Sprawozdanie ogólne za 2008 r.

Transkrypt

1 Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej Sprawozdanie ogólne za 2008 r. Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej

2 Przedmowa przewodniczącego zarządu agencji Frontex W dniu 26 listopada 2004 r. weszło w Ŝycie rozporządzenie Rady ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej. Następnie powstały struktury Agencji i tym samym w dniu 3 października 2005 r. Frontex mógł w końcu zacząć wykonywać swoje obowiązki. W tym procesie powstawania ośrodka wiedzy specjalistycznej w zakresie zarządzania zewnętrznymi granicami UE państwa członkowskie wystąpiły w roli ojca, a Komisja Europejska w roli połoŝnej. MoŜna by rzec, Ŝe po stworzeniu ram prawnych Unia Europejska ustanowiła narzędzie operacyjne wspierające państwa członkowskie i państwa stowarzyszone w ramach Schengen w ciągłym wdraŝaniu dorobku Schengen. Frontex posiada zarząd, którego zakres uprawnień jasno określa preambuła rozporządzenia: skuteczna kontrola funkcjonowania Agencji. W tym celu główne zadania zarządu obejmują powoływanie dyrektora wykonawczego i doradzanie mu oraz przyjmowanie sprawozdania ogólnego Agencji za poprzedni rok oraz programu pracy i budŝetu Agencji na następny rok. Dnia 25 kwietnia 2008 r. objąłem stanowisko Przewodniczącego zarządu agencji Frontex. Od samego początku postrzegałem to stanowisko jako punkt kontaktowy słuŝący interesom, wnioskom i sugestiom państw członkowskich oraz jako gwaranta ich jak najlepszej realizacji w kontekście UE przez Agencję i razem z nią oprócz zadań zwoływania posiedzeń i przewodniczenia im. Z perspektywy czasu pracę zarządu w 2008 r. moŝna scharakteryzować jako wywaŝone połączenie otwartej wymiany poglądów i podejścia zorientowanego na wyniki, co zaowocowało lepszym przebiegiem procesu decyzyjnego. W tym miejscu chciałbym szczególnie podziękować członkom zarządu za ich aktywny i konstruktywny udział oraz pracownikom Agencji za wspaniałą współpracę i przygotowywanie posiedzeń zarządu. Ponadto zarząd przyczynił się równieŝ do lepszej współpracy w zeszłym roku między agencją Frontex a Radą Unii Europejskiej. Zostało to osiągnięte przede wszystkim dzięki regularnym aktualizacjom dotyczącym działań związanych z Agencją dostarczanym przez członków zarządu reprezentujących państwo członkowskie sprawujące prezydencję Rady na posiedzeniach zarządu. W tym miejscu chciałbym szczególnie podziękować członkom zarządu reprezentującym Słowenię i Francję. Chciałbym takŝe podkreślić wspaniałą pracę doraźnej grupy roboczej zarządu w 2z 41

3 zakresie powrotów i komitetu sterującego przy ocenie wynikającej z art. 33 oraz chciałbym serdecznie podziękować wszystkim zaangaŝowanym za ich udział rok był rokiem, w którym Frontex miał do dyspozycji największy budŝet i najliczniejszy personel od rozpoczęcia działalności. W związku z tym Agencja funkcjonowała sprawniej niŝ kiedykolwiek i lepiej wykonywała zadanie zapewniania państwom członkowskim wsparcia i usług operacyjnych. Przy tej okazji powinienem wspomnieć o znacznym postępie, jaki poczyniono w dziedzinie wspólnych lotów powrotnych. W zakresie polityki 2008 rok oznacza rok, w którym przeprowadzono dwie oceny Agencji. W lutym Komisja wydała swoją ocenę w formie komunikatu w sprawie przyszłego rozwoju agencji Frontex. Zalecenia wynikające z przedmiotowego komunikatu uwzględniono zarówno w powstałych w trakcie prezydencji słoweńskiej konkluzjach Rady w sprawie zarządzania granicami zewnętrznymi państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i w europejskim pakcie o imigracji i azylu, który powstał w trakcie prezydencji francuskiej. Wreszcie niezaleŝna zewnętrzna ocena wynikająca z art. 33 rozporządzenia ustanawiającego Frontex została przeprowadzona przez duńskie przedsiębiorstwo w drugiej połowie 2008 r. Działania następcze podjęte na podstawie wyników obu ocen będą tworzyć program działań zarządu. W zakresie planów na 2009 r. zarząd stworzy projekt zaleceń dla Komisji Europejskiej obejmujących zmiany w rozporządzeniu ustanawiającym Frontex, w Agencji i jej metodach pracy oraz przyjmie i wyda te zalecenia. Ponadto zarząd po raz pierwszy przyjmie wieloletni plan, który będzie słuŝył jako wytyczna dla działań Agencji w latach Sprawozdanie ogólne agencji Frontex za 2008 r. nieco zmieniło swoją strukturę w porównaniu z zeszłym rokiem. Jest przeznaczone dla opinii publicznej, daje zatem czytelnikowi jasny obraz działań Agencji zawierający niektóre najwaŝniejsze punkty oraz projekty zakończone sukcesem. Cel ten został osiągnięty z powodzeniem. Ponadto powinienem jednak podkreślić, Ŝe sprawozdanie ogólne za 2008 r. równieŝ z powodzeniem ilustruje wartość dodaną i niezbywalność agencji Frontex w zintegrowanym zarządzaniu granicami w interesie obywateli europejskich. Robert Strondl przewodniczący (od dnia 25 kwietnia 2008 r.) 3z 41

