Jan Krokos, Sumienie jako poznanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2004, ss. 229
|
|
- Monika Kurek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 S ł u p s k i e S t u d i a F i l o z o f i c z n e n r 6 * Jan Krokos, Sumienie jako poznanie, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2004, ss. 229 KsiąŜkę Jana Krokosa Sumienie jako poznanie moŝna polecić wszystkim tym, którzy chcieliby pogłębić swoją wiedzę z zakresu synejdezjologii. Celem owej pracy jest przedstawienie sumienia jako swoistego poznania, pewnego rodzaju źródła wiedzy o czymś. Autor opiera swoje analizy na nauce Tomasza z Akwinu, poniewaŝ rozmaitość ujęć tego zagadnienia w dziejach myśli ludzkiej wymagała koncentracji na jednym z nich, jako punktu wyjścia analiz teoriopoznawczych. Nie jest to wybór przypadkowy, poniewaŝ koncepcja Tomasza jest bezsprzecznie najbardziej znacząca i doniosła w dziejach filozofii. Ponadto sumienie jest przez Akwinatę wyraźnie traktowane jako poznanie, aczkolwiek zdaniem Krokosa Tomaszowa nauka o sumieniu nie jest satysfakcjonująca z punktu widzenia teorii poznania, dlatego wymaga dopełnienia analizami fenomenologicznymi (zwłaszcza dotyczącymi świadomości). Argumentem za uzupełnieniem tomizmu fenomenologią przemawia fakt, iŝ u podstaw metafizycznych rozwaŝań Tomasza tkwi pewna nietematyczna wiedza fenomenologiczna. Ponadto Krokos opowiada się za koncepcją autonomicznej teorii poznania, sformułowaną przez Antoniego B. Stępnia, który między innymi (E. Gilson, W. StróŜewski) równieŝ wskazywał na potrzebę dopełnienia metafizyki tomistycznej przez fenomenologię. Tomizm i fenomenologia to dwa wielkie i Ŝywe nurty filozofowania, realizują na róŝne sposoby klasyczną koncepcję filozofii, zgodnie z którą jest ona»wiedzą«autonomiczną (o własnym przedmiocie i odpowiedniej do niego metodzie), o charakterze naukowym (racjonalnym), a więc intersubiektywnie komunikatywną i kontrolowalną, uzyskaną przy uŝyciu jedynie naturalnych zdolności poznawczych (s. 11). Autor Sumienia jako poznania zaznacza, iŝ są równieŝ stanowiska przeciwne łączeniu tomizmu z fenomenologią. Takie zagroŝenie do- 143
2 strzega między innymi Mieczysław Albert Krąpiec, natomiast bliskość i komplementarność owych metod widoczna jest np. u Edyty Stein, która sięgała do Tomasza z Akwinu, nie porzucając wcale fenomenologii. Karol Wojtyła, czerpiąc z fenomenologii, równieŝ widział w niej doskonałe dopełnienie Tomasza. Krokos podkreśla, iŝ współcześnie problematykę sumienia podejmuje się w kontekstach etycznym lub antropologicznym, ale poznawcza funkcja sumienia nie jest w nich analizowana, tylko zaledwie zakładana. Chcąc pokazać charakter Tomaszowej nauki o sumieniu oraz kontekstu problemowego, w jakim ona występuje, Jan Krokos wskazuje istotne miejsca pojawiania się tego zagadnienia w dziełach Akwinaty. Swoją analizę ogranicza do skupienia się na trzech dziełach, w których sumienie stało się tematem całościowych rozwaŝań. Są to: Scriptum super libros Sententiarum, Quaestiones disputatae De veritate oraz Summa theologiae. Te prace teologiczne nie mają charakteru badawczego, tylko są rezultatem działalności dydaktycznej, a ostatnie zostało napisane z myślą o tych, którzy wkraczają na drogę rozwaŝań teologicznych. Dzieła te zawierają wiedzę na temat człowieka i jego poznania oraz postępowania moralnego. Struktura pracy i droga badawcza jest wyznaczona przez wstępną hipotezę autora, zakładającą przede wszystkim wspomniany poznawczy charakter sumienia i jego metafizyczne wyjaśnienie przez Akwinatę oraz przyjęcie w nauce Tomasza tez będących rezultatem doświadczenia i moŝliwość ich fenomenologicznego uzasadnienia. Według Krokosa kluczem do wykazania poznawczego charakteru sumienia moŝe okazać się analiza pytań o sumienie, jakie stawia Tomasz z Akwinu, który swoje stanowisko sformułował w widocznej zaleŝności od Arystotelesa. W związku z tym wychodzi od przedstawienia zarysu Arystotelesowskiej teorii pytań. Stagiryta umieszcza pytanie w obszarze umiejętności praktycznych, słuŝących m.in. zdobywaniu wiedzy. Istotne dla dalszych analiz było równieŝ wykazanie, Ŝe pytanie o fakt lub istnienie jest bezsensowne, poniewaŝ musi to być znane jako warunek postawienia sensownego pytania w tym wypadku zaczynającego się od partykuły dlaczego. Jest to pytanie o przyczynę, dla Stagiryty wiedzotwórcze, czyli naleŝące do wiedzy naukowej, której zadaniem jest dociekanie, badanie, a nie zadowalanie się znajomością faktu, jak to jest w przypadku empiryków. Powiązanie wiedzy naukowej z wiedzą o faktach oddaje 144
