Postępowanie cywilne

Transkrypt

1 Skrypty Becka Andrzej Zieliński Postępowanie cywilne Kompendium 15. wydanie

2 SKRYPTY BECKA Postępowanie cywilne. Kompendium

3 W sprzedaży: E. Marszałkowska-Krześ (red.) POSTĘPOWANIE CYWILNE Studia Prawnicze K. Flaga-Gieruszyńska POSTĘPOWANIE CYWILNE. PYTANIA EGZAMINACYJNE. TESTY. KAZUSY. TABLICE, wyd. 7 Repetytoria C.H.Beck KC, KPC, KRO, KSCU, wyd. 30 Edycja Sądowa KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO Z WPROWADZENIEM, wyd. 44 Twoje Prawo

4 Postępowanie cywilne Kompendium Andrzej Zieliński profesor Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu 15. wydanie uaktualnione i uzupełnione WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2016

5 Wydawca: Aneta Flisek Wydawnictwo C.H.Beck 2016 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN ISBN

6 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XV Wykaz ważniejszej literatury... XXI Przedmowa... XXVII Przedmowa do wydania piętnastego... XXIX Rozdział I. Zagadnienia ogólne Pojęcie sprawy cywilnej i postępowania cywilnego Rodzaje postępowania cywilnego... 4 I. Proces... 4 II. Postępowanie nieprocesowe... 4 III. Postępowania pozasądowe Stosunek prawa procesowego cywilnego do prawa cywilnego materialnego Źródła prawa procesowego cywilnego... 7 I. Kodeks postępowania cywilnego... 7 II. Inne źródła prawa procesowego cywilnego... 8 III. Judykatura i literatura Stosowanie przepisów prawa procesowego I. Zasięg terytorialny przepisów prawa procesowego II. Stosowanie przepisów prawa procesowego w czasie Rozdział II. Postępowanie cywilne a inne postępowania Dopuszczalność drogi sądowej w sprawach cywilnych. Tryb postępowania Stosunek postępowania cywilnego do postępowania karnego i administracyjnego I. Jurysdykcja cywilna i karna II. Jurysdykcja cywilna i administracyjna Rozdział III. Zasady postępowania cywilnego i jego przesłanki Zasady postępowania cywilnego I. Zasada prawa obywateli do sądu II. Zasada prawdy III. Zasada równości stron IV. Zasada dyspozytywności (rozporządzalności) V. Zasada kontradyktoryjności... 26

7 VI Spis treści VI. Zasada jawności VII. Zasada bezpośredniości VIII. Zasada ustności IX. Zasada koncentracji materiału dowodowego X. Zasada formalizmu procesowego Przesłanki postępowania cywilnego I. Przesłanki bezwzględne Przesłanki bezwzględne pozytywne Przesłanki bezwzględne negatywne II. Przesłanki względne Rozdział IV. Podmioty postępowania cywilnego Sąd I. Jurysdykcja krajowa II. Właściwość sądów w sprawach cywilnych Pojęcie, rodzaje i badania właściwości Właściwość rzeczowa sądu. Wartość przedmiotu sporu Właściwość miejscowa sądu Właściwość funkcjonalna (funkcyjna) Skład sądu Wyłączenie osób wchodzących w skład organów sądowych III. Referendarz sądowy Prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, organizacje pozarządowe, inspektor pracy, powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów I. Prokurator II. Rzecznik Praw Obywatelskich III. Organizacje pozarządowe IV. Inspektor pracy V. Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentów Strony I. Pojęcie strony procesowej. Zdolność sądowa i procesowa Zasada dwustronności Zdolność sądowa Zdolność procesowa Zdolność postulacyjna Legitymacja procesowa II. Współuczestnictwo w sporze Współuczestnictwo materialne Współuczestnictwo formalne Współuczestnictwo konieczne Współuczestnictwo jednolite Współuczestnictwo nienazwane III. Interwencja główna i uboczna. Przypozwanie Interwencja główna Interwencja uboczna... 73

