, biochemia sportu Krioterapia powoduje lepszą krążeniową i metaboliczną tolerancję oraz opóźnia narastanie zmęczenia w trakcie wykonywania pracy mięśniowej przez zawodników sportów wytrzymałościowych.
Bardziej szczegółowoPulmoterol jest dostarczany w postaci proszku do inhalacji w kapsułkach twardych. Lek wdycha się bezpośrednio do płuc.
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta Pulmoterol 50 µg/dawkę inhalacyjną, proszek do inhalacji w kapsułkach twardych Salmeterolum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowo2. Etiopatogeneza astmy... 14 2.1. Układ oddechowy... 14 2.2. Układ krążenia... 16
INTENSYWNA TERAPIA STANU ASTMATYCZNEGO 1. Definicja... 13 2. Etiopatogeneza astmy... 14 2.1. Układ oddechowy... 14 2.2. Układ krążenia... 16 3. Obraz kliniczny... 17 3.1. Rozpoznanie... 17 3.2. Diagnostyka
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU MODELOWANIE KOMPUTEROWE W ANATOMII I FIZJOLOGII. Computational modeling in human anatomy and physiology. Kod Punktacja ECTS* 4
Bioinformatyka, I stopień, studia stacjonarne, 2018/2019, III semestr KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. MODELOWANIE KOMPUTEROWE W ANATOMII I FIZJOLOGII Computational modeling in human anatomy and physiology
Bardziej szczegółowoPrzegląd wiedzy na temat leku Simponi i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE
EMA/115257/2019 EMEA/H/C/000992 Przegląd wiedzy na temat leku Simponi i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE Co to jest lek Simponi i w jakim celu się go stosuje Simponi jest
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte na kryteriach
Bardziej szczegółowoOPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA ARKUSZ KALKULACYJNY OKREŚLAJĄCY CENĘ OFERTY. zestaw 4
. Pieczęć nagłówkowa ZAŁĄCZNIK NR 1A.1 DO SIWZ Data... OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA ARKUSZ KALKULACYJNY OKREŚLAJĄCY CENĘ OFERTY Część nr 1 Odczynniki do hodowli komórkowych Wartość 1 Zestaw uzupełniający
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
Bardziej szczegółowoLECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Bardziej szczegółowoCzłowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.
RUCH TO ZDROWIE Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. P A M I Ę T A J Dobroczynny wpływ aktywności fizycznej na
Bardziej szczegółowoLeki biologiczne i czujność farmakologiczna - punkt widzenia klinicysty. Katarzyna Pogoda
Leki biologiczne i czujność farmakologiczna - punkt widzenia klinicysty Katarzyna Pogoda Leki biologiczne Immunogenność Leki biologiczne mają potencjał immunogenny mogą być rozpoznane jako obce przez
Bardziej szczegółowoOpieka pielęgniarska w chorobach przewlekłych układu oddechowego Pielęgniarstwo
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Instytut Pielęgniarstwa Nazwa modułu (przedmiotu) Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Forma studiów Semestr studiów Tryb zaliczenia przedmiotu Formy
Bardziej szczegółowoLeczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014
Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leki przeciwpłytkowe (ASA, clopidogrel) Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfin, acenocumarol) Leki trombolityczne
Bardziej szczegółowoOpracowanie o wpływie kopalni odkrywki Gubin na zdrowie
Opracowanie o wpływie kopalni odkrywki Gubin na zdrowie Wstęp Opracowanie zostało sporządzone w celu oceny wpływu na zdrowie planowanej odkrywki Gubin. Zakłady przemysłowe mogą wpływać na zdrowie człowieka
Bardziej szczegółowoElżbieta Kulikowska-Karpińska*, Dominik Popławski**, Małgorzata Gałażyn-Sidorczuk***, Joanna Rogalska***
Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych nr 41, 2009 r. Elżbieta Kulikowska-Karpińska*, Dominik Popławski**, Małgorzata Gałażyn-Sidorczuk***, Joanna Rogalska*** AKTYWNOŚĆ ENZYMÓW ANTYOKSYDACYJNYCH I PEROKSYDACJA
Bardziej szczegółowo