UK AD P CIOWY M SKI J DRO. Układ płciowy męski tworzą: jądra z najądrzami, nasieniowody, gruczoły dodatkowe i prącie.
|
|
- Jarosław Socha
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 18 UK AD P CIOWY M SKI Układ płciowy męski tworzą: jądra z najądrzami, nasieniowody, gruczoły dodatkowe i prącie J DRO Jądra (testis) mają dwie zasadnicze funkcje: reprodukcyjną tworzenie plemników oraz hormonalną. Znajdują się w mosznie (scrotum) utworzonej ze skóry i tkanki podskórnej, otoczone są osłonkami jądra. Ścianę zewnętrzną gruczołu tworzy gruba torebka z tkanki łącznej zbitej nazywana błoną białawą (tunica albuginea). W okolicy tylnej jądra błona biaława staje się luźniejsza i grubsza tworząc śródjądrze (mediastinum testis). Od niego wnikają w głąb gruczołu łącznotkankowe przegrody dzielące jądro na stożkowatych płacików. Przegrody nie są ciągłe, przez co płaciki mogą łączyć się ze sobą. Każdy płacik zawiera 1 4 kanalików nasiennych krętych otoczonych przez tkankę łączną luźną bogatą w naczynia i nerwy. Kanaliki nasienne kręte mają długość cm oraz średnicę µm, wysłane są wielowarstwowym nabłonkiem określanym jako plemnikotwórczy. W szczycie płacika jego kanaliki kręte łączą się w jeden kanalik prosty, wysłany nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym. Następnie kanaliki proste poszczególnych płacików łączą się w okolicy śródjądrza w sieć nazywaną siecią jądra (rete testis). Od sieci odchodzi do najądrza przewodów wyprowadzających (ductuli efferentes). Ścianę kanalika krętego tworzą: błona własna oraz nabłonek plemnikotwórczy. Błona własna składa się z 3 warstw: pierwszą od zewnątrz tworzy kilka warstw fibroblastów, drugą komórki nazywane miofibroblastami, zawierające włókienka aktynowe i miozynowe, a trzecią wewnętrzną tworzy błona podstawna nabłonka plemnikotwórczego. Nabłonek plemnikotwórczy tworzą komórki podporowe (Sertoliego) oraz komórki płciowe w różnych stadiach dojrzewania (ryc. 18.1). Komórki płciowe układają się w kilka warstw, przy czym najmniej zróżnicowane spermatogonie, leżą przy błonie podstawnej. Proces różnicowania komórek płciowych spermatogeneza, przebiega w trzech fazach: 1. spermatocytogenezy, w której dzielące się spermatogonie przekształcają się ostatecznie w spermatocyty, 2. dwóch podziałów redukcyjnych (mejozy), w wyniku czego ze spermatocytów powstają spermatydy, 3. spermiogenezy, w której ze spermatyd drogą przekształceń powstają plemniki. Najbardziej pierwotne komórki płciowe spermatogonie, od okresu dojrzałości płciowej podlegają stałym podziałom, przy czym w wyniku podziału mogą powstać spermato-
2 228 Rozdział 18 późne spermatydy spermigeneza mejoza wczesne spermatydy spermatocyt II rzędu spermatocyt I rzędu mostki cytoplazmatyczne spermatogonia fibroblast naczynie włosowate komórki gruczołu śródmiąższowego naczynie włosowate Ryc Budowa ściany kanalika krętego jądra oraz tkanki śródmiąższowej. k.s. komórka podporowa (Sertoliego), m.fb. miofibroblast. gonie A, które zachowują cechy komórki macierzystej oraz spermatogonie B, które rozpoczynają proces różnicowania prowadzący do powstania spermatocytu I rzędu. Spermatocyt I rzędu jest podobnie jak spermatogonia komórką okrągłą, z okrągłym jądrem, jest jednak wyraźnie większy i leży bliżej światła kanalika. Posiada on diploidalną (46) liczbę chromosomów oraz podwojoną (4N) w fazie S cyklu ilość DNA. Profaza pierwszego podziału redukcyjnego ma przebieg złożony i długotrwały. Przebiega ona w 5 stadiach, określanych jako: leptoten, zygoten, pachyten, diploten i diakineza. W czasie tego okresu mejozy dochodzi do zjawiska nazywanego crossing over, polegającego na wymianie odcinków chromosomów homologicznych. Efektem tego jest mieszanie się haplotypów matki i ojca, co zwiększa zróżnicowanie genotypów potomstwa. Profaza trwać może ponad 20 dni, dlatego też większość spermatocytów I rzędu widzianych w kanaliku reprezentuje tą właśnie fazę podziału. Po przejściu przez metafazę, w anafazie dochodzi do rozdzielenia chromosomów, po 23, do powstałych spermatocytów II rzędu. Jednocześnie ilość DNA zmniejsza się z 4N do 2N. Spermatocyty II rzędu po bardzo krótkiej interfazie (bez fazy S) wchodzą w drugi podział redukcyjny, w wyniku którego powstają komórki posiadające 23 chromosomy liczbę haploidalną oraz ilość DNA 1N. Komórkę powstałą w wyniku drugiego podziału redukcyjnego nazywamy spermatydą. Jest to komórka wyraźnie mniejsza od spermatocytów, leży bliżej światła kanalika. Spermatydy nie podlegają już podziałom, ale rozpoczynają złożony proces przekształceń na-
