Operacje gospodarcze. Funkcjonowanie kont bilansowych.

Transkrypt

1 Operacje gospodarcze. Funkcjonowanie kont bilansowych.

2 Operacja gospodarcza Udokumentowany fakt, zdarzenie gospodarcze, dające się wyrazić wartościowo, powodując zmiany w stanie aktywów i pasywów jednostki oraz wpływające na wynik finansowy. Co jest operacją gospodarczą? Zakup materiałów za gotówkę, Otrzymanie zapłaty od dostawcy, Złomowanie zepsutej maszyny produkcyjnej, Co nie jest operacją gospodarczą? Uzyskanie w banku linii kredytowej w rachunku bieżącym, Wysłanie oferty sprzedaży wyrobów gotowych, Zawarcie umowy o pracę z pracownikiem (OG będzie dopiero powstanie zobowiązania z tytułu wynagrodzeń, ubezpieczeń społecznych. Fakt podpisania umowy nie jest jeszcze operacją gospodarczą).

3 Podział operacji gospodarczych: Operacje Gospodarcze Bilansowe (bezwynikowe) Niebilansowe (wynikowe) aktywne pasywne Aktywnopasywne Aktywnopasywne

4 Operacje gospodarcze przekłady: Zmiana w bilansie OPERACJA + - AKTYWA PASYWA Zakup 2-letnich Obligacji Skarbu Państwa za gotówkę Spłata zobowiązań wobec dostawców, z pobranego na ten celu kredytu bankowego. Inwestycje długotermin. Kredyty bankowe Kasa Zobowiąz. wobec dostawców Zmiana w bilansie OPERACJA + + AKTYWA i PASYWA ( bilansową) Zakup towarów od dostawcy z odroczonym terminem płatności Towary Zobowiąz. wobec dostawców Zmiana w bilansie OPERACJA - - AKTYWA i PASYWA ( bilansową) Zwrot dostawcy przed zapłatą części zakupionych materiałów z powodu złej jakości Materiały Zobowiąz. wobec dostawców

5 Uwaga! Każda bilansowa operacja gospodarcza wywiera wpływ na dwa składniki bilansu i powinna być zapisana w dwóch składnikach balansu, Wszystkie typy zaksięgowanych operacji nie powodują naruszenia równowagi bilansowej.

6 Konto księgowe Specjalne urządzenie księgowe służące do księgowania zmian zachodzących w składnikach bilansu oraz elementach wpływających na wynik finansowy. Debet (Dt) lub Winien Wn NAZWA KONTA Credit (Ct) lub MA debetowanie konta zapisywanie po stronie Debet konta obciążenie konta zapisanie w ciężar konta kredytowanie konta zapisywanie po stronie Credit konta uznanie konta zapisanie na dobro konta Księgowanie operacji gospodarczej na danym koncie polega na dokonaniu zapisu kwoty operacji gospodarczej po odpowiedniej stronie konta, tj. po stronie debetowej (winien) lub po stronie kredytowej (ma).

7 Księga główna Zbiór wszystkich kont syntetycznych wykorzystywanych przez dany podmiot do rejestracji zdarzeń gospodarczych. Konta te wyszczególnione są w zakładowym planie kont danego podmiotu. Księgę główną posiada każdy podmiot zobowiązany do prowadzenia pełnej księgowości. Wykorzystywana jest ona do rejestracji zdarzeń gospodarczych na ogólnym poziomie, pozwalającym na stworzenie sprawozdania finansowego. Lista kont składających się na księgę główną nazywana jest planem kont.

