PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
|
|
- Ryszard Tomczak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) POChP jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych z wszystkich i najczęstsza przewlekłą chorobą układu oddechowego. Uważa się, że na POChP w Polsce choruje ok. 10% mieszkańców po 30. roku życia, czyli ok. 2 mln osób. Spośród chorych na POChP 90% stanowią palący papierosy obecnie lub w przeszłości, połowa spośród pozostałych 10% - to bierni palacze (np. niepalące żony palących mężów), a ok. 1% chorych ma genetycznie uwarunkowany niedobór alfa 1-antytrypsyny; w tej grupie osób choroba rozwija się wcześniej niż u pozostałych chorych. Około 20 30% spośród palących tytoń (papierosy ale także fajkę i cygara) zachoruje na POChP, spośród pozostałych palących wiele osób na inne choroby. Zmiany w POChP dotyczą oskrzeli i miąższu płuc. U osoby zdrowej w oskrzelach wytwarza się śluz, służy on między innymi do usuwania zanieczyszczeń docierających do oskrzeli wraz z wdychanym powietrzem. Śluz wraz z zanieczyszczeniami jest przesuwany do gardła i wykrztuszany. Przesuwanie śluzu jest możliwe dzięki rzęskom znajdującym się na nabłonku w dużych oskrzelach. Poruszają się one z częstością ok. 800 ruchów na minutę. Zwiększone wydzielanie śluzu w oskrzelach powoduje zatopienie w nim rzęsek, gorsze oczyszczanie oskrzeli, a to sprzyja zakażeniom. Zmiany w oskrzelach w przebiegu POChP polegają na zwiększonym wytwarzaniu śluzu, co doprowadza do zwężenia ich światła i uszkodzenia ścian pęcherzyków płucnych oraz niszczeniu włókien sprężystych, co powoduje zapadanie się oskrzeli. W zdrowych płucach jest ponad 300 milionów pęcherzyków płucnych, które są sprężyste i rozciągliwe, podobnie jak balon. Podobnie jak nadmuchanie balona, napełnienie pęcherzyków płucnych powietrzem wymaga wysiłku, natomiast ich opróżnienie odbywa się tak, jak wypuszczenie powietrza z balonu samoistnie. Płuca uszkodzone w POChP mają mniej tkanki sprężystej, co powoduje gorsze, trudniejsze wydmuchiwanie z nich powietrza i w związku z tym wymaga więcej wysiłku, a równocześnie nie pozwala na wydmuchanie całego powietrza, które powinno być z płuc usunięte. Powoduje to tzw. pułapkę powietrza i nadmierne rozdęcie płuc te zmiany są przyczyną duszności. Gdyby rozłożyć płasko wszystkie pęcherzyki płucne osoby zdrowej, to zajęłyby powierzchnię ok. 100 m 2. Na takiej powierzchni może odbywać się wymiana gazowa w zdrowych płucach.
2 Zniszczenie przegród międzypęcherzykowych powoduje zmniejszenie powierzchni wymiany gazu w płucach i jest przyczyną niewydolności oddechowej (gorsze usuwanie dwutlenku węgla ze krwi i gorsza dyfuzja tlenu z pęcherzyków do krwi). PRZYCZYNY POCHP: Palenie tytoniu Zanieczyszczenia środowiska (narażenie w miejscu pracy, zanieczyszczenia powietrza w dużych miastach) Zakażenia układu oddechowego w dzieciństwie Nawracające zakażenie układu oddechowego u dorosłych (sprzyja im palenie papierosów) Uwarunkowania genetyczne OBJAWY POCHP Duszność. Początkowo występuje w czasie wysiłku i nasila się w czasie trwania choroby, występując przy coraz mniejszym wysiłku, a w końcu także w czasie spoczynku, często nad ranem Co można zrobić, żeby zmniejszyć duszność? Duszność może być spowodowana przez wiele różnych chorób. Jeśli dotyczy chorego z rozpoznaną POChP to: 1) należy regularnie przyjmować wszystkie zalecone leki (czasami chorzy uważają, że mogą przestać brać leki, jeśli czują się lepiej); 2) należy rozpocząć regularny program ćwiczeń fizycznych i aktywności w celu poprawy wydolności fizycznej; 3) należy nauczyć się prawidłowego oddychania w czasie wysiłku tak, by było ono bardziej wydajne; 4) jeśli chory uważa, że stosowane metody nie pomagają, to powinien o tym poinformować swojego lekarza Kaszel. Występuje przez większość dni w roku, przede wszystkim rano, zwykle jest produktywny, wykrztuszana plwocina jest śluzowa (w kolorze białym lub szarym). Do nasilenia kaszlu dochodzi przy zakażeniach układu oddechowego, chory wykrztusza więcej, a plwocina
