Comparison of the predictive value of digital examination (Bishop s score) and ultrasound evaluation for labor induction success
|
|
- Antonina Pawłowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ginekol Pol. 2010, 81, P R A C E O R Y G I N A L N E Porównanie wartości prognostycznej badania klinicznego (skala Bishopa) z oceną ultrasonograficzną szyjki macicy w przewidywaniu przebiegu indukcji porodu Comparison of the predictive value of digital examination (Bishop s score) and ultrasound evaluation for labor induction success Sieroszewski Piotr 1, Banach Renata 2 1 Klinika Medycyny Płodu i Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 2 Klinika Ginekologii Operacyjnej i Endoskopowej ICZMP w Łodzi Streszczenie Cel pracy: Odpowiednie przygotowanie szyjki macicy do porodu ma decydujące znaczenie dla powodzenia indukcji. Celem badania było porównanie wartości predykcyjnej badania klinicznego (skali Bishopa) i oceny ultrasonograficznej szyjki macicy w przewidywaniu powodzenia indukcji porodu. Materiał i metoda: Badanie przeprowadzono w Klinice Perinatologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi w latach Do badania włączono 101 ciężarnych. Wyniki: Porównując podgrupę pacjentek z indukcją udaną i nieudaną, największą różnicę zaobserwowaliśmy dla ogólnej oceny w skali Bishopa (7,21 w porównaniu z 5,4 punktów; p<0,001). W ocenie ultrasonograficznej najistotniejsze różnice zanotowaliśmy w ocenie średnicy szyjki (55,5 vs 51,6mm; p<0,01) i szerokości ujścia wewnętrznego (8,64 vs 3,28mm; p<0,001). Zauważyliśmy istotną korelację między wynikami indukcji porodu a kształtem kanału szyjki (p<0,001) i tylnym kątem szyjkowym (p<0,001). Ultrasonograficzne pomiary szerokości ujścia wewnętrznego (p<0,001; punkt odcięcia: 4,5mm), długości szyjki (p,0,001; punkt odcięcia 23,5 mm) i kształt kanału szyjki (p<0,001; kształt Y w 36,21%) były najistotniejszymi niezależnymi czynnikami pozwalającymi przewidzieć powodzenie indukcji porodu. Opierając się na skali Bishopa stworzyliśmy podobną skalę dla parametrów ultrasonograficznych (całkowita punktacja 10). Całkowita ocena parametrów ultrasonograficznych z punktem odcięcia 4,5 punktu była istotnym statystycznie czynnikiem pozwalającym przewidzieć powodzenie indukcji porodu (p<0,001). Wniosek: Ultrasonograficzna ocena szyjki macicy ma istotnie lepszą wartość predykcyjną w przewidywaniu powodzenia indukcji porodu w porównaniu ze skalą Bishopa. Słowa kluczowe: dojrzewanie szyjki macicy / indukcja porodu / skala Bishopa / / badanie ultrasonograficzne / Adres do korespondencji: Piotr Sieroszewski Klinika Medycyny Płodu i Ginekologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Łódź, ul. Wileńska 37 tel advances@csk.umed.lodz.pl Otrzymano: Zaakceptowano do druku: Polskie Towarzystwo Ginekologiczne 105
2 P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2010, 81, Sieroszewski P, et al. Abstract Aim: Cervical ripening is the main factor of success in the induction of labor. The aim of the study was to compare predictive value of digital examination (Bishop s score) and ultrasound evaluation for labor induction success. Material and methods: The study was carried out in the Fetal Medicine Department of Medical University of Lodz between pregnant women comprised the study group. Results: Comparing the subgroups with successful and unsuccessful labor induction, the main differences were observed in the entire Bishop s score (7.21 versus 5.4 points; p<0.001). Ultrasound measurements demonstrated significant differences in the cervical diameter (55.5 vs. 51.6mm; p<0.01) and internal os (8.64 vs. 3.28mm; p<0.001). We noticed a significant correlation between the outcome of the labor induction and the shape of the canal (p<0.001), as well as the posterior cervical angle (p<0.001). Ultrasound measurements of the internal os width (p<0.001; cut-off point: 4.5mm), the length (p<0.001; cut-off point: 23.5mm) and shape of the cervical canal (p<0.001; Y shape in 36.21%), were significant independent factors in the prediction of labor induction. Following the Bishop s score model, we created a similar score for the ultrasound measurements (total -10 points). The entire score of the ultrasound measurements with the cut-off value: 4.5 points, was found to be a significant factor (p<0.001) predicting the success of labor induction. Conclusion: The ultrasound evaluation of the cervix demonstrates significantly better predictive value in the prognosis of labor induction comparing to the Bishop s score. Key words: cervical ripening / induced labor / Bishop score / ultrasonography / Wstęp Indukcja porodu polega na wywołaniu czynności skurczowej macicy zanim pojawi się ona spontanicznie. Jej celem jest poród drogami natury. Częstość wykonywanych indukcji waha się od 9 do 28% i w ostatnich latach sukcesywnie wzrasta [1]. Kiedy istnieją wskazania medyczne do ukończenia ciąży, mówimy o indukcji terapeutycznej. Wskazaniami matczynymi do indukcji porodu są wszystkie te sytuacje, w których dalsza kontynuacja ciąży jest niebezpieczna dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej. O wskazaniach płodowych mówimy, gdy kontynuowanie ciąży jest obarczone większym ryzykiem, niż jej zakończenie, bez względu na czas jej trwania. Wyróżniamy także indukcję elektywną, którą przeprowadza się w ciąży donoszonej, w pełnym dobrostanie matki i płodu. Najistotniejszym elementem decydującym o skuteczności indukcji porodu jest odpowiednio przygotowana część pochwowa szyjki macicy [2]. Twarda, niepodatna, sformowana szyjka macicy nie tylko uniemożliwi pomyślne zakończenie indukcji porodu, ale jeszcze może stworzyć zagrożenie dla zdrowia i życia matki i płodu. Do oceny dojrzałości szyjki macicy wykorzystuje się badanie kliniczne z oceną szyjki w skali punktowej Bishopa oraz badanie ultrasonograficzne szyjki. W dostępnym piśmiennictwie istnieją rozbieżności co do skuteczności przewidywania powodzenia indukcji z zastosowaniem skali Bishopa oraz badania ultrasonograficznego [3, 4, 5, 6]. Celpracy Celem niniejszej pracy jest porównanie wartości prognostycznej badania klinicznego w skali Bishopa z oceną ultrasonograficzną szyjki macicy w przewidywaniu przebiegu indukcji porodu. Materiał i metodyka Do prospektywnego badania zakwalifikowano 101 kobiet w ciąży donoszonej. U zdrowych pacjentek, które w normalnym toku postępowania diagnostyczno-terapeutycznego zakwalifikowano do elektywnej indukcji porodu, przeprowadzano badanie kliniczne szyjki macicy w skali Bishopa oraz ocenę ultrasonograficzną szyjki głowicą przezpochwową w okresie do 2 godzin przed planowaną indukcją. W badaniu ultrasonograficznym