Ewolucyjne hipotezy na temat powstania języka. Lingwistyka kognitywna, wykład 6 (Ł. Kwiatek, M. Hohol)
|
|
- Wacława Witkowska
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Ewolucyjne hipotezy na temat powstania języka Lingwistyka kognitywna, wykład 6 (Ł. Kwiatek, M. Hohol)
2 Jak wyglądało przejście od pomruków i wrzasków naszych małpich przodków do niezrównanej liryki Szekspira? V.S. Ramachandran
3 Czy język jest specyficzną adaptacją? Produkty doboru naturalnego: Adaptacje Produkty uboczne Szum ewolucyjny Egzaptacja cecha fenotypowa po pewnym czasie zaczyna pełnić całkowicie inną, nową funkcję niż ta, ze względu na którą cecha ta została wcześniej wyselekcjonowana q Czy ludzki język jest rozwinięciem zwierzęcych systemów komunikacyjnych? q Jeśli adaptacja, to wywołana przez jaką mutację genetyczną (FOX2P)? q Jeżeli jest adaptacją, to do czego? (Robin Dunbar: adaptacyjną funkcją języka było plotkowanie w społecznościach jaskiniowców. Plotkowanie zastąpiło iskanie, spajało więzi w ramach grupy).
4 Natywizm Chomskiego W jaki sposób język stał się tym, czym jest? Cóż, wydaje mi się, że to byłoby jak zadawanie pytania w jaki sposób serce stało się tym, czym jest. Mam na myśli to, że nie uczymy się mieć rąk, nie uczymy się mieć raczej rąk niż skrzydeł ( ). To wydaje się naturalnym pytaniem wszyscy je zadają. Ale ja sądzę, że powinniśmy raczej zapytać, dlaczego w ogóle ludzie o to pytają? (Chomsky. Za: Bickerton, Adam s Tongue) q Chomskiego problem ewolucji języka nie interesował q Odpowiedź była prostym wybiegiem takim, jakie stosował program ELIZA, symulator psychoanalityka czy współczesne programy startujące w Teście Turinga
5 Natywizm Chomskiego Chomsky, Marc Hauser, Tecumseh Fitch, The Faculty of Language: What is It, Who Has It, and How Did It Evolve? q Nowa wizja języka: język w sensie wąskim (FLN the faculty of language in the narrow sense) oraz język w sensie szerokim (FLB the faculty of language in the broad sense). q FLB rozumiane było jako wszystkie aspekty języka poza rekursją możliwością osadzania kolejnych zdań w jednym zdaniu która stanowiła FLN Rekursja: A to jest właśnie Tom, Który ciągnie za ogon cielę, Które kopnęło Anielę, Co jest złośliwa jak mucha, Która ugryzła pastucha, Co drażni kota z podwórka, Który podrapał Burka, Który szczeka na cały dom, Który zbudował Tom.
6 Natywizm Chomskiego q Chomsky diametralnie zmienił swoje poglądy wcześniej twardo utrzymywał, że zwierzęta nie posiadają żadnych zdolności językowych; w 2002 r. uznał, że mogą mieć wszystkie poza jedną, choć najbardziej istotną q Ale rekursja?! Pomyślmy tylko: natura języka to, co ma odróżniać ludzką komunikację od sposobów porozumiewania się przez inne zwierzęta sprowadza się już nie do wskazanych przez Pinkera mechanizmów formalnych, ale ostatecznie do samej rekursji! Pomijając już badania Dana Everetta, sugerujące istnienie języków (piraha), w których rekursja nie występuje, okazuje się, że teoria Chomsky ego redukuje to, co w języku najważniejsze, do formalnej matrioszki faktu, że w zdaniach można osadzać inne zdania. (Bartosz Brożek, 2014) Szympansy uczone języka potrafiły parafrazować z użyciem zwrotów takich jak który-jest (np. szympansica Lana). PLEASE YOU GIVE COFFEE TO ME? YOUR GIVE THIS COFFEE? YOU GIVE THIS WHICH-IS BLACK
7 Teoria protojęzyka - Bickerton q Wyraźnie rozróżnia pomiędzy językiem a mową (mowa jest sposobem komunikacji językowej) q Protojęzyk: słownik umysłowy bez reguł gramatycznych. System komunikacji pojedynczymi symbolami Podobnie wygląda komunikacja u: - Zwierząt uczonych języka (np. szympansy Savage- Rubmaugh) - Dzieci do lat 2 - Zbyt późno zdiagnozowanych głuchoniemych - Pacjentów z afazją - Osób od dzieciństwa wychowywanych poza społeczeństwem - Porozumiewających się w dużym hałasie - - użytkowników pidżynu
8 Teoria protojęzyka - Bickerton q Różnice w kategoryzacji u ludzi i u zwierząt: Zwierzęta: holistyczne i konkretne pojęcia (pokarm, napastnik) Ludzie: bez ograniczeń w wymienianiu elementów pojęć kategoryzacja funkcji, cech przedmiotów itd. q Protojęzyk u ludzi nabrał cech gramatycznych i przekształcił się w język
9 Etapy Poglądy Bickertona Poglądy Chomskiego 1 Zwierzęta posiadają pojęcia, które nie podlegają Merge (syntaktyczny mechanizm łączenia podstawowych elementów w bardziej złożone) Zwierzęta mają pojęcia, które nie podlegają Merge 2 Protoludzie zaczynają rozmawiać Pojawiają się typowo ludzkie pojęcia, które później będą podlegać Merge 3 Rozmowy wytwarzają typowo ludzkie pojęcia W mózgu dochodzi do przekablowania 4 Pojawiają się Merge i zaczynają powstawać typowo ludzkie pojęcia Typowo ludzkie pojęcia podlegają Merge 5 Być może w mózgach dochodzi do przekablowania (ale nie jest to pewne) Rozwija się zdolność do złożonych myśli, planowania itd. 6 Pojawia się zdolność do złożonych myśli, planowania itd. Ludzie zaczynają rozmawiać
10 Tomasello: usage-based theory Hipoteza: Istotnym wytworem ewolucji biologicznej jest forma poznania społecznego, dzięki której wyewoluowało uczenie się, rozumiane jako proces kulturowy, co z kolei umożliwiło kumulatywną ewolucję kulturową. Zapadka kulturowa: zapewnia trwałość wytworów kulturowych, nie pozwala cofnąć się do poprzednich form ewolucji, dzięki niej młode osobniki mogą uczyć się wspólnego dziedzictwa kulturowego, nie muszą startować od zera.
