Światło jako narzędzie albo obiekt pomiarowy

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Światło jako narzędzie albo obiekt pomiarowy"

Transkrypt

1 Światło jako narzędzie albo obiekt pomiarowy Spektroskopowy pomiar czystości monokryształu krzemu oraz interferometryczny pomiar przemieszczenia cewki w prądowej wadze wata jako przykłady wykorzystania światła w dziedzinie masy Rafał L. Ossowski Laboratorium Masy Głównego Urzędu Miar 18 marca 2015

2 Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi Redefinicja jednostki masy czy aby na pewno potrzebna? Do niedawna panny do wzięcia metody wyznaczania stałej Plancka i stałej Avogadry Światło w służbie jej Królewskiej Mości interferometria i spektroskopia dla masy Nieunikniona detronizacja Le Grand K plany do 2018 roku i kilka słów podsumowania Dla głodnych wiedzy bibliografia, publikacje i interesujące adresy www 2/46

3 Fot. BIPM Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 3/46

4 Długość - 1 metr (m) od odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/ s Fot. BIPM Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 4/46

5 Długość - 1 metr (m) c = m s -1 od odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/ s Fot. BIPM Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 5/46

6 Długość - 1 metr (m) c = m s -1 od odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/ s Fot. BIPM Fot. OA Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 6/46

7 Długość - 1 metr (m) c = m s -1 od odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/ s Czas - 1 sekunda (s) od 1967 równa okresom promieniowania odpowiadającego przejściu między dwoma poziomami F = 3 i F = 4 struktury nadsubtelnej stanu podstawowego S 1/2 atomu cezu 133 Cs Fot. OA Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 7/46

8 Długość - 1 metr (m) c = m s -1 od odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/ s Czas - 1 sekunda (s) od 1967 równa okresom promieniowania odpowiadającego przejściu między dwoma poziomami F = 3 i F = 4 struktury nadsubtelnej stanu podstawowego S 1/2 atomu cezu 133 Cs Fot. OA Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi Fot. OA 8/46

9 Długość - 1 metr (m) c = m s -1 od odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/ s Czas - 1 sekunda (s) od 1967 równa okresom promieniowania odpowiadającego przejściu między dwoma poziomami F = 3 i F = 4 struktury nadsubtelnej stanu podstawowego S 1/2 atomu cezu 133 Cs Fot. OA Natężenie prądu elektrycznego - 1 amper (A) 1 amper to niezmieniający się prąd elektryczny, który płynąc w dwóch równoległych, prostoliniowych, nieskończenie długich przewodach o znikomo małym przekroju kołowym, umieszczonych w próżni w odległości 1 m od siebie, spowodowałby wzajemne oddziaływanie przewodów na siebie z siłą równą N na każdy metr długości przewodu Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 9/46

10 Długość - 1 metr (m) c = m s -1 od odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/ s Czas - 1 sekunda (s) od 1967 równa okresom promieniowania odpowiadającego przejściu między dwoma poziomami F = 3 i F = 4 struktury nadsubtelnej stanu podstawowego S 1/2 atomu cezu 133 Cs Fot. OA Natężenie prądu elektrycznego - 1 amper (A) 1 amper to niezmieniający się prąd elektryczny, który płynąc w dwóch równoległych, prostoliniowych, nieskończenie długich przewodach o znikomo małym przekroju kołowym, e = umieszczonych (35) w próżni xw 10 odległości -19 C 1 m od siebie, spowodowałby wzajemne oddziaływanie przewodów na siebie z siłą równą N na każdy metr długości przewodu Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 10/46

11 Długość - 1 metr (m) c = m s -1 od odległość, jaką pokonuje światło w próżni w czasie 1/ s Czas - 1 sekunda (s) od 1967 równa okresom promieniowania odpowiadającego przejściu między dwoma poziomami F = 3 i F = 4 struktury nadsubtelnej stanu podstawowego S 1/2 atomu cezu 133 Cs Fot. OA Natężenie prądu elektrycznego - 1 amper (A) 1 amper to niezmieniający się prąd elektryczny, który płynąc w dwóch równoległych, prostoliniowych, nieskończenie długich przewodach o znikomo małym przekroju kołowym, e = umieszczonych (35) w próżni xw 10 odległości -19 C 1 m od siebie, spowodowałby wzajemne oddziaływanie przewodów na siebie z siłą równą N na każdy metr długości przewodu Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 11/46

12 Fot. OA Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 12/46

13 Temperatura - 1 kelwin (K) od 1967 równy 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody Fot. OA Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 13/46

14 Temperatura - 1 kelwin (K) k = (13) x J K -1 od 1967 równy 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody Fot. OA Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 14/46

15 Temperatura - 1 kelwin (K) k = (13) x J K -1 od 1967 równy 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody Fot. OA Fot. OA Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 15/46

16 Temperatura - 1 kelwin (K) k = (13) x J K -1 od 1967 równy 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody Światłość - 1 kandela (cd) to światłość, z jaką świeci w określonym kierunku źródło emitujące promieniowanie monochromatyczne o częstotliwości 5, Hz i wydajności energetycznej w tym kierunku równej 1/683 W/sr. Fot. OA Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 16/46

17 Temperatura - 1 kelwin (K) k = (13) x J K -1 od 1967 równy 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody Światłość - 1 kandela (cd) to światłość, z jaką świeci w określonym kierunku źródło emitujące promieniowanie monochromatyczne o częstotliwości 5, Hz i wydajności energetycznej w tym kierunku równej 1/683 W/sr. Fot. OA Fot. OA Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 17/46

18 Temperatura - 1 kelwin (K) k = (13) x J K -1 od 1967 równy 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody Światłość - 1 kandela (cd) to światłość, z jaką świeci w określonym kierunku źródło emitujące promieniowanie monochromatyczne o częstotliwości 5, Hz i wydajności energetycznej w tym kierunku równej 1/683 W/sr. Fot. OA Liczebność materii - 1 mol (mol) to liczność materii układu równa liczbie atomów zawartych w dokładnie 0,012 kilograma izotopu węgla 12 C Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 18/46

19 Temperatura - 1 kelwin (K) k = (13) x J K -1 od 1967 równy 1/273,16 temperatury termodynamicznej punktu potrójnego wody Światłość - 1 kandela (cd) to światłość, z jaką świeci w określonym kierunku źródło emitujące promieniowanie monochromatyczne o częstotliwości 5, Hz i wydajności energetycznej w tym kierunku równej 1/683 W/sr. Fot. OA Liczebność materii - 1 mol (mol) to liczność materii układu równa liczbie atomów zawartych w dokładnie 0,012 kilograma izotopu węgla N 12 C A = (27) x mol -1 Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 19/46

20 Fot. BIPM Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 20/46

21 Masa - 1 kilogram (kg) od 1889 równy masie PROTOTYPU - Międzynarodowego Wzorca Kilograma IPK Fot. BIPM Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 21/46

22 Masa - 1 kilogram (kg) od 1889 równy masie PROTOTYPU - Międzynarodowego Wzorca Kilograma IPK h = (29) x J s Fot. BIPM Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 22/46

23 Masa - 1 kilogram (kg) od 1889 równy masie PROTOTYPU - Międzynarodowego Wzorca Kilograma IPK h = (29) x J s N A = (27) x mol -1 Fot. BIPM Małżeństwo z rozsądku czyli podstawowe jednostki układu SI w związku ze stałymi fizycznymi 23/46

24 Niepokojące wnioski z porównań kluczowych (1889, 1946 i 1989) BIPM dryft 50 µg!? Źródło. BIPM Redefinicja jednostki masy czy aby na pewno potrzebna? 24/46