8 Spis treści VII 3. Przypozwanie IV. Reprezentacja stron w procesie Uwagi ogólne Pełnomocnictwo Rozdział V. Koszty procesu Zwrot kosztów procesu I. Koszty sądowe II. Koszty związane z działaniem pełnomocnika III. Koszty związane z działaniem uczestnika IV. Koszty mediacji V. Zasady ponoszenia kosztów Zwolnienie od kosztów sądowych I. Zwolnienie od kosztów z mocy ustawy II. Zwolnienie od kosztów sądowych z mocy orzeczenia sądu III. Cofnięcie zwolnienia IV. Wygaśnięcie zwolnienia V. Zwolnienie od kosztów sądowych a egzekucja Zabezpieczenie kosztów procesu Rozdział VI. Przedmiot procesu cywilnego Powództwa o świadczenie Powództwa o ustalenie prawa lub stosunku prawnego Powództwa o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego Rozdział VII. Czynności procesowe Pojęcie, charakterystyka i rodzaje czynności procesowych I. Czynności procesowe sądu II. Czynności procesowe stron III. Czynności procesowe prokuratora i organizacji pozarządowych, inspektora pracy oraz powiatowego (miejskiego) rzecznika konsumentów Przepisy ogólne o czynnościach procesowych I. Pisma procesowe II. Doręczenia III. Posiedzenie sądowe IV. Terminy V. Uchybienia i przywrócenie terminu Rozdział VIII. Postępowanie przed sądami I instancji Wszczęcie postępowania Postępowanie pojednawcze. Ugoda sądowa I. Postępowanie pojednawcze II. Ugoda sądowa Mediacja

9 VIII Spis treści 24. Pozew I. Definicja II. Kumulacja roszczeń III. Rozdrabnianie roszczeń IV. Przedmiotowa zmiana powództwa V. Zmiany podmiotowe VI. Odrzucenie pozwu VII. Cofnięcie pozwu VIII. Pozew w postępowaniu grupowym Skutki wniesienia i skutki doręczenia pozwu I. Wniesienie pozwu II. Doręczenie pozwu Obrona pozwanego w procesie I. Uwagi ogólne II. Uznanie powództwa III. Zaprzeczenie i inne zarzuty IV. Powództwo wzajemne V. Bierność pozwanego Rozprawa I. Przygotowanie rozprawy II. Przebieg rozprawy III. Zawieszenie postępowania i jego umorzenie Rozdział IX. Dowody Zagadnienia ogólne I. Dowody definicja II. Fakty niewymagające dowodu III. Domniemania IV. Uprawdopodobnienie Postępowanie dowodowe I. Zagadnienia ogólne II. Dokumenty III. Zeznania świadków IV. Opinia biegłych V. Oględziny VI. Przesłuchanie stron VII. Inne środki dowodowe Zabezpieczenie dowodów Rozdział X. Orzeczenia Zagadnienia ogólne I. Uwagi wstępne II. Rodzaje orzeczeń sądowych Podstawowe zasady orzekania I. Przedmiot orzekania

10 Spis treści IX II. Podstawy orzekania III. Czas orzekania Rodzaje wyroków I. Uwagi ogólne II. Wyrok wstępny, częściowy i końcowy III. Wyrok zaoczny Sprostowanie, uzupełnienie i wykładnia wyroków I. Sprostowanie wyroku II. Uzupełnienie wyroku III. Wykładnia wyroku IV. Nakazy zapłaty Postanowienia sądu I. Postanowienia kończące postępowanie w sprawie II. Postanowienia niekończące postępowania w sprawie Prawomocność, wykonalność i skuteczność orzeczeń I. Prawomocność orzeczeń II. Wykonalność i skuteczność orzeczeń Rozdział XI. Środki odwoławcze Uwagi ogólne o środkach odwoławczych Apelacja I. Zagadnienia wstępne II. Postępowanie apelacyjne Zażalenie I. Zażalenie od orzeczeń sądu I instancji II. Zażalenie do innego składu sądu drugiej instancji (zażalenie poziome) III. Zażalenie do Sądu Najwyższego Skarga kasacyjna I. Zagadnienia wstępne II. Postępowanie kasacyjne Skarga na orzeczenie referendarza sądowego Wznowienie postępowania I. Przyczyny nieważności II. Właściwe podstawy restytucyjne III. Termin IV. Tryb postępowania Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Rozdział XII. Postępowania odrębne Postępowanie w sprawach małżeńskich Postępowanie w sprawach ze stosunków między rodzicami a dziećmi Postępowanie w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych Postępowanie w sprawach o naruszenie posiadania Postępowanie w sprawach z zakresu ochrony konkurencji

