MONOGRAFIE PRAWNICZE

Transkrypt

1 MONOGRAFIE PRAWNICZE FORMA PISEMNA I ELEKTRONICZNA CZYNNOŚCI PRAWNYCH STUDIUM PRAWNOPORÓWNAWCZE MAJA MACIEJEWSKA-SZAŁAS Wydawnictwo C.H.Beck

2 MONOGRAFIE PRAWNICZE MAJA MACIEJEWSKA-SZAŁAS FORMA PISEMNA I ELEKTRONICZNA CZYNNOŚCI PRAWNYCH. STUDIUM PRAWNOPORÓWNAWCZE

3 Polecamy inne nasze publikacje: M. Gutowski BEZSKUTECZNOŚĆ CZYNNOŚCI PRAWNEJ Instytucje Prawa Prywatnego E. Gniewek, P. Machnikowski ZARYS PRAWA CYWILNEGO Studia Prawnicze A. Zieliński (wprowadzenie) KODEKS CYWILNY, KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO, KODEKS RODZINNY I OPIEKUŃCZY, KOSZTY SĄDOWE CYWILNE ORAZ INNE AKTY PRAWNE, wyd. 24 Edycja Sądowa

4 FORMA PISEMNA I ELEKTRONICZNA CZYNNOŚCI PRAWNYCH STUDIUM PRAWNOPORÓWNAWCZE MAJA MACIEJEWSKA-SZAŁAS WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2014

5 Wydawca: Aneta Flisek Wydanie publikacji dofinansowane przez Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego Stan prawny: 1 kwietnia 2014 r. Wydawnictwo C.H.Beck 2014 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN e-book

6 Książkę tę dedykuję mojemu ojcu Tadeuszowi

7

8 Spis treści Wykaz skrótów... Wstęp... Bibliografia... XIX XXV XXIX Rozdział I. Podpis elektroniczny, zapis elektroniczny, podpis i pismo w aktach międzynarodowych i wspólnotowych Rodzaje podpisów elektronicznych... 1 I. Podpis cyfrowy Istota i złożenie podpisu cyfrowego Infrastruktura Klucza Publicznego... 4 II. Podpis mobilny... 6 III. Podpis biometryczny... 7 IV. Biometryczny podpis własnoręczny... 8 V. Podpis hasłowy... 9 VI. Skanowany podpis własnoręczny... 9 VII. Podpis klawiaturowy VIII. Kliknięcie na ikony Akceptuję, Zgadzam się lub Tak na stronie internetowej Podstawowe modele regulacji prawnej podpisu elektronicznego I. Model podpisu cyfrowego II. Model minimalistyczny III. Model dwutorowy Ustawa modelowa UNCITRAL o handlu elektronicznym I. Uchwalenie ustawy modelowej o handlu elektronicznym II. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny IV. Zasada niedyskryminacji informacji w formie elektronicznej. Moc dowodowa informacji w formie elektronicznej Ustawa modelowa UNCITRAL o podpisach elektronicznych I. Uchwalenie ustawy modelowej UNCITRAL o podpisach elektronicznych II. Pojęcie podpisu elektronicznego VII

9 VIII Spis treści III. Zasada niedyskryminacji metod tworzenia podpisu elektronicznego IV. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny V. Pojęcie i obowiązki podpisującego, podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne oraz osoby polegającej na podpisie elektronicznym Konwencja Narodów Zjednoczonych o używaniu komunikacji elektronicznej w kontraktach międzynarodowych I. Uchwalenie Konwencji Narodów Zjednoczonych o używaniu komunikacji elektronicznej w międzynarodowych kontraktach II. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych I. Uchwalenie dyrektywy w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych II. Pojęcie podpisu elektronicznego III. Pojęcie zaawansowanego podpisu elektronicznego IV. Pojęcie podpisującego, urządzeń oraz danych służących do składania i weryfikacji podpisu elektronicznego V. Pojęcie certyfikatu i certyfikatu kwalifikowanego VI. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny VII. Dopuszczalność podpisu elektronicznego jako dowodu w postępowaniu sądowym oraz jego moc dowodowa VIII. Podmioty świadczące usługi certyfikacyjne Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie niektórych aspektów prawnych społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) I. Zasada dopuszczalności zawierania umów w formie elektronicznej II. Wyjątki od zasady dopuszczalności zawierania umów w formie elektronicznej Zasady Europejskiego Prawa Umów I. Zasada swobody formy II. Pojęcie pisma Wspólny Układ Odniesienia I. Zasada swobody formy II. Wymagania formalne... 65

