Bioreaktor membranowy. Biodegradacja serwatki
|
|
- Elżbieta Wysocka
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Wrocław, Bioreaktor membranowy Biodegradacja serwatki 1. Wstęp Reaktor membranowy jest rodzajem reaktora działającego w trybie ciągłym, który ma na celu immobilizację objętościową katalizatora. W bioreaktorze membranowym za sprawą filtra membranowego miejsce ma zatrzymanie komórek, a więc ich recyrkulacja. W procesach okresowych komórki rozmnażają się do momentu wystąpienia: 1) Krytycznego stężenia czynnika ograniczającego; zwykle zużycia C lub rozpuszczonego O 2 2) Krytycznego stężenia hamującego wzrost (np. stężenia etanolu w fermentacji alkoholowej lub kwasu mlekowego w fermentacji mlekowej) Komórki są głównym źródłem przemian biochemicznych, dlatego szybkość procesu fermentacji uzależniona jest od koncentracji komórek (maks g. s.m./l). Ograniczenie koncentracji biomasy w bioreaktorze zmniejsza szybkość fermentacji. Stan ten spowodował podjęcie próby przełamania tych barier przez wprowadzenie tzw. kultur o wysokiej koncentracji komórek oraz unieruchomienie komórek na różnego rodzaju nośnikach. Osiągnięcie bardzo wysokich stężeń komórek (wielokrotnie przewyższających ich naturalne stężenie) pozawala na znaczne przyspieszenie procesów fermentacyjnych i zmniejszenie pojemności bioreaktorów, częściowe oczyszczenie metabolitów na membranie lub z innej strony pozyskiwanie z nich produktów. Bioreaktory połączone z zewnętrznym filtrem membranowym nazywane są bioreaktorami membranowymi. Separacja membranowa ma wiele zalet: niskie koszty inwestycyjne i eksploatacyjne, wysoką selektywność rozdziału, łagodne oddziaływanie mechaniczne na komórki, neutralność chemiczna względem pożywek i możliwość pracy ciągłej.
2 Filtr membranowy o przepływie stycznym do przegrody filtracyjnej zatrzymuje cząstki zawiesiny o rozmiarach 0.02 do 10 μ, a więc o wielkości typowych komórek. Przepływ z dużą prędkością styczną do powierzchni membrany zapobiega zjawisku jej polaryzacji i osadzaniu się na jej powierzchni komórek. Najczęściej stosowane membrany zbudowane są z octanu celulozy, polimerów syntetycznych (polisulfonu, polipropylenu) oraz ceramiczne. Te ostatnie wykazują największą wytrzymałość mechaniczną oraz możliwość wielokrotnej sterylizacji. W procesach biotechnologicznych związek między koncentracją biomasy komórkowej i ilością produkowanych przez nią metabolitów może przedstawić się następująco: 1) Metabolity tworzone są w czasie wzrostu biomasy a i ich ilość jest proporcjonalna do stężenia biomasy (matabolity I rzędowe) 2) Metabolity tworzone są równolegle ze wzrostem komórek oraz po zatrzymaniu ich wzrostu w fazie stacjonarnej (metabolizm mieszany) 3) Metabolity tworzone są tylko w fazie stacjonarnej (metabolity II rzędowe). W przemysłach fermentacyjnych metabolity są zwykle wytwarzane równolegle ze wzrostem komórek, przy czym ich wytwarzanie jest wytwarzane przez komórki w fazie stacjonarnej. Ważnym czynnikiem jest czas trwania hodowli i wynikające stąd konsekwencje, objawiające się śmiercią komórek zamkniętych w pętli fermentacyjnej. W rzeczywistości w pożywce mamy mieszaną populację komórek żywych i martwych, co zmniejsza efektywność bioreaktora, utrudniając jednocześnie ciągłą separację komórek. Stan ten wymusza stosowanie częściowego odbioru biomasy komórkowej (ang. bleeding), aby stworzyć miejsce dla nowych komórek. Odbioru dokonuje się pomiędzy bioreaktorem a modułem membranowych. Wielkość strumienia odbioru wynosi zwykle około 2 10% w stosunku do objętości świeżej pożywki wprowadzonej do bioreaktora. Problem związanym ze szybkim przepływem komórek przez układ aparaturowy są mechaniczne oddziaływania, mogące uszkodzić ściany komórkowe mikroorganizmów i w konsekwencji spowodować ich lizę i uwalnianie substancji wewnątrzkomórkowych. Mechaniczne oddziaływania, nazywane siłami ścinającymi, występują tam, gdzie stosuje się intensywne mieszanie lub przetłaczanie cieczy w rurach i innych elementach aparatury. Głównym źródłem takich uszkodzeń są mieszadła mechaniczne (łopatkowe), szczeliny
3 zaworów, elementy pomp, a także wysokie wartości sił ścinających na membranie. Mamy więc do czynienia z konfliktem interesów, gdyż dążenie do dużych wartości strumienia wzdłuż membrany skutkuje ograniczeniem negatywnego zjawiska osadzania się komórek na membranie i jednocześnie powoduje ich niszczenie. Ulokowanie membrany na wylocie z bioreaktora ma głownie na celu zatrzymanie aktywnej biomasy. Do tego celu stosuje się membrany mikrofiltracyjne. Jeśli natomiast, mamy na celu zatrzymanie jeszcze nieprzereagowanego substratu musimy zastosować membranę o mniejszej porowatości, np. ultra- lub nanofiltracyjną. By jednak ograniczyć fouling separacja powinna być dwustopniowa: 1) Separacja mikroorganizmów mikrofiltracja 2) Separacja permeatu uzyskanego z mikrofiltracji w celu odzyskania substratu nanofiltracja Prowadzenia hodowli w reaktorach membranowych może mieć na celu: 1) Obniżenie zawartości pewnych składników (biodegradacja), a więc interesuje nas stężenie strumienia wylotowego z reaktora (permeatu) względem wlotowego generalnie powinno być niższe 2) Produkcja pewnych składników przez mikroorganizmy, a więc interesuje nas obecność i stężenie produktu w permeacie. Reaktor membranowy jest rodzajem reaktora pracującego w systemie ciągłym, a więc w celu jego opracowania należy wcześniej rozpoznać proces podstawowy jakim jest reaktor