oceniano: długość kanału szyjki macicy, kształt kanału, szerokość ujścia wewnętrznego, średnicę szyjki macicy na poziomie ujścia wewnętrznego oraz tylny kąt szyjkowy. Pomiary wykonywano według standardów opracowanych przez Nicolaidesa (Fetal Medicine Foundation, Londyn, Wielka Brytania) [7]. Po wprowadzeniu głowicy do pochwy umieszczano ją w przednim sklepieniu, ze zwróceniem uwagi na niewywieranie ucisku na szyjkę. Długość kanału szyjki mierzono po uwidocznieniu szyjki w przekroju podłużnym od ujścia wewnętrznego do zewnętrznego. Kształt kanału szyjki określano jako T gdy ujście wewnętrzne było zamknięte; Y gdy było częściowo rozwarte; V gdy rozwarcie stanowiło połowę długości kanału oraz U gdy zarówno ujście wewnętrzne, jak i zewnętrzne było rozwarte. (Rycina 1, 2). Szerokość ujścia wewnętrznego mierzono w tej samej projekcji. Podobnie średnicę szyjki mierzono na wysokości ujścia wewnętrznego, ustawiając markery na zewnętrznych brzegach szyjki macicy. Tylny kąt szyjkowy oceniano jako ostry lub rozwarty, w zależności od tego jaki kąt tworzyły ze sobą: oś długa szyjki przebiegająca wzdłuż endocervix z osią długą trzonu macicy. Do indukcji kwalifikowano pacjentki w terminie porodu, z tak zwaną przygotowaną do porodu szyjką. Badanie przedmiotowe obejmowało badanie położnicze, z dokładną oceną szyjki macicy w skali Bishopa, to jest jej długości, rozwarcia ujścia wewnętrznego, pozycji punktu prowadzącego w stosunku do linii międzykolcowej, konsystencji szyjki, stosunku do osi pochwy. Indukcję porodu z zastosowaniem oksytocyny przeprowadzano, gdy ocena szyjki macicy w skali Bishopa wynosiła minimum 5 punktów. Do badania zakwalifikowano wyłącznie pacjentki w ciąży donoszonej, pojedynczej, z żywym eutroficznym płodem w położeniu podłużnym główkowym i z zachowanym pęcherzem płodowym. Z badania wyłączono ciężarne w ciążach mnogich, z ciążą obumarłą, przedwczesnym odpływaniem płynu owodniowego oraz ciężarne, które przebyły w przeszłości zabiegi chirurgiczne na szyjce macicy lub cięcie cesarskie. 106 Nr 2/2010
3 Ginekol Pol. 2010, 81, P R A C E O R Y G I N A L N E Porównanie wartości prognostycznej badania klinicznego (skala Bishopa) z oceną ultrasonograficzną szyjki macicy... Rycina 1. Kanał szyjki w kształcie litery V. Rycina 2. Kanał szyjki w kształcie litery U. Do kryteriów wyłączenia zaliczano także wszystkie bezwzględne przeciwwskazania do indukowania porodu, w tym położenie płodu inne niż podłużne główkowe oraz krwawienie z dróg rodnych. Badaną populację podzielono na 2 grupy, w pierwszej grupie znalazły się kobiety ciężarne, u których indukcja zakończyła się porodem w ciągu 24 godzin; w drugiej pacjentki, które nie urodziły w tym czasie, czyli indukcja nie powiodła się. Porównania możliwości diagnostycznych analizowanych zmiennych, czyli parametrów ocenianych w skali Bishopa oraz parametrów ultrasonograficznych dokonano w sposób graficzny poprzez wykreślenie krzywych operacyjno-charakterystycznych ROC. Z metod statystyki wielowymiarowej do analizy wybrano drzewa klasyfikacyjne. Wzorując się na skali Bishopa opracowano analogiczną punktową skalę dla predyktorów ultrasonograficznych. Do tego celu wykorzystano ilorazy szans (OR, odds ratio) na podstawie oceny danych za pomocą analizy regresji logistycznej. Opracowano ranking ważności wpływu poszczególnych zmiennych na udaną indukcję porodu. Dla każdego ilorazu szans OR przedstawiono w tablicy poniżej dodatkowo 95% przedziały ufności. (Tabela I). Wartości OR wyższe od 1 świadczą o pozytywnym znaczeniu predyktora dla sukcesu indukcji. Wyniki Do badania ostatecznie włączono 74 (73,27%) pierwiastki i 27 (26,73%) wieloródek. Średni wiek ciążowy indukowanych ciężarnych wynosił 40,5 tygodnia. Indukcja powiodła się u 58 badanych (57,43%), a niepowodzeniem zakończyła się u 43 (42,57%) pacjentek. Analizując parametry oceniane według skali Bishopa w grupie z indukcją udaną i nieudaną najistotniejsze różnice stwierdzono dla ogólnej punktacji w skali Bishopa (7,21 vs 5,4 punktu; p<0,001) oraz oceny rozwarcia szyjki macicy (1,76 vs 1,14 punktu; p<0,001). Oceniając parametry ultrasonograficzne, największą istotność statystyczną wykazano dla pomiaru szerokości ujścia wewnętrznego (8,64 vs 3,28mm; p<0,001) oraz średnicy szyjki na poziomie ujścia wewnętrznego (55,5 vs 51,6mm; p<0,01). Zaobserwowano także istotną statystycznie zależność między wynikiem indukcji porodu a kształtem kanału szyjki (p<0,001) oraz tylnym kątem szyjkowym (p<0,001). Wykazano, że najistotniejszymi czynnikami wpływającymi na powodzenie indukcji były parametry ultrasonograficzne: ujście wewnętrzne szyjki macicy (p<0,001; punkt odcięcia: 4,5mm), długość szyjki (p<0,001; punkt odcięcia: 23,5mm) oraz kształt kanału szyjki (p<0,001; w grupie indukcji udanej dominował kształt Y (36,21%) oraz parametr kliniczny łączna liczba punktów w skali Bishopa (p<0,001; punkt odcięcia: 5,5). Opracowując analogiczną punktową skalę dla predyktorów ultrasonograficznych wykazano, że najsilniejszym predyktorem była szerokość ujścia wewnętrznego (UW). Dla UW iloraz szans wyniósł aż 11,08. Tabela I. Ilorazy szans (OR) predyktorów ultrasonograficznych. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne 107
4 P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2010, 81, Sieroszewski P, et al. Tabela II. Skala ultrasonograficzna. Oznacza to, że u pacjentek z ujściem wewnętrznym szyjki macicy o szerokości większej lub równej 4,5mm szansa sukcesu indukcji jest ponad 11 razy większa niż u pacjentek z mniejszym rozwarciem ujścia wewnętrznego. Łączna ocena parametrów ultrasonograficznych okazała się istotnym statystycznie (p<0,001) czynnikiem wpływającym na powodzenie indukcji dla wartości powyżej 4,5. Dla tego punktu odcięcia czułość wyniosła 89,7% a swoistość 60,5%. Zatem przy łącznej ocenie ultrasonograficznej powyżej 5 punktów (ze względów praktycznych wynik zaokrąglono) w 89,7% można prawidłowo przewidzieć udaną indukcję. (Tabela II). Porównując łączną ocenę w skali Bishopa z łączną oceną ultrasonograficzną, stwierdzono istotnie lepszą zdolność predykcyjną badania ultrasonograficznego. (Rycina 3, 4). Rycina 3. Łączny ranking predyktorów. Dyskusja W procesie kwalifikacji ciężarnych do indukcji porodu podstawowe znaczenie odgrywa ocena kliniczna szyjki macicy według skali Bishopa. Punktowa ocena poszczególnych parametrów szyjkowych pozwala wnioskować o przygotowaniu szyjki macicy do porodu. Skala Bishopa, mimo że została stworzona ponad 40 lat temu, wciąż nie traci na aktualności. Jednak obecnie medycyna dysponuje nowymi narzędziami diagnostycznymi, które można wykorzystać do oceny szyjki macicy. Rycina 4. Porównanie