Katarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny

Transkrypt

1 Katarzyna Kitajewska Główny Inspektorat Sanitarny 1

2 Zranienia i zakłucia przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 696) na podstawie art ustawy Kodeks pracy - rozporządzenie określa warunki bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych przez podmioty wykonujące działalność leczniczą Przepisy niniejszego rozporządzenia wdrażają postanowienia Dyrektywy RADY 2010/32/UE z dnia 10 maja 2010 r. w sprawie wykonania umowy ramowej dotyczącej zapobiegania zranieniom ostrymi narzędziami w sektorze szpitali i opieki zdrowotnej zawartej między HOSPEEM a EPSU 2

3 Zranienia i zakłucia w podmiotach niemedycznych (praca ze zwierzętami, gospodarka komunalna) Art ustawy Kodeks pracy [Ograniczenie stopnia narażenia]: w razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe: stosuje działania ograniczające stopień narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

4 Zranienia i zakłucia w podmiotach niemedycznych (praca ze zwierzętami, gospodarka komunalna) Art ustawy Kodeks pracy - rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 roku w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. Nr 81 poz. 716 z późn. zm.) określa szczegółowe warunki ochrony pracowników przed zagrożeniami spowodowanymi przez szkodliwe czynniki biologiczne, w tym: - rodzaje środków niezbędnych do zapewnienia ochrony zdrowia i życia pracowników narażonych na działanie tych czynników, - zakres stosowania tych środków, - oraz warunki i sposób monitorowania stanu zdrowia narażonych pracowników. 4

5 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 kwietnia 2005 roku w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki (Dz. U. Nr 81 poz. 716 z późn. zm.) 1. W przypadku wystąpienia lub możliwości wystąpienia w środowisku pracy szkodliwego czynnika biologicznego, przeciw któremu jest dostępna szczepionka, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 126, poz. 1384, z późn. zm.). 2. Pracodawca zleca wykonywanie prac związanych z narażeniem na kontakt ze szkodliwym czynnikiem biologicznym zakwalifikowanym do grupy 3 lub 4 zagrożenia pracownikom właściwie zabezpieczonym, w tym uodpornionym przy użyciu dostępnych szczepionek. 5

6 Zranienia i zakłucia w podmiotach niemedycznych (praca ze zwierzętami, gospodarka komunalna) W myśl art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz.947, z późn. zm.) dalej u.z.z., - w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych, wśród pracowników narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych przeprowadza się zalecane szczepienia ochronne, wymagane przy wykonywaniu czynności zawodowych, określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 3 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych u pracowników, funkcjonariuszy, żołnierzy lub podwładnych podejmujących pracę, zatrudnionych lub wyznaczonych do wykonywania tych czynności (Dz. U. z 2012 r. poz. 40)

7 Zranienia i zakłucia w podmiotach niemedycznych (praca ze zwierzętami, gospodarka komunalna) Stosownie do postanowień art. 20 ust. 2 u.z.z. - pracodawca lub zlecający wykonanie prac zobowiązany jest poinformować pracownika lub osobę mającą wykonywać pracę narażającą na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych, przed podjęciem czynności zawodowych o rodzaju zalecanego szczepienia ochronnego wymaganego przy wykonywaniu takich czynności. Zgodnie z art. 20 ust. 3 u.z.z. - koszty przeprowadzania tych szczepień oraz zakupu szczepionek ponosi pracodawca. Pomimo powyższych zapisów zarówno pracodawca, jak i lekarz medycyny pracy nie mogą zmusić pracownika do poddania się określonym powyżej szczepieniom. Odmowa powinna jednak zostać jednoznacznie potwierdzona przez pracownika na piśmie i być przechowywana w aktach osobowych pracownika lub dokumentacji medycznej.

8 Zranienia i zakłucia w podmiotach niemedycznych (praca ze zwierzętami, gospodarka komunalna) Pracodawcy zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie ww. czynników mają obowiązek stosowania wszelkich dostępnych środków eliminujących narażenie lub ograniczających stopień tego narażenia, zwanych "środkami zapobiegawczymi". Przed wyborem środka zapobiegawczego pracodawca dokonuje oceny ryzyka zawodowego, na jakie jest lub może być narażony pracownik. 8

9 Wykaz prac narażających pracowników na czynniki biologiczne Praca w zakładach produkujących żywność Praca w rolnictwie Praca, podczas której dochodzi do kontaktu ze zwierzętami lub produktami pochodzenia zwierzęcego Praca w jednostkach ochrony zdrowia Praca w laboratoriach klinicznych, weterynaryjnych lub diagnostycznych Praca w zakładach gospodarki odpadami Praca przy oczyszczaniu ścieków Praca w innych okolicznościach niż wymienione w lp. 1-7, podczas której jest potwierdzone narażenie na działanie czynników biologicznych 9