11 Od gestów do gramatycznej mowy język wyewoluował z intencjonalnej komunikacji za pomocą gestów obecnej również u współczesnych szympansów. Taka forma komunikacji utrwaliła się w kolejnych pokoleniach dzięki zdolności do imitacji umożliwiającej wystąpienie efektu zapadki oraz była przez nie dalej rozwijana. Dzięki temu w dalszym kroku: najpierw wskazywanie, a następnie pantomima wyłoniły się jako sposoby wydajniejszej koordynacji wspólnych działań, początkowo poprzez nakłanianie, by inny coś zrobił, mając pewność, że się podporządkuje, ponieważ pomoże to obu stronom (Tomasello)
12 Do czego język służy? q Podstawowa funkcja języka: kooperacja, realizacja wspólnych celów. Argumenty za tym, że język łączy się z reprezentowaniem celów: Dzieci szybciej uczą się słów na określenie czynności celowej Małpy uczone Yerkish zaczynają ze się pomiędzy sobą porozumiewać, jeżeli zrozumieją, że pozwoli im to zrealizować wspólny cel
13 Gramatykalizacja Istoty ludzkie używają symboli językowych połączonych wzorami, i te wzory, znane jako konstrukcje językowe, nadają własne znaczenie częściowo czerpiąc ze znaczenia pojedynczych symboli, ale z czasem przynajmniej częściowo od samych wzorów. Ten proces, który wydarzył się w czasie historycznym nazywa się gramatykalizacją (lub syntaktyzacją), a konstrukcje gramatyczne oczywiście ciągle dodają kolejne wymiary do komunikacyjnej mocy ludzkiego języka. Proces gramatykalizacji szczególnie zależy od różnorodności dziedzin głównie poznawczych i społecznych procesów kognitywnych, które działają, gdy ludzie komunikują się ze sobą i uczą się od siebie (Tomasello) Tomasello twierdzi, że schematy językowe wyłaniają się wewnątrz społeczności w czasie historycznym; że przekazywane są z pokolenia na pokolenie; że mogą podlegać rekombinacji i być wykorzystywane w nowych celach, co tłumaczy innowacje językowe; oraz że nowe sposoby użycia języka zazwyczaj powtarzające, przez analogię, jakieś istniejące wcześniej, ale jednak kulturowo uformowane schematy mogą być włączone do arsenału przekazywanych z pokolenia na pokolenie konstrukcji językowych (Brożek)
14 Gramatykalizacja współcześnie q Przechodzenie pidżynów w języki kreolskie q Nikaraguański język migowy Na początku lat 80- tych XX wieku w Nikaragui otwarto szkołę dla głuchoniemych, którzy nie znali żadnego prawdziwego języka migowego komunikowali się poprzez idiosynkratyczne gesty z osobami ze swojego najbliższego otoczenia. Uczono ich czytania z ruchów warg oraz czytania pisanego hiszpańskiego. Taka forma nauki nie szła uczniom zbyt dobrze, zupełnie spontanicznie komunikowali się oni jednak za pomocą gestów, a ich wypowiedzi z czasem nabrały powszechnie przestrzeganych reguł gramatycznych
15 Język z perspektywy neurobiologii q Lata 90- te: Grupa naukowców z Parmy pod kierunkiem Giocamo Rizzolaoego prowadziła badania aktywności neuronów z obszaru F5 w korze mózgowej makaków (anatomiczny odpowiednik ośrodka Broki u ludzi) q Komórki z tego obszaru kontrolują wykonywanie różnych operacji dłońmi na obiektach m.in. chwytania, przytrzymywania, rozrywania i podstawiania przedmiotów (żywności) do ust. q Nieoczekiwanie okazało się, że neurony lustrzane aktywują się zarówno, gdy małpa widzi jak ktoś wykonuje czynność, jak i wtedy, gdy wykonuje ją ona sama. q Symulowanie czynności nie aktywowało neurony lustrzane, ale przerwana czynność tak. Czy neurony lustrzane związane są z rozumieniem celów (intencji)?
16 NEURONY LUSTRZANE (DI PELLEGRINO ET AL, 1992)
17 Neurony lustrzane q Niektóre z neuronów lustrzanych były ściśle przystające (strictly congruent) wtedy gdy aktywowały się wyłącznie wykonywania i obserwowania przez małpę danej czynności (np. precyzyjnego uścisku), lub szerzej przystające (broadly congruent) gdy aktywowały się podczas konkretnej czynności (precyzyjnego uścisku) oraz dowolnego gestu dłonią. W obszarze F5 odnaleziono także inne neurony motoryczno- wzrokowe takie, które aktywowały się nie na widok czynności, ale na widok jakiegoś obiektu uczeni nazwali je neuronami kanonicznymi. q U ludzi zlokalizowano nawet neurony reagujące na większą liczbę modalności nie tylko motoryczną i wzrokową, ale również dźwiękową (aktywowały się, gdy badany słyszał dźwięk np. rozdzieranej kartki papieru)
18 Czemu neurony lustrzane wiążą się z językiem? q Lokalizacja m.in. w regionie Broki q Neurobiologiczne podłoże imitacji Dzieci uczą się języka przez imitację Tomasello twierdzi, że nauka przez imitację jest warunkiem wystąpienia efektu zapadki i kumulatywnej ewolucji kulturowej q Aktywują się podczas używania języka Część tych samych neuronów lustrzanych aktywuje się za każdym razem, gdy ktoś kopie piłkę, widzi jak piłka zostaje kopnięta, słyszy odgłos kopniętej piłki a nawet gdy tylko słyszy słowo kopać. (Iacoboni, Mirrorin People)
19 Poglądy Benjamina Bergena q Louder than words czynności przemawiają głośniej od słów. Kora senso- motoryczna bierze udział w przetwarzaniu języka. q Rozumienie języka jest związane z mentalną symulacją czymś w rodzaju wyobrażania sobie tego, o czym się mówi/słyszy/ pisze/czyta q Istnieją pewne argumenty za tym, że symulacja uzależniona jest od znaczenia zdań: Orzeł leci symulacja orła z rozpostartymi skrzydłami Orzeł siedzi w gnieździe symulacja orła ze złożonymi skrzydłami q Pytanie jednak, czy to warunek rozumienia języka, czy efekt uboczny posługiwania się językiem?