skuteczności indukcji z zastosowaniem skali Bishopa, skali ultrasonograficznej oraz obu skal łącznie. Wydaje się, że ocena ultrasonograficzna jest bardziej obiektywna niż badanie kliniczne, ale w tej kwestii wciąż nie ma zgodności wśród badaczy [8-11]. W 2004 roku Rane i wsp. przeprowadzili badanie mające na celu ocenić przydatność ultrasonograficznej oceny szyjki macicy przed kwalifikacją do indukcji porodu. Do badania zakwalifikowano 604 ciężarne, u których przed planowaną indukcją porodu oprócz badania klinicznego, oceniano długość szyjki macicy i tylny kąt szyjkowy w badaniu ultrasonograficznym. Wykazano, że przewidywanie porodu fizjologicznego na podstawie badania ultrasonograficznego jest czulszym narzędziem w stosunku do skali Bishopa, przy swoistości 75% i czułości 89% [4, 12]. W innym badaniu, Elghorori i wsp. u 104 ciężarnych w terminie porodu, u których indukowano poród, porównywali subiektywną i obiektywną ocenę szyjki macicy przed indukcją. Na podstawie analizy regresji logistycznej wykazali wyższość parametrów ultrasonograficznych nad klinicznymi w przewidywaniu przebiegu indukcji porodu. Najsilniejszym predyktorem w skali Bishopa była ocena skrócenia szyjki, natomiast w USG ocena długości szyjki macicy, przy czym parametr ultrasonograficzny był istotnie lepszy od klinicznej oceny. W innym badaniu, Tanir i wsp. porównywali przydatność badania palpacyjnego i ultrasonograficznego szyjki macicy w przewidywaniu powodzenia indukcji porodu. Porównując wartości długości szyjki macicy zmierzone ultrasonograficznie w grupie z indukcją udaną i nieudaną uzyskano wartości, odpowiednio 26 mm (95%CI, 27-32) oraz 34 mm (95%CI, 33-38) (p=0,002). Średnia punktacja w skali Bishopa dla grupy indukcji udanej i nieudanej wyniosła odpowiednio 5,4 pt. (95%CI, 5,2-6,2) i 3,1 pt. (95%CI, 2,8-3,5), (p=0,003). Autorzy wykazali, że ocena palpacyjna i ultrasonograficzna szyjki macicy przed indukcją porodu w porównywalny sposób pozwalają przewidywać powodzenie indukcji [13]. Podobne badanie przeprowadzili Pandis i wsp., którzy porównywali wartość badania palpacyjnego i ultrasonograficznego szyjki macicy przed indukcją porodu. Do badania włączono 240 ciężarnych w donoszonej ciąży, które zakwalifikowano do indukcji porodu. 108 Nr 2/2010
5 Ginekol Pol. 2010, 81, P R A C E O R Y G I N A L N E Porównanie wartości prognostycznej badania klinicznego (skala Bishopa) z oceną ultrasonograficzną szyjki macicy... Analiza statystyczna wykazała, że punktem odcięcia, dla którego z dużym prawdopodobieństwem można było przewidzieć udaną indukcję była długość szyjki macicy poniżej 28mm oraz punktacja ogólna w skali Bishopa >3 punktów, przy czym długość szyjki macicy była silniejszym predyktorem niż ocena w skali Bishopa (czułość i swoistość wyniosła odpowiednio: 87% vs 71% oraz 58% vs 77%). Autorzy badania konkludowali, że przewidując powodzenie indukcji porodu lepiej jest więc wykorzystywać ultrasonograficzną ocenę długości szyjki, niż skalę Bishopa [14, 15]. Badanie porównujące przydatność skali Bishopa i badania ultrasonograficznego szyjki macicy przed indukcją porodu przeprowadził także Gabriel i wsp. W badaniu wzięło udział 179 ciężarnych w donoszonej ciąży, u których istniały medyczne wskazania do indukcji porodu. U 29,6% badanych pacjentek indukcja zakończyła się cięciem cesarskim. Ocena w skali Bishopa nie miała wartości predykcyjnej dla sposobu zakończenia porodu (fizjologiczny czy cięcie cesarskie), aczkolwiek cięcie cesarskie obserwowano znacznie częściej, gdy ocena w skali Bishopa była 5. Wśród pacjentek z szyjką ocenioną na >5 punktów w skali Bishopa długość szyjki w badaniu ultrasonograficznym nie miała wartości predykcyjnej. Jednakże u pacjentek z szyjką ocenioną w skali Bishopa 5, długość szyjki <26mm korelowała ze znacznie mniejszym odsetkiem cięć cesarskich (20,6 vs 42,9%; p=0,006). Autorzy wykazali, że długość szyjki mierzona ultrasonograficznie jest lepszym predyktorem cięcia cesarskiego w przebiegu indukcji porodu niż ocena w skali Bishopa [16, 17]. Nie wszyscy autorzy jednak są zgodni co do przewagi badania ultrasonograficznego nad skalą Bishopa. W podobnym metodologicznie badaniu Gonena i wsp., autorzy wykazali, że badanie ultrasonograficzne szyjki macicy nie wpływa na poprawę prognozowania co do powodzenia indukcji w porównaniu z oceną w skali Bishopa (p>0,05) [18, 19]. Podobne wyniki uzyskał Rozenberg i wsp. Autorzy włączyli do badania 266 pacjentek u których indukowano poród między 34 a 41 tygodniem ciąży. Głównym punktem końcowym badania był czas upływający do porodu oraz poród fizjologiczny. Analiza statystyczna wykazała, że tylko ocena w skali Bishopa ma istotny wpływ na wyniki badania, a im wyższa punktacja w skali Bishopa, tym większe prawdopodobieństwo porodu fizjologicznego (współczynnik ryzyka (HR) 1,2, 95%CI: 1,1-1,3). Nie wykazano natomiast wartości predykcyjnej dla oceny ultrasonograficznej (współczynnik ryzyka (HR): 0,99; 95%CI: 0,98-1,0). Podobne wyniki uzyskano analizując czas upływający od indukcji do porodu, gdzie podobnie istotna okazała się tylko ocena w skali Bishopa (odpowiednio HR: 1,2; 95% CI: 1,1-1,4 vs HR: 0,99, 95% CI: 0,98-1,0) [6]. Na podstawie wyników dotyczących oceny w skali Bishopa, porównując dane uzyskane w grupie z indukcją udaną i nieudaną, zauważyliśmy, że najsilniejszymi predyktorami powodzenia indukcji były: ogólna punktacja w skali Bishopa, ocena rozwarcia, skrócenia szyjki oraz jej konsystencja i położenie względem osi pochwy, przy czym największą wartość predykcyjną miała ogólna ocena w skali Bishopa, a z pozostałych parametrów ocena rozwarcia szyjki macicy. Wśród parametrów ultrasonograficznych analizowanych z zastosowaniem krzywych operacyjno-charakterystycznych ROC największe znaczenie miał pomiar szerokości ujścia wewnętrznego, ocena długości kanału szyjki macicy oraz jej średnica. Należy jednak zwrócić uwagę, że porównując krzywe ROC uzyskane dla parametrów ocenianych klinicznie (skala Bishopa) i ultrasonograficznie zauważyć można, że dwa najsilniejsze predyktory ultrasonograficzne przewyższały wartość najlepszego predyktora klinicznego, tj. łącznej oceny w skali Bishopa. Warto zauważyć, że wyniki uzyskane przez większą część cytowanych w niniejszej pracy autorów są zbieżne z uzyskanymi przez nas, to znaczy ocena ultrasonograficzna przewyższa ocenę kliniczną szyjki, jeśli chodzi o wartość predykcyjną przebiegu indukcji porodu. Należy jednak podkreślić, że wszyscy cytowani autorzy oceniali w badaniu ultrasonograficznym wyłącznie długość szyjki macicy, podczas gdy my mierzyliśmy także inne parametry szyjki, a największą wartość predykcyjną uzyskano dla szerokości ujścia wewnętrznego, istotne znaczenie miały też średnica szyjki na poziomie ujścia wewnętrznego oraz kształt kanału i tylny kąt szyjkowy [20-24]. W związku z tym postanowiliśmy stworzyć skalę ultrasonograficzną oceny szyjki macicy przed indukcją porodu na wzór skali Bishopa. Opierając się na metodzie analizy regresji logistycznej porównaliśmy wartość predykcyjną poszczególnych parametrów ultrasonograficznych i stwierdziliśmy, że zdolność przewidywania indukcji za pomocą szerokości ujścia wewnętrznego jest 3 razy większa niż średnicy szyjki. Wykazaliśmy, że łączna punktowa ocena w skali ultrasonograficznej jest istotnym statystycznie czynnikiem wpływającym na powodzenie indukcji. Dla punktu odcięcia 5 czułość wyniosła 89,7%, a swoistość 60,5%. A zatem łączna ocena w skali ultrasonograficznej 5 punktów pozwala w 89,7% prawidłowo przewidzieć udaną indukcję porodu. Badanie wykazało więc wyższość oceny ultrasonograficznej nad kliniczną oceną szyjki w skali Bishopa. Należy podkreślić jednak, że łączna ocena w skali Bishopa i ultrasonograficzna jest bardziej precyzyjna niż sama ocena ultrasonograficzna. Z pewnością w procesie kwalifikacyjnym do indukcji porodu nie należy więc odrzucać badania palpacyjnego w skali Bishopa, natomiast warto podkreślić, że jego wartość i zdolność trafnego przewidywania powodzenia indukcji porodu istotnie podnosi ultrasonograficzna ocena szyjki macicy. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono opracowania na temat ultrasonograficznej punktowej skali oceny przygotowania szyjki macicy do porodu, wzorowanej na skali Bishopa. Większość autorów, porównując zdolność predykcyjną skali Bishopa i badania ultrasonograficznego ocenia wyłącznie długość szyjki macicy mierzoną ultrasonograficznie. My dodaliśmy do tego szerokość ujścia wewnętrznego, średnicę szyjki, tylny kąt szyjkowy oraz kształt kanału szyjki macicy. Szczegółowa analiza tych parametrów pozwoliła opracować punktową skalę oceny szyjki w badaniu ultrasonograficznym. Wnioski 1. Opracowana skala ultrasonograficzna posiada lepszą wartość predykcyjną dla sukcesu indukcji porodu w porównaniu ze skalą Bishopa. 2. Połączenie skali Bishopa z ultrasonograficzną skalą oceny szyjki stanowi precyzyjną metodę prognostyki indukcji porodu, która może znaleźć zastosowanie w praktyce klinicznej. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne 109
6 P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2010, 81, Sieroszewski P, et al. Badania przeprowadzone w ramach finansowania z funduszy Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego - nr rej. grantu: N /1354. Piśmiennictwo 1. American College of Obstetricians and Gynecologist. Induction of Labour. ACOG practice bulletin, No. 10, November Hayes E, Weinstein L. Improving patient safety and uniformity of care by a standardized regimen for the use of oxytocin. Am J Obstet Gynecol. 2008, 198, 622.e Rane S, Guirgis R, Higgins B, [et al.]. Models for the prediction of successful induction of labor based on pre-induction sonographic measurement of cervical length. J Matern Fetal Neonatal Med. 2005, 17, Bartha J, Romero-Carmona R, Martinez-Del-Fresno P, [et al.]. Bishop score and transvaginal ultrasound for preinduction cervical assessment: a randomized clinical trial. Ultrasound Obstet Gynecol. 2005, 25, Rozenberg P, Chevret S, Chastang C, [et al.]. Comparison of digital and ultrasonographic examination of the cervix in predicting time interval from induction to delivery in women with a low Bishop score. BJOG. 2005, 112, Rane S, Pandis G, Guirgis R, [et al.]. Pre-induction sonographic measurement of cervical length in prolonged pregnancy: the effect of parity in the prediction of induction-to-delivery interval. Ultrasound Obstet Gynecol. 2003, 22, Doherty L, Norwitz E. Prolonged pregnancy: when should we intervene? Curr Opin Obstet Gynecol. 2008, 20, Wilmink F, Wilms F, Heydanus R,[et al.]. Fetal complications after placement of an intrauterine pressure catheter: a report of two cases and review of the literature. J Matern Fetal Neonatal Med. 2008, 6, Bansil P, Kuklina E, Whiteman M, [et al.]. Eating disorders among delivery hospitalizations: prevalence and outcomes. J Womens Health (Larchmt). 2008, 17, Norwitz E, Snegovskikh V, Caughey A. Prolonged pregnancy: when should we intervene? Clin Obstet Gynecol. 2007, 50, Rane S, Guirgis R, Higgins, [et al.]. Models for the prediction of successful induction of labor based on pre-induction sonographic measurement of cervical length. J Matern Fetal Neonatal Med. 2005, 17, Elghorori M, Hassan I, Dartey W, [et al.]. Comparison between subjective and objective assessments of the cervix before induction of labour. J Obstet Gynaecol. 2006, 26, Oboro V, Isawumi A, Akinola S, [et al.]. Factors predicting failure of labour induction. Niger Postgrad Med J. 2007, 14,: Pandis G, Papageorghiou A, Otigbah C, [et al.]. Randomized study of vaginal misoprostol (PGE(1)) and dinoprostone gel (PGE(2)) for induction of labor at term. Ultrasound Obstet Gynecol. 2001, 18, Rane S, Pandis G, Guirgis R [et al.]. Pre-induction sonographic measurement of cervical length in prolonged pregnancy: the effect of parity in the prediction of induction-to-delivery interval. Ultrasound Obstet Gynecol. 2003, 22, Gabriel R, Darnaud T, Gonzalez N, [et al.]. Transvaginal ultrasonography of the uterine cervix before induction of labor. Gynecol Obstet Fertil. 2001, 29, Gonen R, Degani S, Ron A. Prediction of successful induction of labor: comparison of transvaginal ultrasonography and the Bishop score. Eur J Ultrasound. 1998, 7, Gonen R, Samberg I, Degani S. Intracervical prostaglandin E2 for induction of labor in patients with premature rupture of membranes and an unripe cervix. Am J Perinatol. 1994, 11, Yanik A, Gülümser C, Tosun M. Ultrasonographic measurement of cervical length in predicting mode of delivery after oxytocin induction. Adv Ther. 2007, 24, Debski R, Kamiński K, Marianowski L. Misoprostol in gynecology--utilization, role and adverse effects. Ginekol Pol. 2003, 74, Leszczyńska-Bystrzanowska J, Krynicki E, Wocial B, [i wsp.]. Serum PGF2 alpha concentration during tocolysis effected with Salbupart Polfa in imminent premature labour. Mater Med Pol. 1988, 20, Droulez A, Girard R, Dumas A, [et al.]. Prediction of successful induction of labour: a comparison between fetal fibronectin assay and the Bishop score. J Gynecol Obstet Biol Reprod (Paris). 2008, 37, Smith G, Celik E, To M, i wsp[et al.]. Fetal Medicine Foundation Second Trimester Screening Group. Cervical length at mid-pregnancy and the risk of primary cesarean delivery. N Engl J Med. 2008, 358, Poręba R, Brązert J, Chazan B, [i wsp.]. Polish Gynecological Society. Polish Gynecological Society s recommendations regarding cesarean section. Ginekol Pol. 2008, 79, Nr 2/2010
Czynniki ryzyka niepowodzenia planowej indukcji porodu u ciężarnych po 41. tygodniu ciąży
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 3, 137-142, 2011 Czynniki ryzyka niepowodzenia planowej indukcji porodu u ciężarnych po 41. tygodniu ciąży MARTA KOSTRZEWA 1, WALDEMAR KRZESZOWSKI
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoCzynniki rokownicze dla porodu drogami natury u ciężarnych po przebytym cięciu cesarskim
Kliniczna Perinatologia i Ginekologia, tom 43, zeszyt 4, 40-44, 2007 Czynniki rokownicze dla porodu drogami natury u ciężarnych po przebytym cięciu cesarskim SŁAWOMIR ŚWIDERSKI, ALEKSANDRA MAJEWSKA, JOANNA
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności cewnika Foleya w preindukcji porodu
Ginekol Pol. 2010, 81, 31-36 P R A C E O R Y G I N A L N E poło nictwo Ocena skuteczności cewnika Foleya w preindukcji porodu Effectiveness of intracervical catheter as a labor preinduction method Patro-Małysza
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności i bezpieczeństwa preindukcji porodu cewnikiem Foley a
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2013, 84, 180-185 Ocena skuteczności i bezpieczeństwa preindukcji porodu cewnikiem Foley a Evaluation of the efficacy and safety of Foley catheter pre-induction
Bardziej szczegółowoElastography for predicting preterm delivery in patients with short cervical length at weeks of gestation: a prospective observational study
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2015, 86, 442-447 Elastography for predicting preterm delivery in patients with short cervical length at 18-22 weeks of gestation: a prospective observational
Bardziej szczegółowoPorównanie skuteczności preindukcji porodu za pomocą cewnika Foleya z obciążeniem z preindukcją przy użyciu żelu z PGE 2
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 1, 34-39, 2013 Porównanie skuteczności preindukcji porodu za pomocą cewnika Foleya z obciążeniem z preindukcją przy użyciu żelu z PGE 2 MARTA BACZYŃSKA,
Bardziej szczegółowoANALIZA WPŁYWU INDUKCJI PORODU CIĄŻ DONOSZONYCH NA SPOSÓB UKOŃCZENIA CIĄŻY ORAZ POURODZENIOWY STAN NOWORODKÓW OCENIANY W SKALI APGAR
Magdalena Jarczak ANALIZA WPŁYWU INDUKCJI PORODU CIĄŻ DONOSZONYCH NA SPOSÓB UKOŃCZENIA CIĄŻY ORAZ POURODZENIOWY STAN NOWORODKÓW OCENIANY W SKALI APGAR STRESZCZENIE Wstęp Indukcja porodu jest wznieceniem
Bardziej szczegółowoThe impact of sweeping the membranes on cervical length and labor: a randomized clinical trial
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2014, 85, 682-687 The impact of sweeping the membranes on cervical length and labor: a randomized clinical trial Wpływ oddzielenia błon płodowych na długość szyjki
Bardziej szczegółowoRola stosunku seksualnego w indukcji porodu
Rola stosunku seksualnego w indukcji porodu Teoretyczne podstawy wpływu aktywności seksualnej na indukcję porodu Aktywność seksualna w okresie terminu porodu może prowadzić do przyśpieszenia dojrzewania
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL
Ultrasonograficzna ocena unaczynienia oraz objętości szyjki macicy u kobiet ciężarnych z użyciem techniki 3D Power Doppler oraz programu VOCAL STRESZCZENIE. Obecnie stosowane, standardowe metody diagnostyczne
Bardziej szczegółowoOcena długości szyjki macicy w predykcji porodu przedwczesnego w populacji niskiego i wysokiego ryzyka
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 1, 11-15, 2011 Ocena długości szyjki macicy w predykcji porodu przedwczesnego w populacji niskiego i wysokiego ryzyka MIROSŁAW WIELGOŚ, IWONA SZYMUSIK
Bardziej szczegółowolek. Wojciech Mańkowski Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. med. Edward Wylęgała
lek. Wojciech Mańkowski Zastosowanie wzrokowych potencjałów wywołanych (VEP) przy kwalifikacji pacjentów do zabiegu przeszczepu drążącego rogówki i operacji zaćmy Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 1, zeszyt 2, 98-102, 2008 Ocena ryzyka nieprawidłowego neurologicznego rozwoju dzieci urodzonych przedwcześnie w zależności od drogi porodu TOMASZ MACIEJEWSKI
Bardziej szczegółowoDalsze losy dzieci ze stwierdzonym prenatalnie poszerzeniem przezierności karkowej oraz prawidłowym kariotypem
Dalsze losy dzieci ze stwierdzonym prenatalnie poszerzeniem przezierności karkowej oraz prawidłowym kariotypem Long-term follow-up of children with prenatally found increased nuchal translucency and normal
Bardziej szczegółowoIndukcja porodu algorytmy kliniczne. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników
REKOMENDACJE Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018 tom 3, nr 1, strony 23 29 Copyright 2018 Via Medica ISSN 2451 0122 Indukcja porodu algorytmy kliniczne. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Ginekologów
Bardziej szczegółowoMetody oceny postępu porodu we współczesnym położnictwie
Metody oceny postępu porodu we współczesnym położnictwie Methods of evaluating labor progress in contemporary obstetrics I Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM, Warszawa, Polska Streszczenie Poród jest
Bardziej szczegółowoZastosowanie cewnika Foleya do preindukcji porodu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 3, 143-148, 2011 Zastosowanie cewnika Foleya do preindukcji porodu JOLANTA PATRO-MAŁYSZA, BOŻENA LESZCZYŃSKA-GORZELAK, BEATA MARCINIAK, ANNA MICHAŁOWSKA,
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim
Lek. med. Izabela Wnuczek-Mazurek Ultrasonograficzna ocena wzrastania płodów w I i II trymestrze ciąży w populacyjnym programie badań prenatalnych wad wrodzonych w regionie lubelskim Promotor: Dr hab.
Bardziej szczegółowoPoród drogą pochwową po cięciu cesarskim
Poród drogą pochwową po cięciu cesarskim Vaginal birth after cesarean delivery Kostrzewa Tomasz 1, Walczak Joanna 2, Więckowska Katarzyna 1 1 Oddział Położniczo-Ginekologiczny, SPZOZ w Łowiczu, 2 Oddział
Bardziej szczegółowoEwolucja wskazań do cięć cesarskich w materiale własnym w dwóch przedziałach czasowych w latach oraz
GinPolMedProject 1 (43) 2017: 066-070 ARTYKUŁ ORYGINALNY Ewolucja wskazań do cięć cesarskich w materiale własnym w dwóch przedziałach czasowych w latach 2002-2007 oraz 2008-2014 Jolanta Mazurek-Kantor
Bardziej szczegółowoIs there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report
Is there a relationship between age and side dominance of tubal ectopic pregnancies? A preliminary report Czy istnieje zależność pomiędzy wiekiem i stroną, po której umiejscawia się ciąża ektopowa jajowodowa?
Bardziej szczegółowoZastosowanie elastografii w ocenie szyjki macicy przed indukcją porodu
Zastosowanie elastografii w ocenie szyjki macicy przed indukcją porodu Elastography in the examination of the uterine cervix before labor induction Preis Krzysztof, Świątkowska-Freund Małgorzata, Pankrac
Bardziej szczegółowoAnna Kociszewska. Diagnostyka i leczenie niewydolności cieśniowo szyjkowej w II trymestrze ciąży
Anna Kociszewska Diagnostyka i leczenie niewydolności cieśniowo szyjkowej w II trymestrze ciąży Rozprawa na stopieo naukowy doktora nauk medycznych Promotor: prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Sawicki Katedra
Bardziej szczegółowoIndukcja porodu Gdańsk 2015
Indukcja porodu Gdańsk 2015 Redaktor prowadzący: Olga Strzelec Redakcja: Olga Strzelec Korekta: Dorota Filip, Teresa Moroz, Joanna Niezgoda Projekt okładki: Andrzej Owsiany Skład: Tomasz Hawarra Seria
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoIndukcja (wywoływanie) porodu Informacje dla kobiet w ciąży, ich partnerów i rodzin
Polish translation of Induction of labour - Information for pregnant women, their partners and families Indukcja (wywoływanie) porodu Informacje dla kobiet w ciąży, ich partnerów i rodzin Niniejsza broszura:
Bardziej szczegółowoEvaluation of sonographic assessment of the progress of labor
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2015, 86, 126-131 Evaluation of sonographic assessment of the progress of labor Ocena przydatności ultrasonografii do oceny przebiegu porodu First Chair and Department
Bardziej szczegółowoIndukcja porodu w świetle aktualnego piśmiennictwa
GinPolMedProject 1 (39) 2016: 066-071 ARTYKUŁ POGLĄDOWY Indukcja porodu w świetle aktualnego piśmiennictwa Hubert Huras (A), Małgorzata Radoń-Pokracka (B,F,E), Teresa Górnisiewicz (F), Katarzyna Kuśmierska-Urban
Bardziej szczegółowoWarsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Bardziej szczegółowoOcena przydatności stężenia rozpuszczalnej endogliny jako czynnika predykcyjnego
Ginekol Pol. 2013, 84, 835-840 P R A C E O R Y G I N A L N E Ocena przydatności stężenia rozpuszczalnej endogliny jako czynnika predykcyjnego wystąpienia stanu przedrzucawkowego u ciężarnych z nadciśnieniem
Bardziej szczegółowoPoród po cięciu cesarskim
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 3, 185-194, 2009 Poród po cięciu cesarskim ANETA MALINOWSKA-POLUBIEC, MAŁGORZATA KNAŚ, ROMAN SMOLARCZYK, KRZYSZTOF CZAJKOWSKI Streszczenie Wstęp:
Bardziej szczegółowoMakrosomia płodu jako problem kliniczny rozpoznawanie i postępowanie
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 3, zeszyt 2, 117-123, 2010 Makrosomia płodu jako problem kliniczny rozpoznawanie i postępowanie JULIA ZARĘBA-SZCZUDLIK, EWA ROMEJKO, SAADA AHMED Streszczenie
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i leczenie ciąży ektopowej. Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych
Diagnostyka i leczenie ciąży ektopowej Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych Co to jest ciąża ektopowa? Ciąża ektopowa- lokalizacja Ciąża ektopowa - lokalizacja Najczęstsza lokalizacja bańka jajowodu
Bardziej szczegółowoPomiar kąta twarzowo-szczękowego u płodów pomiędzy 11+0 a 13+6. tygodniem ciąży. Zastosowanie w diagnostyce prenatalnej trisomii 21
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2013, 84, 624-629 Pomiar kąta twarzowo-szczękowego u płodów pomiędzy 11+0 a 13+6. tygodniem ciąży. Zastosowanie w diagnostyce prenatalnej trisomii 21 Frontomaxillary
Bardziej szczegółowoMarzena Woźniak Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie
Marzena Woźniak Rozprawa doktorska na stopień doktora nauk medycznych Temat rozprawy: Ocena, monitorowanie i leczenie zakrzepicy żylnej w okresie ciąży i połogu Streszczenie Okresy ciąży i połogu są wymieniane
Bardziej szczegółowoOCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI
Lek. Dent. Joanna Abramczyk OCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI STRESZCZENIE WSTĘP W praktyce ortodontycznej zatrzymane stałe kły, szczególnie
Bardziej szczegółowowarunkowania porodu drogami natury po przebytym cięciu cesarskim
P R A C A O R Y G I N A L N A Joanna Strzerzyńska, Beata Sztyber, Grażyna Bączek Zakład Dydaktyki Ginekologiczno-Położniczej, Warszawski Uniwersytet Medyczny U warunkowania porodu drogami natury po przebytym
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoEBM w farmakoterapii
EBM w farmakoterapii Dr Przemysław Niewiński Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM we Wrocławiu Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej AM Wrocław EBM Evidence Based Medicine (EBM) "praktyka medyczna
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności karbetocyny i oksytocyny w profilaktyce krwawień poporodowych u kobiet po cięciu cesarskim
Ocena skuteczności karbetocyny i oksytocyny w profilaktyce krwawień poporodowych u kobiet po cięciu cesarskim Evaluation of carbetocin and oxytocin efficacy in prevention of postpartum hemorrhage in women
Bardziej szczegółowoAssessment of patient acceptability of medical treatment in case of non-viable first trimester pregnancy
Assessment of patient acceptability of medical treatment in case of non-viable first trimester pregnancy Ocena akceptacji leczenia zachowawczego w przypadkach ciąży obumarłej w I trymestrze 1st Department
Bardziej szczegółowoJak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży
GRZEGORZ JAKIEL Jak prowadzić poród w 23. tygodniu ciąży I Klinika Położnictwa i Ginekologii Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego w Warszawie Peri- viable birth Poród na granicy przeżywalności AGENDA
Bardziej szczegółowoPoród po cięciu cesarskim kiedy należy się obawiać?
Kliniczna Perinatologia i Ginekologia, tom 43, zeszyt 4, 21-28, 2007 Poród po cięciu cesarskim kiedy należy się obawiać? EWA ROMEJKO-WOLNIEWICZ, ANNA GORSIAK, JULIA ZARĘBA-SZCZUDLIK, KRZYSZTOF CZAJKOWSKI
Bardziej szczegółowoBadania biochemiczne w predykcji porodu przedwczesnego z uwzględnieniem badań własnych
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 4, zeszyt 1, 1621, 2011 Badania biochemiczne w predykcji porodu przedwczesnego z uwzględnieniem badań własnych MARIAN SEMCZUK, ARKADIUSZ KRZYŻANOWSKI Streszczenie
Bardziej szczegółowoRodząca po cięciu cesarskim powtórne cięcie czy poród siłami natury?
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 3, 173-184, 2009 Rodząca po cięciu cesarskim powtórne cięcie czy poród siłami natury? EWA ROMEJKO-WOLNIEWICZ, ANNA GORSIAK, JULIA ZARĘBA-SZCZUDLIK,
Bardziej szczegółowoRekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Cięcie cesarskie
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Cięcie cesarskie Zebranie zespołu ekspertów odbyło się w dniu 16 maja 2008 roku w Poznaniu. Przewodniczący: prof. dr hab. med. Ryszard Poręba Członkowie:
Bardziej szczegółowoMatczyny BMI oraz przyrost masy ciała w ciąży i ich wpływ na wyniki położnicze u kobiet z cukrzycą ciążową
poło nictwo Matczyny BMI oraz przyrost masy ciała w ciąży i ich wpływ na wyniki położnicze u kobiet z cukrzycą ciążową Maternal body mass index and gestational weight gain and their association with perinatal
Bardziej szczegółowoCewnik Foleya w preindukcji porodu na Uniwersyteckim Oddziale Położniczym w Colombo na Sri Lance wyniki oceny klinicznej i zadowolenia pacjentek
GinPolMedProject (43) 7: 59-65 ARTYKUŁ ORYGINALNY Cewnik Foleya w preindukcji porodu na Uniwersyteckim Oddziale Położniczym w Colombo na Sri Lance wyniki oceny klinicznej i zadowolenia pacjentek Malitha
Bardziej szczegółowoBADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI
14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoAgnieszka Antczak-Judycka, Włodzimierz Sawicki, Beata Śpiewankiewicz, Krzysztof Cendrowski
Porównanie skuteczności leczenia szwem szyjkowym oraz pessarium kołnierzowym szyjki macicy u ciężarnych z niewydolnością cieśniowo-szyjkową i zagrażającym porodem przedwczesnym. Agnieszka Antczak-Judycka,
Bardziej szczegółowoGinPolMedProject WSTĘP ŁOŻYSKOWA ALFA-MIKROGLO- BULINA 1 (PAMG-1) Rozpoznanie pęknięcia pęcherza owodniowego przed terminem
GinPolMedProject 1 (51) 2019: 045-049 ARTYKUŁ POGLĄDOWY Porównanie testów z użyciem łożyskowej alfa-mikroglobuliny 1 (PAMG-1) i białka wiążącego typu 1 insulinopodobnego czynnika wzrostu (IGFBP-1) w diagnozowaniu
Bardziej szczegółowoWmedycynie dorosłych badanie fizykalne pacjenta ma
169 5 Przedporodowa ocena płodu za pomocą ultrasonografii: profil biofizyczny płodu Martin R. Chavez, Yinka Oyelese i Anthony M. Vintzileos Technika przeprowadzania oceny profilu biofizycznego Profil biofizyczny:
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE SILIKONOWEGO KRĄŻKA SZYJKOWEGO W LECZENIU NIEWYDOLNOŚCI CIEŚNIOWO-SZYJKOWEJ U KOBIET CIĘŻARNYCH. DR MED.
OPINIA OPINIA DOTYCZĄCA ZASTOSOWANIA SILIKONOWYCH KRĄŻKÓW PRODUKOWANYCH PRZEZ SPÓŁKE Z OO HERBICH MICHAEL Z ZIELONEJ GÓRY U CIĘŻARNYCH W WARUNKACH AMBULATORYJNYCH. W latach 1994 1996 przeprowadzono badania
Bardziej szczegółowoPłocki Zakład Opieki Zdrowotnej, Oddział Ginekologiczno-Położniczy; ordydnator Oddziału: dr med. Romuald Juchnowicz-Bierbasz
Zmiany patologiczne w jamie macicy u kobiet po menopauzie zale noœæ od czasu trwania menopauzy i przesz³oœci ginekologiczno-po³o niczej, u kobiet z krwawieniami i bez krwawieñ Pathology of uterus cavity
Bardziej szczegółowoCiąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków
Ginekol Pol. 2015, 86, 137-142 P R A C E O R Y G I N A L N E Ciąża bliźniacza jako czynnik ryzyka wystąpienia krwawienia do komór bocznych mózgu u noworodków Twin pregnancy as the risk factor for neonatal
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena płodu w tygodniu ciąży
USG W POŁOŻNICTWIE I GINEKOLOGII Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017 tom 2, nr 5, strony 193 198 Copyright 2017 Via Medica ISSN 2451 0122 Ultrasonograficzna ocena płodu w 5. 10. tygodniu ciąży
Bardziej szczegółowoRekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego Cięcie cesarskie
90 Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego Cięcie cesarskie Zebranie zespołu ekspertów odbyło się w dniu 16 maja 2008 roku w Poznaniu Przewodniczący: prof. dr hab. med. Ryszard Poręba Członkowie:
Bardziej szczegółowoinformacje zawarte w tych podrozdziałach są szczególne cenne dla praktyki klinicznej z punktu widzenia diagnostyki różnicowej. Część wstępu dotycząca
Prof. zw. dr hab. n. med. Jacek Brązert Klinika Położnictwa i Chorób Kobiecych Katedra Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu RECENZJA
Bardziej szczegółowoGinPolMedProject 3 (17) Artykuł oryginalny/original article
9 Nowe metody ultrasonograficznej oceny szyjki macicy przed indukcją porodu New methods of ultrasonographic assessment of uterine cervix before an induction of labour Artykuł oryginalny/original article
Bardziej szczegółowoAnaliza bibliometryczna publikacji autorstwa dr hab. n. med. Jarosława Kalinki w postępowaniu o nadanie tytułu naukowego profesora.
Analiza bibliometryczna publikacji autorstwa dr hab. n. med. Jarosława Kalinki w postępowaniu o nadanie tytułu naukowego profesora. Punktacja została wykonana wg list ikacji. Dorobek przedhabilitacyjny
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoAnaliza związku intensywności opieki położniczej z właściwym czasem trwania i zakończeniem ciąży
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 7, zeszyt 2, 81-87, 2014 Analiza związku intensywności opieki położniczej z właściwym czasem trwania i zakończeniem ciąży EWA PIEKARSKA, GRZEGORZ KRASOMSKI,
Bardziej szczegółowoAnaliza wskazań do cięcia cesarskiego w Nowym Szpitalu w Wąbrzeźnie
Analiza wskazań do cięcia go w Nowym Szpitalu w Wąbrzeźnie Analysis of cesarean section indications at New Hospital in Wąbrzeźno STRESZCZENIE Wstęp: Poród zabiegowy wykonany z właściwych wskazań ratuje
Bardziej szczegółowoZależność między przyrostem masy ciała w ciąży, a występowaniem nieprawidłowej masy urodzeniowej noworodków oraz powikłań matczynych
ROZDZIAŁ XIII ZAGROŻENIE ŻYCIA I ZDROWIA CZŁOWIEKA Klinika Położnictwa Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Department of Obstetrics Medical University of Gdansk DARIUSZ LAUTENBACH, AGNIESZKA ROLNIK, ALEKSANDRA
Bardziej szczegółowoKrytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami
Seweryn SPAŁEK Krytyczne czynniki sukcesu w zarządzaniu projektami MONOGRAFIA Wydawnictwo Politechniki Śląskiej Gliwice 2004 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE 5 1. ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W ORGANIZACJI 13 1.1. Zarządzanie
Bardziej szczegółowoUniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra Ginekologii, Położnictwa i Onkologii Ginekologicznej Klinika Onkologii Ginekologicznej Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. n. med. Ewa Nowak-Markwitz
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoSLAJDY WYBRANE I ZMODYFIKOWANE POD KĄTEM PREZENTACJI W INTERNECIE
SUM - WLK 2011 WYKŁAD PIĄTY: BIOSTATYSTYKA C.D. Prof. dr hab. med. Jan E. Zejda! UWAGA! SLAJDY WYBRANE I ZMODYFIKOWANE POD KĄTEM PREZENTACJI W INTERNECIE TREŚĆ WYKŁADU Dokumentowanie efektu (analiza danych
Bardziej szczegółowoMasaż szyjki macicy i wywoływanie porodu
Polish Membrane sweeping and induction of labour Masaż szyjki macicy i wywoływanie porodu 01935 384 350 yeovilhospital.nhs.uk Wywoływanie porodu jest zazwyczaj ustalane 13 dni po planowanym terminie porodu.
Bardziej szczegółowoRodzaj przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 1, 12-16, 2009 przyczepu pępowiny a stan urodzeniowy bliźniąt SŁAWOMIR SZYMAŃSKI 1, WITOLD MALINOWSKI 1, ELŻBIETA RONIN-WALKNOWSKA 2 Streszczenie
Bardziej szczegółowoAnaliza kliniczna okołoporodowego wycięcia macicy w latach w Klinice Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej w Bydgoszczy
Ginekol Pol. 0, 85, 9-96 Analiza kliniczna okołoporodowego wycięcia macicy w latach 000-0 w Klinice Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej w Bydgoszczy Clinical Study of Perinatal Hysterectomy
Bardziej szczegółowoPrzebieg cià y i porodu u ci arnych z nadmiernà masà ciała
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2009, 80, 744-751 Przebieg cià y i porodu u ci arnych z nadmiernà masà ciała Pregnancy and delivery course in overweight and obese women Ulman-Włodarz Izabela
Bardziej szczegółowoZastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie
Zastosowanie spektroskopii EPR do badania wolnych rodników generowanych termicznie w drotawerynie Paweł Ramos, Barbara Pilawa, Maciej Adamski STRESZCZENIE Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego
Bardziej szczegółowoSalpingotomia vs salpingektomia porównanie płodności kobiet po operacyjnym leczeniu jajowodowej ciąży ektopowej, 24-miesięczne badanie obserwacyjne
Salpingotomia vs salpingektomia porównanie płodności kobiet po operacyjnym leczeniu jajowodowej ciąży ektopowej, 24-miesięczne badanie obserwacyjne Salpingotomy vs salpingectomy a comparison of women s
Bardziej szczegółowoStudent, który zaliczył przedmiot wie/umie/potrafi:
EFEKTYKSZTAŁCENIA DLA PRZEDMIOTU TECHNIKI POŁOŻNICZE I PROWADZENIE PORODU Numer efektu kształcenia dla przedmiot u (symbol) Student, który zaliczył przedmiot wie/umie/potrafi: Odniesienie do celów przedmiotu
Bardziej szczegółowoRozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Lek. Maciej Jesionowski Efektywność stosowania budezonidu MMX u pacjentów z aktywną postacią łagodnego do umiarkowanego wrzodziejącego zapalenia jelita grubego w populacji polskiej. Rozprawa na stopień
Bardziej szczegółowoCystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka rozwoju odleżyn na podstawie wybranych czynników ryzyka i skali D.Norton Aleksandra Popow, Maria T. Szewczyk, Katarzyna Cierzniakowska, Elżbieta Kozłowska Zakład Pielęgniarstwa Chirurgicznego,
Bardziej szczegółowoIndukcja porodu. Część 2. Przegląd najczęściej stosowanych metod indukcji porodu
Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 6, zeszyt 1, 19-23, 2013 Indukcja porodu. Część 2. Przegląd najczęściej stosowanych metod indukcji porodu JAROSŁAW KALINKA, MARTA KOSTRZEWA Streszczenie Wraz
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych WIEDZA
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: BIOSTATYSTYKA PRAKTYCZNE ASPEKTY STATYSTYKI W BADANIACH MEDYCZNYCH Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów
Bardziej szczegółowoChronotyp i struktura temperamentu jako predyktory zaburzeń nastroju i niskiej jakości snu wśród studentów medycyny
WYDZIAŁ LEKARSKI Chronotyp i struktura temperamentu jako predyktory zaburzeń nastroju i niskiej jakości snu wśród studentów medycyny Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych lek. Łukasz Mokros Praca
Bardziej szczegółowoŁożysko wrośnięte przypadki kliniczne w diagnostyce ultrasonograficznej
Łożysko wrośnięte przypadki kliniczne w diagnostyce ultrasonograficznej Prof. dr hab. med. Marek PIETRYGA Dr n. med. Rafał ICIEK z Kliniki Położnictwa i Chorób Kobiecych i Sekcji USG PTG Nieprawidłowa
Bardziej szczegółowoUltrasonografia diagnostyczna i interwencyjna
Ultrasonografia diagnostyczna i interwencyjna Click to edit Master subtitle style dr hab n. med. Piotr Węgrzyn dr n. med. Robert Bartkowiak lek. Robert Brawura-Biskupski-Samaha I Katedra i Klinika Położnictwa
Bardziej szczegółowoIUGR. prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski
IUGR prof. dr hab. n. med. Krzysztof Sodowski definicja postacie znaczenie diagnostyka monitoring decyzje porodowe mały płód - SGA prawidłowy - brak cech wad, chorób genetycznych, infekcji nieprawidłowy
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 237 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 2 SECTIO D 200 Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoPRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox)
PRZEDWCZESNE PĘKNIĘCIE BŁON PŁODOWYCH (PPBP) (oocystoruptura praecox) 1. Przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PPBP) przerwanie ciągłości pęcherza płodowego przed rozpoczęciem akcji porodowej Czasowe
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowoGinekologia i położnictwo - opis przedmiotu
Ginekologia i położnictwo - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Ginekologia i położnictwo Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-GiPoł Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil
Bardziej szczegółowoWpływ znieczulenia zewnątrzoponowego na poród
Wpływ znieczulenia zewnątrzoponowego na poród The influence of epidural analgesia on the course of labor Weigl Wojciech 1, Szymusik Iwona 2, Borowska-Solonynko Aleksandra 3, Kosińska-Kaczyńska Katarzyna
Bardziej szczegółowoCiąża i poród u kobiet po oszczędzającym chirurgicznym leczeniu raka szyjki macicy
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2015, 86, 700-705 Ciąża i poród u kobiet po oszczędzającym chirurgicznym leczeniu raka szyjki macicy Pregnancy and labor after fertility-sparing surgical management
Bardziej szczegółowoBrzozowska Maria, Kowalska-Koprek Urszula, Kuś Ewa, Berner-Trąbska Marlena, Karowicz-Bilińska Agata
P R A C E O R Y G I N A L N E Ginekol Pol. 2011, 82, 592-597 Analiza wskazań do porodu drogą cięcia cesarskiego noworodków ze skrajnie niską masą urodzeniową (
Bardziej szczegółowoMarkery biochemiczne w diagnostyce prenatalnej
Diagnostyka prenatalna Spała 09.11.2012 Markery biochemiczne w diagnostyce prenatalnej - test podwójny - nowe markery biochemiczne dr hab. n. med. Dariusz Borowski Warszawski Uniwersytet Medyczny rekomendacja
Bardziej szczegółowoWpływ przedwczesnego pęknięcia błon płodowych (PROM) na stan noworodka
Ginekol Pol. 2010, 81, 277-282 P R A C E O R Y G I N A L N E Wpływ przedwczesnego pęknięcia błon płodowych (PROM) na stan noworodka The impact of premature rupture of membranes (PROM) on neonatal outcome
Bardziej szczegółowoWyniki badań dopplerowskich u płodów matek z wczesną i późną postacią stanu przedrzucawkowego
Wyniki badań dopplerowskich u płodów matek z wczesną i późną postacią stanu przedrzucawkowego Results of Doppler examinations in fetuses of mothers with earlyand late-onset preeclampsia Klinika Rozrodczości,
Bardziej szczegółowoDiagnostyka i terapia porodu przedwczesnego
ROZDZIAŁ VI ZDROWIE I DOBROSTAN 1/2015 DOBROSTAN I ZDROWIE 1 Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach, Zakład Propedeutyki Położnictwa Katedry Zdrowia Kobiety School
Bardziej szczegółowoBadania obserwacyjne 1
Badania obserwacyjne 1 Chorobowość Chorobowość (ang. prevalence rate) liczba chorych w danej chwili na konkretną chorobę w określonej grupie mieszkańców (np. na 100 tys. mieszkańców). Współczynnik ten
Bardziej szczegółowoCzy epidemia cięć cesarskich jest wykładnikiem liberalizacji wskazań?
Czy epidemia cięć cesarskich jest wykładnikiem liberalizacji wskazań? Is the epidemic of cesarean sections the result of more liberal indications? Stasiełuk Aleksandra 1, Langowicz Izabela 1, Kosińska-Kaczyńska
Bardziej szczegółowoCENTRUM NAUKI O LAKTACJI im. ANNY OSLISLO
Niemowlęca skala uformowania stolca: proces tworzenia i wyniki Bekkali N, Hamers S, Reitsma J, Van Toledo L, Benninga M. J Pediatr. 2009 Apr;154(4):521-526.e1. tytuł oryginału: Infant Stool Form Scale:
Bardziej szczegółowo