Prawo cywilne część ogólna

Transkrypt

1 Tom 2 Prawo cywilne część ogólna Pod redakcją Zbigniewa Radwańskiego 2. wydanie

2 SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO Prawo cywilne część ogólna Tom 2 2. wydanie

3 SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO Prawo cywilne część ogólna Tom 2 2. wydanie REDAKTOR NACZELNY SYSTEMU PRAWA PRYWATNEGO ZBIGNIEW RADWAŃSKI

4 Prawo cywilne część ogólna Tom 2 2. wydanie Redaktor Prof. dr Zbigniew Radwański Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu Autorzy prof. dr hab. Edward Drozd Uniwersytet Jagielloński; dr hab. Bogudar Kordasiewicz Instytut Nauk Prawnych PAN; prof. dr hab. Maksymilian Pazdan Uniwersytet Śląski, Akademia Leona Koźmińskiego; prof. dr Zbigniew Radwański Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu; prof. dr hab. Adam Zieliński Uniwersytet Warszawski WYDAWNICTWO C. H. BECK INSTYTUT NAUK PRAWNYCH PAN WARSZAWA 2008

5 Wydano we współpracy: z Instytutem Nauk Prawnych PAN w Warszawie Poszczególne części opracowali: Edward Drozd rozdz. III 10, III oraz 12, IV Bogudar Kordasiewicz rozdz. XI Maksymilian Pazdan rozdz. X Zbigniew Radwański rozdz. I II, rozdz. III 10, I II, 11, 12, I III, V, 13, rozdz. IV IX Adam Zieliński rozdz. XII Redakcja serii: dr Ewa Skibińska Redakcja: Agata Ponikowska Wydawnictwo C. H. Beck 2008 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: PERFEKT S.A., Warszawa ISBN

6 Przedmowa Minęło już sześć lat od ukazania się pierwszego wydania Tomu 2. Systemu Prawa Prywatnego. Od tego czasu wiele się zmieniło w obowiązującym systemie prawa prywatnego. Znacznie rozwinęła się również nauka prawa cywilnego szczególnie w zakresie czynności prawnych. Ponadto w ubiegłym roku ukazał się Tom 1. Systemu Prawa Prywatnego, poświęcony głównie źródłom prawa cywilnego, jego systematyce, wykładni i stosunkom cywilnoprawnym. Rozważania te wiążą się z problemami części ogólnej prawa cywilnego, ujętymi w niniejszym Tomie, a mianowicie z: czynnościami prawnymi, przedstawicielstwem i ochroną praw podmiotowych. Uwzględnienie wszystkich tych zdarzeń wymagało zmiany treści znacznej części rozważań zawartych w pierwszym wydaniu Tomu 2. Z tego głównie powodu postanowiono przygotować nowe wydanie wspomnianego Tomu, a nie poprzestać tylko na wydaniu uzupełniającego Suplementu. Niniejsze, drugie wydanie przygotowali ci sami Autorzy, którzy opracowali pierwsze wydanie. Nie uległa również zmianie systematyka Tomu. Wydanie drugie Tomu 2. uwzględnia stan prawny na dzień 1 sierpnia 2008 r. Warszawa, październik 2008 r. Prof. dr Zbigniew Radwański V

7

8 Spis treści str. Przedmowa V Wykaz skrótów XIII Rozdział I. Zagadnienia ogólne czynności prawnych Wiążąca moc czynności prawnych I. Problem II. Naturalistyczna teoria autonomii woli III. Normatywna podstawa skuteczności prawnej Oświadczenie woli I. Uwagi ogólne o koncepcji oświadczenia woli II. Poglądy nauki polskiej III. Semiotyczna charakterystyka oświadczenia woli IV. Podstawa przypisania oświadczenia woli V. Ważniejsze akty niemające charakteru cywilnoprawnego oświadczenia woli Oświadczenie woli a czynność prawna I. Rozwój koncepcji II. Analiza pojęć Rozdział II. Wykładnia oświadczeń woli Zagadnienia ogólne wykładni oświadczeń woli I. Pojęcia zasadnicze II. Wykładnia a kwalifikacja i oznaczanie konsekwencji prawnych oświadczeń woli III. Normy interpretacyjne Metody wykładni oświadczeń woli I. Pojęcie II. Typologia metod wykładni oświadczeń woli w świetle prawnoporównawczym III. Metoda wykładni oświadczeń woli na podstawie prawa polskiego Rzeczywista wola stron jako priorytetowa reguła wykładni oświadczeń woli składanych innej osobie I. Uwagi wstępne II. Chwila rozstrzygająca o wykładni III. Problematyka dowodowa Obiektywna wykładnia oświadczeń woli wyrażanych w postaci językowej I. Uwagi wstępne II. Językowe dyrektywy wykładni III. Kontekst językowy IV. Kontekst sytuacyjny V. Celowościowa dyrektywa wykładni VI. Favor contractus Wykładnia oświadczeń woli wyrażonych w postaci pisemnej I. Reguły wykładni VII