25 Niepokojące wnioski z porównań kluczowych (1889, 1946 i 1989) BIPM dryft 50 µg!? Czy i dlaczego prototyp kilograma chudnie? Źródło. BIPM Redefinicja jednostki masy czy aby na pewno potrzebna? 25/46

26 Niepokojące wnioski z porównań kluczowych (1889, 1946 i 1989) BIPM dryft 50 µg!? Czy i dlaczego prototyp kilograma chudnie? Czy jesteśmy już gotowi do odejścia od materialnego wzorca? Źródło. BIPM Redefinicja jednostki masy czy aby na pewno potrzebna? 26/46

27 Redefinicja jednostki masy czy aby na pewno potrzebna? 27/46

28 Wniosek na 23 Generalnej Konferencji Miar CGPM 2007 (General Conference on Weight and Measures) Redefinicja jednostki masy czy aby na pewno potrzebna? 28/46

29 Wniosek na 23 Generalnej Konferencji Miar CGPM 2007 (General Conference on Weight and Measures) Decyzja - 24 Generalna Konferencja Miar CGPM 2011 Redefinicja jednostki masy czy aby na pewno potrzebna? 29/46

30 Źródło. BIPM Redefinicja jednostki masy czy aby na pewno potrzebna? 30/46

31 Niepewnością względną h nie większą niż Źródło. BIPM Redefinicja jednostki masy czy aby na pewno potrzebna? 31/46

32 Niepewnością względną h nie większą niż Spójność stałej Plancka i stałej Avogadro na poziomie ufności 95 % Źródło. BIPM Redefinicja jednostki masy czy aby na pewno potrzebna? 32/46

33 Niepewnością względną h nie większą niż Spójność stałej Plancka i stałej Avogadro na poziomie ufności 95 % Potwierdzić identyfikowalność prototypów BIPM z IPK Źródło. BIPM Redefinicja jednostki masy czy aby na pewno potrzebna? 33/46

34 Ważenie na wysokim poziomie - waga wata/waga joula m gv = x I s U k m x = h A gv Źródło: NPL Do niedawna panny do wzięcia metody wyznaczania stałej Plancka i stałej Avogadry 34/46

35 porządek chronologiczny Do niedawna panny do wzięcia metody wyznaczania stałej Plancka i stałej Avogadry 35/46

36 Prawdopodobnie najbardziej okrągły przedmiot na świecie kula krzemowa 28 Si m( 28 Si) m s = h N h N = A VSi a 3 ( 28 Si) Fot. PTB N = N A m s M Do niedawna panny do wzięcia metody wyznaczania stałej Plancka i stałej Avogadry 36/46

37 Rok publikacji wyników Do niedawna panny do wzięcia metody wyznaczania stałej Plancka i stałej Avogadry 37/46

38 Interferometryczny pomiar przemieszczenia cewki w wadze joula (NIM) Źródło: Meas. Sci. Technol. 25 (2014) (6pp) Światło w służbie jej Królewskiej Mości interferometria i spektroskopia dla masy 38/46

39 Interferometryczny pomiar przemieszczenia cewki w wadze wata (BIPM) Fot. BIPM Światło w służbie jej Królewskiej Mości interferometria i spektroskopia dla masy 39/46

40 Interferometryczny pomiar objętości kuli krzemowej 28 Si Źródło: URN (Paper): urn:nbn:de:gbv:ilm1-2011iwk-067:0 Światło w służbie jej Królewskiej Mości interferometria i spektroskopia dla masy 40/46

41 Interferometryczny pomiar objętości kuli krzemowej 28 Si Źródło: URN (Paper): urn:nbn:de:gbv:ilm1-2011iwk-067:0 Światło w służbie jej Królewskiej Mości interferometria i spektroskopia dla masy 41/46

42 Interferometryczny pomiar objętości kuli krzemowej 28 Si Źródło: Metrologia (2011), Vol: 48 Światło w służbie jej Królewskiej Mości interferometria i spektroskopia dla masy 42/46

43 Spektroskopowy obraz czystości powierzchni kuli krzemowej 28 Si analiza obecności tlenku krzemu (PTB) 2,0 nm SiO 2 4,5 nm SiO 2 Źródło: URN (Paper): urn:nbn:de:gbv:ilm1-2011iwk-067:0 Światło w służbie jej Królewskiej Mości interferometria i spektroskopia dla masy 43/46

44 Źródło: BIPM Nieunikniona detronizacja Le Grand K plany do 2018 roku i kilka słów podsumowania 44/46

45 * Mills I. M., Mohr P. J., Quinn T. J., Taylor B. N., Williams E. R.: Redefinition of the kilogram: a decision whose time has come. Metrologia 42 (2005) * Davis R.: The SI unit of mass. Metrologia 40 (2003) * Consultative Committee for Mass and Related Quantities (CCM): Report of the 12th meeting (26 March 2010) to the International Committee for Weights and Measures. Bureau International des Poids et Mesures, Sevres. * Resolutions adopted by the General Conference on Weights and Measures (24th meeting), Paris, October 2011 * Stock M.: Watt balance experiments for the determination of the Planck constantand the redefinition of the kilogram. Metrologia 50 (2013) R1-R16. * Mohr P. J., Taylor B. N., Newell D. B.: CODATA Recommended Values of the Fundamental Physical Constants: National Institute of Standards and Technology, Gaithersburg, Maryland , USA. * Davis R.: The role of the international prototype of the kilogram after redefinition of the International System of Units. Phil. Trans. R. Soc. A, 201, , or something similar. * Abbott P. J., Kubarych Z. J.: The New Kilogram Definition and its Implications for High-Precision Mass Tolerance Classes. Journal of Research of the National Institute of Standards and Technology 118 (2013) * Dla głodnych wiedzy bibliografia, publikacje i interesujące adresy www 45/46

46 Dziękuję za uwagę! Fot. PTB

Dr inż. Michał Marzantowicz,Wydział Fizyki P.W. p. 329, Mechatronika.

Dr inż. Michał Marzantowicz,Wydział Fizyki P.W. p. 329, Mechatronika. Sprawy organizacyjne Dr inż. Michał Marzantowicz,Wydział Fizyki P.W. marzan@mech.pw.edu.pl p. 329, Mechatronika http://adam.mech.pw.edu.pl/~marzan/ http://www.if.pw.edu.pl/~wrobel Suma punktów: 38 2 sprawdziany

Bardziej szczegółowo

Redefinicja jednostek układu SI

Redefinicja jednostek układu SI CENTRUM NAUK BIOLOGICZNO-CHEMICZNYCH / WYDZIAŁ CHEMII UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO Redefinicja jednostek układu SI Ewa Bulska MIERZALNE WYZWANIA ŚWIATA MIERZALNE WYZWANIA ŚWIATA MIERZALNE WYZWANIA ŚWIATA

Bardziej szczegółowo

Fizyka i wielkości fizyczne

Fizyka i wielkości fizyczne Fizyka i wielkości fizyczne Fizyka: - Stosuje opis matematyczny zjawisk - Formułuje prawa fizyczne na podstawie doświadczeń - Opiera się na prawach podstawowych (aksjomatach) Wielkością fizyczną jest każda

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku w poprzednim odcinku 1 Nauka - technika 2 Metodologia Problem Hipoteza EKSPERYMENT JAKO NARZĘDZIE WERYFIKACJI 3 Fizyka wielkości fizyczne opisują właściwości obiektów i pozwalają również ilościowo porównać

Bardziej szczegółowo

Układ SI. Nazwa Symbol Uwagi. Odległość jaką pokonujeświatło w próżni w czasie 1/ s