3 scholastyczne pytanie utrum p (gdzie p jest zmienną zdaniową), prowadzące do dalszych analiz. Krokos podkreśla, Ŝe u Tomasza najwaŝniejsze nie jest zdanie pytajne, ale jego treść, czyli uwaga skupiona na odpowiedzi, a nie na formułowaniu zagadnień: Filozofia ta nie jest bowiem filozofią pytań, lecz filozofią odpowiedzi, jest rozwiązywaniem problemów, a nie ich mnoŝeniem. Analiza Tomaszowych pytań o sumienie pozwoliła ustalić zagadnienia, jakimi operował Akwinata i wskazać przyjęte przez niego załoŝenia. Dotyczyły one dwóch obszarów. Pierwszy skupia się na pytaniach o prasumienie (synderesis), o sposób istnienia prasumienia w strukturze bytowej człowieka, o jego funkcjonowanie oraz właściwości. Drugi obszar dotyczy sumienia wąsko pojętego (conscienta) i obejmuje pytania o sposób jego istnienia, czyli miejsce w strukturze bytowej człowieka, o funkcjonowanie sumienia oraz o postępowanie człowieka w zgodzie z osądem sumienia. Racją postawienia tych pytań jest u Tomasza wątpliwość, a załoŝenia zasadzają się na uprzedniej wiedzy o fakcie i funkcjonowaniu prasumienia i sumienia oraz na błędach w osądach sumienia i samym fakcie kierowania się osądem sumienia w postępowaniu. Ta wiedza powiada Krokos dotyczy tego, co dane przed wszelką teorią, a co stanowi przedmiot analiz fenomenologicznych (s. 188). Autor Sumienia jako poznania zaznacza jednocześnie, iŝ Tomasz posługuje się równieŝ w swoich analizach wiedzą antropologiczną (metafizyczną) o strukturze i funkcjonowaniu ludzkiego umysłu, duszy rozumnej oraz człowieka jako całości psycho-fizycznej. Krokos pokazał, Ŝe podstawowym załoŝeniem u Akwinaty jest istnienie sumienia (conscientia), które nie ulega wątpliwościom, dlatego Tomasz nigdzie nie stawia takich pytań. Przedmiotem sumienia jest poszczególny czyn, w szczególności własny, ale i (na inny sposób) cudzy. Jest to wiedza o faktach, dla której zgodnie z Arystotelesowską koncepcją nauki Akwinata poszukuje wyjaśnienia przyczynowego, czyli wiedzy naukowej. Tomaszowe sumienie będzie więc przede wszystkim zastosowaniem czy przyporządkowaniem (applicatio) wiedzy, znajomości czegoś (notitia) do czegoś innego, czym będzie mój czyn. Tego typu natura sumienia jest wynikiem rozumowania, opartego na wiedzy systemowej, dotyczącej funkcjonowania intelektu. Sumienie rozwaŝa jedynie wnioski, wydobyte z przesłanek dostarczonych przez akt prasumienia oraz rozum 145
4 lub przyzwolenie wiary. Znaczy to, iŝ: sumienie przyporządkowuje do konkretnego czynu poznanie czy wiedzę zmysłową dotyczącą tego czynu. Zobowiązując lub pobudzając, sumienie na podobieństwo odkrywania teoretycznego wyprowadza wnioski z zasad. Natomiast oskarŝając lub usprawiedliwiając, sprowadza wnioski do zasad. Tylko dwie ostatnie funkcje ujmują czyn jako prawy lub nieprawy, stosując doń sprawności rozumu praktycznego: synderezę i mądrość, które doskonalą rozum wyŝszy, oraz wiedzę, która doskonali rozum niŝszy (s. 113). W taki sposób, pełniąc te dwie ostatnie funkcje wskazuje Krokos sumienie, nie będąc źródłem nakazu moralnego, ujawnia wiedzę o nim. Staje się środkiem ujawniającym podmiotowi działającemu wiedzę o nakazach moralnych. Z kolei pobudzając i zobowiązując wolę do realizowania dobra, a zaniechania zła, staje się współkonstruktorem czynu. To moŝe świadczyć, iŝ sumienie jest aktem, określonym działaniem urzeczywistniającym potencjalności umysłowe duszy ludzkiej. JednakŜe według Tomasza pierwszeństwo naleŝy się prasumieniu, gdyŝ to przede wszystkim ono nadaje skuteczność władzom i sprawnościom w dziedzinie praktycznej. Nigdy nie myli się, nie błądzi, bo wie, Ŝe dobro naleŝy czynić, a zła unikać. To sumienie moŝe błądzić, gdyŝ jest moŝliwość, Ŝe oprze się na błędnej przesłance rozumu. Krokos zauwaŝa, iŝ Akwinanta w swojej doktrynie o prasumieniu jako sprawności wykorzystuje nie tylko wiedzę systemową dotyczącą funkcjonowania władz rozumnych, samego rozumowania teoretycznego i praktycznego, lecz równieŝ opiera się na pewnych danych bezpośrednich, np. Ŝe prasumienie skłania zawsze do dobrego, a sprzeciwia się złu. Te bezpośrednie dane ujawniają się jedynie dzięki samoświadomości, a więc konkluduje autor sumienie jest jakimś przeŝyciem świadomym. W związku z tym kolejny rozdział ksiąŝki zostaje poświęcony zagadnieniom etymologii i sposobom uŝycia terminów sumienie i świadomość oraz ich odpowiedników w grece, łacinie i w nowoŝytnych językach europejskich. Krokos przedstawił tu bliskość znaczeniową owych pojęć, jednakŝe podkreślił, iŝ nie są one w pełni synonimiczne. MoŜemy powiedzieć, Ŝe pojęcia te są etymologicznie toŝsame, ale wyraźne róŝnice pojawiają się, gdy weźmiemy pod uwagę związki frazeologiczne. Prawie zawsze pojęcie sumienie moŝna by przełoŝyć na świadomość, ale nie odwrotnie. 146
5 Mimo Ŝe Krokos zajmował się poznawczym aspektem sumienia, to według niego koniecznym posunięciem jest takŝe zajęcie się analizą czynu jako przedmiotu sumienia. Uzasadnieniem takiego sposobu postępowania są zarówno Tomaszowe analizy, jak i badania fenomenologiczne, które pokazują, iŝ między aktami świadomości a ich przedmiotem zachodzi istotna korelacja. Akwinata równieŝ kieruje się Arystotelesowską zasadą, Ŝe o gatunku aktu stanowi jego przedmiot (nie materialny, lecz formalny, właściwy i adekwatny do danego aktu). W tym momencie widoczna staje się łączność Tomaszowej nauki o sumieniu z fenomenologią. Kwalifikacja moralna przysługuje czynowi, poniewaŝ jest on świadomym i wolnym działaniem człowieka. Według Tomasza moralność czynu tkwi w naturze podmiotu czynu i jego stosunku do celu, czyli przedmiotu czynu, który decyduje o jego wartości moralnej. Fenomenologowie