9 VIII Spis treści II. Wykładnia przeciwko oświadczającemu lub na rzecz dłużnika III. Szczególne przypadki obiektywnej wykładni tekstów pisanych Konkludentne oświadczenie woli I. Wyraźne i konkludentne oświadczenie woli II. Wykładnia działań wyrażających oświadczenie woli w postaci niejęzykowej III. Milczące oświadczenie woli IV. Protestatio facto contraria non valet Rozdział III. Forma czynności prawnej Uwagi ogólne I. Pojęcie, geneza i funkcja formy II. Typy form III. Zagadnienia dowodowe Zwykła forma pisemna I. Sposób sporządzenia II. Zwykła forma pisemna zastrzeżona dla celów dowodowych III. Ustawowy zakres zastosowania zwykłej formy pisemnej dla celów dowodowych IV. Zwykła forma pisemna zastrzeżona pod rygorem nieważności V. Ustawowy zakres zastosowania zwykłej formy pisemnej pod rygorem nieważności VI. Zwykła forma pisemna zastrzeżona dla wywołania określonych skutków prawnych VII. Forma zastrzeżona przez strony VIII. Forma następczych czynności prawnych Kwalifikowane formy pisemne I. Uwagi ogólne II. Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem daty III. Forma pisemna z urzędowym poświadczeniem podpisu IV. Forma aktu notarialnego V. Forma pochodna Forma elektroniczna I. Uwagi ogólne II. Pojęcie formy elektronicznej III. Zakres zastosowania formy elektronicznej w prawie cywilnym Rozdział IV. Rodzaje czynności prawnych Uwagi wstępne Czynności prawne jednostronne, umowy i uchwały I. Uwagi wstępne II. Jednostronne czynności prawne III. Umowy IV. Uchwały Czynności prawne konsensualne i realne I. Pojęcie II. Wpisy do rejestrów a czynność prawna realna III. Sposób dokonania czynności prawnej realnej Czynności prawne o skutkach zobowiązujących lub rozporządzających oraz czynności przysparzające I. Skutki zobowiązujące i rozporządzające II. Czynności zobowiązująco-rozporządzające III. Czynności prawne wyłącznie rozporządzające albo zobowiązujące IV. Czynności prawne przysparzające

10 Spis treści 18. Czynności prawne kauzalne i abstrakcyjne I. Wprowadzenie II. Pojęcie kauzy III. Kauzalne czynności prawne IV. Abstrakcyjne czynności prawne V. Generalna reguła kauzalności Czynności prawne nieodpłatne i odpłatne I. Pojęcie II. Czynności prawne nieodpłatne Czynności prawne upoważniające Czynności prawne powiernicze I. Historia i prawo porównawcze II. Pojęcie III. Dopuszczalność czynności powierniczych IV. Typy czynności powierniczych Czynności prawne między żyjącymi i na wypadek śmierci Rozdział V. Treść czynności prawnej Prawnie doniosła treść czynności prawnej I. Uwagi ogólne II. Sprzeczność czynności prawnej z ustawą III. Sprzeczność czynności prawnej z zasadami współżycia społecznego Części składowe czynności prawnej I. Wprowadzenie II. Wyróżnienie składników czynności prawnej dla określenia jej skutków prawnych III. Wyróżnienie składników czynności prawnej a jej dokonanie IV. Wyróżnienie składników czynności prawnej a jej nieważność Warunek. Termin. Polecenie I. Warunek II. Termin III. Polecenie Rozdział VI. Dokonywanie czynności prawnej Składanie oświadczeń woli I. Reguły ogólne II. Zgoda osoby trzeciej Orzeczenie zastępujące oświadczenie woli I. Obowiązek złożenia oświadczenia woli II. Wykonanie obowiązku złożenia oświadczenia woli Rozdział VII. Zawarcie umowy Wprowadzenie I. Regulacja prawna II. Zakres i podział wykładu III. Wyrażenie konsensu IV. Dyssens Oferta i jej przyjęcie I. Pojęcie oferty II. Skutki oferty III. Przyjęcie oferty Negocjacje i porozumienia przedkontraktowe I. Negocjacje II. Porozumienia przedkontraktowe IX