3 jest śluzowo-ropna lub ropna (wtedy ma kolor żółty lub zielony). W zakażeniach dochodzi czasami do wykrztuszania plwociny podbarwionej krwią (krwioplucie), zawsze należy o tym poinformować lekarza. Inne objawy występujące u chorych na POChP są nieswoiste (np..bóle w klatce piersiowej, osłabienie) i mogą być związane z innymi chorobami. Czasami duszność i kaszel powodują zmęczenie, a to z kolei zmniejsza chęć do wysiłku i powoduje unikanie aktywności fizycznej i jest przyczyną gorszej wydolności fizycznej organizmu, a także nasila duszność wysiłkową. Przerwanie takiego błędnego koła może być trudne, ale po pierwsze trzeba się starać do tego nie dopuszczać, a jeśli chory obserwuje u siebie takie objawy, powinien starać się zrobić wszystko, aby ten proces zahamować. LECZENIE Podstawą skutecznego leczenia POChP jest zaprzestanie palenia tytoniu. Chory palący musi dołożyć wszelkich starań, żeby przestać palić. Czasami jest to trudne, ale zawsze jest możliwe. Drugim niezwykle ważnym elementem w leczeniu POChP jest zachowanie aktywności fizycznej dostosowanej do możliwości chorego. W początkowym okresie choroby, gdy wydolność wysiłkowa jest większa, wysiłek powinien być większy (jazda na rowerze, pływanie, gra w piłkę itd.), u osób o gorszej wydolności powinien to być co najmniej półgodzinny spacer 5 razy w tygodniu. W leczeniu POChP istotne jest też właściwe odżywianie chorych. Należy dążyć do utrzymania właściwej masy ciała. Nadwaga lub otyłość powodują między innymi nasilenie duszności, a nadmierne chudnięcie lub niedobór masy ciała są czynnikami złymi rokowniczo i należy im przeciwdziałać. Kolejnym elementem leczenia są leki, które powinny być stosowane regularnie, zgodnie z zaleceniami lekarza, a leczenie powinno być dostosowane do nasilenia choroby i modyfikowane przez lekarza w czasie zaostrzeń choroby. W okresie niewydolności oddechowej czasami konieczne bywa stosowanie tlenu. Możliwe jest stosowanie stałej tlenoterapii domowej przy zastosowaniu koncentratorów tlenu. Należy pamiętać o stosowaniu zalecanego przepływu tlenu, zbyt mały jest nieskuteczny, a zbyt duży może być szkodliwy.
4 BADANIA DODATKOWE W POCHP Spirometria. Na początku choroby jest to badanie konieczne do rozpoznania POChP, zawsze w czasie zaostrzeń, raz w roku, jeśli przebieg choroby jest stabilny. Badania radiologiczne. Zdjęcie klatki piersiowej na początku choroby i zawsze w czasie zaostrzeń wymagających leczenia w szpitalu. Czasami konieczne bywa wykonanie tomografii komputerowej klatki piersiowej. To badanie pozwala na dokładniejszą ocenę miąższu płucnego (nasilenie zmian rozedmowych, ocena obecności pęcherzy rozedmowych, ta ocena jest także konieczna do operacji płuc). Badanie EKG. Pozwala na ocenę czynności serca (konieczne jest zwłaszcza, jeśli występują cechy serca płucnego). ECHO serca. Jest konieczne do oceny nasilenia zmian w sercu. Gazometria krwi tętniczej. Jest to pomiar stężenia gazów oddechowych (tlenu i dwutlenku węgla) we krwi tętniczej; pozwala na ocenę skuteczności wymiany gazowej w płucach, zawsze jest konieczne w zaostrzeniach choroby wymagających leczenia szpitalnego, konieczne jest także przy kwalifikacji do stałej tlenoterapii domowej. Badanie wykonuje się przez nakłucie tętnicy (najczęściej na nadgarstku lub w pachwinie), co może być bolesne. Po pobraniu krwi należy przez 5 minut uciskać miejsce nakłucia, żeby nie doszło do powstania krwiaka. Lekarz może zlecić inne badania w zależności od stanu chorego, chorób towarzyszących, stosowanego lub planowanego leczenia itd. CZY MOŻNA WYLECZYĆ POCHP? Określenia choroba przewlekła oznacza, że trwa ona długo, jej objawy czasami mają większe, a czasami mniejsze nasilenie. To zależy od wielu czynników (np. pogody, innych chorób, zakażenia, stanu psychicznego chorego itd.). Objawy mogą się znacznie zmniejszyć u chorych którzy rzucili palenie, są aktywni fizycznie, biorą udział w programach rehabilitacyjnych i szkoleniowych oraz regularnie stosują leki. To wszystko wpływa na poprawę stanu chorych, jednak należy liczyć się z tym, że choroba nigdy nie ustąpi całkowicie.
