Zakres badań naukowych Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Oddział w Bydgoszczy w 2006 roku

Transkrypt

1 Konferencja pokampanijna Zakres badań naukowych Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Oddział w Bydgoszczy w 6 roku Scope of scientific research of Bydgoszcz Branch of Plant Breeding and Acclimatization Institute in 6 Dr inż. Mirosław Nowakowski Dr inż. Jadwiga Szymczak-Nowak Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin Oddział w Bydgoszczy Oddział Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin (IHAR) w Bydgoszczy specjalizuje się w badaniach naukowych dotyczących roślin korzeniowych, czyli buraka cukrowego i pastewnego, cykorii korzeniowej, marchwi pastewnej, brukwi pastewnej i rzepy. Przeszło 9% badań koncentruje się na produkcji buraka cukrowego. Pracownicy naukowi zajmują się technologią uprawy (uprawa roli, nawożenie i ochrona buraka cukrowego) oraz jego genetyką, hodowlą i biotechnologią. W skład Oddziału wchodzi także pracownia patogenów kwarantannowych ziemniaka, oceniająca m.in. występowanie i skuteczność zwalczania bakteriozy pierścieniowej ziemniaka, mątwika ziemniaczanego i agresywnego. Działalność IHAR jest ukierunkowana na opracowywanie rozwiązań przydatnych w hodowli twórczej buraka cukrowego, jak również w praktyce rolniczej, które przyspieszą i zracjonalizują poszczególne etapy hodowli oraz umożliwią plantatorom buraka cukrowego obniżenie kosztów produkcji surowca dla cukrowni. IHAR Oddział w Bydgoszczy współpracuje z szeregiem jednostek zagranicznych o zbliżonym zakresie działania, które często także specjalizują się w badaniach nad burakiem cukrowym (IfZ, IPI, IIRB i in.). Poniżej przedstawiono syntezy z realizacji trzech tematów badawczych o szczególnie dużym znaczeniu dla utrzymania wysokiej produktywności stanowiska i zadowalającej opłacalności uprawy buraka cukrowego. I. Ocena wpływu nawożenia magnezem, borem i manganem przy różnicowanym nawożeniu potasem na plony i jakość przetwórczą buraka cukrowego w uprawie bezobornikowej dr inż. Mirosław Nowakowski Celem badań była ocena możliwości zrekompensowania niedoborów magnezu, boru oraz manganu w glebie poprzez dolistne dokarmianie buraka cukrowego. Narastający deficyt obornika, nawozu stanowiącego główne źródło mikroskładników, motywuje do częstszego stosowania nawozów dolistnych. Dokarmianie dolistne zalecane było dotychczas jedynie w sytuacjach, gdy zmniejszała się dostępność składników pokarmowych w następstwie suszy lub przy niekorzystnym odczynie gleby, a także przy późno pojawiających się symptomach niedoboru mikroskładników. Dolistna aplikacja nawozów stanowi w takich przypadkach jedyną możliwość dostarczenia niezbędnych mikro- i makroskładników roślinie, w celu uzyskania zaplanowanej wielkości plonów i wysokiej jakości korzeni. Badania wykonano w Minikowie (woj. kujawsko-pomorskie) na glebie płowej typowej, wytworzonej z piasku gliniastego mocnego pylastego, o ph 6,6, zawartości próchnicy 1,35%, bardzo wysokiej zasobności w fosfor, średniej w wapń i sód, niskiej w potas, magnez, bor i mangan oraz bardzo niskiej w N-NO 3 (analiza gleby