11 Spis treści 31. Aukcja i przetarg I. Uwagi wstępne II. Ogłoszenie aukcji albo przetargu III. Aukcja IV. Przetarg V. Wadium VI. Unieważnienie umowy VII. Regulacje szczególne aukcji i przetargu Rozdział VIII. Wady oświadczenia woli Uwagi ogólne I. Wyróżnienie II. Zasady III. Wyzysk IV. Zakres zastosowania V. Wady oświadczenia woli osób prawnych VI. Wady oświadczenia woli przedstawiciela Brak świadomości lub swobody I. Uwagi ogólne II. Reżim prawny ogólny III. Reżimy prawne szczególne Pozorność I. Pozorne oświadczenie woli II. Czynność ukryta Błąd I. Regulacja ogólna II. Regulacje szczególne Podstęp I. Regulacja ogólna II. Regulacje szczególne Groźba I. Regulacja ogólna II. Regulacje szczególne Rozdział IX. Sankcje wadliwej czynności prawnej Nieważność czynności prawnej I. Uwagi ogólne II. Pierwotny i definitywny charakter nieważności III. Zagadnienia procesowe IV. Nieważne a nieistniejące czynności prawne Wadliwość czynności prawnych I. Uwagi ogólne II. Częściowa nieważność czynności prawnej III. Wzruszalność czynności prawnej IV. Bezskuteczność zawieszona czynności prawnej V. Bezskuteczność względna X Rozdział X. Przedstawicielstwo Pojęcie i rodzaje przedstawicielstwa I. Zastępstwo w szerokim ujęciu (sensu largo) II. Istota (natura prawna) przedstawicielstwa III. Umocowanie i jego źródła IV. Przedstawicielstwo czynne i bierne V. Przedstawicielstwo a instytucje pokrewne

12 Spis treści 41. Przesłanki prawnej skuteczności działania przedstawiciela I. Wstęp II. Istnienie umocowania i działanie w jego granicach III. Zdolność do reprezentowania IV. Działanie w imieniu reprezentowanego V. Dopuszczalność działania przez przedstawiciela Pełnomocnictwo I. Pojęcie i rodzaje pełnomocnictwa II. Udzielenie pełnomocnictwa III. Niektóre zagadnienia związane z wykonywaniem pełnomocnictwa IV. Wygaśnięcie pełnomocnictwa Prokura I. Uwagi ogólne II. Udzielenie prokury III. Umocowanie prokurenta IV. Niektóre zagadnienia związane z wykonywaniem prokury V. Występowanie prokurenta w innych rolach VI. Wygaśnięcie prokury Rozdział XI. Problematyka dawności Ogólna charakterystyka dawności I. Przedawnienie nabywcze i umarzające II. Postacie przedawnienia umarzającego III. Legislacyjne uzasadnienie dawności Cechy konstrukcyjne przedawnienia I. Okres przedawnienia II. Zarzut przedawnienia III. Nadużycie prawa w dziedzinie przedawnienia Bieg przedawnienia I. Początek i zakończenie biegu przedawnienia II. Zawieszenie biegu przedawnienia III. Wstrzymanie zakończenia biegu przedawnienia IV. Przerwa biegu V. Zakończenie biegu przedawnienia Terminy zawite I. Rodzaje terminów zawitych II. Cechy terminów zawitych III. Moderowanie skutków upływu terminu zawitego IV. Terminy zawite umowne Rozdział XII. Ochrona praw podmiotowych Pojęcie ochrony praw podmiotowych I. Zagadnienia ogólne II. Prawo administracyjne III. Prawo karne IV. Prawo konstytucyjne V. Prawo międzynarodowe VI. Prawo Unii Europejskiej VII. Prawo publiczne i prawo prywatne VIII. Prawo materialne i procesowe IX. Uwagi końcowe Rodzaje ochrony I. Ochrona przed groźbą naruszenia prawa a ochrona prawa naruszonego. 706 II. Ochrona ogólna a ochrona poszczególnych praw III. Ochrona majątkowa a ochrona niemajątkowa XI

