Prawne aspekty działalności gospodarczej w Republice Federalnej Niemiec

Transkrypt

1 Prawne aspekty działalności gospodarczej w Republice Federalnej Niemiec Wrocław, Thomas Urbańczyk Dyrektor Działu Prawo i Podatki Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa

2 Plan prezentacji AHK Polska Działalność gospodarcza na rynku niemieckim rozpoczynanie działalności gospodarczej w Niemczech swoboda świadczenia usług prowadzenie działalności gospodarczej w Niemczech ważne aspekty prawne Usługi AHK Polska

3 AHK Polska Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa Największa bilateralna Izba w Polsce Jedna z najbardziej wpływowych Niemieckich Zagranicznych Izb Przemysłowo- Handlowych (AHK) na świecie Sieć AHK na świecie 120 biur w 80 krajach Sieć AHK Polska biura w Warszawie, Wrocławiu, Gliwicach oraz w Monachium Reprezentuje interesy około 1000 firm członkowskich Od kilkunastu lat działa na rzecz rozwoju polsko-niemieckich stosunków gospodarczych Ponad 40-osobowy zespół Izby pracuje na rzecz firm zrzeszonych w AHK Polska oraz jest odpowiedzialny za profesjonalną obsługę doradczą firm z Niemiec i Polski oraz za rozwój stosunków z instytucjami po obydwu stronach granicy

4 Od przystąpienia Polski do UE w roku 2004 polskim obywatelom przysługuje swoboda zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej Zagwarantowana przez Artykuły TFUE Zasada niedyskryminacji podmiotów zagranicznych samodzielne i rzeczywiste wykonywanie działalności gospodarczej w innym państwie członkowskim na czas nieokreślony Zasada traktowania narodowego spełnienie ogólnych warunków i regulacji prawnych dla danej działalności, które dotyczą również obywateli niemieckich dotyczy to przede wszystkim ewentualnych wymogów ustawowych w zakresie udowodnienia kwalifikacji zawodowych

5 Trzy elementy pojęcia swobody przedsiębiorczości Samodzielność Ze swobody przedsiębiorczości korzystać mogą osoby prowadzące samodzielną działalność gospodarczą tzn. na własny koszt i na własne ryzyko, zwłaszcza w formie tzw. samozatrudnienia Trwałość Trwałość organizacyjną, czyli założenie działalności oraz jej prowadzenie w innym państwie, uczestniczenie w sposób ciągły i stały w jego życiu gospodarczym Transgraniczność Ochronie swobody przedsiębiorczości podlega jedynie działalność gospodarcza o charakterze transgranicznym, tzn. wykonywana na terytorium innego państwa członkowskiego

6 Swoboda transgranicznego świadczenia usług Świadczenie transgranicznych usług Usługodawca może czasowo udać się do kraju usługobiorcy w celu wykonania usługi Usługobiorca może udać się do usługodawcy, aby tam skorzystać z usługi Obydwa podmioty przebywają w swoich krajach, a tylko produkt przekracza granice Możliwość świadczenia usługi w ramach podwykonawstwa bez zakładania czy rejestracji działalności na terenie Niemiec Na podstawie umowy o dzieło oraz umowy zlecenia

7 Własne przedsiębiorstwo w Niemczech a transgraniczne wykonywanie usług Własne przedsiębiorstwo Wykonywanie usług z Polski Obecność na rynku i zaufanie klienta Brak obecności i bezpośredniego kontaktu z klientem Krótkie i szybkie drogi Czas reakcji Mobilność na rynku Elastyczność Koszty Koszty

8 Przed wejściem na rynek należy przeprowadzić analizę, w jaki sposób i w jakiej formie spółka powinna wejść na rynek przez lub lub i Dystrybucja Bezpośrednia Handel elektroniczny Otwarcie filii Założenie firmy Zatrudnienie pracowników pracując z lub lub jako forma mieszana np. lub Dystrybucja Pośrednia Lokalnymi dystrybutorami Agentami sprzedaży Franczyzobiorcy Pełnomocnicy

9 Założenie firmy w Niemczech Wybór formy prawnej i zawarcie umowy spółki Zameldowanie w urzędzie miasta/ wydział spraw obywatelskich Wynajem lokalu Otwarcie konta bankowego Wpis do rejestru handlowego Zgłoszenie działalności w urzędzie ds. gospodarki Pozostałe zgłoszenia (urząd skarbowy, IHK, izba rzemieślnicza, kasa chorych itd.)