3 Układ płciowy męski 229 Ryc Spermatogeneza.
4 230 Rozdział 18 ziarno akrosomalne AG pęcherzyk akrosomalny jądro czapeczka akrosomalna jądro akrosom cytoplazma mitochondrium mitochondrium ciałko resztkowe akrosom 5 µm 50 µm 5 µm 5 µm witka wstawka głowa Ryc Spermiogeneza. Budowa plemnika. AG aparat Golgiego. zywany spermiogenezą. W procesie tym zachodzą w budowie spermatydy następujące zmiany (ryc. 18.2): 1. AG wytwarza ziarna określane jako proakrosomalne. Ziarna te zlewają się w jedno duże ziarno akrosomalne, które zbliżając się do jądra spermatydy, przekształca się w akrosom. Ma on kształt czapeczki pokrywającej od przodu połowę lub nawet dwie trzecie jądra, a zawiera zespół enzymów hydrolitycznych takich jak: hialuronidaza, neuroaminidaza, kwaśna fosfataza oraz proteazy podobne aktywności jak trypsyny, a także akrozyna. Odgrywają one rolę w procesie zapłodnienia, gdyż są w stanie ułatwić plemnikowi penetrację osłonki promienistej i przezroczystej otaczjących komórkę jajową. 2. Równolegle ze zmianami związanymi z AG zmianom ulega również centrosom spermatydy. Centriole przemieszczają się na tylny biegun komórki (przeciwny niż akrosom) i jedna z centrioli wytwarza witkę, natomiast druga tworzy pierścień otaczający tę witkę. 3. Jednocześnie znaczna część cytoplazmy przemieszcza się w kierunku witki otaczając ją, przy czym część cytoplazmy oddziela się od komórki tworząc tzw. ciało resztkowe, które ulega następnie sfagocytowaniu przez komórki podporowe (Sertoliego). 4. Również mitochondria podlegają przemieszczeniu i układają się w formie spirali dookoła witki. Lokalizacja mitochondriów wiąże się z ich funkcją, są one źródłem związków wysokoenergetycznych (ATP). Natomiast substratem energetycznym dla mitochondriów są cukry proste, głównie fruktoza obecna w płynie nasiennym. 5. Jądro komórkowe spermatydy ulega w spermiogenezie zmianom polegającym na znacznym zagęszczeniu chromatyny.
5 Układ płciowy męski 231 Ostatecznie powstały w wyniku spermatogenezy plemnik ma długość ok 60 µm i składa się z główki, szyjki, wstawki (zawierającej mitochondria) i najdłuższej części (ok. 45 µm) witki. Jak stwierdzono, w czasie spermatogenezy powstałe z podziału spermatogonii pokolenia komórek, w tym spermatocytów I i II rzędu oraz spermatyd łączą się ze sobą mostkami cytoplazmatycznymi, gdyż podział cytoplazmy w czasie kolejnych podziałów komórek nie jest całkowity. Dopiero w trakcie tworzenia się ciałek resztkowych dochodzi do rozdzielenia się spermatyd. Badania przy pomocy znakowanej trytem tymidyny wykazały, że proces spermatogenezy przebiega w poszczególnych odcinkach kanalika krętego w postaci jakby fal, prawdopodobnie będących konsekwencją istnienia mostków cytoplazmatycznych, przy czym cały cykl trwa dni. Wyróżnić w tym cyklu zwanym cyklem spermatogenetycznym można fazy odpowiadające opisanym już stadiom spermatogenezy. Najdłuższe z tych faz to faza odpowiadająca spermatocytowi I rzędu (pierwszy podział redukcyjny) oraz spermatydzie (spermiogeneza). Złożone procesy przemian odbywają komórki płciowe w otoczeniu komórek podporowych (Sertoliego). Są to wydłużone komórki piramidalne, oparte podstawą o błonę podstawną i sięgające do światła kanalika krętego. W MŚ granice ich cytoplazmy nie są wyraźne. Natomiast w ME ujawniono, że mają rozbudowaną SER, nieco RER, dobrze rozwinięty AG, liczne mitochondria i lizosomy. Jądro wydłużone, ma liczne wgłębienia, zawiera wyraźnie widoczne jąderko. Błony komórkowe komórek podporowych złączone są ze sobą złączami zamykającymi, przez co komórki podporowe tworzą ciągłą powłoczkę komórkową otaczającą światło kanalika krętego. Istnienie tej ciągłej i szczelnej warstwy komórek, pomiędzy którymi znajdują się komórki płciowe, powoduje że wnętrze kanalika krętego jest oddzielone od przestrzeni przy błonie podstawnej oraz pozakanalikowej. Ponieważ w przestrzeni pozakanalikowej znajdują się naczynia krwionośne, ciągła warstwa komórek podporowych w nabłonku plemnikotwórczym oddziela je od światła kanalika, tworząc barierę nazywaną barierą krew jądro (ryc. 18.1). Na zewnątrz od tej bariery leży tzw. przedział zewnątrzkanalikowy, do wewnątrz zaś przedział wewnątrzkanalikowy. W przedziale zewnętrznym znajdują się spermatogonie, po drugiej stronie bariery komórki bardziej zróżnicowane. Uważa się, że bariera izoluje te komórki od kontaktu z komórkami układu immunologicznego, które mogłyby reagować z antygenami ujawniającymi się w trakcie spermatogenezy. Antygeny te nie są tolerowane przez układ immunologiczny, gdyż nie były ujawnione w rozwoju płodowym jako że spermatogeneza zaczyna się dopiero w okresie dojrzewania. Funkcja komórek podporowych (Sertoliego) sprowadza się do: 1. pośredniczenia w procesie odżywiania, pomiędzy naczyniami (przedział zewnętrzny), a bardziej zróżnicowanymi komórkami płciowymi; 2. fagocytowania ciałek resztkowych powstałych w czasie spermiogenezy; 3. wydzielania białka wiążącego androgeny (ABP ang. androgen binding protein) oraz pewnych ilości estrogenów i inhibiny. Komórki podporowe u osobnika dojrzałego nie dzielą się. Są one w przeciwieństwie do komórek płciowych oporne na działanie różnych czynników szkodliwych, nawet promieni X. Kanaliki kręte wewnątrz płacików otacza tzw. tkanka śródmiąższowa jądra. Zawiera ona tkankę łączną z fibroblastami, komórkami niezróżnicowanymi, komórkami tuczny-
6 232 Rozdział 18 mi i makrofagami oraz nerwy, a także naczynia krwionośne i limfatyczne. Naczynia włosowate mają śródbłonek okienkowaty, pozwalający na przechodzenie białek osocza. W tkance śródmiąższowej jądra występują także komórki gruczołowe zwane także komórkami Leydiga. Są to komórki wielokątne, z okrągłym centralnie położonym jądrem, kwasochłonną (eozynofilną) cytoplazmą zawierającą drobne kropelki tłuszczów. W ME widoczna silnie rozbudowana SER. Komórki te produkują testosteron, hormon steroidowy odpowiedzialny za rozwój drugorzędowych cech płciowych męskich. Zarówno synteza jak i wydzielanie testosteronu stymulowane jest przez hormon przysadkowy lutenizujący (LH, ICSH). Stymulacja odbywa się poprzez układ cyklazy adenylowej. Testosteron, który trafia do kanalika krętego wiązany jest przez białko (ABP) produkowane przez komórki podporowe i w formie związanej przechodzi do światła kanalika. Powoduje to wzrost stężenia testosteronu w kanaliku. Produkcja ABP jest również pod kontrolą przysadki mózgowej, a zwiększa ją hormon FSH. Wydzielanie FSH jest hamowane przez czynnik produkowany w komórkach Sertoliego inhibinę. Prawidłowe funkcjonowanie jąder, a szczególnie przebieg spermatogenezy wymaga temperatury niższej niż temperatura ciała, dlatego też prawie u wszystkich ssaków jądra znajdują się w mosznie DROGI WYPROWADZAJ CE NASIENIE NAJ DRZE Z kanalików krętych plemniki trafiają do kanalików prostych, już wspomnianych, a z nich do sieci jądra, z sieci do przewodów wyprowadzających. Przewody te w liczbie wysłane są nabłonkiem zbudowanym z na przemian ułożonych komórek sześciennych i walcowatych z migawkami. Ten układ komórek powoduje, że światło przewodów ma kształt nie okrągły a rozetowaty. Przewody wyprowadzające łączą jądro z najądrzem, a ściślej z głową najądrza. W najądrzu przewody wyprowadzające jądra wpadają do przewodu najądrza. Ma on długość 4 6 m, jest więc w najądrzu silnie poskręcany. Wysłany jest nabłonkiem wielorzędowym walcowatym. Pod błoną podstawną nabłonka znajdują się komórki mięśniówki gładkiej oraz tkanka łączna luźna bogata w naczynia włosowate. Powierzchnię komórek pokrywają mikrokosmki zwane stereociliami. W najądrzu plemniki dojrzewają i są magazynowane. Plemniki, które trafiają z jądra do najądrza są niedojrzałe, tzn. nie mają zdolności ruchu i zapładniania komórki jajowej. W przewodzie najądrza dochodzi do ich dojrzewania pod wpływem wysokiego stężenia testosteronu związanego z białkiem ABP. Plemniki pozostają nieruchome jednak mają potencjalną zdolność do ruchu, do czego przyczynia się wysokie stężenie karnityny. W najądrzu główki plemników pokrywane zostają warstwą glikoproteinową, która zostaje usunięta dopiero w drogach rodnych kobiety w procesie nazywanym kapacytacją.
7 Układ płciowy męski NASIENIOW D Od najądrza rozpoczyna się nasieniowód (ductus deferens), który wpada do cewki moczowej na terenie gruczołu krokowego. Ma on wąskie światło otoczone przez grubą ścianę zbudowaną z mięśniówki gładkiej. Błona śluzowa otaczająca światło tworzy podłużne fałdy i wysłana jest nabłonkiem wielorzędowym walcowatym ze stereociliami. Błona właściwa jest warstwą tkanki łącznej zawierającej włókna sprężyste. Mięśniówkę nasieniowodu tworzą komórki mięśniówki gładkiej ułożone w 3 warstwy: wewnętrzna i zewnętrzna podłużnie, oraz najgrubsza środkowa okrężnie. Komórki te w przeciwieństwie do innych komórek mięśniówki gładkiej mają zdolność do szybkiego kurczenia się, a cała warstwa mięśniówki jest silnie unerwiona. Na zewnątrz znajduje się tkanka łączna luźna z naczyniami i nerwami, tworząca przydankę. Przed wniknięciem w gruczoł krokowy nasieniowód tworzy rozszerzenie zwane bańką (ampulla). Tutaj błona śluzowa jest grubsza, bardziej pofałdowana, a warstwa mięśniowa mniej regularna P CHERZYKI NASIENNE Przed wniknięciem do gruczołu krokowego nasieniowód łączy się z pęcherzykami nasiennymi. Są to dwie silnie poskręcane cewki o długości ok. 15 cm. Mają pofałdowaną błonę śluzową z nabłonkiem wielorzędowym walcowatym, zawierającym okrągłe komórki podstawne. Komórki nabłonka mają cechy komórek produkujących białko. Błona właściwa zawiera wiele włókien sprężystych i komórek mięśniówki gładkiej. Wydzielina pęcherzyków nasiennych zawiera: globuliny, witaminę C oraz fruktozę. Aktywność pęcherzyków i związana z nią wysokość nabłonka zależne są od testosteronu GRUCZO KROKOWY Gruczoł krokowy stercz (prostata) składa się z rozgałęzionych, cewkowo-pęcherzykowych gruczołów, których przewody otwierają się do cewki moczowej sterczowej. Wydzielinę gruczołu stanowi tzw. płyn sterczowy. Gruczoł otacza włóknisto-sprężysta torebka bogata w mięśniówkę gładką, od niej odchodzą przegrody dzielące wnętrze gruczołu. Nabłonek spoczywa na tkance łącznej z komórkami mięśniowymi. Nabłonek jednowarstwowy może być sześcienny lub nawet płaski, jednak najczęściej jest walcowaty. Płyn sterczowy ma odczyn kwaśny, zawiera niewiele białek. Stwierdza się w nim aminokwasy, sperminę, fruktozę, fosfatazę kwaśną oraz kwas cytrynowy. Wewnątrz pęcherzyków gruczołu krokowego nieraz widać okrągłe ciała zwane kamykami sterczowymi. Tworzą je glikoproteidy, a rola ich nie jest znana. Do cewki moczowej już poza gruczołem krokowym uchodzą niewielkie gruczoły zwane opuszkowo-cewkowymi. Są one gruczołami cewkowo-pęcherzykowymi, z nabłonkiem typu śluzowego. Tkanka łączna tworząca przegrody wewnątrz gruczołu zawiera komórki mięśniówki gładkiej.
8 234 Rozdział NASIENIE Nasienie (semen) to zawiesina plemników w płynie będącym mieszaniną wydzielin, głównie pęcherzyków nasiennych (70%) oraz gruczołu krokowego. Świeżo po wytrysku (ejakulacji) nasienie jest gęstym płynem o odczynie lekko zasadowym, zwierającym około milionów plemników. Zawiera fruktozę, która jest źródłem energii dla plemników, witaminę C, enzymy i prostaglandyny powodujące skurcze macicy co ułatwia przejście plemników z pochwy przez macicę do jajowodów gdzie zwykle dochodzi do zaplemnienia PR CIE Prącie tworzą dwa ciała jamiste ułożone grzbietowo i jedno ciało gąbczaste zawierające cewkę moczową, zakończone żołędzią. Ciała jamiste otoczone są błoną białawą, która tworzy nieciągłą przegrodę pomiędzy oboma ciałami jamistymi. Od błony białawej tkanka łączna wnika tworząc beleczki ciał jamistych. Wewnątrz znajdują się przestrzenie wysłane śródbłonkiem, stanowiące sieć naczyniową, która może wypełniać się w czasie wzwodu krwią tętniczą. Ciało gąbczaste zawiera mniej elementów włóknistych niż ciała jamiste, zawiera sieć naczyń wysłanych śródbłonkiem.
UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI. Jądro i najądrze. Kanalik nasienny
Jądro i najądrze UKŁAD ROZRODCZY nasieniowód głowa najądrza przewodziki wyprowadzające MĘSKI trzon najądrza kanalik nasienny przegroda łącznotkankowa śródjądrze biaława sieć jądra błona surowicza ogon
Bardziej szczegółowoNarządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne
Narządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne Męskie narządy płciowe prącie: moszna Zewnętrzne narządy płciowe: Wewnętrzne narządy płciowe : jądra męski
Bardziej szczegółowoGAMETOGENEZA. Spermatogeneza
GAMETOGENEZA Gametogenezą (z grec. gamete żona; gametes mąż) nazywamy proces powstawania oraz rozwoju specjalnej populacji komórek, które określamy gametami lub komórkami rozrodczymi. Spermatogeneza Pierwotne
Bardziej szczegółowoMale reproductive system Męski układ płciowy
Male reproductive system Męski układ płciowy Produkcja, odżywianie i czasowe magazynowanie plemników Produkcja hormonów płciowych męskich androgenów Wprowadzenie zawiesiny nasienia do dróg rodnych żeńskich
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy męski. Bogusław Nedoszytko
Układ rozrodczy męski Bogusław Nedoszytko Układ rozrodczy męski - funkcje Wytwarzanie, odŝywianie i czasowe przechowywanie gamet męskich (plemników) Wprowadzenie zawiesiny plemników (nasienia) do układu
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy. Jądro nasieniowód najądrze. Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki. Kanalik nasienny
Jądro nasieniowód najądrze Układ rozrodczy Tkanka łączna tworzy torebkę i przegrody dzielące miąższ na zraziki Kanalik nasienny Zrazik jądra: kanaliki nasienne tkanka łączna śródmiąższowa zawierająca:
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy samca
Układ rozrodczy samca ESPZiWP Układ rozrodczy samca dwa jądra drogi wyprowadzające ( najądrza i nasieniowody wraz z przewodem moczopłciowym wtórnym) prącie wraz napletkiem gruczoł krokowy (prostata) 1
Bardziej szczegółowoTKANKA NAB ONKOWA PODZIA NAB ONK W STRUKTURY POWIERZCHNIOWE NAB ONK W
TKANKA NAB ONKOWA 4 W wyniku procesu różnicowania, głównie w okresie płodowym dochodzi do wyodrębnienia się w organizmie człowieka populacji komórek różniących się zarówno strukturą jak i funkcją. Zasadnicze
Bardziej szczegółowoPęcherz. Pęcherzyki nasienne. Gruczoł krokowy Część sterczowa cewki moczowej Część błoniasta cewki moczowej. Bańka nasieniowodu
Męski układ płciowy Produkcja, odżywianie i czasowe magazynowanie plemników Wprowadzenie zawiesiny nasienia do dróg rodnych żeńskich Produkcja hormonów płciowych męskich androgenów Jądra, miejsce powstawania
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział
Tkanka nabłonkowa Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa 4 główne typy nabłonka: 1. Pokrywający 2. Wchłaniający = resorbcyjny 3. Gruczołowy egzo-, endokrynny 4. Wyspecjalizowany czuciowy, rozrodczy Brak
Bardziej szczegółowoTemat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.
Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Zdolność do rozmnażania się jest jedną z właściwości odróżniających materię ożywioną od nieożywionej. Im prymitywniejsze zwierzę,
Bardziej szczegółowokora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka
Ogólna budowa nerki UKŁAD WYDALNICZY kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka Nerka zbudowana jest z gęsto ułożonych nabłonkowych, rurek
Bardziej szczegółowoMale reproductive system Męski układ płciowy
Male reproductive system Męski układ płciowy Produkcja, odżywianie i czasowe magazynowanie plemników Wprowadzenie zawiesiny nasienia do dróg rodnych żeńskich Produkcja hormonów płciowych męskich androgenów
Bardziej szczegółowoOś podwzgórze przysadka gonada
Oś podwzgórze przysadka gonada podwzgórze gonadoliberyna (GnRH) dekapeptyd wydzielany pulsacyjnie co 90-120 min przysadka gonadotropiny: FSH, LH glikoproteiny zbudowane z dwóch podjednostek: i FSH h. folikulotropowy
Bardziej szczegółowokora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka
Ogólna budowa nerki UKŁAD MOCZOWY kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny - wewnętrzny kielichy: - mniejsze - większe miedniczka Nerka zbudowana jest z gęsto ułożonych nabłonkowych, rurek
Bardziej szczegółowoKanaliki nerkowe. Ciałko nerkowe kłębuszek nerkowy (pętle naczyń włosowatych, pomiędzy nimi kom. mezangialne) torebka Bowmana. blaszka zewnętrzna
Ogólna budowa nerki UKŁAD MOCZOWY kora - labirynt - promienie rdzenne rdzeń - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny Nerka zbudowana jest z gęsto ułożonych nabłonkowych, rurek - kanalików
Bardziej szczegółowoŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY
Łożysko miejsce kontaktu tkanek płodu i matki oraz wymiany gazów i substancji pomiędzy krwią matki i płodu ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY W celu zwiększenia powierzchni tej wymiany część płodowa łożyska (kosmówka)
Bardziej szczegółowoBIOLOGIA KOMÓRKI - KARIOKINEZY
BIOLOGIA KOMÓRKI - KARIOKINEZY M A Ł G O R Z A T A Ś L I W I Ń S K A 60 µm 1. KOMÓRKI SĄ ZBYT MAŁE, BY OBSERWOWAĆ JE BEZ POWIĘKSZENIA Wymiary komórek podaje się w mikrometrach (µm): 1 µm = 10-6 m; 1000
Bardziej szczegółowoGonocyty komórki prapłciowe
GAMETOGENEZA Gametogeneza Gametogeneza (z grec. gamete żona, gametes mąż) Proces powstawania oraz rozwoju specjalnej populacji komórek, które nazywa się gametami lub komórkami rozrodczymi. Mejoza i różnicowanie
Bardziej szczegółowoUKŁAD ROZRODCZY MĘSKI
Gonady Jądro UKŁAD ROZRODCZY MĘSKI produkują gamety produkują hormony płciowe Kanalik nasienny Zrazik jądra: kanaliki nasienne tkanka łączna śródmiąŝszowa zawierająca: naczynia krwionośne, włókna nerwowe,
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:
Bardziej szczegółowoOś promienia rdzenia stanowi kanalik (cewka) zbiorczy ( oraz fragmenty kanalików I i II rzędu.
UKŁAD MOCZOWY UKŁAD MOCZOWY Funkcje: Produkcja moczu pierwotnego i moczu ostatecznego - filtracja osocza krwi Oczyszczanie krwi ze związków zawierających azot i zbędnych produktów metabolizmu (filtracja
Bardziej szczegółowoZadania maturalne z biologii - 9
Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016 Zadania maturalne z biologii - 9 Zadania: Zad.1 (Agnieszka Koźlik, Katarzyna Nosek kl. 3D) Podziały mitotyczne to główny typ rozmnażania
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. (budowa)
Tkanka nabłonkowa (budowa) Komórki tkanki nabłonkowej tworzą zwarte warstwy, zwane nabłonkami. Są układem ściśle upakowanych komórek tworzących błony. 1) główną masę tkanki stanowią komórki. 2) istota
Bardziej szczegółowoMateriały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia
Człowiek najlepsza inwestycja Materiały dydaktyczne do kursów wyrównawczych z przedmiotu biologia Autor: dr inż. Anna Kostka Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego
Bardziej szczegółowoUK AD P CIOWY ØE SKI JAJNIK
19 UK AD P CIOWY ØE SKI Układ płciowy żeński tworzą narządy wewnętrzne: jajniki, jajowody, macica i pochwa oraz narządy zewnętrzne: wargi sromowe większe i mniejsze, łechtaczka oraz przedsionek pochwy
Bardziej szczegółowoSpis treści CYKL KOMÓRKOWY
Spis treści 1 CYKL KOMÓRKOWY 1.1 Faza M 1.2 Faza G1 (część interfazy) 1.3 Faza S (część interfazy) 1.4 Faza G2 (część interfazy) 1.5 Faza G0 2 MITOZA (podział pośredni) 2.1 Profaza 2.2 Metafaza 2.3 Anafaza
Bardziej szczegółowoKomórka stuktura i funkcje. Bogusław Nedoszytko. WSZPIZU Wydział w Gdyni
Komórka stuktura i funkcje Bogusław Nedoszytko WSZPIZU Wydział w Gdyni Jądro komórkowe Struktura i funkcje Podziały komórkowe Jądro komórkowe 46 chromosomów 2,6 metra DNA 3 miliardy par nukleotydów (A,T,G,C)
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy żeński
Układ rozrodczy żeński (cz. 1) zawiązkowe powierzchniowy i osłonka biaława Jajnik wzrastający - powierzchniowy: jednowarstwowy sześcienny (pochodna międzybłonka) - osłonka biaława (tk. łączna zbita) -
Bardziej szczegółowoRozmnaŜanie się i rozwój człowieka
RozmnaŜanie się i rozwój człowieka 1. Zaznacz definicję rozwoju osobniczego. A. Proces prowadzący do uzyskania przez organizm energii. B. Usuwanie z organizmu zbędnych produktów przemiany materii. C. Zmiany
Bardziej szczegółowoSkóra. - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2. - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała
Skóra - jest dużym i rozległym narządem, osiąga powierzchnię około 2 m 2 - u dorosłego człowieka waży 4-5 kg, co stanowi 6% masy ciała - grubość skóry jest zmienna i w zależności od okolicy ciała wynosi
Bardziej szczegółowoPodział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie
Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana poprzecznie prążkowana serca gładka Tkanka mięśniowa Podstawową własnością
Bardziej szczegółowoUkład oddechowy Bogusław Nedoszytko. WSZPIZU Wydział w Gdyni
Układ oddechowy Bogusław Nedoszytko WSZPIZU Wydział w Gdyni http://www.nedo.amg.gda.pl www.nedo.amg.gda.pl/wszpziu/ Układ oddechowy Funkcje Wymiana gazowa - doprowadzenie do organizmu tlenu i odprowadzenie
Bardziej szczegółowoPodział komórkowy u bakterii
Mitoza Podział komórkowy u bakterii Najprostszy i najszybszy podział komórkowy występuje u bakterii, które nie mają jądra komórkowego, lecz jedynie pojedynczy chromosom tzw. chromosom bakteryjny. Podczas
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy żeński
Układ rozrodczy żeński (cz. 1) MACICA Trzon Dno JAJOWÓD JAJNIK Strzępki jajowodu Szyjka POCHWA Jajnik - nabłonek powierzchniowy: jednowarstwowy sześcienny (pochodna międzybłonka) - osłonka biaława (tk.
Bardziej szczegółowoUkład moczowo -płciowy
Układ moczowo -płciowy Układ moczowy Wydala z ustroju zbędne produkty przemiany materii, utrzymuje równowagę wodną i elektrolitową środowiska wewnętrznego organizmu. Nerka: - narząd parzysty, położony
Bardziej szczegółowoEmbriologia I. Rozwój męskiego i żeńskiego układu płciowego Zapłodnienie
Embriologia I Rozwój męskiego i żeńskiego układu płciowego Zapłodnienie Rozwój układu moczowego Mezoderma pośrednia Nerka ostateczna Przednercze zanika Przewody przednercza, przyśródnerczowe (Przewody
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy żeński
Układ rozrodczy żeński (cz. 1) MACICA Trzon Dno JAJOWÓD JAJNIK Strzępki jajowodu Szyjka POCHWA Jajnik - nabłonek powierzchniowy: jednowarstwowy sześcienny (pochodna międzybłonka) - osłonka biaława (tk.
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy żeński
Układ rozrodczy żeński MACICA Trzon Dno JAJOWÓD Strzępki jajowodu (cz. 1) JAJNIK Szyjka POCHWA zawiązkowe nabłonek powierzchniowy i osłonka biaława Jajnik wzrastający - nabłonek powierzchniowy: jednowarstwowy
Bardziej szczegółowoUkład wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy.
Układ wydalniczy (moczowy) Osmoregulacja to aktywne regulowanie ciśnienia osmotycznego płynów ustrojowych w celu utrzymania homeostazy. Wydalanie pozbywanie się z organizmu zbędnych produktów przemiany
Bardziej szczegółowoInterfaza to niemal 90% cyklu komórkowego. Dzieli się na 3 fazy: G1, S i G2.
W wyniku podziału komórki powstaje komórka potomna, która ma o połowę mniej DNA od komórki macierzystej i jest o połowę mniejsza. Aby komórka potomna była zdolna do kolejnego podziału musi osiągnąć rozmiary
Bardziej szczegółowoCYKL KOMÓRKOWY I PODZIAŁY KOMÓRKOWE
CYKL KOMÓRKOWY I PODZIAŁY KOMÓRKOWE 1. Cykl komórkowy. Każda komórka powstaje z już istniejącej komórki. Nowe komórki powstają więc z podziału innych, tzw. komórek macierzystych. Po powstaniu komórki rosną,
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)
HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o podobnym pochodzeniu, zbliżonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje
Bardziej szczegółowoWITAMY NA KURSIE HISTOLOGII
WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII W XIX wieku... Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Kurs histologii: teoria... Histologia to nauka o powiązaniach struktury
Bardziej szczegółowoUkład wewnątrzwydzielniczy
Układ wewnątrzwydzielniczy 1. Gruczoły dokrewne właściwe: przysadka mózgowa, szyszynka, gruczoł tarczowy, gruczoły przytarczyczne, nadnercza 2. Gruczoły dokrewne mieszane: trzustka, jajniki, jądra 3. Inne
Bardziej szczegółowoREGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW
REGULACJA WYDZIELANIA HORMONÓW Regulacja nerwowa wpływ układu wegetatywnego na czynność endokrynną gruczołów wydzielania dokrewnego wytwarzanie i uwalnianie hormonów z zakończeń neuronów np.wazopresyny
Bardziej szczegółowoPodziały komórkowe cz. I
Podziały komórkowe cz. I Tam gdzie powstaje komórka, musi istnieć komórka poprzednia, tak samo jak zwierzęta mogą powstawać tylko ze zwierząt, a rośliny z roślin. Ta doktryna niesie głębokie przesłanie
Bardziej szczegółowoDLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB mgr Weronika Szaj, wszelkie prawa zastrzeżone
Układ pokarmowy przewód pokarmowy wątroba trzustka DLA PLACÓWKI EDUKACJI USTAWICZNEJ EFIB Przewód pokarmowy: ściany: błona śluzowa nabłonek wielowarstwowy płaski jama ustna, gardło, przełyk nabłonek jednowarstwowy
Bardziej szczegółowoGruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony. anatomia i fizjologia człowieka
Gruczoły wydzielania wewnętrznego - oddają swoją wydzielinę bezpośrednio do krwi - wydzielają hormony Gruczoły dokrewne człowieka PRZYSADKA mózgowa Przysadka mózgowa jest gruczołem wielkości ziarna grochu
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. 3
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i
Bardziej szczegółowoUkład moczowo - płciowy
Układ moczowo - płciowy Układ moczowy Wydala z ustroju zbędne produkty przemiany materii, utrzymuje równowagę wodną i elektrolitową środowiska wewnętrznego organizmu. Nerka: - narząd parzysty, połoŝony
Bardziej szczegółowokora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe
UKŁAD Ogólna budowa nerki - labirynt - promienie rdzenne - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny zatoka MOCZOWY kolumna piramida promien. rdzenne kielichy mniejsze wewn. kielichy większe
Bardziej szczegółowoWITAMY NA KURSIE HISTOLOGII
WITAMY NA KURSIE HISTOLOGII W XIX wieku... Histologia to nauka o mikroskopowej budowie komórek, tkanek i narządów W XXI wieku... Kurs histologii: teoria... Histologia to nauka o powiązaniach struktury
Bardziej szczegółowoTemat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości.
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII DLA KLASY I GIMNAZJUM Temat: Komórka jako podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna organizmu utrwalenie wiadomości. Cele: Utrwalenie pojęć związanych z budową komórki;
Bardziej szczegółowokora - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna promien. rdzenne kielichy mniejsze Kanaliki nerkowe
UKŁAD Ogólna budowa nerki - labirynt - promienie rdzenne - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny zatoka MOCZOWY kolumna piramida promien. rdzenne kielichy mniejsze wewn. kielichy większe
Bardziej szczegółowowewnętrzne, jajorodne, jajożyworodne, owodniowce).
1. Rozmnażanie organizmów eukariotycznych. 2. Sposoby rozmnażania roślin (płciowe i bezpłciowe). 3. Różnorodność sposobów rozmnażania u zwierząt (zapłodnienie zewnętrzne, wewnętrzne, jajorodne, jajożyworodne,
Bardziej szczegółowoMEDYCYNA ROZRODU Z SEKSUOLOGIĄ RÓŻNICOWANIE PŁCIOWE
MEDYCYNA ROZRODU Z SEKSUOLOGIĄ RÓŻNICOWANIE PŁCIOWE Różnicowaniem płciowym nazywamy procesy zachodzące w okresie płodowym, które na podstawie płci genetycznej doprowadzają do powstania różnic w budowie
Bardziej szczegółowoBłony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu
Błona śluzowa (warstwa wyścielająca wewnętrzne powierzchnie przewodów organizmu) Błony śluzowe i ściany wewnętrznych przewodów organizmu Warstwy ścian wewnętrznych przewodów (ujęcie ogólne): błona podśluzowa
Bardziej szczegółowoNARZĄD WZROKU
NARZĄD WZROKU Oko można porównać do kamery cyfrowej, wyposażonej w: system soczewek (rogówka, soczewka, ciało szkliste) automatyczną regulację ostrości obrazu (akomodacja) automatyczną regulację przesłony
Bardziej szczegółowoUkład kostny jest strukturą żywą, zdolną do:
FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy ROZWÓJ KOŚCI przed 8 tyg. życia płodowego szkielet płodu złożony jest z błon włóknistych i chrząstki szklistej po 8
Bardziej szczegółowoHistologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek.
Histologia (gr. histos = utkanie; łac. textus = utkanie, tkanina, plecionka) jest nauką o budowie i czynnościach tkanek. Wyróżnia się: histologię ogólną naukę o ogólnej budowie i funkcjach podstawowych
Bardziej szczegółowoWpisany przez Barbara Wiater poniedziałek, 02 stycznia :21 - Poprawiony środa, 04 stycznia :50
Na całym świecie istnieje szereg metod (odmian) naturalnego planowania rodziny, które wykorzystują pomiary podstawowej temperatury ciała, obserwacje objawu śluzu i obliczenia, a niektóre samoobserwację
Bardziej szczegółowoSem.II 2017 ENDOKRYNY
Sem.II 2017 Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : naczynia krwionośne, pnie nerwowe, zwoje nerwowe, węzły chłonne, nacieki limfatyczne/grudki chłonne, tkanka tłuszczowa żółta i brunatna ENDOKRYNY
Bardziej szczegółowoKARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY
KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY Nr Max ilość Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi zad. punktów 1. 2 pkt A. prawidłowa odpowiedź: d B. prawidłowa odpowiedź: 3 Za zaznaczenie prawidłowej
Bardziej szczegółowoHistologia i embriologia
Histologia i embriologia 1. Tematy wykładów łącznie 35 godzin (11 wykładów 3-godzinnych i 1 wykład 2-godzinny) Lp. Tytuł wykładu 1 Tkanki definicja i klasyfikacja. Tkanka nabłonkowa - 3 godz. 2 Definicja
Bardziej szczegółowoTKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO
TKANKA NABŁONKOWA GRUCZOŁY WYDZIELANIA ZEWNĘTRZNEGO Morfologia komórki, tkanki, narządu odzwierciedla funkcję Międzybłonek (Mezotelium) Pęcherzyk surowiczy ślinianki, trzustki Cewka śluzowa Tkanka nabłonkowa
Bardziej szczegółowoKarty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi
Jama ustna Karty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi Karta pracy I 1. Wykonaj schematyczny rysunek zęba i podpisz jego najważniejsze części. 2. Uzupełnij tabelę. Zęby Rozdrabnianie pokarmu Język Gruczoły
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy żeński
Układ rozrodczy żeński Jajnik (cz. 1) - powierzchniowy: jednowarstwowy sześcienny (pochodna międzybłonka) - osłonka biaława (tk. łączna zbita) - kora: zrąb, pęcherzyki jajnikowe i ich struktury pochodne
Bardziej szczegółowoPraca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr V
Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr V Poniższa praca składa się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie zadań
Bardziej szczegółowoUKŁAD MOCZOWY. Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) Typy nerek u ssaków:
Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) - labirynt - promienie rdzenne (podzielony na piramidy = płaty) - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna piramida promienie rdzenne UKŁAD
Bardziej szczegółowoUKŁAD MOCZOWY (UKŁAD WYDALNICZY) CZŁOWIEKA. Andrzej Czubaj, Nadzieja Drela,
UKŁAD MOCZOWY (UKŁAD WYDALNICZY) CZŁOWIEKA Andrzej Czubaj, czubaj@biol.uw.edu.pl Nadzieja Drela, ndrela@biol.uw.edu.pl WSPÓŁDZIAŁANIE NARZĄDÓW W OSMOREGULACJI I WYDALANIU FUNKCJA UKŁADU MOCZOWEGO Utrzymanie
Bardziej szczegółowoSPRAWDZIAN klasa II ORGANELLA KOMÓRKOWE, MITOZA, MEJOZA
SPRAWDZIAN klasa II ORGANELLA KOMÓRKOWE, MITOZA, MEJOZA 1. Najwięcej Aparatów Golgiego będzie w komórkach: Mięśnia Trzustki Serca Mózgu 2. Podaj 3 cechy transportu aktywnego... 3. Czym się różni dyfuzja
Bardziej szczegółowoŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY
Łożysko jest miejscem kontaktu tkanek płodu i matki oraz wymiany gazów i substancji pomiędzy krwią matki i płodu ŁOŻYSKO I GRUCZOŁ MLEKOWY W celu zwiększenia powierzchni tej wymiany część płodowa łożyska
Bardziej szczegółowoUKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) Jama nosowa
jama nosowa UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama gardłowa -krtań -tchawica - drzewo oskrzelowe krtań tchawica płuca pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) przepona Drogi oddechowe (z wyjątkiem
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy samicy
Układ rozrodczy samicy ESPZiWP układ rozrodczy samicy jajniki, jajowody, macica, pochwa, srom 1 Jajniki Jajniki pełnią funkcje wewnątrzwydzielniczą (hormonalną) i rozrodczą, które są ze sobą ściśle powiązane.
Bardziej szczegółowoCORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A. imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :.
CORAZ BLIŻEJ ISTOTY ŻYCIA WERSJA A imię i nazwisko :. klasa :.. ilość punktów :. Zadanie 1 Przeanalizuj schemat i wykonaj polecenia. a. Wymień cztery struktury występujące zarówno w komórce roślinnej,
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy Cz. 3
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Cz. 3 Trzustka i
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy żeński
Dno MACICA Układ rozrodczy żeński JAJOWÓD Strzępki jajowodu Trzon JAJNIK Szyjka POCHWA Jajnik Pęcherzyk zawiązkowy (30 µm) oocyt jedna warstwa płaskich komórek pęcherzykowych - nabłonek powierzchniowy:
Bardziej szczegółowoGRUCZOŁY ŚLINOWE STAW SKRONIOWO-ŻUCHWOWY. Ślina. Główne składniki śliny
Ślina GRUCZOŁY ŚLINOWE (1200 ml/24 godz.) produkowana jest przez duże gruczoły ślinowe (ślinianki) i małe gruczoły ślinowe obecne w ścianie jamy ustnej i w języku ślinianka podjęzykowa ślinianka podżuchwowa
Bardziej szczegółowoANATOMIA FUNKCJONALNA
BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego
Bardziej szczegółowoSzczegóły powszechnie występujące w preparatach : ENDOKRYNY 47 Z/L. Przysadka mózgowa (H/E)
Szczegóły powszechnie występujące w preparatach : naczynia krwionośne, pnie nerwowe, zwoje nerwowe, nacieki limfatyczne/grudki chłonne, tkanka tłuszczowa żółta i brunatna ENDOKRYNY 47 Z/L. Przysadka mózgowa
Bardziej szczegółowoBiotechnologia Poziom kształcenia: Studia I stopnia Semestr I Profil kształcenia:
Wyższa Szkoła Medyczna w Białymstoku Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Wydział Ogólnomedyczny Nazwa kierunku: Biotechnologia Poziom kształcenia: Studia I stopnia Semestr I Profil kształcenia: praktyczny
Bardziej szczegółowobiologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA
biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%
Bardziej szczegółowoZadania maturalne z biologii - 8
Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016 Zadania maturalne z biologii - 8 Zadania: Zad.1 (Paulina Hundz, Alicja Zaczkowska kl. IIIB) Przeczytaj tekst i na jego podstawie odpowiedz
Bardziej szczegółowoprzewody śródzrazikowe naczynie przewody wysepki trzustkowe Pęcherzyk trzustkowy Komórki śródpęcherzykowe blaszka podstawna
Trzustka to złożony gruczoł o budowie zrazikowej, posiadający dominującą część zewnątrzwydzielniczą i małe skupiska komórek dokrewnych (wysepki trzustkowe Langerhansa). Układ pokarmowy Trzustka i wątroba
Bardziej szczegółowoKOMÓRKA 2 KOMÓRKA 1. Budowa komórki zwierzęcej i roślinnej
INSTRUKCJA - Jak wykonać samodzielnie fiszki? Na stronie 2 i 3 są fiszki z pytaniami. Wydrukuj je na osobnych kartkach. Następnie wytnij fiszki (tnij wzdłuż cienkich linii konturowych). Na odwrocie każdej
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoUKŁAD RUCHU (UKŁAD KOSTNY, UKŁAD MIĘŚNIOWY)
Zadanie 1. (2 pkt). Na rysunku przedstawiono szkielet kończyny dolnej (wraz z częścią kości miednicznej) i kość krzyżową człowieka. a) Uzupełnij opis rysunku ( ) o nazwy wskazanych kości. b) Wybierz z
Bardziej szczegółowoUKŁAD ODDECHOWY. drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe. pęcherzyki płucne (wymiana gazowa)
UKŁAD ODDECHOWY drogi oddechowe - jama nosowa - jama garłowa -krtań - tchawica - drzewo oskrzelowe pęcherzyki płucne (wymiana gazowa) płuco jama nosowa i zatoki oboczne gardło krtań tchawica oskrzela oskrzeliki
Bardziej szczegółowoKARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP SZKOLNY
nr zad. max ilość punktów 1. 3 2. 5 KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP SZKOLNY prawidłowe odpowiedzi punktacja uwagi A. Królestwo: bakterie B. Brak jadra komórkowego / obecność substancji jądrowej
Bardziej szczegółowoTERMINY BIOLOGICZNE. ZADANIE 5 (3 pkt) Na podstawie ryc. 2 wykonaj polecenia: B. Ustal, w którym etapie cyklu tej komórki kaŝdy
KARTA PRACY Porównanie mitozy i mejozy ZADANIE 1 (1 pkt) Zaznacz odpowiedź opisującą efekt podziału mitotycznego komórki zawierającej 16 chromosomów. a). 2 komórki zawierające po 8 chromosomów; b). 2 komórki
Bardziej szczegółowoProfil metaboliczny róŝnych organów ciała
Profil metaboliczny róŝnych organów ciała Uwaga: tkanka tłuszczowa (adipose tissue) NIE wykorzystuje glicerolu do biosyntezy triacylogliceroli Endo-, para-, i autokrynna droga przekazu informacji biologicznej.
Bardziej szczegółowoTkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E)
Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń
Bardziej szczegółowoUkład ruchu, skóra Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka.
Układ ruchu, skóra Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka. Podaj nazwy odcinków kręgosłupa oznaczonych na schemacie literami A, B, C i D. Zadanie 2. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII TEMAT LEKCJI: Cytologia powtórzenie wiadomości KLASA:. NAUCZYCIEL PROWADZĄCY... DATA:... GODZ.... HASŁO PROGRAMOWE: Prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka jako zintegrowanej
Bardziej szczegółowoPamiętając o komplementarności zasad azotowych, dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA. A C C G T G C C A A T C G A...
1. Zadanie (0 2 p. ) Porównaj mitozę i mejozę, wpisując do tabeli podane określenia oraz cyfry. ta sama co w komórce macierzystej, o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej, gamety, komórki budujące
Bardziej szczegółowoUkład rozrodczy żeński
Układ rozrodczy żeński Dno JAJOWÓD MACICA Trzon JAJNIK Strzępki jajowodu Szyjka POCHWA Jajnik Pęcherzyk zawiązkowy (30 µm) oocyt jedna warstwa płaskich komórek pęcherzykowych - nabłonek powierzchniowy:
Bardziej szczegółowoUKŁAD MOCZOWY. Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) Typy nerek u ssaków:
Ogólna budowa nerki (wielopłatowej) - labirynt - promienie rdzenne (podzielony na piramidy = płaty) - zewnętrzny (podzielony na pas zewn. i wewn.) - wewnętrzny kolumna piramida promienie rdzenne UKŁAD
Bardziej szczegółowoThe Maternal Nucleolus Is Essential for Early Embryonic Development in Mammals
The Maternal Nucleolus Is Essential for Early Embryonic Development in Mammals autorstwa Sugako Ogushi Science vol 319, luty 2008 Prezentacja Kamil Kowalski Jąderko pochodzenia matczynego jest konieczne
Bardziej szczegółowo