5 Ważne! Nie pal i nie przebywaj w towarzystwie palących. Zgłoś się do lekarza, jeśli masz duszność i lub kaszel. Jeśli masz rozpoznaną POChP stosuj się do zaleceń lekarza (regularnie przyjmuj leki, bądź aktywny, odżywiaj się właściwie), - zapytaj lekarza o badanie spirometryczne, jeśli ci go nie wykonano (mimo rozpoznania POChP), - pamiętaj, żeby badanie spirometryczne robić raz do roku, nawet jeżeli dobrze się czujesz.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc. II Katedra Kardiologii
Przewlekła obturacyjna choroba płuc II Katedra Kardiologii Definicja Zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe.
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Podczas akcji przebadano 4400 osób. Na badania rozszerzone skierowano ok. 950 osób. Do tej pory przebadano prawie 600 osób. W wyniku pogłębionych
Bardziej szczegółowoPrzewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym. Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM
Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM Występowanie POCHP u ludzi starszych POCHP występuje u 46% osób w wieku starszym ( III miejsce) Choroby układu
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych
Bardziej szczegółowoPRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM DEFINICJA POChP charakteryzuje się: niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez
Bardziej szczegółowoTemat: Higiena i choroby układu oddechowego.
Temat: Higiena i choroby układu oddechowego. 1. Sprawność układu oddechowego - ważnym czynnikiem zdrowotnym. a) zanieczyszczenia powietrza Pyły miedzi, aluminium, żelaza, ołowiu, piaskowe, węglowe, azbestowe,
Bardziej szczegółowoDlaczego płuca chorują?
Dlaczego płuca chorują? Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP Budowa płuc Płuca to parzysty narząd o budowie pęcherzykowatej
Bardziej szczegółowoNIEDOBÓR ALFA-1 ANTYTRYPSYNY
NIEDOBÓR ALFA-1 ANTYTRYPSYNY Diagnoza. I co dalej? POMOC CHORYM LECZENIE PROFILAKTYKA CO TO JEST NIEDOBÓR A1AT OBJAWY NIEDOBORU A1AT DZIEDZICZENIE CHOROBY NIEDOBÓR A1AT Niedobór alfa-1 antytrypsyny (A1AT)
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoObturacyjne choroby płuc - POCHP
Obturacyjne choroby płuc - POCHP POCHP to zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Ograniczenie to wynika
Bardziej szczegółowoJesteśmy tym czym oddychamy?
Jesteśmy tym czym oddychamy? Jak działają płuca Najczęstsze choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP ANATOMIA UKŁADU
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia powietrza a obturacyjne choroby płuc
Zanieczyszczenia powietrza a obturacyjne choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP Obturacyjne choroby płuc - ASTMA
Bardziej szczegółowoPrzewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP)
Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) Na podstawie Światowej strategii rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc GLOBAL
Bardziej szczegółowoCo roku na POChP umiera ok. 15 tys. Polaków
Światowy Dzień POChP - 19 listopada 2014 r. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) stanowi coraz większe zagrożenie dla jakości i długości ludzkiego życia. Szacunki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)
Bardziej szczegółowoTabela Nr 1. Rozliczenie środków finansowych z Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego
Informacja dla Zarządu Województwa Łódzkiego na temat realizacji w 2004 roku Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego Wojewódzki Program Profilaktyki Gruźlicy Płuc
Bardziej szczegółowoZASADY SKORZYSTANIA Z PROGRAMÓW
PROFILAKTYCZNE PROGRAMY ZDROWOTNE w POZ Wielkopolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia przypomina, iż w ramach praktyki lekarza POZ realizowane są następujące programy: 1. Program profilaktyki
Bardziej szczegółowoZałącznik Nr 3 do zarządzenia Nr 69/2007/DSOZ z dnia 25 września 2007 r. Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia
Informacje ogólne o programach profilaktycznych realizowanych przez lekarza poz i pielęgniarkę poz na podstawie umów zawartych o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w Podstawowej Opiece Zdrowotnej 1.
Bardziej szczegółowoAstma oskrzelowa. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce.
