Zatrudnianie młodocianych

Transkrypt

1 PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY OKRĘGOWY INSPEKTORAT PRACY w OLSZTYNIE

2 Kto jest pracownikiem młodocianym? 1 września 2018 r. zmieniła się definicja młodocianego. Obecnie młodocianym jest osoba, która ukończyła 15 lat (wcześniej 16 lat), a nie przekroczyła18 lat. Warunkiem zatrudnienia młodocianych jest: - ukończenie co najmniej ośmioletniej szkoły podstawowej; - przedstawienie zaświadczenia lekarskiego, że dana praca nie zagraża zdrowiu. Ochrona młodocianych dotyczy: - zakazu zatrudniania w wieku poniżej 15 lat poza wyjątkami, - obowiązku dokształcania się młodocianych do ukończeniu 18 lat, - szczególnej ochrony zdrowia. Wyjątki Przypadki, w których wyjątkowo dopuszczalne jest zatrudnianie: 1. młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum, 2. osób niemających 15 lat, które ukończyły gimnazjum, 3. osób niemających 15 lat, które nie ukończyły gimnazjum określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 5 grudnia 2002 r. (Dz. U. Nr 214, poz. 1808).

3 Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego powinna określać w szczególności: 1) rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy); 2) czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego; 3) sposób dokształcania teoretycznego; 4) wysokość wynagrodzenia. Pracodawca jest obowiązany zapewnić młodocianym pracownikom opiekę i pomoc, niezbędną dla ich przystosowania się do właściwego wykonywania pracy. Pracodawca jest obowiązany prowadzić ewidencję pracowników młodocianych.

4 Rozwiązanie za wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego dopuszczalne jest tylko w razie: 1) niewypełniania przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych; 2) ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy; 3) reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego; 4) stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa przygotowanie zawodowe.

5 Szkolenia w dziedzinie bhp Pracodawco ma bezwzględny obowiązek przeszkolić młodocianego, tak jak każdego innego pracownika w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Szkolenia z zakresu bhp obejmują: - szkolenie wstępne: instruktaż ogólny i instruktaż stanowiskowy - szkolenie okresowe: pierwsze szkolenie w ciągu 12 miesięcy od podjęcia zatrudnienia oraz co 3 lata na stanowiskach robotniczych.

6 Młodociany podlega wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy oraz badaniom okresowym i kontrolnym w czasie zatrudnienia. Jeżeli lekarz orzeknie, że dana praca zagraża zdrowiu młodocianego, pracodawca jest obowiązany zmienić rodzaj pracy, a gdy nie ma takiej możliwości, niezwłocznie rozwiązać umowę o pracę i wypłacić odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Pracodawca jest obowiązany przekazać informacje o ryzyku zawodowym, które wiąże się z pracą wykonywaną przez młodocianego, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami również przedstawicielowi ustawowemu młodocianego.

7 Ochrona zdrowia Pracodawca zatrudniając pracownika młodocianego, powinien: - przestrzegać krótszych norm czasu pracy, w tym przerw w pracy, - poddać go wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim, - przeszkolić go w dziedzinie bhp, tj. przeprowadzić szkolenie wstępne (instruktaż ogólny i stanowiskowy) oraz szkolenie okresowe, - udzielać mu urlopów wypoczynkowych i bezpłatnych, - zapewnić mu szczególną ochronę zdrowia podczas pracy, uwzględniając ryzyko wynikające z jego braku doświadczenia i nieświadomości potencjalnych zagrożeń, - zapewnić mu pracę w warunkach niestwarzających zagrożeń dla bezpieczeństwa i zdrowia, - zapewnić mu nadzór nauczycieli i instruktorów praktycznej nauki zawodu, - informować go o zagrożeniach i ryzyku zawodowym, - organizować mu przerwy w pracy w celu odpoczynku w warunkach odizolowania od czynników uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia, - sporządzić wykaz prac wzbronionych młodocianym oraz prac wzbronionych, przy których zezwala się na zatrudnianie młodocianych w celu odbycia przygotowania zawodowego. Pamiętaj! Nie wolno zatrudniać pracownika młodocianego w godzinach nadliczbowych i w porze nocnej.

8 Czas pracy Czas pracy młodocianych wynosi: do 16 lat 6 godzin na dobę, a powyżej 16 lat 8 godzin na dobę. Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy. Nadgodziny i pora nocna Pracodawco, pamiętaj, że masz bezwzględny zakaz, od którego nie ma odstępstw. Młodocianego nie możesz zatrudniać w godzinach nadliczbowych ani w porze nocnej. Zakaz ten obejmuje wszystkich młodocianych, a więc zatrudnionych w celu przygotowania zawodowego, jak i przy pracach lekkich. Z zakazu pracy w godzinach nadliczbowych wypływa też zakaz pracy w niedzielę i święta, jeżeli praca w te dni spowoduje przekroczenie tygodniowej normy czasu pracy. Pora nocna dla młodocianego przypada pomiędzy godzinami a 6.00 rano.

