Wartości odżywcze ryb

Transkrypt

1 Wartości odżywcze ryb Fortyfikacja żywności lipidami rybimi: konieczność czy biznes? Zdzisław Domiszewski

2 Fortyfikacja (wzbogacanie) żywności w celu zapobiegania i wyrównywania stwierdzonego niedoboru jednego lub więcej składników odżywczych w całych populacjach lub określonych grupach ludności Dz.U

3 Fortyfikacja obligatoryjna w Polsce 1) witaminy A i D (tłuszcze o których mowa w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1234/2007) 2) jod (sól przeznaczona do spożycia przez ludzi) Dz.U

4

5 EPA, DHA, spożycie, źródła, zalecenia fortyfikacja potrzebna czy nie? dzienna zalecana dawka EPA + DHA to najczęściej mg; dzienne spożycie w Polsce to 119 mg

6 Simopoulos 1995 Przyczyny niskiego spożycia n-3 PUFA

7 inne przyczyny - niska jakość produktów rybnych (świeżość) - charakterystyczny smak i zapach - brak tradycji - alergie - bo nie lubię

8 Jak zwiększyć spożycie LC n-3 PUFA? - spożywaj częściej ryby tłuste - sięgnij po suplementy / tran - spożywaj żywność fortyfikowaną - inżynieria genetyczna

9 Nie wszyscy konsumenci akceptują kapsułki! - zły smak, posmak - nieprzyjemny zapach - rybne odbicie - duży rozmiar kapsułki - podejrzana jakość

10 zmiany % Nowe trendy w kapsułkach Kapsułki z kryla a kapsułki z ryb o. z kryla o. z ryb placebo 1,5g/dzień 3g CH LDL HDL TGA Bunea i in Według Discovery Research Group w % konsumentów poszukiwało innych źródeł omega 3 niż oleje rybie. W 2011 r odnotowano 70% wzrost sprzedaży oleju z kryla i 6% z ryb.

11 Inne suplementy 1 opakowanie 350 mg EPA mg DHA 1 żelek 50 mg DHA Raatz i in. 2009

12 Farmaceutyki kwasy tłuszczowe w postaci estrów etylowych (na receptę) Omacor, Zodin Europa, Azja Lovaza - USA Obniża poziom cholesterolu i triglicerydów 1 kapsułka 1000 mg w tym: EPA 465 mg, DHA 365 mg (w postaci estrów etylu)

13 porównanie kaspułek typowa triple strenght farmaceutyk. 70 % olej r. 30% n-3 40 % olej r. 60% n-3 pow. 85% n-3 w celu redukcji triglicerydów do 12 szt. 5-6 szt. 3-4 szt. cena 1 kapsułki 0,29 zł 0,63 zł 4,82 zł

14 Wzbogacanie żywności: w sposób bezpośredni: - dodatek oleju / tranu (z ryb, alg) - dodatek mikrokapsuł z olejem / tranem w sposób pośredni (wzbogacanie paszy dla zwierząt mączką rybną lub nasionami roślin oleistych)

15 Fradique i in Makaron z dodatkiem oleju z mikroalg

16 Postrzeganie żywności wzbogaconej przez konsumentów ,5 16,9 bardzo atrakcyjna 80 % ,4 6, , ,8 trochę atrakcyjna nie wiem nie bardzo atrakcyjna nieatrakcyjna globalnie USA Datamonitor Consumer Survey 2008

17 rdzeń (tłuszcz)) dodatek mikrokapsuł

18 preparaty dostępne na rynku: ROPUFA 10 Omega-3 Food Powder ROPUFA 75 n-3 EE OmegaDry Powder polski produkt otrzymany w ramach projektu PROBIOKAP realizowanego w Centrum Bioimmobilizacji i Inowacyjnych Materiałów Opakowaniowych (ZUT)

19 Do jakiej żywności? - żywność bogata w tłuszcz, - produkty mleczne, - produkty zbożowe, - soki i napoje, - słodycze

20

21 Ciastka z mikrokapsułami (olej rybi) ciastka bez OmegaDry ciastka z OmegaDry Karwe i in. 2004

22 biodostępność? =

23 Zawartość LCPUFA w treści jelitowej po spożyciu kapsułek i 3 fortyfikowanych produktów (osoby ze stomią) dawka na jedną porcję: 4 g mikrokapsuł /200 ml lub 60 g produktu w przypadku oleju 1 kapsułka (1000mg); zawartość EPA + DHA odpowiednio 284 i 266 mg Sanguansri i in. 2013

24 Dawka czyli ile należy zjeść wzbogaconego produktu Ilość produktu (g/ml) jaki należy spożyć w celu zapewnienia dziennej dawki EPA i DHA produkt wg ISSFAL (500 mg) wg EFSA (250 mg) kluski z 3,76 % dod. 320 g 160 g sok pomidorowy* 1000 ml 500 ml chleb 80 g 40 g ser kozi 110,2 g 55,1 g osełka omega g 62,5 g mleko polskie 1000 ml 500 ml Garcia-Alonso 2011; de Conto i in. 2012; Hughens i in. 2012, Domiszewski i in. 2013

25 Zawartość w 1 porcji produkt kluski z 3,76 % dod. sok pomidorowy chleb ser kozi osełka omega 3 mleko polskie zawartość EPA + DHA w dziennej porcji produktu dodatek do II dania 200g: 321 mg szklanka: 125 mg 40 g: 250 mg 50g: 227 mg 15g: 60 mg szklanka: 125 mg