10 Ostre zatrucia i ich następstwa w kontekście kwalifikacji wypadku przy pracy lub choroby zawodowej Istotne akty prawne: ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), ustawa z dnia z dnia 30 października 2002 r. (Dz. U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322, ze zm.) o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2013 r., poz. 1367) 10

11 Definicje wypadku i choroby zawodowej Art. 3 ustawy wypadkowej wypadek przy pracy: Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą ( ) Art ustawy Kodeks pracy choroba zawodowa Za chorobę zawodową uważa się chorobę, wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych "narażeniem zawodowym". 11

12 Okoliczności wystąpienia wypadku i choroby zawodowej Wystąpienie wypadku przy pracy nie wyklucza wystąpienia choroby zawodowej w następstwie wypadku. Wypadek przy pracy można ustalić na miejscu. Postępowanie w sprawie stwierdzenia choroby zawodowej trwa znacznie dłużej, ponadto same objawy choroby zawodowej mogą wystąpić później (Art Kodeksu pracy: Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych). 12

13 Obowiązki pracodawcy wynikające z wypadku przy pracy (1) Art. 234 Kodeksu pracy W razie wypadku przy pracy pracodawca jest obowiązany podjąć niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym i ustalenie w przewidzianym trybie okoliczności i przyczyn wypadku oraz zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić właściwego okręgowego inspektora pracy i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy oraz o każdym innym wypadku, który wywołał wymienione skutki, mającym związek z pracą, jeżeli może być uznany za wypadek przy pracy. 13

14 Obowiązki pracodawcy wynikające z wypadku przy pracy (2) Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr wypadków przy pracy. Pracodawca jest obowiązany przechowywać protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy wraz z pozostałą dokumentacją powypadkową przez 10 lat. 14

15 Obowiązki pracodawcy związane z podejrzeniem choroby zawodowej (1) Art. 235 ustawy Kodeks pracy 1 Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej. 3 - w razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca: 1) ustala przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym, 2) przystępuje niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i stosuje inne niezbędne środki zapobiegawcze, 3) zapewnia realizację zaleceń lekarskich. 15

16 Obowiązki pracodawcy związane z podejrzeniem choroby zawodowej (2) 4 Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr obejmujący przypadki stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby. 5 Pracodawca przesyła zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej do Instytutu Medycyny Pracy oraz do właściwego państwowego inspektora sanitarnego. 16

17 Obowiązki pracodawcy związane z wypadkiem i podejrzeniem choroby zawodowej (3) Art. 236 Kp: Pracodawca jest obowiązany systematycznie analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze. Art Kp: Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy lub zachorował na chorobę zawodową przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego. 17

18 Świadczenia z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej - art. 6 ustawy wypadkowej (1) 1) "zasiłek chorobowy" - dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową; 2) "świadczenie rehabilitacyjne" - dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy; 3) "zasiłek wyrównawczy" - dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu; 4) "jednorazowe odszkodowanie" - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu; 18

19 Świadczenia z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej - art. 6 ustawy wypadkowej (2) 5) "jednorazowe odszkodowanie" - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; 6) "renta z tytułu niezdolności do pracy" - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej; 7) "renta szkoleniowa" - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową; 19

20 Świadczenia z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej - art. 6 ustawy wypadkowej (3) 8) "renta rodzinna" - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej; 9) "dodatek do renty rodzinnej" - dla sieroty zupełnej; 10) dodatek pielęgnacyjny; 11) pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą. 20

21 Świadczenia Większość świadczeń, o których mowa w art. 6 ustawy wypadkowej przysługuje w przypadku uszczerbku na zdrowiu w wyniku choroby zawodowej lub wypadku przy pracy. Czyli świadczenie przysługuje jeżeli uszczerbek na zdrowiu powstał z którejkolwiek z tych dwu przyczyn - niezależnie z której. Jeżeli o wypłacie świadczenia orzekano w związku z wypadkiem przy pracy, to nie należy się już w związku z chorobą zawodową. Chyba, że na skutek choroby zawodowej nastąpiło dalsze pogorszenie stanu zdrowia - wówczas zastosowanie znajduje art. 12 ust. 2 ustawy wypadkowej. 21

22 Podsumowanie Błędne jest twierdzenie, że wcześniej zatrucia ostre traktowane były jak wypadek a przewlekłe jak choroba zawodowa. Obecnie w wykazie chorób zawodowych są również ujęte zatrucia ostre. We wszystkich wykazach chorób zawodowych (z 1983r., 2002r. i 2009r.) były i są ujęte ostre i przewlekłe zatrucia oraz następstwa tych zatruć. Właściwy organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej prowadzi postępowanie w sprawie choroby zawodowej w sytuacji zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej wskutek zatrucia ostrego, niezależnie od prowadzonego postępowania powypadkowego. Jedynie kwestia wypłaty odszkodowania pozostaje do rozstrzygnięcia. 22

23 Dziękuję za uwagę