ciągły. Wydajność takiego procesu jest zazwyczaj wyższa niż hodowli okresowej, a nawet może być korzystny proces półciągły, w którym unika się wysokich częstotliwości mutacji mikrobiologicznych. W procesach półciągłych można również uniknąć trudności związanych z utrzymaniem jałowości procesu. Istota hodowli ciągłej polega na tym, że po wstępnym okresie namnażania drobnoustrojów rozpoczyna się stałe zasilanie hodowli strumieniem świeżego podłoża, połączone z ciągłym odbiorem, przy zachowaniu stałej objętości. Postępowanie takie umożliwia przedłużenie na stosunkowo długi czas logarytmicznej fazy rozwoju drobnoustrojów. Bioreaktory przeznaczone do hodowli drobnoustrojów metodą ciągłą pracują na zasadzie turbidostatu utrzymywania stałego zmętnienia pożywki lub gęstości optycznej bakterii, albo chemostatu, tj. utrzymywania stałego stężenia określonego
4 substratu na stałym poziomie. W hodowli ciągłej ustala się równowaga pomiędzy szybkością zużywania substratu S na syntezę biomasy X a szybkością jej dostarczania: dx Y dt ds dt gdzie: Y współczynnik wydajności ze zużytego substratu Najprostszy model kinetyki zaproponował Monod: max K M C S C S gdzie: μ max maksymalna właściwa szybkość wzrostu w warunkach nielimitowanych, K S stała Monoda, C S stężenie substratu limitującego w równowadze. W przypadku reaktora działającego w trybie ciągłym operuje się pojęciem czasu przebywania czyli: V V gdzie: V objętość reaktora, V - strumień pożywki (=strumień płynu pohodowlanego) Reaktor membranowy jest modyfikacją reaktora ciągłego i polega ona na umieszczeniu membrany na strumieniu wylotowym, by zwiększyć stężenie komórek i tym samym wydajność procesu. 2. Wykonanie eksperymentu Hodowla ciągła Przeprowadzenie biodegradacji serwatki w bioreaktorze membranowym jest skomplikowanym i wieloetapowym procesem. W pierwszej kolejności należy opracować kinetykę dobranego szczepu biodegradującego. W tym celu należy prowadzić hodowle w reaktorze działającym w trybie ciągłym (stały odbiór płynu pohodowlanego przy jednoczesnym dozowaniu pożywki, jaką jest roztwór
5 laktozy) dla różnych stężeń równowagowych laktozy w podłożu (nie dozowaniu!), ponieważ w stanie ustalonym i dla odpowiednio dobranego czasu przebywania, stężenie laktozy w strumieniu wylotowym powinno być stałe. Z racji braku możliwości przeprowadzenia hodowli dla różnych stężeń (różnych wartości τ), podczas laboratorium ograniczymy się do jednego czasu wynoszącego 8h i określimy czy jest wystarczający by zredukować zawartość laktozy w ścieku. Do tego celu należy podłączyć do reaktora (Rys.1) zbiornik (Z1) z rozcieńczoną (wysterylizowaną wodą) serwatką (stężenie zostanie podane w czasie zajęć) i ustawić obroty pompy P1, tak by strumień był odpowiedni dla czasu przebywania wynoszącego 8h (objętość reaktora 1L). W reaktorze znajduje się hodowla szczepu Bacillus licheniformis na podłożu serwatkowym. Odbiór nadmiaru płynu pohodowlanego ma miejsce po osiągnięciu wysokości h1, który jest wysokością przelewu. Rys. 1. Schemat reaktora ciągłego Każda z grup monitoruje stężenie laktozy (DNS), białka (Lowry) oraz biomasy w strumieniu wylotowym z reaktora. Stężenia laktozy oraz białka obliczamy z krzywych standardowych zamieszczonych w instrukcji na temat ultrafiltracji, natomiast stężenie biomasy należy obliczyć na podstawie krzywej standardowej, wykonanej na podstawie oznaczenia zawartości suchej masy: C biomasy [g L -1 ]=0.389 A 550nm Przyjmując, że stan ustalony następuje po 3 wymianach objętości reaktora, grupa realizująca zadanie laboratoryjne w piątek uzyska taki stan. Wszystkie spośród grup powinny wymienić się wynikami, ponieważ każda posiada inne dane:
6 1) Grupa czwartkowa 8 15 czas procesu od 0 do 4h w trakcie pierwszej wymiany objętości 2) Grupa czwartkowa czas procesu od 5 od 9h koniec pierwszej i początek drugiej wymiany objętości uczestnicy pod koniec zajęć muszą podłączyć do reaktora zbiornik pożywki, który musi zasilać reaktor przez noc 3) Grupa piątkowa 8 15 czas procesu początek czwartej wymiany objętości stan ustalony Hodowle okresowe W celu porównania szybkości biodegradowania serwatki z innym szczepem bakteryjnym i rozpoznaniu procesu w fazie startowej należy przeprowadzić monitoring stężenia biomasy, laktozy i białka w kolbach Elrenmayera, w których znajduje się podłoże serwatkowe o stężeniu laktozy podanym przez prowadzącego. Kolby zostaną zaszczepione wspomnianym Bacillus licheniformis oraz dla porównania szczepem z rodzaju Pseudomonas fluorescens. W odstępach 0.5h należy mierzyć wspomniane parametry w kolbach. Reaktor membranowy (realizowany w kolejnym tygodniu zajęciowym ) Kolejnym etapem biodegradacji serwatki jest prowadzenie go w reaktorze membranowym. Za reaktorem działającym w sposób ciągły umieszcza się membranę mikrofiltracyjną (o średnicy porów 0.14μm), która w sposób ciągły zatrzymuje populację komórkową w reaktorze. Retentat z biomasą zawracany jest do bioreaktora, natomiast permeat, to płyn o zredukowanej zawartości szkodliwej dla środowiska laktozy. Podłączenie membrany do reaktora ma miejsce, gdy reaktor (ciągły) pracuje w stanie ustalonym. Warunki ulegną zmianie i ponownie należy poczekać, aż stan procesu się ustabilizuje, w związku z tym monitorujemy zawartość laktozy i białka w permeacie, mierząc te stężenia co 0.5h. Strumień dozowanej serwatki musi być identyczny, jak odbieranego permeatu. Jego wartość musi zostać ustawiona przy pomocy pompy nr (I).