20 Teoria synestetycznego rozrkęcania V.S. Ramachandrana. Neurony lustrzane jako mechanizm abstrakcji międzymodalnej q Synestezja: zjawisko postrzegania jakichś jakości poprzez modalności zwyczajnie nie związane z tymi jakościami (widzenie dźwięków, słyszenie kolorów itd.) q Istnieje wbudowane w mózg, niearbitralne pokrewieństwo między widzianym kształtem obiektu a dźwiękiem (albo przynajmniej typem dźwięku), który mógłby mu odpowiadać Który kształt to buba, a który to kiki? W taki sposób powstały onomatopeje?
21 Poglądy Ramachandrana Tak samo jak istnieją niearbitralne powiązania i skrzyżowane pobudzenia między mapami mózgu odpowiadającymi za bodźce dźwiękowe i wzrokowe (efekt buba- kiki), tak mogą istnieć podobne powiązania wbudowane mechanizmy przesyłowe między mapami wzrokowymi słuchowymi z jednej strony, a mapami ruchowymi w polu Broki, z drugiej. Synkieza obszary korowe odpowiedzialne za dłonie i usta położone są w bezpośrednim sąsiedztwie ( ), być może dochodzi do pobodzenia tych drugich przez rozlanie sygnałów skierowanych do tych pierwszych. Przejście od gestów do języka? Argumenty znaczeniem niektórych wyrazów są obiekty, które przypominają swoim wyglądam ruchy języka wykonywane podczas wypowiadania tych wyrazów Pewne gesty wykonujemy podobnie do ruchów, jakie wykonuje język, gdy chcemy przekazać werbalnie polecenie o takim samym znaczeniu jak gest Ramachandranowi chodzi oczywiście o początki mowy jakieś pozostałości w językach mogłyby się zachować.
22 Poglądy Ramachandrana Ewolucja języka: IPL lezje w rejonie płacika ciemieniowego 1) gesty rytualizacja dolnego ontogenetyczna, (IPL), przekazywane dzięki imitacji skutkują 2) Skrzyżowania problemem mulsmodalne w tworzeniu sprawiają, że gesty aktywują mowę. reprezentacji abstrakcyjnych i multimodalnych 3) Mowa ewoluuje, pojawiają się nowe wyrazy i nowe znaczenia Wykształcony w IPL mechanizm Kształt, modulacje dźwięku i ułożenie języka czy ust łączy je reprezentowanie jakiejś cechy abstrahowania jak kanciastość czy międzymodalnego obłość. Płacik ciemieniowy dolny struktura odpowiedzialna za abstrahowanie takich wspólnych cech? między wzrokiem a dotykiem (pierwotnie na użytek chwytania gałęzi) mógł następnie utorować drogę dla przenośni międzymodalnych ( uszczypliwa uwaga, krzykliwa sukienka ), a ostatecznie dla przenośni w ogóle (Ramachandran) Gramatyka wyewoluowała z czynności czynności są gramatyczne Pojęcia abstrakcyjne: międzymodalna abstrakcja jest warunkiem metaforyzacji. Pojęcia abstrakcyjne są metaforami pojęć konkretnych
23 Michael Arbib, Giocamo Rizzolatti język w zasięgu ręki q Jej zarys powstał jeszcze w latach 90- tych XX wieku, kilka lat po odkryciu neuronów lustrzanych q Głosi, że ewolucja wyposażyła ludzi w mózgi gotowe na język. Dzięki temu język mógł zostać wynaleziony. q Mózgowy mechanizm leżący u podstaw wizualnej kontroli nad czynnościami stał się ewolucyjnym substratem języka
24 7 etapów ewolucji języka Wszystkie naczelne: (1) Zdolność chwytania (2) Neurony lustrzane łączące obserwację i wykonywanie czynności chwytania (3) Prosty system imitowania chwytania Powstaje gatunek homo: (4) Złożony system imitacji (5) proto- język migowy intencjonalna komunikacja za pomocą gestów (6) Proto- mowa Homo sapiens (7) Ewolucja kulturowa prowadzi do powstania języka. Gramatyka zakorzeniona jest w schematach czynnościowych od (przedmiot czynność) do (czasownik dopełnienie) Dalsza koewolucja zdolności kognitywnych i lingwistycznych
Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny
Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny Wykład I: Czym jest język? http://konderak.eu/pwk13.html Piotr Konderak kondorp@bacon.umcs.lublin.pl p. 205, Collegium Humanicum konsultacje: czwartki, 11:10-12:40
Bardziej szczegółowoO badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ
O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ Wykład 7. O badaniach nad sztuczną inteligencją Co nazywamy SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ? szczególny rodzaj programów komputerowych, a niekiedy maszyn. SI szczególną własność
Bardziej szczegółowoKognitywistyka, poznanie, język. Uwagi wprowadzające.
Wykład I: Elementy kognitywistyki: język naturalny Kognitywistyka, poznanie, język. Uwagi wprowadzające. Po raz pierwszy w historii można coś napisać o instynkcie uczenia się, mówienia i rozumienia języka.
Bardziej szczegółowoElementy kognitywistyki:
Wykład I: Elementy kognitywistyki: język naturalny Kognitywistyka, poznanie, język. Uwagi wprowadzające. Po raz pierwszy w historii można coś napisać o instynkcie uczenia się, mówienia i rozumienia języka.
Bardziej szczegółowoOd słowa do książki O ELEMENTARNEJ NAUCE CZYTANIA. malyska.edu.pl
Od słowa do książki O ELEMENTARNEJ NAUCE CZYTANIA malyska.edu.pl Proces dydaktyczny= U + N + materiał nauczania Uczeń główny podmiot procesu dydaktycznego Najwyższe dobro i prawo dziecka, to możliwość
Bardziej szczegółowozdolny Ślązak Gimnazjalista
Wynik sumaryczny (wypełnia WKK) WPISZ SWÓJ KOD zdolny Ślązak Gimnazjalista XIII Dolnośląski Konkurs Polonistyczny DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH Finał przedmiotowy - część pisemna III ETAP WOJEWÓDZKI
Bardziej szczegółowoO badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ
O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ Jak określa się inteligencję naturalną? Jak określa się inteligencję naturalną? Inteligencja wg psychologów to: Przyrodzona, choć rozwijana w toku dojrzewania i uczenia
Bardziej szczegółowoAsymetria i ewolucja języka. Magdalena Ferdek Marcin Koculak
Asymetria i ewolucja języka Magdalena Ferdek Marcin Koculak 2 - komórki nerwowe dwubiegunowe - komórki wzrokowo zwojowe (zwój nerwu wzrokowego) - nerwy wzrokowe - skrzyżowanie wzrokowe 3 Spoidło Wielkie
Bardziej szczegółowoJak uczyć się języków obcych?
