Najnowsze trendy na rynku dzieł sztuki

Transkrypt

1 Najnowsze trendy na rynku dzieł sztuki

2 Portfele polskich menedżerów na koniec 2012 r. Wielkość portfela: tys. PLN Nieruchomości 62% (mężczyźni) Lokaty bankowe 59% (kobiety) Jednostki funduszy inwestycyjnych (kobiety) Akcje spółek notowanych na GPW (mężczyźni) Złoto i euro ok. 10% wartości portfela Na kolejnych miejscach: USD, wino i sztuka

3 Portfel inwestorów na koniec listopada 2012 r. w% Akcje z GPW 91,6 Jednostki TFI Instrumenty pochodne Akcje z NewConnect Forex Waluty obce Nieruchomości Surowce i towary Polisy inwestycyjne Dzieła sztuki, wina, numizmatyka Obligacje (w tym Catalyst) Kamienie szlachetne Produkty strukturyzowane Depozyty bankowe Certyfikaty inwestycyjne ETF Rynek niepubliczny Inne 7,6 7,6 7,2 6,9 5,7 5,4 5,1 3,9 3,6 2,8 1,6 1,3 14, , ,2

4 Badanie Deloitte Większość osób kupujących dzieła sztuki (ok. 97%) dokonuje zakupów z powodów estetyczno - emocjonalnych Ok. 45% kupujących w celach inwestycyjnych

5 Kategorie aktywów inwestycyjnych Aktywa inwestycyjne Tradycyjne: -instrumenty rynku pieniężnego -akcje -obligacje -fundusze klasyczne Alternatywne: -fundusze typu hedge -fundusze PE/VC -fundusze ETF -fundusze funduszy (FoF) -produkty strukturyzowane -nieruchomości (oraz instrumenty pochodne tego rynku) -surowce -infrastruktura -instrumenty pochodne -konta zarządzane (CAT) -instrumenty pochodne na rynku pogodowym -limity emisji na CO 2 (Deutsche Boerse) -Instrumenty na rynku katastrof -inwestycje emocjonalne (kolekcjonerstwo) Źródło: Opracowanie własne

6 Inwestycje emocjonalne / pasje Istnieje indeks na rynku tych inwestycji (najważniejszy indeks) Nie istnieje indeks na rynku tych inwestycji Rynek monet Generic Gold Coin Index Rynek dzieł sztuki Mei Moses Index Rynek win inwestycyjnych Liv-ex 100 Rynek szampana inwestycyjnego Cham 25 Rynek whisky inwestycyjnej World Whisky Index Rynek autografów znanych osobistości - Frasers 100 Rynek znaczków SG 100 Rynek fotografii Eur 19 (Photographic Art Center) Rynek diamentów Antwerp Diamond Index Rynek trufli indeks Tuber Rynek zabytkowych aut indeks StockCar Jedynie wybrane elementy: Książki, medale, lalki, płyty gramofonowe, breloczki, długopisy, pióra, karty pocztowe, reprodukcje i ilustracje książkowe, misie pluszowe, scyzoryki i noże, miecze samurajskie (także biała broń), plakaty, kamienie szlachetne, modele kolejek, zastawy do kawy, mapy i globusy, cygara, lampy, zbroje rycerskie, gitary, japońskie grafiki, świeczniki, skrzypce, kieliszki do jajek, samoloty z II WS. Źródło: Opracowanie własne

7 Innym kryterium podziału może być istnienie funduszu inwestycyjnego Rodzaj Nazwa funduszu Specjalizacja Sztuka Fine Art Group (2001) Sztuka Zachodu, Bliskiego Wschodu i Chin (trzy fundusze) Minimalna kwota przystąpienia 250 tys. USD Znaczki Stanley Gibbons 10 tys. USD Monety Stanley Gibbons 10 tys. USD Autografy Stanley Gibbons 10 tys. USD Skrzypce + instrumenty muzyczne sław Fine Violin (2008) Stradivarius i Guarneri del Ges 1 mln USD Zabytkowe auta StockCar Stocks Aston Martin, Bentley, Jaguar, Bugatti i Rolls - Royce 250 tys. USD Pamiątki po gwiazdach Marquee Capital Marylin Monroe, Madonna 100 tys. USD Źródło: Opracowanie własne

8 Przykłady giełd na których obraca się stosunkowo rzadkimi surowcami Jedwabiem (Yokohama Raw Silk Exchange, Kobe Raw Silk Exchange) Oprzędem jedwabników (Maebashi Driad Cotton Exchange) Kauczukiem (Rubber Exchange of New York, Kobe Rubber Exchange) Tytoniem (Glasgow)

9 Produkty giełdy niemieckiej Źródło: strona internetowa: z dnia ( )

10 Ogólne cechy rynku inwestycji alternatywnych W przypadku pasji = rynek 3D Death śmierć kolekcjonera. Spadkobiercy dokonują sprzedaży odziedziczonych aktywów. Debts długi. Kolekcjoner w obliczu bankructwa decyduje się na sprzedaż dzieła. Divorce rozwód. Przedmiot kolekcjonerski pojawia się na aukcji w momencie przeprowadzania przez parę rozwodu i podziału majątku.

