dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM"

Gabriel Włodarczyk
7 lat temu
Przeglądów:

1 dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM

2 Podstawowe informacje

3 POChP -"przewlekła obturacyjna choroba płuc - powoduje zwężenie oskrzeli i w ten sposób utrudnia oddychanie, poddaje się leczeniu i profilaktyce, jednak ma charakter postępujący, a zmiany w płucach są tylko częściowo odwracalne (również tuż po zastosowaniu leku). Chorzy na POChP: osoby z przewlekłym zapaleniem oskrzeli (PZO) i osoby z rozedmą płuc, mają różne objawy - od kaszlu i odkrztuszania plwociny do duszności występującej po przejściu krótkiego dystansu, a nawet w spoczynku POChP zajmuje czwarte miejsce wśród najczęstszych przyczyn zgonów, za chorobami serca, udarem mózgu i zapaleniem płuc (dane WHO) uważa się, że w 2020 będzie to pozycja 3. W Polsce ocenia się liczbę chorych na POChP na ponad 2 miliony, a rocznie umiera na nią blisko 15 tysięcy, co stanowi trzecią co do częstości przyczynę zgonów. [Źródło piśmiennictwo 1-7]

4 W zespole charakterystyczną cechą jest utrwalona obturacja dróg oddechowych oraz współistniejące kilka cech związanych z astmą i kilka z POChP tak że rozpoznawalny jest na podstawie obydwu grup cech (pogłębiona diagnoza lekarska)-chorzy z częstszymi zaostrzeniami, większym ryzykiem zgonu. Przykładowe czynniki (cechy) różnicujące astma/pochp cecha astma POChP Pierwsze objawy Często w dzieciństwie Zazwyczaj po 40 r.ż. Duszność w nocy często rzadko Dobowa zmienność PEF często rzadko Codzienne objawy napadowo stałe morfologia Czynniki wyzwalające objawy możliwa eozynofilia alergeny, zimne powietrza, wysiłek możliwa anemia/poliglobulia zanieczyszczenie powietrza, wysiłek [Źródło piśmiennictwo 1-7]

5 Najczęstszą przyczyną jest palenie papierosów (czynne i bierne) ogólnie przyczyny to szkodliwe działanie gazów i pyłów; Nadreaktywność oskrzeli bez klinicznych cech astmy, astma Nawracające infekcje układu oddechowego zwłaszcza we wczesnym dzieciństwie Uwarunkowania genetyczne zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego stanowią dodatkowe obciążenie dla płuc, ale ich rola w rozwoju POChP nie została wystarczająco dobrze poznana

6 Obraz kliniczny: Przewlekły kaszel Przewlekłe odksztuszanie (zwłaszcza codziennie rano) Duszność postępująca, uporczywa (codzienna) Oddychanie z wysiłkiem Nasila się w czasie wysiłku/infekcji Mogą występować zaostrzenia Dolegliwości występują zazwyczaj kilka lat Początek choroby/diagnoza zazwyczaj po 40 roku życia Cele leczenia: Redukcja objawów poprawa jakości życia Zapobieganie postępowi Wzrost tolerancji na wysiłek Zapobieganie powikłaniom Zapobieganie zaostrzeniom [Źródło piśmiennictwo 1-7]

7 Podział uwzględnia ograniczenie wartości rezerw wentylacyjnych płuc i nasilenie duszności/innych objawów odczuwanych przez chorego oraz ocenę ryzyka przyszłego wystąpienia choroby A niskie ryzyko (zaostrzeń), mało objawów (łagodne) B niskie ryzyko, więcej objawów C wysokie ryzyko, mniej objawów D wysokie ryzyko, więcej objawów Ryzyko: oceniane na podstawie kategorii spirometrycznej grupy umożliwiają indywidualizację terapii [Źródło piśmiennictwo 1-7]

8 Kwestionariusz ocenia kaszel, odksztuszanie, ucisk w klatce piersiowej, duszności, poziom aktywności wymagającej i nie wymagającej wysiłku, jakość snu i witalność. Ogólnie 8 pytań ze skalą od 0 do 5 punktów dla każdego pytania. Wyniki - poniżej 10 punktów łagodne nasilenie objawów; 10 lub więcej punktów to istotne pogorszenie stanu zdrowia Na podstawie stopnia ograniczenia przepływu powietrza przez oskrzela oraz retrospektywnie na podstawie liczby zaostrzeń w ostatnich 12 miesiącach (czy 2 lub więcej, czy mniej) [Źródło piśmiennictwo 2-7]