moralną kwalifikację czynu uzaleŝniają od wartości przedmiotu, do którego kieruje się działanie człowieka, i od motywacji podmiotu działania. Mimo róŝnic powiada Krokos: nie są to przeciwstawne koncepcje czynu i moralności. [...] czyn jako przedmiot sumienia jest bytem umysłowym (przynajmniej w swym rdzeniu) [...] jego osobliwość wyznaczają samo działanie, intendowany cel czy wartość oraz okoliczności (s. 190). Sumienie Tomaszowe jest zatem aktem uwidaczniającym się w urzeczywistnieniu potencjalności oraz w działaniu podmiotu. W ścisłym rozumieniu czynem jest akt decyzji, podczas którego wola decyduje się na to, co zostało jej poznawczo podsunięte przez intelekt. Patrząc z punktu widzenia fenomenologii, akt to świadoma czynność psychiczna, wyróŝniająca się w strumieniu czyjejś świadomości treścią zaleŝną od intencji, czyli skierowaniu się ku jakiemuś przedmiotowi. Patrząc szerzej, czynem moŝemy nazwać cały proces dochodzenia do ukonstytuowania się aktu decyzji i jego realizację. Dlatego u Tomasza moŝemy w czynie odróŝnić wewnętrzny akt woli i akt zewnętrzny, gdzie kaŝdy posiada swój własny przedmiot. Krokos zauwaŝa w tym momencie, iŝ tomistyczne i fenomenologiczne pojęcia aktu, mimo róŝnic, mają pewne treści wspólne. Wykazuje jednocześnie, iŝ dopełnienie w tym przypadku tomizmu fenomenologiczną analizą świadomości pokazuje zasadniczą zgodność w pojmowaniu conscientia i świadomości: Poznanie i rozpoznanie czynu w sumieniu oraz jego ocena jest moŝliwa dzięki temu, Ŝe treści świadomości występują w zorganizowa- 147
6 ny sposób. Sposób ten nazywamy polem świadomości. To, co aktualnie uświadamiane, otoczone jest horyzontem sensów, pośród których są normy moralne oraz potoczna lub systematyczna wiedza moralna. Pozwala to uświadamiany czyn ująć jako egzemplarz określonego gatunku czy rodzaju, posiadający wartość moralną oraz podpadający pod określoną normę moralną (s. 185). Poprzez analizę Tomaszowej nauki o sumieniu autor omawianej ksiąŝki dochodzi do wniosku, iŝ moŝna powiedzieć, Ŝe sumienie jest świadomością czynu, który jako byt umysłowy posiada wyróŝniony status epistemiczny. Wszelkie nasze czyny ujawniają się nam dlatego, Ŝe są przeŝywane. Dzięki temu współkonstytuującemu czyn przeŝywaniu staje się on nam znany wraz z zachodzącym w strumieniu świadomości procesem urzeczywistniania się czynu. Czyn przeŝywany jest zawsze na pewnej osobistej płaszczyźnie wiedzy moralnej i takie uświadamianie danego czynu jest mniemaniem o tym, co najbliŝsze, czyli sumieniem. Zdaniem Krokosa sumienie w tym znaczeniu jest świadomością aksjologiczną. Tego typu przeŝywany czyn moŝe być przedmiotem poznania aktowego: Akt refleksji, nadbudowujący się na momencie przeŝywania, kieruje promień intencji na czyn przeze mnie przeŝywany (s. 191). Aktowe poznanie czynu i jego ocena mogą być intuitywne lub dyskursywne. Sylogizm praktyczny wyjaśnia sposób poznania intuicyjnego, a opisuje przebieg dyskursywnego poznania i jego moralną ocenę. Poznanie czynu w sumieniu, jako aksjologicznej świadomości, ujawnia całość czynu, wraz z jego sprawcą, czyli podmiotem. Dokonuje się zatem jednocześnie poznanie spełniacza owego czynu, przez co moralna kwalifikacja czynu wtórnie odnosi się do osoby go wykonującej. JeŜeli chodzi o poznanie czynu cudzego (jakie występuje w tekstach Tomasza, gdzie jest mowa o tym, iŝ sumienie dotyczy takŝe cudzego czynu), to powiada Krokos nie dokonuje się ono w sumieniu, ale kiedy zostaje poznane, moŝe być w moim sumieniu osądzone. Analizując problem intelektualnej lub emocjonalnej natury sumienia, autor omawianej ksiąŝki podkreśla, Ŝe Tomasz uznaje sumienie za akt intelektualny, a uczucia przypisuje sferze zmysłowej. ZauwaŜa przy tym, Ŝe zgodnie z genetycznym empiryzmem umysłowe upodobanie dobra ma swój początek w uczuciach zmysłowych, a u fenomenologów wartości poznajemy dzięki uczuciom. Wnikliwa analiza Tomaszowej nauki o sumieniu przeprowadzona przez Krokosa zdaje się wskazywać 148
7 drogę rozwiązania zarysowujących się aporii w traktowaniu Tomaszowego sumienia czysto intelektualistycznie (jako sądu rozumu praktycznego), czy teŝ utoŝsamianiu go (jak w fenomenologii) z przeŝyciem uczuciowym. Konkludując naleŝy stwierdzić, Ŝe prezentowana praca jest waŝnym głosem w dyskusji na temat uwarunkowań ludzkich zachowań ocenianych pod względem moralnym. Sądzę więc, Ŝe ksiąŝka powinna zainteresować nie tylko teologów czy zwolenników neotomizmu, ale takŝe nauczycieli realizujących zadania w sferze wychowania moralnego. GraŜyna Strojek 149
TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW.
TEMAT PRACY SOKRATEJSKA IDEA NIEWIEDZY JAKO ŹRÓDŁA ZŁA MORALNEGO A ETYKA ŚW. TOMASZA Z AKWINU ANALIZA PORÓWNAWCZA ETYKA SOKRATESA ETYKA ŚW. TOMASZA 399 0 1274 2012 PLAN PRACY I. Etyka Sokratesa II. System
SPIS TREŚCI I. WPROWADZENIE - FILOZOFIA JAKO TYP POZNANIA. 1. Człowiek poznający Poznanie naukowe... 16
SPIS TREŚCI P r z e d m o w a... 5 P r z e d m o w a do d r u g i e g o w y d a n i a... 7 P r z e d m o w a do t r z e c i e g o w y d a n i a... 9 P r z e d m o w a do c z w a r t e g o w y d a n i a...