na początku kwietnia). Doświadczenia realizowane są we współpracy z Instytutem Badań nad Burakiem Cukrowym (IfZ) w Getyndze. W dwuczynnikowym doświadczeniu oceniano działanie niżej wymienionych wariantów nawożeniowych: 1) kg K O/ha, ) 1 kg K O/ha, 3) 1 kg K O/ha + x opryskiwanie 6,5% sól gorzka (MgSO. 4 7H O), 4) 1 kg K O/ha + x opryskiwanie 6,5% EPSO Microtop (MgSO. 4 7H O, B, Mn), 5) kg K O/ha, 6) kg K O/ha + x opryskiwanie 6,5% sól gorzka (MgSO. 4 7H O), 7) kg K O/ha + x opryskiwanie 6,5% EPSO Microtop (MgSO. 4 7H O, B, Mn). Nawozy dolistne charakteryzowały się następującym składem chemicznym: Sól gorzka 16% MgO i 13% S, EPSO Microtop 15% MgO, 1% S, 1% B i 1% Mn. Drugim czynnikiem doświadczalnym była forma nawozu potasowego: 1) sól potasowa 6% K O, ) Korn-Kali 4% K O, 6% MgO, 3% Na, 4% S. Wielkość dawki podstawowej potasu, kg K O/ha oraz dawki azotu ustalono, opierając się na wynikach wiosennej analizy gleby oraz uwzględniając przewidywaną wielkość plonu buraka. Potas stosowano jednorazowo w dwóch dawkach: 1 i kg K O/ha w postaci soli potasowej oraz Korn-Kali, na siedem dni przed 144 Gazeta Cukrownicza 4/7

2 siewem buraka cukrowego. Oprócz dawek potasu rozrzucono także 8 kg N/ha (saletra amonowa). Uzupełniającą dawkę 5 kg N/ha (saletra amonowa) aplikowano pogłównie na początku czerwca. Nawożenie dolistne (6,5% roztwór soli gorzkiej oraz 6,5% roztwór EPSO Microtop) zastosowano dwukrotnie: na dwa tygodnie przed zakryciem międzyrzędzi oraz w momencie zakrywania międzyrzędzi. Wiosenną i jesienną uprawę roli przeprowadzono zgodnie z obowiązującymi zaleceniami. Buraki cukrowe odmiany Zawisza wysiano w połowie kwietnia w odstępach w rzędzie co 18 cm. Przedplonem była pszenica ozima. Liczbę siewek określono 9 i maja, na 9 mb czterech środkowych rzędów każdego poletka. Nie stwierdzono istotnych różnic w wartościach polowej zdolności wschodów po zastosowaniu dawek i form nawozów doglebowych (rys. 1). PZW % ,5 86,8 86, 89,7 84,8 84,5 85,1 1 KCl KK 88 9.V..V. Rys. 1. Polowa zdolność wschodów (PZW) buraka cukrowego w następstwie stosowania zróżnicowanych dawek i rodzajów nawozów potasowych; Minikowo 6 Zbiór buraków przeprowadzono w połowie października. Na wariancie kontrolnym bez nawożenia KMg widoczne były objawy niedoboru magnezu (rys. ). Zanotowano istotne zróżnicowanie plonów korzeni, cukru technologicznego, liści, zawartości cukru, potasu i sodu, wskaźników ulistnienia i alkaliczności oraz udziału korzeni dużych (Ø > 1 cm) w następstwie działania nawozów doglebowych i dolistnych Rys.. Doświadczenie założone w Minikowie w 6 r. Z przodu widoczne objawy niedoboru magnezu na liściach buraka cukrowego (tabele 1 i ). Użycie dawek 1 i kg K O/ha powodowało równoczesny istotny wzrost plonów korzeni, cukru technologicznego, liści, zawartości cukru, potasu i sodu, wskaźnika alkaliczności oraz udziału korzeni dużych. Dolistne dokarmianie nawozem EPSO Microtop przy aplikowaniu 1 kg K O/ha przyczyniało się do istotnego zwiększenia plonu cukru technologicznego oraz zawartości cukru. W efekcie nawożenia siarczanem magnezowym nastąpił istotny wzrost zawartości cukru. 