13 Spis treści IV. Ochrona bezpośrednia i ochrona pośrednia V. Ochrona indywidualna a ochrona interesów zbiorowych VI. Ochrona petytoryjna a ochrona posesoryjna VII. Ochrona sądowa a ochrona własna Granice ochrony I. Uwagi ogólne II. Podmiotowe ograniczenia III. Wolności i prawa innych IV. Interes społeczny V. Upływ czasu VI. Zobowiązania naturalne VII. Nadużycie prawa Zabezpieczenie możliwości realizacji ochrony praw podmiotowych. 723 I. Uwagi ogólne II. Zabezpieczenia materialnoprawne III. Zabezpieczenia procesowe Ochrona sądowa I. Prawo skargi II. Ochrona praw podmiotowych przed sądem III. Alternatywne formy rozwiązywania sporów prywatnoprawnych IV. Skarga konstytucyjna V. Skarga do międzynarodowych organów ochrony praw człowieka VI. Ochrona przed organami Unii Europejskiej VII. Pomoc w dochodzeniu praw podmiotowych na drodze sądowej Ochrona własna I. Samoobrona II. Samopomoc Indeks rzeczowy XII

14 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa BankHipU ustawa z r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 99, poz. 919 ze zm.) GospNierU ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz ze zm.) GZU ustawa z r. o grach i zakładach wzajemnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. Nr 4, poz. 27 ze zm.) JęzPolU ustawa z r. o języku polskim (Dz.U. Nr 90, poz. 999 ze zm.) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KC austr Kodeks cywilny austriacki z r. (ABGB Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch) KC franc Kodeks cywilny francuski z r. (Cciv Code civil) KC niem Kodeks cywilny niemiecki z r. (BGB Bürgerliches Gesetzbuch) KC portug Kodeks cywilny portugalski z 1966 r. KC ros Kodeks cywilny rosyjski z 1994 r. KC szwajc Kodeks cywilny szwajcarski z 1912 r. (ZGB Schweizerisches Zivilgesetzbuch) KC włos Kodeks cywilny włoski z 1942 r. (Cc Codice civile) KH rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.) KH niem Kodeks handlowy niemiecki z r. (HGB Handelsgesetzbuch) KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKS ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) KKW ustawa z r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) KM ustawa z r. Kodeks morski (Dz.U. Nr 138, poz ze zm.) KomPrywU ustawa z r. o komercjalizacji i prywatyzacji (tekst jedn.: Dz.U. z 2002 r. Nr 171, poz ze zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm., sprost. Dz.U. z 2001 r. Nr 28, poz. 319) Konwencja wiedeńska... Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów sporządzona w Wiedniu r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 45, poz. 286) KP ustawa z r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) KPC ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KPK ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) XIII

15 Wykaz skrótów KRO ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) KrRejSU ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz ze zm.) KSH ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) KWU ustawa z r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.) KZ rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Kodeks zobowiązań (Dz.U. Nr 82, poz. 598 ze zm.) ObligU ustawa z r. o obligacjach (tekst jedn.: Dz.U. z 2001 r. Nr 120, poz ze zm.) OchrKonkurU ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) OchrKonsU ustawa z r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U. Nr 22, poz. 271 ze zm.) OchrLokU ustawa z r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) OR Prawo obligacyjne szwajcarskie z 1911 r. (Obligationenrecht) OrdPU ustawa z r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) PECL Zasady Europejskiego Prawa Umów (Principles of International Contract Law) PodElektrU ustawa z r. o podpisie elektronicznym (Dz.U. Nr 130, poz ze zm.) POPC z 1946 r dekret z r. Przepisy ogólne prawa cywilnego (Dz.U. Nr 67, poz. 369) POPC z 1950 r ustawa z r. Przepisy ogólne prawa cywilnego (Dz.U. Nr 34, poz. 311 ze zm.) PPU ustawa z r. o przedsiębiorstwach państwowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981 ze zm.) PrASC ustawa z r. Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. Nr 161, poz ze zm.) PrAtom ustawa z r. Prawo atomowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. Nr 42, poz. 276 ze zm.) PrAut ustawa z r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 ze zm.) PrAut z 1952 r ustawa z r. o prawie autorskim (Dz.U. Nr 34, poz. 234 ze zm.) PrBank ustawa z r. Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) PrBank z 1989 r ustawa z r. Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz.U. z 1992 r. Nr 72, poz. 359 ze zm.) PrBud ustawa z r. Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz ze zm.) PrCzek ustawa z r. Prawo czekowe (Dz.U. Nr 37, poz. 283 ze zm.) PrDew ustawa z r. Prawo dewizowe (Dz.U. Nr 141, poz ze zm.) PrGosp ustawa z r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz ze zm.) PrNot ustawa z r. Prawo o notariacie (tekst jedn.: Dz.U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369 ze zm.) XIV