7 Rys. 1. Schemat reaktora membranowego W czasie eksperymentu nie odbieramy nadmiaru biomasy, więc mierzymy jej stężenie w bioreaktorze, pobierając próbkę zawartości reaktora przez specjalnie przygotowaną do tego rurkę, zapewniającą sterylność układu. Szczep B.liecheniformis jest szczep zaliczanym do grupy LAB (lactic acid bacteria), a więc posiada zdolność produkowania kwasu mlekowego z obecnej w serwatce laktozy. Zastosowania systemu membranowego, ma więc podwójne znaczenie zatrzymanie bakterii w strefie reakcji i biodegradację szkodliwej dla środowiska laktozy oraz oddzielenie od płynu pohodowlanego produktu jakim jest kwas mlekowy, jeśli ten aspekt biotechnologiczny byłby w zakresie naszych zainteresowań. Należy więc, sprawdzić, czy faktycznie dobrany szczep produkuje kwas mlekowy i czy jest on obecny w permeacie. W tym celu należy wykonać test Uffelman a: Odmierzamy w probówce 2 ml 2-procentowego roztworu fenolu Do powyższej probówki dodajemy 1M roztworu FeCl 3 aż do momentu uzyskania ciemno-fioletowego koloru. Do tak przygotowanego roztworu kroplami dodajemy płyn pohodowlany uzyskiwany po inkubacji szczepu B.lichenifromis na podłożu serwatkowym W obecności kwasu mlekowego odczynnik zmienia barwę na żółtą
8 3. Wykonanie sprawozdania a) Obliczyć szybkość biodegradowania (dc/dt) dla każdego ze szczepów w fazie logarytmicznego wzrostu bakterii B.lichenifomis oraz P.fluorescense w hodowlach okresowych porównać uzyskane wyniki b) Obliczyć właściwą szybkość wzrostu biomasy dla danej hodowli okresowej dla obu szczepów c) Wykreślić zależność stężenia laktozy, białka oraz biomasy w zależności od czasu dla hodowli okresowych d) Obliczyć współczynnik wydajności biomasy dla obu szczepów (hodowle okresowe) e) Wykreślić zależność stężenia laktozy, białka oraz biomasy w zależności od czasu dla reaktora ciągłego dążącego do stanu ustalonego f) Obliczyć szybkość biodegradowania laktozy i wzrostu biomasy dla czasu przebywania wynoszącego 8h dla szczepu B.licheniformis g) Obliczyć współczynnik wydajności biomasy dla hodowli ciągłej i porównać jego wartość z uzyskaną z wyników dla hodowli okresowej (dla B.licheniformis) h) Wykreślić zależność stężenia laktozy, białka w strumieniu wylotowym w reaktorze membranowym w zależności od czasu i) Wykreślić zależność stężenia biomasy w reaktorze membranowym od czasu j) Określić, czy w płynie pohodowlanym znajduje się kwas mlekowy Opracowała: Dr inż. Magdalena Lech
Bioreaktor membranowy. Produkcja alkoholu przez drożdże Saccharomyces cerevisiae z permeatu serwatki
Wrocław, 4.01.17 Bioreaktor membranowy Produkcja alkoholu przez drożdże Saccharomyces cerevisiae z permeatu serwatki (zajęcia odbywać się będą w sali nr 32 C6) 1. Wstęp Reaktor membranowy jest rodzajem
Bardziej szczegółowoODWRÓCONA OSMOZA. Separacja laktozy z permeatu mikrofiltracyjnego serwatki
Wrocław, 01.12.16 ODWRÓCONA OSMOZA Separacja laktozy z permeatu mikrofiltracyjnego serwatki 1. OPIS PROCESU Podstawowym elementem odróżniającym procesy osmozy od ultrafiltracji są znacznie mniejsze rozmiary
Bardziej szczegółowo1 X. dx dt. W trakcie hodowli okresowej wyróżnia się 4 główne fazy (Rys. 1) substrat. czas [h]
stężenie [g l -1 ] Ćwiczenie 3: Bioreaktor mikrobiologiczny Cel ćwiczenia: Wyznaczanie równania kinetycznego wzrostu mikroorganizmów oraz współczynników stechiometrycznych w hodowli okresowej szczepu Bacillus
Bardziej szczegółowoMIKROFILTRACJA ZAGĘSZCZANIE BIAŁEK SERWATKOWYCH
Wrocław, 16.11.16 MIKROFILTRACJA ZAGĘSZCZANIE BIAŁEK SERWATKOWYCH 1. OPIS PROCESU Procesy membrany stosowane szeroko w przemyśle mleczarskim są często alternatywą dla jednostkowych procesów klasycznej
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. Wprowadzenie do biotechnologii. Rys historyczny. Zakres i znaczenie nowoczesnej biotechnologii. Opracowanie procesu biotechnologicznego. 7. Produkcja biomasy. Białko mikrobiologiczne.
Bardziej szczegółowoODWRÓCONA OSMOZA ODSALANIE SOLANKI
Wrocław, 24.11.15 ODWRÓCONA OSMOZA ODSALANIE SOLANKI 1. OPIS PROCESU Podstawowym elementem odróżniającym procesy osmozy od ultrafiltracji są znacznie mniejsze rozmiary cząstek substancji rozpuszczonych
Bardziej szczegółowoflbbfubiknnbur WZORU UŻYTKOWEGO (12,OPIS OCHRONNY d9) PL (11)62908
flbbfubiknnbur RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12,OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 114581 (22) Data zgłoszenia: 23.01.2004 d9) PL (11)62908 (13) Y1
Bardziej szczegółowoWykład 1. Wprowadzenie do metod membranowych
Wykład 1 Wprowadzenie do metod membranowych Cele metod rozdzielania: 1) 2) 3) zatężania oczyszczanie frakcjonowanie Historia 1855 A. Fick membrany kolodionowe 1866 T. Graham membrany kauczukowe 1950/1960
Bardziej szczegółowoUtylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska
Utylizacja i neutralizacja odpadów Międzywydziałowe Studia Ochrony Środowiska Instrukcja do Ćwiczenia 14 Zastosowanie metod membranowych w oczyszczaniu ścieków Opracowała dr Elżbieta Megiel Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoWPŁYW NIEUSTALONYCH WARUNKÓW PROCESU NA KONSTRUKCJĘ MIKROBIOLOGICZNEGO BIOREAKTORA MEMBRANOWEGO
ANDRZEJ NOWORYTA * WPŁYW NIEUSTALONYCH WARUNKÓW PROCESU NA KONSTRUKCJĘ MIKROBIOLOGICZNEGO BIOREAKTORA MEMBRANOWEGO AN INFLUENCE OF UNSTEADY-STATE CONDITIONS FOR DESIGN OF MICROBIAL MEMBRANE BIOREACTOR
Bardziej szczegółowoREAKTOR MEMBRANOWY DO BIODEGRADACJI LOTNYCH SUBSTANCJI ORGANICZNYCH MEMBRANE REACTOR FOR BIODEGRADATION OF VOLATILE ORGANIC COMPOUNDS
ANDRZEJ NOWORYTA * REAKTOR MEMBRANOWY DO BIODEGRADACJI LOTNYCH SUBSTANCJI ORGANICZNYCH MEMBRANE REACTOR FOR BIODEGRADATION OF VOLATILE ORGANIC COMPOUNDS Streszczenie Lotne substancje organiczne, stanowiące
Bardziej szczegółowoGRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW Ćwiczenie nr 4 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Ze względu na wysokie uwodnienie oraz niewielką ilość suchej masy, osady powstające w oczyszczalni ścieków należy poddawać procesowi
Bardziej szczegółowoC 6 H 12 O 6 2 C 2 O 5 OH + 2 CO 2 H = -84 kj/mol
OTRZYMYWANIE BIOETANOLU ETAP II (filtracja) i III (destylacja) CEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia jest przeprowadzenie procesu filtracji brzeczki fermentacyjnej oraz uzyskanie produktu końcowego (bioetanolu)
Bardziej szczegółowoHODOWLA PERIODYCZNA DROBNOUSTROJÓW
Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest porównanie zdolności rozkładu fenolu lub wybranej jego pochodnej przez szczepy Stenotrophomonas maltophilia KB2 i Pseudomonas sp. CF600 w trakcie prowadzenia hodowli
Bardziej szczegółowoLaboratorium Inżynierii Bioreaktorów
Laboratorium Inżynierii Bioreaktorów Ćwiczenie nr 1 Reaktor chemiczny: Wyznaczanie równania kinetycznego oraz charakterystyka reaktorów o działaniu ciągłym Cele ćwiczenia: 1 Wyznaczenie równania kinetycznego
Bardziej szczegółowo4 Ogólna technologia żywności
Spis treści Przedmowa 7 1. Operacje membranowe, Krzysztof Surówka 9 1.1. Wstęp 9 1.2. Zasada krzyżowej filtracji membranowej 9 1.3. Ogólna charakterystyka operacji membranowych 10 1.4. Membrany - klasy
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 5 MECHANIZMY PROMUJĄCE WZROST ROŚLIN
ĆWICZENIE 5 MECHANIZMY PROMUJĄCE WZROST ROŚLIN CZĘŚĆ TEORETYCZNA Mechanizmy promujące wzrost rośli (PGP) Metody badań PGP CZĘŚĆ PRAKTYCZNA 1. Mechanizmy promujące wzrost roślin. Odczyt. a) Wytwarzanie
Bardziej szczegółowoBIOREAKTORY. Wykład II
BIOREAKTORY Wykład II Bliższa charakterystyka poszczególnych grup i rodzajów Bioreaktorów prof. M. Kamioski WCh PG prof. M. Kamioski r. ak. 2016-17 BIOREAKTORY Podział bioreaktorów pod względem : Budowy
Bardziej szczegółowoTechnologia bioprocesów. procesy up-stream
Technologia bioprocesów procesy up-stream 1. Metody statyczne (okresowe, ang. batch fermentation) polegające na tym, że w czasie rozwoju mikroorganizmów nie doprowadza się świeżych substancji odżywczych
Bardziej szczegółowoMikrofiltracja, ultrafiltracja i nanofiltracja. Katarzyna Trzos Klaudia Zięba Dominika Stachnik
Mikrofiltracja, ultrafiltracja i nanofiltracja. Katarzyna Trzos Klaudia Zięba Dominika Stachnik Procesy membranowe Procesy separacji przebiegające dzięki obecności membrany Zasadą technik mikrofiltracji,
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11)
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 185682 (2 1) Numer zgłoszenia: 317784 (22) Data zgłoszenia: 30.12.1996 (13) B1 (51) IntCl7 C02F 1/44 B01D
Bardziej szczegółowoTECHNIKI MEMBRANOWE W PRZETWÓRSTWIE MLEKA Lidia Zander, Zygmunt Zander
Artykuł opublikowany z niewielkimi zmianami w Ogólnopolskim Informatorze Mleczarskim nr 11/2004 (95) TECHNIKI MEMBRANOWE W PRZETWÓRSTWIE MLEKA Lidia Zander, Zygmunt Zander Uniwersytet Warmińsko-Mazurski
Bardziej szczegółowoSystemy membranowe Pall Microflow do pielęgnacji solanek serowarskich. M. Jastrzębski, P. Ziarko Pall Poland, Warszawa
Systemy membranowe Pall Microflow do pielęgnacji solanek serowarskich. M. Jastrzębski, P. Ziarko Pall Poland, Warszawa Pielęgnacja solanek serowarskich Objętość solanki od kilkudziesięciu m3 wzwyż Zanieczyszczenia
Bardziej szczegółowoInżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16
Inżynieria procesów przetwórstwa węgla, zima 15/16 Ćwiczenia 1 7.10.2015 1. Załóżmy, że balon ma kształt sfery o promieniu 3m. a. Jaka ilość wodoru potrzebna jest do jego wypełnienia, aby na poziomie morza
Bardziej szczegółowoWykład 2. Wprowadzenie do metod membranowych (część 2)
Wykład 2 Wprowadzenie do metod membranowych (część 2) Mechanizmy filtracji membranowej Model kapilarny Model dyfuzyjny Model dyfuzyjny Rozpuszczalność i szybkość dyfuzji Selektywność J k D( c c ) / l n
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 4-5 Mikrobiologiczne kryteria oceny sanitarnej wody
ĆWICZENIA Z GOSPODARKI ENERGETYCZNEJ, WODNEJ I ŚCIEKOWEJ CZĘŚĆ MIKROBIOLOGICZNA Ćwiczenie 4-5 Mikrobiologiczne kryteria oceny sanitarnej wody Część teoretyczna: 1. Kryteria jakości sanitarnej wody przeznaczonej
Bardziej szczegółowoBadania mikrobiologiczne wg PN-EN ISO 11737
Badania mikrobiologiczne wg PN-EN ISO 11737 mgr Agnieszka Wąsowska Specjalistyczne Laboratorium Badawcze ITA-TEST Z-ca Dyrektora ds. Badań Kierownik Zespołu Badań Mikrobiologicznych i Chemicznych Tel.022
Bardziej szczegółowoInterpretacja wyników analiz ilości i obecności drobnoustrojów zgodnie z zasadami badań mikrobiologicznych żywności i pasz?
Wydział Biotechnologii i Nauk o Żywności Seminarium STC 2018 Interpretacja wyników analiz ilości i obecności drobnoustrojów zgodnie z zasadami badań mikrobiologicznych żywności i pasz? Dr inż. Agnieszka
Bardziej szczegółowoOsad nadmierny Jak się go pozbyć?
Osad nadmierny Jak się go pozbyć? AquaSlat Ltd. Rozwiązanie problemu Osad nadmierny jest niewygodnym problemem dla zarządów oczyszczalni i społeczeństwa. Jak dotąd nie sprecyzowano powszechnie akceptowalnej
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ. Laboratorium LABORATORIUM Z TECHNOLOGII CHEMICZNEJ
WYDZIAŁ CHEMICZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ KATEDRA TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Laboratorium LABORATORIUM Z TECHNOLOGII CHEMICZNEJ Instrukcja do ćwiczenia pt. PROCES WYTWARZANIA WODORU Prowadzący: dr inż. Bogdan
Bardziej szczegółowoLaboratorium Inżynierii Bioreaktorów
Laboratorium Inżynierii Bioreaktorów Ćwiczenie nr 3 Reaktor chemiczny: Wyznaczanie równania kinetycznego oraz charakterystyka reaktorów o działaniu ciągłym (kaskada reaktorów) Cele ćwiczenia: 1 Wyznaczenie
Bardziej szczegółowoLaboratorium 5. Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna
Laboratorium 5 Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna Prowadzący: dr inż. Karolina Labus 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA Szybkość reakcji enzymatycznej zależy przede wszystkim od stężenia substratu
Bardziej szczegółowoSpis treści. asf;mfzjf. (Jan Fiedurek)
asf;mfzjf Spis treści 1. Informacje wstępne 11 (Jan Fiedurek) 1.1. Biotechnologia w ujęciu historycznym i perspektywicznym... 12 1.2. Biotechnologia klasyczna i nowoczesna... 18 1.3. Rozwój biotechnologii:
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA GDAŃSKA
POLITECHNIKA GDAŃSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA INŻYNIERII PROCESOWEJ I TECHNOLOGII CHEMICZNEJ TECHNOLOGIA CHEMICZNA Zasada najlepszego wykorzystania potencjału: ocena siły napędowej i wpływu zwilżania
Bardziej szczegółowoALGALTOXKIT F Procedura testu
ALGALTOXKIT F Procedura testu 1 PRZYGOTOWANIE STANDARDOWEJ POŻYWKI A B C D - KOLBKA MIAROWA (1 litr) - FIOLKI Z ROZTWORAMI POŻYWEK A (2 fiolki), B, C, D - DESTYLOWANA (lub dejonizowana) WODA 2 A PRZENIEŚĆ
Bardziej szczegółowoBiotechnologia farmaceutyczna
Sylabus - Biotechnologia farmaceutyczna 1. Metryczka Nazwa Wydziału Program kształcenia Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Farmacja, jednolite studia magisterskie, forma studiów:
Bardziej szczegółowoFiltracja prowadzona pod stałą różnicą ciśnień
Filtracja prowadzona pod stałą różnicą ciśnień Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest: 1. Zapoznanie się z aparaturą do procesu filtracji plackowej prowadzonej przy stałej różnicy ciśnień. Opis procesu filtracji
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja procesów membranowych. Magdalena Bielecka Agnieszka Janus
Klasyfikacja procesów membranowych Magdalena Bielecka Agnieszka Janus 1 Co to jest membrana Jest granica pozwalająca na kontrolowany transport jednego lub wielu składników z mieszanin ciał stałych, ciekłych
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA Z MECHANIZMÓW DZIAŁANIA WYBRANYCH GRUP LEKÓW
UNIWERSYTET MARII CURIE-SKŁODOWSKIEJ WYDZIAŁ BIOLOGII I BIOTECHNOLOGII ZAKŁAD BIOLOGII MOLEKULARNEJ ĆWICZENIA Z MECHANIZMÓW DZIAŁANIA WYBRANYCH GRUP LEKÓW dla studentów I roku II 0 biotechnologii medycznej
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA, podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne Aleksander Chmiel, PWN 1998
Wykłady - tematy Biotechnologia farmaceutyczna definicja i znaczenie. Typy procesów biotechnologicznych, biokatalizatory. Fermentacja tlenowa - przykład najczęściej stosowanego procesu biotechnologicznego.