9 Zaprzestanie palenia rola farmaceuty poradnictwo (testy Fagerströma wynik 6 i powyżej świadczy o silnym uzależnieniu, jest wskazaniem do wprowadzenia nikotynowej terapii zastępczej w najwyższych dawkach, można również rozważyć cytyzynę - OTC) Farmakologiczne: beta2mimetyki krótko i długo działające; cholinolityki (antagoniści receptorów muskarynowych) krótko (bromek ipratropium 6-8 godzin) i długo działające (bromek tiotropium ponad 24godz); preparaty złożone; teofilina, ICS; preparaty złożone beta2mimetyk + ICS; GSK ogólnoustrojowo; inhibitory fosfodiesterazy 4- roflumilast) Rehabilitacja oddechowa Wspomaganie wentylacji Tlenoterapia [Źródło piśmiennictwo 2-7]

10 Grupa chorych POChP A (mało objawów, niskie ryzyko) B (więcej objawów, niskie ryzyko) C (mało objawów, wysokie ryzyko) D (dużo objawów, wysokie ryzyko) 1 rzut 2 rzut doraźnie ipratropium lub SABA LABA lub tiotropium ICS+ LABA lub tiotropium ICS+ LABA lub tiotropium LABA lub SABA+ipratropium lub tiotropium LABA+tiotropium LABA+tiotropium lub ICS + tiotropium ICS+tiotropium lub ICS+LABA+tiotropium/ roflumilast lub LABA+tiotopium Alternatywa (w monoterapii lub w połączeniu z lekami 1 lub 2 rzutu) teofilina SABA i/lub ipratropium teofilina SABA i/lub ipratropium teofilina roflumilast (inhibitor fosfodiesterazy) Karbocysteina SABA i/lub ipratropium teofilina Na podstawie Zaleceń PTChP Pneumonol. Alergol. Pol. 2012; 80, 3:

11 W zaleceniach Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczących rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) z 2012 roku, aktualnie publikowanych na stronach NFZ podano, że działanie leków podstawowych w POChP (tj. leków rozszerzających oskrzela, ICS, inhibitorów fosfodiesterazy 4) można wspierać przez antyoksydanty i mukolityki. Pneumonol. Alergol. Pol. 2012; 80, 3: Mukolityki np. preparaty acetylocysteiny dostępne w sprzedaży OTC mogą wpłynąć na poprawę drożności oskrzeli poprzez ułatwienie odksztuszania sugerowany jest także wpływ acetylocysteiny na zmniejszenie częstości zaostrzeń (profilaktyka zaostrzeń, badania są prowadzone Zheng JPi wsp. Twice daily N-acetylcysteine 600 mg for exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease (PANTHEON): a randomised, double-blind placebo-controlled trial. The Lancet Respiratory Medicine 2014; ).

12 Krajowe zalecenia wskazują, że leczenie mukolitykami może przynieść korzyść chorym z częstymi zaostrzeniami oraz wskazują na redukcję dni antybiotykoterapii u osób stosujących mukolityki Pneumonol. Alergol. Pol. 2012; 80, 3: (należy zachować min. 2 godziny odstępu między acetylocysteiną a niektórymi antybiotykami) Niewątpliwie np. acetylocysteina (i inne mukolityki) może okazać się przydatna w leczeniu infekcji dróg oddechowych przebiegajacych z tworzeniem gęstej wydzieliny, jej zastosowanie może zapobiec rozwojowi infekcji czego konsekwencją mogłyby być zaostrzenia choroby przewlekłej. Wybierając konkretny preparat warto zwrócić uwagę na postać płynną (do sporządzania roztworu) z uwagi na łatwość zastosowania i szybsze wchłanianie. Pamiętać należy, że mukolityki zażywać należy rano, najlepiej po posiłku, a najpóźniej na 4 godziny przed snem (nigdy wieczorem, przed snem!!!) [8]

czynniki infekcyjne czynniki nieinfekcyjne wirusowe (głównie GDO- rhinowirusy, wirusy paragrypy) zaostrzenia mają cięższy przebieg, wysokie ryzyko hospitalizacji zanieczyszczenie powietrza dwutlenek

13 czynniki infekcyjne czynniki nieinfekcyjne wirusowe (głównie GDO- rhinowirusy, wirusy paragrypy) zaostrzenia mają cięższy przebieg, wysokie ryzyko hospitalizacji zanieczyszczenie powietrza dwutlenek siarki, ozon, azot, pył bakteryjne (głównie Hib, H.influenzae, Moraxella catharansis, Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus pneumoniae) często kolonizują drogi oddechowe nieprawidłowa terapia Pneumonol. Alergol. Pol. 2012; 80, 3:

Podobne dokumenty

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II

Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych