Agro Nawigator. Analizy Sektorowe. Poprawa koniunktury i wyższe inwestycje w 2017 r. Surowce rolne: Otoczenie rolnictwa:

Transkrypt

1 Analizy Sektorowe Styczeń 217 Poprawa koniunktury i wyższe inwestycje w 217 r. Surowce rolne: Zboża i uprawy polowe: silny wzrost eksportu pszenicy z Polski w okresie lipiec-październik 216. Wysoka dynamika eksportu może nie utrzymać się w kolejnych miesiącach z uwagi na rekordowo wysokie zbiory tego zboża na rynkach światowych oraz mniejszą produkcję w Polsce. Departament Analiz Ekonomicznych Zespół Analiz Sektorowych analizy.sektorowe@pkobp.pl Mariusz Dziwulski tel Mleko: wzrost cen produktów mleczarskich oraz cen skupu mleka w 4q16 przede wszystkim na skutek zwiększenia popytu w skali globalnej oraz ograniczenia podaży mleka na głównych rynkach eksportowych. W 1h17 można oczekiwać utrzymania dobrej koniunktury na rynku mleka. Mięso: relatywnie wysoki (-6% r/r) spadek cen drobiu na rynku krajowym w 4q16. Przyczyną wzrost produkcji w kraju i w UE. W 1h17 możliwe osłabienie dynamiki eksportu drobiu z Polski ze względu na ograniczenia w handlu związane z ptasią grypą w warunkach dużej podaży w kraju i UE ndeks cen żywności FAO (22-24 = 1) Owoce i warzywa: wg WAPA zapasy jabłek w Polsce na początku grudnia 216 r. wynosiły 1,46 mln t (-2,7% r/r). Wysoki poziom zapasów, przy słabej dynamice eksportu, może oznaczać ograniczenie sezonowego wzrostu cen. Otoczenie rolnictwa: Słaba koniunktura w rolnictwie w 216 r. wpłynęła na spadek aktywności inwestycyjnej producentów rolnych. Wzrost cen na niektórych rynkach w 217 r. może sprzyjać jednak wzrostowi inwestycji rolniczych. stotny może być wzrost dostępności funduszy w ramach PROW Ceny netto wybranych produktów rolnych w grudniu 216 r. Cena.16 m/m Zmiana % pszenica konsumpcyjna (zł/t) 66,8-4, kukurydza paszowa (zł/t) 612 4,1-11, rzepak (zł/t) ,6 1,1 kurczęta () 3,8-5,1 -,5 trzoda chlewna () 5,7 2,2 32,3 mleko (zł/l)* 1,3 7,8 14,6 jabłka (),93 5,7-15,5 ziemniaki jadalne (),36 4,4-37,9 *cena za listopad, źródło: MRiRW, GUS r/r Oczekiwana zmiana w 1q17 vs.216 5, 4,5 4, 3,5 3, 2,5 żywność ogółem mleko Kursy walut mięso zboża USD/PLN EUR/PLN Cena ropy vs indeks cen nawozów USD/baryłka pkt cena ropy Brent (L) indeks cen nawozów na świecie (21=1) (P) źródło: FAO, NBP, Bank Światowy, PKO Bank Polski 1

2 Zboża i uprawy polowe Wzrost eksportu pszenicy z Polski Zboża i uprawy polowe Utrzymuje się wysoka dynamika eksportu pszenicy z Polski w sezonie 216/17. Z danych Ministerstwa Finansów (za MRiRW) wynika, że od lipca do października 216 r. wyeksportowano z Polski 1,59 mln t tego zboża, tj. ponad 2-krotnie więcej niż w analogicznym okresie w sezonie 215/16, a także o 34% więcej niż dwa sezony wcześniej. Przyczyną obserwowanego wzrostu sprzedaży zagranicznej jest zwiększający się popyt w krajach Afryki i Bliskiego Wschodu. Najważniejszym partnerem dla Polski w handlu pszenicą w okresie lipiec-październik 216 r. była Arabia Saudyjska, gdzie wyeksportowano 519 tego zboża aż 8,2-krotnie więcej niż w analogicznym okresie w 215 r. Dodatkowo, mniejszy eksport z Francji, ze względu na wyjątkowo niskie zbiory, stworzył możliwości zwiększenia sprzedaży polskim eksporterom na niektórych rynkach. Zwiększyły się dość wyraźnie dostawy pszenicy do Hiszpanii (+89% do 71 ) oraz do Algierii (+56% do 258 ), kosztem spadku eksportu z Francji do tych krajów odpowiednio o 27% i 48% r/r. Wzrostowi eksportu z Polski sprzyjały również relatywnie niskie ceny pszenicy (-5% w 4q16 r/r), które są wynikiem uwarunkowań podażowych na rynkach światowych, a także sytuacja na rynkach walutowych. Odbija się to jednak na dynamice wartości sprzedaży zagranicznej, która w pierwszych 4 miesiącach sezonu 216/17 wzrosła mniej od wolumenu, bo o 89%. Wzrost eksportu z Polski w pierwszych miesiącach sezonu 216/17 odbywał się pomimo niższych zbiorów tego zboża na rynku krajowym. Według grudniowego, wynikowego szacunku GUS, zbiory pszenicy w Polsce zmniejszyły się w 216 r. o 4,2% r/r do 1,5 mln t (łącznie pszenica jara i ozima). Jest to jednak poziom o blisko 6% większy niż spodziewano się we wcześniejszym, wrześniowym szacunku GUS. Przyczyną spadku produkcji było dość wyraźne (11%) ograniczenie zbiorów pszenicy ozimej. Naszym zdaniem utrzymanie się tak wysokiej dynamiki wzrostu eksportu pszenicy w kolejnych miesiącach sezonu 216/17 jest mało prawdopodobne, zwłaszcza w kontekście prognozowanych rekordowo wysokich zbiorów tego zboża na świecie i spadku produkcji w Polsce. Dodatkowo, w całym sezonie 216/17 oczekuje się spadku sprzedaży pszenicy z UE-28 wg prognoz Komisji Europejskiej z grudnia 216 r. wyniesie ona 24 mln t, czyli o blisko 27% mniej r/r (głównie za sprawą mniejszego eksportu z Francji). Popyt na rynkach pozaunijnych może być zaspokajany zatem większym wolumenem zakupów z krajów takich jak Rosja, czy też USA, w przypadku których Międzynarodowa Rada Zbożowa prognozuje wzrost eksportu w sezonie 216/17 odpowiednio o 18% i 26% r/r zł/t Tygodniowe ceny skupu zbóż w Polsce indeks cen zbóż GC (P) kukurydza paszowa (L) Wolumen skupu i ceny pszenicy w Polsce Ceny kontraktów terminowych na pszenicę i rzepak (Euronext) EUR/t Eksport pszenicy z Polski pkt. pszenica konsumpcyjna (L) żyto paszowe (L) skup (L) cena skupu (P) zł/dt EUR/t rzepak (P) pszenica (L) /12 212/13 213/14 214/15 215/16 -X 215 źródło: MRiRW, GC, GUS, Reuters, MF, PKO Bank Polski -X 216 2

3 Mleko Poprawa koniunktury na rynku mleka Mleko Ceny skupu mleka w 4q16 utrzymywały tendencję wzrostową, co było możliwe dzięki podwyżkom cen przetworów mleczarskich. W 4q16 na rynku krajowym szczególnie widoczne były wzrosty cen zbytu masła (+43% r/r, dane MRiRW) oraz serów (+36%), przy niższej dynamice wzrostu cen odtłuszczonego mleka w proszku (+9%). Ceny masła w grudniu 216 r. osiągnęły rekordowy poziom. Kontynuację trendu wzrostowego potwierdzały zmiany indeksu cen Global Dairy Trade (GDT) w ostatnich miesiącach. Co prawda na początku stycznia 217 r. zanotowano niewielkie spadki na aukcjach platformy należącej do Fonterry, ale w relacji rocznej styczniowy indeks GDT był jednak o 44% wyższy. Wśród składowych indeksu, w stosunku do grudniowych wycen kontraktów, zanotowano wzrost cen masła, sera Cheddar oraz odtłuszczonego mleka w proszku. Niemniej, w tych przypadkach dynamika indeksu także wyhamowuje, co może oznaczać spowolnienie wzrostu cen na rynkach światowych w 1q17. Mimo negatywnych sygnałów z początku roku, można oceniać, że ceny tych przetworów mogą utrzymać się na relatywnie wysokim poziomie w 1q17. Ceny mleka w 2h16 znalazły się również pod wpływem niższej podaży na rynkach światowych, wynikającej w dużej mierze ze spadku opłacalności chowu krów mlecznych w latach i związanego z tym ograniczania produkcji na niektórych rynkach. Spadek dotyczył czołowych światowych eksporterów mleka i przetworów: Nowej Zelandii (-3,1% r/r w - 216), Australii (-1,3% r/r w -X 216) czy też Unii Europejskiej (-2,2% r/r w -X 216 wobec +3,5% r/r w 1h16), choć w przypadku Australii wynikał głównie z ograniczonej podaży pasz. Co więcej, można spodziewać się, że presja ta będzie wysoka również w 217 r. Prognozy mówią o spadku produkcji w Oceanii (USDA), jak też w UE-28 (KE) w 1h17. Zmiany po stronie podaży mleka i sytuacji na rynku przetworów sugerują relatywnie dobrą koniunkturę na rynku w pierwszych miesiącach 217 r. Ceny mleka w 1q17, mimo presji wynikającej z sezonowości, utrzymywać mogą tendencję wzrostową w relacji rocznej. Wiele zależeć będzie od dalszego kształtowania się popytu na produkty mleczarskie na rynkach zagranicznych m.in. w Chinach. Od początku 216 r. utrzymuje się wysoka dynamika importu przez Chiny w szczególności masła oraz serów. Dane CLAL wskazują, że łączny import produktów mleczarskich przez Chiny w wzrósł o 26% r/r. Pewnym czynnikiem ryzyka jest jednak trwałość popytu na tym rynku w dłuższej perspektywie. Niemniej, obecnie wysokie zapotrzebowanie na rynkach światowych przekłada się również na wzrost eksportu niektórych produktów z UE. zł/hl Cena i wolumen skupu mleka w Polsce zł/t wolumen skupu (P) cena skupu mleka (L) Ceny zbytu przetworów mleczarskich (zł/t) masło ekstra w blokach (L) ser typu Gouda (L) Cena skupu mleka surowego na najważniejszych rynkach EUR/1 kg tys.t Eksport produktów mleczarskich z UE-28 dane dla -X mln l 15 pkt odtłuszczone mleko w proszku (OMP) (L) Global Dairy Trade ndex (P) USA Nowa Zelandia UE masło sery OMP źródło: MRiRW, Global Dairy Trade, KE, CLAL, Eurostat, PKO Bank Polski 3

4 Mięso Możliwe spowolnienie eksportu drobiu w 1h17 Mięso W 4q16 krajowe ceny drobiu rzeźnego utrzymywały się na poziomie niższym w relacji rocznej. Według danych resortu rolnictwa przeciętna cena skupu kurcząt w 4q16 wyniosła 3,13 wobec 3,33 rok wcześniej (-6% r/r). Ceny kurcząt w 4q16 osiągnęły jednocześnie najniższy przeciętny poziom od 21 r. Na spadki cen przekłada się wyższa produkcja drobiu w kraju, a także jej wzrosty w pozostałych krajach EU-28. Wg danych GUS produkcja mięsa drobiowego w r. wzrosła o 16%, do 2,26 mln t przy prognozowanym wzroście w UE w 216 r. o 2,5% (KE). 6,5 5,5 4,5 3,5 2,5 Miesięczne ceny skupu drobiu i produkcja mięsa drobiowego w Polsce Zwiększanie produkcji krajowej możliwe jest dzięki silnemu wzrostowi eksportu drobiu. W okresie -X 216 r. (MF za MRiRW) sprzedaż zagraniczna mięsa i podrobów drobiowych z Polski wyniosła 83 tys. t, wobec 686 tys. w 215 r. (wzrost o 17%). Dynamika eksportu przyspieszyła w 2h16, co wiązało się z silnym wzrostem sprzedaży do krajów trzecich, w szczególności na Ukrainę oraz do Chin. Wg Eurostatu w okresie -X 216 r. eksport na te dwa rynki wzrósł odpowiednio o 82% i 44% do 23,3 i 6,2. Ukraina stała się jednocześnie trzecim pod względem wolumenu odbiorcą polskiego drobiu w 2h16. Dostawy z Polski były jednak uzupełnieniem ukraińskiej oferty o tanie podroby i elementy kurcząt, na które popyt, przy kryzysie w tym kraju, znacząco się zwiększył. Czynnikiem ryzyka dla kształtowania się cen oraz możliwości zwiększania sprzedaży zagranicznej w kolejnych miesiącach może być rozprzestrzenianie się ptasiej grypy wśród stad produkcyjnych drobiu w Polsce oraz związane z tym ewentualne dalsze ograniczenia w eksporcie. Zgodnie z informacjami Głównego Lekarza Weterynarii do 13 stycznia 217 r. stwierdzono w Polsce 3 ognisk występowania zjadliwej grypy ptaków u drobiu. 7, 6,5 6, 5,5 5, 4,5 4, 3,5 3, 21 2 produkcja mięsa drobiowego (P) cena skupu kurcząt brojlerów (L) cena skupu indorów (L) Ceny skupu trzody chlewnej i bydła wg wagi żywej EUR/1 kg 22 trzoda chlewna bydło Ceny kurcząt i jaj w UE-28 EUR/1 kg Na początku 216 r. restrykcje na eksport drobiu z Polski wprowadziły między innymi Chiny oraz Ukraina (choć z uznaniem regionalizacji), co w kontekście wolumenu drobiu jaki trafiał na te rynki w ostatnich miesiącach, stanowi impuls do spadków cen. Rynki te były dobrym kierunkiem sprzedaży dla produktów drobiowych które nie znajdują zbytu na rynku wspólnotowym. W przypadku Ukrainy poziom popytu na polski drób mógł jednak okazać się nietrwały również w długim okresie ze względu na szybko rosnącą produkcję w tym kraju. Warto dodać, że problem ptasiej grypy dotyczy też wielu innych krajów europejskich Niemiec, Francji czy też Wlk. Brytanii. Możliwe zatem, że prognozowany przez Komisję Europejską wzrost produkcji drobiu w UE-28 w 217 r. (o 1,3%) przewyższy możliwości zwiększenia eksportu do krajów trzecich, co będzie oddziaływać w kierunku spadku cen na całym rynku wspólnotowym kurczeta brojlery jaja (P. oś) Eksport mięsa i podrobów drobiowych z Polski 1 %, r/r +22% 8 +19% +19% +17% % +11% X % 2% 15% 1% 5% % eksport - wolumen zmiana r/r (P. oś) 4 źródło: GUS, MRiRW, KE, Eurostat, PKO Bank Polski

5 Owoce i warzywa Wysoki poziom zapasów jabłek w Polsce Owoce i warzywa Wg WAPA zapasy jabłek w Polsce na początku grudnia 216 r. wynosiły 1,46 mln t i były o 2,7% niższe w relacji do rekordowych w 215 r. Zmiana poziomu zapasów nie jest spójna z danymi GUS mówiącymi o 14-proc. wzroście produkcji w Polsce. Niemniej, wg TRSK (Towarzystwo Rozwoju Sadów Karłowych) krajowe zbiory jabłek w 216 r. ukształtowały się na poziomie zbliżonym do 215 r. (4 mln t). Niższy w ujęciu rocznym poziom zapasów w Polsce dawałby podstawy do oczekiwania wyższego poziomu cen w 1h17. Obecnie ceny jabłek, według monitoringu MRiRW, utrzymują się jednak na znacznie niższym r/r poziomie. Wg ERiGŻ-PB, w krajowych skupach w grudniu 216 r. za 1 kg jabłek oferowano średnio,93 tj. o 15% mniej niż w grudniu 215 r. (jabłka deserowe). Z drugiej strony dynamika wzrostu cen była dość wysoka w 4q16 co może być przyczyną mniejszej w stosunku do oczekiwań podaży jabłek w Polsce. Ważnym czynnikiem wpływającym na ceny w kraju jest zmniejszenie przez Komisję Europejską ilości jabłek, które mogą być wycofane z rynku, z 296 w sezonie poprzednim do nieco ponad 9. W tym kontekście spadek zapasów w relacji rocznej o nieco ponad 4 oznacza, że ilość owoców, która musi zostać sprzedana na rynku jest znacznie wyższa r/r. Kształtowanie się cen jabłek w kolejnych