Bardziej szczegółowoPodstawy biogospodarki. Wykład 7
Podstawy biogospodarki Wykład 7 Prowadzący: Krzysztof Makowski Kierunek Wyróżniony przez PKA Immobilizowane białka Kierunek Wyróżniony przez PKA Krzysztof Makowski Instytut Biochemii Technicznej Politechniki
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób jednoczesnego wytwarzania wodoru i biogazu oraz instalacja do jednoczesnego wytwarzania wodoru i biogazu
PL 217057 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 217057 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 394317 (22) Data zgłoszenia: 23.03.2011 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNA METODA OCENY PRZYDATNOŚCI MELASU DO PRODUKCJI ETANOLU
BIOLOGICZNA METODA OCENY PRZYDATNOŚCI MELASU DO PRODUKCJI ETANOLU 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z podstawowymi zagadnieniami gorzelnictwa melasowego, przeprowadzeniem próby fermentacyjnej
Bardziej szczegółowotel: 56.611.43.15 fax: 56.654.24.77 Recenzja
Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Wydział Chemii Katedra Chemii Fizycznej i Fizykochemii Polimerów Zespół Membran i Membranowych Procesów Rozdzielczych ul. Gagarina 7; 87-100 Toruń / Poland tel: 56.611.43.15
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MEMBRAN DO OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO
ZASTOSOWANIE MEMBRAN DO OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW Z PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO Ewa Puszczało Instytut Inżynierii Wody i Ścieków Politechnika Śląska SCHEMAT UBOJU Rozładunek i rozmieszczenie zwierzyny ubojowej Ogłuszanie
Bardziej szczegółowoGRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
PRZERÓBKA I UNIESZKODLIWIANIE OSADÓW ŚCIEKOWYCH Ćwiczenie nr 4 GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU Proces zagęszczania osadów, który polega na rozdziale fazy stałej od ciekłej przy
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA WYMAGAŃ UŻYTKOWNIKA URZĄDZENIA (URS) Urządzenie: Spektrofotometr (Propozycja zakupu)
Strona1 Załącznik nr 1 do Zapytania ofertowego z dnia 16.04.2014 r. WYMAGAŃ UŻYTKOWNIKA ZĄDZENIA (S) Str.1/5 1. Wstęp Powstające Laboratorium Technologiczne w ramach działalności CBR planuje oprzeć swoją
Bardziej szczegółowoOczyszczanie ścieków w reaktorach BPR z całkowitą redukcją osadu nadmiernego
Oczyszczanie ścieków w reaktorach BPR z całkowitą redukcją osadu nadmiernego Osad nadmierny jest niewygodnym problemem dla zarządów oczyszczalni i społeczeństwa. Jak dotąd nie sprecyzowano powszechnie
Bardziej szczegółowoKATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU
Zakład Technologii Chemicznej Pracownia z Technologii Chemicznej Ćwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU WARSZAWA 2012 Prowadzi dr inż. Jadwiga Skupińska Ćwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE
Bardziej szczegółowoa) 1 mol b) 0,5 mola c) 1,7 mola d) potrzebna jest znajomość objętości zbiornika, aby można było przeprowadzić obliczenia
1. Oblicz wartość stałej równowagi reakcji: 2HI H 2 + I 2 w temperaturze 600K, jeśli wiesz, że stężenia reagentów w stanie równowagi wynosiły: [HI]=0,2 mol/dm 3 ; [H 2 ]=0,02 mol/dm 3 ; [I 2 ]=0,024 mol/dm
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany
Bardziej szczegółowoSEDYMENTACJA OKRESOWA
SEPARACJE i OCZYSZCZANIE BIOPRODUKTÓW SEDYMENTACJA OKRESOWA CELE ĆWICZENIA Wyznaczenie krzywej sedymentacji oraz krzywej narastania osadu dla procesu sedymentacji okresowej. Obliczenie na podstawie danych
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Izoterma rozpuszczalności w układzie trójskładnikowym
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Izoterma rozpuszczalności w układzie trójskładnikowym ćwiczenie nr 28 Zakres zagadnień obowiązujących do ćwiczenia 1. Stan równowagi układu i rodzaje równowag
Bardziej szczegółowoInstrukcje do ćwiczeń oraz zakres materiału realizowanego na wykładach z przedmiotu Inżynieria bioprocesowa na kierunku biotechnologia
1 Zakład Mikrobiologii UJK Instrukcje do ćwiczeń oraz zakres materiału realizowanego na wykładach z przedmiotu Inżynieria bioprocesowa na kierunku biotechnologia 2 Zakład Mikrobiologii UJK Zakres materiału
Bardziej szczegółowoBadanie uwalniania paracetamolu z tabletki. Mgr farm. Piotr Podsadni
Badanie uwalniania paracetamolu z tabletki Mgr farm. Piotr Podsadni Co będziemy badać? Dlaczego jest to tak ważne? Metody Badania Produktu Aby produkt był zaakceptowany przez odbiorcę musi spełniać narzucone
Bardziej szczegółowoSEPARACJE i OCZYSZCZANIE BIOPRODUKTÓW DESTYLACJA PROSTA
SEPARACJE i OCZYSZCZANIE BIOPRODUKTÓW DESTYLACJA PROSTA CELE ĆWICZENIA Monitorowanie procesu destylacji odfiltrowanej mieszaniny pofermentacyjnej (wodaalkohol) z deflegmacją i bez zawrotu strumienia na
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU
Ćwiczenie 12 KATALITYCZNE ODWODORNIENIE HEPTANU Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z procesem heterogenicznej katalizy oraz z metodami określania parametrów procesu takich jak: stopień przemiany,
Bardziej szczegółowoInżynieria Środowiska II stopnia (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) dr hab. Lidia Dąbek, prof. PŚk.
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2012/2013
Bardziej szczegółowoPłyny newtonowskie (1.1.1) RYS. 1.1
Miniskrypt: Płyny newtonowskie Analizujemy cienką warstwę płynu zawartą pomiędzy dwoma równoległymi płaszczyznami, które są odległe o siebie o Y (rys. 1.1). W warunkach ustalonych następuje ścinanie w
Bardziej szczegółowoKONGRES SEROWARSKI ŁOCHÓW 2018
KONGRES SEROWARSKI ŁOCHÓW 2018 WYBRANE ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII MEMBRANOWYCH W PROCESACH OCZYSZCZANIA WODY I ŚCIEKÓW Dr inż. Janusz Kroll PROCESY FILTRACJI MEMBRANOWYCH Mikrofiltracja - MF 0.1 do2.0 µm
Bardziej szczegółowoANALITYKA PROCESOWA ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI WYKŁAD SYSTEMY ANALITYKI PROCESOWEJ
ANALITYKA W KONTROLI JAKOŚCI WYKŁAD 5 ANALITYKA PROCESOWA Przedmiotem analizy procesowej są zmiany stężeń składników próbki w czasie Zastosowanie: kontrola procesów przemysłowych; badanie procesów zachodzących
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 26 KATALITYCZNE ODWODNIENIE HEPTANOLU
Ćwiczenie 26 KATALITYCZNE ODWODNIENIE HEPTANOLU Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie z procesem heterogenicznej katalizy oraz z metodami określania parametrów kinetycznych procesu takich jak:
Bardziej szczegółowoZADANIE 1 W temperaturze 700 K gazowa mieszanina dwutlenku węgla i wodoru reaguje z wytworzeniem pary wodnej i tlenku węgla. Stała równowagi reakcji
ZADANIE 1 W temperaturze 700 K gazowa mieszanina dwutlenku węgla i wodoru reaguje z wytworzeniem pary wodnej i tlenku węgla. Stała równowagi reakcji w tej temperaturze wynosi K p = 0,11. Reaktor został
Bardziej szczegółowoBIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU
BIOCHEMICZNE ZAPOTRZEBOWANIE TLENU W procesach samooczyszczania wód zanieczyszczonych związkami organicznymi zachodzą procesy utleniania materii organicznej przy współudziale mikroorganizmów tlenowych.