11 X Spis treści 49. Postępowanie w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji energetyki Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji telekomunikacji i poczty Postępowanie w sprawach z zakresu regulacji transportu kolejowego Postępowanie nakazowe i upominawcze I. Postępowanie nakazowe II. Postępowanie upominawcze Postępowanie uproszczone Rozdział XIIA. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym Rozdział XIII. Europejskie postępowanie w sprawach transgranicznych Europejskie postępowanie nakazowe Europejskie postępowanie w sprawie drobnych roszczeń Rozdział XIV. Elektroniczne postępowanie upominawcze Rozdział XV. Postępowanie nieprocesowe Pojęcie i funkcja postępowania nieprocesowego Stosunek postępowania nieprocesowego do procesu cywilnego Zasady i przesłanki I. Zasady II. Przesłanki Podmioty postępowania nieprocesowego I. Sąd II. Referendarz sądowy III. Uczestnicy postępowania IV. Prokurator i Rzecznik Praw Obywatelskich V. Organizacje pozarządowe i organy administracji państwowej Przedmiot postępowania nieprocesowego I. Uwagi wstępne II. Rodzaje spraw Czynności procesowe I. Rodzaje czynności II. Pisma, doręczenia, posiedzenia sądu i terminy III. Koszty postępowania nieprocesowego Przebieg postępowania przed sądem I instancji I. Wszczęcie postępowania II. Przebieg rozprawy i orzekanie Prawomocność, wykonalność i skuteczność orzeczeń sądowych w postępowaniu nieprocesowym I. Prawomocność II. Wykonalność III. Skuteczność

12 Spis treści XI 65. Zaskarżanie orzeczeń wydawanych w postępowaniu nieprocesowym I. Apelacja II. Zażalenie III. Skarga kasacyjna IV. Skarga o stwierdzenie niezgodności z pawem prawomocnego postanowienia V. Skarga na orzeczenie referendarza sądowego VI. Wznowienie postępowania Postępowanie nieprocesowe w poszczególnych rodzajach spraw I. Sprawy z zakresu prawa osobowego II. Sprawy z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli III. Sprawy z zakresu prawa rzeczowego IV. Postępowanie wieczystoksięgowe V. Sprawy z zakresu prawa spadkowego VI. Sprawy z zakresu przepisów o przedsiębiorstwach państwowych i o samorządzie załogi przedsiębiorstwa państwowego VII. Sprawy depozytowe VIII. Postępowanie rejestrowe Rozdział XVI. Postępowanie w razie zaginięcia lub zniszczenia akt Rozdział XVII. Postępowanie zabezpieczające Rozdział XVIII. Postępowanie egzekucyjne Zagadnienia ogólne Organy egzekucyjne i ich właściwość. Uczestnicy postępowania egzekucyjnego I. Organy egzekucyjne II. Właściwość organów egzekucyjnych III. Uczestnicy postępowania Tytuły egzekucyjne i klauzule wykonalności I. Rodzaje tytułów egzekucyjnych II. Klauzula wykonalności Wszczęcie, prowadzenie, zawieszenie i umorzenie egzekucji I. Wszczęcie egzekucji II. Prowadzenie egzekucji III. Zawieszenie IV. Umorzenie V. Wysłuchanie Ograniczenia egzekucji I. Ograniczenia podmiotowe II. Ograniczenia przedmiotowe Powództwa przeciwegzekucyjne I. Powództwo opozycyjne II. Powództwo ekscydencyjne

13 XII Spis treści III. Przepisy wspólne Środki zaskarżenia Sposoby egzekucji I. Egzekucja z ruchomości II. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę III. Egzekucja z rachunków bankowych IV. Egzekucja z innych wierzytelności V. Egzekucja z innych praw majątkowych VI. Egzekucja z nieruchomości oraz ze statków morskich VII. Egzekucja świadczeń niepieniężnych VIII. Egzekucja z udziałem Skarbu Państwa oraz przedsiębiorców IX. Egzekucja w celu zniesienia współwłasności nieruchomości w drodze sprzedaży publicznej X. Egzekucja świadczeń alimentacyjnych XI. Egzekucja przez zarząd przymusowy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego XII. Egzekucja przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego Wyjawienie majątku Rozdział XIX. Międzynarodowe postępowanie cywilne Zagadnienia ogólne Jurysdykcja krajowa oraz zwolnienia od tej jurysdykcji Uznanie i wykonanie orzeczeń sądów zagranicznych I. Skuteczność II. Wykonanie Rozdział XX. Uznanie i wykonanie niektórych orzeczeń sądów państw członkowskich Unii Europejskiej oraz pochodzących z tych państw ugód i dokumentów urzędowych Rozdział XXI. Sąd polubowny (arbitrażowy) Uwagi wstępne Przepisy ogólne Zapis na sąd polubowny Skład sądu polubownego Właściwość sądu polubownego Postępowanie przed sądem polubownym Wyrok sądu polubownego i zakończenie postępowania Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego Uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej Rozdział XXII. Postępowanie upadłościowe Zagadnienia wstępne Przedmiot postępowania