Astma oskrzelowa Astma jest przewlekłym procesem zapalnym dróg oddechowych, w którym biorą udział liczne komórki, a przede wszystkim : mastocyty ( komórki tuczne ), eozynofile i limfocyty T. U osób podatnych
Bardziej szczegółowo2010-05-28. Marcin Grabicki
Obecnie 4 przyczyna zgonów na świecie Marcin Grabicki Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu (wg Murray CJI, Lopez AD. Lancet. 1997: 349; 1269-1276)
Bardziej szczegółowoCzy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia
Bardziej szczegółowoPAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ
PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ Przewodnik po programach profilaktycznych finansowanych przez NFZ Lepiej zapobiegać niż leczyć Program profilaktyki chorób układu krążenia Choroby układu krążenia są główną
Bardziej szczegółowoIwona Budrewicz Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim
Iwona Budrewicz Promocja Zdrowia Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim Gruźlica jest przewlekłą chorobą zakaźną. W większości przypadków zakażenie zlokalizowane jest w płucach
Bardziej szczegółowoZbigniew Doniec. Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej
Zbigniew Doniec Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej Klinika Pneumonologii Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział Terenowy
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Nadmierne wydzielanie śluzu w drogach
Bardziej szczegółowoNie pal, nie truj się...
Nie pal, nie truj się... Palenie papierosów Tytoń to produkt z liści rośliny tej samej nazwy. Zawiera dużo niebezpiecznych związków, takich jak nikotyna oraz substancje smoliste, które zakłócają prawidłowe
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji www.aotmit.gov.pl Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nr 85/2015 z dnia 13 kwietnia 2015 r. o projekcie programu Gminny
Bardziej szczegółowoDiagnostyka różnicowa duszności. II Katedra i Klinika Kardiologii CM UMK
Diagnostyka różnicowa duszności II Katedra i Klinika Kardiologii CM UMK Duszność - dyspnoe Subiektywne odczucie braku powietrza o różnym nasileniu U osób zdrowych może pojawiać się podczas dużego wysiłku
Bardziej szczegółowoRzuć palenie - przedłuż życie swoje i bliskich 31 maja Światowym Dniem bez Tytoniu
Rzuć palenie - przedłuż życie swoje i bliskich 31 maja Światowym Dniem bez Tytoniu Światowy Dzień bez Tytoniu ustanowiony został przez Światową Organizację Zdrowia i stanowi część programu - Europa wolna
Bardziej szczegółowoCukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce www.seniorizdrowie.pl
Projekt jest współfinansowany ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2014 2020 Cukrzyca Epidemia XXI wieku Debata w Wieliczce
Bardziej szczegółowoInformacje dla osób leczonych inhalatorem DuoResp Spiromax
Otrzymał/-a Pan/Pani tę informację dla pacjenta od swojego lekarza/pielęgniarki Polska Informacje dla osób leczonych inhalatorem DuoResp Spiromax Dlaczego przepisano mi inhalator DuoResp Spiromax? Inhalator
Bardziej szczegółowoInformacje dla osób leczonych inhalatorem DuoResp Spiromax
Respiratory Polska Informacje dla osób leczonych inhalatorem DuoResp Spiromax Co wywołuje objawy astmy i POChP? Objawy astmy i POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc) wywoływane są przez stan zapalny
Bardziej szczegółowoPLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM
PLAN METODYCZNY LEKCJI BIOLOGII W II KLASIE GIMNAZJUM Temat: Powtórzenie wiadomości dotyczących działu ODDYCHANIE. Zakres treści programowych: narządy budujące układ oddechowy, fazy oddychania, mechanizm
Bardziej szczegółowoSAMOISTN WŁÓKNIENIE PŁUC. Prof. dr hab. med. ELZBIETA WIATR Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Warszawa
SAMOISTN WŁÓKNIENIE PŁUC Prof. dr hab. med. ELZBIETA WIATR Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Warszawa Włóknienie płuc jest zaawansowanym stadium wielu chorób śródmiąższowych m.in. 1.Narażenia na pyły nieorganiczne-pylica
Bardziej szczegółowoMit Nie zachorujesz na raka płuc, jeżeli nigdy nie paliłeś/aś.