Układ SI. Nazwa Symbol Uwagi. Odległość jaką pokonujeświatło w próżni w czasie 1/ s Układ SI Wielkość Nazwa Symbol Uwagi Długość metr m Masa kilogram kg Czas sekunda s Odległość jaką pokonujeświatło w próżni w czasie 1/299 792 458 s Masa walca wykonanego ze stopu platyny z irydem przechowywanym

Bardziej szczegółowo

dr inż. Marcin Małys / dr inż. Wojciech Wróbel Podstawy fizyki

dr inż. Marcin Małys / dr inż. Wojciech Wróbel Podstawy fizyki dr inż. Marcin Małys / dr inż. Wojciech Wróbel Podstawy fizyki Ramowy program wykładu (1) Wiadomości wstępne; wielkości fizyczne, układ jednostek SI; układ współrzędnych, operacje na wektorach. Rachunek

Bardziej szczegółowo

Fizyka. w. 02. Paweł Misiak. IŚ+IB+IiGW UPWr 2014/2015

Fizyka. w. 02. Paweł Misiak. IŚ+IB+IiGW UPWr 2014/2015 Fizyka w. 02 Paweł Misiak IŚ+IB+IiGW UPWr 2014/2015 Wektory ujęcie analityczne Definicja Wektor = uporządkowana trójka liczb (współrzędnych kartezjańskich) a = a x a y a z długość wektora: a = a 2 x +

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWA TERMINOLOGIA METROLOGICZNA W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ

PODSTAWOWA TERMINOLOGIA METROLOGICZNA W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB PODSTAWOWA TERMINOLOGIA METROLOGICZNA W PRAKTYCE LABORATORYJNEJ Andrzej Hantz Centrum Metrologii im. Zdzisława Rauszera RADWAG Wagi Elektroniczne Metrologia

Bardziej szczegółowo

REDEFINICJA SI W ROLACH GŁÓWNYCH: STAŁE PODSTAWOWE

REDEFINICJA SI W ROLACH GŁÓWNYCH: STAŁE PODSTAWOWE KONFERENCJA POMIARY INNOWACJE AKREDYTACJE RZESZÓW, 1 WRZEŚNIA 2018 BIURO STRATEGII WYDZIAŁ STRATEGII I ROZWOJU dokładnie REDEFINICJA W ROLACH GŁÓWNYCH: STAŁE PODSTAWOWE Aleksandra Gadomska 1919-2019 METROLOGIA

Bardziej szczegółowo

Czym jest Fizyka? Podstawowa nauka przyrodnicza badanie fundamentalnych i uniwersalnych właściwości materii oraz zjawisk w przyrodzie gr. physis - prz

Czym jest Fizyka? Podstawowa nauka przyrodnicza badanie fundamentalnych i uniwersalnych właściwości materii oraz zjawisk w przyrodzie gr. physis - prz FIZYKA 1 Czym jest fizyka jako nauka? Fizyka i technika Wielkości fizyczne skalarne, wektorowe, tensorowe operacje na wektorach Pomiar i jednostki fizyczne Prawa i zasady fizyki Czym jest Fizyka? Podstawowa

Bardziej szczegółowo

Strategia realizacji spójności pomiarów chemicznych w laboratorium analitycznym

Strategia realizacji spójności pomiarów chemicznych w laboratorium analitycznym Slide 1 Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii Centrum Nauk Biologiczno- Chemicznych Strategia realizacji spójności pomiarów chemicznych w laboratorium analitycznym Ewa Bulska ebulska@chem.uw.edu.pl Slide

Bardziej szczegółowo

Przyrządy Pomiarowe ( Miernictwo )

Przyrządy Pomiarowe ( Miernictwo ) Przyrządy Pomiarowe ( Miernictwo ) Materiały dla klasy II-giej Technikum Zaocznego o specjalności elektronika Opracowanie : Ludwik Musiał Literatura : S.Lebson, J.Kaniewski Pomiary elektryczne J.Rydzewski

Bardziej szczegółowo

Redefinicja jednostek układu SI na przykładzie kelwina Część I

Redefinicja jednostek układu SI na przykładzie kelwina Część I Foton 142, Jesień 2018 21 Redefinicja jednostek układu SI na przykładzie kelwina Część I Andrzej Zięba 1 AGH Kraków 1. Wstęp Oparcie definicji jednostek układu SI na ustalonych wartościach stałych fizycznych

Bardziej szczegółowo

ABC TECHNIKI SATELITARNEJ

ABC TECHNIKI SATELITARNEJ MARIAN POKORSKI MULTIMEDIA ACADEMY VADEMECUM TECHNIKI MULTIMEDIALNEJ ABC TECHNIKI SATELITARNEJ ROZDZIAŁ 14 NORMY * TABELE * NOMOGRAMY www.abc-multimedia.eu MULTIMEDIA ACADEMY *** POLSKI WKŁAD W PRZYSZŁOŚĆ

Bardziej szczegółowo

Fizyka dla inżynierów I, II. Semestr zimowy 15 h wykładu Semestr letni - 15 h wykładu + laboratoria

Fizyka dla inżynierów I, II. Semestr zimowy 15 h wykładu Semestr letni - 15 h wykładu + laboratoria Fizyka dla inżynierów I, II Semestr zimowy 15 h wykładu Semestr letni - 15 h wykładu + laboratoria Wymagania wstępne w zakresie przedmiotu: - Ma wiedzę z zakresu fizyki oraz chemii na poziomie programu

Bardziej szczegółowo

Jednostki Ukadu SI. Jednostki uzupełniające używane w układzie SI Kąt płaski radian rad Kąt bryłowy steradian sr

Jednostki Ukadu SI. Jednostki uzupełniające używane w układzie SI Kąt płaski radian rad Kąt bryłowy steradian sr Jednostki Ukadu SI Wielkość Nazwa Symbol Długość metr m Masa kilogram kg Czas sekunda s Natężenie prądu elektrycznego amper A Temperatura termodynamiczna kelwin K Ilość materii mol mol Światłość kandela

Bardziej szczegółowo

Miernictwo elektroniczne

Miernictwo elektroniczne Miernictwo elektroniczne Policz to, co można policzyć, zmierz to co można zmierzyć, a to co jest niemierzalne, uczyń mierzalnym Galileo Galilei Dr inż. Zbigniew Świerczyński p. 112A bud. E-1 Wstęp Pomiar

Bardziej szczegółowo

Zbiór wielkości fizycznych obejmujący wszystkie lub tylko niektóre dziedziny fizyki.

Zbiór wielkości fizycznych obejmujący wszystkie lub tylko niektóre dziedziny fizyki. Opracował: mgr inż. Marcin Wieczorek www.marwie.net.pl 1.. Własność ciała lub cecha zjawiska fizycznego, którą można zmierzyć, np. napięcie elektryczne, siła, masa, czas, długość itp. 2. Układ wielkości.

