SPIS TREŚCI. Wstęp 17

Transkrypt

1 SPIS TREŚCI Wstęp 17 ANTYK WPROWADZENIE Kultura starożytnej Grecji 19 Kultura Rzymu 20 Ustalone przez starożytność kanony klasycznej sztuki 20 Rozwój rodzajów i gatunków literackich 21 Filozofia 21 Inspiracje i nawiązania do kultury starożytnej 23 Sztuka starożytna 23 MITOLOGIA GRECKA Czym jest mit? 25 Podział mitów 25 Funkcje mitów 25 Związek mitologii z literaturą 26 Motywy i wątki mitologiczne 26 Archetypy 26 Toposy (lód communes) 27 Ogólna charakterystyka mitologii greckiej 27 ANALIZA I INTERPRETACJA WYBRANYCH MITÓW Mity antropogeniczne 28 Mit o Hermesie 29 Plan wydarzeń 29 Streszczenie 29 Problematyka 30 Prometeusz 30 Plan wydarzeń 30 Streszczenie 30 Problematyka 31 ANALIZA I INTERPRETACJA INNYCH MITÓW Gilgamesz. Epos starożytnego dwurzecza 31 Czas powstania utworu 31 Czas i miejsce akcji 31 Bohaterowie. 32

2 Streszczenie 32 Problematyka 32 OWIDIUSZ - biografia 34 Przemiany 35 Zawartość cyklu 35 Streszczenie 35 Problematyka 35 LUCJUSZ APULEJUSZ-biografia 36 Metamorfozy albo Zloty Osiol 36 O Amorze i Psyche 36 BIBLIA Co to jest Biblia"} 37 Wytłumaczenie nazwy 37 Czas powstania 37 Języki Biblii 38 Autorzy 38 Podział Biblii 38 Przekłady Biblii 39 Biblia w wymiarze sacrum (świętym) i profanum (świeckim) 39 Gatunki biblijne 40 Biblia jako arcydzieło 40 ANALIZA I INTERPRETACJA WYBRANYCH FRAGMENTÓW STAREGO I NOWEGO TESTAMENTU Stary Testament Księga Rodzaju 41 Streszczenie 41 Problematyka 43 Księga Wyjścia 44 Streszczenie 44 Problematyka 45 Księga Hioba 46 Streszczenie 46 Problematyka 46 Księga Koheleta 47 Streszczenie 47 Problematyka 47 Pieśń nad Pieśniami 47 Streszczenie 47 Problematyka 48

3 Pierwsza Księga Samuela 48 Streszczenie 48,^j Problematyka 48 U Pierwsza Księga Królewska 49 CC Streszczenie 49 Problematyka 49 y) Księga Daniela 49 Streszczenie 49 Problematyka 50 Księga Psalmów 50 Problematyka 51 Księga Izajasza 51 Omówienie 51 Nowy Testament Hymn o milości 52 Streszczenie 52 Problematyka 52 Pierwszy list św. Jana Apostoła: Bóg jest Milością 53 Streszczenie 53 Problematyka 53 Przypowieści 53 Streszczenia 53 Problematyka 54 Ewangelia według św. Mateusza 54 Streszczenie 54 Problematyka 55 Apokalipsa św. Jana 56 Streszczenie 56 Problematyka 56 HOMER - informacje o autorze 57 Spory na temat autorstwa Iliady i Odysei 58 Iliada Czas powstania utworu 58 Czas i miejsce akcji 58 Tytuł 58 Bohaterowie 59 Streszczenie (fragmenty) 59 Problematyka 61 Świat bogów i ludzi 61 Fabuła 62 Narracja 62 Kompozycja 63 Wiersz 63 Porównania

4 6 Dramatyzm epopei 64 Epos jako gatunek 64 Znaczenie Iliady dla współczesnych Homerowi Greków 64 Inspiracje i nawiązania 64 Odyseja (fragmenty) Czas powstania utworu 65 Czas i miejsce akcji 65 Tytuł 65 Bohaterowie 65 Streszczenie - fragmenty 66 Problematyka 66 WERGILIUSZ - biografia 67 Enelda Czas powstania utworu 67 Czas i miejsce akcji 67 Tytuł 68 Bohaterowie 68 Streszczenie - fragmenty 68 Problematyka 68 LIRYKA GRECKA Anakreont - Przynieś nam tu czarę, chlopcze 69 Safona - Do Afrodyty 71 Tyrtajos - Wezwanie do walki 72 Teognis z Megary - Odwet 73 Teokryt - Serenada pasterska III 74 Kallimach z Cyreny - Wiadomość o śmierci przyjaciela 75 TEATR I DRAMAT GRECKI Teatr grecki 76 Dramat grecki 76 Cechy tragedii greckiej 77 Charakter teatru i dramatu greckiego 78 SOFOKLES - biografia 78 Antygona Czas i miejsce akcji 79 Bohaterowie 79 Plan wydarzeń 80 Streszczenie 81 Problematyka 84 Temat Antygony 84 Konflikt tragiczny w Antygenie 84

5 Elektra Okoliczności powstania 86 Czas i miejsce akcji 86 Tytuł 86 Bohaterowie 86 Streszczenie (fragment) 87 Problematyka 87 Król Edyp Okoliczności powstania 87 Tytuł 88 Czas i miejsce akcji 88 Bohaterowie 88 Plan wydarzeń 88 Streszczenie 88 Problematyka 90 AJSCHYLOS - biografia 90 Agamemnon Okoliczności powstania 91 Tytuł 91 Czas i miejsce akcji 91 Bohaterowie 91 Streszczenie (fragment) 91 Problematyka 92 EURYPIDES - trzeci z wielkich tragików greckich 93 KOMEDIA GRECKA - ARYSTOFANES 93 KOMEDIA RZYMSKA - PLAUT 94 HORACY - biografia 94 O co poeta prosi Apollina 95 Exegi monumentum... (Postawilem pomnik...) 95 Aeąuam memento 96 Do Leukonoe 97 List do Pizonów Streszczenie 97 Problematyka 98 PLATON - biografia 99 Uczta Streszczenie, problematyka 99

6 8 ARYSTOTELES - biografia 100 Poetyka (fragment) 100 U MAREK AURELIUSZ -biografia 100 Rozmyślania y) Streszczenie 101 Problematyka 101 w ŚREDNIOWIECZE - WPROWADZENIE Geneza nazwy 102 Czas trwania epoki 102 Średniowiecze w Europie 103 Społeczno-kulturowe podłoże średniowiecza 104 Średniowieczny uniwersalizm 104 Rola poety i sztuki 105 Średniowieczny alegoryzm 105 Filozofia 106 Średniowieczne wzorce osobowe 107 Gatunki literatury średniowiecznej 107 Sztuka średniowiecza 108 ŚWIĘTY AUGUSTYN - biografia 109 Wyznania Okoliczności powstania, tytuł 109 Streszczenie, problematyka 109 PIEŚŃ O ROLANDZIE Autor, czas i miejsce powstania 110 Czas i miejsce akcji. Kontekst historyczny 110 Bohaterowie 111 Streszczenie (fragment) 111 Problematyka 112 Główne tematy i idea przewodnia poematu 112 Obraz obyczajów epoki 113 Średniowieczne wzorce osobowe: ideał doskonałego rycerza, idealny władca 113 Pieśń o Rolandzie jako przykład chanson de gęste 114 Kształt artystyczny 114 SŁOWO O WYPRAWIE IGORA Okoliczności powstania utworu 115 Streszczenie (fragment) 115 Problematyka 115

7 DZIEJE TRISTANA IIZOLDY Okoliczności powstania i różne wersje utworu 115 j Czas i miejsce akcji 116 U Bohaterowie 116 CC Plan wydarzeń (całość utworu) 116 Streszczenie (fragmenty) 117 yj Problematyka 118 Koncepcja tragicznej miłości zawarta w Tristanie i Izoldzie 118 Tristan i Izolda jako przykład starofrancuskiego romansu. Dzieje gatunku 119 DANTE ALIGHIERI- biografia 120 Boska Komedia Geneza, czas i miejsce powstania, tytuł 120 Czas i miejsce akcji. Kompozycja utworu 121 Streszczenie (fragmenty) 121 Problematyka 121 Kontekst społeczno-kulturowy Boskiej Komedii 122 Rola przewodników poety-wergiliusza i Beatrycze 122 Alegoryczny i symboliczny sens Boskiej Komedii 123 Kształt artystyczny 123 KWIATKI ŚW. FRANCISZKA Postać świętego Franciszka z Asyżu 123 Czas i miejsce powstania, tytuł 124 Pleśń sloneczna 124 O prześwietnym cudzie, którego święty Franciszek dokonal, nawróciwszy okrutnie dzikiego wilka z Gubbio 124 Plan wydarzeń 124 Streszczenie 125 Jak święty Franciszek oswoil dzikie turkawki 125 Plan wydarzeń 125 Streszczenie 125 Problematyka 126 FRANCISZEK YILLON-biografia 126 Wielki Testament Czas powstania utworu 127 Streszczenie (fragmenty) 127 Problematyka 128 Kulturowo-społeczny kontekst twórczości Yillona 128 Ideowa wymowa utworu 128 Kształt artystyczny 129 9

8 10 - ŚREDNIOWIECZNA LITERATURA MIŁOSNA 130 «ł M GUILLAUME DE POITIERS-biografia 130 Piosenka radosna 130 Ptaszek z ptaszka malą 131 PIERRE ABELARD - biografia 131 Heloiza iabelard w opracowaniu Reginę Pernoud 132 GALL ANONIM - informacje o autorze 134 Kronika Czas powstania utworu 134 Plan wydarzeń 134 Streszczenie (fragmenty) 135 Problematyka 136 BOGURODZICA Spory na temat czasu powstania, autorstwa i genezy utworu 137 Wymowa Bogurodzicy 137 Kształt artystyczny 137 Inne zabytki średniowiecznej poezji i prozy religijnej 138 LEGENDA O ŚWIĘTYM ALEKSYM Czas i miejsce powstania Legendy... Polska wersja utworu 138 Plan wydarzeń 139 Streszczenie 139 Problematyka 140 Święty Aleksy jako przykład idealnego ascety 140 Średniowieczna hagiografia. Legenda jako gatunek 141 Kształt artystyczny 141 O ZACHOWANIU SIĘ PRZY STOLE Autor, okoliczności i czas powstania utworu 142 Plan wydarzeń 142 Streszczenie 142 Problematyka 143 Zachodnioeuropejska etykieta i rycerski kult kobiety 143 Kształt artystyczny 143 SATYRA NA LENIWYCH CHŁOPÓW Czas powstania utworu 144 Plan wydarzeń 144 Streszczenie 144 Problematyka 145

9 ROZMOWA MISTRZA POLIKARPA ZE ŚMIERCIĄ Okoliczności powstania utworu 146 Plan wydarzeń 146 U Streszczenie 146 Problematyka 147 Związek Rozmowy... ze średniowiecznym tańcem śmierci" 147 gj Polikarp - człowiek w obliczu śmierci 147 Wizja śmierci w utworze 148 Ideapraeparatio ad mortem, czyli przygotowania do śmierci 148 Kształt artystyczny 149 POEZJA ŚREDNIOWIECZNA Posłuchajcie bracia mila 149 Dusza z dala wyleciala, Skarga umierającego 150 Wiersz o małżeństwie 151 Witaj, mity Jezu Kryste 151 DRAMAT ŚREDNIOWIECZNY 152 MIKOŁAJ Z WILKOWIECKA Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim Okoliczności powstania, tytuł 152 Streszczenie - fragment 152 Problematyka RENESANS - WPROWADZENIE Geneza nazwy 154 Chronologia renesansu w Europie 154 Polityczno-społeczne tło epoki 154 Literatura renesansu w Europie 155 Tło renesansu w Polsce 155 Chronologia renesansu w Polsce 156 Humanizm jako główny prąd umysłowy epoki 157 Ruchy wyznaniowe w epoce renesansu 158 Sztuka poetycka renesansu 159 Rozwój gatunków renesansowych 160 Sztuka renesansu 160 GIOYANNI BOCCACCIO - biografia 162 Dekameron: Sokól Czas i miejsce powstania 162 Tytuł 162

10 12 Plan wydarzeń 163 Streszczenie 163 Problematyka 164 Dekameron: Pątniczka Streszczenie 165 Problematyka 166 FRANCISZEK PETRARKA - biografia 166 Sonety do Laury Streszczenia 167 Problematyka 167 PIERRE DE RONSARD - biografia 168 Mario, zbudź się 168 MICHEL DE MONTAIGNE - biografia 169 Próby R. XII O stałości 170 Streszczenie. Problematyka 170 FRANCOIS RABELAIS -biografia 171 Gargantua i Pantagruel Okoliczności powstania utworu, tytuł 171 Temat 171 Kompozycja - podział na księgi 172 Streszczenie (fragmenty) 172 Problematyka 174 WILLIAM SZEKSPIR-biografia 175 Dramat szekspirowski 176 Hamlet, czyli tragiczna historia Hamleta, księcia Danii Czas i miejsce akcji 177 Osoby 177 Plan wydarzeń 177 Streszczenie 178 Problematyka 185 Bohaterowie 185 Źródła wątków fabularnych i ich związek z tragedią zemsty 189 Podsumowanie 191 Makbet Geneza Makbeta 191 Czas i miejsce akcji 192 Osoby 192

11 13 Plan wydarzeń 192 Streszczenie 193»yj Problematyka 200 Makbet, syndrom zbrodni, czyli jak zło rodzi zło 200 Lady Makbet (psychologiczne studium zbrodni) 201 Etyka władzy i poglądy na państwo 202 (/) Rola wiedźm 202 Elementy komizmu 203 Podsumowanie 203 BIERNAT Z LUBLINA - biografia 203 Wnierówniu towarzystwa nie masz 204 Kto miłuje księgi, nie miewa teskności 204 MIKOŁAJ REJ -biografia 205 Krótka rozprawa między trzema osobami: Panem, Wójtem a Plebanem Okoliczności powstania utworu. Czas i miejsce wydania 206 Streszczenie 206 Problematyka 209 Społeczno-polityczny program Reja zawarty w Krótkiej rozprawie 209 Kształt artystyczny 210 Żywot czlowieka poćciwego Okoliczności i czas powstania utworu 210 Streszczenie (fragment) 210 Problematyka 211 Zwierzyniec Okoliczności i czas powstania utworu 211 Streszczenie (fragment) 212 Problematyka 212 Wymowa Zwierzyńca 212 Kompozycja i kształt artystyczny 212 KLEMENS JANICKI -biografia 213 Elegia VII (O sobie samym do potomności) 214 JAN KOCHANOWSKI -biografia 215 Fraszki Czas i miejsce powstania i wydania 216 Streszczenia 216 Problematyka 217 Kształt artystyczny i nowatorski charakter Fraszek J. Kochanowskiego 217

12 14 Pieśni Okoliczności, czas, miejsce powstania i wydania 218 Streszczenia 218 Problematyka 219 Treny Czas powstania. Geneza cyklu 221 Streszczenia 222 Problematyka 223 Portret Urszulki 223 Dramat ojca 224 Poeta i poezja w obliczu tragedii 225 Kryzys światopoglądowy poety i próby jego przezwyciężenia 225 Kształt artystyczny 228 Psalmy Czas i miejsce powstania i wydania 228 Streszczenia 228 Problematyka 229 Odprawa posłów greckich Czas i miejsce powstania utworu 229 Geneza 229 Czas i miejsce akcji 229 Bohaterowie 229 Plan wydarzeń 231 Streszczenie 231 Problematyka 234 Inscenizacja tragedii w Ujazdowie 234 Ponadczasowy charakter kwestii poruszonych w Odprawie 234 Odprawa... jako dramat renesansowy. Związki utworu z tragedią antyczną 235 Polski koloryt dramatu 236 Kompozycja utworu. Kształt artystyczny 236 MIKOŁAJ SĘP SZARZYŃSKI - biografia 237 Sonet I. O krótkości i niepewności na świecie żywota człowieczego 237 Sonet IV. O wojnie naszej, która wiedziemy z szatanem, światem i cialem 238 Sonet V. O nietrwałej miłości rzeczy świata tego 240 Problematyka 241 Sęp Szarzyński jako poeta z pogranicza renesansu i baroku 241 Wizja człowieka, Boga i świata w poezji Sępa Szarzyńskiego 241 Kształt artystyczny 242 SZYMON SZYMONOWIC-biografia 243 Czas, miejsce powstania i wydania cyklu 244

13 15 Żeńcy Plan wydarzeń 244,yj Streszczenie 244 UJ Problematyka 245 Wymowa Żeńców 245 Sielanka jako gatunek 246 yj Stosunek Szymonowica do tradycji antycznej i współczesnej poecie rzeczywistości 246 Kształt artystyczny 247 Kolacze Streszczenie 247 Problematyka 247 ŁUKASZ GÓRNICKI - biografia 248 Dworzanin polski Okoliczności powstania utworu 248 Czas i miejsce akcji 248 Tematyka rozmów 248 Problematyka 249 ANDRZEJ FRYCZ MODRZEWSKI - biografia 249 O poprawie Rzeczypospolitej Okoliczności i czas powstania oraz wydania utworu 250 Streszczenie (fragment) 250 Problematyka 251 Polityczny program A. F. Modrzewskiego 251 Kompozycja utworu, gatunek 252 PIOTR SKARGA-biografia 252 Kazania sejmowe Okoliczności i czas powstania Kazań sejmowych 253 Kazanie wtóre 253 Streszczenie 253 Kazanie ósme 254 Streszczenie 254 Problematyka 255 Religijno-polityczny program Piotra Skargi 255 Kazanie jako gatunek 255 Kompozycja i tematyka Kazań sejmowych 256 Kształt artystyczny Kazań sejmowych 256 Słowniczek pojęć i terminów literackich 257 Mini-ściąga 269