14 Spis treści XIII 90. Przebieg postępowania upadłościowego I. Uwagi wstępne II. Wszczęcie postępowania III. Rozpoznanie IV. Syndyk V. Organy prowadzące postępowanie VI. Uczestnicy postępowania VII. Orzeczenia i środki zaskarżenia VIII. Środki zaskarżenia IX. Zgłoszenie wierzytelności. Układ Odrębne postępowania upadłościowe Międzynarodowe postępowanie upadłościowe Indeks rzeczowy

15

16 WYKAZ SKRÓTÓW 1. Akty prawne EKPC... Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.) KC... Kodeks cywilny KKW... Kodeks karny wykonawczy KolejU... ustawa z r. o transporcie kolejowym (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz ze zm.) Konstytucja RP... Konstytucja RP z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm. i ze sprost.) KP... Kodeks pracy KPA... Kodeks postępowania administracyjnego KPC... Kodeks postępowania cywilnego KPK... Kodeks postępowania karnego KRO... Kodeks rodzinny i opiekuńczy KSCU... ustawa z r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 623) KSH... Kodeks spółek handlowych OchrKonkU... ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 184 ze zm.) PostGrupU... ustawa z r. o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym (Dz.U. z 2010 r. Nr 7, poz. 44) PrASC... ustawa z r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz ze zm.) PrAtom... ustawa z r. Prawo atomowe (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz ze zm.) PrEnerg... ustawa z r. Prawo energetyczne (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz ze zm.) PrGeol... ustawa z r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 196 ze zm.) ProkU... ustawa z r. Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2016 r. poz. 177)

17 XVI Wykaz skrótów PrSpółdz... ustawa z r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 21) PrTelekom... ustawa z r. Prawo telekomunikacyjne (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz. 243) PrUkł... rozporządzenie Prezydenta RP z r. Prawo o postępowaniu układowem (Dz.U. Nr 93, poz. 836 ze zm.) PrUp... ustawa z r. Prawo upadłościowe (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 233 ze zm.) PrUSP... ustawa z r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 133 ze zm.) PrWłPrzem... ustawa z r. Prawo własności przemysłowej (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz ze zm.) PWKPC... ustawa z r. Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 297 ze zm.) Regulamin... rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 2316) RPOU... ustawa z r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (tekst jedn. Dz.U. z 2014 r. poz ze zm.) SNU... ustawa z r. o Sądzie Najwyższym (tekst jedn. Dz.U. z 2013 r. poz. 499 ze zm.) SwobGospU... ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r. poz. 584 ze zm.) ZNKonkU... ustawa z r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz ze zm.) 2. Organy, organizacje i instytucje RM... Rada Ministrów RP... Rzeczypospolita Polska RPO... Rzecznik Praw Obywatelskich UJ... Uniwersytet Jagielloński UKE... Urząd Komunikacji Elektronicznej URE... Urząd Regulacji Energetyki UTK... Urząd Transportu Kolejowego ZPP... Zrzeszenie Prawników Polskich ZSRR... Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich 3. Czasopisma i publikatory Arch. Med. Sąd.... Archiwum Medycyny Sądowej AUL... Acta Universitatis Lodziensis AUMCS... Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska AUNC... Acta Universitetis Nicolai Copernici AUWr... Acta Universitatis Wratislaviensis BiK... Bank i Kredyt Biul. Arbitrażowy... Biuletyn Arbitrażowy Biul. Bank.... Biuletyn Bankowy