Jak uczyć się języków obcych? Język jest jedną z najbardziej przełomowych funkcji mózgu. Nauka języków obcych staje się łatwiejsza, gdy wiesz jak działa język w mózgu. Wiedza o mózgu pomoże Ci uniknąć
Bardziej szczegółowodr hab. Maciej Witek, prof. US TEORIE KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ rok akademicki 2016/2017, semestr letni
dr hab. Maciej Witek, prof. US http://kognitywistyka.usz.edu.pl/mwitek TEORIE KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNEJ rok akademicki 2016/2017, semestr letni Temat 7: M. Tomasello o rozwoju języka i zdolności komunikacyjnych
Bardziej szczegółowoUmysł-język-świat 2012
Umysł-język-świat 2012 Wykład IV: Instynkt językowy Steven Pinker (1954 - ) Dept. of Brain and Cognitive Sciences at MIT Dept. of Psychology, Harvard University The Language Instinct: How the Mind Creates
Bardziej szczegółowoUMYSŁ SPOŁECZNY. dr Mateusz Hohol. Wykład 3: Podstawy ludzkiego poznania społecznego
UMYSŁ SPOŁECZNY dr Mateusz Hohol Wykład 3: Podstawy ludzkiego poznania społecznego Kulturowe źródła ludzkiego poznawania (przeł. J. Rączaszek, PIW, Warszawa 2002) Why We Cooperate? (The MIT Press, Cambridge-MA
Bardziej szczegółowoUmysł-język-świat 2012
Umysł-język-świat 2012 Wykład X: Między psycholingwistyką a neurolingwistyką Teorie neurolingwistyczne John Hughlings Jackson (1835-1911) badał jak bodźce wywołują reakcje i złożoność reakcji Dwa poziomy
Bardziej szczegółowoDarmowy artykuł, opublikowany na: www.fluent.com.pl
Copyright for Polish edition by Bartosz Goździeniak Data: 4.06.2013 Tytuł: Pytanie o czynność wykonywaną w czasie teraźniejszym Autor: Bartosz Goździeniak e-mail: bgozdzieniak@gmail.com Darmowy artykuł,
Bardziej szczegółowoKilka innych faktów...
Steven Pinker (1954 - ) Dept. of Brain and Cognitive Sciences at MIT Dept. of Psychology, Harvard University The Language Instinct: How the Mind Creates Language How the Mind Works The Stuff of Thought:
Bardziej szczegółowoElementy neurolingwistyki
Elementy neurolingwistyki Neurolingwistyka bada relacje języka i komunikacji do pewnych aspektów funkcjonowania mózgu metody: badania zdolności językowych po uszkodzeniach mózgu, eksperymenty, konstrukcja
Bardziej szczegółowoGłówne problemy psycholingwistyki
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1 Zagadnienia i dane psycholingwistyki 2 3 Ontogeneza i rozwój mowy problemy psycholingwistyki rozwojowej i stosowanej 4 Język zwierząt Cechy języka ludzkiego
Bardziej szczegółowoZ punktu widzenia kognitywisty: język naturalny
Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny Wykład VI: Elementy neurolingwistyki Teorie neurolingwistyczne Paul Broca (1824-1880) teoria oparta na badaniu symptomów pacjenta Leborgne i sekcji mózgu
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DO KLASY 1 SZKOŁY PODSTAWOWEJ PODRĘCZNIK New English Adventure 1
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DO KLASY 1 SZKOŁY PODSTAWOWEJ PODRĘCZNIK New English Adventure 1 Nadrzędnym celem nauczania języka obcego jest wytworzenie kompetencji językowej i komunikacyjnej,
Bardziej szczegółowoO badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ
O badaniach nad SZTUCZNĄ INTELIGENCJĄ SZTUCZNA INTELIGENCJA dwa podstawowe znaczenia Co nazywamy sztuczną inteligencją? zaawansowane systemy informatyczne (np. uczące się), pewną dyscyplinę badawczą (dział
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE
SZKOŁA PODSTAWOWA W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z JĘZYKA ANGIELSKIEGO w klasie 1 Szkoły Podstawowej str. 1 Język angielski
Bardziej szczegółowoUczenie się języka obcego przez dzieci Monika Madej
Uczenie się języka obcego przez dzieci Monika Madej Plan prezentacji pytania: - Jak dzieci uczą się języka obcego? - Jak rodzic może uczyć języka obcego swoje dziecko? - Jak sprawić, aby dziecko polubiło
Bardziej szczegółowoZ punktu widzenia kognitywisty
Z punktu widzenia kognitywisty Wykład IX, X: Akwizycja języka: generatywizm i kognitywizm Podstawowe wymagania Wymaganainterakcjaz innymi użytkownikami języka Transmisja kulturowa język nie jest dziedziczony,
Bardziej szczegółowoWykład X. Krótka historia neurobiologii poznawczej (cognitive neuroscience)
Wykład X Krótka historia neurobiologii poznawczej (cognitive neuroscience) Historia badań nad mózgiem Joseph Gall, Johann Spurzheim (1810): frenologia 35 specyficznych funkcji mózgu anatomiczna personologia
Bardziej szczegółowoKompetencje językowe i komunikacyjne dzieci z autyzmem co oceniaćżeby dobrze pomóc?