11 Ogólne cechy rynku inwestycji alternatywnych Niska płynność Problem ceny / wyceny rynek aukcji / licytacji Niska częstotliwość wyceny (ewentualnie szacowanie ceny) Niska korelacja stóp zwrotu ze stopami zwrotu akcji / surowców Dłuższy horyzont inwestycyjnych (wieloletni)

12 Inne elementy rynku dzieł sztuki nieregularność przepływów pieniężnych generowanych przez dzieła sztuki z uwagi na fakt, iż jest to mało płynny rynek, również przychody finansowe z tytułu sprzedaży tych aktywów nie mogą być z góry zaplanowane.

13 Inne elementy rynku dzieł sztuki rynek wymagający dużej wiedzy to cecha jest doskonale widoczna na rynku kolekcjonerskim (pasji). Kolekcjonerzy muszą opanować ogromny zasób wiedzy w wąskiej dziedzinie zanim staną się w niej ekspertami. Zanim potrafią odróżnić falsyfikat od prawdziwego przedmiotu, a także zanim będą dobrze orientować się we wszystkich detalach i szczegółach zbieranych przedmiotów. Po latach żmudnych studiów będą umieli też określić ich przybliżoną wartość rynkową.

14 Inne elementy rynku dzieł sztuki ograniczenia w dostępie do informacji pewna grupa inwestorów zawsze będzie znajdowała się w pozycji uprzywilejowanej w stosunku do innych (asymetria informacji). Fakt ten jest główną przyczyną występowania nieefektywności rynków inwestycji alternatywnych (a zwłaszcza kolekcjonerskiego). Jednakże w ostatnich latach obserwuje się coraz szerszy dostęp do informacji, głównie za sprawą Internetu.

15 Inwestorzy na rynku dzieł sztuki Niemaksymalizujący zysku (muzea) Inwestorzy indywidualni / instytucjonalni Fundusze inwestycyjne Korporacje kupujące dzieła sztuki do wystroju wnętrz firmy wyznacznik klasy firmy / właściciela + sygnał dla kontrahentów

16 Mody na rynku dzieł sztuki w określonych interwałach czasowym większym zainteresowaniem cieszą się pewne klasy lub podklasy aktywów. W Polsce od początku XXI wieku ceny obrazów Jacka Malczewskiego oraz Wojciecha Kossaka osiągają niższe ceny niż pod koniec XX wieku. Źródło: 1.jpg&imgrefurl= 7 CXIlVMk97CrP4DwGyWMR0Rr4kQ=&docid=beU-gujVPrWEBM&sa=X&ei=rpJaUZ2bOMWHPY2xgbgG&ved=0CDgQ9QEwAQ&dur=3593 ( )

17 Występowanie mód - cd Popyt inwestorów koncentruje się na sztuce nowoczesnej z lat 60. XX wieku.

18 W przypadku rynku dzieł sztuki trzeba pamiętać, że Jest to dziedzina nieprzewidywalna Wpływa na nią wiele czynników wewnętrznych, zewnętrznych lub innych trudnych do przewidzenia

19 W przypadku rynku dzieł sztuki (malarstwo, grafika, fotografia, bibliofilstwo, etc.) Każda z tych dziedzin jest specyficzna i odrębna Od lat największą popularnością cieszy się malarstwo i grafika Coraz więcej osób interesuje się i zaczyna zbierać fotografie (coraz więcej akcji tego typu). Za granicą fotografia jest bardzo rozwiniętą dziedziną sztuki w Polsce raczkuje.

20 Problem z przechowaniem przechowywanie dużych, prywatnych kolekcji w domach kolekcjonerów. wysokimi kosztami ubezpieczenia, zapewnienia odpowiednich warunków przechowywania (np. w przypadku obrazów odpowiednia temperatura, wilgotność powietrza).

21 Problem z przechowaniem cd Wielu kolekcjonerów oddaje swoje kolekcje do muzeów, gdzie mogą być podziwiane przez szerszy krąg odbiorców. Muzea, partycypują w kosztach ubezpieczenia i konserwacji oraz dbają o odpowiednie zabezpieczenia eksponatów. Część tych kosztów, muzea rekompensują sobie przychodami z tytułu sprzedaży biletów dla zwiedzających. Zakupy na aukcjach na zlecenie muzeów

22 Teoria portfelowa a inwestycje alternatywne Dochód Portfele efektywne z aktywami alternatywnymi Portfele efektywne inwestycje klasyczne Ryzyko Źródło: opracowanie własne

23 Tworzenie portfela efektywnego na rynku dzieł sztuki Źródło: strona internetowa: ( )

24 Czynnik dodatkowej dywersyfikacji + zarządzanie Core - satellite Core Portfele satelitarne Zmienność relacji

25 Mapa dochód ryzyko w przypadku niektórych inwestycji alternatywnych

26 Wybrane prace naukowe poświęcone budowie portfela inwestycyjnego z wykorzystaniem aktywów alternatywnych Rynek dzieł sztuki Rok publikacji Tucker M., Hlawischka W., Pierne J., 1995 Frey B., Pommerehne W Goetzmann W Rynek wina Sanning L., Shaffer S., Sharratt J Rynek znaczków Taylor W. (CAPM) 1983 Instrumenty pochodne pogodowe Lennep D., Oetomo T., Stevenson M., De Vries A., 2004

27 100 rocznica zatonięcia Titanica Iluminator odnaleziony we wraku Titanica Źródło: strona internetowa: ( )

28 Źródło: strona internetowa: ( ) Czy za 100 lat też odbędzie się aukcja pamiątek po Costa Concordii?