10 Filia / oddział lub samodzielna firma Otwieranie filii / oddziału Firmy zagraniczne, które mają siedzibę i prowadzą działalność poza terenem Niemiec mogą zdecydować się na utworzenie: oddziału (selbständige Zweigniederlassung) lub zakładu/filii (unselbständige Zweigniederlassung) Zakładanie samodzielnej spółki Każda osoba fizyczna, spółka czy przedsiębiorstwo może w Niemczech założyć firmę lub zdobyć udziały w firmie już istniejącej, bez względu na narodowość czy miejsce zamieszkania

11 Oddział Samodzielna jednostka przedsiębiorstwa głównego (polskiego) Obowiązek wpisu do rejestru (notarialnie potwierdzony wniosek) Posiada: własne kierownictwo własny lokal własny majątek prowadzi własną księgowość Nie ma osobowości prawnej Ma prawo do pozwania i może być pozwany

12 Zakład / filia Niesamodzielna jednostka dzieli byt prawny polskiego przedsiębiorstwa macierzystego i występuje wyłącznie pod jego nazwą Nie podlega wpisowi do niemieckiego rejestru handlowego (Handelsregister) Podlega wpisowi do ewidencji gospodarczej (Gewerbeanmeldung, Gewerberegister) Nie posiada: własnego kierownictwa własnej księgowości własnego majątku firmowego Księgowość jest prowadzona przez macierzysty polski podmiot gospodarczy, do niego także należy majątek firmowy Filia nie posiada osobowości prawnej Dłużnikiem oraz właścicielem praw i roszczeń, jest polski podmiot gospodarczy

13 Kryteria wyboru poszczególnych form prawnych Liczba wspólników Zaangażowanie osobiste / kontrola Zmiany / odejście udziałowców Finansowanie Opodatkowanie Odpowiedzialność za zobowiązania

14 Zakładanie samodzielnej spółki Formy prawne Spółki kapitałowe Spółki osobowe Samodzielna działalność gospodarcza GmbH GbR OHG KG AG GmbH & Co KG

15 Spółki osobowe Gesellschaft bürgerlichen Rechts/ GbR (spółka cywilna) Offene Handelsgesellschaft/ OHG (spółka jawna) Kommanditgesellschaft/ KG (spółka komandytowa) Ogólne cechy: osobista i nieograniczona odpowiedzialność przynajmniej jednego ze wspólników zarząd nie obejmuje osób trzecich rozporządzanie udziałami w spółce tylko za zgodą wszystkich wspólników

16 GmbH & Co. KG- jest połączeniem spółki komandytowej i spółki z ograniczona odpowiedzialnością GmbH & Co. KG Komplemantariusz GmbH Komandytariusz Ograniczona odpowiedzialność Zalety podatkowe Dwie umowy

17 Spółki kapitałowe Aktiengesellschaft / AG (spółka akcyjna) Gesellschaft mit beschränkter Haftung / GmbH (spółka z o.o.) Ogólne cechy: przynajmniej jeden udziałowiec obowiązek wniesienia kapitału zakładowego spółki płacą podatek dochodowy od osób prawnych, udziałowcy podatek od dochodów kapitałowych (dywidendy). spółki mogą nadal funkcjonować nawet z jednym wspólnikiem

18 Gesellschaft mit beschränkter Haftung (Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) Udziałowcy mają prawo do wydawania kierownictwu poleceń i mogą kontrolować zarządzanie firmą Obowiązek wniesienia kapitału zakładowego przez udziałowców (min EUR) w tym min. ½ ( EUR) musi być wpłacona na konto spółki, reszta jako roszczenie do udziałowców Przeniesienie udziałów musi zostać potwierdzone notarialnie Zmiany dotyczące udziałowców muszą zostać zaakceptowane na zebraniu udziałowców