10 Spis treści 1. Forma tekstowa Forma tekstowa na trwałym nośniku Pismo Podpis III. Zasady Istniejącego Wspólnotowego Prawa Umów Podsumowanie Rozdział II. Forma pisemna i elektroniczna w prawie Stanów Zjednoczonych Ameryki Geneza instytucji podpisu elektronicznego w prawie amerykańskim I. Wytyczne podpisu cyfrowego Amerykańskiego Stowarzyszenia Prawników II. Ustawa o podpisie cyfrowym stanu Utah III. Regulacje prawne obowiązujące w poszczególnych stanach przed wprowadzeniem jednolitych rozwiązań prawnych na obszarze całego państwa Stan Utah Stan Georgia Stan Illinois Stan Floryda Forma pisemna w prawie amerykańskim I. Geneza formy pisemnej w prawie amerykańskim II. Zakres zastosowania formy pisemnej III. Spełnienie wymogu formy pisemnej przez złożenie oświadczenia woli za pomocą środków komunikacji na odległość Oświadczenie woli złożone za pomocą telegrafu A. Telegram zamówiony w biurze telegraficznym B. Telegram zamówiony telefonicznie C. Podpis na telegramie Oświadczenie woli złożone za pomocą dalekopisu Oświadczenie woli złożone za pomocą telefaksu IV. Spełnienie wymogu formy pisemnej przez zapis oświadczenia woli na taśmie magnetofonowej i złożenie go w formie elektronicznej Oświadczenie woli zapisane na taśmie magnetofonowej Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej V. Pojęcie podpisu Forma podpisu A. Uwagi ogólne IX

11 Spis treści B. Inicjały C. Znak Sposób złożenia podpisu A. Podpis napisany piórem, długopisem oraz ołówkiem B. Podpis wydrukowany oraz napisany na maszynie do pisania C. Podpis odbity z pieczęci Subscribe Pomoc przy składaniu podpisu Złożenie podpisu przez osobę trzecią w obecności i pod kierownictwem podpisującego Potwierdzenie podpisu uprzednio złożonego Podpis pełnomocnika Podpis funkcjonariusza publicznego Miejsce złożenia podpisu VI. Pojęcie memorandum Forma memorandum Memorandum składające się z kilku pism Istota i przedmiot memorandum Czas sporządzenia memorandum Brak wymogu doręczenia memorandum drugiej stronie czynności prawnej VII. Skutki niedochowania formy pisemnej VIII. Funkcje formy czynności prawnej IX. Wybór najlepszego sposobu zapewnienia spełnienia wymogu formy pisemnej przez złożenie oświadczenia woli w formie elektronicznej. Dyskusja w doktrynie amerykańskiej Propozycja zaniechania działań legislacyjnych i pozostawienia kwestii spełnienia wymogu formy pisemnej przez złożenie oświadczenia woli w formie elektronicznej orzecznictwu sądów federalnych i stanowych Propozycja całkowitego uchylenia przepisów Statute of Frauds (ustawy o oszustwach), przewidujących wymóg formy pisemnej Propozycja wprowadzenia przepisów zapewniających spełnienie wymogu formy pisemnej przez złożenie oświadczenia woli w formie elektronicznej Forma elektroniczna w prawie amerykańskim I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny i zapis elektroniczny wprowadzających jednolite rozwiązania prawne w skali całego państwa X

12 Spis treści 1. Modelowa jednolita ustawa o transakcjach elektronicznych Federalna ustawa o podpisach elektronicznych w handlu światowym i krajowym Założenia modelowej jednolitej ustawy o transakcjach elektronicznych II. Pojęcie podpisu elektronicznego III. Pojęcie podpisu w jednolitym kodeksie handlowym IV. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny V. Pojęcie zapisu w ustawie modelowej, federalnej i jednolitym kodeksie handlowym VI. Pojęcie zapisu elektronicznego VII. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny VIII. Zaniechanie wprowadzenia pojęć bezpiecznego podpisu elektronicznego i bezpiecznego zapisu elektronicznego oraz związanych z nimi domniemań prawnych do ustawy modelowej i federalnej IX. Przypisanie osobie podpisu elektronicznego i zapisu elektronicznego Stosowanie procedur bezpieczeństwa Brak domniemań prawnych związanych ze stosowaniem procedur bezpieczeństwa X. Spełnienie wymogu formy pisemnej przez zawarcie umowy w formie elektronicznej Zasada niedyskryminacji umowy w formie elektronicznej Uzależnienie w ustawie federalnej spełnienia przez zapis elektroniczny wymogu pisma od posiadania przez niego formy zdatnej do bycia zachowaną i ściśle odtworzoną XI. Spełnienie wymogu przekazania informacji na piśmie przez przesłanie zapisu elektronicznego XII. Ochrona konsumentów w przypadku spełnienia przez przedsiębiorców ciążącego na nich obowiązku udzielenia informacji na piśmie, za pomocą zapisu elektronicznego XIII. Przechowywanie dokumentów w formie elektronicznej XIV. Zasada niedyskryminacji podpisu elektronicznego i zapisu elektronicznego w postępowaniu dowodowym XV. Zakres zastosowania ustawy modelowej i federalnej XVI. Dopuszczalność i przesłanki wyłączenia stosowania ustawy federalnej w prawodawstwach stanowych Rozdział III. Forma pisemna i elektroniczna w prawie Wielkiej Brytanii Forma pisemna w prawie Wielkiej Brytanii XI