29 Inwestycje na rynku dzieł sztuki Art investing Zygmunt Ajdukiewicz, Sanna

30 Rynek dzieł sztuki początek Pod koniec XIX w. amerykański magnat stalowy i kolekcjoner dzieł sztuki Henry Clay Frick stwierdził, że: Zdarza się, iż niektóre obrazy rosną w cenie czasem sto, tysiąc razy szybciej niż certyfikaty najlepiej zarządzanych spółek akcyjnych. Źródło: strona internetowa: ( )

31 Sotheby s 1983 Zmiana kierownictwa w 1983 r. i polityki sprzedaży dzieł sztuki Potencjalnym klientom rozsyłano kolorowe biuletyny firmowe, urządzano wytworne przyjęcia przed większymi aukcjami. Sotheby s zapewniał kupującym pożyczki, a sprzedającym gwarantował ceny. Sotheby s sam kupował dzieła sztuki do własnych zbiorów.

32 Sotheby s po 1983 r. Starał się zwrócić uwagę na inwestycyjny potencjał dzieł sztuki Publikował wskaźnik rynku dzieł sztuki, odzwierciedlający zmiany cen w różnych dziedzinach kolekcjonerstwa

33 Ogólna zasada na rynku dzieł sztuki wraz z: wiekiem, wzrostem poziomu zamożności poziomu wykształcenia inwestora, rośnie jego zainteresowane rynkiem inwestycji alternatywnych, w tym dzieł sztuki,

34 Horyzont inwestycyjny na rynku dzieł sztuki Od ok. 5 do 10 lat lub więcej

35 Mei Moses Index Mei Moses Index (9 000 > par cen) Starzy mistrzowie Wiek XIX Impresjoniści Malarstwo po II WŚ i malarstwo współczesne Sztuka amerykańska po 1950 r. Od 2009 r. narzędzia do porównywania stóp zwrotu obrazów najbardziej popularnych artystów.

36 Geometryczna stopa zwrotu dzieł Picassa (od daty zakupu) Źródło: ( )

37 Siła relatywna indeksu Mei Moses i S&P 500 w latach Bańka spekulacyjna Źródło: ( )

38 Stopa zwrotu indeksu Mei Moses Indeks Mei Moses Fine Art Index wzrósł średniorocznie w ciągu 10 ostatnich lat o 11% Wyjątkiem był rok 2009 indeks stracił 23,5% (najwięcej od 1991 r.) Od 2004 do 2008 r. indeks zyskiwał po 20% rocznie. W 2012 r. indeks wzrósł o 3% Źródło: ( )

39 Stopa zwrotu indeksu Mei Moses - cd Średnia roczna stopa zwrotu z akcji w ciągu ostatnich 25 lat: 9,91%, a indeksu 6,43% W horyzoncie 50 lat: 9,23% (Mei Moses) i 9,73% (akcje).

40 Wzrost obrotów na rynku dzieł sztuki wyniósł w 2012 roku. 42% na świecie i 25% w Polsce. Na rynku sztuki współczesnej wzrost obrotów wyniósł 45% w tym samym roku. Szacuje się, że wartość aukcyjnego rynku dzieł sztuki na świecie wyniosła 13,8 mld USD w 2011 roku i była o 20% większa niż rok wcześniej

41 Dzieła sztuki w private bankingu i wealth management wprowadzenie usług art bankingu do private bankingu i wealth managment. Coraz więcej banków oferuje dla zamożnych klientów usługi inwestowania na rynku dzieł sztuki. bank korzysta z pomocy rzeczoznawców, którzy albo razem z klientem albo w imieniu klienta dokonują zakupu określonych przedmiotów w trakcie licytacji. W porozumieniu z klientem bank tworzy portfel inwestycyjny dzieł sztuki klienta. Portfel ten ma realizować określony cel inwestycyjny.

42 Hossa na rynku dzieł sztuki w Japonii Wiosna 1987 japońska agencja ubezpieczeniowa Yasuda Fire and Marine zapłaciła za Słoneczniki van Gogha bez mała 40 mln USD tj. prawie trzy razy więcej niż kiedykolwiek zapłacono za obraz. Krach na Wall Street zwiększył nieufność inwestorów japońskich wobec zagranicznych akcji.

43 Hossa na rynku Impresjonistów duże zakupy inwestorów japońskich Jak szacowano na koniec dekady lat 80-tych XX w. ceny obrazów francuskich impresjonistów w ciągu ostatnich 15 lat wzrosły ponaddwudziestokrotnie podczas gdy DJIA nawet się nie podwoił. Japońscy inwestorzy byli wierni impresjonistom i postimpresjonistom Yasumichi Morishita, zapytany dlaczego wydał na japońskie malarstwo końca XIX w. 300 mln USD odpowiedział: Obrazy impresjonistów lepiej pasują do nowoczesnego wystroju wnętrza Źródło: Watson P. From Manet to Manhattan: the rise of modern art market, London 1992, str. 425 oraz Far Eastern Economic Review,

44 15 miesięcy od Zwane najbardziej sensacyjnymi w dziejach świata sztuki 6 obrazów Picassa uzyskało ceny powyżej 20 mln USD. Japończycy zakupili w tym okresie m.in.: nieukończony obraz Picassa z jego błękitnego okresu Les Noces de Pierrette (51,4 mln USD) nabywcą był handlarz nieruchomości Tomomori Tsurumaki Źródło: Watson P. From Manet to Manhattan: the rise of modern art market, London 1992, str. 400

45 Rodzaje artystów Artysta o uznanej marce przyjmuje zamówienia na prace z dużym wyprzedzeniem, jego dzieła szybko znikają z galerii. Stopa zwrotu mała, duże bezpieczeństwo inwestycji. Niezbędny wysoki wkład początkowy. Artysta u progu kariery artysta o wyrobionym, rozpoznawalnym stylu (ktoś, to znalazł już swoją drogę) nie jest jednak jeszcze znany szerszej publiczności Artysta początkujący twórca na etapie poszukiwania swojego stylu. Stopa zwrotu duża, wysokie ryzyko. Niski wkład początkowy.