18 Wykaz skrótów XVII Biul. EiOP... Biuletyn Ekspertyzy i Opinie Prawne Biul. MS... Biuletyn Ministerstwa Sprawiedliwości Biul. RPO-Mat.... Biuletyn Rzecznika Praw Obywatelskich Materiały DPP... Demokratyczny Przegląd Prawniczy Dz.U.... Dziennik Ustaw Dz.Urz.... Dziennik Urzędowy EP... Edukacja Prawnicza Europ. Prz. Sąd.... Europejski Przegląd Sądowy FI... Folia Iuridica Fin.... Finanse Fin. Kom.... Finanse Komunalne GB... Gazeta Bankowa Gd. SP... Gdańskie Studia Prawnicze GP... Gazeta Prawna GS... Gazeta Sądowa Jur.... Jurysta Kontr. Państw.... Kontrola Państwowa KPP... Kwartalnik Prawa Prywatnego KSP... Krakowskie Studia Prawnicze MoP... Monitor Prawniczy MoPod... Monitor Podatkowy MoPr... Monitor Prawa Pracy M.P.... Monitor Polski Nauki Humanist.-Społ.. Nauki Humanistyczno-Społeczne Nowe Życie Gosp.... Nowe Życie Gospodarcze NP... Nowe Prawo NPN... Nowy Przegląd Notarialny OMT... Organizacja. Metody. Technika OSA... Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSP... Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA... Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych Pal.... Palestra PES... Problemy Egzekucji Sądowej PiP... Państwo i Prawo PiZS... Praca i Zabezpieczenie Społeczne PiŻ... Prawo i Życie PL... Przegląd Legislacyjny PN... Przegląd Notarialny PNUŚ... Przegląd Naukowy Uniwersytetu Śląskiego Polit. Społ.... Polityka Społeczna POS... Praca i Opieka Społeczna PPE... Przegląd Prawa Egzekucyjnego PPH... Przegląd Prawa Handlowego Prawn. Górn.... Problemy Prawne Górnictwa Prawn. Handl. Zagr.... Problemy Prawne Handlu Zagranicznego Pr. Bank.... Prawo Bankowe Pr. Gosp.... Prawo Gospodarcze

19 XVIII Wykaz skrótów Pr. i Adm.... Prawo i Administracja Prob. WPMEiP... Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego Europejskiego i Porównawczego Pr. Pracy... Prawo Pracy Pr. Prawn.... Prace Prawnicze Pr. Sp.... Prawo Spółek Pr. Spółdz.... Prawo Spółdzielcze Prob. Egz.... Problemy Egzekucji Prob. Praw.... Problemy Prawne Prok. i Pr.... Prokuratura i Prawo Pr. UE... Prawo Unii Europejskiej Pr. Wynal.... Prace Wynalazcze Prz. Bank.... Przegląd Bankowy Prz. Podatk.... Przegląd Podatkowy Prz. Pr. i Adm.... Przegląd Prawa i Administracji Prz. Sejm.... Przegląd Sejmowy PS... Przegląd Sądowy PUG... Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego PPH... Przegląd Prawa Handlowego PWS... Problemy Wymiaru Sprawiedliwości Rej.... Rejent RPEiS... Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny R. Pr.... Radca Prawany Rocz. Nauk. Prawn.... Roczniki Nauk Prawnych Rzeczp.... Rzeczpospolita RzZN... Rzeszowskie Zeszyty Naukowe SC... Studia Cywilistyczne SI... Studia Iuridica SP... Studia Prawnicze SPEUŁ... Studia Prawno-Ekonomiczne Uniwersytetu Łódzkiego SPP... Studia Prawa Prywatnego SPPiPS... Studia Prawa Pracy i Polityki Społecznej ST... Samorząd Terytorialny Stos. Międzyn.... Stosunki Międzynarodowe TPP... Transformacje Prawa Prywatnego Wiad. Ubezp.... Wiadomości Ubezpieczeniowe WPP... Wojskowy Przegląd Prawniczy Zeszyty Historyczno- Polityczne SD... Zeszyty Historyczno-Polityczne Stronnictwa Demokratycznego ZNAE... Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie ZNASW... Zeszyty Naukowe Akademii Spraw Wewnętrznych ZNIBPS... Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego ZNUG... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego ZNUJ... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego ZNUŁ... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego ZNUMCS... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej ZNUMK... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika

20 Wykaz skrótów XIX ZNUSz... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego ZNUŚ... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Śląskiego ZNUW... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Warszawskiego ZNUWr... Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Wrocławskiego ZNWSZiP... Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Prawa im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie ZPAMS... Zeszyty Problemowo-Analityczne Ministerstwa Sprawiedliwości ZPUKSW... Zeszyty Prawnicze Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 4. Inne skróty cyt.... cytowana (-e, ej) godz.... godzina (-y) in.... inny (-a, -e) lit.... litera (-y) nast.... następna (-e) s.... strona (-y) tekst jedn.... tekst jednolity zd.... zdanie (-a) ze sprost.... ze sprostowaniem ze zm.... ze zmianami zł... złoty (-ych) Uwaga: powołane w książce artykuły bez ich bliższego określenia odnoszą się do artykułów Kodeksu postępowania cywilnego.