87,6 88,7 Tabela 1. Wpływ nawożenia Mg, B i Mn przy zróżnicowanym nawożeniu K na plonowanie buraka cukrowego; Minikowo, 6 r. Nawożenie K KOB Plon, t/ha Wskaźnik Udział korzeni, % tys./ha ulistnienia dawka nawóz korzenie cukier liście duże zniekształcone 83,1 43,3 5,85 5,1,58 5, 5,7 1 84, 46,4 6,9 7,,59 6,6 4,6 1SG 84, 47,4 6,49 8,,59 6,7 5,3 1MT 83,6 48,1 6,64 8,6,6 6,4 6, SG 8,8 49,8 6,8 3,4,61 7,8 5,5 MT 83,3 5,5 6,95 3,7,61 7,5 4,9 8,9 51,3 7,7 3,5,6 7,6 5, NIR(,5) n.i.,1,9 1,7,3,6 n.i. KCl 83, 47,4 6,46 7,9,59 6,6 5, KK 83,7 48,7 6,71 9,3,6 7, 5,3 NIR(,5) n.i. 1,,1 n.i. n.i. n.i. n.i. 1 1 kg K O/ha, 1SG 1 kg K O/ha + x 6,5% sól gorzka, 1MT 1 kg K O/ha + x 6,5% EPSO Microtop, kg K O/ha, SG kg K O/ha + x 6,5% sól gorzka, MT kg K O/ha + x 6,5% EPSO Microtop. Rodzaj nawozu K: KCl KCl 6% K O, KK Korn-Kali 4% K O, 6% MgO i 3% Na O, KOB końcowa obsada buraków, Wskaźnik ulistnienia plon liści/ plon korzeni, Sól gorzka (MgSO 4 7H O) 16% MgO i 13% S, EPSO Microtop 15% MgO, 1% S, 1% B i 1% Mn. Tabela. Wpływ nawożenia Mg, B i Mn przy zróżnicowanym nawożeniu K na parametry jakości buraka cukrowego; Minikowo, 6 r. Nawożenie K Zawartość Zawartość mmoli w 1 g cukru, % dawka nawóz K Na N-α-NH Wskaźnik alkaliczności 15,88 4,78,61,36,9 1 16,16 5,3,77,41,5 1SG 16,34 5,39,8,39,6 1MT 16,46 5,4,78,4,56 16,44 5,61,89,47,63 SG 16,5 5,68,88,5,63 MT 16,57 5,67,89,47,66 NIR(,5),15,1,6 n.i.,11 KCl 16,6 5,41,74,44,53 KK 16,41 5,39,85,4,58 NIR(,5),7 n.i.,4 n.i. n.i. Nawóz Korn-Kali, w porównaniu z solą potasową, wpłynął znacznie silniej na wzrost plonów cukru technologicznego i korzeni oraz zawartości cukru i sodu. Wnioski Na stanowisku o niskiej zasobności w K, Mg, B i Mn nawożenie dawkami 1 i kg K O na ha wpłynęło istotnie na zwiększenie plonu korzeni i cukru technologicznego, udziału korzeni dużych, zawartości cukru, potasu i sodu oraz wzrost wskaźnika alkaliczności. Gazeta Cukrownicza 4/7 145

3 Po nawożeniu doglebowym dawką 1 kg K O na ha, dwukrotne dolistne dokarmianie 6,5-procentowym roztworem EPSO Microtop (Mg, B, Mn i S) przyczyniło się do istotnego wzrostu plonu cukru technologicznego i zawartości cukru, a nawożenie dolistne siarczanem magnezu spowodowało istotny przyrost zawartości cukru. II. Wpływ nawożenia potasem na efektywność działania antymątwikowego i wartość nawozową międzyplonów z gorczycy białej i rzodkwi oleistej przeznaczonych pod buraki cukrowe dr inż. Mirosław Nowakowski Ostatnio obserwuje się znaczne zainteresowanie plantatorów uprawą gorczycy białej i rzodkwi oleistej w płodozmianie z burakiem cukrowym. Oba wymienione gatunki roślin krzyżowych charakteryzują się szybkim przyrostem masy roślin oraz istotnymi walorami nawozowymi i sanitarnymi. Pozostawiając je na polu od jesieni aż do wiosny, można uzyskać dopłatę w ramach programów rolno-środowiskowych (Ochrona gleb i wód). W badaniach oceniano dynamikę wzrostu, kwitnienia, plonowanie, potencjalną wartość nawozową i oddziaływanie antymątwikowe roślin wybranych odmian gorczycy białej i rzodkwi oleistej, wysiewanych w międzyplonie ścierniskowym przy dwóch poziomach nawożenia potasem, z przeznaczeniem na zielony nawóz lub mulcz