46 Trendy w sztuce Coraz więcej ludzi jest gotowych kupnem młodej sztuki, na fali efektu Sasnala, Ziółkowskiego czy Tomasza Kowalskiego. Źródło: =676&sz=96&tbnid=u9DGm8Y59WhPGM:&tbnh=90&tbnw=97&zoom=1&usg= 0KbcBGuScKpbhtOtkpc58bRhrI4=&docid=adejRsb4wL3N1M&sa=X&ei=mpRaUdOk OoeIOOrtgPgM&ved=0CC8Q9QEwAA&dur=976 ( )

47 Dobrze dobrana kolekcja Powinna zawierać prace zarówno: Początkujących artystów ( PLN) Tych na początku kariery ( PLN) Malarzy o uznanym dorobku (kilkadziesiąt tys. PLN i więcej) Wartość kolekcji jest wyższa niż suma prac wchodzących w jej skład. Minimalna wartość kolekcji to zwykle: ok PLN, a optymalna /

48 Wg. nurtu Tworzenie kolekcji Wg. tematu przewodniego(łącznik prac stworzonych w różnych nurtach). Inne podejście to technika wykonania dzieł sztuki w kolekcji: Różne techniki Wyłącznie jedną (olej na desce, olej na płótnie, pastel lub inne)

49 Top 10 w 2010 r. Artysta Tytuł Data sprzedaży Cena w mln USD Pablo Picasso Nude, Green Leaves and Bust ,48 Alberto Giacometti L'homme qui marche I ,33 Amadeo Modligliani Nu assis sur un divan (La belle romaine) ,96 Andy Warhol Men in Her Life ,36 Alberto Giacometti Grande tête mince ,28 Amadeo Modligliani Tête ,33 Pablo Picasso Portrait d'angel Fernàndez de Soto ,37 Henri Matisse Nu de dos, 4 état ,8 Joseph Mallord William Turner Modern Rome - Campo Vaccion ,1 Gustav Klimt Źródło: Skate s Art. Market Research Kirche in Cssone - Landschaft mit Zypressen ,94 Razem 637

50 Top 10 w 2011 r. Artysta Tytuł Data sprzedaży Cena w mln USD Qi Baishi Eagle standing on pine tree ,53 (2000%) Wang Meng Landscape ,12 Clyfford Still A no ,68 Roy Lichtenstein I can see the whole room!... And there's nobody in it! ,2 Rnacesco Guardi Venice a view of the Rialto Bridge looking north ,91 Xu Beihong Cultivation on the Peaceful Land ,9 Pablo Picasso La lecture ,66 Gustav Klimt Litzlber am Attersee ,4 Egon Schiele Häuser mit bunter Wäsche ,03 Andy Warhol Self - porttrait ,44 Źródło: Skate s Art. Market Research Razem 477

51 Spośród 1000 najdroższych dzieł na świecie W 2011 r. 135 dzieł za 2,1 bln USD W 2010 r. 116 dzieł za 1,9 bln USD Źródło: Skate s Art. Market Research

52 Wzrost obrotów na rynku dział sztuki Wzrost obrotów na rynku dzieł sztuki w 2011 r. o 34% na świecie i 15% w Polsce Na rynku sztuki współczesnej wzrost obrotów wyniósł 30% W okresie zaangażowanie portfela europejskich funduszy emerytalnych w inwestycje alternatywne wzrosło z 6% do 8% wartości portfela

53 Główne przyczyny wzrostu zainteresowania rynkiem dzieł sztuki Kryzys finansowy Działalność promocyjna i edukacyjna podmiotów operujących na rynku dzieł sztuki (nowi klienci) Coraz powszechniejszy dostęp do narzędzi inwestycyjnych Zwolnienie z podatku dochodowego przy sprzedaży dzieła (6 miesięcy)

54 Fundusze inwestycyjne na rynku dzieł sztuki Na świecie działa wiele tego typu funduszy Liczba ich jest nie znana fundusze zamknięte. Szacuje się, że na pewno działa 25, a 15 rozwija się. Wartość aktywów funduszy dzieł sztuki to od 800 mln do 1 mld USD. Np. średnia roczna stopa zwrotu funduszu The Fine Art Fund I (Fine Art Group) w latach : 33,35% Źródło: strona internetowa: ( )

55 Fundusze inwestycyjne na rynku dzieł sztuki - Polska W Polsce fundusz zamknięty Abbey House - 8 mln zł aktywów - 80 inwestorów (dwie prywatne subskrypcje). - Notowany na GPW (NewConnect). - Cena emisyjna akcji 3,5 zł. - Obecnie cena akcji na giełdzie 6,2 zł. Specjalizacja: dzieła polskich artystów i malarzy oraz największe spółki ze światowego rynku sztuki

56 Wykres ceny akcji Abbey House

57 Rynkiem dzieł sztuki rządzą mody Ceny obrazów Jacka Malczewskiego oraz Wojciech Kossaka osiągają dzisiaj niższe ceny niż kilka lat temu W modzie jest sztuka nowoczesna lat 60. XX w. Kompas Młodej Sztuki