13 Spis treści I. Forma pisemna w prawie angielskim i walijskim Umowy, które muszą być zawarte w formie deed (Contracts which must be made by deed lub inaczej under seal) A. Zawarcie umowy w formie deed B. Zakres zastosowania formy deed Umowy, których zawarcie musi być udowodnione na piśmie (Contracts which must be evidenced in writing) A. Geneza i zakres zastosowania ustawy o oszustwach (Statute of Frauds) B. Pojęcie memorandum umowy C. Skutki niedochowania wymogów ustawy o oszustwach (Statute of Frauds) D. Umowa ubezpieczenia morskiego Umowy, które muszą być zawarte na piśmie (Contracts which must be in writing) A. Umowa sprzedaży lub inna zobowiązująca do rozporządzenia prawem do nieruchomości B. Weksel trasowany, weksel własny, czek C. Regulated credit consumer agreements D. Umowa ustalająca wynagrodzenie radcy prawnego II. Forma pisemna w prawie szkockim III. Pojęcia pisma i dokumentu w prawie angielskim, walijskim i szkockim IV. Pojęcie podpisu w prawie angielskim i walijskim Uwagi ogólne Forma podpisu A. Podpis obejmujący nazwisko. Podpis skrócony B. Inicjały C. Pseudonim D. Podpis obejmujący słowo określające stosunek rodzinny łączący podpisującego z odbiorcą oświadczenia E. Znak Sposób złożenia podpisu A. Podpis napisany piórem, długopisem, ołówkiem Podpis wydrukowany, napisany na maszynie do pisania Podpis odbity z pieczęci Podpis złożony za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej, takich jak dalekopis, faks, poczta elektroniczna Miejsce złożenia podpisu XII

14 Spis treści V. Pojęcie podpisu w prawie szkockim Forma elektroniczna w prawie Wielkiej Brytanii I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny II. Spełnienia wymogu pisma przez zapis elektroniczny Zaniechanie wprowadzenia zasady prawnej równoważności pisma i zapisu elektronicznego w aktach prawnych Opinia i rekomendacja Komisji Prawa (Law Commission) III. Pojęcie podpisu elektronicznego IV. Pojęcie zaawansowanego podpisu elektronicznego V. Moc dowodowa podpisu elektronicznego VI. Spełnienia wymogu podpisu przez podpis elektroniczny Zaniechanie wprowadzenia zasady prawnej równoważności podpisu i podpisu elektronicznego w aktach prawnych Opinia i rekomendacja Komisji Prawa (Law Commission) A. Podpis cyfrowy B. Skanowany podpis własnoręczny C. Podpis klawiaturowy D. Kliknięcie na ikonę OK, Akceptuję na stronie internetowej Judykatura sądów angielskich A. Orzeczenie w sprawie J Pereira Fernandes SA v. Mehta z 2006 r B. Orzeczenie w sprawie Orton v. Collins i inni z 2007 r C. Orzeczenie w sprawie Lindsay v. O Loughnane z 2010 r. 288 Rozdział IV. Forma pisemna, elektroniczna i tekstowa w prawie Niemiec Forma pisemna w prawie niemieckim I. Uwagi ogólne II. Forma pisemna Zakres zastosowania formy pisemnej Pojęcie dokumentu A. Sposób sporządzenia dokumentu B. Ujęcie całej czynności prawnej w treści dokumentu C. Jednolitość dokumentu Pojęcie podpisu A. Podpis imienny B. Podpis własnoręczny Podpis złożony przez przedstawiciela strony czynności prawnej XIII