Przewodnik. Do egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)
Przewodnik Do egzaminu z Filozofii Człowieka Kierunek Filozofia semestr III opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu) Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Warszawa 2004 Treści
Etyka problem dobra i zła
Etyka problem dobra i zła Plan wykładu Definicje i podstawowe odróżnienia Problem dobrego życia w klasycznej etyce Arystotelesowskiej Chrześcijańska interpretacja etyki Arystotelesowskiej Etyka - problem
Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk
Etyka Tożsamość i definicja Ks. dr Artur Aleksiejuk 1. ETYKA A FILOZOFIA PYTANIA PROBLEMOWE: Czy etyka musi być dyscypliną filozoficzną? Czy etyka może być wolna od filozoficznych założeń? Czy i jak dalece
Panorama etyki tomistycznej
Panorama współczesnej etyki tomistycznej w Polsce Artur Andrzejuk Ramy organizacyjne organizacyjne 1946 - Wydział Filozoficzny KUL J. Keller, W. Bednarski, K. Wojtyła, T. Styczeń, A. Szostek. J. Gałkowski,
Etyka zagadnienia wstępne
Etyka zagadnienia wstępne Plan 1. Czy jest etyka? 2. Czym etyka nie jest 3. Historyczne postacie etyki Etyka - zagadnienia wstępne 2 Określenie etyki Jest dyscypliną filozoficzną Jej przedmiotem są zasady
Problem wolnej woli z perspektywy nauk biologicznych
Problem wolnej woli z perspektywy nauk biologicznych Konspekt 1. Wprowadzenie 1a) Co to jest wolna wola?: Teza 1: Wolna wola jest to zdolność podmiotu do samodzielnego wyboru oraz realizacji załoŝonych
Filozofia człowieka. Fakt ludzki i jego filozoficzne interpretacje
Filozofia człowieka Fakt ludzki i jego filozoficzne interpretacje Spotkanie źródłem poznania i nauk POZNAWANIE 2 Jedność doświadczenia filozoficznego Filozofia nauką o zasadach ( principia) Do wiedzy o
Wstęp Komentarze jako metoda wyjaśniania oraz interpretacji w średniowieczu Komentarz Akwinaty do Etyki nikomachejskiej krótka prezentacja Próba
Izabella Andrzejuk Wstęp Komentarze jako metoda wyjaśniania oraz interpretacji w średniowieczu Komentarz Akwinaty do Etyki nikomachejskiej krótka prezentacja Próba analizy fragmentu Komentarza według reguł
Profesora Mieczysława Gogacza ujęcie etyki. Dawid Lipski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Profesora Mieczysława Gogacza ujęcie etyki Dawid Lipski Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego Definicja etyki : Etykę stanowi ustalenie, które działania ludzkie chronią zgodne z prawdą dobro osób
Immanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności
Immanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności Rozdział II Pojęcie każdej istoty rozumnej, która dzięki wszystkim maksymom swej woli musi się uważać za powszechnie prawodawczą, by z
Dorota Zapisek "Wola i intelekt w lozo i Tomasza z Akwinu", Mateusz Penczek, Kraków 2012 : [recenzja] Rocznik Tomistyczny 4,
"Wola i intelekt w lozo i Tomasza z Akwinu", Mateusz Penczek, Kraków 2012 : [recenzja] Rocznik Tomistyczny 4, 335-338 2015 Recenzja Mateusz Penczek, Wola i intelekt w filozofii Tomasza z Akwinu, Wydawnictwo
Przewodnik. Do wykładów i egzaminu z Filozofii Człowieka. Kierunek Filozofia semestr III. opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu)
Przewodnik Do wykładów i egzaminu z Filozofii Człowieka Kierunek Filozofia semestr III opracował Artur Andrzejuk (na prawach maszynopisu) Katedra Historii Filozofii Starożytnej i Średniowiecznej Warszawa
Filozofia, ISE, Wykład X - Filozofia średniowieczna.
Filozofia, ISE, Wykład X - Filozofia średniowieczna. 2011-10-01 Plan wykładu 1 Filozofia średniowieczna a starożytna 2 3 Ogólna charakterystyka filozofii średniowiecznej Ogólna charakterystyka filozofii
KLASYCZNA KONCEPCJA RELIGII
KLASYCZNA KONCEPCJA RELIGII Różnice w koncepcjach religii człowiek Bóg człowiek doświadcza Boga człowiek doświadcza Boga i odnosi się do Niego nie za bardzo wiadomo, czy jakiś przedmiot istnieje można
Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych
Filozofia, ISE, Wykład III - Klasyfikacja dyscyplin filozoficznych 2011-10-01 Plan wykładu 1 Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych 2 Podział dyscyplin filozoficznych Klasyczny podział dyscyplin filozoficznych:
PEF Copyright by Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu
KONIECZNOŚĆ (gr. [ananke], [to anankáion], łac. necessitas) stany bytowe oraz pochodne od nich logiczne stany poznawcze wyrażone w sądach. Problematyka k. ujawniła się przy okazji omawiania warunków wartościowego
Hugo Grotius ( ) Franciszek Suarez ( ) Samuel Pufendorf ( )
Hugo Grotius (1583-1645) Franciszek Suarez (1548-1617) Samuel Pufendorf (1632-1694) Tomistyczna koncepcja prawa jako rozumnego urządzenia świata (Hugo Grotius) Woluntarystyczna wizja prawa, którego źródłem
Filozofia, Germanistyka, Wykład I - Wprowadzenie.
2010-10-01 Plan wykładu 1 Czym jest filozofia Klasyczna definicja filozofii Inne próby zdefiniowania filozofii 2 Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady 3 Metafizyka Ontologia Epistemologia
Sławomir Kozerski Stosunek cnót do uczuć w filozofii św. Tomasza z Akwinu, na przykładzie cnoty męstwa
Sławomir Kozerski Stosunek cnót do uczuć w filozofii św. Tomasza z Akwinu, na przykładzie cnoty męstwa CB Richard Ellis Page 1 Charakterystyka uczuć Poznanie zmysłowe: Pożądanie zmysłowe Poznanie zmysłowe
O co chodzi w etyce?