pod buraki cukrowe. Doświadczenie założono na terenie IHAR w Bydgoszczy w murowanych kesonach (1 mx1m) wypełnionych glebą wytworzoną z piasku gliniastego mocnego pylastego. Gleba w kesonach zawierała,16% próchnicy i charakteryzowała się ph 7,4, bardzo wysoką zawartością wapnia i magnezu, wysoką fosforu, średnią sodu, niską potasu oraz bardzo niską azotu azotanowego. Badano trzy odmiany gorczycy białej: Accent (Saaten Union), Rota (Womir) i Sito (KWS) oraz trzy odmiany rzodkwi oleistej: Adagio (Saaten Union), Picobello (Saaten Union) i Remonta (KWS), wysiane jako międzyplon ścierniskowy na początku sierpnia. Do badań użyto odmiany o zróżnicowanym oddziaływaniu na populację mątwika burakowego w glebie. Wprowadzenie drugiego czynnika, dawek potasu 6 i 1 kg K O/ha, miało na celu zbadanie relacji pomiędzy przyrostem masy części nadziemnej i korzeni, a uzyskanym efektem antymątwikowym. Przed założeniem doświadczenia w kesonach wysiana została w plonie głównym gorczyca Nakielska, której uprawa powoduje przyrost populacji mątwika burakowego w glebie. Gleba w kesonach przygotowana została do wysiewu badanych międzyplonów poprzez spulchnienie i wyrównanie powierzchni. Wiosną rozrzucono nawozy odpowiadające dawkom 6 i 1 kg K O/ha (sól potasowa 6%) oraz 5 kg N/ha (saletra amonowa). Nasiona gorczycy wysiano w ilości 5 kg, a rzodkwi 3 kg na ha. Pomiary roślin we wrześniu wykazały małe różnice wysokości roślin w grupie gorczyc i rzodkwi (rys. 3). Przy następnych dwóch terminach pomiarów (początek i koniec października) wystąpiło większe zróżnicowanie wysokości roślin, zwłaszcza w grupie rzodkwi. Największą wysokością charakteryzowała się gorczyca Accent, a wśród rzodkwi Remonta. Zwiększenie dawki z 6 do 1 kg K O/ha nie wpłynęło istotnie na wzrost wysokości roślin badanych odmian. W okresie wegetacji obserwowano również w trzech terminach wczesność kwitnienia roślin międzyplonowych (rys. 3). Badania Wysokość roślin cm A B C D E F NIR (.5) Udział roślin kwitnących % 6 1 NIR (.5) 5.X. 1.X. 1.IX. Rys. 3. Dynamika wzrostu i kwitnienia gorczycy białej i rzodkwi oleistej uprawianych w międzyplonie ścierniskowym w zależności od odmiany i nawożenia potasem. Bydgoszcz; siew , ocena plonu Odmiany gorczycy białej (ABC) i rzodkwi oleistej (DEF): A Rota (Womir), B Sito (KWS), C Accent (Saaten Union), D Remonta (KWS), E Adagio (Saaten Union), F Picobello (Saaten Union) Nawożenie: 6 6 kg K O ha -1, 1 1 kg K O ha -1, wykazały największy udział kwitnących roślin w grupie gorczyc dla odmiany Rota (63% w trzecim terminie), a w grupie rzodkwi dla odmiany Remonta (3% w trzecim terminie). Najmniejszym udziałem kwitnących roślin charakteryzowała się rzodkiew Picobello i gorczyca Sito. Dawki potasu nie różnicowały istotnie procesu kwitnienia badanych odmian. Oceniając pod koniec października wielkość plonów zanotowano istotne zróżnicowanie w plonie świeżej i suchej masy części nadziemnych. W grupie odmian gorczycy białej najwyższe plony osiągnęła odmiana Accent, a w grupie rzodkwi Remonta. Najwyższy plon świeżej i suchej masy korzeni stwierdzono dla gorczycy Accent, a wśród rzodkwi u odmiany