Bardziej szczegółowoHodowlą nazywamy masę drobnoustrojów wyrosłych na podłożu o dowolnej konsystencji.
Wzrost mikroorganizmów rozumieć można jako: 1. Wzrost masy i rozmiarów pojedynczego osobnika, tj. komórki 2. Wzrost biomasy i liczebności komórek w środowisku, tj. wzrost liczebności populacji Hodowlą
Bardziej szczegółowoWpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej
Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej WPROWADZENIE Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) jest uniwersalną techniką analityczną, stosowaną
Bardziej szczegółowoKOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROCESU PROJEKTOWANIA ODSTOJNIKA
Piotr KOWALIK Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Studenckie Koło Naukowe Informatyków KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROCESU PROJEKTOWANIA ODSTOJNIKA 1. Ciekłe układy niejednorodne Ciekły układ niejednorodny
Bardziej szczegółowoKATEDRA INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM INŻYNIERII CHEMICZNEJ, PROCESOWEJ I BIOPROCESOWEJ
KATEDRA INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ INSTRUKCJE DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH LABORATORIUM INŻYNIERII CHEMICZNEJ, PROCESOWEJ I BIOPROCESOWEJ Absorpcja Osoba odiedzialna: Donata Konopacka - Łyskawa dańsk,
Bardziej szczegółowoPRASA FILTRACYJNA. płyta. Rys. 1 Schemat instalacji prasy filtracyjnej
PRASA FILTRACYJNA Podstawy procesu filtracji Podstawy procesu filtracji obowiązujące dla przystępujących do tego ćwiczenia podane są w instrukcji do ćwiczenia " Filtracja prowadzona przy stałej różnicy
Bardziej szczegółowoProdukcja biomasy. Termin BIOMASA MIKROORGANIZMÓW oznacza substancję komórek wytwarzaną w wyniku masowej hodowli drobnoustrojów.
Termin BIOMASA MIKROORGANIZMÓW oznacza substancję komórek wytwarzaną w wyniku masowej hodowli drobnoustrojów. BIAŁKO JEDNOKOMÓRKOWCÓW (SCP single cell protein) biomasa mikroorganizmów stosowana jako źródło
Bardziej szczegółowoCiągły proces otrzymywania detergentów na bazie kwasów alkiloarylosulfonowych
Zakład Chemii Organicznej i Technologii Chemicznej Ciągły proces otrzymywania detergentów na bazie kwasów alkiloarylosulfonowych Instrukcja do ćwiczenia nr 9 1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie
Bardziej szczegółowoHybrydowy reaktor fermentacyjny ogrzewany promieniowaniem mikrofalowym
PROGRAM STRATEGICZNY ZAAWANSOWANE TECHNOLOGIE POZYSKIWANIA ENERGII ZADANIE NR 4 Opracowanie zintegrowanych technologii wytwarzania paliw i energii z biomasy, odpadów rolniczych i innych Hybrydowy reaktor
Bardziej szczegółowo3. Badanie kinetyki enzymów
3. Badanie kinetyki enzymów Przy stałym stężeniu enzymu, a przy zmieniającym się początkowym stężeniu substratu, zmiany szybkości reakcji katalizy, wyrażonej jako liczba moli substratu przetworzonego w
Bardziej szczegółowoTypy bioreaktorów najczęściej stosowanych w biotechnologii farmaceutycznej
Typy bioreaktorów najczęściej stosowanych w biotechnologii farmaceutycznej Najczęściej stosowana technika: hodowla wgłębna w podłożach płynnych inokulum skala laboratoryjna skala pilotowa/ produkcyjna
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI. Ćwiczenie 5 POMIAR WZGLĘDNEJ LEPKOŚCI CIECZY PRZY UŻYCIU
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTRUKCJA Z LABORATORIUM W ZAKŁADZIE BIOFIZYKI Ćwiczenie 5 POMIAR WZGLĘDNEJ LEPKOŚCI CIECZY PRZY UŻYCIU WISKOZYMETRU KAPILARNEGO I. WSTĘP TEORETYCZNY Ciecze pod względem struktury
Bardziej szczegółowoRoztwory buforowe modyfikacja wykonania ćwiczenia.
Roztwory buforowe modyfikacja wykonania ćwiczenia. Roztwory buforowe otrzymywane będą z 0,1 M roztworów kwasu octowego i octanu sodu. Do roztworów buforowych i wód dodawane będą z biurety roztwory 0,1
Bardziej szczegółowo(13) B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) PL B1 B01D 63/00
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 175490 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 306490 (22) Data zgłoszenia: 21.12.1994 (51) IntCl6: B01D 61/36 B01D
Bardziej szczegółowoPolitechnika. Łódzka
Politechnika Łódzka Celuloza bakteryjna Alicja Krystynowicz, Wojciech Czaja, Stanisław Bielecki Instytut Biochemii Technicznej Politechnika Łódzka ul. Stefanowskiego 4/10 90-924 Łódź, stanb@ck-sg.p.lodz.pl
Bardziej szczegółowoOdwrócona osmoza (RO) PATRYCJA WĄTROBA
Odwrócona osmoza (RO) PATRYCJA WĄTROBA DOMINIKA SZREDER ANGELIKA WALKOWICZ 30B1 PODSTAWA PROCESU Zjawisko osmozy naturalnej, które polega na samorzutnym przenikaniu rozpuszczalnika przez membranę półprzepuszczalną
Bardziej szczegółowoPROCEDURA DOBORU POMP DLA PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO
PROCEDURA DOBORU POMP DLA PRZEMYSŁU CUKROWNICZEGO Wskazujemy podstawowe wymagania jakie muszą być spełnione dla prawidłowego doboru pompy, w tym: dobór układu konstrukcyjnego pompy, parametry pompowanego
Bardziej szczegółowoLABINDEX HLP ŹRÓDŁO WODY W TWOIM LABORATORIUM
LABINDEX HLP ŹRÓDŁO WODY W TWOIM LABORATORIUM 3 jest liderem na rynku polskim w laboratoryjnych systemów oczyszczania wody. Demineralizatory serii HLP o wydajnościach od 4 dm 3 /h do 200 dm 3 /h produkują
Bardziej szczegółowoWyposażenie _. Air and Vacuum Components. Dmuchawy bocznokanałowe INW / oraz pompy próżniowe.