19 GmbH- Procedura rejestracyjna Podpisanie przez zarząd w obecności notariusza aktu założycielskiego lub statutu spółki GmbH musi zostać wpisana do rejestru handlowego (Handelsregister) Zgłoszenie podpisane przez zarząd w obecności notariusza Notariusz zgłasza spółkę do rejestru handlowego od momentu zawiązania spółki do momentu wpisania jej do rejestru handlowego, może minąć około trzech tygodni GmbH staje się osobą prawną i musi zostać zarejestrowana w lokalnym urzędzie ds. gospodarki (Gewerbeamt) Założoną GmbH reprezentuje zarząd wyjątek: Spółka w organizacji (przed wpisem do rejestru handlowego) rejestracja osób fizycznych zakładających spółkę

20 GmbH- Zarząd (Geschäftsführung) GmbH jest zarządzana i reprezentowana przez członków zarządu Co najmniej jeden członek zarządu (który nie musi być wspólnikiem spółki) Wpływ na zarządzanie spółki przez wspólników w formie wiążących instrukcji lub zarządzeń dla członka zarządu Członek zarządu nie musi mieć: miejsca zamieszkania w Niemczech obywatelstwa niemieckiego

21 1 listopada 2008 r. reforma Prawa o GmbH - Mini-GmbH Główne novum: Stworzenie nowego rodzaju spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółka przedsiębiorców z ograniczoną odpowiedzialnością - Unternehmergesellschaft (haftungsbeschränkt), lub także Mini-GmbH Mini-GmbH nie jest nową formą działalności, lecz spółką z o.o. - GmbH o kapitale zakładowym początkowo mniejszym niż EUR Wkład wyłącznie w gotówce Możliwość założenia w Niemczech spółki z o.o. o kapitale zakładowym wynoszącym zaledwie 1 EUR

22 Mini-GmbH - Rekompensowanie początkowego braku kapitału do osiągnięcia EUR Spółka musi odkładać jedną czwartą swojego rocznego zysku do momentu zakumulowania kapitału zakładowego zwykłej GmbH ( EUR) Po osiągnięciu tej granicy zebrany kapitał może zostać przekształcony w kapitał pełnej spółki, a Mini-GmbH przekształcona w standardową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH) Mini-GmbH ma wg. ustawy te same prawa i obowiązki jak zwykła GmbH

23 KOSZT REJESTRACJI NIEMIECKIEJ GmbH Koszt przygotowania dokumentów: odpis z KRS, certyfikat apostille koszt tłumaczeń pisemnych oraz ustnych podczas czynności notarialnych Niemieckie opłaty urzędowe: opłaty skarbowe opłaty za zgłoszenie prowadzenia działalności gospodarczej 31,00 EUR Opłaty notarialne i sądowe GmbH (przy kapitale zakładowym EUR) 168,00 EUR zgłoszenie do rejestru handlowego 42,00 EUR zaprotokołowanie pierwszego zgromadzenia wspólników 168,00 EUR wpis do rejestru 100,00 EUR ogłoszenie o wpisie 100,00 250,00 EUR

24 Samodzielna działalność gospodarcza Selbständige Erwerbstätigkeit Prowadzenie jedynie pod imieniem i nazwiskiem Zgłoszenie działalności w urzędzie działalności gospodarczej Niepotrzebne pozwolenie na pobyt pobyt ponad 3-miesięczny wymaga zawiadomienia o pobycie w urzędzie miasta / wydział spraw obywatelskich Osobiste ryzyko finansowe Możliwość wpisu do rejestru handlu pod pojęciem zarejestrowanego kupca e.k