Człowiek w kulturze, 4 5 Jarosław Paszyński O co chodzi w etyce? Na temat moralności i etyki ostatnio wiele się mówi i publikuje. Nic dziwnego, moralność bowiem stanowi dziedzinę, która dotyczy każdego
CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE
CHARAKTERYSTYKA DRUGIEGO STOPNIA POLSKIEJ RAMY KWALIFIKACJI DLA KIERUNKU: NAUKI O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA (POZIOM 6) PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Objaśnienie oznaczeń: P6S kod składnika opisu kwalifikacji
IMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA
IMMANUEL KANT ETYKA DEONTOLOGICZNA PROJEKT ETYKI KANTA W POSZUKIWANIU OBIEKTYWNYCH PODSTAW ETYKI Wobec krytyki Huma Immanuel Kant stara się znaleść jakąś obiektywną podstawę dla etyki, czyli wykazać, że
FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY
EGZAMIN MATURALNY W ROKU SZKOLNYM 2013/2014 FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA MAJ 2014 2 Egzamin maturalny z filozofii Część I (20 punktów) Zadanie 1. (0 3) Obszar standardów
LEGENDA. Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe.
LEGENDA Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe. Kolor niebieski oznacza tematy dodatkowe (będzie można otrzymać za nie dodatkowe punkty, które będą mogły pozytywnie wpłynąć
Wartość jest przedmiotem złożonym z materii i formy. Jej formą jest wartościowość, materią jest konkretna treść danej wartości.
Wartość jest przedmiotem złożonym z materii i formy. Jej formą jest wartościowość, materią jest konkretna treść danej wartości. N. Hartmann: Materia jest tylko tworem treściowym, który posiada wartościowość.
LEGENDA. Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe.
LEGENDA Kolory pomarańczowy lub czarny oznaczają tematy i wiedzę obowiązkowe. Kolor niebieski oznacza tematy dodatkowe (będzie można otrzymać za nie dodatkowe punkty, które będą mogły pozytywnie wpłynąć
Filozoficzna interpretacja doświadczenia mistycznego w ujęciu Mieczysława Gogacza. Izabella Andrzejuk
Filozoficzna interpretacja doświadczenia mistycznego w ujęciu Mieczysława Gogacza. Izabella Andrzejuk Doświadczenie mistyczne w filozofii i teologii Wydaje się, iż ujęcie doświadczenia mistycznego zarazem
Mikołaj Krasnodębski "Filozofia moralna w tekstach św. Tomasza z Akwinu", Artur Andrzejuk, Warszawa 1999 : [recenzja]
Mikołaj Krasnodębski "Filozofia moralna w tekstach św. Tomasza z Akwinu", Artur Andrzejuk, Warszawa 1999 : [recenzja] Studia Philosophiae Christianae 36/1, 242-246 2000 Artur Andrzejuk, Filozofia moralna
SPIS TREŚCI. Część pierwsza KRYTYKA ESTETYCZNEJ WŁADZY SĄDZENIA
SPIS TREŚCI Przedmowa tłumacza................. XI KRYTYKA WŁADZY SĄDZENIA Przedmowa do pierwszego wydania............ 3 Wstęp...................... 11 I. O podziale filozofii............... 11 II. O suwerennej
Zdrowie jako sprawność i jakość u Tomasza z Akwinu
Zdrowie jako sprawność i jakość u Tomasza z Akwinu Wstęp Zdrowie to pozytywny stan samopoczucia fizycznego, psychicznego i społecznego, a nie tylko brak choroby lub niedomaganie (Światowa Organizacja Zdrowia
Przewodnik. do egzaminów doktorskich z filozofii w Instytucie Chemii Fizycznej
Przewodnik do egzaminów doktorskich z filozofii w Instytucie Chemii Fizycznej Instytut Filozofii Wydział Filozofii Chrześcijańskiej Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego WARSZAWA 2005 ZAKRES EGZAMINU
Nowe liceum i technikum REFORMA 2019
Nowe liceum i technikum REFORMA 2019 Przedmiot: Zakres: ETYKA PODSTAWOWY Zasadnicza zmiana w stosunku do podstawy programowej z 2012 roku Nowa podstawa programowa kładzie większy nacisk na kształcenie
Czym jest nauka? Tomasz Poskrobko. Metodyka pracy naukowej
Czym jest nauka? Tomasz Poskrobko Metodyka pracy naukowej Nauka Kultura Poznanie naukowe Czynności wykonywane przez naukowców Zbiór czynności które należy przyswoić Nauka Kultura Poznanie naukowe Czynności
Tłumaczenia DE VIRTUTIBUS CARDINALIBUS (O CNOTACH KARDYNALNYCH) Od tłumacza
Człowiek w kulturze, 8 Tłumaczenia św. Tomasz z Akwinu QUAESTIONES DISPUTATAE DE VIRTUTIBUS CARDINALIBUS (O CNOTACH KARDYNALNYCH) Od tłumacza Prezentowane poniżej tłumaczenie to pierwsza część I artykułu
Sylabus LICZBA GODZIN. Treści merytoryczne przedmiotu
Sylabus Nazwa Przedmiotu: Teoria bytu (ontologia) Typ przedmiotu: obligatoryjny Poziom przedmiotu: zaawansowany rok studiów, semestr: I rok, semestr II; II rok, semestr I (studia filozoficzne I stopnia)
Baruch Spinoza ( )
Baruch Spinoza (1632-1677) Dla jednych: najszlachetniejszy i najbardziej godny miłości z wielkich filozofów (B. Russell). Dla innych: Największy heretyk XVII wieku. Obrońca diabła. Duchowy sabotaŝysta.
ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Szanowny Studencie, ANKIETA SAMOOCENY OSIĄGNIĘCIA KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA bardzo prosimy o anonimową ocenę osiągnięcia kierunkowych efektów kształcenia w trakcie Twoich studiów. Twój głos pozwoli
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW NAUK O RODZINIE STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA - PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku w obszarach kształcenia Kierunek studiów nauki o rodzinie należy do obszarów
Symbol EKO S2A_W01 S2A_W02, S2A_W03, S2A_W03 S2A_W04 S2A_W05 S2A_W06 S2A_W07 S2A_W08, S2A_W09 S2A_W10
Załącznik do uchwały nr 73 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 30 stycznia 2013 r. Opis zakładanych efektów kształcenia Nazwa kierunku studiów: Administracja 1. Odniesień efektów kierunkowych do
ESTETYKA FILOZOFICZNA
3 GÜNTHER PÖLTNER ESTETYKA FILOZOFICZNA Tłumaczenie Juliusz Zychowicz Wydawnictwo WAM Kraków 2011 5 SPIS TREŚCI Przedmowa 9 1 Problem określenia przedmiotu estetyki filozoficznej 11 1.1 Potoczne określenie
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Wydział Nauk Społecznych. Efekty kształcenia
Uniwersytet Śląski w Katowicach str. 1 Załącznik nr 74 do uchwały nr Senatu Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 29 maja 2012 r. Efekty kształcenia dla: nazwa kierunku poziom kształcenia profil kształcenia
KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI
Egzamin maturalny maj 2009 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Zasady oceniania: za rozwiązanie wszystkich zadań można uzyskać maksymalnie 50 punktów (w tym za rozwiązanie zadań
P L SJ A I W WAM K 2014
P L SJ E W WAM A I K 2014 Spis treści 1. O filozofii w ogóle......................... 13 1.1. O filozofii najogólniej...................... 14 1.2. Filozofia czy historia poglądów................ 16 1.3.
RADOŚĆ W MYŚLI ŚW. TOMASZA Z AKWINU NAUKOWE TOWARZYSTWO TOMISTYCZNE 5 GRUDNIA 2018 DR HAB. MAGDALENA PŁOTKA
RADOŚĆ W MYŚLI ŚW. TOMASZA Z AKWINU NAUKOWE TOWARZYSTWO TOMISTYCZNE 5 GRUDNIA 2018 DR HAB. MAGDALENA PŁOTKA TOMASZ A RADOŚĆ Radość - pełnia i kres uczuć, w której dokonuje się spełnienie wszystkich pragnień
UJĘCIE SYSTEMATYCZNE ARGUMENTY PRZECIWKO ISTNIENIU BOGA
UJĘCIE SYSTEMATYCZNE ARGUMENTY PRZECIWKO ISTNIENIU BOGA ARGUMENTY PRZECIW ISTNIENIU BOGA ARGUMENTY ATEISTYCZNE 1 1. Argument z istnienia zła. (Argument ten jest jedynym, który ateiści przedstawiają jako
Filozofia, Germanistyka, Wykład IX - Immanuel Kant
Filozofia, Germanistyka, Wykład IX - Immanuel Kant 2011-10-01 Plan wykładu 1 Immanuel Kant - uwagi biograficzne 2 3 4 5 6 7 Immanuel Kant (1724-1804) Rysunek: Immanuel Kant - niemiecki filozof, całe życie
Natalia Gorynia-Pfeffer STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ
Natalia Gorynia-Pfeffer STRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ Instytucjonalne uwarunkowania narodowego systemu innowacji w Niemczech i w Polsce wnioski dla Polski Frankfurt am Main 2012 1 Instytucjonalne uwarunkowania
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów)
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów) studia pierwszego stopnia Rok: I Przedmiot: Filozofia Philosophy Semestr: I Rodzaje zajęć i liczba godzin: Studia stacjonarne Studia
O prasumieniu według św. Tomasza z Akwinu
Człowiek w kulturze 13 Henryk Majkrzak SCJ O prasumieniu według św. Tomasza z Akwinu i Sumienie jako obszar działania prasumienia (synderezy) Termin sumienie" oznacza, że człowiek jest świadomy dobra lub
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów)
Przedmiot: Antropologia kulturowa Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów) studia pierwszego stopnia Przedmiot w języku angielskim: Cultural anthropology Kod przedmiotu:
Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk
Filozofia, Pedagogika, Wykład I - Miejsce filozofii wśród innych nauk 10 października 2009 Plan wykładu Czym jest filozofia 1 Czym jest filozofia 2 Filozoficzna geneza nauk szczegółowych - przykłady Znaczenie
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA. I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia wraz z uzasadnieniem
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW: PEDAGOGIKA Poziom kształcenia Profil kształcenia Tytuł zawodowy absolwenta studia I stopnia ogólnoakademicki licencjat I. Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia
Artur Andrzejuk ISTOTA EDUKACJI KATOLICKIEJ
Artur Andrzejuk ISTOTA EDUKACJI KATOLICKIEJ Edukacja Kształcenie Wychowywanie SKUTEK SKUTEK Trafianie na prawdę i dobro Trwanie przy prawdzie i dobru Odnosi się do poznawania Odnosi się do postępowania
David Hume ( )
David Hume (1711-1776) Chciał być Newtonem nauk o człowieku. Uważał, że wszystkie nauki (oprócz matematyki i logiki), również filozofia, powinny kierować się metodą eksperymentalną, opartą na doświadczeniu.
ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KLESZCZOWIE. Liceum Ogólnokształcące Technikum Nowoczesnych Technologii PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ETYKA
ZESPÓŁ SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH W KLESZCZOWIE Liceum Ogólnokształcące Technikum Nowoczesnych Technologii PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA ETYKA Realizowany przez nauczyciela etyki: Mgr Ewę Szczepaniak-Sieradzką
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2016-2018. (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Filozofia praktyczna
EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2010 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY Klucz punktowania odpowiedzi MAJ 2010 2 Zadanie 1. (0 2) problemów i tez z zakresu ontologii, epistemologii,
STUDIA PODYPLOMOWE FILOZOFII I ETYKI
Załącznik nr 1 do Uchwały nr /2012 Senatu UKSW z dnia 25 września 2012 r. STUDIA PODYPLOMOWE FILOZOFII I ETYKI Dokumentacja dotycząca opisu efektów kształcenia dla programu kształcenia Nazwa kierunku studiów
Wymagania do przedmiotu Etyka w gimnazjum, zgodne z nową podstawą programową.