26 Akceptowalność / pożądalność Wpływ dodatku oleju rybiego do sera na akceptowalność konsumencką Hughes i in. 2012

27 Czynniki wpływające na ilość dodanego oleju/ tranu - jakość tranu/oleju rybiego (zawartość związków lotnych), - rodzaj matrycy, - obecność związków maskujących smak i zapach, - ilość wolnego tranu/oleju (szczelność mikrokapsuł), - stosunek EPA/DHA (podatność na utlenienie), - obecność antyoksydantów oraz aktywność przeciwutleniająca wzbogacanej żywności, - warunki przechowywania

28 Słabe strony: - brak natychmiastowego efektu medycznego, - różna stabilność oksydacyjna (zmiany sensoryczne), - czynniki ekonomiczne, - różny poziom wiedzy konsumentów nt LC n-3 PUFA

29 Mocne strony: - skoncentrowane źródło LC n-3 PUFA, - różne grupy docelowych konsumentów, - wzrastająca świadomość konsumentów na temat zdrowego żywienia, - potwierdzony efekt medyczny, - szeroki zakres zastosowania, - możliwość wykorzystania oświadczeń żywieniowych i zdrowotnych na opakowaniu,

30 Watters i in cena EPA + DHA

31 mleko z n-3 PUFA rynek polski 1l ok 1 $ / 3,15 zł mleko zwykłe w USA 0,7 1$ mleko z n-3 PUFA rynek amerykański 1l ok 2,7 $ / 8,37 zł mleko ekologiczne z n-3 PUFA rynek amerykański 1l ok 3,4 $ / 10,54 zł według kursu NBP 1$ = 3,14 zł

32 Wartość rynku produktów wzbogaconych n-3 w 2011r. z uwzględnieniem regionów geograficznych 1,26 5% 6,66 26% wartość rynku 25,42 mld $ 10,83 43% Ameryka PN 6,67 26% Europa Azja-Pacyfik Packaged Facts 2012 inne

33 Wartość rynku produktów wzbogaconych n-3 w 2011r. poszczególnych grupach 3,22 13% 1,9 7% 0,89 1,354% 5% wartość rynku 25,42 mld $ 10,18 40% p. dla niemowląt żywność i napoje suplementy 7,88 31% farmaceutyki żyw. kliniczna Packaged Facts 2012 karmy

34 Wartość rynku produktów wzbogaconych n-3 w 2011r. grupa: preparaty dla niemowląt 0,61 6% 2,75 27% wartość rynku 10,18 mld $ 3,46 34% Ameryka PN 3,36 33% Europa Azja-Pacyfik Packaged Facts 2012 inne

35 Wartość rynku produktów wzbogaconych n-3 w 2011r. grupa: żywność i napoje 1,42 18% 0,39 5% wartość rynku 7,88 mld $ 4,02 51% 2,05 26% Ameryka PN Europa Azja-Pacyfik Packaged Facts 2012 inne

36 Wielkość sprzedaży (+ prognoza) produktów wzbogaconych n-3 dane z 2008r Datamonitor Consumer Survey, 2008

37 Wartość rynku produktów wzbogaconych n-3 w 2011r. grupa: suplementy 0,16 5% 0,81 25% wartość rynku 3,22 mld $ 1,35 42% Ameryka PN 0,9 28% Europa Azja-Pacyfik Packaged Facts 2012 inne

38 Wartość rynku produktów wzbogaconych n-3 w 2011r. grupa: farmaceutyki 0,4 21% 0,49 26% wartość rynku 1,9 mld $ 1,01 53% Ameryka PN Europa Azja-Pacyfik Packaged Facts 2012 inne

39 Wartość rynku produktów wzbogaconych n-3 w 2011r. grupa: żywność kliniczna 0,06 5% 0,37 27% wartość rynku 1,35 mld $ 0,47 35% Ameryka PN 0,45 33% Europa Azja-Pacyfik Packaged Facts 2012 inne

40 Wartość rynku produktów wzbogaconych n-3 w 2011r. grupa: karma i suplementy dla zwierząt 0,11 12% 0,035 4% 0,23 26% wartość rynku 0,89 mld $ 0,51 58% Ameryka PN Europa Azja-Pacyfik Packaged Facts 2012 inne

41 Reklama, głowa, mózg - DHA czyli sugerowanie umieszczenie na produkcie jednego oświadczenia zwiększa jego sprzedaż o 20% Zientek-Varga 2009

42 oznakowanie omega 3 czyli n-3 a LC n-3 PUFA Mimo, że wszystkie przedstawione produkty zawierają n-3 PUFA to jednak żaden z nich nie jest odpowiednim źródłem EPA i DHA należących do LC n-3 PUFA

43 Podsumowanie decyzja należy do konsumenta, ale W orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego (K 33/03), uwypuklono materioprawny charakter prawa konsumenta do informacji. Prawo do informacji należy jednocześnie rozpatrywać w świetle art. 54 ust 1 Konstytucji, który gwarantuje wolność pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. Konsument nie musi się o niezbędną informację w szczególny sposób ubiegać, lecz powinna ona być mu udostępniona. Także zgodnie z ukształtowanym orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) linia ochrony konsumenta realizowana jest głównie jako ochrona poprzez informację. Brak pełnych i prawdziwych informacji uniemożliwia dokonywanie rzeczowej oceny, co może wprowadzać konsumentów w błąd (ETS 1991).

44 Dziękuję za uwagę Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa Zakład Towaroznawstwa i Oceny Jakości zdomiszewski@zut.edu.pl