8 Zakładowy plan kont (ZPK) Formalnym dokument (część systemu księgowego). Każdy podmiot prowadzący pełną księgowość finansową zobowiązany jest do posiadania i stosowania zakładowego planu kont, zgodnie z narzuconymi formalnymi wymogami. Obowiązek ten nałożony jest przez Ustawę o rachunkowości. ZPK zawiera spis wewnętrznych numerów kont przedsiębiorstwa i ustala zasady księgowania na tych kontach wszelkich operacji finansowych, które mogą wydarzyć się w wyniku działalności przedsiębiorstwa. Jest on zwykle sporządzany przez głównego księgowego i zatwierdzany przez kierownika jednostki. W zakładowym planie kont należy przedstawić: wykaz kont syntetycznych (kont księgi głównej), zasady tworzenia i funkcjonowania kont analitycznych (kont ksiąg pomocniczych), metodę ewidencji analitycznej, jaka będzie stosowana dla wybranej grupy rzeczowych składników majątku obrotowego, zasady wyceny rzeczowego majątku obrotowego, stosowane metody amortyzacji majątku trwałego.

9 Wzorcowy plan kont syntetycznych dla przedsiębiorstwa produkcyjnego Zespół 0 Majątek Trwały 010 Środki trwałe 020 Wartości niematerialne i prawne 030 Finansowy majątek trwały 070 Umorzenie środków trwałych 072 Umorzenie wartości niematerialnych i prawnych 080 Inwestycje Konta Pozabilansowe 090 Środki trwałe w likwidacji 091 Środki trwałe u leasingobiorcy 092 Środki trwałe obce Zespół 1 Środki pieniężne 100 Kasa 130 Rachunek bieżący 135 Kredyty bankowe długoterminowe 136 Kredyty n bankowe krótkoterminowe 137 Kredyty bankowe przeterminowane 139 Inne rachunki bankowe 141 Krótkoterminowe papiery wartościowe 149 Inne środki pieniężne Zespół 2 Rozrachunki i Roszczenia 200 Rozrachunki z odbiorcami 210 Rozrachunki z dostawcami 215 Zobowiązania wekslowe 220 Rozrachunki publicznoprawne 221 Rozrachunki z budżetami 223 Rozrachunki z tytułu VAT 230 Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń 231 Rozliczenie wynagrodzeń 235 Rozliczenie niedoborów i szkód 236 Rozliczenie nadwyżek 237 Roszczenia sporne 238 Należności z tytułu niedoborów i szkód 239 Pozostałe rozrachunki z pracownikami 240 Pozostałe rozrachunki Zespół 3 Materiały i Towary 300 Rozliczenia zakupu 310 Materiały 320 Towary 330 Opakowania 340 Odchylenia od cen ewidencyjnych materiałów 350 Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów 360 Odchylenia od cen ewidencyjnych opakowań Konto pozabilansowe 390 zapasy obce Zespół 4 Koszty według rodzaju i ich rozliczanie 400 Amortyzacja 401 Zużycie materiałów i energia 402 Usługi transportowe 403 Usługi remontowe 404 Usługi pozostałe 405 Wynagrodzenia 406 Świadczenia na rzecz pracowników 407 Pozostałe świadczenia na rzecz pracowników 408 Podróże służbowe 409 Podatki obciążające koszty 410 Pozostałe koszty 490 Rozliczenie kosztów Zespół 5 Koszty według typów działalności i ich rozliczanie 500 Koszty produkcji podstawowej 501 Koszty wydziałowe 502 Koszty sprzedaży 503 Koszty zakupu 510 Koszty handlowe 530 Koszty działalności pomocniczej 550 Koszty ogólne zarządu 580 Rozliczenie produkcji Zespół 6 Produkty 600 Produkty gotowe 610 Produkcja nie zakończona 620 Odchylenia od cen ewidencyjnych produktów 640 Rozliczenia międzyokresowe kosztów Zespól 7 Przychody 700 Przychody z e sprzedaży 701 Koszt własny sprzedaży 702 Wartość sprzedaży towarów według cen zakupu 750 Przychody finansowe 751 Koszty finansowe 760 Pozostałe przychody operacyjne 761 Pozostałe koszty operacyjne 770 Zyski nadzwyczajne 771 Straty nadzwyczajne Zespół 8 Fundusze i kapitały 800 Fundusz założycielski 801 Fundusz przedsiębiorstwa 802 Fundusz udziałowy 803 Fundusz zasobowy 804 Kapitał akcyjny 805 Kapitał zapasowy 806 Kapitał rezerwowy 807 Kapitał zakładowy 825 rozliczenie wyniku finansowego 840 Rezerwy i przychody przyszłych okresów 850 Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych 852 Pozostałe fundusze specjalne 860 Wynik finansowy 870 Podatek dochodowy i inne obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