16 Wykaz skrótów PrPoczt ustawa z r. Prawo pocztowe (Dz.U. Nr 130, poz ze zm.) PrPras ustawa z r. Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze zm.) PrPrywM ustawa z r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 46, poz. 290 ze zm.) PrPrzew ustawa z r. Prawo przewozowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601 ze zm.) PrRzecz dekret z r. Prawo rzeczowe (Dz.U. Nr 57, poz. 319 ze zm.) PrSpółdz ustawa z r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz ze zm.) PrTelekom ustawa z r. Prawo telekomunikacyjne (Dz.U. Nr 171, poz ze zm.) PrUpNapr ustawa z r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. Nr 60, poz. 535 ze zm.) PrWeksl ustawa z r. Prawo wekslowe (Dz.U. Nr 37, poz. 282 ze zm.) PrWłPrzem ustawa z r. Prawo własności przemysłowej (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz ze zm.) PWKC ustawa z r. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm.) PWKrRejSU ustawa z r. Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym (Dz.U. Nr 121, poz. 770 ze zm.) PWKZ rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Przepisy wprowadzające Kodeks zobowiązań (Dz.U. Nr 82, poz. 599 ze zm.) PWPOPC ustawa z r. Przepisy wprowadzające przepisy ogólne prawa cywilnego (Dz.U. Nr 34, poz. 312) SpółdzMieszkU ustawa z r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz ze zm.) SprzedKonsU ustawa z r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. Nr 141, poz ze zm.) SwobGospU ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz ze zm.) TWE Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (tzw. Traktat Rzymski) podpisany r. (Dz.Urz. UE C ) UbezpU ustawa z r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. Nr 124, poz ze zm.) UkłScU ustawa z r. o ochronie topografii układów scalonych (Dz.U. Nr 100, poz. 498 ze zm.) WłLokU ustawa z r. o własności lokali (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) WynU ustawa z r. o wynalazczości (tekst jedn.: Dz.U. z 1993 r. Nr 26, poz. 117 ze zm.) ZastRejU ustawa z r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (Dz.U. Nr 149, poz. 703 ze zm.) ZmKC z 1990 r ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 55, poz. 321 ze zm.) ZmKC z 2003 r ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 49, poz. 408) ZmKC z 2004 r ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 162, poz. 1692) ZNKU ustawa z r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz ze zm.) ZnTowU ustawa z r. o znakach towarowych (Dz.U. Nr 5, poz. 17 ze zm.) XV

17 Wykaz skrótów 2. Organy orzekające BGH Niemiecki Federalny Sąd Najwyższy (Bundesgerichtshof) ETS Europejski Trybunał Sprawiedliwości ETPC Europejski Trybunał Praw Człowieka GKA Gdańska Komisja Arbitrażowa NSA Naczelny Sąd Administracyjny SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy SN (7) Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów SN (PS) Sąd Najwyższy w pełnym składzie SN (PSIAPiUS) Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (od roku 1990: Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych) SN (PSIC) Sąd Najwyższy w pełnym składzie Izby Cywilnej (w latach : Izby Cywilnej i Administracyjnej) SO Sąd Okręgowy SP Sąd Powiatowy SR Sąd Rejonowy SW Sąd Wojewódzki 3. Czasopisma AUNC Acta Universitatis Nicolai Copernici AUL Acta Universitatis Lodziensis AUWr Acta Universitatis Wratislaviensis BMS Biuletyn Ministerstwa Sprawiedliwości BSN Biuletyn Sądu Najwyższego DPP Demokratyczny Przegląd Prawniczy Dz.U Dziennik Ustaw Dz.Urz Dziennik Urzędowy EP Edukacja Prawnicza GSP Gdańskie Studia Prawnicze Jur Jurysta KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego KSP Krakowskie Studia Prawnicze MoP Monitor Prawniczy MoPr Monitor Prawa Pracy MoPod Monitor Podatkowy M.P Monitor Polski MPHiW Miesięcznik Prawa Handlowego i Wekslowego MSiG Monitor Sądowy i Gospodarczy NP Nowe Prawo NPN Nowy Przegląd Notarialny NPC Nowy Proces Cywilny OG Orzecznictwo Gospodarcze OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSG Orzecznictwo Sądów Gospodarczych OSN Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego. Orzeczenia Izby Cywilnej (w latach ), Orzecznictwo Sądu Najwyższego (w latach : Izby Cywilnej i Izby Karnej, w roku 1962: Izby Cywilnej, w latach : Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w latach : Izby Cywilnej i Administracyjnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w latach : Izby Cywilnej oraz Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w 1995 roku: Izby Cywilnej) XVI