Palenie papierosów Wiadomo, że palenie tytoniu stanowi przyczynę ogromnej liczby przypadków zachorowań na raka płuc. Około dziewięć na dziesięć osób, u których doszło do rozwoju tego nowotworu, jest palaczami
Bardziej szczegółowoDiagnostyka różnicowa duszności II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK. Duszność - dyspnoe
Diagnostyka różnicowa duszności II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Duszność - dyspnoe Subiektywne odczucie braku powietrza o różnym nasileniu U osób zdrowych może pojawiać się podczas dużego wysiłku fizycznego,
Bardziej szczegółowoDuszność - dyspnoe. Duszność - podział. Diagnostyka różnicowa duszności. Duszność podział patofizjologiczny 2015-04-23
Duszność - dyspnoe Diagnostyka różnicowa duszności II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK Subiektywne odczucie braku powietrza o różnym nasileniu U osób zdrowych może pojawiać się podczas dużego wysiłku fizycznego,
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Specjalista chorób wewnętrznych i chorób płuc Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady
Bardziej szczegółowo3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII
3 MAJA MIĘDZYNARODOWY DZIEŃ ASTMY I ALERGII Astma jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, charakteryzującą się nawracającymi atakami duszności, kaszlu i świszczącego oddechu, których częstotliwość
Bardziej szczegółowoWywiady dotyczące układu oddechowego. Dr n. med. Monika Maciejewska
Wywiady dotyczące układu oddechowego Dr n. med. Monika Maciejewska O co pytamy? Kaszel Wykrztuszanie Krwioplucie Duszność Chrypka Ból w klp Choroby przebyte, nawyki, wywiady środowiskowe i dotyczące pracy
Bardziej szczegółowoKoszty POChP w Polsce
Koszty POChP w Polsce Październik 2016 Główne wnioski Przeprowadzone analizy dotyczą kosztów bezpośrednich i pośrednich generowanych przez przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Analiza obejmuje koszty związane
Bardziej szczegółowoNARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA
NARODOWY FUNDUSZ ZDROWIA SZCZEGÓŁOWE MATERIAŁY INFORMACYJNE O PRZEDMIOCIE POSTĘPOWANIA W SPRAWIE ZAWARCIA UMÓW O UDZIELANIE ŚWIADCZEŃ OPIEKI ZDROWOTNEJ w rodzaju: programy profilaktyczne i promocja zdrowia
Bardziej szczegółowoInformacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie
brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu
Bardziej szczegółowoNikotyna a nasz organizm
BIULETYN Z ZAKRESU PROFILAKTYKI ZACHOWAŃ RYZYKOWNYCH Nikotyna a nasz organizm Podstawowe wiadomości na temat dymu tytoniowego. Biologiczne działanie wielu substancji toksycznych i rakotwórczych oraz uzależniająca
Bardziej szczegółowoLeczenie POCHP z perspektywy pacjenta
Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergie i POCHP W Polsce ok.2.000.000-2.500.000 osób choruje na POCHP 20% posiada odpowiednie rozpoznanie
Bardziej szczegółowoDOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO?
DOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO? Pacjent, który nie wymaga dalszego pobytu w szpitalu; Przewlekła niewydolność oddechowa wymagająca stosowania ciągłej lub okresowej wentylacji mechanicznej przy pomocy
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoBądź mądry i modny, nie pal!
Bądź mądry i modny, nie pal! CZY WIESZ? Palenie tytoniu jest na świecie przyczyną prawie 4 milionów zgonów rocznie. Z powodu tzw. chorób odtytoniowych umiera dziennie 11 tys. palaczy. W Polsce choroby
Bardziej szczegółowoPalenie papierosów FAKTY
Palenie papierosów FAKTY Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) palenie jest największym pojedynczym śmiertelnym zagrożeniem dla zdrowia. Tytoń odpowiada za ponad 500 000 zgonów w UE. WHO szacuje,
Bardziej szczegółowoChoroby towarzyszące a znieczulenie
Choroby towarzyszące a znieczulenie Dawid Borowik Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu Nadciśnienie tętnicze WHO >160/95 mmhg, I o bez zmian organicznych, II o przerost LV, III o zmiany narządowe Wartości
Bardziej szczegółowoSpośród wielu możliwych do zmierzenia i wyliczenia parametrów, w codziennej praktyce najważniejsze są trzy:
Kierownik pracowni: Lek. Zbigniew Kaczmarczyk lekarz chorób płuc Telefon: 032 331 99 61 W Pracowni EKG i Spirometrii wykonywane są badania dla pacjentów hospitalizowanych w szpitalu oraz pacjentów poradni
Bardziej szczegółowoLeczenie bezdechu i chrapania
Leczenie bezdechu i chrapania Bezdech senny, to poważna i dokuczliwa choroba, dotykająca ok. 4% mężczyzn i 2% kobiet. Warto więc wykonać u siebie tzw. BADANIE POLISOMNOGRAFICZNE, które polega na obserwacji
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH
POSTĘPOWANIE W CUKRZYCY I OPIEKA NAD DZIECKIEM W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH CUKRZYCA.? cukrzyca to grupa chorób metabolicznych charakteryzujących się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynika
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE Co oznacza skrót POChP
1 WPROWADZENIE Co oznacza skrót POChP Potocznie w odniesieniu do chorób, których nazwy są złożone z kilku słów, często używa się skrótów tych nazw. Wszyscy wiedzą, co oznacza AIDS skrót angielskiej nazwy
Bardziej szczegółowoPodsumowanie realizacji Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego w 2007 roku.