Kompetencje językowe i komunikacyjne dzieci z autyzmem co oceniaćżeby dobrze pomóc? Prowadzenie i opracowanie: Katarzyna Siwek Węgrów, 15.11.2010r. Autyzm a funkcjonowanie językowe Zaburzenia porozumiewania
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z języka angielskiego w klasie 2 według sprawności językowych GRAMATYKA I SŁOWNICTWO
Kryteria oceniania z języka angielskiego w klasie według sprawności językowych GRAMATYKA I SŁOWNICTWO - nie rozpoznaje znaczenia nawet prostych wyrazów podstawowych dla danego rozdziału; - nie zna podstawowych
Bardziej szczegółowoUmysł-język-świat 2012
Umysł-język-świat 2012 Wykład II: Od behawioryzmu lingwistycznego do kognitywizmu w językoznawstwie Język. Wybrane ujęcia [Skinner, Watson i behawioryzm] Język jest zespołem reakcji na określonego typu
Bardziej szczegółowo6. Zagadnienia źródła poznania I Psychologiczne zagadnienie źródła poznania
6. Zagadnienia źródła poznania I Psychologiczne zagadnienie źródła poznania Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Dwa zagadnienia źródła poznania
Bardziej szczegółowoJeszcze nie mówi, a już porozumiewa się - rozwój komunikowania się małych dzieci
Jeszcze nie mówi, a już porozumiewa się - rozwój komunikowania się małych dzieci Pierwsze miesiące życia dziecka 1. interakcje twarzą w twarz z opiekunem Pierwsze miesiące życia dziecka 1. interakcje twarzą
Bardziej szczegółowoPorozumiewanie się z użytkownikami aparatów słuchowych. Rady dotyczące udanego porozumiewania się
Porozumiewanie się z użytkownikami aparatów słuchowych 5 Rady dotyczące udanego porozumiewania się Jest to piąta w serii broszur firmy Widex dotyczących słuchu i problemów z nim związanych. Porozumiewanie
Bardziej szczegółowoSzwedzki dla imigrantów
Szwedzki dla imigrantów Cel kształcenia Celem kształcenia w ramach kursu Szwedzki dla imigrantów (sfi) jest zapewnienie osobom dorosłym, które nie posiadają podstawowej znajomości języka szwedzkiego, możliwości
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO KLASY IV-VI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 43 w BIAŁYMSTOKU
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO KLASY IV-VI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 43 w BIAŁYMSTOKU I. ZASADY OGÓLNE Przedmiotowy System Nauczania ma na celu: 1) bieżące i systematyczne obserwowanie
Bardziej szczegółowoFilozofia umysłu i kognitywistyka I. wykład 9: Umysł osadzony w kulturze. Mateusz Hohol & Łukasz Kwiatek. Wykład monograficzny, sem.
Filozofia umysłu i kognitywistyka I wykład 9: Umysł osadzony w kulturze Mateusz Hohol & Łukasz Kwiatek Wykład monograficzny, sem. zimowy 2013/2014 Umysł ucieleśniony przypomnienie Nie istnieje ktoś taki
Bardziej szczegółowoMetoda opracowana przez prof. Jagodę Cieszyńską opiera się na wieloletnich doświadczeniach w pracy z dziećmi z zaburzona komunikacją językową.
Metoda Krakowska Metoda opracowana przez prof. Jagodę Cieszyńską opiera się na wieloletnich doświadczeniach w pracy z dziećmi z zaburzona komunikacją językową. Jest to metoda sylabowa oparta na wspomaganiu
Bardziej szczegółowoROZUMIENIE ZE SŁUCHU
Imię i nazwisko: Data urodzenia: Kraj: Kierunek studiów: punkty: / 70 p. ROZUMIENIE ZE SŁUCHU Proszę wysłuchać tekstu i wykonać zadania. Tekst zostanie odczytany dwa razy. 1. Proszę wybrać jedną poprawną
Bardziej szczegółowoZnaczenie. Intuicyjnie najistotniejszy element teorii języka Praktyczne zastosowanie teorii lingwistycznej wymaga uwzględnienia znaczeń
Znaczenie Intuicyjnie najistotniejszy element teorii języka Praktyczne zastosowanie teorii lingwistycznej wymaga uwzględnienia znaczeń postulaty teorii semantycznej: uznajemy zdania za znaczące z racji
Bardziej szczegółowoblok II: wykład 4 Zdolności językowe naczelnych innych niż człowiek
Filozofia języka i podstawy lingwistyki blok II: wykład 4 Zdolności językowe naczelnych innych niż człowiek Łukasz Kwiatek Współczesny Yerkish batat, łaskotać, pomarańcza, Nathen (imię), przyczepa, orzeszek,
Bardziej szczegółowoUmysł-język-świat 2012
Umysł-język-świat 2012 Wykład VIII: Akwizycja języka Podstawowe wymagania Wymagana interakcja z innymi użytkownikami języka Transmisja kulturowa język nie jest dziedziczony, ale przyswajany w określonym
Bardziej szczegółowoEmocje. dr hab. Adriana Schetz IF US
Emocje dr hab. Adriana Schetz IF US adriana.schetz@gmail.com Emocje leżą u podłoża mechanizmów relacji społecznych oraz są kojarzone z aktywnością typu: Neurony lustrzane Empatia Samoświadomość Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoW badaniach 2008 trzecioklasiści mieli kilkakrotnie za zadanie wyjaśnić wymyśloną przez siebie strategię postępowania.
Alina Kalinowska Jak to powiedzieć? Każdy z nas doświadczał z pewnością sytuacji, w której wiedział, ale nie wiedział, jak to powiedzieć. Uczniowie na lekcjach matematyki często w ten sposób przekonują
Bardziej szczegółowoTeorie kompetencji komunikacyjnej rok akademicki 2014/2015 semestr letni. Temat 4:
Teorie kompetencji komunikacyjnej rok akademicki 2014/2015 semestr letni Temat 4: M. Tomasello o rozwoju języka i zdolności komunikacyjnych (3): społeczno-pragmatyczna teoria nabywania języka oraz koncepcja
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA UCZNIÓW UPOŚLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM KLASA I
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO DLA UCZNIÓW UPOŚLEDZONYCH W STOPNIU LEKKIM Obszary edukacji: KLASA I Rozumienie ze słuchu : rozpoznać dźwięki i proste słowa w j. niemieckim zrozumieć
Bardziej szczegółowoSystemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie)
Systemy odbioru i przetwarzania informacji cechuje: wieloetapowość (odbiór informacji przez receptory, dekodowanie,kodowanie) specjalizacja strukturalna i funkcjonalna ze względu na rodzaj bodźca oraz
Bardziej szczegółowoGłówne problemy kognitywistyki: Reprezentacja
Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja Wykład dziesiąty Hipoteza języka myśli (LOT): źródła i założenia Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Filozoficzne źródła:
Bardziej szczegółowoSprawdź i oceń stan rozwoju mowy swojego dziecka
Sprawdź i oceń stan rozwoju mowy swojego dziecka Przedstawiony poniżej sprawdzian ma na celu pomóc rodzicom ocenić stan rozwoju mowy dziecka. Należy pamiętać o tym, że każde dziecko ma indywidualne tempo
Bardziej szczegółowoInfantylny autyzm. prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc.