18 Wykaz skrótów OSNPG Orzecznictwo Sądu Najwyższego Prokuratura Generalna OSP Orzecznictwo Sądów Polskich Orzecznictwo Sądów Polskich ( ), Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych ( ), Orzecznictwo Sądów Polskich (od 1990) OSS Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych PA Prawo Asekuracyjne Pal Palestra PB Prawo Bankowe PES Problemy Egzekucji Sądowej PG Prawo Gospodarcze PiM Prawo i Medycyna PiP Państwo i Prawo PiŻ Prawo i Życie PiZS Praca i Zabezpieczenie Społeczne PL Przegląd Legislacyjny PN Przegląd Notarialny PNAEWr Prace Naukowe Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu POP Przegląd Orzecznictwa Podatkowego PP Przegląd Podatkowy PPA Przegląd Prawa i Administracji PPC Polski Proces Cywilny PPE Przegląd Prawa Egzekucyjnego PPG Przegląd Prawa Giełdowego PPH Przegląd Prawa Handlowego PPHZ Problemy Prawne Handlu Zagranicznego PPW Prawo Papierów Wartościowych PS Przegląd Sądowy Pr. Gosp Prawo Gospodarcze Pr. Sp Prawo Spółek Prok. i Pr Prokuratura i Prawo PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego Rej Rejent R. Pr Radca Prawny RPE Ruch Prawniczy i Ekonomiczny RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny Rzeczp Rzeczpospolita SC Studia Cywilistyczne SI Studia Iuridica SIL Studia Iuridica Lublinensa SIS Studia Iuridica Silesiana SP Studia Prawnicze SPE Studia Prawno-Ekonomiczne SPP Studia Prawa Prywatnego TPP Transformacje Prawa Prywatnego Wok Wokanda ZNUGd Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego ZNUJ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego ZNUŚl Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Śląskiego ZNUWr Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego ZPUKSW Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego XVII

19 Wykaz skrótów 4. Piśmiennictwo Czachórski, 1968 (1970, 1983)... W. Czachórski, Prawo zobowiązań w zarysie, Warszawa 1968, 1970, 1983 Czachórski, 1994 (1995, 1996, 1999, 2002, 2003, )... W. Czachórski, Zobowiązania. Zarys wykładu (opracowanie: A. Brzozowski, M. Safjan, E. Skowrońska-Bocian), Warszawa 1994, 1995, 1996, 1999, 2002, 2003, 2004, 2007 Domański, Instytucje... L. Domański, Instytucje kodeksu zobowiązań. Komentarz teoretycznopraktyczny. Część ogólna, Warszawa 1936 Gajda, KRO Komentarz, 1999 (2000)... J. Gajda, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 1999, 2000 Gniewek, Komentarz... E. Gniewek, Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Kraków 2001 Gniewek, Komentarz KC, 2006 (2008)... Kodeks cywilny. Komentarz (pod red. E. Gniewka), Warszawa 2006, 2008 Gniewek, Komentarz KC, t. [ ]... Kodeks cywilny. Komentarz, t. I i II (pod red. E. Gniewka), Warszawa 2004 Grzybowski, Prawo cywilne... S. Grzybowski, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1985 KC z Komentarzem t. [ ]... Kodeks cywilny z Komentarzem (pod red. J. Winiarza), t. I i II, Warszawa 1980, 1989 Komentarz do KC, Ks. [ ], t. [ ]... Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza. Część ogólna, Warszawa 1998, 1999, 2001, 2002, 2003, 2004, 2007; Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 1996, 1999, 2001, 2002, 2003, 2004, 2007; Księga trzecia. Zobowiązania, t. I i II, Warszawa 1996/1997, 1999, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007; Księga czwarta. Spadki, Warszawa 1995, 1999, 2001, 2002, 2005, 2006, 2007 Komentarz do KPC, cz. [ ], t. [ ]... T. Ereciński, J. Gudowski, M. Jędrzejewska, Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze. Część druga. Postępowanie zabezpieczające, t. I, Warszawa 1997, 1999, 2001, 2002; t. II, Warszawa 1998, 2002; T. Ereciński, J. Ciszewski, Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego. Część czwarta. Przepisy z zakresu międzynarodowego postępowania cywilnego. Część piąta. Sąd polubowny (arbitrażowy), t. V, Warszawa 2006 Komentarz KC, t. [ ], Kodeks cywilny. Komentarz, praca zbiorowa (pod red. Z. Resicha, J. Ignatowicza, J. Pietrzykowskiego i I. Bielskiego), t. I III, Warszawa 1972 Komentarz KC, Suplement Kodeks cywilny, Suplement, t. I, t. II, Komentarz, wyd. II (pod red. K. Pietrzykowskiego), Warszawa 2003 XVIII