Bardziej szczegółowo

Wykład 3 Miary i jednostki

Wykład 3 Miary i jednostki Wykład 3 Miary i jednostki Prof. dr hab. Adam Łyszkowicz Katedra Geodezji Szczegółowej UWM w Olsztynie adaml@uwm.edu.pl Heweliusza 12, pokój 04 Od klasycznej definicji metra do systemu SI W 1791 roku Francuskie

Bardziej szczegółowo

I. Przedmiot i metodologia fizyki

I. Przedmiot i metodologia fizyki I. Przedmiot i metodologia fizyki Rodowód fizyki współczesnej Świat zjawisk fizycznych: wielkości fizyczne, rzędy wielkości, uniwersalność praw Oddziaływania fundamentalne i poszukiwanie Teorii Ostatecznej

Bardziej szczegółowo

Fizyka. Wykład 1. Mateusz Suchanek

Fizyka. Wykład 1. Mateusz Suchanek Fizyka Wykład 1 Mateusz Suchanek dr Mateusz Suchanek Al. Mickiewicza 21 pokój 313 m.suchanek@ur.krakow.pl http://matrix.ur.krakow.pl/~msuchanek/ Warunki zaliczenia: Egzamin ustny (materiał z wykładów)

Bardziej szczegółowo

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Wprowadzenie do przedmiotu

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Wprowadzenie do przedmiotu Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Wprowadzenie do przedmiotu Prowadzący: dr inż. Marta Kamińska Kierunek Wyróżniony przez PKA Wykładowcy Kierownik przedmiotu: prof. dr hab. Bogdan Walkowiak

Bardziej szczegółowo

Przydatne informacje. konsultacje: środa 14.00-16.00 czwartek 9.00-10.00 2/35

Przydatne informacje. konsultacje: środa 14.00-16.00 czwartek 9.00-10.00 2/35 1/35 Przydatne informacje dr inż. Adam Idźkowski Politechnika Białostocka, Wydział Elektryczny, Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Metrologii ul. Wiejska 45D, 15-351 Białystok WE-260, WE-208 e-mail:

Bardziej szczegółowo

Własność ciała lub cecha zjawiska fizycznego, którą można zmierzyć, np. napięcie elektryczne, siła, masa, czas, długość itp.

Własność ciała lub cecha zjawiska fizycznego, którą można zmierzyć, np. napięcie elektryczne, siła, masa, czas, długość itp. Opracował: mgr inż. Marcin Wieczorek www.marwie.net.pl 1.. Własność ciała lub cecha zjawiska fizycznego, którą można zmierzyć, np. napięcie elektryczne, siła, masa, czas, długość itp. 2. Układ wielkości.

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do chemii

Wprowadzenie do chemii Wprowadzenie do chemii Seminaria 2014.15 Cel seminariów Wykorzystanie elementów matematyki w chemii i analityce Zapoznanie się z: Podstawowymi definicjami Teorią pomiaru (metrologia) Układami jednostek

Bardziej szczegółowo

Związki między podstawowymi jednostkami miar układu SI a podstawowymi stałymi fizycznymi

Związki między podstawowymi jednostkami miar układu SI a podstawowymi stałymi fizycznymi Jerzy Dudziewicz Jerzy Dudziewicz Podano związki (publikowane w ostatnich latach przez BIPM) między podstawowymi jednostkami miar układu SI a podstawowymi stałymi fizycznymi (wg CODATA, 1998). Zwrócono

Bardziej szczegółowo

Indukcja magnetyczna pola wokół przewodnika z prądem. dr inż. Romuald Kędzierski

Indukcja magnetyczna pola wokół przewodnika z prądem. dr inż. Romuald Kędzierski Indukcja magnetyczna pola wokół przewodnika z prądem dr inż. Romuald Kędzierski Pole magnetyczne wokół pojedynczego przewodnika prostoliniowego Założenia wyjściowe: przez nieskończenie długi prostoliniowy

Bardziej szczegółowo

P. R. Bevington and D. K. Robinson, Data reduction and error analysis for the physical sciences. McGraw-Hill, Inc., 1992. ISBN 0-07- 911243-9.

P. R. Bevington and D. K. Robinson, Data reduction and error analysis for the physical sciences. McGraw-Hill, Inc., 1992. ISBN 0-07- 911243-9. Literatura: P. R. Bevington and D. K. Robinson, Data reduction and error analysis for the physical sciences. McGraw-Hill, Inc., 1992. ISBN 0-07- 911243-9. A. Zięba, 2001, Natura rachunku niepewności a

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 8 Temat: Pomiar i regulacja natężenia prądu stałego jednym i dwoma rezystorem nastawnym Cel ćwiczenia

Ćwiczenie 8 Temat: Pomiar i regulacja natężenia prądu stałego jednym i dwoma rezystorem nastawnym Cel ćwiczenia Ćwiczenie 8 Temat: Pomiar i regulacja natężenia prądu stałego jednym i dwoma rezystorem nastawnym Cel ćwiczenia Właściwy dobór rezystorów nastawnych do regulacji natężenia w obwodach prądu stałego. Zapoznanie

Bardziej szczegółowo

Ku nowej definicji kilograma

Ku nowej definicji kilograma Ku nowej definicji kilograma Janusz Gluza, Agnieszka Grzanka, Agnieszka Pleban Instytut Fizyki, Uniwersytet Śląski, Katowice Towards a redefinition of the kilogram Abstract: Recent attempts at a redefinition

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do chemii. Seminaria

Wprowadzenie do chemii. Seminaria Wprowadzenie do chemii Seminaria 2015.16 Cel seminariów Wykorzystanie elementów matematyki w chemii i analityce Zapoznanie się z: Podstawowymi definicjami Teorią pomiaru (metrologia) Układami jednostek

Bardziej szczegółowo

BADANIE AMPEROMIERZA

BADANIE AMPEROMIERZA BADANIE AMPEROMIERZA 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie metod pomiaru prądu, nabycie umiejętności łączenia prostych obwodów elektrycznych, oraz poznanie warunków i zasad sprawdzania amperomierzy

Bardziej szczegółowo

cz. 2. dr inż. Zbigniew Szklarski

cz. 2. dr inż. Zbigniew Szklarski Wykład 14: Pole magnetyczne cz.. dr inż. Zbigniew zklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.zklarski/ Prąd elektryczny jako źródło pola magnetycznego - doświadczenie Oersteda Kiedy przez

Bardziej szczegółowo

PROJEKT AVOGADRO (IAC) I REDEFINICJA JEDNOSTKI LICZNOŚCI MATERII AVOGADRO PROJECT (IAC) AND REDEFINITION OF THE MOLE. W. T. Chyla

PROJEKT AVOGADRO (IAC) I REDEFINICJA JEDNOSTKI LICZNOŚCI MATERII AVOGADRO PROJECT (IAC) AND REDEFINITION OF THE MOLE. W. T. Chyla 2012, 66, 7-8 PROJEKT AVOGADRO (IAC) I REDEFINICJA JEDNOSTKI LICZNOŚCI MATERII AVOGADRO PROJECT (IAC) AND REDEFINITION OF THE MOLE W. T. Chyla Applied Science Enterprise, P. O. Box 22, 00-975 Warszawa

Bardziej szczegółowo

Wydział Geoinżynierii Nowy Grodzisk, 8 marca 2006 Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej NAZWA PRZEDMIOTU

Wydział Geoinżynierii Nowy Grodzisk, 8 marca 2006 Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej NAZWA PRZEDMIOTU UWAGA: strona tytułowa, musi zwierać podane niżej elementy, układ graficzny dowolny Wydział Geoinżynierii Nowy Grodzisk, 8 marca 2006 Górnictwa i Geologii Politechniki Wrocławskiej NAZWA PRZEDMIOTU Sprawozdanie

Bardziej szczegółowo

Metrologia w laboratorium Podstawowe definicje i czynności metrologiczne. Andrzej Hantz Kierownik Laboratorium Pomiarowego RADWAG Wagi Elektroniczne

Metrologia w laboratorium Podstawowe definicje i czynności metrologiczne. Andrzej Hantz Kierownik Laboratorium Pomiarowego RADWAG Wagi Elektroniczne Metrologia w laboratorium Podstawowe definicje i czynności metrologiczne Andrzej Hantz Kierownik Laboratorium Pomiarowego RADWAG Wagi Elektroniczne Metrologia podział metrologii Metrologia podział metrologii