58 Ranking 15 najdroższych malarzy współczesnych w Polsce (lata ) Aukcje w Polsce Autor Tytuł Rok Rodzaj Cena w zł Data i miejsce sprzedaży 1 Stefan Gierowski Obraz XCIII 1960 Olej na płótnie Rempex Andrzej Wróblewski Garbuska - Garbata we wnętrzu 1955 Olej na płótnie Rempex Tadeusz Kantor Zostałem porwany przez dziewczynę 1988 Akryl na płótnie Polswiss Art Jerzy Nowosielski Porwanie Europy 1976 Olej na płótnie Polswiss Art Wojciech Fangor M Olej na płótnie Polswiss Art Henryk Stażewski bez tytułu 1963 Technika własna Rempex Kazimierz Mikulski Pięknie zaczyna się dzień 1983 Olej na płótnie Agra Art Jan Tarasin Przedmioty III 1965 Olej na płótnie Rempex Jerzy Tchórzewski Syn 1958 Olej na płótnie Polswiss Art Teresa Pągowska Kolumny z cyklu Figury magiczne b.d. Olej na płótnie Polswiss Art Leon Tarasewicz bez tytułu 1988 Olej na płótnie Polswiss Art Roman Opałka Kartka z podróży z cyklu OPAŁKA 1965/1 13 Bronisław Kierzkowski Kompozycja nr b.d. Tusz na papierze Desa Unicum Technika własna Rempex Jerzy Duda - Gracz Autoportret z rodziną Olej na płótnie Polswiss Art Zdzisław Beksiński bez tytułu 1972 Olej na płycie Agra Art Opracowanie własne na podstawie strony internetowej: ( )

59 Ceny najdrożej sprzedanych za granicą obrazów polskich artystów: lata Autor Tytuł Rok Cena Doam aukcyjny 1 Roman Opałka Obrazy liczone b.d euro Sotheby's Piotr Uklański Naziści funtów Sotheby's Wilhelm Sasnal Samoloty USD Christies's 4 Wilhelm Sasnal Palące Dziewczyny (Anka Dominika oraz Peaches) funtów Sotheby's 2010 Transakcja 2011 r.: S. Wyspiański Portret Lizy Pareńskiej 1,2 mln złotych, Agra Art Opracowanie własne na podstawie strony internetowej: ( )

60 Instrumenty pochodne na rynku inwestycji emocjonalnych Kontrakty terminowe na rynku dzieł sztuki Kontrakty terminowe na rynku diamentów: 1 i 05 karata (Diamond Index) 0,25 karata (Small Gem Index)

61 Rok 2012 na rynku dzieł sztuki r. nowojorski oddział Sotheby s przeprowadził rekordową aukcję swoich dzieł, na której obrót wyniósł 375 mln USD. Z kolei w Christies rekord padł w listopadzie 412 mln USD.

62 Rok 2012 na rynku dzieł sztuki Sprzedaż dzieł współczesnych stanowiła niemal połowę obrotu aukcyjnego. Wśród 100 najdroższych obrazów, jakie trafiły na aukcje w 2012 r., 20 sprzedano za cenę 960 mln USD.

63 Rok 2012 na rynku dzieł sztuki Tabela. Ceny najdroższych prac na świecie na aukcjach w 2012 r. Lp. Autor Tytuł (w wersji anlgojęzycznej) Aukcja Miesiąc Cena w mln USD 1. Edvard Munch The Scream, pastel, 1895 Sotheby s, 2. Mark Rothko Orange, Red, Yellow, olej, Mark Rothko No. 1 (Royal Red and Blue), 4. Raphaël (Raphaël Urbinas Sanzio) olej, 1954 Head of a Young Apostle, rysunek, Li Keran Mountains in Red, akwarela, 1964 Nowy Jork Christie s, Nowy Jork Sotheby s, Nowy Jork Sotheby s, Londyn Ply International, Pekin 6. Roy Lichtenstein Sleeping Girl, olej, 1964 Sotheby s, Nowy Jork 7. Francis Bacon Figure Writing Reflected in Sotheby s, Nowy Jork Mirror, olej, Claude Monet Nymphéas, olej, 1905 Christie s, Nowy Jork 9. Andy Warhol Statue of Liberty, sitodruk Christie s, Nowy Jork 10. Pablo Picasso Nature morte aux tulipes, olej, 1932 Sotheby s, Nowy Jork Maj 119,9 Maj 86,9 Listopad 72,1 Grudzień 47,9 Czerwiec 46 Maj 44,9 Maj 44,9 Listopad 43,8 Listopad 43,77 Listopad 41,5

64 Krzyk Muncha Na majowej aukcji w Sotheby s wylicytowany za 199,9 mln USD Walka trwała 12 minut Nowym właścicielem jest Leon Black, amerykański miliarder, założyciel Apollo Global Management, firm specjalizującej się w inwestycjach alternatywnych Jest on również wytrawnym kolekcjonerem Wsławił się kilkoma licytacjami po rekordowych cenach. Do jego kolekcji (750 mln USD) należą m.in. Dzieła Van Gogha, Pabla Picassa, starożytne chińskie brązy i rysunki Rafaela.