miesiącach zależeć będzie od dynamiki dalszego upłynniania zapasów. To z kolei będzie uwarunkowane możliwością eksportu na rynki wschodnie m.in. do Białorusi. W minionym sezonie (215/216) Białoruś, przy zamkniętym rynku rosyjskim, była największym odbiorcą jabłek z Polski (43% eksportu ogółem). Wstępne dane Eurostat mówią o ożywieniu handlu zagranicznego jabłkami z Polski w 2h16, niemniej zmiany w jego wolumenie na początku sezonu nie świadczą o możliwościach znacznego zwiększenia eksportu w 1h17. Oczekujemy, że spadek cen jabłek może sprzyjać wzrostowi wolumenu eksportu w sezonie 216/217. Nie można spodziewać się jednak znacznego wzrostu wartości sprzedaży zagranicznej tych owoców. Popyt na rynkach zagranicznych jest dość stabilny. Możliwości sprzedaży na rynki pozauropejskie wciąż są ograniczone. Udział rynków pozaeuropejskich w strukturze polskiego eksportu stanowi niespełna 4% ogólnej sprzedaży tych owoców z Polski. Czynnikiem pozytywnym z punktu widzenia popytu na polskie jabłka są mniejsze zapasy w pozostałych krajach UE (-4,4% r/r). Niemniej, nie jest to również spadek, który pozwoli na silny wzrost popytu na polskie jabłka i rozwiązanie problemu wysokiej podaży na rynku krajowym. Możliwe zatem, że część zbiorów zalegających w chłodniach w 1h17, podobnie jak przed rokiem, w dużym stopniu będzie zagospodarowane przez sektor przetwórczy. Miesięczne ceny skupu owoców i warzyw do konsumpcji bezpośredniej w kraju 2,5 2, 1,5 1,,5,,6,5,4,3,2,1, cebula marchew jabłka Ceny skupu jabłek do przetwórstwa i ceny ZSJ w eksporcie z Polski EUR/kg 1,8 1,6 1,4 1,2 1,,8,6,4 X X X X jabłka do przetwórstwa (L) Ceny mrożonych owoców w eksporcie z Polski mln EUR Eksport owoców i warzyw z Polski źródło: ZEO ERiGŻ-PB, MRiRW, MF, Eurostat, PKO Bank Polski EUR/kg 1,6 1,4 1,2 1,,8,6,4 zagęszczony sok jabłkowy (P) truskawki wiśnie 212/13 213/14 214/15 215/16 -X warzywa owoce X 216 5

6 1q11 3q11 1q12 3q12 1q13 3q13 1q14 3q14 1q15 3q15 1q16 3q16 Ceny w rolnictwie Słaba koniunktura na rynkach rolnych nie sprzyjała inwestycjom rolniczym w 216 r. Otoczenie rolnictwa Spadek dochodów rolniczych oraz relatywnie niski poziom wsparcia budżetowego w 216 r. przełożyły się na spadek aktywności inwestycyjnej w rolnictwie. Według danych Polskiego Związku Przemysłu Motoryzacyjnego (PZPM) w 216 r. liczba rejestracji nowych ciągników rolniczych zmalała o 29% r/r do 8,77 tys. szt. i była jednocześnie o 64% niższa niż w rekordowym 212 r. Liczba pierwszych rejestracji przyczep rolniczych zmniejszyła się o 52% r/r do 2,97 tys. szt. Na niskie dochody rolników wpływała nienajlepsza koniunktura na rynkach surowców rolnych. Niższe niż przed rokiem przeciętne ceny mleka wpłynęły na spadek opłacalności chowu krów mlecznych. Obniżkę rentowności zanotowały również gospodarstwa ogrodnicze. W 216 r. niskie były ceny jabłek, owoców miękkich do przetwórstwa oraz warzyw w wyniku wzrostu krajowej podaży tych produktów. Obniżają się również dochody producentów drobiu, na co wpływ ma ujemna dynamika cen kurcząt, jak też w ostatnim sezonie indyków, przy relatywnie stabilnych, choć niskich cenach pasz. Wzrost dochodów mogły zanotować natomiast gospodarstwa prowadzące chów trzody chlewnej. W wyniku spadku sprzedaży środków trwałych dla