4 Oświadczenie wstępne dyrektora wykonawczego agencji Frontex Rok 2008 był kolejnym rokiem powaŝnego rozwoju dla agencji Frontex. MoŜna teraz powiedzieć, Ŝe Agencja weszła na ścieŝkę skonsolidowanego wzrostu po dwóch pierwszych latach znacznego zwiększenia budŝetu i liczby pracowników. W tym roku poczyniliśmy wysiłek w celu ustabilizowania wzrostu Agencji i zaspokojenia wszystkich potrzeb na poziomie działań operacyjnych, organizacji i polityki. Na poziomie działań operacyjnych liczba wspólnych działań operacyjnych zmniejszyła się, ale czas ich trwania znacznie się wydłuŝył w celu zwiększenia ich efektywności. Między 2007 a 2008 r. liczba wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy na granicach zewnętrznych UE znacznie wzrosła, nawet o 24% na podstawie sprawozdań państw członkowskich UE. Ta ogólna tendencja wynika z większej liczby wykrytych przypadków na włoskiej wyspie Lampedusa i na granicy Grecji z Turcją, gdzie liczba wykrytych przypadków podwoiła się, przede wszystkim w wyniku zwiększenia nadzoru. Natomiast nielegalna migracja na Wyspy Kanaryjskie, stanowiące główny punkt wejścia szlaku zachodnioafrykańskiego do UE, zmniejszyła się w wyniku skutecznego wdraŝania środków, od wzmocnionej kontroli do umów o współpracy zawartych z krajami wyjścia. Frontex był w stanie osiągnąć więcej w 2008 r., poniewaŝ państwa członkowskie wykazały się większym zaangaŝowaniem, wysyłając specjalistów i środki do krajów walczących ze znacznym napływem migrantów. Na poziomie organizacji struktura Agencji została podzielona na trzy wydziały: Wydział Działań Operacyjnych, Wydział Rozwoju Potencjału i Wydział Administracji. Ta zmiana wyniknęła z potrzeby stworzenia ustrukturyzowanego i całościowego podejścia do monitorowania sytuacji związanych z bezpieczeństwem granic. Nowa wydziałowa struktura ma skutecznie odnosić się do prawdopodobnych sytuacji i ułatwić właściwe zarządzanie podstawowymi działaniami agencji Frontex, poprzez umoŝliwienie lepszej współpracy między jednostkami. Takie posunięcie ułatwia równieŝ wprowadzenie wieloletniego myślenia strategicznego do naszego procesu planowania. Pierwsze pozytywne wyniki moŝna było zaobserwować juŝ w grudniu, jedyne trzy miesiące po wprowadzeniu nowej struktury. Wreszcie rok 2008 był rokiem rozwaŝań dotyczących przyszłości agencji Frontex. Zalecenia przygotowane przez Komisję Europejską dotyczące przyszłości agencji Frontex oraz całego zintegrowanego zarządzania granicami poprzedziły konkluzje Rady i podpisanie europejskiego paktu o imigracji i azylu. Środowisko prawne i polityczne, w którym Frontex wykonuje swoje obowiązki zmienia się zatem dynamicznie i jestem dumny z tego, jak Agencja odpowiedziała na liczne nowe wyzwania, którym musiała stawić czoła. 4z 41

5 Podsumowując, mogę stwierdzić, Ŝe zeszły rok był przełomowy dla agencji Frontex. Agencja, Ŝe się tak wyraŝę, przeszła z wieku dziecięcego w wiek dojrzewania, co zawsze jest ryzykownym przedsięwzięciem. Pozytywne wyniki, które Frontex osiągnął w zeszłym roku nie byłyby moŝliwe bez silnego zaangaŝowania ze strony pracowników Agencji, którzy po raz kolejny udowodnili, Ŝe sukces moŝna osiągnąć jedynie wspólnym wysiłkiem. Mam przywilej kierować takim właśnie zespołem zaangaŝowanych profesjonalistów i oczekuję, Ŝe stawimy razem czoła wyzwaniom, jakie przyniesie nam przyszły rok. Ilkka Laitinen Dyrektor wykonawczy 5z 41

6 Spis treści 1. Wstęp Ogólne informacje o agencji Frontex Cel sprawozdania Sytuacje Sytuacja na granicach zewnętrznych UE Sytuacja na płaszczyźnie politycznej Sytuacja na poziomie agencji Streszczenie dotyczące kwestii budŝetowych finanse i zasoby ludzkie Zmiany budŝetu Środki przeniesione na 2008 r. (Tabela: zob. załącznik IV) Środki na rok 2008 (Tabela: zob. załącznik IV) Inne aspekty zarządzania finansami Zasoby ludzkie (pełna tabela: zob. załącznik V) Projekty zakończone sukcesem Wspólne działania Ramy wspólnego działania HAMMER Analiza ryzyka Projekt pilotaŝowy FISO rozwijanie zdolności analitycznych Projekt FronBAC rozwój umiejętności analitycznych w agencji Frontex i w państwach członkowskich Szkolenia Wspólny podstawowy program szkoleń i inne szkolenia ogólne Szkolenia załóg lotniczych poprawa bezpieczeństwa lotniczego i podnoszenie poziomu kompetencji Szkolenie na temat sfałszowanych dokumentów aktualizacja treści Połączone zasoby Dacia wzrost Badania i rozwój Stworzenie VIS Załącznik I Wykaz członków zarządu Załącznik II Wykaz działań operacyjnych na 2008 r Załącznik III Wykaz szkoleń przeprowadzonych w 2008 r Załącznik IV Środki na rok 2008 (w tym dochody przeznaczone na określony cel) Załącznik V Liczba pracowników z 41

7 1. Wstęp 1.1. Ogólne informacje o agencji Frontex Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Granicach Zewnętrznych Państw Członkowskich Unii Europejskiej została ustanowiona na mocy rozporządzenia Rady (WE) nr 2007/2004 ( , Dz.U. L 349 z ). Frontex koordynuje współpracę operacyjną między państwami członkowskimi w dziedzinie zarządzania granicami zewnętrznymi; wspomaga państwa członkowskie w szkoleniu funkcjonariuszy krajowej straŝy granicznej, w tym ustanawia wspólne normy szkoleniowe; przeprowadza analizy ryzyka; śledzi rozwój badań mających znaczenie dla kontroli i ochrony granic zewnętrznych; wspomaga państwa członkowskie w sytuacjach wymagających zwiększonej pomocy technicznej i operacyjnej na granicach zewnętrznych; udziela państwom członkowskim niezbędnego wsparcia w organizowaniu wspólnych działań dotyczących powrotów. Frontex ściśle współpracuje z innymi partnerami wspólnotowymi i unijnymi odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo granic zewnętrznych, takimi jak Europol, CEPOL, OLAF, oraz za współpracę celną i współpracę w zakresie kontroli fitosanitarnych i weterynaryjnych w celu zwiększania ogólnej spójności. Frontex zwiększa bezpieczeństwo granic poprzez zapewnienie koordynacji działań państw członkowskich w ramach wdraŝania środków wspólnotowych odnoszących się do zarządzania granicami zewnętrznymi państw członkowskich Unii Europejskiej. Rozporządzenie ustanawiające Frontex 1 stanowi, Ŝe celem Agencji jest ułatwiać stosowanie istniejących i przyszłych środków dotyczących zarządzania granicami zewnętrznymi i czynić je bardziej skutecznym poprzez zapewnienie koordynacji działań państw członkowskich we wdraŝaniu tych środków, przyczyniając się tym samym do zapewnienia skuteczności oraz wysokiego i jednolitego poziomu kontroli osób oraz ochrony granic zewnętrznych państw członkowskich Unii Europejskiej. 2 Frontex definiuje swoją wizję następująco Frontex jest ostoją europejskiej koncepcji zintegrowanego zarządzania granicami, promującym najwyŝszy poziom profesjonalizmu, interoperacyjności, integralności i 1 Rozporządzenie Rady (WE) nr 2007/2004 z dnia 26 października 2004 r. ustanawiające Europejską Agencję Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej, L 349/1 (rozporządzenie ustanawiające Frontex) 7z 41