65 Rok 2012 na rynku dzieł sztuki Pobity został dotychczasowy rekord należący do Pabla Picassa Nude, Green Leaves and Bust, który osiągnął dwa lata temu cenę 106 mln USD. Do rekordzistów dołączył również Mark Rothko, który zajmuje dwie kolejne pozycje na liście Top10 por. tabela. Jego dzieła w ciągu zaledwie 12 miesięcy podrożały o prawie 62%

66 Rok 2012 na rynku dzieł sztuki Kolejny rekord pobił rysunek Rafaela, za który zapłacono 47,9 mln USD. To najdroższa na świecie praca na papierze. Pierwszą piątkę zamyka Li Keran w ten sposób sztuka chińska należy co najszybciej drożejącej. Łącznie za 10 najdroższych prac na rynku aukcyjnym zapłacono 594,67 mln USD.

67 Rok 2012 na rynku dzieł sztuki Mimo nowych rekordów wciąż najdroższym malarzem pozostaje Pablo Picasso na rynku aukcyjnym kapitalizacja jego 362 prac sięga 3,3 mld USD, a wartość rynkowa jego dzieł w 2012 r. wzrosła o 5,6%

68 Rok 2012 na rynku dzieł sztuki Kapitalizacja dzieła Andy Warhola 1,7 mld USD. Jego prace podrożały w 2012 r. o 14,5% Kapitalizacja Claude a Moneta 1,6 mld USD. Prace podrożały o 6,8% w 2012 r. zdaniem ekspertów popadł on w niełaskę

69 Rok 2012 na rynku dzieł sztuki Prace Marka Rothko zdrożały na przestrzeni 12 miesięcy 2012 r. o 62% W 2012 r. na majowej aukcji w nowojorskim Christie s za jego Orange, Red, Yellow zapłacono 86,9 mln USD Na listopadowej aukcji w Sotheby s za Nr 1 (Royal Red i Blue 75,1 mln USD. Dzięki obu transakcjom awansował na miejsce 6 wśród najdroższych malarzy Skate s Top Artists.

70 Polacy na rynku dzieł sztuki Tamara Łępicka, na liście 10 najdroższych malarek świata zajęła w 2012 r. trzecie miejsce, kiedy to jej obrazy sprzedano za łączną kwotę 10 mln USD, a kapitalizacja rynkowa najdroższej polskiej malarki wyniosła na koniec 2012 r. 66,3 mln USD.

71 Najcenniejsze malarki świata Malarka Kapitalizacja aukcyjna w mln USD Wartość sprzedaży w 2012 r. w mln USD Joan Mitchell 107,7 24,7 Natalia Gonczarova 67,3 4,62 Tamara Łempicka 66,3 10,0 Louise Bourgeois 46,6 9,0 Mary Cassatt 41,5 2,5 Georgia O Keeffe 40,8 7,5 Agnes Martin 27,0 6,4 Frida Kahlo 13,9 0 Irma Stern 11,5 0 Berthe Morisot 11,2 0

72 Najdroższe obrazy Łępickiej Le reve sprzedany za 8,5 mln USD w 2011 r. Nu adosse 1 sprzedany ostatecznie za 5,5 mln USD (na tej samej aukcji w Sotheby s sprzedano Krzyk Muncha

73 Stopy zwrotu z inwestycji w obrazy Łępickiej Obrazy Łępickiej drożeją średniorocznie o 13,5% La dormeuse drożał przez 14 lat po 23% (średniorocznie) Portret de Marjorie Ferry przez 13 lat po 16% średniorocznie Jej praca znajdują się w kolekcjach Jacka Nicholsona i Madonny

74 Rekord na rynku pozaaukcyjnym w 2012 r. Gracze w karty autorstwa Paula Cézanne a, który osiągnął cenę 158,4 mln funtów, tj. ok. 250 mln USD w ten sposób obraz stał się najdroższym dziełem sztuki sprzedanym kiedykolwiek

75 Rynek w 2012 dzieła, które powróciły ponownie na rynek Wg amerykańskiego raportu Skate s krąg najchętniej kupowanych artystów się zmniejszył, co oznacza, że mniejsze grono artystów jest uważanych za pewną inwestycję. I tak na rynek aukcyjny powróciły w 2012 r. 122 dzieła, a 108 z nich zostało sprzedanych ze średniorocznym zyskiem wynoszącym 23,2%

76 Rynek w 2012 powroty dzieł Najbardziej zyskownym - portret pędzla Lang Shininga (pseudonim włoskiego artysty Giuseppe Castiglione) An Imperial Portrait of Consort Chunhui, który przez 8 lat zyskiwał średniorocznie o 46% An Imperial Portrait of Consort Chunhui portret cesarskiej konkubiny z I połowy XVIII w. sprzedany na aukcji w Hong Kongu za 4,5 mln USD W 2005 r. osiągnął cenę 303 tys. USD ale wtedy Chińczycy nie przeszli jeszcze do ofensywny na rynku dzieł sztuki

77 Rynek w 2012 powroty dzieł Na drugim miejscu uplasowała się praca Gerharda Richtera pt. Turned sheets, która przyniosła 39,6% rocznie na przestrzeni ostatnich 9 lat. Dziewięć lat temu można było go mieć za USD, a w 2012 r. został sprzedany za 2,4 mln USD. 80-cio letni niemiecki malarz jest najdroższym żyjącym malarzem. W październiku 2012 r. padła rekordowa wycena za jego pracę Abstract painting 34,2 mln USD. Przez ostatnie 10 lat obraz zyskiwał po 22% rocznie.

78 Rynek w 2012 powroty dzieł Inny obraz artysty Leicht bewölkt przez 18-cie lat przynosił średniorocznie ponad 20% zysku. Kupiony za 560 USD znalazł nowego nabywcę za 19,3 mln USD.