10 Obrót i saldo konta Obrót konta to suma kwot wszystkich operacji gospodarczych zaksięgowanych po stronie debetowej lub po stronie kredytowej konta. Dt (Wn) Nazwa konta Ct (Ma) Kwoty operacji gospodarczych 100,- 300,- 600,- 400,- 200,- Kwoty operacji gospodarczych Obrót debetowy 1 000,- 600,- Obrót kredytowy 400,- Saldo debetowe Saldo konta to różnica pomiędzy sumą obrotów konta , ,- Zbilansowane obroty

11 Czynności związane z funkcjonowaniem konta 1. Zakładanie konta wpisanie nazwy konta lub symbolu zgodnie z zakładowym planem kont, 2. Otwarcie konta wpisanie kwoty salda początkowego bilansu*, 3. Księgowanie operacji gospodarczych zapisanie kwoty operacji gospodarczej po odpowiedniej stronie konta, 4. Zamknięcie konta obliczanie i wpisanie obrotów (obrotu) konta, sald (sald) konta, 5. Zbilansowanie obrotów konta ostateczne podsumowanie konta i podkreślenie kwot podwójną kreską.

12 Składowe zapisu księgowego 1. Data dokonania zapisu księgowego (operacji gospodarczej), 2. Numer i rodzaj dokumentu będącego podstawą księgowania, 3. Treść zapisu zwięzła treść ekonomiczna księgowanej operacji gospodarczej, 4. Kwota zapisu.

13 Dowody księgowe PK Polecenie księgowania, KP Kasa przyjmie, KW Kasa wypłaci, RK Raport kasowy, WB Wyciąg bankowy, PZ Przyjęcie zewnętrzne, PW Przyjęcie wewnętrzne, WZ Wydanie zewnętrzne, MM Przesunięcie międzymagazynowe, RW Rozchód wewnętrzny, LP Lista płac, RA Rachunek, FA VAT Faktura VAT, OT - Odbiór techniczny - przyjęcie na stan środka trwałego (do ŚT), LT Likwidacja techniczna (do środków trwałych),

14 Zasady funkcjonowania kont aktywów i pasywów KONTA BIALNSOWE AKTYWÓW PASYWÓW Dt (Wn) Nazwa konta Ct (Ma) Dt (Wn) Nazwa konta Ct (Ma) (SP.) saldo początkowe saldo początkowe (SP.) (+) zwiększenia zmniejszenia (-) (-) zmniejszenia zwiększenia(+) Obrót Dt Obrót Ct Obrót Dt Obrót Ct Saldo końcowe (Sk) (Sk) Saldo końcowe

15 Funkcjonowanie konta aktywów Dt (Wn) MATERIAŁY Ct (Ma) Kwoty operacji gospodarczych zwiększających stan materiałów Sp ,- 300,- 800,- 400,- 900,- 700,- 350,- 50,- Kwoty operacji gospodarczych zmniejszających stan materiałów Obrót Dt 2 500, ,- 500, , ,- Obrót Ct Sk. (Dt) saldo końcowe Zbilansowane obroty

16 Funkcjonowanie konta pasywów Kwoty operacji gospodarczych zmniejszających stan kredytów bankowych Obrót Dt Dt (Wn) KREDYTY BANKOWE Ct (Ma) 1 000, , ,- saldo końcowe - Sk. (Ct) , ,- Sp , , , ,- Kwoty operacji gospodarczych zwiększających stan kredytów bankowych Obrót Ct , ,- Zbilansowane obroty

17 Rejestracja operacji gospodarczych Operacje gospodarcze księgowane są na kontach bilansowych zgodnie z zasadą podwójnego zapisu, który polega na: księgowaniu operacji gospodarczych na dwóch różnych kontach, księgowaniu operacji gospodarczych po przeciwnych stronach dwóch kont, księgowaniu operacji gospodarczych na dwóch kontach tej samej kwoty operacji. Relacja, jak występuje między kontami w wyniku rejestracji zdarzeń zgodnie z powyższą zasadą, nazywa się korespondencja kont.

