Załącznik numer 2: Założenia dotyczące kampanii prewencyjno-kontrolnej.

Transkrypt

1 Załącznik numer 2: Założenia dotyczące kampanii prewencyjno-kontrolnej. 1. Informacja ogólna. W 2016 r. Państwowa Inspekcja Pracy rozpoczyna 3 letnią kampanię prewencyjno-kontrolną, której celem jest : Ograniczanie zagrożeń wypadkowych i zawodowych w tartakach i zakładach stolarskich poprzez zapewnienie przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności bezpieczeństwa i higieny pracy Umożliwienie pracodawcom dostosowania zakładów pracy do obowiązującego prawa w drodze udziału w programie prewencyjnym Etap I r. Oficjalna inauguracja kampanii nastąpi w czasie Targów DREMA w Poznaniu (wrzesień 2016 r.). Poprzedzą ją przygotowania - selekcja i dobór zakładów pracy przez okręgowe inspektoraty. W okresie od września do końca grudnia 2016 r. PIP chce dotrzeć do co najmniej 2400 podmiotów (firm) zajmujących się produkcją wyrobów tartacznych i wyrobów z drewna z zaproszeniem do udziału w programie prewencyjnym, w tym w szkoleniach. Od września 2016 r. planowana jest kampania medialna m.in. w Internecie, prasie specjalistycznej oraz radiu, informująca o działaniach prewencyjnych i kontrolnych zaplanowanych w przedsiębiorstwach z ww. sektora, a także promująca bezpieczną pracę przy obróbce drewna. Pracodawcy zostaną poinformowani również o zaplanowanych kontrolach, do których mogą się przygotować biorąc udział w programie prewencyjnym 1. Elementem programu będą szkolenia dla pracodawców i ich przedstawicieli, podczas których uczestnicy zapoznają się z narzędziami do samokontroli (w tym: Listą kontrolną z komentarzem, zasadami oceny ryzyka zawodowego oraz otrzymają bezpłatne wydawnictwa dotyczące m.in. maszyn i urządzeń typowych dla branży). Pracodawcy, którzy po szkoleniu zaangażują się w program prewencyjny otrzymają również Ankietę do ewidencjonowania działań dostosowujących zakład pracy do obowiązujących przepisów bhp. Analiza informacji zawartych w ankietach (lub nieodesłanie ankiety) posłuży do planowania działań kontrolnych. Firmy, które pozytywnie zakończą program prewencyjny otrzymają zaświadczenie potwierdzające ukończenie programu i spełnianie standardów bhp. 1 Program prewencyjny ma na celu dostosowanie firmy do obowiązujących przepisów bezpieczeństwa i prawa pracy (uwaga inspekcji pracy zostanie szczególnie zwrócona na techniczne bezpieczeństwo pracy) i daje możliwość uzyskania przez pracodawców eksperckiej pomocy inspektora pracy. Firmy, które nie wezmą udziału w programie prewencyjnym oraz te, które przystąpią do niego i nie będą realizować programu naprawczego, będą poddane kontroli inspektorów pracy.

2 W II etapie (2017 r.) rekrutowane będą kolejne grupy pracodawców do programu prewencyjnego, organizowane będą również szkolenia w okręgowych inspektoratach pracy. Na wiosnę 2017 zaplanowano powtórzenie kampanii medialnej w Internecie, prasie specjalistycznej i radiu. W 2017 roku rozpoczną się kontrole pracodawców, którzy zakończyli działania dostosowawcze oraz tych, którzy nie przystąpili do współpracy prewencyjnej lub nie odpowiedzieli na zaproszenie do udziału w szkoleniu. III etap (2018 r.) projektu polegać będzie na działaniach kontrolnych realizowanych sukcesywnie w zakładach stolarskich i tartakach oraz merytorycznym wsparciu uczestników programu prewencyjnego. W październiku 2018 odbędzie się konferencja podsumowująca 3-letnie działania PIP w branży przetwórstwa drewna. 2. Efekty, które chcielibyśmy uzyskać w wyniku realizacji kampanii. Każda z osób uczestnicząca w procesie pracy rzetelnie wypełnia swoje obowiązki w zakresie bezpiecznej organizacji pracy: a) Pracodawcy, właściciele firm - tworzą warunki do bezpiecznego wykonywania pracy; dokonują oceny ryzyka związanego z prowadzonymi pracami; stosują zabezpieczenia zbiorowe, a jeśli jest to niewystarczające wyposażają pracowników i egzekwują stosowanie środków ochrony indywidualnej; dużą wagę przykładają do właściwego przygotowania pracowników do bezpiecznego wykonywania zadań, które im zlecają, rejestrują i analizują wypadki i wydarzenia potencjalnie wypadkowe, właściwie przygotowują pracowników do pracy (badania lekarskie i szkolenia bhp); b) Pracownicy są świadomi zagrożeń związanych z pracą przy obróbce drewna; traktują bezpieczeństwo własne i współpracowników jako kwestię priorytetową nawet jeśli pracę należy wykonać szybko i sprawnie, profesjonalnie i rzetelnie, praca nie zostanie przez nich podjęta bez odpowiedniego przygotowania, a podczas jej wykonywania nigdy nie będą lekceważyć wymogów bezpieczeństwa; zwracają uwagę na kompletny ubiór roboczy, stosowanie właściwych środków zabezpieczających np. ochronników wzroku, wymaganych masek, ochronników słuchu, itp.; zwracają uwagę pracownikom nadzoru na zagrożenia spowodowane złą organizacją pracy, a kolegom na niewłaściwe zachowania, które mogą narazić życie i zdrowie ich lub współpracowników. Myślą o bezpieczeństwie pracy jako o czymś naturalnym i koniecznym. Chcielibyśmy, aby pracodawcy mając świadomość, że odpowiedzialni są za bezpieczeństwo pracy wszystkich zatrudnionych pracowników, a także osób współpracujących (w tym samozatrudnionych), którym organizują miejsce wykonywania działalności - wiedzieli, że:

3 mogą skorzystać z nieodpłatnej porady, konsultacji, szkolenia oferowanego przez okręgowe inspektoraty pracy (inspektorów pracy); mogą znaleźć informacje o przepisach prawa pracy oraz zasadach bezpiecznego wykonywania pracy i dobrych praktykach w publikacjach PIP, na stronach internetowych (w tym na wziąć udział w programie prewencyjnym poprawy warunków pracy przygotowanym specjalnie dla firm działających w sektorze obróbki drewna; działania prewencyjne prowadzone przez pracodawcę w celu zapobiegania wypadkom przy pracy lub ograniczenia ryzyka wypadkowego są dla nich opłacalne, a koszt wypadku w firmie jest niejednokrotnie wyższy niż środki przeznaczone na zapobieganie. 3. Jakiego przekazu nie chcemy: a) Przesadnego straszenia śmiercią, krwią i drastycznymi wypadkami przy pracy, b) Sugerowania, że to określona osoba lub podmiot jest wyłącznie odpowiedzialna za bezpieczeństwo pracy (służby bhp, pracodawca, przełożony, majster) za bezpieczeństwo pracy odpowiedzialni są wszyscy uczestnicy procesu pracy (każdy we własnym zakresie), c) Stereotypowego przedstawiania zagadnień bezpieczeństwa i higieny pracy (bezpieczeństwo = hełm ochronny; szkolenie = formalny obowiązek; robotnicy = twardziele, którym nic się nie stanie podczas pracy; wieloletni pracownicy nie muszą zwracać uwagi na zagrożenia = robiłem tak 100 razy, więc mi się nie stanie; tylko pracodawcy są winni wypadkom przy pracy, pracownik nie uważał, więc jest winny wypadkowi, itp.). 4. Zagrożenia w branży. Zagrożenia zawodowe występujące przy produkcji wyrobów tartacznych i wyrobów z drewna: ruchome i wirujące części maszyn (pochwycenie, wciągnięcie, uderzenie, wplątanie, dotknięcie, obcięcie, przecięcie, zgniecenie, zmiażdżenie, stłuczenie, otarcie); hałas (obróbka drewna przy użyciu maszyn, zwłaszcza cięcie drewna na pilarkach oraz struganie); wibracje; zapylenie (pył drzewny powstający podczas mechanicznej obróbki drewna); pożary i wybuchy; ostre krawędzie; urazy powodowane przez środki transportu; zagrożenia czynnikami chemicznymi (środki do impregnacji i fumigacji, kleje, lakiery);