79 Straty na rynku dzieł sztuki w 2012 r. powroty dzieł Na14 z nich można było stracić średniorocznie od 1,95% do 25,14% Najgorszą inwestycją okazał się obraz olejny Marca Chagalla z 1967 r. La Musique. Dzieła malowane przez Chagalla po wojnie nie cieszą się takim powodzeniem jak powstające w pierwszych latach jego twórczości i małżeństwa z Bella Rosenfeld.

80 Straty na rynku dzieł sztuki w 2012 r. W trakcie aukcji w 2012 r. widoczny był wzrost zainteresowania sztuką powojenną. Jej sprzedaż w 2012 r. wyniosła 2,3 mln USD.

81 Rekordy cenowe na polskim rynku sztuki w 2012 r. Autor Tytuł, podstawowe dane o obrazie, data powstania Cena w tys. zł Organizator aukcji Data aukcji Stanisław Wyspiański Portret rodziny Sternbachów, pastel Agra-Art Eugeniusz Zak Autoportret, olej, płótno Agra-Art Józef Brandt Ucieczka, olej, płótno, Agra-Art Eugeniusz Zak Marzyciel, ojej, płótno, Polswiss Art Jan Stanisławski Ogród zaczarowany, olej, płótno, Agra-Art Józef Brandt Niebezpieczna przeprawa, ok Polswiss Art Wilhelm Kotarbiński W ciszy wieczornej Zadumana, olej, płotno, Agra-Art Mela Muter Kobieta z psem, olej, płótno, Polswiss Art Henryk Siemiradzki U źródła, olej, płótno 275 Agra-Art Edward Okuń Musica Sacra, olej, płótno, Agra-Art Wojciech Fangor SU1, olej, płótno, Polswiss Art Henryk Hayden Rybak, olej, płótno, Warszawa Leon Wyczółkowski Alina, olej, płótno, ok Rempex Jacek Malczewski W pracowni malarza, olej, tektura, Agra-Art

82 Potencjał polskiego rynku dzieł sztuki Rynek sztuki w Polsce różni się od światowego, Na rynku światowym mimo kryzysu widoczny jest wzrost zaufania. Na światowym rynku dzieł sztuki inwestorzy uważają rynek dzieł sztuki za bezpieczniejszy od innych. W Polsce rynek sztuki pozostaje wciąż niedowartościowany.

83 Potencjał polskiego rynku dzieł sztuki Wielkość całego rynku (obrót aukcyjny i galeryjny) szacuje się na ok. 300 mln zł. Natomiast wg. raportu KPMG Rynek dóbr luksusowych w Polsce oraz struktura inwestycji na rynku inwestycji alternatywnych, zaczerpnięta z raportu Capgemini i Merrill Lynch World Wealth Report wskazują, że jego potencjał można oszacować na ok. 2 mld PLN.

84 Perspektywy rynku dzieł sztuki w Polsce Polski rynek sztuki systematycznie dojrzewa, a kolekcjonerzy i inwestorzy są gotowi podjąć nowe wyzwania.

85 Rok 2012 w Polsce Rekord ustanowiony w 2012 r. należy do Portretu rodziny Sternbachów Stanisława Wyspiańskiego - są to właściwie trzy prace, które na aukcji w Agra-Art zostały wystawione jako jedna oferta. Sprzedano je za 1,85 mln zł. Wcześniej w 2000 r. Rozbitek Henryka Siemiradzkiego osiągnął wyższą cenę 2,13 mln zł.

86 Rok 2012 w Polsce Autoportret Eugeniusza Zaka osiągnął cenę 760 tys. zł, a Ucieczka Józefa Brandta 510 tys. zł.

87 Rok 2012 w Polsce W 2012 r. widoczny był wzrost zainteresowania pracami Jana Stanisławskiego, którego obraz Zaczarowany ogród został wylicytowany za 400 tys. zł. Z danych przeprowadzonych przez Desę Unicum wynika w ciągu ostatnich dwu lat średnia cena prac Jerzego Nowosielskiego wzrosła na aukcjach o 148% z 11,7 tys. zł w 2010 do 28,9 tys. zł w 2012.

88 Jerzy Nowosielski Jego najdrożej sprzedanym obrazem była Dziewczyna na tle miasta, który osiągnął cenę 264,5 tys. zł jednak w 2010 r. olej z 1976 r. zatytułowany Porwanie Europy został sprzedany za 295 tys. zł. Wartość wszystkich sprzedanych prac tego autora w 2010 r. wynosiła 1 085,7 tys. zł, rok później 1 034,2 tys. zł, a w 2012 r ,2 tys. zł.

89 Jerzy Nowosielski W 2012 r. doszło do sprzedaży prywatnej kolekcji 21 dzieł artysty Ceny osiągnęły przedział od tys. zł.

90 Jerzy Nowosielski W 1997 r. za płótno Dziewczyny na tle statku odnotowano rekordową cenę za dzieło żyjącego malarza 45 tys. zł. W marcu 2013 r. ta praca osiągnęła poziom 414 tys. zł (cena wywoławcza 280 tys. zł). Źróło: l= WoWkM:&tbnh=94&tbnw=121&zoom=1&usg= FV4E1y9LackpbGoCIH5gDb3RVBM=&docid=A0JtTE 2X0_nxYM&hl=pl&sa=X&ei=BjFUUeufL4iuPNe5gLAO&ved=0CCwQ9QEwAA&dur=334 ( )

91 Nowosielski a inni znani artyści W latach na początku listy malarzy, których obrazy sprzedawano na aukcjach nie było żadnego żyjącego artysty Sprzedawano najwięcej obrazów: Jacka Malczewskiego, Wlastimila Hofmana, Jerzego Kossaka, Nikifora i Witkacego. Jerzy Nowosielski był wtedy najczęściej licytowanym żyjącym malarzem, ale pod względem liczby sprzedanych obrazów był w 3 dziesiątce.