rolnictwa, pogorszyły się wyniki finansowe firm zajmujących się produkcją oraz handlem maszynami rolniczymi. Zmniejszeniu przychodów firm wspomnianych branż w 16 towarzyszył dość silny spadek wyniku finansowego oraz rentowności sprzedaży. Warto odnotować, że rentowność przedsiębiorstw osiągnęła najniższy poziom na tle ostatnich 5 lat. W 217 r. sytuacja na niektórych rynkach rolnych sprzyjać może wzrostowi inwestycji. Przeciętne ceny mleka oraz trzody chlewnej będą prawdopodobnie wyższe r/r. Czynnikiem in plus będzie także większa dostępność środków w ramach PROW , którego wdrażanie w ostatnich dwóch latach przebiegało dość wolno. Zgodnie z harmonogramem ARiMR w 1h17 planowany jest nabór wniosków m. in. na Modernizację gospodarstw rolnych, czy też Premie dla młodych rolników. Grudniowe oczekiwania CEMA (Europejskie Stowarzyszenie Producentów Maszyn Rolniczych) dotyczące sytuacji na rynku maszyn rolniczych nie są zbyt optymistyczne dla Polski. Stowarzyszenie oczekuje jednak, że przychody branży producentów maszyn w 217 r. w Europie nieznacznie się zwiększą. W grudniu 216 r. 47% firm z branży w Europie oczekiwało wzrostu przychodów w 217 r. wobec 3%, które spodziewały się ich spadku. Nastroje producentów w Polsce były nieco gorsze, gdyż obniżenia przychodów w 217 r. oczekiwało aż 4% firm branży Rejestracje nowych ciągników i przyczep rolniczych szt. przyczepy rolnicze (L) źródło: PZPM, FAO, PKO Bank Polski Wyniki finansowe producentów maszyn rolniczych jedn Przychody ogółem mln zł Udział kosztów w p rzychodach Udział eksp ortu w p rzychodach % % Wynik finansowy netto mln zł ROS netto % 6,39 6,2 5,22 5,18 4,64 3,25 ROE % 19,78 18,47 13,9 11,56 11,23 6,1 Podwyższona p łynność x,96,8 1,6 1,12 1,11 1,23 Zadłużenie mln zł Nakłady inwestycyjne mln zł Liczb a jednostek szt źródło: PONT nfo, GUS, firmy o liczbie pracujących 25 i więcej; PKO Bank Polski Wyniki finansowe sprzedaży hurtowej maszyn rolniczych jedn Przychody ogółem mln zł Udział kosztów w p rzychodach indeks cen FAO (P) % Wynik finansowy netto mln zł ROS netto % 4,5 1,86 2,4 1,72 2,62 1,52 ROE % 18,4 7,49 7,8 7,13 11,58 5,4 Podwyższona p łynność x,53,5,52,65,67,61 Zadłużenie mln zł Nakłady inwestycyjne mln zł 34,91 33,19 34,79 53,8 42,76 21,62 Liczb a jednostek szt źródło: PONT nfo, GUS, firmy o liczbie pracujących 5 i więcej; PKO Bank Polski szt. ciągniki rolnicze (L) Niniejszy materiał ma charakter informacyjny, jest przeznaczony wyłącznie dla klientów Grupy PKO Banku Polskiego i nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny. nformacje zawarte w niniejszym materiale nie mogą być traktowane, jako propozycja nabycia jakichkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia pomocy prawnej. Grupa PKO BP SA dołożyła wszelkich starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. Klienci Grupy PKO BP SA ponoszą odpowiedzialność za skutki swoich decyzji inwestycyjnych, podjętych z uwzględnieniem informacji zamieszczonych w niniejszym materiale. Niniejszy materiał został przygotowany i/lub przekazany przez Powszechną Kasę Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna, zarejestrowany w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 26438; NP: REGON: ; kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 25 zł