Wymagania do przedmiotu Etyka w gimnazjum, zgodne z nową podstawą programową. STANDARDY OSIĄGNIĘĆ: Rozwój osobowy i intelektualny uczniów wynikający z ich uczestnictwa w zajęciach etyki podążając za przyjętymi
1. Dyscypliny filozoficzne. Andrzej Wiśniewski Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016
1. Dyscypliny filozoficzne Andrzej Wiśniewski Andrzej.Wisniewski@amu.edu.pl Wstęp do filozofii Materiały do wykładu 2015/2016 Pochodzenie nazwy filozofia Wyraz filozofia pochodzi od dwóch greckich słów:
Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie z fizyki dla klasy VII:
Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie z fizyki dla klasy VII: I. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: posiada wiedzę i umiejętności znacznie wykraczającą poza zakres materiału programowego, która
PROBLEMATYKA WOLI JAKO INTELEKTUALNEJ WŁADZY DĄŻENIOWEJ W TEKSTACH ŚW. TOMASZA Z AKWINU
PROBLEMATYKA WOLI JAKO INTELEKTUALNEJ WŁADZY DĄŻENIOWEJ W TEKSTACH ŚW. TOMASZA Z AKWINU Appetitus intellectivus Określenie woli jako pożądania intelektualnego wskazuje na ścisłą zależność woli od intelektu.
Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki
Załącznik nr 2 do Uchwały Nr XXIII 24.5/15 z dnia 25 marca 2015 r. Efekty kształcenia dla kierunku studiów ENGLISH STUDIES (STUDIA ANGLISTYCZNE) studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Umiejscowienie
ARGUMENTY KOSMOLOGICZNE. Sformułowane na gruncie nauk przyrodniczych
ARGUMENTY KOSMOLOGICZNE Sformułowane na gruncie nauk przyrodniczych O CO CHODZI W TYM ARGUMENCIE Argument ten ma pokazać, że istnieje zewnętrzna przyczyna wszechświata o naturze wyższej niż wszystko, co
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia przyrody, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2011-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Różnice w metodzie uprawiania nauki Krytyka platońskiej teorii idei Podział
Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa
Filozofia, Historia, Wykład V - Filozofia Arystotelesa 2010-10-01 Tematyka wykładu 1 Arystoteles - filozof systematyczny 2 3 4 Podział nauk Arystoteles podzielił wszystkie dyscypliny wiedzy na trzy grupy:
Opis zakładanych efektów kształcenia
Załącznik do uchwały nr 218 Senatu Uniwersytetu Zielonogórskiego z dnia 18 grudnia 2013 r Nazwa kierunku studiów: Psychologia Obszar kształcenia: Obszar nauk społecznych Poziom kształceni: jednolite studia
Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI
Dz.U. z 2013 poz. 1273 Brzmienie od 31 października 2013 Załącznik nr 1WZORCOWE EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI Umiejscowienie kierunku
Dla przytoczonego w niniejszym punkcie stanu faktycznego pozostaje aktualna uwaga z ostatniego akapitu punktu 1, dotycząca podatków dochodowych.
W związku z sygnalizowanymi problemami w ustalaniu właściwości miejscowej organów podatkowych i wyznaczaniu wierzyciela zobowiązań podatkowych Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, co następuje: Przepis
Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie z fizyki dla klasy I:
Wymagania edukacyjne na poszczególne stopnie z fizyki dla klasy I: I. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który: posiada wiedzę i umiejętności znacznie wykraczającą poza zakres materiału programowego, która
Mieczysław Gogacz. Przedmowa
1 Mieczysław Gogacz Przedmowa Książka jest prezentacją krótkich opracowań poglądów i przytoczonych tekstów św. Tomasza z Akwinu. Poglądy są ułożone w zespoły nauk filozoficznych, wyjaśniających, kim jest
EGZAMIN MATURALNY 2012 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna EGZAMIN MATURALNY 2012 FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2012 2 Egzamin maturalny z filozofii Część I (20 punktów) Zadanie 1. (0 2) Obszar standardów
Rozwijanie aktywności twórczej i jej wpływ na wychowanie dziecka w wieku przedszkolnym.
Rozwijanie aktywności twórczej i jej wpływ na wychowanie dziecka w wieku przedszkolnym. Wielu psychologów twierdzi, Ŝe dzieci są twórcze z samej swej natury, a postawa twórcza jest wśród dzieci powszechna.
Przedmowa. scit enim tua conscientia (KOH 7, 22)
Przedmowa scit enim tua conscientia (KOH 7, 22) Jan Zatorowski, autor książki Synderesis et conscientia. Koncepcja podmiotowej normy moralnej w tekstach Tomasza z Akwinu jej źródła i kontynuacje zmarł
Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA
Efekty kształcenia dla kierunku POLITYKA SPOŁECZNA studia drugiego stopnia profil ogólnoakademicki Forma studiów: stacjonarne i niestacjonarne Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Umiejscowienie
ZAGADNIENIA NA KOLOKWIA
ZAGADNIENIA NA KOLOKWIA RACJONALIZM XVII WIEKU [COPLESTON] A. KARTEZJUSZ: 1. metoda matematyczna i) cel metody ii) 4 reguły iii) na czym polega matematyczność metody 2. wątpienie metodyczne i) cel wątpienia
EGZAMIN MATURALNY 2013 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2013 FILOZOFIA POZIOM PODSTAWOWY Kryteria oceniania odpowiedzi MAJ 2013 2 Egzamin maturalny z filozofii Część I (20 punktów) Zadanie 1. (0
Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ. Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki
Efekty kształcenia dla kierunku studiów Etyka prowadzonego w Instytucie Filozofii UJ Studia pierwszego stopnia profil ogólnoakademicki Lp. K_W01 K_W02 Nazwa Wydziału: Wydział Filozoficzny Nazwa kierunku
EGZAMIN MATURALNY 2011 FILOZOFIA
Centralna Komisja Egzaminacyjna w Warszawie EGZAMIN MATURALNY 2011 FILOZOFIA POZIOM ROZSZERZONY MAJ 2011 2 Egzamin maturalny z filozofii poziom rozszerzony Zadanie 1. (0 1) Obszar standardów B. Opis wymagań
Dialektycy i antydialektycy. Filozofia XI w.