15 Spis treści 5. Miejsce złożenia podpisu Zawarcie umowy w formie pisemnej Oświadczenie woli w formie pisemnej wymagające odebrania przez adresata Zastępowalność formy pisemnej Forma elektroniczna w prawie niemieckim I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny i formę elektroniczną II. Podpis elektroniczny Pojęcie podpisu elektronicznego, zaawansowanego podpisu elektronicznego, kwalifikowanego podpisu elektronicznego, akredytowanego kwalifikowanego podpisu elektronicznego Pojęcie certyfikatu, kwalifikowanego certyfikatu Podmioty świadczące usługi certyfikacyjne III. Forma elektroniczna Zakres zastosowania formy elektronicznej Funkcje formy elektronicznej A. Funkcja identyfikacyjna B. Funkcja zapewnienia autentyczności C. Funkcja weryfikacyjna D. Funkcja dowodowa E. Funkcja ostrzegawcza Zgoda odbiorcy dokumentu elektronicznego na zastosowanie formy elektronicznej Pojęcie dokumentu elektronicznego A. Sposób sporządzenia dokumentu elektronicznego B. Ujęcie całej czynności prawnej w treści dokumentu elektronicznego. Jednolitość dokumentu elektronicznego Podanie nazwiska wystawcy w dokumencie elektronicznym Pojęcie kwalifikowanego podpisu elektronicznego Zawarcie umowy w formie elektronicznej Oświadczenie woli w formie elektronicznej wymagające odebrania przez adresata IV. Moc dowodowa dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym Dokument prywatny, dokument urzędowy XIV

16 Spis treści 2. Dokument elektroniczny opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym Zasada odpowiedniego stosowania przepisów o mocy dowodowej dokumentu prywatnego i dokumentu urzędowego do dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym Forma tekstowa w prawie niemieckim I. Uchwalenie aktu prawnego normującego formę tekstową II. Forma tekstowa Zakres zastosowania formy tekstowej Złożenie oświadczenia w dokumencie lub w inny sposób, odpowiedni do trwałego przedstawienia w znakach pisarskich Wskazanie osoby składającej oświadczenie Zamknięcie oświadczenia w rozpoznawalny sposób Zastępowalność formy tekstowej III. Moc dowodowa dokumentu sporządzonego w formie tekstowej Rozdział V. Forma pisemna i elektroniczna w prawie Polski Forma pisemna w prawie polskim I. Uwagi ogólne Zasada swobody formy Typy form czynności prawnych II. Zakres zastosowania formy pisemnej III. Sposób sporządzenia formy pisemnej Pojęcie dokumentu A. Język dokumentu B. Utrwalenie dokumentu Pojęcie podpisu A. Treść podpisu Własnoręczność podpisu Sposób sporządzenia podpisu Miejsce złożenia podpisu Zastępcze postacie podpisu IV. Dokonanie jednostronnej czynności prawnej i zawarcie umowy w formie pisemnej V. Zastępowalność formy pisemnej VI. Skutki niedochowania formy pisemnej Forma elektroniczna w prawie polskim XV

17 XVI Spis treści I. Podpis elektroniczny Pojęcie podpisu elektronicznego Pojęcie bezpiecznego podpisu elektronicznego Pojęcie bezpiecznego podpisu elektronicznego weryfikowanego przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu Pojęcie certyfikatu, kwalifikowanego certyfikatu oraz podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne II. Forma elektroniczna Przesłanki zachowania formy elektronicznej Zakres zastosowania formy elektronicznej Domniemania prawne związane z bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu III. Zasada równoważności IV. Zasada niedyskryminacji podpisu elektronicznego Rozdział VI. Forma pisemna i elektroniczna w prawie Australii, Kanady, Chin, Tajwanu, Austrii, Czech, Francji, Rosji, Hiszpanii oraz Argentyny Forma pisemna w prawie australijskim I. Zakres zastosowania formy pisemnej II. Pojęcie pisma, dokumentu oraz zapisu III. Pojęcie memorandum umowy IV. Pojęcie podpisu V. Skutki niedochowania formy pisemnej Forma elektroniczna w prawie australijskim I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny i zapis elektroniczny II. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny IV. Zasada niedyskryminacji transakcji dokonanej w formie elektronicznej V. Zakres zastosowania ustaw o transakcjach elektronicznych Forma pisemna w prawie kanadyjskim I. Zakres zastosowania formy pisemnej II. Pojęcie pisma III. Pojęcie podpisu Forma elektroniczna w prawie kanadyjskim I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny i dokument elektroniczny