Podsumowanie realizacji Wojewódzkiego Programu Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego w 2007 roku. Wojewódzki Program Profilaktyki Gruźlicy Płuc i Nowotworów Układu Oddechowego został
Bardziej szczegółowoEuropejski Tydzień Walki z Rakiem
1 Europejski Tydzień Walki z Rakiem 25-31 maj 2014 (http://www.kodekswalkizrakiem.pl/kodeks/) Od 25 do 31 maja obchodzimy Europejski Tydzień Walki z Rakiem. Jego celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie
Bardziej szczegółowoGRYPA CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ NA TEN TEMAT? CZY WYKORZYSTAŁŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI BY USTRZEC SIĘ PRZED GRYPĄ?
GRYPA CO POWINIENEŚ WIEDZIEĆ NA TEN TEMAT? CZY WYKORZYSTAŁŚ WSZYSTKIE DOSTĘPNE ŚRODKI BY USTRZEC SIĘ PRZED GRYPĄ? ZDOBĄDŹ INFORMACJE! ZASZCZEP SIĘ! ZDOBĄDŹ OCHRONĘ! SZCZEPIONKA PRZECIW GRYPIE CZYM JEST
Bardziej szczegółowoPowiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku NIE PAL! NIE TRUJ! OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA PSSE BRZESKO - ANNA PIECHNIK
Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Brzesku NIE PAL! NIE TRUJ! OŚWIATA ZDROWOTNA I PROMOCJA ZDROWIA PSSE BRZESKO - ANNA PIECHNIK PAPIEROS CO TO TAKIEGO? Wyrób tytoniowy składający się z rurki
Bardziej szczegółowo-72% to powikłania ze strony układu krążenia -14%-obturacyjna choroba płuc/infekcje -14% -rak płuc
-7 milionów przedwczesnych zgonów na świecie/rok -25 tys przedwczesnych zgonów w Polsce z powodu przekroczeń stężeń pyłu zawieszonego (wg AOŚ) -72% to powikłania ze strony układu krążenia -14%-obturacyjna
Bardziej szczegółowoPROGRAM EDUKACYJNY DLA PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ OBTURACYJNĄ CHOROBĄ PŁUC
PROGRAM EDUKACYJNY DLA PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ OBTURACYJNĄ CHOROBĄ PŁUC Projekt Edukacji Pacjentów realizowany w ramach systemu jakości- Akredytacja i projektu Szpitali Promujących Zdrowie HPH Szpital akredytowany
Bardziej szczegółowoOSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA ARDS
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA ARDS Ciężkie zaburzenie oddechowe przebiegające ze sztywnymi płucami, rozlanymi obustronnymi naciekami w płucach, zwykle oporną na leczenie hipoksemią, przy istniejącym czynniku
Bardziej szczegółowoOSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA. Małgorzata Weryk SKN Ankona
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA Małgorzata Weryk SKN Ankona definicja Układ oddechowy nie zapewnia utrzymania prężności O2 i CO2 we krwi tętniczej w granicach uznanych za fizjologiczne PaO2 < 50 mmhg (przy
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy
Bardziej szczegółowoUchwała Nr 136/16 Rady Gminy Celestynów z dnia 9 marca 2016 roku
Uchwała Nr 136/16 Rady Gminy Celestynów z dnia 9 marca 2016 roku w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Profilaktyki Chorób Układu Oddechowego na 2016 rok Na podstawie art. 18 ust.1 w związku z art.7 ust.1
Bardziej szczegółowoKONSPEKT ZAJĘĆ WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNYCH DLA KLASY V TEMAT: WPŁYW PALENIA NA RÓŻNE UKŁADY NASZEGO CIAŁA
KONSPEKT ZAJĘĆ WYCHOWAWCZO-PROFILAKTYCZNYCH DLA KLASY V TEMAT: WPŁYW PALENIA NA RÓŻNE UKŁADY NASZEGO CIAŁA Cele: zrozumienie, że palenie szkodzi zdrowiu zarówno palących, jak i niepalących, uświadomienie
Bardziej szczegółowoZaznacz wykres ilustrujący stałocieplność człowieka. A. B. C. D.