Picobello. Zwiększenie dawki z 6 do 1 kg K O/ha spowodowało wyraźny wzrost masy części nadziemnych badanych odmian. Do syntezy załączono dane dotyczące wartości nawozowej i działania antymątwikowego roślin międzyplonowych z 5 r. (rys. 4 i 5). Analiza chemiczna plonu ogólnego badanych roślin międzyplonowych wykazała, że plony rzodkwi oleistej zawierają duże ilości azotu (11,6 17,1 kg N z ha), fosforu (67,3 74,1 kg P O 5 z ha) i potasu (,8 4,9 kg K O z ha) (rys. 6). Ilości N, P O 5 ik O stwierdzone w plonie odmian rzodkwi oleistej stanowią 58,1 7,6% azotu, 64,1 7,6% fosforu i 8, 99,1% potasu zawartego w 35 tonach dobrej jakości obornika bydlęcego. W plonie gorczyc określono mniejsze w porównaniu z rzodkwią ilości podstawowych składników pokarmowych: 9,5 98,7 kg N, 57,6 6,9 kg P O 5 i 138,3 155,6 kg K O z ha X. 1.X. 1.IX. 146 Gazeta Cukrownicza 4/7

4 % Plon korzeni; t z ha A B C D E F NIR (,5) Przyrost/ubytek jaj i larw w 1 g gleby C -38, -4, -44,7-4,8-4,6 D E -47,9 NIR(,5) Plon suchej masy Plon świeżej masy 6 1 Rys. 4. Wielkość plonu świeżej i suchej masy gorczycy białej i rzodkwi oleistej uprawianych w międzyplonie ścierniskowym w zależności od odmiany i nawożenia potasem. IHAR Bydgoszcz; siew , ocena plonu Oznaczenia (dotyczy rysunków 4 6): Odmiany gorczycy białej (ABC) i rzodkwi oleistej (DEF): A Rota, B Sito, C Accent, D Remonta, E Adagio, F Picobello Nawożenie: 6 6 kg K O ha -1, 1 1 kg K O ha -1 1 Czarny ugór A 3, B -34,3-37, NIR(,5) Rys. 5. Wpływ uprawy w międzyplonie ścierniskowym wybranych odmian gorczycy białej i rzodkwi oleistej oraz nawożenia potasem na liczebność mątwika burakowego (Heterodera schachtii Schmidt). Bydgoszcz; siew 1.8.5; analiza plonu i gleby kg z ha Rys. 6. Ilości składników pokarmowych: N, P O 5 i K O zawarte w plonie ogólnym z 1 ha gorczycy białej i rzodkwi oleistej, uprawianych w międzyplonie ścierniskowym z przeznaczeniem na zielony nawóz, zależnie od odmiany i nawożenia potasem. Bydgoszcz; siew ocena plonu F NIR(,5) 5,1 A B C D E F 6 1 NIR(,5),7 KO N P O5 Nawożenie dawką 1 kg K O /ha w porównaniu z użyciem dawki o połowę niższej przyczyniło się do istotnego wzrostu pobrania potasu i azotu w plonie ogólnym badanych roślin. Najefektywniejszym działaniem antymątwikowym wśród rzodkwi odznaczała się odmiana Picobello, a wśród gorczyc Accent (redukcja mątwika burakowego odpowiednio o 47,9% i 44,7%). Wymienione odmiany zarejestrowane są w krajach UE jako odmiany o silnym działaniu antymątwikowym. Duże ograniczenie ilości żywych larw i jaj mątwika wystąpiło również w efekcie uprawy rzodkwi oleistych Adagio (o 4,6%) i Remonta (o 4,8%) oraz gorczyc Sito (o 4,%) i Rota (o 38,%). Nieznaczny przyrost populacji mątwika zarejestrowano na poletku ugorowanym (o 3,8%). Nawożenie potasem w dawce 1 kg K O/ha wpłynęło istotnie na poprawę antymątwikowego działania badanych roślin. Lepszy efekt antymątwikowy po wyższej dawce potasu wynikał z przyrostu plonu systemu korzeniowego, który decyduje o skuteczności biologicznego zwalczania mątwika burakowego. Wnioski W warunkach przeprowadzonych badań najwyższe plony świeżej i suchej masy części nadziemnych stwierdzono dla rzodkwi oleistej Remonta, a najwyższe plony korzeni dla odmiany Picobello. W grupie odmian gorczycy białej najwyższym plonem świeżej i suchej masy części nadziemnych i korzeni charakteryzowała się odmiana Accent. Zwiększenie dawki potasu z 6 do 1 kg K O/ha przyczyniło się do istotnego wzrostu plonów świeżej i suchej masy części nadziemnych odmian gorczycy białej i rzodkwi oleistej. W roku 5 stwierdzono przeważnie większe ilości makroskładników pokarmowych w plonie odmian rzodkwi oleistej niż w plonie odmian gorczycy białej. Ilości N, P O 5 ik O określone w plonie odmian rzodkwi oleistej stanowią 58,1 7,6% azotu, 64,1 7,6% fosforu i 8, 99,1% potasu zawartego w 35 tonach dobrej jakości obornika bydlęcego. Spośród badanych odmian rzodkwi oleistej najsilniej ograniczała populację mątwika burakowego (Heterodera schachtii Schmidt) w glebie odmiana Picobello (o 47,9%), a wśród odmian gorczycy białej Accent (o 44,7%). Zwiększenie dawki potasu z 6 do 1 kg K O na ha wpłynęło istotnie na silniejsze ograniczenie populacji mątwika burakowego w następstwie uprawy w międzyplonie ścierniskowym antymątwikowych odmian rzodkwi oleistej i gorczycy białej. III. Plonowanie buraka cukrowego i zagęszczenie populacji mątwika burakowego (Heterodera schachtii Schmidt) w glebie po uprawie odmian tolerancyjnych dr inż. Jadwiga Szymczak-Nowak Mątwik burakowy (Heterodera schachtii Schmidt) jest jednym z ważniejszych szkodników buraka cukrowego powodującym znaczne straty w plonie. Ograniczenie populacji nicienia w glebie można osiągnąć poprzez wysiew w międzyplonie ścierniskowym Gazeta Cukrownicza 4/7 147

5 lub plonie głównym antymątwikowych odmian gorczycy białej i rzodkwi oleistej. Od wielu lat prowadzone są także prace nad wyhodowaniem odmian buraka cukrowego tolerancyjnych na H. schachtii. Kilka takich odmian zostało zarejestrowanych za granicą. Celem badań było określenie zagęszczenia populacji mątwika burakowego (H. schachtii) w glebie po uprawie tolerancyjnej na nicienia odmiany buraka cukrowego oraz ocena plonowania tej odmiany na polach zasiedlonych przez szkodnika. Badania przeprowadzono w 6 r., w miejscowości Radłówek na terenie Kujaw, na czarnej ziemi wytworzonej z piasku gliniastego lekkiego. Do badań użyto tolerancyjne na mątwika odmiany buraka cukrowego: Rys. 7. Cysty mątwika burakowego widoczne na korzeniu buraka Paulina i Pauletta (KWS) oraz odmianę kontrolną Tristan (Syngenta Seeds AB). Nasiona wymienionych odmian buraka wysiano w trzech powtórzeniach 14 kwietnia 6 r. Wielkość poletek doświadczalnych Tabela 3. Zagęszczenie populacji mątwika burakowego (H. schachtii) w glebie po uprawie buraka cukrowego wynosiła 16, m. Odstępy między nasionami w rzędzie wynosiły Odmiana Liczba jaj i larw w 1 g gleby Przyrost lub ubytek jaj 18 cm, rozstaw rzędów 45 cm. Nawożenie i ochrona buraka były zgodne z zaleceniami agrotechniki. W doświadczeniach oceniono wschody buraka, końcową obsadę, plon korzeni i cukru. Zbiór buraka przeprowadzono ręcznie, 9 października 6 r. Zawartość cukru w korzeniach, N-α-NH, jonów K i Na oznaczono na aparaturze Venema w Dziale Hodowli WHBC w Łagiewnikach. Bezpośrednio