Bardziej szczegółowo

Krótka informacja o Międzynarodowym Układzie Jednostek Miar, SI

Krótka informacja o Międzynarodowym Układzie Jednostek Miar, SI SI Krótka informacja o Międzynarodowym Układzie Jednostek Miar, SI Metrologia jest nauką o pomiarach i ich zastosowaniach. Metrologia obejmuje wszystkie teoretyczne i praktyczne aspekty pomiarów niezależnie

Bardziej szczegółowo

Pomiary fizyczne. Wykład II. Wstęp do Fizyki I (B+C) Rodzaje pomiarów. Układ jednostek SI Błedy pomiarowe Modele w fizyce

Pomiary fizyczne. Wykład II. Wstęp do Fizyki I (B+C) Rodzaje pomiarów. Układ jednostek SI Błedy pomiarowe Modele w fizyce Pomiary fizyczne Wykład II: Rodzaje pomiarów Wstęp do Fizyki I (B+C) Wykład II Układ jednostek SI Błedy pomiarowe Modele w fizyce Rodzaje pomiarów Zliczanie Przykłady: liczba grzybów w barszczu liczba

Bardziej szczegółowo

Metody szacowania i analizy błędów pomiarowych

Metody szacowania i analizy błędów pomiarowych Metody szacowania i analizy błędów pomiarowych 2009-2012 Paweł Możejko Aparatura Millikana do wyznaczenia ładunku elektronu Politechnika Gdańska, semestr zimowy Wykład: Paweł Możejko 126 E (GG) paw@mif.pg.gda.pl

Bardziej szczegółowo

Seminarium WFiIS Kraków, 9 listopada 2018 Redefinicja kelwina Andrzej Zięba

Seminarium WFiIS Kraków, 9 listopada 2018 Redefinicja kelwina Andrzej Zięba Seminarium WFiIS Kraków, 9 listopada 2018 Redefinicja kelwina Andrzej Zięba Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH Kraków Plan: 1. Motywacja 2. Pomiar temperatury a stała Boltzmanna 3. Termometria

Bardziej szczegółowo

Ocena i wykorzystanie informacji podanych w świadectwach wzorcowania i świadectwach materiałów odniesienia

Ocena i wykorzystanie informacji podanych w świadectwach wzorcowania i świadectwach materiałów odniesienia Ocena i wykorzystanie informacji podanych w świadectwach wzorcowania i świadectwach materiałów odniesienia XIX Sympozjum Klubu POLLAB Kudowa Zdrój 2013 Jolanta Wasilewska, Robert Rzepakowski 1 Zawartość

Bardziej szczegółowo

KONSPEKT LEKCJI FIZYKI DLA KLASY I GIMNAZJUM

KONSPEKT LEKCJI FIZYKI DLA KLASY I GIMNAZJUM Anna Kierzkowska nauczyciel fizyki i chemii w Gimnazjum Nr 2 w Starachowicach KONSPEKT LEKCJI FIZYKI DLA KLASY I GIMNAZJUM Temat lekcji: Pomiary wielkości fizycznych. Międzynarodowy Układ Jednostek Miar

Bardziej szczegółowo

Tadeusz M.Molenda Instytut Fizyki US Metrologia. T.M.Molenda, Metrologia. W1

Tadeusz M.Molenda Instytut Fizyki US Metrologia. T.M.Molenda, Metrologia. W1 Tadeusz M.Molenda Instytut Fizyki US Metrologia Międzynarodowy układ jednostek miar SI Układ SI jest dziesiętnym systemem metrycznym opartym na siedmiu wielkościach podstawowych i ich jednostkach Jednostki

Bardziej szczegółowo

Miernictwo Elektroniczne. Katedra Elektroniki C3 515

Miernictwo Elektroniczne. Katedra Elektroniki C3 515 Miernictwo Elektroniczne dr hab. inż. Łukasz Śliwczyński Katedra Elektroniki sliwczyn@agh.edu.pl C3 515 Charakterystyka przedmiotu wykładowca dr hab. inż. Łukasz Śliwczyński wykład e-mail: sliwczyn@agh.edu.pl

Bardziej szczegółowo

3. Podstawowe wiadomości z fizyki. Dr inż. Janusz Dębiński. Mechanika ogólna. Wykład 3. Podstawowe wiadomości z fizyki. Kalisz

3. Podstawowe wiadomości z fizyki. Dr inż. Janusz Dębiński. Mechanika ogólna. Wykład 3. Podstawowe wiadomości z fizyki. Kalisz Dr inż. Janusz Dębiński Mechanika ogólna Wykład 3 Podstawowe wiadomości z fizyki Kalisz Dr inż. Janusz Dębiński 1 Jednostki i układy jednostek Jednostką miary wielkości fizycznej nazywamy wybraną w sposób

Bardziej szczegółowo

Wydział Fizyki konsultacje: Gmach Mechatroniki, pok. 333; środa 15-16 i po umówieniu mailowym

Wydział Fizyki   konsultacje: Gmach Mechatroniki, pok. 333; środa 15-16 i po umówieniu mailowym Fizyka I Podstawy fizyki dr hab. inż. Wojciech Wróbel Wydział Fizyki e-mail: wrobel.studia@gmail.com konsultacje: Gmach Mechatroniki, pok. 333; środa 15-16 i po umówieniu mailowym http://www.if.pw.edu.pl/~wrobel/simr_2015.html

Bardziej szczegółowo

13/t. 6 PL. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej (80/181/EWG)

13/t. 6 PL. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej (80/181/EWG) 3 31980L0181 L 39/40 DZIENNIK URZĘDOWY WSPÓLNOT EUROPEJSKICH 15.2.1980 DYREKTYWA RADY z dnia 20 grudnia 1979 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do jednostek miar i

Bardziej szczegółowo

Miernictwo Elektroniczne. Katedra Elektroniki C3 515

Miernictwo Elektroniczne. Katedra Elektroniki C3 515 Miernictwo Elektroniczne dr hab. inż. Łukasz Śliwczyński Katedra Elektroniki sliwczyn@agh.edu.pl C3 515 Charakterystyka przedmiotu wykładowca dr hab. inż. Łukasz Śliwczyński e-mail: sliwczyn@agh.edu.pl

Bardziej szczegółowo

CHEMICZNE WZORCE POMIAROWE GŁÓWNEGO URZĘDU MIAR

CHEMICZNE WZORCE POMIAROWE GŁÓWNEGO URZĘDU MIAR PROBLEMS AND PROGRESS IN METROLOGY PPM 18 Conference Digest Joanna DUMAŃSKA, Władysław KOZŁOWSKI Główny Urząd Miar Laboratorium Chemii CEMICZNE WZORCE POMIAROWE GŁÓWNEGO URZĘDU MIAR W artykule opisano

Bardziej szczegółowo

Lekcja 1. Temat: Lekcja organizacyjna. Zapoznanie z programem nauczania i kryteriami oceniania.

Lekcja 1. Temat: Lekcja organizacyjna. Zapoznanie z programem nauczania i kryteriami oceniania. Lekcja 1 Temat: Lekcja organizacyjna. Zapoznanie z programem nauczania i kryteriami oceniania. 1. Program nauczania przedmiotu Podstawy elektrotechniki i elektroniki w klasie I. Działy programowe i zagadnienia

Bardziej szczegółowo

www.if.pw.edu.pl/~antonowi Fizyka. Repetytorium. Wzory i Prawa z Objaśnieniami Kazimierz Sierański, Piotr Sitarek, Krzysztof Jezierski Fizyka. Repetytorium. Zadania z Rozwiązaniami Krzysztof Jezierski,

Bardziej szczegółowo

Przedmiot i metodologia fizyki

Przedmiot i metodologia fizyki Przedmiot i metodologia fizyki Świat zjawisk fizycznych Oddziaływania fundamentalne i cząstki elementarne Wielkości fizyczne Układy jednostek Modele matematyczne w fizyce 10 30 Świat zjawisk fizycznych

Bardziej szczegółowo

Sprawy organizacyjne. Jan Masajada - wykłady z podstaw fizyki

Sprawy organizacyjne. Jan Masajada - wykłady z podstaw fizyki Wykład I Sprawy organizacyjne Prowadzący: dr hab. Jan Masajada, prof. ucz Budynek A1 19 Materiały Materiały do wykładu i ćwiczeń www.if.pwr.wroc.pl/~masajada Materiały rozszerzone http://fizyka45.strona24.pl

Bardziej szczegółowo

Jurand Wojewoda WYKŁAD 2018

Jurand Wojewoda WYKŁAD 2018 SEDYMENTOLOGIA Przedmioty środowiskowe na studiach geologicznych w Polsce Uniwersytet Wrocławski Uniwersytet Warszawski Uniwersytet Jagieloński sedymentologia (w) sedymentologia (c) sedymentologia (ct)

Bardziej szczegółowo

Mol, masa molowa, objętość molowa gazu

Mol, masa molowa, objętość molowa gazu Mol, masa molowa, objętość molowa gazu Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Mol Mol jest miarą liczności materii. 1 mol dowolnych indywiduów

Bardziej szczegółowo

Energetyka w Środowisku Naturalnym

Energetyka w Środowisku Naturalnym Energetyka w Środowisku Naturalnym Energia w Środowisku -technika ograniczenia i koszty Wykład 1-6.X.2015 Zygmunt Szefliński Środowiskowe Laboratorium Ciężkich Jonów szef@fuw.edu.pl http://www.fuw.edu.pl/~szef/

Bardziej szczegółowo

Legalne jednostki miar wykorzystywane w ochronie atmosfery i pokrewnych specjalnościach naukowych

Legalne jednostki miar wykorzystywane w ochronie atmosfery i pokrewnych specjalnościach naukowych Legalne miar wykorzystywane w ochronie atmosfery i pokrewnych specjalnościach naukowych Legalne miar: 1). naleŝące do układu SI : podstawowe, uzupełniające pochodne 2). legalne, ale spoza układu SI Ad.

Bardziej szczegółowo

Analiza wymiarowa i równania różnicowe

Analiza wymiarowa i równania różnicowe Część 1: i równania różnicowe Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Universytet Zielonogórski Wykład 5 Plan Część 1: 1 Część 1: 2 Część 1: Układ SI (Système International d Unités) Siedem jednostek

Bardziej szczegółowo

Wydanie 3 Warszawa, 20.06.2007 r.

Wydanie 3 Warszawa, 20.06.2007 r. . POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI POLITYKA POLSKIEGO CENTRUM AKREDYTACJI DOTYCZĄCA ZAPEWNIENIA SPÓJNOŚCI POMIAROWEJ Wydanie 3 Warszawa, 20.06.2007 r. 1. Wstęp Niniejsza Polityka jest zgodna z dokumentem ILAC-P10:2002

Bardziej szczegółowo

REDEFINICJA KELWINA METODY POMIARU TEMPERATURY TERMODYNAMICZNEJ

REDEFINICJA KELWINA METODY POMIARU TEMPERATURY TERMODYNAMICZNEJ PROBLEMS AND PROGRESS IN METROLOGY PPM 18 Conference Digest Marek KOZICKI Główny Urząd Miar Samodzielne Laboratorium Termometrii REDEFINICJA KELWINA METODY POMIARU TEMPERATURY TERMODYNAMICZNEJ W bieżącym

Bardziej szczegółowo

Kierunki zmian we współczesnej metrologii naukowej

Kierunki zmian we współczesnej metrologii naukowej NAUKA Zezwala się na korzystanie z artykułu na warunkach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Kierunki zmian we współczesnej metrologii naukowej Wojciech T. Chyla RADWAG Wagi Elektroniczne,

Bardziej szczegółowo

Stany skupienia materii

Stany skupienia materii Stany skupienia materii Ciała stałe Ciecze Płyny Gazy Plazma 1 Stany skupienia materii Ciała stałe - ustalony kształt i objętość - uporządkowanie dalekiego zasięgu - oddziaływania harmoniczne Ciecze -

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI

POLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI POLE MAGNETYCZNE W PRÓŻNI Oprócz omówionych już oddziaływań grawitacyjnych (prawo powszechnego ciążenia) i elektrostatycznych (prawo Couloma) dostrzega się inny rodzaj oddziaływań, które nazywa się magnetycznymi.

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw Nr Poz. 954 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 12 maja 2003 r.

Dziennik Ustaw Nr Poz. 954 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 12 maja 2003 r. Dziennik Ustaw Nr 103 6901 Poz. 954 954 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPO ECZNEJ 1) z dnia 12 maja 2003 r. w sprawie legalnych jednostek miar Na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z

Bardziej szczegółowo

Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB. Wzorcowania wewnętrzne wyposażenia pomiarowego w praktyce

Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB. Wzorcowania wewnętrzne wyposażenia pomiarowego w praktyce Klub Polskich Laboratoriów Badawczych POLLAB Wzorcowania wewnętrzne wyposażenia pomiarowego w praktyce Użytkownicy przyrządów pomiarowych w organizacjach zobowiązani są do zachowania spójności pomiarowej.

Bardziej szczegółowo

Schemat układu zasilania diod LED pokazano na Rys.1. Na jednej płytce połączone są różne diody LED, które przełącza się przestawiając zworkę.

Schemat układu zasilania diod LED pokazano na Rys.1. Na jednej płytce połączone są różne diody LED, które przełącza się przestawiając zworkę. Ćwiczenie 3. Parametry spektralne detektorów. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi parametrami detektorów i ich podstawowych parametrów. Poznanie zależności związanych z oddziaływaniem

Bardziej szczegółowo

k e = 2, Nm 2 JEDNOŚĆ TRZECH RODZAJÓW PÓL. STRESZCZENIE.

k e = 2, Nm 2 JEDNOŚĆ TRZECH RODZAJÓW PÓL. STRESZCZENIE. JEDNOŚĆ TRZECH RODZAJÓW PÓL. STRESZCZENIE. Pokazano na czym polega jedność pola elektrycznego, pola magnetycznego i pola grawitacyjnego. Po raz pierwszy w historii fizyki obiektywnie porównano ze sobą

Bardziej szczegółowo

Prawa fizyki wyrażają związki między różnymi wielkościami fizycznymi.

Prawa fizyki wyrażają związki między różnymi wielkościami fizycznymi. Prawa fizyki i wielkości fizyczne Fizyka (z stgr. φύσις physis "natura") nauka o przyrodzie w najszerszym znaczeniu tego słowa. Prawa fizyki wyrażają związki między różnymi wielkościami fizycznymi. Prawa

Bardziej szczegółowo

PROJEKTY STRATEGICZNE SAMODZIELNEGO LABORATORIUM DŁUGOŚCI GŁÓWNEGO URZĘDU MIAR

PROJEKTY STRATEGICZNE SAMODZIELNEGO LABORATORIUM DŁUGOŚCI GŁÓWNEGO URZĘDU MIAR PROBLEMS AND PROGRESS IN METROLOGY PPM 18 Conference Digest Dariusz CZUŁEK Główny Urząd Miar Samodzielne Laboratorium Długości PROJEKTY STRATEGICZNE SAMODZIELNEGO LABORATORIUM DŁUGOŚCI GŁÓWNEGO URZĘDU

Bardziej szczegółowo

Możliwości techniczne wojskowych ośrodków metrologii

Możliwości techniczne wojskowych ośrodków metrologii Możliwości techniczne wojskowych ośrodków metrologii PRZYSPIESZENIE, PRĘDKOŚĆ I ODLEGŁOŚĆ Przyspieszenie drgań - czułość (0,1 1000 mv) mv/g (10 10000) Hz 3,5 % g przyspieszenie ziemskie Prędkość obrotowa

Bardziej szczegółowo

Informacje praktyczne 2015-12-17 15:23:25

Informacje praktyczne 2015-12-17 15:23:25 Informacje praktyczne 2015-12-17 15:23:25 2 Zapraszamy do zapoznania się z informacjami dot. praktyki życia codziennego na Ukrainie. Poniżej przedstawiamy praktyczne aspekty życia na Ukrainie takie jak

Bardziej szczegółowo

WZORCOWANIE MOSTKÓW DO POMIARU BŁĘDÓW PRZEKŁADNIKÓW PRĄDOWYCH I NAPIĘCIOWYCH ZA POMOCĄ SYSTEMU PRÓBKUJĄCEGO

WZORCOWANIE MOSTKÓW DO POMIARU BŁĘDÓW PRZEKŁADNIKÓW PRĄDOWYCH I NAPIĘCIOWYCH ZA POMOCĄ SYSTEMU PRÓBKUJĄCEGO PROBLEMS AD PROGRESS METROLOGY PPM 18 Conference Digest Grzegorz SADKOWSK Główny rząd Miar Samodzielne Laboratorium Elektryczności i Magnetyzmu WZORCOWAE MOSTKÓW DO POMAR BŁĘDÓW PRZEKŁADKÓW PRĄDOWYCH APĘCOWYCH

Bardziej szczegółowo

POWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 14 ZADANIA ZAMKNIĘTE

POWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 14 ZADANIA ZAMKNIĘTE DO ZDOBYCIA PUNKTÓW 50 POWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 14 Jest to powtórka przed etapem rejonowym (głównie elektrostatyka). ZADANIA ZAMKNIĘTE łącznie pkt. zamknięte otwarte SUMA zadanie 1 1 pkt Po włączeniu

Bardziej szczegółowo

Ramka z prądem w jednorodnym polu magnetycznym

Ramka z prądem w jednorodnym polu magnetycznym Ramka z prądem w jednorodnym polu magnetycznym Siła wypadkowa = 0 Wypadkowy moment siły: τ = w F + w ( ) F ( ) = 2 w F w τ = 2wF sinθ = IBl 2 sinθ = θ=90 o IBl 2 θ to kąt między wektorem w i wektorem F

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie. odniesienie do jednostek SI łańcuch porównań musi, gdzie jest to możliwe, kończyć się na wzorcach pierwotnych jednostek układu SI;

Wprowadzenie. odniesienie do jednostek SI łańcuch porównań musi, gdzie jest to możliwe, kończyć się na wzorcach pierwotnych jednostek układu SI; Rola oraz zadania Laboratorium Metrologii Elektrycznej, Elektronicznej i Optoelektronicznej Instytutu Łączności w procesie zapewnienia spójności pomiarowej Anna Warzec Anna Warzec Zaprezentowano podstawowe

Bardziej szczegółowo

Konspekt lekcji z fizyki w klasie I LO

Konspekt lekcji z fizyki w klasie I LO mgr Sylwia Rybarczyk esryba@poczta.onet.pl nauczyciel fizyki i matematyki XLIV LO w Łodzi Konspekt lekcji z fizyki w klasie I LO TEMAT: Zjawisko fizyczne, wielkość fizyczna, jednostki - utrwalenie zdobytych

Bardziej szczegółowo

I. PROMIENIOWANIE CIEPLNE

I. PROMIENIOWANIE CIEPLNE I. PROMIENIOWANIE CIEPLNE - lata '90 XIX wieku WSTĘP Widmo promieniowania elektromagnetycznego zakres "pokrycia" różnymi rodzajami fal elektromagnetycznych promieniowania zawartego w danej wiązce. rys.i.1.

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia Masa atomowa (cząsteczkowa) - to stosunek masy atomu danego pierwiastka chemicznego (cząsteczki związku chemicznego) do masy 1/12

Podstawowe pojęcia Masa atomowa (cząsteczkowa) - to stosunek masy atomu danego pierwiastka chemicznego (cząsteczki związku chemicznego) do masy 1/12 Podstawowe pojęcia Masa atomowa (cząsteczkowa) - to stosunek masy atomu danego pierwiastka chemicznego (cząsteczki związku chemicznego) do masy 1/12 atomu węgla 12 C. Mol - jest taką ilością danej substancji,

Bardziej szczegółowo

Komputerowe systemy pomiarowe. Wielkości mierzalne. Przetworniki i czujniki pomiarowe

Komputerowe systemy pomiarowe. Wielkości mierzalne. Przetworniki i czujniki pomiarowe Komputerowe systemy pomiarowe Dr Zbigniew Kozioł - wykład Mgr Mariusz Woźny laboratorium Wykład II Wielkości mierzalne. Przetworniki i czujniki pomiarowe 1 Wielkości mierzalne. Systemy miar. Przykłady

Bardziej szczegółowo

BADANIE WYMUSZONEJ AKTYWNOŚCI OPTYCZNEJ. Instrukcja wykonawcza

BADANIE WYMUSZONEJ AKTYWNOŚCI OPTYCZNEJ. Instrukcja wykonawcza ĆWICZENIE 89 BADANIE WYMUSZONEJ AKTYWNOŚCI OPTYCZNEJ Instrukcja wykonawcza 1. Wykaz przyrządów Polarymetr Lampa sodowa Solenoid Źródło napięcia stałego o wydajności prądowej min. 5A Amperomierz prądu stałego

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego (Katera)

Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła rewersyjnego (Katera) Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. grupa II Termin: 17 III 2009 Nr. ćwiczenia: 112 Temat ćwiczenia: Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego za pomocą wahadła

Bardziej szczegółowo

KONDENSATOR WZORCOWY 10 nf, Z DIELEKTRYKIEM CERAMICZNYM

KONDENSATOR WZORCOWY 10 nf, Z DIELEKTRYKIEM CERAMICZNYM PROBLEMS AND PROGRESS IN METROLOGY PPM 18 Conference Digest Maciej KOSZARNY, Jolanta JURSZA, Jerzy SZUTKOWSKI, Robert JASIŃSKI Główny Urząd Miar Samodzielne Laboratorium Elektryczności i Magnetyzmu Piotr

Bardziej szczegółowo

Badanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem

Badanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem Ćwiczenie E7 Badanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem E7.1. Cel ćwiczenia Prąd elektryczny płynący przez przewodnik wytwarza wokół niego pole magnetyczne. Ćwiczenie polega na pomiarze

Bardziej szczegółowo

Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z FIZYKI DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2014/2015 ETAP OKRĘGOWY

Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z FIZYKI DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2014/2015 ETAP OKRĘGOWY Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z FIZYKI DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2014/2015 KOD UCZNIA ETAP OKRĘGOWY Instrukcja dla ucznia 1. Arkusz zawiera 6 zadań. 2. Przed rozpoczęciem