I. Organizm człowieka. Skóra powłoka organizmu 1. Zadanie Napisz, czym zajmuje się anatomia............................................................................................................................
Bardziej szczegółowoZESTAWIENIE DANYCH NA TEMAT PŁUC. Żyć pełnią życia z POChP
To zestawienie danych ma pokazać ludziom cierpiącym na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) oraz ich rodzinom i znajomym, jak można z tą chorobą żyć pełnią życia. Czym jest POChP? POChP to choroba,
Bardziej szczegółowoChoroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - pulmonologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-P Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoRZUĆ PALENIE RAZEM Z NAMI! Wdychasz, wydychasz, nic nie masz a zdychasz!
RZUĆ PALENIE RAZEM Z NAMI! Wdychasz, wydychasz, nic nie masz a zdychasz! Dlaczego palenie papierosów jest szkodliwe? Koncerny tytoniowe dodają do tytoniu wiele substancji konserwujących, aromatów o nie
Bardziej szczegółowoAktywność sportowa po zawale serca
Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia
Bardziej szczegółowoRzucanie Palenia Stop Smoking. Przewlekła Choroba Nerek. Chronic kidney disease chapter 7
Stop Smoking Przewlekła Choroba Nerek Chronic kidney disease chapter 7 Powszechnie wiadomo, że palenie jest niezdrowym nawykiem. Obecnie najpopularniejszym sposobem palenia jest palenie papierosów. Inne
Bardziej szczegółowo2011-03-13. Objętości: IRV wdechowa objętość zapasowa Vt objętość oddechowa ERV wydechowa objętość zapasowa RV obj. zalegająca
Umożliwia ocenę sprawności wentylacyjnej płuc Lek. Marcin Grabicki Nie służy do oceny wydolności oddechowej (gazometria krwi tętniczej) Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 4 do materiałów informacyjnych PRO
SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI PRZEWLEKŁEJ OBTURACYJNEJ CHOROBY PŁUC 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) PORADA NA ETAPIE BADAŃ PODSTAWOWYCH
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego
Choroby układu oddechowego Astma, alergia i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) to poważne schorzenia układu oddechowego, które w XXI wieku przybrały już charakter epidemiologiczny. Astma, alergia
Bardziej szczegółowoPodstawy fizjologii i patofizjologii nurkowania
Podstawy fizjologii i patofizjologii nurkowania Układ krążenia, krwionośny Układ krążenia (krwionośny) zbudowany jest z zamkniętego systemu naczyń krwionośnych, które pod wpływem rytmicznych impulsów serca
Bardziej szczegółowoCzłowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu.
RUCH TO ZDROWIE Człowiek żyje życiem całego swojego ciała, wszystkimi jego elementami, warstwami, jego zdrowie zależy od zdrowia jego organizmu. P A M I Ę T A J Dobroczynny wpływ aktywności fizycznej na
Bardziej szczegółowoUlotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika. Bendamustine Kabi, 2,5 mg/ml, proszek do sporządzania koncentratu roztworu do infuzji
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Bendamustine Kabi, 2,5 mg/ml, proszek do sporządzania koncentratu roztworu do infuzji Bendamustini hydrochloridum Należy uważnie zapoznać się
Bardziej szczegółowoLaboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I
Laboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I Politechnika Wrocławska Wydział Podstawowych Problemów Techniki Katedra Inżynierii Biomedycznej Dr inż. Elżbieta Szul-Pietrzak ĆWICZENIE NR 4 APARATURA
Bardziej szczegółowoWzory komunikatów dla kaŝdego poziomu alertu w wypadku przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10
Wzory komunikatów dla kaŝdego poziomu alertu w wypadku przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10 OGŁASZA SIĘ ALERT POZIOMU I wystąpiło ryzyko przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu
Bardziej szczegółowoCHOROBY NOWOTWOROWE. Dym tytoniowy zawiera około 60 substancji rakotwórczych lub współrakotwórczych!