20 Wykaz skrótów Komentarz KC, t. [ ]... Kodeks cywilny. Komentarz (pod red. K. Pietrzykowskiego), t. I, Warszawa 1997, 1999, 2002, 2004, 2005, 2007; t. II, Warszawa 1998, 2000, 2003, 2004, 2005 Komentarz KH, T. Dziurzyński, Z. Fenichel, M. Honzatko, Kodeks handlowy. Komentarz, t. I, Kraków 1936 Komentarz KH, t. [ ]... S. Sołtysiński, A. Szajkowski, J. Szwaja, Kodeks handlowy. Komentarz, t. I, Warszawa 1994, 1997; t. II, Warszawa 1998 Komentarz KPC, t. [ ]... Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz (pod red. K. Piaseckiego), t. I, Warszawa 1996, 2001, 2006; t. II, Warszawa 1997, 2006; t. III, Warszawa 2007 Komentarz KSH, t. [ ]... S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. I, Warszawa 2001, 2006; t. II, Warszawa 2002, 2005; t. III, Warszawa 2003, 2008; t. IV, Warszawa 2004, 2008; t. V, Warszawa 2004, 2008 Komentarz KSH, t. [ ]... S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, M. Tarska, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. II, Warszawa 2005 Longchamps de Berier, Zobowiązania 1939 (1948, 1999)... R. Longchamps de Berier, Polskie prawo cywilne, t. II, Zobowiązania, Lwów 1939; Polskie prawo cywilne, t. II, Zobowiązania, Lwów 1939 (wydanie anastatyczne Poznań 1999); Zobowiązania, Poznań 1948 Łętowska, Prawo umów, 1999 (2002)... E. Łętowska, Prawo umów konsumenckich, Warszawa 1999, 2002 Ohanowicz, Górski, Zarys... A. Ohanowicz, J. Górski, Zarys prawa zobowiązań, Warszawa 1970 Ohanowicz, Górski, Zobowiązania... A. Ohanowicz, J. Górski, Zobowiązania. Zarys według kodeksu cywilnego. Część szczegółowa, Warszawa Poznań 1966 Ohanowicz, Zobowiązania... A. Ohanowicz, Zobowiązania. Zarys według kodeksu cywilnego. Część ogólna, Warszawa Poznań 1965 Piasecki, Komentarz KRO, 2000 (2002)... H.Ciepła, B. Czech, T. Domińczyk, S. Kalus, K. Piasecki, M. Sychowicz, Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem (pod red. K. Piaseckiego), Warszawa 2000, 2002 Pietrzykowski, Komentarz KRO, J. Gajda, J. Ignatowicz, J. Pietrzykowski, K. Pietrzykowski, J. Winiarz, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz (pod red. K. Pietrzykowskiego), Warszawa 2003 Pyzioł, Szumański, Weiss, Prawo spółek, 1998 (2002, 2004, 2006)... W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss, Prawo spółek, Bydgoszcz 1998, Bydgoszcz Kraków 2002, 2004, 2006 Radwański, Prawo cywilne 1993 (1994, 1997, 1999, 2002, 2003, 2004, 2005, 2007)... Z. Radwański, Prawo cywilne część ogólna, Warszawa 1993, 1994, 1997, 1999, 2002, 2003, 2004, 2005, 2007 XIX