Infantylny autyzm prof. MUDr. Ivo Paclt, CSc. Infantilny autyzm Podstawowy symptom: niezdolność do ukazywania przyjacielskiej mimiki, unikanie kontaktu wzrokowego, zaburzenia komunikacji społecznej, dziwne
Bardziej szczegółowoCele kształcenia wymagania ogólne
Cele kształcenia wymagania ogólne konieczne ocena: dopuszczająca podstawowe ocena: dostateczna rozszerzone ocena: dobra dopełniające ocena: bardzo dobra ponadprogramowe ocena: celująca I Kształcenie literackie
Bardziej szczegółowoGłówne problemy kognitywistyki: Reprezentacja
Główne problemy kognitywistyki: Reprezentacja Wykład piąty Reprezentacja jako przewodnik w działaniu Andrzej Klawiter http://www.amu.edu.pl/~klawiter klawiter@amu.edu.pl Teoria reprezentacji jako przewodnika
Bardziej szczegółowoBUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY
NEUROFIZJOLOGICZNE PODSTAWY UCZENIA SIĘ I PAM IĘCI BUDOWA MÓZGU (100 MILIARDÓW NEURONÓW) Objętość ok. 1300 cm 3 Kora mózgowa powierzchnia ok. 1m 2 Obszary podkorowe: Rdzeń przedłużony (oddychanie, połykanie,
Bardziej szczegółowoTABELA ROZWOJU WIDZENIA MOJEGO DZIECKA
TABELA ROZWOJU WIDZENIA MOJEGO DZIECKA Tabela służy gromadzeniu obserwacji rozwoju widzenia dziecka w czasie codziennych zabaw wzrokowych i domowych ćwiczeń rehabilitacyjnych. Najlepiej sprawdza się system
Bardziej szczegółowoMyślenie to widzenie: Studium metafory. Mateusz Hohol Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych UJ i UPJPII
Myślenie to widzenie: Studium metafory Mateusz Hohol Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych UJ i UPJPII Cele wystąpienia Przyjrzenie się samej metaforyzacji, zmysłowi metafory Przyjrzenie się tytułowej,
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowy system oceniania w Publicznej Szkole Podstawowej nr 52 Fundacji Familijny Poznań w Poznaniu z przedmiotu j.niemiecki w klasie IV-VI
Przedmiotowy system oceniania w Publicznej Szkole Podstawowej nr 52 Fundacji Familijny Poznań w Poznaniu z przedmiotu j.niemiecki w klasie IV-VI opracowanie: Krzysztof Maliszewski 1 PRZEDMIOT: JĘZYK NIEMIECKI
Bardziej szczegółowoJak się porozumiewać i być zrozumianym - kilka słów o komunikacji niewerbalnej.
Jak się porozumiewać i być zrozumianym - kilka słów o komunikacji niewerbalnej. AAC to w skrócie komunikacja alternatywna i wspomagająca. To wszystkie sposoby porozumiewania się, które są wykorzystywane
Bardziej szczegółowoPrzedmiotowe zasady oceniania z języka angielskiego dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej
Zespół Szkół w Szubinie Szkoła Podstawowa nr 2 w Szubinie Ul. Tysiąclecia 1 Przedmiotowe zasady oceniania z języka angielskiego dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej (drugi etap edukacyjny) Ewa Strzyżewska
Bardziej szczegółowoMIND-BODY PROBLEM. i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii
MIND-BODY PROBLEM i nowe nadzieje dla chrześcijańskiej antropologii CZŁOWIEK JEST MASZYNĄ (THOMAS HOBBES) Rozumienie człowieka znacząco zmienia się wraz z nastaniem epoki nowożytnej. Starożytne i średniowieczne
Bardziej szczegółowoMechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory
Mechanoreceptory (dotyk, słuch) termoreceptory i nocyceptory Iinformacja o intensywności bodźca: 1. Kodowanie intensywności bodźca (we włóknie nerwowym czuciowym) odbywa się za pomocą zmian częstotliwość
Bardziej szczegółowoŻabno, dnia r.
Żabno, dnia 07.03.2014r. EUROPEJSKI DZIEŃ LOGOPEDY PPPP W TARNOWIE, FILIA ŻABNO NIEDOSŁUCH LUB GŁUCHOTA UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE ALALIA ALALIA PROLONGATA NIEDOKSZTAŁCENIE MOWY O TYPIE AFAZJI AFAZJA (DYZFAZJA)
Bardziej szczegółowoMAKATON DONIESIENIA Z WARSZTATÓW
MAKATON DONIESIENIA Z WARSZTATÓW Pragnę podzielić się wiadomościami i umiejętnościami zdobytymi na warsztatach szkoleniowych, poświęconych programowi językowemu MAKATON. Uczestniczyłyśmy w nich lutym 2011
Bardziej szczegółowoJĘZYK Wiesław Gdowicz
JĘZYK Wiesław Gdowicz Komunikacja językowa jest procesem wytwarzania i odbierania. Produkcja językowa - zdolność mówienia lub wykorzystania w inny sposób słów. Właściwością produkowania jest generatywność.
Bardziej szczegółowoSŁOWNICTWO I GRAMATYKA
Wymagania edukacyjne z Języka angielskiego dla klasy III d 1 SŁOWNICTWO I GRAMATYKA -uczeń swobodnie operuje strukturami gramatycznymi określonymi w programie nauczania oraz zna niektóre wykraczające poza
Bardziej szczegółowoMIT nr. 1 Niesłyszący czytają z ust i wszystko rozumieją.
Artykuł ten obala popularne mity na temat osób niesłyszących i języka migowego. Jest tego dużo, ale w tej części staramy się obalić te najpopularniejsze MIT nr. 1 Niesłyszący czytają z ust i wszystko rozumieją.
Bardziej szczegółowoETAPY ROZWOJU MOWY. Rozwój mowy dziecka od narodzin do siódmego roku życia dzielimy na cztery okresy ( L. Kaczmarek) :
ETAPY ROZWOJU MOWY Rozwój mowy dziecka od narodzin do siódmego roku życia dzielimy na cztery okresy ( L. Kaczmarek) : - okres melodii - okres wyrazu - okres zdania - okres swoistej mowy dziecięcej OKRES
Bardziej szczegółowoKształtowanie się dominacji stronnej
Kształtowanie się dominacji stronnej Lateralizacja wyraża się np. większą sprawnością ruchową kończyn prawych od kończyn lewych. Lateralizacja to inaczej "stronność" - asymetria czynnościowa prawej i lewej
Bardziej szczegółowoMówienie. Rozumienie ze słuchu
Kryteria oceniania z języka angielskiego Ocena celująca Stopień CELUJĄCY otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie kryteria potrzebne na ocenę bardzo dobrą, ponadto opanował wiadomości i umiejętności wykraczające
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO. Romana Dudzic
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA NIEMIECKIEGO Romana Dudzic Obszary podlegające ocenianiu: 1. Testy ( po ukończeniu 1 lub 2 rozdziałów ) - ocena czerwona. 2. Kartkówka ze słówek ( obejmująca max. 3 jednostki
Bardziej szczegółowoCzym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją?