92 Nowosielski w latach Nastąpił przełom Na pierwszym miejscu znalazł się Wlastimil Hofman, a na drugim Jerzy Nowosielski (wyprzedził Jerzego Kossaka, Nikifora i Jacka Malczewskiego)

93 Aukcje wyprzedażowe W 2012 r. nowością na rynku dzieł sztuki były aukcje wyprzedażowe na pierwszej takiej aukcji w Polsce oferowane były dzieła sztuki i wyposażenie prywatnej rezydencji biznesmena Andrzeja Czarneckiego. Uzyskana ze sprzedaży obiektów kwota wyniosła 700 tys. zł. W 2012 r. miał miejsce wzrost sprzedaży w galeriach oraz tzw. private sales.

94 Agata Kleczkowska (ur r.) Abbey House poinformował, że sprzedał n aukcji jej obraz za 160 tys. zł. Media natychmiast zaczęły pisać o najdroższym obrazie artysty młodego pokolenia Zaczęto porównywać malarkę z Sasnalem Agata Kleczkowska jest uczennicą klasyka sztuki Leona Tarasewicza. Źródło: ( )

95 Marta Kochanek-Zbroja (ur r.) Jest również uczennicą Leona Tarasewicza Wystawia w galeriach niekomercyjnych Jej obrazy są kupowane po ok. 3,5 5 tys. zł. Żródło: CYxIWk-_onrQ8eNf5jp3hdRZn2A=&docid=AxOIZb6gwWr1vM&sa=X&ei=3iBUUaGtCKKS4ASr1YHQCg&ved=0CE4Q9QEwBg&dur=519 ( )

96 Sztuka najnowsza w 2012 Najwyższe ceny uzyskali artyści urodzeni w latach 70. XX w. Spektakularną licytacją w Rempeksie była dotycząca dużego akrylu Marzeny Turek- Gaś (ur. 1972) Linemotive z 2010 r. od wywoławczych 9 do 30 tys. zł. Za 22 tys. zł wylicytowano za obraz Pawła Skurskiego (ur. 1974) Nieracjonalne.

97 Rok 2013 Obraz Picassa Le Rêve sprzedany za 155 milionów dolarów Steve Cohena zakupił obraz za 155 milionów dolarów. Jego firma zarządza 15 miliardami dolarów, z czego aż 60% należy do Cohena i jego współpracowników. Cohen jest jednym z największych kolekcjonerów sztuki na świecie. W jego zbiorach można odnaleźć płótna Van Gogha, Maneta, de Kooninga, Picassa, Cezanne a, Warhola, Johnsa czy Richtera.

98 Ciekawostki z rynku aukcyjnego Młoda sztuka Stałymi nabywcami są dekoratorzy wnętrz i deweloperzy, którzy oddają mieszkania zaaranżowane, gotowe do zamieszkania lub potrzebują sztuki do dekoracji wnętrz użytkowych.

99 Historyczne papiery wartościowe Doskonale nadają się na elegancka dekorację gabinetów (służbowych lub prywatnych) tzw. Decory

100 Przykłady pięknych zagranicznych papierów wartościowych o niskich cenach na Allegro

101 Przykłady pięknych zagranicznych papierów wartościowych o niskich cenach na Allegro

102

103

104

105 W/w artyści nie wyczerpują absolutnie katalogu grafików zajmujących się w Polsce projektowaniem papierów wartościowych. Zupełnie celowo i trochę prowokacyjnie pominąłem chociażby takie nazwiska jak Józef Mehofer, Zofia Stryjeńska, ale także wiele innych. Źródło: Leszek Koziorowski, Stowarzyszenie Kolekcjonerów Historycznych Papierów Wartościowych

106

107 Aukcje fotografii z kolekcji FOZZ Odbyły się też w Desa-Unicum dwie aukcje fotografii Miltona Grene a za kolekcji FOZZ, w czasie których zakupionych zostało 380 odbitek za ponad 3,8 mln zł. W czasie I aukcji 2,4 mln zł zapłacili kolekcjonerzy na 237 fotografii Najdroższą była fotografia M. Monroe w ślubnej sukni 60 tys. zł.

108 Sztuka chińska W ciągu ostatniego półwiecza sztuka chińska drożeje średnio od 10-15% rocznie Atutem starożytności jest międzynarodowość takim samym powodzeniem cieszą się one w Londynie, Pekinie i Nowym Jorku.

109 Sztuka chińska ma dwa walory: dekoracyjny i inwestycyjny 43 miliony funtów (z podatkiem ponad 53 mln) kosztowała anonimowego kupca XVIII-wieczna chińska waza. To najdroższa waza świata i zarazem rekordowa cena zapłacona za dzieło sztuki z Azji. Odnaleziono ją przypadkiem, podczas rutynowego sprzątania w domu na jednym z przedmieść Londynu. Licytacja trwała pół godziny. Nie wiadomo, kto konkretnie jest nabywcą.