18 Spis treści II. Spełnienie wymogu pisma przez dokument elektroniczny w prawie prowincjonalnym i terytorialnym Prowincje i terytorium common law Quebec III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny w prawie prowincjonalnym i terytorialnym Prowincje i terytorium common law Quebec IV. Spełnienie wymogu pisma i podpisu przez dokument elektroniczny oraz podpis elektroniczny w prawie federalnym V. Zasada niedyskryminacji informacji oraz umowy w formie elektronicznej VI. Zakres zastosowania jednolitej ustawy o handlu elektronicznym oraz opartych na niej aktów prowincjonalnych i terytorialnego Forma pisemna w prawie chińskim I. Zakres zastosowania formy pisemnej II. Pojęcie pisma i podpisu III. Skutki niedochowania formy pisemnej Forma elektroniczna w prawie chińskim I. Uchwalenie aktów prawnych normujących podpis elektroniczny i zapis elektroniczny II. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny IV. Zasada niedyskryminacji wiadomości elektronicznej i podpisu elektronicznego V. Podmiot świadczący usługi certyfikacyjne, podpisujący oraz strona polegająca na podpisie elektronicznym VI. Zakres zastosowania ustawy o podpisach elektronicznych Forma pisemna w prawie tajwańskim I. Zakres zastosowania formy pisemnej II. Pojęcie dokumentu i podpisu Forma elektroniczna w prawie tajwańskim I. Pojęcia zapisu elektronicznego, podpisu elektronicznego oraz cyfrowego II. Spełnienie wymogu pisma przez zapis elektroniczny III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny IV. Zakres zastosowania oraz normowania ustawy o podpisach elektronicznych XVII

19 Spis treści 9. Forma pisemna w prawie austriackim Forma elektroniczna w prawie austriackim I. Pojęcie podpisu elektronicznego, certyfikatu II. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny III. Zasada niedyskryminacji podpisu elektronicznego Forma pisemna w prawie czeskim I. Zachowanie formy pisemnej II. Wiadomość elektroniczna, podpis elektroniczny III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny IV. Pojęcie znacznika elektronicznego Forma pisemna w prawie francuskim I. Pojęcie pisma II. Pojęcie podpisu III. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny IV. Zachowanie formy pisemnej Forma pisemna w prawie rosyjskim I. Zakres zastosowania zwykłej formy pisemnej II. Zachowanie zwykłej formy pisemnej III. Elektroniczny podpis cyfrowy IV. Spełnienie wymogu podpisu przez elektroniczny podpis cyfrowy V. Skutki niedochowania zwykłej formy pisemnej Forma elektroniczna w prawie hiszpańskim I. Pojęcie dokumentu elektronicznego II. Spełnienie wymogu pisma przez dokument elektroniczny III. Pojęcie podpisu elektronicznego, certyfikatu IV. Spełnienie wymogu podpisu przez podpis elektroniczny V. Dopuszczalność dowodu z dokumentu elektronicznego Forma elektroniczna w prawie argentyńskim I. Pojęcie podpisu elektronicznego, cyfrowego oraz certyfikatu II. Spełnienie wymogu pisma i podpisu przez dokument elektroniczny oraz podpis elektroniczny Zakończenie. Wnioski Indeks rzeczowy XVIII

20 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa ABGB... Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch kodeks cywilny z r. (Austria) AELFIT... An Act to establish a legal framework for information technology ustawa o ustanowieniu ram prawnych dla technologii informatycznych z r. (Quebec, Kanada) BGB... Bürgerliches Gesetzbuch kodeks cywilny z r. (Niemcy) CCQ... Code civil du Québec, Civil Code of Quebec kodeks cywilny prowincji Quebec z r. (Kanada) CISG... Convention on Contracts for the International Sale of Goods Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów podpisana r. w Wiedniu CLC... Contract Law of the People s Republic of China prawo umów Chińskiej Republiki Ludowej z r. CUECIC... United Nations Convention on the Use of Electronic Communications in International Contracts Konwencja Narodów Zjednoczonych o używaniu komunikacji elektronicznej w międzynarodowych kontraktach z r. DCFR... Draft Common Frame of Reference Wspólny Układ Odniesienia DSL... Digital Signature Law, Ley de Firma Digital ustawa z r. Prawo o podpisie cyfrowym (Argentyna) dyrektywa 1999/93/WE... dyrektywa 1999/93/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z r. w sprawie wspólnotowych ram w zakresie podpisów elektronicznych (Dz.Urz. WE L 13 z r., s. 12) dyrektywa 2000/31/WE... dyrektywa 2000/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z r. w sprawie niektórych aspektów prawnych usług społeczeństwa informacyjnego, w szczególności handlu elektronicznego w ramach rynku wewnętrznego (dyrektywa o handlu elektronicznym) (Dz.Urz. WE L 178 z r., s. 1) ECA... Electronic Communications Act ustawa o komunikacji elektronicznej z r. (Wielka Brytania) XIX