Dialektycy i antydialektycy Filozofia XI w. Stanowiska Odrodzenie filozofii w XI w. rozpoczęło się od postawienia pytania o to, jak możemy poznać prawdy wiary. Czy możemy je w pełni zrozumieć przy pomocy
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Poznaniu Materiał ćwiczeniowy z wiedzy o społeczeństwie Poziom rozszerzony
MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA MATERIAŁ ĆWICZENIOWY 2010 poziom rozszerzony Zadania od 1 do 18 (50 pkt) Zasady oceniania: za rozwiązanie zadań z arkusza poziomu rozszerzonego moŝna uzyskać maksymalnie
Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II
Rozwój ku pełni człowieczeństwa w nauczaniu Papieża Jana Pawła II Wojciech Kosek Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka, Bielsko-Biała, 10. kwietnia 2014 r. Konferencja Personalistyczna koncepcja wychowania
EFEKTY KSZTAŁCENIA WSPÓLNE DLA WSZYSTKICH ABSOLWENTÓW KIERUNKU WIEDZA
Załącznik do uchwały 102/03/2013 Senatu Uniwersytetu Rzeszowskiego KIERUNEK STUDIÓW POZIOM KSZTAŁCENIA PROFIL KSZTAŁCENIA TYTUŁ ZAWODOWY ABSOLWENTA EFEKTY KSZTAŁCENIA PEDAGOGIKA STUDIA PIERWSZEGO STOPNIA
POLITOLOGIA Studia II stopnia. Profil ogólnoakademicki WIEDZA
Opis efektów kształcenia dla kierunku politologia II stopnia przyjętych uchwałą Rady Wydziału Nauk Politycznych w dniu 27 lutego 2012 r., zmodyfikowanych 24 września 2012 r. oraz 25 maja 2015 r. Efekty
Artur Andrzejuk BÓG I ETYKA 1 (GLOSSA DO ENCYKLIK VERITATIS SPLENDOR. I FIDES ET RATIO)
Artur Andrzejuk BÓG I ETYKA 1 (GLOSSA DO ENCYKLIK VERITATIS SPLENDOR I FIDES ET RATIO) Słowo Boże skierowane jest do każdego człowieka w każdym czasie i we wszystkich częściach ziemi, człowiek zaś z natury
Typowe błędy w analizie rynku nieruchomości przy uŝyciu metod statystycznych
Typowe błędy w analizie rynku nieruchomości przy uŝyciu metod statystycznych Sebastian Kokot XXI Krajowa Konferencja Rzeczoznawców Majątkowych, Międzyzdroje 2012 Rzetelnie wykonana analiza rynku nieruchomości
EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny
Załącznik do Uchwały Senatu nr 34/2019 EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW PEDAGOGIKA studia pierwszego stopnia profil praktyczny Umiejscowienie kierunku w obszarze kształcenia: Kierunek studiów pedagogika
Wiesław M. Macek. Teologia nauki. według. księdza Michała Hellera. Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Wiesław M. Macek Teologia nauki według księdza Michała Hellera Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Warszawa 2010 Na początku było Słowo (J 1, 1). Książka ta przedstawia podstawy współczesnej
Napisanej pod kierunkiem naukowym dr hab. Tomasza Siemiątkowskiego, prof. UKSW
Mgr Sebastian Kidyba Streszczenie pracy doktorskiej Zawiązanie spółek osobowych Napisanej pod kierunkiem naukowym dr hab. Tomasza Siemiątkowskiego, prof. UKSW Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
SPIS TREŚCI. majkrzak_doktor_doktorow.indd :27:58
SPIS TREŚCI Przedmowa... 5 Wstęp... 7 1. Okres średniowiecza... 9 2. Średniowieczna nauka... 12 3. Średniowieczne uniwersytety... 14 4. Scholastyka... 15 5. Pisanie dzieł... 18 6. Język scholastyczny...
A Marek Piechowiak FILOZOFIA PRAW CZŁOWIEKA. Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony
A 345459 Marek Piechowiak V FILOZOFIA PRAW CZŁOWIEKA Prawa człowieka w świetle ich międzynarodowej ochrony Lublin 1999 Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego SPIS TREŚCI WSTĘP 1. Wstępna
Zagadnienia historiozoficzne we współczesnej filozofii.
Zagadnienia historiozoficzne we współczesnej filozofii. historiozofia DZIEJÓW FILOZOFIA nauka filozoficzna o ostatecznych czynnikach sprawczych, istocie i sensie ludzkich dziejów jako całości, zw. także
Wydział Prawa i Administracji. Wydział prowadzący kierunek studiów:
E f e k t y k s z t a ł c e n i a d l a k i e r u n k u i i c h r e l a c j e z e f e k t a m i k s z t a ł c e n i a d l a o b s z a r ó w k s z t a ł c e n i a Wydział prowadzący kierunek studiów: Kierunek
Wstęp. Cele kształcenia
Paweł Kołodziński Etyka Wstęp Przedmiot etyka jest nieobowiązkowy. Można go wybrać zarówno zamiast religii, jak i równolegle z religią (patrz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia
Kilka słów o tomizmie konsekwentnym, jego historii i głównych założeniach rozmowa z Panem Profesorem Mieczysławem Gogaczem
Warszawa, 9 stycznia 2005 roku Kilka słów o tomizmie konsekwentnym, jego historii i głównych założeniach rozmowa z Panem Profesorem Mieczysławem Gogaczem - Tematem mojej pracy magisterskiej jest stosunek
Artur Andrzejuk OSOBOWY WYMIAR EDUKACJI
Artur Andrzejuk OSOBOWY WYMIAR EDUKACJI Edukacja Kształcenie Wychowywanie SKUTEK SKUTEK Trafianie na prawdę i dobro Trwanie przy prawdzie i dobru Odnosi się do poznawania Odnosi się do postępowania Osobowy
Badania naukowe. Tomasz Poskrobko. Metodyka badań naukowych
Badania naukowe Tomasz Poskrobko Metodyka badań naukowych Badania naukowe w szerokim ujęciu etapowy proces twórczych czynności, przebiegający od ustalenia i powzięcia decyzji o rozwiązaniu problemu badawczego,
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów)
Karta (sylabus) modułu/przedmiotu Pedagogika... (Nazwa kierunku studiów) studia pierwszego stopnia Rok: I Przedmiot: Retoryka Rhetoric Semestr: II Rodzaje zajęć i liczba godzin: Studia stacjonarne Studia