Bardziej szczegółowo

IM21 SPEKTROSKOPIA ODBICIOWA ŚWIATŁA BIAŁEGO

IM21 SPEKTROSKOPIA ODBICIOWA ŚWIATŁA BIAŁEGO IM21 SPEKTROSKOPIA ODBICIOWA ŚWIATŁA BIAŁEGO Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z metodą pomiaru grubości cienkich warstw za pomocą interferometrii odbiciowej światła białego, zbadanie zjawiska pęcznienia warstw

Bardziej szczegółowo

Od Harrisona do «Galileo»

Od Harrisona do «Galileo» Od Harrisona do «Galileo» czyli europejski wkład w globalną nawigację ale również możliwości dla Polski Włodzimierz Lewandowski Międzynarodowe Biuro Miar Sèvres Warsztaty Galileo PRS, Warszawa, 20 listopada

Bardziej szczegółowo

W jaki sposób dokonujemy odkryć w fizyce cząstek elementarnych? Maciej Trzebiński

W jaki sposób dokonujemy odkryć w fizyce cząstek elementarnych? Maciej Trzebiński W jaki sposób dokonujemy odkryć w fizyce cząstek elementarnych? Maciej Trzebiński Instytut Fizyki Jądrowej im. Henryka Niewodniczańskiego Polskiej Akademii Nauk Gimli Glider Boeing 767-233 lot: Air Canada

Bardziej szczegółowo

Analiza aktywacyjna składu chemicznego na przykładzie zawartości Mn w stali.

Analiza aktywacyjna składu chemicznego na przykładzie zawartości Mn w stali. Analiza aktywacyjna składu chemicznego na przykładzie zawartości Mn w stali. Projekt ćwiczenia w Laboratorium Fizyki i Techniki Jądrowej na Wydziale Fizyki Politechniki Warszawskiej. dr Julian Srebrny

Bardziej szczegółowo

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego - - zadania z fizyki, wzory fizyczne, fizyka matura

pobrano z serwisu Fizyka Dla Każdego -  - zadania z fizyki, wzory fizyczne, fizyka matura 14. Fizyka jądrowa zadania z arkusza I 14.10 14.1 14.2 14.11 14.3 14.12 14.4 14.5 14.6 14.13 14.7 14.8 14.14 14.9 14. Fizyka jądrowa - 1 - 14.15 14.23 14.16 14.17 14.24 14.18 14.25 14.19 14.26 14.27 14.20

Bardziej szczegółowo

Miernictwo Elektroniczne

Miernictwo Elektroniczne Elektroniki Elektroniki Elektroniki Elektroniki Elektroniki Katedr Miernictwo Elektroniczne Charakterystyka przedmiotu wykładowca dr hab. inż. Łukasz Śliwczyński e-mail: sliwczyn@agh.edu.pl tel. (617)

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM BADAŃ RADIACYJNYCH. Wykaz metod akredytowanych Aktualizacja:

LABORATORIUM BADAŃ RADIACYJNYCH. Wykaz metod akredytowanych Aktualizacja: LABORATORIUM BADAŃ RADIACYJNYCH Wykaz metod akredytowanych Aktualizacja: 2014-02-05 Badane obiekty / Grupa obiektów Wyroby konsumpcyjne - w tym żywność Produkty rolne - w tym pasze dla zwierząt Woda Środowisko

Bardziej szczegółowo

Program wykładu. Program wykładu c.d. Wykład 30 godzinny (2h tygodniowo) Laboratorium 45 godzinne (3h tygodniowo) 5ECTS

Program wykładu. Program wykładu c.d. Wykład 30 godzinny (2h tygodniowo) Laboratorium 45 godzinne (3h tygodniowo) 5ECTS Wykład 30 godzinny (h tygodniowo) Laboratorium 45 godzinne (3h tygodniowo) 5ECTS Zasady zaliczania przedmiotu (w USOSWeb): 1. Laboratorium (poda prowadzący zajęcia);. Wykład: egzamin pisemny (z opcją ustną):

Bardziej szczegółowo

Metrologia wymiarowa dużych odległości oraz dla potrzeb mikro- i nanotechnologii

Metrologia wymiarowa dużych odległości oraz dla potrzeb mikro- i nanotechnologii Metrologia wymiarowa dużych odległości oraz dla potrzeb mikro- i nanotechnologii Grażyna Rudnicka Mariusz Wiśniewski, Dariusz Czułek, Robert Szumski, Piotr Sosinowski Główny Urząd Miar Mapy drogowe EURAMET

Bardziej szczegółowo

Miernictwo przemysłowe

Miernictwo przemysłowe Miernictwo przemysłowe Józef Warechowski Olsztyn, 2014 Charakterystyka pomiarów w produkcji żywności Podstawa formalna do prowadzenia ciągłego nadzoru nad AKP: PN-EN ISO 9001 punkt 7.6 1 1 a) Bezpośrednie,

Bardziej szczegółowo

Kwantowa natura promieniowania

Kwantowa natura promieniowania Kwantowa natura promieniowania Promieniowanie ciała doskonale czarnego Ciało doskonale czarne ciało, które absorbuje całe padające na nie promieniowanie bez względu na częstotliwość. Promieniowanie ciała

Bardziej szczegółowo

Miernictwo Elektroniczne

Miernictwo Elektroniczne Elektroniki Elektroniki Elektroniki Elektroniki Elektroniki Katedr Miernictwo Elektroniczne Charakterystyka przedmiotu wykładowca wykład 15 godzin (3.0 1.04) 5.04 wykład się nie odbędzie laboratorium dr

Bardziej szczegółowo

Konsultacje: Poniedziałek, godz , ul. Sosnkowskiego 31, p.302 Czwartek, godz , ul. Ozimska 75, p.

Konsultacje: Poniedziałek, godz , ul. Sosnkowskiego 31, p.302 Czwartek, godz , ul. Ozimska 75, p. a.zurawska@po.opole.pl Konsultacje: Poniedziałek, godz. 13.45-14.45, ul. Sosnkowskiego 31, p.302 Czwartek, godz. 10.00-11.00, ul. Ozimska 75, p.205 Wymagania wstępne w zakresie przedmiotu: - Ma wiedzę

Bardziej szczegółowo

Przykładowe zadania/problemy egzaminacyjne. Wszystkie bezwymiarowe wartości liczbowe występujące w treści zadań podane są w jednostkach SI.

Przykładowe zadania/problemy egzaminacyjne. Wszystkie bezwymiarowe wartości liczbowe występujące w treści zadań podane są w jednostkach SI. Przykładowe zadania/problemy egzaminacyjne. Wszystkie bezwymiarowe wartości liczbowe występujące w treści zadań podane są w jednostkach SI. 1. Ładunki q 1 =3,2 10 17 i q 2 =1,6 10 18 znajdują się w próżni

Bardziej szczegółowo

Plan Zajęć. Ćwiczenia rachunkowe

Plan Zajęć. Ćwiczenia rachunkowe Plan Zajęć 1. Termodynamika, 2. Grawitacja, Kolokwium I 3. Elektrostatyka + prąd 4. Pole Elektro-Magnetyczne Kolokwium II 5. Zjawiska falowe 6. Fizyka Jądrowa + niepewność pomiaru Kolokwium III Egzamin

Bardziej szczegółowo

O świecy zwanej kandelą

O świecy zwanej kandelą 34 O świecy zwanej kandelą Andrzej Zięba Instytut Fizyki i Informatyki Stosowanej AGH Prawie każdy podręcznik fizyki zawiera informację o układzie jednostek SI, a w nim tabelkę pięciu jednostek podstawowych.

Bardziej szczegółowo