25 Samodzielna działalność gospodarcza - Selbständige Erwerbstätigkeit Działalność gospodarcza musi byc wykonywana samodzielnie (możliwe jest zatrudnianie pracowników na warunkach ogólnych) Prace muszą byc zlecane przez więcej niz jednego zleceniodawce Dochody uzyskane z działalność gospodarczej muszą wystarczać na utrzymanie się i opłate składek ubezpieczeniowych W przypadku wymaganej koncesji muszą być spełnione jej warunkidziałalność gospodarcza musi być zarejestrowana Nieobowiązkowe jest ubezpieczenie zdrowotne Obowiązkowe jest ubezpieczenie emerytalne ale tylko dla rzemiosła, nauczycieli, wychowawców, opiekunów, położnych, artystów, dziennikarzy możliwość bezpłatnego złożenia zapytania o ustalenie obowiązku płacenia składek ubezpieczenia emerytalnego

26 Pozostałe zgłoszenia Urząd Skarbowy - Finanzamt Izba Przemysłowo-Handlowa - Industrie- und Handelskammer (IHK) Izba Rzemieślnicza - Handelskammer Urząd ds. Gospodarki - Gewerbeamt Zawiadomienie o pobycie Dodatkowe zezwolenia

27 Zawieranie umów transgranicznych oraz szczegółowe warunki Typowe umowy umowa o sprzedaży umowa o dzieło umowa zlecenia Forma pisemna Właściwe prawo a właściwość sądów Język, w którym sporządzona jest umowa Ogólne warunki Zabezpieczenie należności

28 Wybór właściwego prawa Prawo prywatne międzynarodowe (Rzym I, II) Autonomia woli stron w zakresie obowiązującego prawa Zobowiązania dotyczące nieruchomości Regulacja ustawowa w przypadku braku wyboru prawa przez strony

29 Sąd powszechny lub arbitrażowy, który jest szybszą i tańszą alternatywą dla sądu powszechnego Sąd powszechny - właściwość sądu powszechnego zasada: miejsce siedziby pozwanego wyjątki: nieruchomości, czynność niedozwolona porozumienie co do właściwości miejscowej sądu: przed rozpoczęciem sporu tylko pomiędzy przedsiębiorcami Arbitraż przyspieszone postępowanie mniejsze koszty przy wysokiej wartości sporu strony mają wpływ na wybór arbitrów oraz tryb postępowania poufność strony mają wpływ na język postępowania Sąd Arbitrażowy przy AHK Polska

30 Usługi AHK Polska Doradztwo rynkowe Informacje na temat rynku i przedsiębiorstw analizy rynku informacje gospodarcze i adresowe sprawdzenie wiarygodności finansowej przedsiębiorstwa informacje o programach pomocowych Indywidualne doradztwo w zakresie pozyskiwania nowych rynków zbytu poszukiwanie partnerów handlowych wirtualne biuro sprzedaży pozyskanie nowych klientów informacje o przetargach wirtualne biuro sprzedaży doradztwo personalne

31 Usługi AHK Polska ZAŁOŻENIE SPÓŁKI Z O.O. PRAWA NIEMIECKIEGO Przygotowanie umowy spółki po konsultacji z niemieckim notariuszem - koordynacja terminu czynności notarialnych z niemieckim notariuszem Kontakt z właściwym miejscowo IHK (zgodnie z prawem niemieckim obligatoryjne) oraz ustalenie dostępności wybranej firmy spółki Koordynacja rejestracji w niemieckim rejestrze sądowym (Handelsregister) Rejestracja w urzędzie ds. gospodarczych (Gewerbeanmeldung) Rejestracja w urzędzie skarbowym, uzyskanie numeru podatkowego (St.-Nr.) Rejestracja do VAT-u (Umsatzsteuer) Wstępne informacje odnośnie zagadnień prawnych dotyczących podjęcia działalności przez zarejestrowaną spółkę

32 Usługi AHK Polska Wsparcie polskich inwestorów w Niemczech w ramach programu Invest in Germany Thomas Urbańczyk, LL.M. Rechtsanwalt (adwokat niemiecki) Zastępca Dyrektora Generalnego AHK Polska Dyrektor Działu Prawo i Podatki Tel Fax turbanczyk@ahk.pl Web.: