Fundusze Europejskie. w Polsce. Fundusze Europejskie dla rodziny V edycja konkursu Polska Pięknieje Inwestycje w turystykę. nr 26

Transkrypt

1 Fundusze Europejskie nr 26 w Polsce ISSN X Fundusze Europejskie dla rodziny V edycja konkursu Polska Pięknieje Inwestycje w turystykę

2 FE dla rodziny Unijne fundusze wspierają polskie rodziny Wywiad O projekcie Akademia Młodego Biznesmena mówi Wioletta Czemiel-Grzybowska, prezes RISE FE dla rodziny Relacja z konferencji minister Elżbiety Bieńkowskiej Program Kapitał Ludzki dla najmłodszych Rozbudowa ośrodka edukacyjnego Centrum Zarządzania Łęgami Miejsca, które zyskały nowy blask dzięki wsparciu unijnemu z POIiŚ Nowe oblicze doliny Bugu wsparły środki z POIG Portal, który inspiruje do aktywnego spędzania czasu w gronie rodziny Wirtualna wycieczka po Podkarpaciu, Warmii i Mazurach, Podlasiu, Lubelszczyźnie i Kielecczyźnie Fundusze na czasie dobre praktyki Finał konkursu Dobre praktyki zarządzania strategicznego rozwojem w Polsce Przedstawiamy projekty nagrodzone w Konkursie dotacji na promocję Funduszy Europejskich Raport Tempo wydatkowania środków jest coraz większe Fundusze z bliska Laureaci piątej edycji konkursu Polska Pięknieje 7 Cudów Funduszy Europejskich Na okładce: Shutterstock Fundusze Europejskie w Polsce

3 Wstęp Fundusze bliżej ludzi Z INWESTYCJI DOFINANSOWANYCH Z UNII EUROPEJSKIEJ KORZYSTAMY NA CO DZIEŃ, JADĄC TRAMWAJEM, POCIĄGIEM CZY AUTOBUSEM. CAŁA RODZINA KORZYSTA Z WYREMONTOWANEJ PRZYCHODNI, PRZEDSZKOLA CZY SZKOLNEGO BOISKA. FUNDUSZE OBECNE SĄ W NASZEJ PRACY, UCZELNI CZY BIBLIOTECE. Jest czerwiec, więc w sposób naturalny nasze myśli krążą już wokół zasłużonych urlopów i wypoczynku spędzanego z rodziną. Nie bez powodu zatem ten numer Biuletynu Fundusze Europejskie w Polsce poświęcamy tematowi pozytywnego wpływu Funduszy Europejskich na życie polskich rodzin w różnych aspektach ich funkcjonowania. Mieszkańcy naszego kraju dostrzegają zmiany wokół nich, ale nie zawsze wiedzą, że są one efektem dotacji z Unii Europejskiej. Pieniądze te dofinansowują rozwój, ulepszanie i uatrakcyjnienie bazy turystycznej, zabezpieczenie i udostępnianie miejsc ciekawych dla turysty. Powstają nowe ścieżki turystyczne, trasy rowerowe oraz miejsca widokowe, z których podziwiać można malownicze krajobrazy. Ale nie tylko. Z inwestycji dofinansowanych z Unii Europejskiej korzystamy na co dzień, jadąc tramwajem, pociągiem czy autobusem. Cała rodzina korzysta z wyremontowanej przychodni, przedszkola czy szkolnego boiska. Fundusze obecne są w naszej pracy, uczelni czy bibliotece. fot. archiwum MRR Środki z funduszy przeznaczane są nie tylko na inwestycje w infrastrukturę czy rozwój przedsiębiorczości. Miliony Polaków mogą z nich korzystać w sposób zdecydowanie bardziej namacalny i dostępny na co dzień. Sens wsparcia projektów, z których skorzystać mogą całe rodziny polega bowiem na byciu bliżej ludzi. Jest to zarówno neutralizacja negatywnych zjawisk na rynku pracy szczególnie dotykająca matki wychowujące dzieci, nieustanne podnoszenie kwalifikacji zawodowych, innowacyjne programy nauczania wczesnoszkolnego. Dofinansowywane są projekty wyrównujące szanse edukacyjne uczniów i wspierające naukę seniorów na Uniwersytetach Trzeciego Wieku. To tylko kilka przykładów aktywnej obecności funduszy unijnych, które funkcjonują w naszym życiu. A wracając do tematyki wakacyjnej, na Państwa urlopowych i turystycznych ścieżkach, polecam szczególnej uwadze laureatów tegorocznej edycji konkursu Polska Pięknieje 7 Cudów Funduszy Europejskich organizowanego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego już po raz piąty. Plebiscyt wyróżnia wyjątkowe pod względem m.in. turystycznym miejsca w różnych regionach Polski, dofinansowane z funduszy unijnych. Rekomendacja naszej konkursowej kapituły powinna być zachętą do podróży w te niejednokrotnie nieznane, a niezmiernie urokliwe zakątki naszego kraju. Serdecznie zapraszam do lektury! Elżbieta Bieńkowska, Minister Rozwoju Regionalnego Fundusze Europejskie w Polsce 1

4 Rodzinne fundusze Poznajcie Piotra i Kasię, rodziców 10-letniego Bartka i 4-letniej Oli. Są jedną z tysięcy polskich rodzin, których codzienne życie zmieniło się dzięki Funduszom Europejskim. Edukacja, turystyka, kultura, nowe miejsca pracy niejednokrotnie rozwijają się one właśnie dzięki środkom z UE, podnosząc wydatnie poziom życia Polaków. Zapraszamy z naszą Rodzinką na krótki przegląd możliwości, jakie daje wykorzystanie unijnych funduszy. Kasia zawsze żyła w biegu. Jednak po urodzeniu Oli i urlopie macierzyńskim zdecydowała się na urlop wychowawczy. Skłoniła ją do tego między innymi niestabilna sytuacja finansowa firmy, w której pracowała. Jako menadżer z mnóstwem pomysłów w głowie, zaczęła zastanawiać się nad założeniem własnej działalności gospodarczej. Niezależność w działaniu i elastyczny czas pracy, który pozwalałby jej na opiekę nad dziećmi, stały się jej głównymi priorytetami przy szukaniu pomysłu na własny biznes. O możliwości skorzystania ze wsparcia finansowego Programu Kapitał Ludzki (POKL) dla matek powracających do pracy po przerwie związanej z wychowaniem dziecka, opowiedziała Kasi przyjaciółka. Sama brała udział w szkoleniach dofinansowywanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, podnoszących kwalifikacje zawodowe kobiet. Okazuje się, że już ponad 48 tysięcy Polek otrzymało ponad 1 mld zł z POKL na uruchomienie własnego biznesu. Wśród nich jest dziś i Kasia. Założyła kameralny klub dziecięcy (na ten cel z POKL wciąż jest do wzięcia ponad 200 mln zł), którego program oparty jest na stymulacji nauczania maluchów przez zabawę. Jej energia kieruje się teraz w stronę kreowania nowych inicjatyw i zabaw dla swoich podopiecznych. A przy okazji nie brakuje jej także pomysłów i czasu na aktywność w gronie rodziny. fot. Shutterstock Kasia chciałaby także, aby jej pociechy od najmłodszych lat miały kontakt z językiem tak, jak dzieci jej przyjaciółki, która mieszka przy granicy niemieckiej. Tam w ramach Programu Europejskiej Współpracy Terytorialnej realizowany jest projekt współpracy przedszkoli, dzięki któremu najmłodsi mają lekcje języka obcego, a także w czasie wspólnej zabawy spotykają się z kolegami z zagranicy. Również starsze dzieci uczą się języków obcych poprzez udział w międzynarodowych lekcjach, warsztatach oraz wspólnych zawodach sportowych. Fundusze w szkole Piotr jeszcze zanim wybrał kierunek studiów wiedział, że w przyszłości zostanie nauczycielem. Taki zawód wykonywali także jego rodzice, więc decyzja ta wydała mu się wręcz naturalną. Znalezienie pracy po studiach pedagogicznych nie było łatwe, ale udało się. A potem wiele wyzwań i mnóstwo satysfakcji z pracy z najmłodszymi dziećmi. Ambicje Piotra oraz współpracowników sprawiły, że razem postanowili opracować innowacyjny program nauczania dla dzieci z klas I-III oraz wykorzystać w nim metody kształcenia zorientowane na indywidualne przekazywanie wiedzy w zależności od zdolności ucznia. Fundusze na ten cel postanowili zdobyć z pieniędzy unijnych. W ramach Priorytetu 3 Wysoka jakość systemu oświaty Programu Kapitał Ludzki w latach w Polsce przeznaczono na ten cel 3,3 mld złotych, z czego do wykorzystania wciąż jest blisko 1 mld zł. Piotrowi i jego przyjaciołom udało się wyposażyli sale lekcyjne, zakupili niezbędny do nauki sprzęt i pomoce, przeszkolili biorących w projekcie nauczycieli. Piotr nie ukrywa, że inspiracją dla ich działań był projekt Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą do wiedzy Grupy Edukacyjnej z Kielc dofinansowany właśnie ze środków Programu Kapitał Ludzki, zdobywca pierwszego miejsca w Konkursie Dobre Praktyki EFS Syn Kasi i Piotra, Bartek, lubi przedmioty ścisłe, komputery i sport. Gorzej jest ze zdolnościami językowymi. W odpowiedzi na problem jego nauczyciel zaproponował optymalne rozwiązanie naukę angielskiego z wykorzystaniem platformy e-learningowej FunEnglish.pl, która uczy przez zabawę. To jeden z wielu funkcjonujących w Polsce portali internetowych dofinansowanych ze środków Programu Innowacyjna Gospodarka (POIG). Fundusze przeznaczone na e-usługi w ramach Działania 8.1 Wspieranie działalności gospodarczej Każdy może skorzystać z funduszy unijnych. Najwięcej środków na ten cel przeznaczonych jest w ramach Programu Kapitał Ludzki, który z założenia wspierać ma inwestycje w rozwój człowieka. w dziedzinie gospodarki elektronicznej POIG, do tej pory wsparły 1621 projektów na łączną wartość ok. 973 mln zł (wg stanu na dzień 11 maja br.). Znajomość angielskiego przyda się Bartkowi także w zgłębianiu tajników informatyki, którą bardzo lubi. Za kilka lat rozpocznie zapewne studia na takim kierunku. Program Infrastruktura i Środowisko wspiera infrastrukturę uczelni, które kształcą przyszłych informatyków, matematyków, fizyków, inżynierów, lekarzy, a także artystów. Bartek i Ola mają dużą szansę na studiowanie w kraju przy użyciu zaawansowanego technolo- 2 Fundusze Europejskie w Polsce

5 gicznie sprzętu dydaktyczno-badawczego i współpracę naukową z uczelniami zagranicznymi, również w ramach e-learningu. Rowerem po Polsce Wschodniej A po lekcjach? Bartek to zapalony rowerzysta. Chętnie korzysta z bezpiecznych ścieżek rowerowych, których powstanie w jego mieście dofinansowane zostało ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego. Bartek snuje też plany niesamowitej wyprawy rowerowej po Polsce Wschodniej. Cieszy się na myśl, że powstanie tam najdłuższa trasa rowerowa w Polsce, która połączy województwa: warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, świętokrzyskie i podkarpackie. Bartek nie może się doczekać, aż odwiedzi liczne atrakcje turystyczne, ciekawe miejsca, zabytki na trasie. Podobną wyprawę odbył już wirtualnie, biorąc udział w zabawie na facebooku Road Trip po Polsce Wschodniej. Teraz czas na odkrywanie wschodnich terenów w realu. Wspólne wakacje Nasza Rodzinka już planuje wakacje. W tym roku postanowili wybrać się tropem funduszy unijnych. W stolicy odwiedzą Centrum Nauki Kopernik oraz multimedialne muzeum biograficzne Fryderyka Chopina. Oba obiekty powstały dzięki dofinansowaniu z Programu Infrastruktura i Środowisko. Warto podkreślić bo na to instytucje unijne kładą nacisk że w obu wymienionych miejscach z pewnością czekają ich atrakcje dla wszystkich członków rodziny: zarówno dla najstarszego Piotra, jak i najmłodszej Oli. Potem ruszają na wschód to etap wypraw kajakowych. Najpierw planują wypad w okolice Drohiczyna, by przepłynąć zrewitalizowanym w ramach dofinansowania ze środków Programu Innowacyjna Gospodarka odcinkiem szlaku kajakowego na Bugu. Rodzinkę kusi też piękne Roztocze na Lubelszczyźnie. Tam również można urządzić spływ kajakowy, ale nie tylko. Pomysły na wyprawę po Polsce Wschodniej zaczerpnęli ze strony Do listy atrakcji turystycznych, w tym ciekawych zabytków, dodali te ze strony To wspólny projekt realizowany przez gminy Narol i Zwierzyniec, które w ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej wspólnie promują piękno regionu. Z pewnością nasza Rodzinka nie będzie się nudzić na tych wakacjach. Na wyciągnięcie ręki Praktycznie każdy z nas może skorzystać z funduszy unijnych. Najwięcej środków CENTRUM KULTURY DLA KAŻDEGO na ten cel przeznaczonych jest w ramach Programu Kapitał Ludzki, który z założenia wspierać ma inwestycje w rozwój człowieka. Pomoc POKL trafia m.in. do instytucji opiekujących się dziećmi i młodzieżą, inicjatyw związanych z aktywizacją oraz samozatrudnieniem w różnych grupach wiekowych, naukowców oraz matek wychowujących dzieci. Wsparcie z programu dociera również do osób niepełnosprawnych oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym. Ponadto każda osoba fizyczna mająca pomysł na własny biznes, może skorzystać z pomocy inwestycyjnej POKL w wysokości nawet 40 tys. zł. Również w trakcie prowadzenia własnej działalności gospodarczej można liczyć na doradztwo i wsparcie merytoryczne oraz pomoc finansową pochodzącą z funduszy programu. O to, jak kształtować się będą kolejne pokolenia Polaków dbają także pozostałe programy. Np. dotacje z POIG m.in. przeznaczane są na przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu. Dzięki temu najuboższe polskie rodziny mają szansę na otrzymanie sprzętu komputerowego wraz z bezpłatnym dostępem do Internetu. Internetowa rewolucja czeka też mieszkańców Polski Wschodniej. Wszystko dzięki budowie sieci szerokopasmowej, na którą przeznaczono pieniądze z Programu Rozwój Polski Wschodniej. Już wkrótce na terenie województw: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, świętokrzyskiego i podkarpackiego szerokopasmowy Internet będzie dostępny dla każdego. Program Rozwój Polski Wschodniej wspiera także rozwój bazy dydaktyczno-naukowej uczelni wyższych w regionach Polski Wschodniej. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie został wzbogacony o Regionalne Centrum Informatyczne, a Politechnika Białostocka o Centrum Nowoczesnego Kształcenia. Nowoczesne oblicze dzięki programowi zyskuje też kilkanaście innych uczelni z pozostałych województw Polski Wschodniej. Fundusze z Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej dofinansowują projekty mające na celu aktywizację studentów na rynku pracy, a także podnoszenie ich kwalifikacji zawodowych. Dają możliwość współpracy środowisk naukowych z sektorem prywatnym. Poprzez współpracę instytucji po obu stronach granicy pomagają także rodzinom dotkniętym niepełnosprawnością lub innymi problemami. Natomiast środki z funduszy norweskich wspierają powstawanie stref rekreacji dziecięcej w miastach i miasteczkach w Polsce, które w wielu przypadkach stają się miejscem aktywnych spotkań lokalnych społeczności. MARTA MATRACKA Szkoły artystyczne to nie tylko miejsca, w których młodzi ludzie zdobywają wiedzę i cenne umiejętności. To także prawdziwe centra kulturalne, wokół których często toczy się życie lokalnych społeczności. Program Infrastruktura i Środowisko finansuje bazę edukacyjną i kulturalną 24 szkół oraz uczelni artystycznych w kraju. Placówki te występują często w roli gospodarza wielu renomowanych imprez muzycznych i kulturalnych, w których biorą udział również mieszkańcy. Jedną z najciekawszych inwestycji w obiekty dydaktyczne jest nowy gmach siedziby Zespołu Szkół Muzycznych im. Oskara Kolberga w Radomiu (na zdjęciu). Również szkoła muzyczna w Bielsku-Białej chlubi się nową salą koncertową o wysokich parametrach technicznych. Sala koncertowa prezentuje się wspaniale dębowe parkiety, drewniane panele na ścianach, wygodne, ładnie rozmieszczone siedzenia, duża estrada, podwieszane ekrany do sterowania akustyką, kamery, oświetlenie i mnóstwo detali tworzą przytulną całość. Szkoła zakupiła świetnej klasy instrumenty, m.in. fortepiany i organy. W nowoczesnym skrzydle Zespołu Szkół Plastycznych w Częstochowie, oddanym do użytku tej wiosny, mieści się najładniejsza galeria sztuki w mieście. Jej pomieszczenia toną w świetle, gdyż w ścianach i suficie są przeszklenia. Szkoła posiada nowoczesne wyposażenie dydaktyczne, m.in. w pracowniach: ceramicznej, jubilerskiej, graficznej, malarskiej i rzeźby. fot. ZSM w Radomiu Fundusze Europejskie w Polsce 3

6 Wywiad Przedsiębiorczość na starcie Osoby do 25 roku życia są jedną z grup, na których koncentruje się wsparcie w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Do nich, w pierwszej kolejności, powinny trafiać środki finansowe, które ułatwią im rozpoczęcie kariery zawodowej, w tym również założenie własnej firmy. Dobrym przykładem są tu projekty realizowane w ramach Działania 6.2 Programu Kapitał Ludzki, takie jak Akademia Młodego Biznesmena. O projekcie zrealizowanym przez białostocki Regionalny Instytut Społeczno-Ekonomiczny (RISE), mówi prezes Wioletta Czemiel-Grzybowska. Na czym polegał projekt Akademia Młodego Biznesmena? Na jakie etapy się dzielił? Nasza inicjatywa miała za zadanie przede wszystkim kreować postawy przedsiębiorcze wśród młodych ludzi i spowodować wzrost poziomu zatrudnienia w województwie podlaskim. W projekcie uczestniczyło 88 osób poniżej 25. roku życia, które wyłoniliśmy na podstawie przeprowadzonej rekrutacji. Pierwszym etapem projektu było szkolenie pn. Biznesplan w działalności gospodarczej prowadzone przez adiunktów Wydziału Zarządzania Politechniki Białostockiej. Następnie zaoferowaliśmy uczestnikom doradztwo podstawowe i specjalistyczne dzięki któremu zdobyli oni wiedzę i praktyczne umiejętności potrzebne do założenia i prowadzenia swojej firmy. Po zakończeniu szkoleń każdy z uczestników napisał biznesplan. Autorzy najlepszych otrzymali dotacje na otwarcie działalności lub wsparcie pomostowe. Jakie było zainteresowanie projektem, ile osób zgłosiło chęć uczestnictwa w nim? Telefonów w tej sprawie mieliśmy chyba ponad tysiąc. Natomiast ankiet rekrutacyjnych otrzymaliśmy 145. Dokonując ich oceny braliśmy pod uwagę szereg kryteriów pomysł na biznes, innowacyjność przedsięwzięcia oraz największe szanse realizacji. Akademię Młodego Biznesmena (AMB) zorganizował i przeprowadził Regionalny Instytut Społeczno-Ekonomiczny z siedzibą w Białymstoku. Wartość projektu to 1,6 mln zł. Unijne dofinansowanie wyniosło 1,36 mln zł. Inicjatywa zrealizowana została w ramach Priorytetu VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich, Działanie: 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia, Programu Kapitał Ludzki. Czas trwania projektu: r r. Liczba uczestników: 88 osób Przyznane środki finansowe: 14 dotacji w wysokości 40 tys. zł., 4 dotacje po 20 tys. zł., spośród tych osób 11 otrzymało wsparcie pomostowe 1126 zł przez okres 12 miesięcy. Firmy, które otrzymały dotacje to: sklepy internetowe, agencja reklamowa, firmy IT, firmy świadczące usługi cateringowe, kosmetyczne, agroturystyczne, firma oferująca naprawę i serwis aut, firma organizująca imprezy i eventy, a także firma produkująca filmy, nagrania wideo i programy telewizyjne. fot. Przemysław Sejwa Wioletta Czemiel-Grzybowska, prezes RISE. ZACHĘCAMY DO UDZIAŁU W KOLEJNEJ VI EDYCJI KONKURSU DOBRE PRAKTYKI EFS Więcej na stronie w zakładce Działania promocyjne/konkursy. Jak teraz, już po zamknięciu projektu, oceniają Państwo potencjał i przedsiębiorczość uczestników Akademii? Jakie są według Państwa największe problemy młodych ludzi startujących w biznesie? Na początku warto podkreślić, że nie do przecenienia jest inicjatywa, zaangażowanie oraz świeże spojrzenie uczestników Akademii na prowadzenie działalności. Ta świeżość powoduje, że ich pomysły są bardziej twórcze, odważne oraz nowoczesne. Z kolei problemy młodych przedsiębiorców to przede wszystkim ograniczone środki finansowe w początkowych fazach rozwoju firmy, konkurencyjność rynku, problemy z uzyskaniem przychodu, czy trudne warunki ekonomiczne. Szanse na odniesienie sukcesu zwiększają się dzięki czynnikom takim jak wsparcie z funduszy europejskich, własne środki finansowe czy posiadany sprzęt związany z prowadzeniem działalności w danej branży. Czy wiedzą Państwo jak potoczyły się losy uczestników projektu, czy mają Państwo z nimi kontakt? Absolwenci AMB mogą liczyć na wsparcie merytoryczne RISE przez rok. Z przyjemnością możemy stwierdzić, że jest to grupa bardzo rozwojowa, zdolna i kreatywna. Zdecydowanej większości powiodło się i z sukcesem prowadzą swoje firmy. Wyposażyliśmy ich w wiedzę z zakresu rozpoczynania i prowadzenia działalności gospodarczej. Oszlifowaliśmy ich pomysły niczym diamenty. Wielu z nich dzisiaj osiąga kilkunastotysięczne zyski miesięczne - to ich sukces, a nasza satysfakcja. ROZMAWIAŁA: ANNA RADUCHA-ROMANOWICZ 4 Fundusze Europejskie w Polsce

7 Wywiad Sukces ma zapach kawy Energiczna, przedsiębiorcza, z determinacją dążąca do upragnionego celu. Taka jest Emilia Andrzejewska absolwentka Akademii Młodego Biznesmena, właścicielka firmy Essenza Catering. Pani Emilio, czym zajmuje się Pani firma? Można powiedzieć, że działam w branży gastronomiczno-rozrywkowej. Oferuję atrakcje urozmaicające imprezy okolicznościowe, targi, konferencje. Działamy na terenie całej Polski oraz Europy. W naszej ofercie można znaleźć między innymi Flair Show, czyli pokazy barmańskie, mobilny Drink Bar. Ponadto wynajem fontann czekoladowych i alkoholowych. A naszą wiodącą działalnością jest mobilny bar kawowy, w którym bariści przygotowują kawę techniką Latte Art malują na kawie wzory. Studiowała Pani marketing, skąd więc wybór właśnie takiej branży i decyzja o rozpoczęciu własnej działalności? Studia właściwie jedynie uzupełniały moje zainteresowania. Od razu po maturze zaczęłam pracować w kawiarni. Uczyłam się parzyć kawę oglądając filmy na You Tube, a doświadczenie praktyczne zdobywałam w pracy. I tak kawa stała się moją pasją. Z obserwacji branży weselnej (to od niej zaczęliśmy działalność) w naszym regionie oraz rozmów z młodymi ludźmi doszłam do wniosku, że teraz młode pary planujące wesele, ale też przedsiębiorstwa, szukają czegoś nowego, oryginalnego, czegoś co na długo zapadnie w pamięć ich gościom. W mojej głowie zakiełkowała więc myśl, że skoro mam odpowiednie doświadczenie i umiejętności, więc może warto byłoby je wykorzystać. Emilia Andrzejewska, absolwentka Akademii Młodego Biznesmena. Jak trafiła Pani na Akademię Młodego Biznesmena? O projekcie dowiedziałam się z Internetu. Miałam pomysł na swój biznes, ale brakowało mi środków finansowych na założenie firmy i wiedzy dotyczącej prowadzenia takiego przedsięwzięcia. Szukałam inicjatyw, które wspierałyby osoby otwierające działalność. W ten sposób dowiedziałam się o Programie Kapitał Ludzki, który wspiera takie inicjatywy. Złożyłam więc formularz zgłoszeniowy w Fundacji, mój pomysł przeszedł pierwszą formalną ocenę i zostałam zakwalifikowana. fot. Essenza Catering Co Pani zyskała dzięki uczestnictwie w tym projekcie? Projekt dotykał wielu różnorodnych kwestii związanych z prowadzeniem działalności. Można było dowiedzieć się jak załatwić wszystkie formalności gdzie szukać pomocy, jakie formularze wypełnić. Wszytko było wyłożone w prosty i zrozumiały dla każdego sposób. Poznawaliśmy również tajniki teorii marketingu jak wprowadzić firmę na rynek, jak znaleźć klienta. Ważną wartością, jaką projekt wniósł w moje życie są też poznani dzięki niemu ludzie. Kontakty z moimi kolegami z grupy utrzymuję do tej pory. Działają w różnych branżach motoryzacyjnej, rozrywkowej, drukarskiej. Wymieniamy się kontaktami, podsyłamy sobie klientów. Przyznana została Pani dotacja w wysokości 40 tys. zł. Na co ją Pani przeznaczyła? Środki z Programu Kapitał Ludzki przeznaczyłam na niezbędny do prowadzenia działalności sprzęt. Kupiłam podstawowe potrzebne mi maszyny m.in. ekspres ciśnieniowy, profesjonalny młynek do kawy. Czy poleciłaby więc Pani innym młodym ludziom marzącym o własnej firmie uczestnictwo w tego typu projektach? Zdecydowanie. Udział w projekcie finansowanym z Europejskiego Funduszu Społecznego bardzo mobilizuje do działania i przyśpiesza pewne sprawy. Myślę, że gdybym w nim nie uczestniczyła, nie osiągnęłabym tak wiele, w tak krótkim czasie. ROZMAWIAŁA: ANNA RADUCHA-ROMANOWICZ EFEKTY WSPARCIA OSÓB MŁODYCH W PROGRAMIE KAPITAŁ LUDZKI Zgodnie z horyzontalnym podejściem do wsparcia grup docelowych w Programie Kapitał Ludzki, osoby młode mogą uczestniczyć w większości projektów adresowanych do osób fizycznych. Łącznie w ramach całego Programu udział w projektach rozpoczęło do końca 2011 r. blisko 1,6 mln osób młodych (tj. w wieku lata), co stanowi ok. 35% ogółu uczestników projektów. Najwięcej osób młodych (jako % ogółu uczestników) bierze udział w projektach dotyczących rozwoju szkolnictwa wyższego (Priorytet IV 62%) oraz wspierających obszar edukacji (Priorytet III i Priorytet IX 52%). Na uwagę zasługuje również wysoki udział osób młodych w projektach w zakresie aktywizacji osób bezrobotnych i biernych zawodowo (Priorytet VI 41%). Wartość środków alokowanych na działania skierowane do osób młodych w całym Programie Kapitał Ludzki oszacowano na ok. 6,78 mld zł, co odpowiada 35% środków wydatkowanych w ramach PO KL do końca 2011 r. Fundusze Europejskie w Polsce 5

8 Dotacja jest kobietą Kobiety coraz chętniej sięgają po unijne dotacje już blisko 50 tysięcy Polek założyło własne firmy dzięki Funduszom Europejskim. Liczby nie kłamią w projektach dofinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego od 2004 roku wzięło już udział ponad 3,6 mln kobiet, które stanowią ponad połowę wszystkich uczestników Programu Kapitał Ludzki. Polki aktywnie korzystają z Funduszy Europejskich dzięki środkom unijnym zakładają własne firmy, znajdują lepszą pracę, spełniają marzenia zauważyła minister Elżbieta Bieńkowska, podczas konferencji informującej o wykorzystaniu przez Polki środków z Unii Europejskiej, która odbyła się w marcu 2012 roku. Opieka nad dziećmi Dotychczas, wsparciem objęto ponad 3 tys. ośrodków wychowania przedszkolnego, z których skorzystało ponad 96 tys. dzieci w wieku 3-5 lat z obszarów wiejskich. Z Programu Kapitał Ludzki można także pozyskać blisko 208 mln zł na tworzenie żłobków, klubów dziecięcych czy usługi dziennego opiekuna. Przewidujemy, że w wyniku udzielonego wsparcia 65 tys. osób powróci na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem lub wychowaniem dziecka. Konferencja minister Elżbiety Bieńkowskiej dotycząca wykorzystania przez Polki środków z UE. Warto przy tej okazji wspomnieć o programie Pomost, finansowanym z Programu Innowacyjna Gospodarka. Adresowany jest on do najlepszych naukowców wychowujących małe dzieci, by pomóc im w szybkim powrocie do pracy naukowej. Szkolenia i własna firma Kobiety, biorąc udział w projektach dofinansowanych z Programu Kapitał Ludzki, rozwijają swoje kompetencje zawodowe. Nie tylko poprzez szkolenia i warsztaty uczące prowadzenia własnej firmy, ale również kursy komputerowe czy językowe. Przeznaczono na to ok. 2,4 mld zł. Udzielone wsparcie polegało także na wypłatach dotacji na rozpoczęcie własnego biznesu. Już 48 tys. Polek otrzymało łącznie ponad 1 mld zł z Programu Kapitał Ludzki na założenie własnej firmy. Jedną z nich jest Pani Paulina Wierzbicka-Ruszała, przedsiębiorcza mama, która powróciła na rynek pracy dzięki udziałowi w projekcie Warszawa Stolicą Ambitnego Biznesu, współfinansowanego z Programu Kapitał Ludzki. Jego celem było wsparcie rozwoju przedsiębiorczości oraz samozatrudnienia na terenie Warszawy. Pani Paulina najpierw uzyskała z Funduszy Europejskich pomoc w postaci szkoleń i doradztwa, a następnie, w maju 2010 roku, otrzymała dotację w wysokości 40 tys. zł, która pozwoliła jej otworzyć świetnie prosperującą firmę Noa Cowork. Na konferencji z minister Elżbietą Bieńkowską, Pani Paulina stwierdziła, że staranie się o unijne dotacje jest doskonałym sposobem na sprawdzenie czy jest się w stanie poprowadzić własną firmę. Firma Noa Cowork to tylko jedna z 48 tys. firm powstałych dzięki wsparciu z Programu Kapitał Ludzki. W Lublinie od 2006 roku realizowany jest projekt Inicjatywa jest kobietą. ABC przedsiębiorczości dla kobiet. Uczestniczące w nim Panie założyły za unijne dotacje już blisko 200 firm, takich jak klub fitness czy szkoła żeglarstwa. Mama może wszystko Fundusze Europejskie z Programu Kapitał Ludzki aktywnie wspierają kobiety powracające na rynek pracy. W 2009 roku Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zainicjowało cykl spotkań informacyjnych Mama może wszystko. Prezentowano podczas nich przykłady szkoleń, warsztatów, a także projektów związanych z zakładaniem własnej działalności gospodarczej. Ze względu na duże zainteresowanie spotkania tego typu odbywają się we wszystkich regionach Polski. Są one organizowane przez Punkty Informacyjne Funduszy Europejskich. Do tej pory uczestniczyło w nich około 1500 kobiet. Resort przeprowadził również kampanię społeczną, poświęconą promocji zasady równości szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy w kontekście działań wspieranych przez Program Kapitał Ludzki. Gdzie po unijne dotacje? 716 mln zł to kwota, która jest do rozdysponowania na działania wspierające otworzenie własnego biznesu. W tym roku można sięgnąć po około 431 mln zł, głównie w konkursach związanych z udzielaniem mikropożyczek, jak również wsparciem w formie bezzwrotnych dotacji. Będą one jednak skierowane do osób w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy. Szczegółowych informacji o tym, jak założyć własną firmę dzięki Funduszom Europejskim udzielają Urzędy Marszałkowskie lub Wojewódzkie Urzędy Pracy w poszczególnych regionach. Warto, bo dotacja jest kobietą! ALEKSANDRA SERKOWSKA, MONIKA KOŁTUNIK 6 Fundusze Europejskie w Polsce

9 Fundusze norweskie dla zdrowia i zabawy Pieniądze z Norwegii, Islandii i Liechtensteinu to wsparcie nie tylko inwestycji, projektów środowiskowych lub sądownictwa, to także stwarzanie możliwości dla rozwoju dzieci, ich kulturalnej edukacji i budowania więzi z rodzicami lub opiekunami. W2005 roku na terenie gminy Pacanów powstało Europejskie Centrum Bajki im. Koziołka Matołka. Dofinansowanie na budowę Centrum pochodziło ze środków norweskich. Dziś, 7 lat po otwarciu, instytucja cieszy się dużym zainteresowaniem zarówno dzieci jak i dorosłych. Odwiedzając Centrum, które mieści się na terenie ogrodu pełnego atrakcji, możemy przenieść się w bajkowy świat, po którym przewodnikiem będzie sam Koziołek Matołek. Centrum ma bogatą ofertę kulturalno-edukacyjną odbywają się tam różnego rodzaju festiwale, wystawy i konkursy. W weekendy maluchy mogą obejrzeć ulubione bajki, a w pozostałe dni wziąć udział w warsztatach z animacji, dramy czy tańca. Jest to idealne miejsce na spędzenie rodzinnego weekendu lub popołudnia z dziećmi. Tropem archeologa Równie ciekawą atrakcją, która została dofinansowana pieniędzmi z Mechanizmów Norweskich jest Karpacka Troja skansen archeologiczny znajdujący się w Trzcinicy. To wyjątkowe miejsce zachwyci nie tylko miłośników historii. Jest to jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych w Europie Środkowo-Wschodniej, gdzie odkryto ponad 160 tys. artefaktów. By udostępnić skarby historii odwiedzającym region turystom, dyrektor Muzeum Podkarpackiego Jan Gancarski wpadł na pomysł stworzenia w tym miejscu skansenu. Karpacka Troja to kompleks łączący w sobie tradycyjny skansen z nowoczesnym, interaktywnym muzeum. Znajduje się tu multimedialna sala edukacyjna oraz Salka Małego Odkrywcy zaprojektowana specjalnie z myślą o najmłodszych odwiedzających przedszkolakach. Bogaty program kulturalny i kuchnia serwująca dania, którymi posilali się nasi przodkowie dopełnia niesamowitego klimatu średniowiecznej osady i gwarantuje niezapomniane wrażenia, bez względu na to, czy ma się 5 czy 55 lat. W zdrowym ciele zdrowy duch Ważnym elementem inwestycji dofinansowanych ze środków norweskich są ogólnodostępne strefy rekreacji dziecięcej. Sens powstawania takich kompleksów jest szczególnie ważny w obecnych czasach, gdy nadwaga i pogarszający się stan zdrowia dzieci i młodzieży są zjawiskami coraz częściej spotykanymi. Strefy rekreacji są ważną częścią przestrzeni publicznej miasta czy wsi także ze względu na funkcję społeczno-edukacyjną tego miejsca jest to zdrowa alternatywa dla używek i nudy, która szczególnie w małych miejscowościach dokucza młodym ludziom. By dać dzieciom możliwość rozrywki, a jednocześnie miejsce do uprawiania sportu i rozwijania pasji, miasta takie jak Wejherowo, Rejowiec Fabryczny czy Bydgoszcz postanowiły skorzystać z możliwości, jakie dają Mechanizmy Finansowe i wybudować na swoim terenie obiekty tego typu. Poza klasycznymi boiskami, wybudowano korty tenisowe, place zabaw, bieżnie, ścianki wspinaczkowe i stoły do gry w ping ponga. Podobnym tropem poszło ponad 100 polskich miast i miasteczek, które dziś mogą się poszczycić osiągnięciem różnorodnych celów prozdrowotnych, prospołecznych i wychowawczych. Strefy rekreacji dziecięcej to szczególny rodzaj inwestycji pozwalają na osiągnięcie wielu celów, są inwestycjami przeznaczonymi w całości dla społeczności lokalnej. Stworzone z myślą o dzieciach oraz ich rodzicach, stały się miejscami regularnych spotkań mieszkańców. Pozwalają na zaszczepienie nawyku aktywnego spędzania czasu. Zachęcają do czynnego i systematycznego uprawiania sportu oraz wspierają rodzinę w wychowaniu młodego człowieka. Nic dziwnego, że budowa otwartych stref rekreacji cieszyła się tak dużym zainteresowaniem mówi Jadwiga Jaszczyk, dyrektor Biura ds. Zagranicznych Programów Pomocy w Ochronie Zdrowia, instytucji bezpośrednio wspomagającej wdrażanie tych projektów. Atrakcyjnych miejsc dofinansowanych przez Norwegię, Liechtenstein i Islandię, wartych zobaczenia jest w Polsce znacznie więcej. Pięknie położone Centrum Kulturalno-Edukacyjne w Bolesławcu, czy Centralne Muzeum Morskie w Gdańsku na brzegu Motławy to kolejne przykłady obiektów łączących w sobie nowoczesność i tradycję. Odwiedzenie ich to wspaniały pomysł na spędzenie czasu z rodziną, znacznie atrakcyjniejszy i wartościowszy niż kolejna sobota przed komputerem. MILENA ŁUSZCZYK Fundusze Europejskie w Polsce 7

10 Przez zabawę do wiedzy Każde dziecko jest zdolne tak brzmiało przewodnie hasło projektu Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą do wiedzy, realizowanego w ramach Programu Kapitał Ludzki. Na podstawie teorii inteligencji wielorakich podjęto próbę zmiany przeważającego w Polsce modelu nauczania. Mając na uwadze rolę pierwszych doświadczeń szkolnych w życiu dziecka, projekt pomagał najmłodszym odkrywać ich mocne strony i radość płynącą z nauki. fot. archiwum projektu Nauczanie początkowe jest niezwykle istotne dla rozwoju dziecka i jego przyszłości. W pierwszych latach nauki kształtują się postawy ucznia. Ugruntowuje się również poczucie wartości małego człowieka. Dlatego też pierwsze doświadczenia szkolne mogą wpłynąć, zarówno pozytywnie jak i negatywnie, nie tylko na jego późniejsze wyniki szkolne, ale i na całe życie. Dzięki dofinansowaniu ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, polskie szkoły mogą pozyskiwać środki finansowe na realizowanie niestandardowych projektów, których celem jest wprowadzanie innowacyjnych i ciekawych rozwiązań do sposobu nauczania, tak aby w pełni rozwijać potencjał dzieci od samego początku ich edukacji. 8 Fundusze Europejskie w Polsce fot. archiwum projektu PROJEKT: PIERWSZE UCZNIOWSKIE DOŚWIADCZENIA DROGĄ DO WIEDZY Projektodawca: Grupa Edukacyjna S.A. w Kielcach Program: Program Kapitał Ludzki, Poddziałanie Dofinansowanie z UE: 46 mln PLN Nagrody: Najlepsza inwestycja w człowieka 2010 Konkurs Dobre Praktyki EFS 2010, pierwsze miejsce Ja liczę, ty piszesz, ona śpiewa Myślą przewodnią projektu Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą do wiedzy dofinansowanego w ramach Programu Kapitał Ludzki, było założenie, że każde dziecko ma prawo do bycia mądrym i zdolnym. Tradycyjne nauczanie nie radzi sobie z wykorzystywaniem naturalnych predyspozycji uczniów, kreując sztuczny podział na uczniów lepszych i gorszych, w oparciu o kształcenie każdego w identyczny sposób, co prowadzi do zaniedbania naturalnych zdolności u wielu dzieci, a nawet powoduje zniechęcenie, stres czy niskie poczucie wartości. Zadaniem szkoły powinno być rozpoznanie naturalnych talentów i wrodzonych zdolności każdego dziecka i ich późniejsze rozwijanie. Projekt Grupy Edukacyjnej S.A. Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą do wiedzy powstał właśnie z myślą o zapewnieniu właściwej edukacji od najwcześniejszych lat szkolnych, a jego podstawą stało się zalecane w krajach Unii Europejskiej zindywidualizowane podejście do nauczania, oparte na teorii wielorakich inteligencji Howarda Gardnera. Zgodnie z tą teorią istnieje co najmniej 8 typów inteligencji: matematyczno-logiczna, językowo-lingwistyczna, wizualno-przestrzenna, muzyczna, przyrodnicza, społeczna, refleksyjna i ruchowa, przy czym u każdego jedne inteligencje dominują nad innymi. Na samym początku swej edukacji uczeń powinien zostać poddany testom, które pozwoliłyby określić jego poziom każdego z typów inteligencji, a wszelka późniejsza edukacja powinna odbywać się na podstawie wystawionej diagnozy. W ten sposób istnieje możliwość wykrycia i rozwijania talentów i naturalnych predyspozycji dziecka. Co więcej, rozwijając dominujące u dziecka typy inteligencji, pośrednio rozwijają się u niego również i te słabsze strony. Klasa biorąca udział w projekcie wraz z nauczycielem prowadzącym i prof. Howardem Gardnerem twórcą teorii inteligencji wielorakich.

11 DZIECI PO SKOŃCZONYCH ZAJĘCIACH NIE CHCIAŁY WRACAĆ DO DOMU Dariusz Dąbek, Zarządzający Projektem, Grupa Edukacyjna S.A. Projekt Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą do wiedzy, realizowany w ramach Priorytetu III Programu Kapitał Ludzki, nie tylko zmienił podejście nauczycieli do uczniów, ale również a może nawet przede wszystkim spojrzenie rodziców na ich własne dzieci. W ankietach ewaluacyjnych wypełnionych po II etapie projektu przez rodziców praktycznie wszyscy podkreślali widoczny wpływ zajęć na rozwój dzieci, podniesienie ich samooceny i zwiększenie motywacji do nauki, a także polepszenie pracy w grupie. Wielu z nich wprost dziękowało za wskazanie matematycznych, ruchowych czy muzycznych predyspozycji dziecka. Dzięki temu znaczna część naszych pierwszoklasistów już w drugim i trzecim roku nauki z powodzeniem startowała w konkursach tematycznych czy artystycznych. Na przykładzie tego projektu wyraźnie widać wymierne efekty środków unijnych, przeznaczanych w ramach PO KL na edukację. Dzieci biorące udział w projekcie często nie chciały po skończonych zajęciach wracać do domu i same chętnie pokazywały czego się nauczyły. Dowodem na to były pokazy umiejętności, organizowane przez klasy dla rodziców i społeczności szkolnej na zakończenie zajęć projektowych. fot. archiwum projektu Zadaniem każdej szkoły biorącej udział w projekcie Pierwsze uczniowskie doświadczenia drogą do wiedzy było rozpoznanie naturalnych talentów i zdolności każdego dziecka. Przedsięwzięcie na ogromną skalę Trwająca od października 2008 r. do grudnia 2011 r. inicjatywa, na którą uzyskano dofinansowanie w wysokości ponad 46 mln zł była jedną z największych tego typu w Polsce i Europie wzięło w niej udział ponad 8 tys. nauczycieli i blisko 150 tys. dzieci. Tak duży projekt wiązał się z koniecznością przeprowadzenia szeroko zakrojonych działań, zarówno na etapie przygotowań, jak i w trakcie jego realizacji. I tak nawiązana została współpraca z Kuratoriami Oświaty i Samorządami województw. Projektodawca zadbał również, aby zainteresować projektem środowisko nauczycieli, a następnie odpowiednio przygotował kadrę placówek, losowo wybranych do udziału w projekcie. Tylko nauczyciele przeszkoleni z zakresu założeń teorii i jej zastosowania w edukacji mogli prowadzić projektowe zajęcia z dziećmi, a dodatkowo ich praca była monitorowana przez wykwalifikowanych koordynatorów projektu i edukatorów. Każdy nauczyciel musiał opracować profil inteligencji uczniów i koncepcję nauczania, zgodną ze zdolnościami danego dziecka. Plan ten następnie był realizowany w trakcie 50 godzin zajęć dodatkowych, na zakończenie których nauczyciel przygotowywał pokaz i sprawozdanie, podsumowujące odbyte lekcje. Na zajęciach uczniowie odkrywali talenty muzyczne i przywódcze, rozbudzano w nich zainteresowania wieloma dziedzinami oraz budowano samoocenę. Dzięki indywidualnemu doborowi metod nauczania i zadań, mieli oni szanse pogłębiać swoje zdolności, ale również pokonywać trudności tam, gdzie nauka nie szła im najlepiej. Przykładowo, uzdolnionej językowo i muzycznie dziewczynce, która miała problemy z zadaniami wizualno- -przestrzennymi i plastycznymi pomogło włączenie muzyki i słowa mówionego w tle zadania oraz polecenie układania słownych historyjek do prac plastycznych. Rewolucja w nauczaniu? Projekt zyskał tytuł Najlepszej Inwestycji w Człowieka 2010 w konkursie Dobre Praktyki EFS 2010, będąc jednocześnie najwyżej ocenionym projektem wśród wszystkich 15 wyróżnionych. Wszystko wskazuje na to, że dzięki trwającemu 39 miesięcy projektowi, nauczanie w oparciu o naturalne predyspozycje uczniów może na dobre zagościć w polskich szkołach. Zarządzający projektem Dariusz Dąbek uważa, że w Polsce istnieje realna szansa na przyjęcie się modelu nauczania w oparciu o inteligencje wielorakie: W przestrzeni oświatowej już pojawiają się szkoły, nauczyciele oraz zadowolone dzieci, które mogą się rozwijać zgodnie z danym przez naturę planem rozwojowym, inteligentnie wspieranym przez nauczycieli i rodziców. Przykładem takiej szkoły jest choćby Samorządowa Szkoła Podstawowa im. Wandy Łyczkowskiej w Ostojowie, w której teoria inteligencji wielorakich jest wykorzystywana przez nauczycieli na każdym poziomie edukacyjnym podkreśla Dariusz Dąbek. I dodaje: Na zakończenie projektu realizowanego dzięki dofinansowaniu ze środków EFS przez Grupę Edukacyjną S.A. w badaniu ewaluacyjnym aż 87 procent nauczycieli z pośród ponad 8500 nauczycieli biorących udział w Pierwszych uczniowskich doświadczeniach drogą do wiedzy zadeklarowało dalsze wykorzystywanie teorii inteligencji wielorakich w swojej pracy. ANNA SOŁOMIEWICZ EFS DLA NAJMŁODSZYCH W ramach Priorytetu III Wysoka jakość systemu oświaty PO KL realizowane są działania, dzięki którym do polskich szkół wprowadzane są innowacyjne programy nauczania, modernizowane są treści i metody kształcenia, rozwijane są kwalifikacje nauczycieli, ale też tworzone są warunki i narzędzia do monitorowania i badania systemu oświaty. W latach na realizację Priorytetu III PO KL przeznaczono w Polsce kwotę ponad 3,3 mld zł i dotychczas zawarto łącznie ponad 320 umów o dofinansowanie projektów, o wartości blisko 2,3 mld zł (wg stanu wdrażania PO KL z dn. 11 kwietnia br.). Fundusze Europejskie w Polsce 9

12 ???? Fot. Jakub Wojdecki, koordynator projektu Edukacyjna Rzeka w Czeszewie Rozbudowa ośrodka edukacyjnego Centrum Zarządzania Łęgami kosztowała ponad 466 tys. PLN, z czego ok. 261 tys. PLN stanowiły środki z UE. Dzięki inwestycji można przybliżyć najmłodszym szczególną rolę wody. Konstrukcja instalacji i kolejnych zadań pozwala na uczestnictwo w edukacyjnej zabawie nie tylko dzieciom zdrowym. Projekt stworzono również z myślą o dzieciach niewidomych i poruszających się na wózkach inwalidzkich. Głównym przedmiotem projektu jest nowatorska instalacja edukacyjna Rzeka, stanowiąca przestrzenny model koryta rzeki, zbudowanego z surowców naturalnych: ziemi, drewna oraz kamieni. W modelu, który służy interaktywnemu nauczaniu, udało się połączyć edukację z zabawą polegającą na konieczności wykonywania przez jej uczestników czynności identycznych lub podobnych, jakie są dziełem wody rzecznej lub mieszkańców rzeki. Projekt: Infrastruktura i wyposażenie ośrodka edukacyjnego Centrum Zarządzania Łęgami w Czeszewie Beneficjent: Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo Jarocin Wartość projektu: ,88 PLN Wartość dofinansowania: ,69 PLN Województwo: wielkopolskie Doświadczenie przedstawiające wpływ roślinności na spływ powierzchniowy. Tama bobrowa, powódź i segregacja odpadów Dzieci, wraz z towarzyszącą im podczas wędrówki rzeką, pokonują kolejne etapy przygody: napełniają wiaderka wodą pochodzącą z różnych źródeł (wody opadowe, powierzchniowe i podziemne), a następnie wlewają ją do studni głównej uruchamiającej nurt interaktywnej rzeki. Maszerując wzdłuż miniaturki koryta rzecznego, napotykają na drodze tamę bobrową, którą budują z ogromnych puzzli. Obserwują erozyjne działanie wody na terenie górskim, pomagają lasom łęgowym, podlewając wiaderkami drzewa wyłaniające się na ich oczach dosłownie z ziemi. Kolejne etapy wędrówki to puzzle przedstawiające meander rzeczny i podmycie brzegu skarpy. Na tym etapie zabawy dzieci wkraczają do betonowego i zanieczyszczonego odcinka instalacji, obrazującego nasze miasta. Przypominają sobie o konieczności segregowania odpadów i oczyszczania wody. Wyprawa kończy się powrotem do czystej rzeki marzeń i wreszcie wpłynięciem do morza. Całej zabawie towarzyszą wrażenia akustyczne. Ciekawym elementem instalacji są również efekty wizualne, takie jak operowanie światłem czy włączenie ruchomych elementów przestrzeni. Nie zapomniano także o bodźcach dotykowych, które łączą się z wykonywanymi przez uczestników zadaniami oraz włączonymi w trasę wędrówki rekwizytami. Wszystkie czynności i etapy zabawy są komentowane przez oprowadzającego edukatora. Co w dziupli piszczy? W ramach modernizacji ośrodka zakupiono również prezentację multimedialną Dziuplaki, pokazującą życie ptaków w dziuplach starych drzew oraz zestaw kamer, Fot. Jakub Wojdecki, koordynator projektu 10 Fundusze Europejskie w Polsce

13 służących do obserwacji i rejestracji życia zwierząt w dziuplach, gniazdach oraz na terenach godowych. Kamery, filmując obraz na żywo, pokazują najciekawsze fragmenty z narodzin i życia ptaków w budkach lęgowych, co stanowi doskonały sposób aktywnej edukacji. Dla osób dysponujących większą ilością czasu, ośrodek oferuje wyprawy w leśne ostępy, podczas których istnieje możliwość poznawania przyrody z wykorzystaniem zestawu specjalistycznej kamery na wysięgniku. Zastosowanie monitora okularowego sprawia, iż uczestnicy wyprawy bezpośrednio, na własnym nosie, doświadczają bogactwa otaczającej przyrody. niepełnosprawności. Ośrodek, poza dziećmi i młodzieżą, odwiedzają również osoby dorosłe, nierzadko starsze, reprezentujące różne szczeble nauczania. Są to zarówno studenci, doktoranci czy emeryci. Realizacja projektu stanowi doskonały przykład pomysłu na bieżącą działalność instytucji. Połączenie ciekawej oferty edukacyjno- -turystycznej z kwestią upowszechniania głównego trendu rozwoju ośrodka, jakim jest propagowanie doświadczeń w zakresie czynnej ochrony siedlisk łęgowych, okazał się strzałem w dziesiątkę. JOANNA ORCHEL-LASKUS Edukacja bez barier Konstrukcja instalacji oraz kolejnych zadań pozwala na uczestnictwo w zabawie-edukacji również dzieciom niewidomym i poruszającym się na wózkach inwalidzkich. Istotnym celem, jaki postawiono przed projektem, było bowiem umożliwienie równego dostępu wszystkim uczestnikom i prowadzenie aktywnej edukacji bez barier, co ma przełożenie nie tylko na kwestię Grupa podglądaczy ptasich domków w terenie. Fot. Jakub Wojdecki, koordynator projektu Lublin na ścieżkach RPO Trzy odcinki nowych ścieżek, będące przedmiotem projektu pn. Budowa bezpiecznego systemu ścieżek rowerowych w Lublinie, łączą się z istniejącymi tworząc bezpieczny system tras rowerowych na terenie miasta. Projekt Budowa bezpiecznego systemu ścieżek rowerowych w Lublinie, dotyczył budowy trzech odcinków ścieżek rowerowych i włączeniu ich w istniejący dotychczas w mieście system tras. W 2011 r. zakończono realizację ścieżki rowerowej w dzielnicy mieszkaniowej Czuby w Lublinie, Fot. UM Lublin WSPÓŁPRACA PRZY REALIZACJI Projekt polegający na budowie bezpiecznego systemu ścieżek rowerowych w Lublinie, był realizowany w partnerstwie z Towarzystwem dla Natury i Człowieka. Przedmiotowa organizacja skupia w swych szeregach m.in. entuzjastów i pasjonatów turystyki rowerowej. na terenie parku. Ciągi rowerowe przebiegają przez centralną, a następnie wschodnią jego część, łącząc się z istniejącą ścieżką rowerową na ul. Jana Pawła II. Długość wykonanego fragmentu ścieżki wyniosła łącznie około 3,1 km. Warto wskazać, iż inwestycja objęła swoim zasięgiem nie tylko budowę ciągu pieszo-rowerowego z kostki brukowej, ale także kładki dla pieszych, amfiteatru, schodów terenowych oraz oświetlenia. W zakres projektu wchodziły także odcinki ścieżek zrealizowane przez miasto w latach , tj.: ścieżka rowerowa po prawej stronie Zalewu Zemborzyckiego od Al. Bryńskiego do pętli autobusowej, o długości 1,468 km oraz ścieżka rowerowa przebiegająca między lewym brzegiem Bystrzycy, a terenami ogródków działkowych, na odcinku od Dworku Graffa do ul. Zawilcowej. Dana trasa to z kolei odcinek o długości 489 m. Bezpieczeństwo i komfort Infrastruktura ścieżek stworzyła spójny system, który zapewnił mieszkańcom dogodne warunki rekreacji, umożliwiając im odwiedzenie wielu interesujących pod względem turystycznym zakątków Lublina. Realizacja inwestycji pozwoliła także na skomunikowanie odległych od siebie terenów miasta, co z kolei podniosło bezpieczeństwo i komfort podróży dla całych rodzin. JOANNA ORCHEL-LASKUS Projekt: Budowa bezpiecznego systemu ścieżek rowerowych w Lublinie Beneficjent: Miasto Lublin Wartość projektu: ,18 PLN Wartość dofinansowania: ,01 PLN Województwo: lubelskie Fundusze Europejskie w Polsce 11

14 Gmina równych szans Jak zapewnić równy dostęp do dobrej jakości edukacji dzieciom z całego terenu gminy? Jak upowszechnić edukację przedszkolną, poprawić dostępność do infrastruktury sportowej, informatycznej czy bibliotek? Z próbą odpowiedzi na te pytania postanowiły zmierzyć się władze Bodzechowa realizując projekt pn. Rozbudowa i modernizacja bazy oświatowej na terenie Gminy Bodzechów. Stan bazy dydaktyczno-oświatowej stanowił jeden z największych problemów, jaki zidentyfikowano na terenie gminy. Brakowało odpowiednio wyposażonych sal lekcyjnych, przyszkolnych obiektów sportowych, bibliotek, stołówek czy pomieszczeń dla zorganizowania wychowania przedszkolnego. Wielu uczniów nie miało możliwości uczestniczenia w zajęciach sportowych, kołach zainteresowań i innych kursach pozalekcyjnych, a nauka często odbywała się w systemie dwuzmianowym. Pomysł i realizacja Dostrzegając konieczność poprawy sytuacji w zakresie warunków nauki i edukacji, gmina podjęła się realizacji projektu, który wiązał się z rozbudową i modernizacją sieci szkół na terenie Gminy Bodzechów. Modernizacją objęte zostały trzy szkoły: w Szewnie, Bodzechowie i Sarnówku Dużym. Inwestycja polegała m.in. na wymianie w obiektach instalacji wewnętrznych, stropów, posadzek oraz stolarki. W ramach rozbudowy wykonano: 14 sal lekcyjnych, pracownię komputerową, halę sportową z zapleczem przy PG w Bodzechowie oraz SZEROKI ZAKRES PROGRAMÓW REGIONALNYCH Programy regionalne pomagają nie tylko modernizować szkoły, tworzyć pracownie komputerowe, biblioteki czy sale gimnastyczne. Na wsparcie mogą także liczyć inwestycje dotyczące rozwoju obiektów sportowych i rekreacyjnych, w tym hal sportowych, stadionów, basenów, przedsięwzięcia związane z budową nowoczesnych ośrodków rekreacyjno-rozrywkowych, jak również poprawą jakości infrastruktury ośrodków wychowawczo-opiekuńczych. Wśród kwalifikujących się do realizacji inwestycji należy także wymienić projekty dotyczące społeczeństwa informacyjnego m.in. edukacja teleinformatyczna, budowa szkieletowych lokalnych i regionalnych sieci szerokopasmowych, tworzenie publicznych punktów dostępu do Internetu, e-usługi publiczne z zakresu edukacji, zdrowia, kultury. dwa przedszkola. Projekt obejmował również budowę biblioteki z czytelnią, z której może dziś korzystać 520 osób, a także dwóch stołówek z zapleczami kuchennymi. Czas na efekty Realizacja projektu przyniosła szereg korzyści, na wielu poziomach. W sposób kompleksowy udało się zmniejszyć bariery równego dostępu do dobrej jakości edukacji dzieciom z całego terenu gminy. Projekt przyczynił się do większego niż dotychczas upowszechnienia edukacji przedszkolnej, poprawił dostępność do infrastruktury sportowej, informatycznej i bibliotek. Inwestycja ułatwiła również osobom niepełnosprawnym dostęp do różnych form aktywności sportowej i rekreacyjnej. JOANNA ORCHEL-LASKUS Projekt: Rozbudowa i modernizacja bazy oświatowej na terenie Gminy Bodzechów Beneficjent: Gmina Bodzechów Wartość projektu: ,97 PLN Wartość dofinansowania: ,38 PLN Województwo: świętokrzyskie fot. Urząd Gminy Bodzechów Najmłodsi korzystają teraz z kolorowych, przestronnych sal. fot. Urząd Gminy Bodzechów 12 Fundusze Europejskie w Polsce