9 Przerwa w pracy Pracodawco, pamiętaj, że masz obowiązek: - udzielić młodocianemu przerwy w pracy obejmującej porę nocną, która wynosi 14 godz., a w każdym tygodniu młodociany ma prawo do co najmniej 48 godz. nieprzerwanego odpoczynku, który powinien obejmować niedzielę; - jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godz. udzielić mu przerwy w pracy trwającej nieprzerwanie 30 minut. Urlopy wypoczynkowe i bezpłatne Pracownik młodociany ma prawo do urlopu w wymiarze: - z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy - 12 dni roboczych, - po roku pracy 26 dni. Po przepracowaniu roku młodociany ma prawo do urlopu w wymiarze 38 dni (12+26). Wymiar każdego następnego urlopu wypoczynkowego wynosi 26 dni roboczych, aż do roku, w którym młodociany kończy 18 lat. W roku kalendarzowym, w którym młodociany kończy 18 lat, przysługuje mu urlop w wymiarze 20 dni niezależnie od tego, kiedy nabył prawo do urlopu (przed lub po ukończeniu 18 lat). Pracodawco, pamiętaj! Jeżeli młodociany uczęszcza do szkoły, masz obowiązek udzielić mu urlopu w okresie ferii szkolnych.

10 Prace wzbronione młodocianym Wykaz prac wzbronionych obejmuje prace, przy których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia i niebezpieczne oraz prace szczególnie uciążliwe i zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu. Są to prace: - związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, wymuszoną pozycją ciała oraz zagrażające prawidłowemu rozwojowi psychicznemu, - w narażeniu na szkodliwe działanie czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych, stwarzające zagrożenie wypadkowe. Uwaga! W ustaleniu prac wzbronionych musi uczestniczyć lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianym. Pracodawco, pamiętaj! Masz obowiązek sporządzić i zamieścić w regulaminie pracy wykaz prac: - wzbronionych młodocianym, - wzbronionych młodocianym, przy których zezwala się na zatrudnienie młodocianych w celu odbycia przygotowania zawodowego oraz - zamieścić w każdej komórce organizacyjnej, w której są zatrudnieni młodociani (w widocznym miejscu): wykazy prac wzbronionych młodocianym i stanowisk pracy, na których są wykonywane te prace.

11 Podstawy prawne: 1. Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy dział IX; 1. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (j.t. Dz. U. z 2016 r. poz. 1509). Odpowiedzialność za nieprzestrzeganie przepisów: Art. 281 Kodeksu pracy: Kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu narusza przepisy o zatrudnianiu młodocianych, podlega karze grzywny od 1000 zł do zł. Tej samej karze podlega ten, kto bez zezwolenia inspektora pracy dopuszcza do wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 15 roku życia.

12 w innym celu niż przygotowanie do zawodu Młodociany może być zatrudniony na podstawie umowy o pracę przy wykonywaniu lekkich prac. Prace lekkie: - nie mogą powodować zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego młodocianego; - nie mogą utrudniać wypełniania obowiązku szkolnego przez młodocianego; - wykaz lekkich prac określa pracodawca po uzyskaniu zgody lekarza medycyny pracy. Wykaz lekkich prac: - jest zatwierdzany przez inspektora pracy; - nie może zawierać prac wzbronionych młodocianym; - ustala pracodawca w regulaminie pracy; - pracodawca zapoznaje młodocianego z tym wykazem przed rozpoczęciem przez niego pracy.

13 Czas pracy młodocianego: - tygodniowy wymiar czasu pracy młodocianego w okresie odbywania zajęć szkolnych nie może przekroczyć 12 godzin; - w dniu uczestniczenia w zajęciach szkolnych wymiar czasu pracy nie może przekraczać 2 godzin. W okresie ferii szkolnych wymiar czasu pracy nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. UWAGA! Powyższy wymiar czasu pracy obowiązuje także w przypadku gdy młodociany zatrudniany jest u więcej niż jednego pracodawcy.

14 Wykonywanie pracy lub zajęć zarobkowych przez dziecko do 16 lat jest dozwolone na rzecz podmiotu prowadzącego działalność: kulturalną, artystyczną, sportową, reklamową Ponadto wymagana jest zgoda inspektora pracy oraz przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka. Wniosek o wydanie zezwolenia składa podmiot, który zamierza zatrudnić dziecko. Do niego należy dołączyć: zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka, opinię poradni psychologiczno pedagogicznej o braku przeciwwskazań do wykonywania zajęć zarobkowych, orzeczenie lekarza o braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy, opinię dyrektora szkoły o możliwości wypełniania obowiązku szkolnego.

15 Inspektor pracy odmawia wydania zezwolenia, gdy: - wykonywanie pracy powoduje zagrożenie dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego dziecka; - zagraża wypełnianiu obowiązku szkolnego przez dziecko. Inspektor pracy cofa wydane zezwolenie: - na wniosek przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka; - z urzędu, gdy stwierdzi, że warunki pracy dziecka nie odpowiadają warunkom określonym w wydanym zezwoleniu.