przed wysiewem Paulina Pauletta Tristan NIR (,5) Pi 197,5, 3,5 17, Pf 133,5 118,3 53, 18,5 i larw w 1 g gleby, % -3,4-4,9 +159, - Pi zagęszczenie inicjalne oceniane na wiosnę przed siewem buraka cukrowego nasion oraz po zbiorze buraka pobrano laską Egnera próby gleby Pf zagęszczenie finalne oceniane po zbiorze buraka cukrowego z warstwy cm w celu określenia liczby cyst mątwika burakowego oraz zawartości Tabela 4. Wschody, obsada, plon i jakość technologiczna buraka cukrowego w nich żywych larw i jaj. Oznaczenia te wykonano dla każdego poletka w dwóch powtórzeniach, Odmiana PZW [%] KOB Plon [t/ha] Zawartość Współczynnik Zawartość [mmol/1 g] Wskaźnik [tys./ha] cukru [%] ulistnienia alkaliczności w 1-gramowych próbach powietrznie korzeni cukru N-α-NH K Na suchej gleby, według instrukcji badawczych opracowanych w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Bydgoszczy (IB 15 Instrukcja pobierania prób gleby do badania obecności Paulina Pauletta Tristan NIR (,5) 9, 91,5 87,7 1,9 13,3 11,7 77,6 7,3 64,9 4,6 9,38 9,56 9,8,9 14,77 15,75 16,48,64,55,56,5 4,9 4,3 1, 5,3 48, 47,8 1,5 1,8 1,7,5,4,8 cyst mątwika burakowego (Heterodera schachtii Schmidt), IB 16 Ekstrakcja cyst PZW polowa zdolność wschodów KOB końcowa obsada buraka różnica nieistotna mątwika burakowego (Heterodera schachtii Schmidt) z gleby i oznaczenie w nich liczby żywych larw i jaj). Cysty (po wypłukaniu z gleby) rozgniatano, a następnie liczono pod mikroskopem żywe larwy i jaja. Wyniki opracowano statystycznie metodą analizy wariancji, podając najmniejsze istotne różnice (NIR) dla poziomu ufności p=,5. Stanowisko różniło się zasiedleniem przez mątwika burakowego (H. schachtii). Wiosną na polu stwierdzono od 3,5 do, jaj i larw w 1 g gleby. Po uprawie tolerancyjnych odmian buraka cukrowego Paulina i Pauletta stwierdzono istotnie mniejszą liczbę żywych larw i jaj H. schachtii w 1 g gleby (rys. 7) w porównaniu z odmianą kontrolną (tabela 3). Odmiana Paulina charakteryzowała się wyższym plonem korzeni oraz niższą zawartością cukru w korzeniach niż odmiany Pauletta i kontrolna Tristan (tabela 4). (H. schachtii) w glebie. Paulina, pomimo niższej zawartości cukru w korzeniach, na polu o średnim zagęszczeniu H. schachtii plonowała lepiej niż odmiana kontrolna, dając podobny plon cukru technologicznego. Inne tematy badawcze realizowane w IHAR Oddział Bydgoszcz: Wpływ dokarmiania donasiennego i dolistnego buraka cukrowego na jego zdrowotność i plon. Analiza roślin powstałych w wyniku regeneracji protoplastów buraka cukrowego in vitro. Opracowanie wydajnej metody diploidyzacji haploidów buraka cukrowego uzyskanych na drodze gynogenezy in vitro. Biologiczna i molekularna ocena dihaploidów i podwojonych haploidów buraka cukrowego. Identyfikacja samozgodnych genotypów w diploidalnych populacjach wielonasiennych buraka cukrowego jako zapylaczy do produkcji Wniosek Uprawa odmian tolerancyjnych Paulina i Pauletta przyczyniła się istotnie do mniejszego namnożenia populacji mątwika burakowego mieszańców. Selekcja w liniach O buraka cukrowego genotypów o wysokiej wartości nasiennej. 148 Gazeta Cukrownicza 4/7