4 podnoszenie i przenoszenie ciężarów; zagrożenie urazami powodowanymi poślizgnięciami, potknięciami i upadkami; praca w wymuszonej pozycji ciała. Należy przy tym pamiętać, że każdy pracodawca musi indywidualnie zidentyfikować zagrożenia występujące w jego firmie. 5. Kontrole firm działających w branży. Wykorzystując bazy danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Państwowej Inspekcji Pracy zidentyfikowano 12,8 tys. podmiotów, które w swoją działalność wpisane mają produkcję wyrobów tartacznych i wyrobów z drewna, także na potrzeby budownictwa. Ponadto ustalono że ponad 6,5 tys. podmiotów z powyższej grupy zgłasza co najmniej 2 osoby do ubezpieczenia społecznego (zatrudniają pracowników). W latach Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła 7630 kontroli w ww. grupie przedsiębiorców. W czasie tych kontroli wydano ponad 15,7 tys. decyzji nakazowych opatrzonych rygorem natychmiastowej wykonalności ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego. Ponadto wydano ponad 1,3 tys. decyzji wstrzymania prac lub działalności, gdy naruszenie przepisów bhp powodowało bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia pracowników lub innych osób wykonujących te prace i prawie 700 decyzji skierowania do innych prac pracowników lub innych osób dopuszczonych do pracy wbrew obowiązującym przepisom przy pracach wzbronionych, szkodliwych lub niebezpiecznych albo dopuszczonych do pracy bez odpowiednich kwalifikacji (np. uprawnień do obsługi maszyn i urządzeń). Oprócz decyzji dotyczących pracowników wydano 4 tys. decyzji wstrzymania eksploatacji maszyn i urządzeń w sytuacjach, gdy ich eksploatacja powodowała bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi. W trakcie tych kontroli stwierdzono 10 tys. wykroczeń w wyniku czego 2,3 tys. osób odpowiedzialnych za wykroczenia zostało ukaranych mandatami. W 1400 przypadkach inspektorzy pracy poprzestali na zastosowaniu środka wychowawczego (pouczenia, ostrzeżenia, zwrócenia uwagi). W przypadku najpoważniejszych uchybień po zakończonych kontrolach inspektorzy pracy skierowali 67 zawiadomień do prokuratury o podejrzeniu popełnieniu przestępstwa przeciwko prawom pracownika. 6. Najczęstsze nieprawidłowości. Analiza środków prawnych wydanych po kontrolach wskazuje że nieprawidłowości w zakładach produkujących wyroby tartaczne i wyroby z drewna dotyczyły najczęściej następujących zagadnień: brak lub niewłaściwe urządzenia ochronne (osłony) maszyn do obróbki drewna,

5 nieprawidłowości dotyczące elementów sterowniczych mających wpływ na bezpieczeństwo obsługi maszyn, brak badań lekarskich pracowników, nieprowadzenie akt osobowych pracowników niepotwierdzanie na piśmie warunków umowy o pracę brak lub nieprawidłowo przeprowadzane szkolenia pracowników w dziedzinie bhp, bak badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, brak lub niewłaściwie przeprowadzona ocena ryzyka zawodowego, nieutrzymywanie obrabiarek do drewna w stanie sprawności technicznej i czystości, brak lub niewłaściwie opracowane instrukcji bhp dotyczących obsługi maszyn i innych urządzeń, 7. Analiza wypadków w branży (Analizę przygotowano na podstawie informacji ze zgłoszonych wypadków przy pracy do Państwowej Inspekcji Pracy oraz zakończonych kontroli przeprowadzonych w zakresie badania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy w latach ) Z danych Państwowej Inspekcji Pracy wynika że w wypadkach przy pracy w latach zostało poszkodowanych 508 osób, z czego 51 osób ze skutkiem śmiertelnym a 257 z ciężkimi obrażeniami ciała Liczba poszkodowanych ogółem Poszkodowani z ciężkimi obrażeniami ciała 117 Poszkodowani ze skutkiem śmiertelnym r r r r r.

6 W badanym okresie struktura dominujących niebezpiecznych wydarzeń będących odchyleniem od stanu normalnego powodujących wypadki przy produkcji wyrobów tartacznych i wyrobów z drewna, kształtowała się następująco: utrata kontroli nad: maszyną, środkami transportu, transportowanym ładunkiem, narzędziem, obiektem (głównie pilarki i obrabiarki skrawające) 32,7% ogólnej liczby wydarzeń, ruchy ciała bez wysiłku fizycznego (prowadzące na ogół do urazów zewnętrznych) - głównie pochwycenie lub odrzucenie osoby 17,2%, uszkodzenie, rozerwanie, pęknięcie, ześlizgnięcie, upadek, załamanie się czynnika materialnego (głównie uderzenie poszkodowanego przez spadający z góry czynnik materialny 14,5%, poślizgnięcie, potknięcie się, upadek osoby (głównie poślizgnięcie, potknięcie się, upadek osoby - na tym samym poziomie) 4%. Ogólna struktura przyczyn wypadków: przyczyny techniczne (związane głównie z brakiem urządzeń zabezpieczających oraz zastosowaniem niewłaściwych urządzeń zabezpieczających) 17%, przyczyny organizacyjne - wynikające głównie z niewłaściwej ogólnej organizacji pracy (związane z brakiem instrukcji posługiwania się czynnikiem materialnym oraz brakiem lub niewłaściwym przeszkoleniem w zakresie bhp) 39%, przyczyny ludzkie (wynikające głównie z nieprawidłowego zachowania się pracownika) 44%.