Wyposażenie _ Dmuchawy bocznokanałowe INW / oraz pompy próżniowe Air and Vacuum Components powietrza z wbudowanym tłumieniem hałasu Charakterystyka > przepustowość wkładki papierowej do 2 µm > przepustowość
Bardziej szczegółowoBADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA
BADANIE PARAMETRÓW PROCESU SUSZENIA 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie budowy i zasady działania suszarki konwekcyjnej z mikrofalowym wspomaganiem oraz wyznaczenie krzywej suszenia dla suszenia
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu
Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Ćw. 4 Kinetyka reakcji chemicznych Zagadnienia do przygotowania: Szybkość reakcji chemicznej, zależność szybkości reakcji chemicznej
Bardziej szczegółowoFiltracja prowadzona pod stałą różnicą ciśnień
Filtracja prowadzona pod stałą różnicą ciśnień Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest: 1. Zapoznanie się z aparaturą do procesu filtracji plackowej prowadzonej przy stałej różnicy ciśnień. Opis procesu filtracji
Bardziej szczegółowoKatedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego. Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru
Katedra Chemii Fizycznej Uniwersytetu Łódzkiego Wpływ stężenia kwasu na szybkość hydrolizy estru ćwiczenie nr 25 opracowała dr B. Nowicka, aktualizacja D. Waliszewski Zakres zagadnień obowiązujących do
Bardziej szczegółowoSPECJALNE TECHNIKI ROZDZIELANIA W BIOTECHNOLOGII. Laboratorium nr1 ODSALANIE I ZATĘŻANIE ROZTWORU BIAŁKA W PROCESIE FILTRACJI STYCZNEJ
SPECJALNE TECHNIKI ROZDZIELANIA W BIOTECHNOLOGII Laboratorium nr1 ODSALANIE I ZATĘŻANIE ROZTWORU BIAŁKA W PROCESIE FILTRACJI STYCZNEJ Opracowała: dr inż. Renata Muca, dr inż. Wojciech Marek I. WPROWADZENIE
Bardziej szczegółowoRHEOTEST Medingen Reometr rotacyjny RHEOTEST RN oraz lepkościomierz kapilarny RHEOTEST LK Zastosowanie w chemii polimerowej
RHEOTEST Medingen Reometr rotacyjny RHEOTEST RN oraz lepkościomierz kapilarny RHEOTEST LK Zastosowanie w chemii polimerowej Zadania w zakresie badań i rozwoju Roztwory polimerowe stosowane są w różnych
Bardziej szczegółowoGRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW
UTYLIZACJA OSADÓW Ćwiczenie nr 4 GRAWITACYJNE ZAGĘSZCZANIE OSADÓW 1. CHARAKTERYSTYKA PROCESU A. Grawitacyjne zagęszczanie osadów: Zagęszczać osady można na wiele różnych sposobów. Miedzy innymi grawitacyjnie
Bardziej szczegółowoWaldemar Wojcieszek Huber Technology Sp. z o.o.
Technologie Membranowe Waldemar Wojcieszek Huber Technology Sp. z o.o. Filtracja membranowa Ścieki białka, polisacharydy zawiesina, koloidy koncentracja membrana woda sole cukry, aminokwasy permeat, filtrat
Bardziej szczegółowoCiągły proces otrzymywania detergentów na bazie kwasów alkiloarylosulfonowych
Ciągły proces otrzymywania detergentów na bazie kwasów alkiloarylosulfonowych Instrukcja do ćwiczenia nr 9 Asystent prowadzący: Dr Tomasz S. Pawłowski 1 Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się
Bardziej szczegółowoProjektowanie Procesów Biotechnologicznych
Projektowanie Procesów Biotechnologicznych wykład 15 styczeń 2014 Modelowanie przyrostu biomasy 1 Wzrost mikroorganizmów Modele wzrostu - teoria i praktyka W teorii można użyć kinetykę i dynamikę reakcji
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
Bardziej szczegółowoABSORPCYJNE OCZYSZCZANIE GAZÓW ODLOTOWYCH Z TLENKÓW AZOTU Instrukcja wykonania ćwiczenia 23
ABSORPCYJNE OCZYSZCZANIE GAZÓW ODLOTOWYCH Z TLENKÓW AZOTU Instrukcja wykonania ćwiczenia 23 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą absorpcyjnego usuwania tlenków azotu z gazów odlotowych.
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2012/2013 Kod: STC AP-s Punkty ECTS: 2. Kierunek: Technologia Chemiczna Specjalność: Analityka przemysłowa i środowiskowa
Nazwa modułu: Podstawy biotechnologii Rok akademicki: 2012/2013 Kod: STC-2-103-AP-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Energetyki i Paliw Kierunek: Technologia Chemiczna Specjalność: Analityka przemysłowa i środowiskowa
Bardziej szczegółowoMULTI BIOSYSTEM MBS. Nowoczesne technologie oczyszczania ścieków przemysłowych Multi BioSystem MBS
MULTI BIOSYSTEM MBS Nowoczesne technologie oczyszczania ścieków przemysłowych Multi BioSystem MBS TECHNOLOGIA MBS ZAPEWNIA: Efektywność oczyszczania, mająca na uwadze proekologiczne wartości; Aspekty ekonomiczne,
Bardziej szczegółowoAparatura Chemiczna i Biotechnologiczna Projekt: Filtr bębnowy próżniowy
Aparatura Chemiczna i Biotechnologiczna Projekt: Filtr bębnowy próżniowy Opracowanie: mgr inż. Anna Dettlaff Obowiązkowa zawartość projektu:. Strona tytułowa 2. Tabela z punktami 3. Dane wyjściowe do zadania
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA
POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA KATEDRA ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ Instrukcja do zajęć laboratoryjnych z przedmiotu: Towaroznawstwo Kod przedmiotu: LS03282; LN03282 Ćwiczenie 4 POMIARY REFRAKTOMETRYCZNE Autorzy: dr
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1)
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 listopada 2002 r. w sprawie metodyk referencyjnych badania stopnia biodegradacji substancji powierzchniowoczynnych zawartych w produktach, których stosowanie
Bardziej szczegółowoKontrola pożywek mikrobiologicznych. Sekcja Badań Epidemiologicznych
Kontrola pożywek mikrobiologicznych Sekcja Badań Epidemiologicznych 27.04.2015 Zgodnie z ISO 17025 oraz ISO 15189 jednym z czynników istotnie wpływających na jakość wyników badań w przypadku badań mikrobiologicznych,
Bardziej szczegółowo