CHOROBY NOWOTWOROWE Palenie tytoniu kojarzy się przede wszystkim z rakiem płuc. W rzeczywistości, papierosy powodować mogą znacznie więcej nowotworów złośliwych. Zalicza się do nich na przykład: raka krtani,
Bardziej szczegółowoKoszty POChP w Polsce
Koszty POChP w Polsce Październik 2016 Główne wnioski Przeprowadzone analizy dotyczą kosztów bezpośrednich i pośrednich generowanych przez przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Analiza obejmuje koszty związane
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoChora na POChP z zespołem serca płucnego, nadciśnieniem tętniczym i otyłością hospitalizowana w celu leczenia całkowitej niewydolności oddychania
Chora na POChP z zespołem serca płucnego, nadciśnieniem tętniczym i otyłością hospitalizowana w celu leczenia całkowitej niewydolności oddychania dr hab. med. Robert Pływaczewski, prof. IGiChP II Klinika
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoRZUĆ PALENIE RAZEM Z NAMI. Papieros niszczy Twoje zdrowie
RZUĆ PALENIE RAZEM Z NAMI Papieros niszczy Twoje zdrowie Kilka faktów o spożyciu tytoniu w Polsce i na świecie Z ocen WHO wynika, że około 1/3 dorosłych mieszkańców Ziemi tj, 1,1 mld osób, w tym 200 mln
Bardziej szczegółowoEDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.
EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie
Bardziej szczegółowoNIKOTYNA LEGALNY NARKOTYK. Slajd nr 1
NIKOTYNA LEGALNY NARKOTYK Slajd nr 1 PODSTAWOWE INFORMACJE NA TEMAT NIKOTYNIZMU NIKOTYNIZM (fr. nicotinisme) med. społ. nałóg palenia lub żucia tytoniu albo zażywania tabaki, powodujący przewlekłe (rzadziej
Bardziej szczegółowoOstra niewydolność serca
Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.
Bardziej szczegółowo2.3. Profilaktyczne programy zdrowotne w województwie
1 S t r o n a podkarpackim 2.3. Profilaktyczne programy zdrowotne w województwie Podobnie jak w całej Polsce, bezpłatne programy profilaktyczne refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia realizowane są
Bardziej szczegółowodr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM
dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM Podstawowe informacje POChP -"przewlekła obturacyjna choroba płuc - powoduje zwężenie oskrzeli
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoAstma. Astma. Czym jest astma? Co powoduje astmę?
Astma Astma Czym jest astma? Astma jest chorobą, która powoduje problemy z oddychaniem. Dzieci mogą kaszleć, mieć świszczący oddech lub duszność. Dzieje się tak, ponieważ drogi oddechowe w płucach ulegają
Bardziej szczegółowoCała prawda. o papierosach typu light
Cała prawda o papierosach typu light Czy warto wybierać papierosy typu light Czy informacje o mniejszej zawartości nikotyny i substancji smolistych zamieszczane na opakowaniach lekkich papierosów są wiarygodne?
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoUKŁAD ODDECHOWY
Zadanie 1. (1 pkt). Na rysunku przedstawiono pęcherzyki płucne oplecione siecią naczyń krwionośnych. Określ znaczenie gęstej sieci naczyń krwionośnych oplatających pęcherzyki płucne.... Zadanie 2. (2 pkt)
Bardziej szczegółowoCo to jest cukrzyca?
Co to jest cukrzyca? Schemat postępowania w cukrzycy Wstęp Cukrzyca to stan, w którym organizm nie może utrzymać na odpowiednim poziomie stężenia glukozy (cukru) we krwi. Glukoza jest głównym źródłem energii
Bardziej szczegółowoProgram Przedszkolnej Edukacji Antytytoniowej Czyste powietrze wokół nas
Program Przedszkolnej Edukacji Antytytoniowej Czyste powietrze wokół nas Palenie tytoniu jest zjawiskiem powszechnym i stanowi jedną z głównych przyczyn umieralności w wieku dorosłym. Dlatego kształtowanie
Bardziej szczegółowoRzucenie palenia to dla każdego wyzwanie i decyzja, którą trudno podjąć. Jest to jednak najważniejsza rzecz, którą można zrobić, by poprawić swój
Rzucenie palenia to dla każdego wyzwanie i decyzja, którą trudno podjąć. Jest to jednak najważniejsza rzecz, którą można zrobić, by poprawić swój stan zdrowia. Poza tym niesie ze sobą natychmiastowe korzyści.
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
Program profilaktyki przewlekłej obturacyjnej choroby płuc 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI PRZEWLEKŁEJ OBTURACYJNEJ CHOROBY PŁUC, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego
Bardziej szczegółowoRehabilitacja w opiece paliatywnej profesor dr hab. med. Paweł Śliwiński
Rehabilitacja w opiece paliatywnej profesor dr hab. med. Paweł Śliwiński Rehabilitacja oddechowa jest holistycznym postępowaniem z indywidualizacją leczenia, które adresujemy do chorych w celu poprawy
Bardziej szczegółowoAKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY
AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Aktywność fizyczna glukometr glukometr glukometr glukometr glukometr skrocona 8 str broszura aktywnosc fizyczna.indd 1 2013-05-09 14:12:46 AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA
Bardziej szczegółowo