18 OD BILANSU POCZĄTKOWEGO DO BILANSU KOŃCOWEGO I. ETAP Sporządzanie bilansu otwarcia, II. ETAP Otwarcie kont bilansowych na początek okresu sprawozdawczego, III. ETAP Księgowanie operacji gospodarczych, IV. ETAP Zestawienie obrotów i sald, V. ETAP Bilans końcowy, VI. ETAP Zamknięcie konta.

19 I. ETAP Sporządzanie bilansu otwarcia Zasada ciągłości bilansowej wyraża się tym, że bilans końcowy ubiegłego okresu sprawozdawczego jest bilansem początkowym na początek nowego okresu sprawozdawczego.

20 II. ETAP Otwarcie kont bilansowych na początek okresu sprawozdawczego Otwarcie kont to przemieszczenie poszczególnych składników aktywów i pasywów z bilansu na właściwe konta. Otwarcie kont bilansowych pozycjami z bilansu początkowego polega na zapisaniu kwot poszczególnych składników bilansu w następujący sposób: Składniki aktywów bilansu po stronie debetowej odpowiednich kont aktywów Składniki pasywów bilansu po stronie kredytowej odpowiednich kont pasywów. Jest to tzw. zasada otwarcia kont bilansowych. Kwoty poszczególnych pozycji bilansowych, zapisane na otwieranych kontach, są saldami początkowymi (Sp.) tych kont.

21 III. ETAP Księgowanie operacji gospodarczych. Sumowanie obrotów kont. W celu bieżącej ewidencji operacji gospodarczych wykorzystuje się konta otwarte na podstawie bilansu początkowego. Po zarejestrowaniu w danym okresie sprawozdawczym (roku) wszystkich zmian w stanie składników aktywów i pasywów, każde konto podkreśla się, a następnie podlicza obroty tych kont.

22 IV. ETAP Zestawienie obrotów i sald Równowagę na kontach sprawdza się na podstawie sporządzonego zestawienia obrotów i sald. Czynności obowiązujące podczas sporządzania zestawienia obrotów i sald: 1. Wpisanie nazw kont oraz obrotów Dt i Ct wszystkich kont, a następnie obliczenia ogólnych sum obrotów kont wykazanych w zestawieniu. Jeżeli ogólne sumy obrotów Dt i Ct są sobie równe, świadczy to przestrzeganiu reguły podwójnego księgowania na kontach. obrotów Dt kont = obrotów Ct kont 2. Wpisanie sald Dt lub Ct poszczególnych kont oraz obliczenie ogólnych sum sald kont. Jeżeli ogólne sumy obrotów Dt i Ct są sobie równe, świadczy to o istnieniu równowagi bilansowej sald końcowych kont bilansowych aktywów i pasywów. sald Dt kont = sald Ct kont 3. Zamkniecie zestawienia obrotów i sald zbilansowane obroty i salda kont podkreśla się podwójną linią na znak ich wyrównania.

23 V. ETAP Bilans końcowy Bilans końcowy (zamknięcia) jest to syntetyczne zestawienie wyrażonych wartościowo aktywów i pasywów jednostki, sporządzone w określonej formie, na ostatni dzień okresu sprawozdawczego.

24 VI. ETAP Zamknięcie konta Po sporządzeniu bilansu zamyka się konta księgowe zgodnie z zasadą zamknięcia kont bilansowych. Według tej zasady: Salda końcowe aktywów są zapisane na właściwych kontach aktywów po stronie Ct, Salda końcowe pasywów są zapisane na właściwych kontach pasywów po stronie Dt. Salda końcowe kont wpisuje się po właściwej stronie konta na podstawie zestawienia obrotów i sald. Po zapisaniu sald końcowych następuje ostateczne podsumowanie kont i podkreślenie kwot podwójną kreską na znak zbilansowania obrotów Dt i Ct.