Czym jest badanie czynnościowe rezonansu magnetycznego? Oraz jaki ma związek z neuronawigacją? Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej stale podnosi jakość prowadzonego
Bardziej szczegółowoNeuromodulacja akustyczna CR
Neuromodulacja akustyczna CR W redukcji szumu usznego powstałego wskutek hiperaktywności włókien horyzontalnych neuronów kory słuchowej. Neurologia akustyczna CR jest wykorzystywana w naszej klinice do
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA KLAS I-III
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA KLAS I-III Uczniowie oceniani są na podstawie obserwacji nauczyciela prowadzonych cały rok szkolny w następujących obszarach: słuchanie, mówienie, czytanie,
Bardziej szczegółowoRaport Specjalny: 3 Największe Mity. Skutecznej Komunikacji w Języku Obcym
Raport Specjalny: 3 Największe Mity Skutecznej Komunikacji w Języku Obcym Raport dostarczyli: Więcej na stronie: http://www.intelektualnie.pl Intelektualnie.pl Centrum Szkoleniowe W ciągu swojej działalności
Bardziej szczegółowoSYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKÓW OBCYCH.
SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKÓW OBCYCH. I. KONTROLI PODLEGAJĄ ZARÓWNO SPRAWNOŚCI PRODUKTYWNE ( MÓWIENIE I PISANIE ), JAK I RECEPTYWNE ( ROZUMIENIE I PISANIE TEKSTU CZYTANEGO I SŁUCHANEGO. 1 a. Mówienie. Ocena
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE
SZKOŁA PODSTAWOWA W RYCZOWIE WYMAGANIA EDUKACYJNE niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z JĘZYKA ANGIELSKIEGO w klasie 3 Szkoły Podstawowej str. 1 Wymagania
Bardziej szczegółowoklasa I moduł 26: EUROPE
Synergia początkowej nauki języka obcego z edukacją wczesnoszkolną i technologiami informacyjno-komunikacyjnymi. Projekt współfinansowany przez Europejski Fundusz Społeczny w ramach Programu Operacyjnego
Bardziej szczegółowoNarzędzia myślenia Słowa - wyobrażenia - pojęcia Wiesław Gdowicz
Narzędzia myślenia Słowa - wyobrażenia - pojęcia Wiesław Gdowicz Einstein nie prowadził eksperymentów. Był fizykiem teoretycznym. Zestawiał znane fakty i szczegółowe zasady i budował z nich teorie, które
Bardziej szczegółowoPercepcja, język, myślenie
Psychologia procesów poznawczych Percepcja, język, myślenie Wprowadzenie w problematykę zajęć. Podstawowe pojęcia. W 1 1.Wprowadzenie w problematykę zajęć. Podstawowe pojęcia. 2. Historia psychologii poznawczej.
Bardziej szczegółowoPorozumiewanie się osób z niepełnosprawnością wzrokową i dodatkowymi ograniczeniami
Kristen Layton 2013 Porozumiewanie się osób z niepełnosprawnością wzrokową i dodatkowymi ograniczeniami Komunikacja i język Abstrakcyjna komunikacja symboliczna Język mówiony i migowy, Braille, pismo Komunikacja
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z j. angielskiego na rok szkolny 2013/2014 klasa 1 szkoła podstawowa
Dominika Birkenmajer Wymagania edukacyjne z j. angielskiego na rok szkolny 2013/2014 klasa 1 szkoła podstawowa 1. zakres tematyczny: powitania, pożegnania liczenie 1-10 kolory, owoce moje zabawki przybory
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - POZIOM PODSTAWOWY
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z JĘZYKA POLSKIEGO - POZIOM PODSTAWOWY WIADOMOŚCI O EPOCE wiadomości Określa ramy czasowe i genezę nazwy epoki. Wymienia głównych reprezentantów omawianych kierunków literackich. Wymienia
Bardziej szczegółowoZ punktu widzenia kognitywisty: język naturalny
Z punktu widzenia kognitywisty: język naturalny Wykład VIII: Neuronalne podstawy języka Fonologia Dwa paradygmaty:strukturalizm(fonemy i cechy dystynktywne jako podstawa wyjaśnień) oraz fonologia nieliniowa
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO W KLASACH I III
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO W KLASACH I III Obowiązkowe podręczniki: Kl. I podręcznik New English Adventure 1 Kl. II podręcznik New English Adventure 2 KL. III podręcznik New English
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE
WYMAGANIA EDUKACYJNE język angielski (klasy I-III szkoły podstawowej) WYMAGANIA PODSTAWOWE PONADPODSTAWOWE Znajomość środków językowych opanować podstawowe struktury dla wyraŝenia teraźniejszości i przyszłości,
Bardziej szczegółowoInteligencja. Skala inteligencji Davida Wechslera (WISC R)
Inteligencja Skala inteligencji Davida Wechslera (WISC R) Co to jest inteligencja? Inteligencja to ogólna zdolność jednostki do rozumienia otaczającego świata i radzenia sobie z nim Iloraz inteligencji
Bardziej szczegółowoNowe kierunki w zarządzaniu. Warszawa: WAiP, s Kostera, M. (2003/2005) Antropologia organizacji. Warszawa: PWN.
Kostera, M. (2008) Wprowadzenie, w: Kostera, M. (red.) Nowe kierunki w zarządzaniu. Warszawa: WAiP, s. 17-30. Kostera, M. (2003/2005) Antropologia organizacji. Warszawa: PWN. Podsystemy społeczne Kultura
Bardziej szczegółowoSTANDARDY WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH. Zakres przedmiotów humanistycznych
STANDARDY WYMAGAŃ EGZAMINACYJNYCH Zakres przedmiotów humanistycznych I. CZYTANIE I ODBIÓR TEKSTÓW KULTURY 1) czyta teksty kultury ( w tym źródła historyczne ) rozumiane jako wszelkie wytwory kultury materialnej
Bardziej szczegółowoKOMUNIKACJA WERBALNA IMIĘ I NAZWISKO DZIECKA DATA ZAPISU WIEK ŻYCIA DZIEŃ MIESIĄC ROK DATA URODZENIA OSOBA WYPEŁNIAJĄCA:
IMIĘ I NAZWISKO DZIECKA DATA URODZENIA OSOBA WYPEŁNIAJĄCA: WIEK ŻYCIA DATA ZAPISU DZIEŃ MIESIĄC ROK KOMUNIKACJA WERBALNA Lp. TAK NIE CZASAMI UWAGI Warunki, aby rozwinęła się mowa, wyraża: ------- -----------
Bardziej szczegółowoCzemu służy nauczanie języków obcych w przedszkolu? dr Radosław Kucharczyk Instytut Romanistyki Uniwersytet Warszawski
Czemu służy nauczanie języków obcych w przedszkolu? dr Radosław Kucharczyk Instytut Romanistyki Uniwersytet Warszawski Cele europejskiej polityki edukacyjnej: znajomość przynajmniej 2 języków obcych nauka
Bardziej szczegółowoW klasie II i III rozwijane są intensywnie wszystkie cztery sprawności językowe.
Wymagania edukacyjne z języka angielskiego w klasach I - III Podczas trwania procesu nauczania języka angielskiego na I etapie edukacyjnym (nauczanie zintegrowane w klasach I, II, III) nauczyciel stopniowo
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania wiadomości i umiejętności z języka angielskiego klasy IV-VI
Kryteria oceniania wiadomości i umiejętności z języka angielskiego klasy IV-VI Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wszystkie wymagania na ocenę bardzo dobrą a ponadto: - posiada wiedzę i umiejętności
Bardziej szczegółowoKomunikacja. mgr Jolanta Stec-Rusiecka
Komunikacja Przedstaw się imię w wersji jaką najbardziej lubisz; Doświadczenia w pracy zespołowej; Czym chciałbyś się zająć po ukończeniu studiów? Komunikacja obejmuje przekazywanie i rozumienie znaczeń
Bardziej szczegółowoProgram nauczania języka angielskiego Kurs początkujący dla klas 1-3 gimnazjum Marianna Niesobska, Mellanie Ellis OUP
Program nauczania języka angielskiego Kurs początkujący dla klas 1-3 gimnazjum Poziom III.0 Marianna Niesobska, Mellanie Ellis OUP Kryteria ocenienia Koniec etapu III (gimnazjum): poziom III.0 pełny Znajomość
Bardziej szczegółowoTranskrypcja wywiadu z dr. Pawłem Rutkowskim dla Platon TV (10 marca 2014 r.). Rozmowę prowadziła Magdalena Madej.
Transkrypcja wywiadu z dr. Pawłem Rutkowskim dla Platon TV (10 marca 2014 r.). Rozmowę prowadziła Magdalena Madej. Prowadząca: Magdalena Madej, witam i zapraszam na rozmowę z moim dzisiejszym gościem -
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIU. Wykład VI. dr Jan Kazimirski
INFORMATYKA W ZARZĄDZANIU Wykład VI dr Jan Kazimirski jankazim@mac.edu.pl http://www.mac.edu.pl/jankazim MODELOWANIE SYSTEMÓW UML Literatura Joseph Schmuller UML dla każdego, Helion 2001 Perdita Stevens
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne na poszczególne oceny z języka angielskiego dla klas VI szkoły podstawowej.
Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny z języka angielskiego dla klas VI szkoły podstawowej. 1. Skala ocen : GRAMATYKA I SŁOWNICTWO 6 Uczeń bardzo swobodnie operuje strukturami gramatycznymi określonymi
Bardziej szczegółowoEwolucjonizm NEODARWINIZM. Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach
Ewolucjonizm NEODARWINIZM Dr Jacek Francikowski Uniwersyteckie Towarzystwo Naukowe Uniwersytet Śląski w Katowicach Główne paradygmaty biologii Wspólne początki życia Komórka jako podstawowo jednostka funkcjonalna
Bardziej szczegółowoPRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA NA LEKCJACH JĘZYKA NIEMIECKIEGO Rok szkolny 2018 / 2019
PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA NA LEKCJACH JĘZYKA NIEMIECKIEGO Rok szkolny 2018 / 2019 Opracowany w oparciu o Wewnętrzne Zasady Oceniania Szkoły Podstawowej w Ratowicach Anna Bala zswilhelm Przedmiotowy
Bardziej szczegółowoFilozofia języka i podstawy lingwistyki
Filozofia języka i podstawy lingwistyki blok II: wykład 3 Lingwistyka kognitywna: metonimia i metafora dr Mateusz Hohol sem. zimowy 2013/2014 RAMOWANIE (PRZYPOMNIENIE) za: Zoltán Kövecses, Język, umysł,
Bardziej szczegółowoIda Kurcz. Psychologia języka i komunikacji
Ida Kurcz Psychologia języka i komunikacji Spis treœci PRZEDMOWA DO WYDANIA DRUGIEGO............................... 9 ROZDZIA I. PSYCHOLOGIA JÊZYKA A PSYCHOLINGWISTYKA I SOCJOLINGWISTYKA. UWAGI WSTÊPNE..................
Bardziej szczegółowoSPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA KLAS I-III
SPOSOBY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ EDUKACYJNYCH Z JĘZYKA ANGIELSKIEGO DLA KLAS I-III I. Sposób oceniania Uczniowie oceniani są na podstawie obserwacji nauczyciela prowadzonych cały rok szkolny w następujących
Bardziej szczegółowoWspieranie uczenia się neurodydaktyka i ocenianie
Wspieranie uczenia się neurodydaktyka i ocenianie kształtujące Uczenie się i wielbłąd... Ocenianie kształtujące Filozofia nauczania zasady i idee, które leżą u podstaw poglądu, że każdy uczenie się jest
Bardziej szczegółowoEDUKACYJNE I PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYK NIEMIECKI
VII Liceum Ogólnokształcące w Tarnowie WYMAGANIA EDUKACYJNE I PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA JĘZYK NIEMIECKI poziom IV.1 zakres podstawowy 2 I Cele edukacyjne nauczania języka niemieckiego Podstawowym celem
Bardziej szczegółowoElementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze
Elementy kognitywistyki III: Modele i architektury poznawcze Wykład II: Modele pojęciowe Gwoli przypomnienia: Kroki w modelowaniu kognitywnym: teoretyczne ramy pojęciowe (modele pojęciowe) przeformułowanie
Bardziej szczegółowo