8 wzajemnego szacunku zainteresowanych stron. W celu zrealizowania tej wizji Frontex stara się osiągnąć cztery cele zgodne ze swoją misją: WIEDZA Celem agencji Frontex jest gromadzenie obrazów sytuacji w oparciu o wywiad i poprzez analizę sytuacji w celu oceny zmian, ryzyka i zagroŝeń, które mogłyby mieć wpływ na bezpieczeństwo granic zewnętrznych UE; ponadto Agencja śledzi rozwój technologii i rozwiązań w celu zwiększenia bezpieczeństwa granic; ma to na celu tworzenie inicjatyw i wdraŝanie działań operacyjnych oraz wsparcia technicznego na poziomie europejskim w celu zwiększenia zgodnego z prawem ruchu transgranicznego. REAGOWANIE Celem agencji Frontex jest odegranie kluczowej roli we wdraŝaniu europejskiej koncepcji zintegrowanego zarządzania granicami (IBM), szczególnie w dziedzinie środków kontroli granicznej, inicjowanie wspólnych działań i koordynowanie zwykłych operacyjnych środków bezpieczeństwa granic na poziomie UE z najwyŝszą efektywnością, poza byciem (dodatkowo) przygotowanym do skutecznego wspierania państw członkowskich w zarządzaniu sytuacjami zagroŝenia i w zapewnianiu bezpieczeństwa na granicach zewnętrznych UE równieŝ w wyjątkowych przypadkach. INTEROPERACYJNOŚĆ Skuteczne zarządzanie granicami zewnętrznymi wymaga interoperacyjności na poziomie krajowym, europejskim i międzynarodowym. Celem agencji Frontex jest zostanie centralnym podmiotem w zwiększaniu harmonizacji zasad, potrzeb, procedur operacyjnych i administracyjnych oraz rozwiązań technicznych wspierających skuteczne zarządzanie granicami zewnętrznymi UE. OSIĄGNIĘCIA Frontex dołoŝy wszelkich starań, aby osiągnąć wyniki wymierne do oczekiwań zawartych w programach prac poprzez zwiększoną efektywność stosowania zasobów, poprawę pracy i osiągnięcie zdefiniowanych celów. Frontex uznaje HUMANITARYZM, OTWARTĄ KOMUNIKACJĘ, PROFESJONALIZM, PRACĘ ZESPOŁOWĄ i WIARYGODNOŚĆ za wartości, które kaŝdy pracownik przyjmuje, podziela i zgodnie z którymi Ŝyje i działa oraz które są szanowane przez partnerów agencji 2 Artykuł 1 rozporządzenia ustanawiającego Frontex 8z 41

9 Frontex. Tych pięć wartości będzie stanowić podstawy działania agencji Frontex na wszystkich poziomach. Pełne poszanowanie i promowanie praw podstawowych zawiera się w wartości humanitaryzm. Jest to najistotniejsza podstawa współczesnego zarządzania granicami europejskimi Cel sprawozdania Sprawozdanie ogólne agencji Frontex jest przede wszystkim skierowane do opinii publicznej. W związku z tym sprawozdanie ogólne agencji Frontex za 2008 r. nieco zmieniło swoją strukturę i zawiera mniej informacji szczegółowych a więcej ogólnych w porównaniu ze sprawozdaniem ogólnym agencji Frontex za 2007 r. Sprawozdanie ogólne agencji Frontex za 2008 r. potraktuje program prac na 2008 r. jako punkt odniesienia, ale nie ma na celu odniesienia się do kaŝdego kolejnego zawartego w nim celu. Sprawozdanie da czytelnikowi szeroki obraz działań przeprowadzonych w 2008 r. i dodatkowo wyszczególni działania operacyjne oraz projekty zakończone sukcesem. Te informacje są następnie uzupełnione ogólnymi i łatwo zrozumiałymi informacjami finansowymi. Mimo Ŝe rozporządzenie ustanawiające Frontex przewiduje włączenie do sprawozdania ogólnego szczegółowej analizy porównawczej działań operacyjnych przeprowadzonych w ciągu roku, naleŝy zauwaŝyć, Ŝe obecny system oceny nie umoŝliwia porównania wszystkich zebranych informacji i ich analizy. Działania operacyjne agencji Frontex są zbyt róŝnorodne ze względu na swój zakres, nakłady, wyniki i wpływ, nawet jeŝeli przyjrzeć się jednej dziedzinie działań, takiej jak wspólne działania. Sprawia to, Ŝe obecnie niemoŝliwe jest porównanie informacji zebranych w czasie kaŝdego działania operacyjnego. Głównym wyzwaniem nie jest ocena pojedynczych działań prowadzona regularnie i obowiązkowo, ale porównanie ich i postawienie hipotez w oparciu o te informacje. Taki był równieŝ wniosek oceny wynikającej z art przeprowadzonej przez COWI w 2008 r. W rezultacie ustanowienie standardowego systemu oceny działań operacyjnych uznano za priorytet na 2009 r. W czasie tworzenia tego systemu pod uwagę zostanie wzięte równieŝ proponowane przejście od pomiaru zorientowanego na nakłady wyniki do oceny i analizy 3 Artykuł 33 rozporządzenia ustanawiającego Frontex ma następujące brzmienie: W okresie trzech lat od daty podjęcia przez Agencję jej obowiązków, i co pięć kolejnych lat, zarząd zleca dokonanie niezaleŝnej zewnętrznej oceny dotyczącej wdraŝania niniejszego rozporządzenia. 9z 41

10 zorientowanych na nakłady wpływ (wynik). Ponadto informacje zebrane w 2009 r. posłuŝą jako podstawa i punkt odniesienia dla działań operacyjnych, które moŝna będzie ocenić w następnych latach. 2. Sytuacje 2.1. Sytuacja na granicach zewnętrznych UE W 2008 r. Frontex porównał i zanalizował między innymi informacje dotyczące w sumie wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy na zewnętrznych granicach morskich i lądowych UE zgłoszonych przez państwa członkowskie. Stanowi to wzrost o 20% w porównaniu z 2007 r. Wzrost ten w większości wynika z większej liczby wykrytych przypadków we Włoszech i w Grecji. Mimo Ŝe liczba wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy jest nieco wyŝsza na granicach morskich, wykryte przypadki dzielą się prawie równo na odnotowane na granicach morskich i na granicach lądowych. Podczas gdy liczba wykrytych przypadków na granicach morskich gwałtownie wzrosła (o ok. 69%), liczba wykrytych przypadków na granicy lądowej nieco się jednak zmniejszyła. Podobnie jak w 2007 r. wykryte przypadki na granicach morskich i lądowych Grecji z Turcją oraz na granicach lądowych Grecji z Albanią stanowią prawie 50% wszystkich odnotowanych przypadków w UE. Na tym obszarze przeprowadzono skoordynowane wspólne działanie agencji Frontex o nazwie Poseidon. Większość wykrytych przypadków na granicach morskich była zgłoszona do dalszej oceny i analizy przez Włochy (37 000, czyli 41% wszystkich przypadków na granicach morskich), głównie z okolic wyspy Lampedusa (31 300), ale równieŝ z Sycylii (3 300), Sardynii (1 600) i z Włoch kontynentalnych (800). Na wyspie Lampedusa liczba przybyłych nielegalnych migrantów wzrosła ponad dwa razy między 2007 a 2008 r. W ślad za wzrostem na Lampedusie liczba przybyłych nielegalnych migrantów na sąsiednią Maltę równieŝ wzrosła z w 2007 r. do wykrytych przypadków w 2008 r. (wzrost o 55%). Na obszarze środkowej części Morza Śródziemnego przeprowadzono skoordynowane wspólne działania agencji Frontex o nazwie Nautilus i EPN-Hermes. W Grecji liczba wykrytych przypadków na granicach morskich wzdłuŝ tureckiego wybrzeŝa równieŝ wzrosła dwukrotnie między 2007 a 2008 r. do przypadków nielegalnego przekroczenia granicy. Wykryte przypadki były przede wszystkim zgłaszane na sześciu wyspach niedaleko tureckiego wybrzeŝa: Lesbos, Chios, Samos, Patmos, Leros, i Kos. Hiszpania zgłosiła wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy na 4 W trakcie tworzenia tego zestawienia weryfikacja danych dostarczonych przez państwa członkowskie 10z 41

11 swoich granicach morskich. W porównaniu z 2007 r. liczba przybyłych migrantów na Wyspy Kanaryjskie zmniejszyła się do (mniej o 26%), liczba wykrytych przypadków wzdłuŝ Półwyspu Iberyjskiego i Balearów równieŝ się zmniejszyła (mniej o 23%). Frontex przeprowadził wspólne działanie Hera 2008 na Oceanie Atlantyckim niedaleko wybrzeŝa zachodniej Afryki. Wspólne działania Minerva 2008 i EPN-Indalo 2008 objęły zachodnią część Morza Śródziemnego. Na odcinku granicy lądowej między Grecją i Albanią odnotowano najwięcej przypadków nielegalnego przekroczenia granicy z wykrytymi przypadkami, ale w porównaniu z 2007 r. liczba wykrytych przypadków spadła o 10%. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe większość nielegalnych migrantów wykrytych na tym odcinku granicznym, głównie obywateli Albanii, szybko wraca do Albanii w ramach długoterminowej i skutecznej umowy o readmisji. Pomimo tej dobrej współpracy ludzie odesłani z powrotem szybko próbują jednak ponownie nielegalnie przekroczyć granicę. W sumie wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy zostało zgłoszonych na grecko-tureckiej granicy lądowej. W przeciwieństwie do grecko-albańskiej granicy lądowej nielegalnych migrantów nie odsyła się ani szybko ani nie odsyła się ich wielu. W porównaniu z 2007 r. liczba wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy zmniejszyła się o 14% na tym odcinku granicznym. Połączone (na granicach morskich i lądowych) wspólne działanie Poseidon 2008 skoncentrowało się na tym obszarze. Liczba wykrytych przypadków nielegalnego przekroczenia granicy na granicy zewnętrznej UE z Marokiem w miastach Ceuta i Melilla plasuje się na trzecim miejscu wśród odcinków granic lądowych UE z przypadkami nielegalnego przekroczenia granicy. Liczba przypadków wykrytych na wschodnich granicach lądowych (Finlandia, Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Słowacja, Węgry i Rumunia) wyniosła w sumie przypadków nielegalnego przekroczenia granicy przypadków zostało zgłoszonych tylko w Polsce, co razem z przypadkami zgłoszonymi przez Słowację (978), Węgry (877) i Rumunię (756) stanowi 95% przypadków nielegalnego przekroczenia granicy na wschodnich granicach lądowych. Wspólne działania Ariadne, Five Borders, Gordius i Lynx 2008 skoncentrowały się na wschodnich granicach lądowych. W 2008 r. państwa członkowskie wydały w sumie odmów wjazdu na granicach zewnętrznych UE. Stanowi to spadek o 11% w porównaniu z 2007 r. Analiza pokazuje, Ŝe spadek ten wynika z mniejszej liczby odmów wjazdu na polsko-ukraińskich i polsko-białoruskich granicach lądowych, wynikającej ze spadku zwykłego ruchu w związku z dotyczących przypadków nielegalnego przekroczenia granicy nie była całkowicie zakończona. 11z 41

12 wprowadzeniem bardziej rygorystycznych wymagań w zakresie wiz wraz z wejściem Polski do strefy Schengen w grudniu 2007 r. W sumie liczba odmów na wschodnich granicach lądowych UE wyniosła Odmowy wjazdu podzieliły się mniej więcej równo między granice lądowe (ok ) i powietrzne (65 000), podczas gdy na granicach morskich było ich znacznie mniej (6 700). Ponadto Hiszpania zgłosiła odmów wjazdu na granicy lądowej z Marokiem w miastach Ceuta i Melilla. Odmowy w miastach Ceuta i Melilla odzwierciedlają wyjątkową sytuację na tej granicy zewnętrznej UE. Odcinkiem granicznym, na którym odnotowano najwięcej odmów wjazdu była granica powietrzna Zjednoczonego Królestwa z odmowami, czyli 13% wszystkich odmów. Dane ze Zjednoczonego Królestwa zawierają jednak odmowy wjazdu dotyczące zarówno lotów spoza UE jak i z wewnątrz UE. Na granicy powietrznej Hiszpanii odnotowano drugą pod względem wielkości liczbę odmów na granicy powietrznej z odmowami. Wykryte przypadki nielegalnego pobytu są wskazówką dotyczącą miejsc przeznaczenia i wtórnego przepływu nielegalnych migrantów w UE. W porównaniu z 2007 r. dane dotyczące państw członkowskich sugerują, Ŝe liczba wykrytych osób przebywających nielegalnie w UE wzrosła o ok. 15%. Dziewięćdziesiąt procent wykrytych przypadków nielegalnego pobytu odnotowano tylko w ośmiu państwach członkowskich. Znajdujące się na szczycie tej grupy Francja (81 200) i Hiszpania (77 000) reprezentują 40% wszystkich wykrytych przypadków i odnotowały największy wzrost między 2007 a 2008 r. W drugiej grupie państw członkowskich obejmującej Włochy i Grecję kaŝde z tych państw zgłosiło nieco poniŝej wykrytych przypadków. Trzecia grupa: Portugalia, Zjednoczone Królestwo, Belgia i Szwecja, zgłosiły liczby przypadków nielegalnego pobytu wahające się od do Inne państwa członkowskie zgłosiły mniej niŝ wykrytych przypadków kaŝde. Przy zbieraniu informacji wzięto pod uwagę ryzyko wystąpienia nieoficjalnych lub niesprawdzonych danych, które mają wpływ na wiarygodność otrzymanych informacji oraz następnie na ich analizę i podjęto kroki w celu ograniczenia tego wpływu do dopuszczalnego poziomu. W 2008 r. Frontex po raz pierwszy zebrał i zanalizował informacje dotyczące handlu ludźmi. W ciągu 2007 r. 22 państwa członkowskie zgłosiły ponad ofiar handlu ludźmi. Niemcy (3 345) i Rumunia (2 492) zgłosiły największą liczbę ofiar handlu ludźmi, wyprzedzając Hiszpanię (1 490) i Francję (1 002). W sumie zidentyfikowanych osób zaangaŝowanych w handel ludźmi zgłoszono w 17 państwach członkowskich w 2007 r. 12z 41

13 Rumunia (1 509) i Niemcy (1 282) zgłosiły największą liczbę tych osób, wyprzedzając Włochy (863) i Hiszpanię (691) Sytuacja na płaszczyźnie politycznej W 2008 r. w zakresie zarządzania granicami nastąpił rozwój na płaszczyźnie politycznej, który juŝ wywiera lub będzie wywierał wpływ na Frontex. Konkluzje Rady w sprawie zarządzania zewnętrznymi granicami państw członkowskich Unii Europejskiej 5 wydane podczas prezydencji słoweńskiej, europejski pakt o imigracji i azylu 6 wydany podczas prezydencji francuskiej oraz sprawozdanie Parlamentu Europejskiego dotyczące oceny i przyszłego rozwoju agencji Frontex i europejskiego systemu nadzoru granic (EUROSUR) 7 zawierają istotne wytyczne dotyczące przyszłego rozwoju zarządzania granicami w UE. Niektóre z tych wytycznych odnoszą się bezpośrednio do agencji Frontex, wyznaczając jej krótkoterminowe i długoterminowe priorytety, inne określają przyszłe działania związane z zarządzaniem granicami, a mianowicie z nadzorem (EUROSUR) i korzystaniem z nowych systemów informatycznych (np. systemu kontroli wjazdów i wyjazdów, systemu rejestracji podróŝnych, elektronicznych zezwoleń na podróŝ). Wytyczne te zawierają takŝe waŝne inicjatywy prawne i polityczne w dziedzinie migracji i azylu (proponowane zmiany do rozporządzenia Dublin II, rozporządzenia wspólnego europejskiego systemu azylowego i rozporządzenia EURODAC). Po zapoznaniu się z konkluzjami Rady Frontex ulepszył proces planowania wspólnych działań i jakość analizy ryzyka. Zachodzące obecnie przejście kilku wspólnych działań na programy i stałe działania obejmuje, zgodnie z obowiązującymi obecnie ustaleniami roboczymi, środki słuŝące wzmocnieniu współpracy między agencjami i współpracy operacyjnej z krajami trzecimi. Na płaszczyźnie politycznej konieczne jest podejście długoterminowe w odniesieniu do rozszerzenia strefy Schengen (o Szwajcarię), dyskusji dotyczących traktatu lizbońskiego oraz zwiększonej uwagi poświęcanej przez organy krajowe i Parlament Europejski problemom związanym z nielegalną imigracją. Rozwój gospodarczy i polityczny na świecie zwiększył potrzebę stworzenia ustrukturyzowanego i całościowego podejścia do monitorowania rozwoju związanego z bezpieczeństwem granic. Utworzono nowe moŝliwości współpracy, zawierając ustalenia robocze z waŝnymi 5 Konkluzje Rady w sprawie zarządzania zewnętrznymi granicami państw członkowskich Unii Europejskiej, posiedzenie Rady ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Luksemburg, 5-6 czerwca 2008 r. 6 Europejski pakt o imigracji i azylu 13440/08 7 Sprawozdanie Parlamentu Europejskiego dotyczące oceny i przyszłego rozwoju agencji Frontex i 13z 41

14 międzynarodowymi podmiotami w dziedzinie migracji i praw podstawowych oraz z właściwymi organami odpowiednich krajów trzecich. 8 W nową fazę wkroczyła współpraca między innymi z Europolem, UNHCR, IOM, EMSA, Interpolem, ICMPD i CEPOL. Strategia współpracy zewnętrznej agencji Frontex z agencjami UE i organizacjami międzynarodowymi zmieniła się na podejście sieciowe, w ramach którego poszukuje się partnerów strategicznych w róŝnych dziedzinach dotkniętych działaniami zarządzania granicami, mogących przyczynić się do ulepszenia zintegrowanego zarządzania granicami. Partnerzy ci działają aktywnie w dziedzinach takich jak bezpieczeństwo, imigracja i azyl, cła, gospodarka morska, transport, technologia i zarządzanie kryzysowe. W 2008 r. Frontex skoncentrował się głównie na regionie Bałkanów Zachodnich, a zarząd udzielił dyrektorowi wykonawczemu uprawnień do negocjowania ustaleń roboczych z właściwymi organami Albanii, Bośni i Hercegowiny, Czarnogóry i Serbii. Uprawnień udzielono takŝe w odniesieniu do Stanów Zjednoczonych i Brazylii. Podpisano ustalenia robocze z organami Chorwacji, Gruzji i Mołdawii. Ustalenia robocze zawarte z krajami trzecimi, takimi jak kraje z Bałkanów Zachodnich, i nawiązanie współpracy z Federacją Rosyjską, Mołdawią i Ukrainą pozytywnie wpłynęły na zdolności agencji Frontex w zakresie analizy ryzyka i spowodowały, Ŝe wskazane wcześniej kraje trzecie wzięły udział w działaniach operacyjnych koordynowanych przez Frontex Sytuacja na poziomie agencji W celu skutecznego wykorzystania zmian zewnętrznych uwarunkowań agencji Frontex i ułatwienia właściwego zarządzania podstawowymi działaniami Agencji, z powodzeniem ustalono nową strukturę organizacyjną umoŝliwiającą lepszą współpracę między róŝnymi jednostkami Frontex. Wprowadzenie nowego systemu zarządzania i stworzenie dodatkowego poziomu strukturalnego miało na celu lepsze zaspokojenie zapotrzebowania na bardziej ogólne i horyzontalne podejście. Nowa struktura ułatwia proces decyzyjny i koordynację skupiającą się na procesie, zapewnia skuteczność oraz przyczynia się do zastosowania naleŝytego zarządzania, jako podstawy do podejścia długoterminowego (programowanie) i sposobu na wykształcenie elementów organizacji macierzowej. europejskiego systemu nadzoru granic A6-0437/ Instytucje: IOM r.; UNHCR r.; Europol r.; Sekretariat Generalny Rady (Sitcen) r.; EMSA r.; kraje trzecie: Chorwacja r.; Mołdawia r.; Gruzja r. 14z 41

15 ORGANIZACJA AGENCJI FRONTEX ZARZĄD DYREKTOR WYKONAWCZY AUDYT WEWNĘTRZNY ZASTĘPCA DYREKTORA WYKONAWCZEGO WSPARCIE DYREKCJI ASYSTENCI STOSUNKI ZEWNĘTRZNE WSPÓŁPRACA AGENCJI FRONTEX PLANOWANIE I KONTROLA ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ ZAGADNIENIA INFORMACJI I PRZEJRZYSTOŚCI WYDZIAŁ DZIAŁAŃ OPERACYJNYCH WYDZIAŁ ROZWOJU POTENCJAŁU WYDZIAŁ ADMINISTRACYJNY DZIAŁANIA ANALIZA RYZYKA SZKOLENIA BADANIA I ROZWÓJ FINANSE I ZAMÓWIENIA PUBLICZNE SŁUśBY ADMINISTRACYJNE CENTRYM SYTUACYJNE AGENCJI FRONTEX POŁĄCZONE ZASOBY KWESTIE PRAWNE Oprócz zmian w strukturze zarządzania Frontex wprowadził kolejne zmiany organizacyjne w celu zaspokojenia rosnących wymagań dotyczących przetwarzania informacji. Centrum Sytuacyjne agencji Frontex (FSC) powstało jako odrębna jednostka zdolna do realizowania zadań wynikających z potrzeb operacyjnych Agencji. Dlatego teŝ FSC skupia się na uzyskiwaniu i stałym przedstawianiu aktualnego obrazu sytuacji panującej na zewnętrznych granicach UE. JeŜeli sytuacja staje się krytyczna i wymaga wysokiego stopnia uwagi, z udziałem partnerów wewnętrznych i zewnętrznych uruchamia się mechanizm reagowania kryzysowego działający przez 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu. W celu uwzględnienia ram prawnych agencji Frontex Centrum Sytuacyjne agencji Frontex musi zagwarantować dostępność, poufność i integralność wymiany informacji. W celu wsparcia pełnej operacyjności Centrum naleŝy jeszcze rozwiązać kwestię wyzwań wewnętrznych, wprowadzić w Ŝycie aplikacje biznesowe i utrzymać współpracę z partnerami na szczeblu UE. Centrum Sytuacyjne agencji Frontex działa jako pojedynczy (centralny) ośrodek agencji Frontex zajmujący się przekazywaniem wszystkich otrzymanych i udzielanych informacji i zarządzaniem tymi informacjami. Podczas gdy w 2008 r. doszło do umiarkowanej rozbudowy Jednostki ds. Analizy Ryzyka (RAU), ilość pracy wzrosła wykładniczo postępie geometrycznym. Wzrost ten poprzedził wzrost oczekiwań głównych klientów odnoszących się do działań realizowanych przez tę Jednostkę, produktów przez nią dostarczanych i świadczonych usług. Coraz większa 15z 41

16 zdolność do zaspokajania większości zapotrzebowania oznaczała większą dywersyfikację w odniesieniu do rodzaju i zakresu prac analitycznych prowadzonych przez RAU. Zgodnie z tym rozwojem doszło do zwiększenia, pod względem ilości i jakości, podstawowych produktów i roli odgrywanej przez RAU przy planowaniu działań koordynowanych przez Frontex, szczególnie w związku z wprowadzeniem półrocznej oceny ryzyka, analitycznych kwartalników sieci FRAN i ocen taktycznych. Kierując się uprawnieniami agencji Frontex i rozumiejąc, Ŝe analiza ryzyka stanowi podstawę i bodziec wszystkich działań operacyjnych, dołoŝono wszelkich starań w celu spełnienia oczekiwań głównie w odniesieniu do jakości. Ilość pracy i wymaganych produktów miała jednak negatywny wpływ. Zatrudnienie dodatkowych pracowników mogłoby rozwiązać ten problem i byłoby zgodne z zaleceniami zawartymi w sprawozdaniu (sprawozdanie COWI) w sprawie zewnętrznej oceny agencji Frontex. Dzięki zwiększeniu dostępnego budŝetu Jednostka ds. Działań Operacyjnych (OPS) mogła realizować więcej działań niŝ dotychczas, i to działań, których realizacja wymaga znacznie więcej czasu. Czas trwania długotrwałych wspólnych działań, takich jak Hera lub Posejdon, znacznie przedłuŝono, sprawiając, Ŝe w rzeczywistości stały się one działaniami stałymi. Większość działań operacyjnych koordynowanych przez Frontex mogło być coraz intensywniej wspieranych pod względem czasu trwania i rozmieszczenia funkcjonariuszy i środków. W 2008 r. nastąpił rozwój projektów wspierających budowanie struktury współpracy (biura punktów kontaktowych) i usprawnienie elastycznego reagowania (ramy wspólnego działania Hammer opisanego w podrozdziale 4.1.). Obie dziedziny były istotnie wspierane przez państwa członkowskie w odniesieniu do liczby rozmieszczonych funkcjonariuszy. Oprócz coraz większego udziału władz granicznych w działaniach operacyjnych, zaangaŝowane tu były takŝe agencje i instytucje partnerskie, takie jak Europol i UNHCR. Nowa interpretacja art. 9 rozporządzenia ustanawiającego Frontex pozwalała na udzielenie pomocy finansowej pięciu (spośród wszystkich 15) wspólnym działaniom dotyczącym powrotów (ang. joint return operations, JRO). Ten nowy rozwój w dziedzinie dotyczącej przymusowych powrotów został przychylnie przyjęty przez państwa członkowskie i przyczynił się do bardziej aktywnego udziału w organizowaniu wspólnych działań dotyczących powrotów. Kilku usługodawców Agencji Frontex, takich jak usługodawcy zajmujący się sprawami administracyjnymi, finansowymi lub zasobami ludzkimi, jest zaniepokojonych zaspokajaniem rosnących potrzeb jednostek operacyjnych. NajwaŜniejszym osiągnięciem 16z 41

17 Agencji w 2008 r. w odniesieniu do tych części Agencji był stały wzrost liczby pracowników i związana z tym potrzeba radzenia sobie z większa ilością pracy z uŝyciem zasobów podobnych do zasobów dostępnych w 2007 r. W porównaniu z 2007 r. budŝet wzrósł o niemal 70%, a liczba pracowników wzrosła o ponad 40%, ze 128 do 181. Ogółem zakończono 48 procedur naboru z udziałem 201 kandydatów wybranych spośród 1776 otrzymanych zgłoszeń. System finansowy został dostosowany zgodnie z zaleceniami kontrolerów, ale nie był pozbawiony wad w odniesieniu do liczby zarejestrowanych wyjątków finansowych oraz opóźnień w płatnościach związanych z działaniami operacyjnymi. Poczynając od ulepszenia procesu planowania, który rozpoczął się juŝ pod koniec 2008 r., Frontex podejmie dodatkowe działania wewnętrzne w celu zapewnienia naleŝytego zarządzania finansami w przyszłości. Ponadto Agencja będzie gorąco zachęcała państwa członkowskie do stosowania instrumentu przedterminowej spłaty, który pozwoli na sprawniejsze zarządzanie budŝetem w trakcie roku budŝetowego. W zakresie szkoleń w 2008 r. skoncentrowano się głównie na dalszej harmonizacji krajowych działań szkoleniowych i programów szkoleniowych / edukacyjnych. W 2008 r. znacznie wzrosła liczna realizowanych działań (ze 114 do 197) i liczba uczestników tych działań (z 1200 do 2100). Znaczenie szkoleń znalazło swe odzwierciedlenie w budŝecie na 2008 r., w którym na zadania szkoleniowe przydzielono 8% środków. W międzyczasie nacisk działań związanych z badaniem i rozwojem był połoŝony na ujednolicenie ugruntowanego stanowiska agencji Frontex w unijnych badaniach w dziedzinie bezpieczeństwa i na wspieranie rozwoju związanego z europejskim systemem nadzoru granic (EUROSUR) i systemem kontroli wjazdów i wyjazdów. Frontex blisko współpracował z Komisją w celu ukierunkowania unijnych badań w dziedzinie bezpieczeństwa tak, aby odpowiadały potrzebom kontroli granicznej. W 2008 r. utworzono nie tylko Centrum Sytuacyjne agencji Frontex, ale takŝe Jednostkę ds. Połączonych Zasobów. Taka reorganizacja wskazuje na rosnące znaczenie zdolności agencji Frontex w działaniach operacyjnych. Agencja wzmocniła moŝliwość państw członkowskich w zakresie rozmieszczania ekspertów i sprzętu technicznego poprzez wdroŝenie wspólnych zespołów wsparcia agencji Frontex (zespoły FJST) i wyszczególnienie zasad dotyczących mechanizmu tworzenia zespołów szybkiej interwencji na granicy (zespoły RABIT). W celu zapewnienia, Ŝe członkowie zespołów RABIT są w formie i gotowi do rozmieszczenia, w 2008 r. zorganizowano kilka szkoleń i ćwiczeń opartych na scenariuszach rzeczywistych sytuacji. Podczas ćwiczenia przeprowadzonego w Rumunii w zeszłym roku sprawdzono nie tylko rozmieszczenie funkcjonariuszy, ale takŝe zdolność do szybkiego rozmieszenia sprzętu wykorzystywanego przy kontroli granicznej. 17z 41

18 3. Streszczenie dotyczące kwestii budŝetowych finanse i zasoby ludzkie 3.1. Zmiany budŝetu Pod względem finansowym rok 2008 moŝna określić jako kolejny rok szybkiego wzrostu. W porównaniu z 2007 r. budŝet na rok 2008 wzrósł o 68% do kwoty 70,4 mln EUR. Zmiany budŝetu W porównaniu z rokiem 2006, oceniając ostateczne wersje budŝetów, wzrost wyniósłby 367%. Tak szybki wzrost prowadzi w konsekwencji do wyzwań w zakresie wykorzystania środków, poniewaŝ roczny cykl finansowy róŝni się od cyklu operacyjnego. Wykorzystanie środków udostępnianych agencji Frontex zwiększyło się w zeszłym roku, ale wciąŝ jest na niskim poziomie. BudŜet przyjęty przez organ budŝetowy Zmiany w trakcie roku Ostateczna wersja budŝetu Podział na wydatki administracyjne / operacyjne (%) Wykorzystanie (%) ,8/68,2 27, /65 31, ,1/71,9 51,3 * Przy obliczaniu wskaźnika wykorzystania nie uwzględniono przeniesień 18z 41

19 3.2. Środki przeniesione na 2008 r. (Tabela: zob. załącznik IV) Po zakończeniu roku budŝetowego 2008 Frontex jest w stanie przedstawić całkowite wykorzystanie środków na płatności otrzymanych w 2007 r. Środki te muszą być wykorzystane przed 31 grudnia 2008 r. bezpośrednio w 2007 r. lub po przeniesieniu ich na 2008 r. Agencja była w stanie wykorzystać 64% środków na płatności udostępnionych w 2007 r., podzielonych w przybliŝeniu równo na płatności w 2007 r. i w 2008 r. Ten poziom wykorzystania środków na płatności jest zdecydowanie niski. NaleŜy jednak zauwaŝyć, Ŝe Frontex znajdował się i wciąŝ się znajduje pod wpływem licznych czynników zewnętrznych, niepodlegających kontroli agencji Frontex. W drugim półroczu 2007 r. budŝet agencji Frontex powiększono o 7 mln EUR (20%). Na podstawie budŝetowej zasady roczności wykazano, Ŝe raczej trudno jest rozpoczynać i kończyć uzasadnione projekty pod koniec roku. Ponadto obliczanie budŝetów projektu bez wystarczających danych historycznych dotyczących poziomu kosztów kwalifikowanych kaŝdego beneficjenta i stosowanie pułapów UE w odniesieniu do kwot diet dziennych i kosztów zakwaterowania zaproszonych funkcjonariuszy prowadzi do zawyŝenia budŝetów przyznanych dotacji. Co do zasady okazało się, Ŝe koszty rzeczywiste były znacznie niŝsze. Wniosek ten znajduje potwierdzenie w róŝnicy wykorzystania środków na płatności działań prowadzonych z jednej strony na granicach lądowych i powietrznych, a z drugiej strony na granicach morskich. Ze względu na wykorzystywanie w działaniach operacyjnych na morzu drogich środków operacyjnych, takich jak statki morskie i statki powietrzne, zawyŝenie kosztów związanych z personelem wywiera znacznie mniejszy wpływ i prowadzi do dwukrotnie wyŝszego wykorzystania środków na płatności niŝ w przypadku działań operacyjnych prowadzonych na granicach lądowych i powietrznych. Inny aspekt związany jest ze zdolnością beneficjentów dotacji do dotrzymania terminów określonych w umowie w sprawie przyznania dotacji na wysyłanie ostatecznych wniosków. Termin ten upływa 45 dni po zakończeniu działań, ale z praktyki wynika, Ŝe wiele wniosków, takŝe tych o przyznanie większych kwot lub szczególnie takich, wypływa znacznie później, niekiedy nawet 6 do 9 miesięcy po zakończeniu działania. 19z 41

20 Środki przeniesione automatycznie z 2007 r. do zapłacenia w 2008 r. Pozycja budŝetu Przeniesio ne Dokonane płatności Anulowane / naleŝy anulować (A) (B) (C) Pracownicy: % Inne wydatki administracyj ne: % Działania operacyjne: % Działania i projekty, granice lądowe % Działania i projekty, granice morskie % Działania i projekty, granice powietrzne % Działania, projekty pilotaŝowe itd., połączone % Współpraca dotycząca powrotów % Analiza ryzyka % Szkolenia % Badania i rozwój % Zarządzanie sprzętem technicznym % RóŜne działania operacyjne % Suma całkowita % Środki przeniesione decyzją zarządu z 2007 r. do zapłacenia w 2008 r. Pozycja budŝetu Przeniesione Dokonane płatności Anulowane / naleŝy anulować (A) (B) (C) Tytuł 1 Pracownicy Tytuł 2 Inne wydatki administracyjne % Tytuł 3 Działania operacyjne Suma całkowita % Frontex był w stanie zapłacić tylko 62% wszystkich przeniesionych środków. W wyniku tego nie wykorzystano niemal 8,5 mln EUR. Kwota ta zostanie zwrócona Komisji. 20z 41

21 3.3 Środki na rok 2008 (Tabela: zob. załącznik IV) BudŜet dostępny w 2008 r. wystarczył na zrealizowanie działań agencji Frontex, a nie wykorzystano (przeznaczono) tylko 7% budŝetu. Pierwotnie przewidziany przydział środków był mniej dokładny, na co wskazują przeniesienia dokonane decyzją dyrektora wykonawczego. NaleŜy jednak zauwaŝyć, Ŝe odzwierciedla to takŝe zmiany polityki, np. budŝet na współpracę dotyczącą powrotów zwiększył się pięciokrotnie w trakcie roku budŝetowego. Podział budŝetu wskazuje na znaczenie przypisywane działaniom operacyjnym. Ponad 70% środków dostępnych w budŝecie na 2008 r. przydzielono na wspólne działania operacyjne. Pierwotny podział budŝetu 2008 Pracownicy Inne wydatki administracyjne Działania operacyjne W ramach budŝetu operacyjnego ponad 60% dostępnych środków przeznaczono na działania morskie. Sprzęt wykorzystywany podczas operacji prowadzonych na morzu, takich jak statki morskie i statki powietrzne, pochłania znaczną część budŝetu. Drugą co do wielkości część (13%) budŝetu operacyjnego na 2008 r. przeznaczono na działania szkoleniowe, a kolejną (8%) na działania operacyjne na granicach lądowych. 21z 41

22 Pierwotny podział budŝetu operacyjnego na 2008 r. Pierwotny podział budŝetu operacyjnego na 2008 r. Działania i projekty, granice morskie Działania i projekty, granice powietrzne Połączone zasoby Współpraca dotycząca powrotów Analiza ryzyka Szkolenia Badania i rozwój RóŜne działania operacyjne Rezerwa W 2008 r. Frontex wykorzystał 91% dostępnego budŝetu środków na zobowiązania. RóŜnice pomiędzy tytułami były ograniczone, a w ramach tytułu 1 wykorzystano 98% środków, tytułu 2-83%, a tytułu 3-94% Inne aspekty zarządzania finansami W 2008 r. zanotowano wzrost liczby zgłoszonych wyjątków do 167 na kwotę 20,2 mln EUR. W porównaniu z 2007 r. (wyłączając 24 wyjątki zgłoszone między 1 stycznia i 31 marca 2008 r.) stanowiło to wzrost o 113% w liczbach bezwzględnych i o 98% co do środków finansowych. Taki wzrost liczby wyjątków i kwoty, którą te wyjątki obejmują, mógł być związany ze wzrostem wysokości budŝetu agencji Frontex (+ 68%) i wzrostem środków finansowych przeznaczonych na działania (+ 91%). Dane te wskazują jednak, Ŝe naleŝy zintensyfikować podjęte w 2008 r. wysiłki mające na celu wzmocnienie zarządzania finansami. 22z 41

23 PowyŜsza tabela wskazuje takŝe tendencję spadkową powstającą po zacieśnieniu procesu zarządzania finansami po drugim kwartale 2008 r. W odniesieniu do wyjątków przekraczających próg EUR w 2008 r. odnotowano spadek wartości bezwzględnych i względnych (z 23 do 18 lub z 33% do 11% wszystkich zgłoszonych wyjątków). Patrząc na wdraŝanie i stosowanie norm wewnętrznej kontroli skuteczności zarządzania sytuacja zmieniła się nieznacznie w porównaniu z 2007 r. Frontex opracował pozycję strategiczną, która powinna pozwolić organizacji osiągnąć wyŝszy poziom dojrzałości organizacyjnej. Zmiany zapotrzebowania wskazane przez kluczowych klientów Agencji Frontex wciąŝ wymagają, aby w 2008 r. Frontex powtórnie przydzielił zasoby lub spowolnił kroki proceduralne w innych dziedzinach. Rozwój agencji Frontex w 2008 r. w odniesieniu do zasobów ludzkich i finansowych utrzymał się w wyznaczonych i zaplanowanych granicach. Mimo Ŝe pozwoliło to na dalsze ulepszenie określania pozycji Agencji ze strony operacyjnej, przetestowało to takŝe zdolność Agencji do dalszego wdraŝania norm kontroli. Nie naleŝy jednak interpretować tego jako uzasadnienia powolnego wdraŝania norm kontroli. Zarząd agencji Frontex zdaje sobie w pełni sprawę, Ŝe poczyniono niewielkie postępy i Ŝe istnieją luki, które naleŝy wypełnić Zasoby ludzkie (pełna tabela: zob. załącznik V) Wzrostowi budŝetu w ostatnich trzech latach towarzyszył równoległy wzrost zasobów ludzkich. Dynamika wzrostu nie była równie wysoka jak dynamika budŝetowa, ale zwiększenie się liczby pracowników w 2008 r. wyniosło jednak 41% w porównaniu z 83% w roku poprzedzającym. Zmiana liczby pracowników Liczba pracowników 23z 41

24 PoniŜsza tabela pokazuje podział pracowników w Agencji. Prawie 50% zasobów ludzkich w agencji Frontex przydzielono do Wydziału Działań Operacyjnych. Największa jednostka Jednostka ds. Wspólnych Działań zatrudnia 50 pracowników, kolejnymi są słuŝby administracyjne i Jednostka ds. Analizy Ryzyka. Najmniejszą jednostką jest Dział Prawny zatrudniający pięciu pracowników. Podział pracowników Wspólne działania SłuŜby administracyjne Analiza ryzyka Wsparcie dyrekcji Finanse i zamówienia Szkolenia Centrum Sytuacyjne Połączone zasoby Badania i rozwój Kwestie prawne Audyt wewnętrzny / Zarządzanie jakością 24z 41