Broszura informacyjna w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej na rynku Republiki Austrii

Transkrypt

1 Broszura informacyjna w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej na rynku Republiki Austrii ZASADY ZAKŁADANIA I PROWADZENIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ W AUSTRII ORAZ JEJ REJESTRACJI Działalność gospodarcza w Austrii, podobnie jak w Polsce, może być prowadzona w różnych formach organizacyjno-prawnych, tj. w ramach różnych rodzajów firm lub przedsiębiorstw, które różnią się między sobą pod względem ich opodatkowania, wymogów obowiązujących przy ich rejestracji, odpowiedzialności za zobowiązania, wysokości płaconych podatków i wnoszonego kapitału, wymogów dotyczących oficjalnej nazwy firmy itd. W dużym uproszczeniu te formy to: spółki osobowe, do których należą mikro przedsiębiorstwo (niem. Einzelunternehmen ) - gdzie szczególnym przypadkiem jest jednoosobowa działalność gospodarcza oraz: spółka jawna, spółka cywilna, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna; spółki kapitałowe, takie jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółka akcyjna; inne formy jak np. spółdzielnia czy też stowarzyszenie. Najbardziej popularną wśród Polaków formą prowadzenia działalności gospodarczej w Austrii jest mikro przedsiębiorstwo (niem. Enzelunternehmen) i jego odmiana w postaci jednoosobowej działalności gospodarczej jako jednoosobowa firma (niem. Ein-Personen- Unternehmen EPU), powszechnie nazywana GEWERBE, gdzie przedsiębiorca jest jednocześnie i pracownikiem i firmą oraz spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, dlatego te formy zostaną omówione w najszerszym zakresie. Mikroprzedsiębiortstwo (niem. Enzelunternehmen) oraz samodzielna jednoosobowa działalność gospodarcza (niem. Ein-Personen-Unternehmen EPU) Pomimo ograniczeń w dostępie do rynku pracy, Polacy mają prawo do prowadzenia na terenie Austrii samodzielnej działalności zarobkowej określanej jako tzw. samozatudnienie (miem. selbstständige Erwerbstätigkeit), zgodnie z zapisami Ustawy o prowadzeniu działalności gospodarczej (niem. Gewerbeordnung). Ustawa ta wyróżnia działalność swobodną i działalność reglamentowaną, taką jak np. usługi budowlane, gdzie uzyskanie austriackiej zgody na prowadzenie działalności jest bardzo skomplikowane. 1

2 Samodzielna działalność gospodarcza może być prowadzona w postaci różnorodnych firm np. w ramach mikro przedsiębiorstwa (niem. Einzelunternehmen), którego szczególnym przypadkiem jest jednoosobowa działalność gospodarcza (nazywana potocznie Ein-Personen- Unternehmen EPU lub też Gewerbe), w formie spółki osobowej (jawnej, cywilnej, komandytowej), w formie spółki kapitałowej (sp. z o. o. lub S.A.), w ramach wolnego zawodu lub fundacji. Główna różnica pomiędzy mikroprzedsiębiorstwem, a jednoosobową działalnością gospodarczą polega na możliwości zatrudnienia pracowników w mikroprzedsiębiorstwie. Rejestracja jednoosobowej działalności: Po otrzymaniu z Federalnego Ministerstwa Gospodarki zaświadczenia o uznaniu kwalifikacji zawodowych (w przypadku działalności regulowanej) można przystąpić do rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej w wydziale gospodarczym urzędu gminy, dzielnicy, miasta lub lokalnej izbie gospodarczej, gdzie istnieje możliwość skorzystania z bezpłatnego doradztwa. Podstawowym dokumentem jest pisemne zgłoszenie określonej działalności gospodarczej (niem. Gewerbeanmeldung) na urzędowym formularzu ( Do zgłoszenia należy dołączyć szereg dokumentów, z których listą należy się zapoznać, celem ich uzyskania lub też przetłumaczenia. Urząd rejestrujący firmę przesyła wiadomość o tym fakcie do właściwego urzędu skarbowego. Jednakże na zakładającym firmę ciąży obowiązek związany z rejestracją w urzędzie skarbowym, w ciągu miesiąca od założenia firmy. Rejestracja przybiera postać krótkiego zawiadomienia nt. rodzaju działalności i siedziby firmy. W odpowiedzi na zgłoszenie urząd skarbowy przesyła pocztą ankietę, którą należy wypełnić w ciągu 14 dni i odesłać. Następnie firma otrzymuje numer identyfikacji podatkowej (niem. Steuernummer). W dalszej kolejności istnieje obowiązek rejestracji w zakładzie ubezpieczeń społecznych (austriacki odpowiednik ZUS). W przypadku podwójnego opodatkowania w relacjach Austria-Polska ważną kwestią jest jednoznaczne ustalenie tzw. rezydencji podatkowej, gdyż ma to decydujące znaczenie i przesądza o tym, gdzie będziemy rozliczać nasze podatki; w Polsce, czy w Austrii. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (niem. Gesellschaft mitbeschränkter Haftung - GmbH) Rejestracja: Założenie sp. z o.o. (GmbH) wymaga podpisania aktu notarialnego (niem. Notariatsakt). Akt ten zawiera umowę spółki oraz wskazuje pierwszego wybranego dyrektora zarządzającego (jedna lub więcej osób). Możliwe jest założenie spółki przez jednego wspólnika. Wniosek o rejestrację w Rejestrze Handlowym musi zawierać akt notarialny, wzór podpisu(ów) (niem. Musterfirmazeichnungen) oraz listę wspólników i dyrektorów zarządzających. Imię, nazwisko oraz adres wspólnika muszą być zarejestrowane w Rejestrze Handlowym (niem. Firmenbuch). Dane te są ujawniane w wyciągach z tego Rejestru. Proces rejestracji spółki z o.o. od momentu złożenia wniosku do momentu rejestracji w Rejestrze Handlowym trwa z reguły przynajmniej w przypadku Sądu Gospodarczego w Wiedniu dwa tygodnie. Kapitał zakładowy: Minimalny kapitał zakładowy (niem. Stammkapital) wynosi EUR i musi być w pełni pokryty. Wpłacony kapitał zakładowy musi zostać przekazany na rachunek bankowy w banku austriackim, w imieniu i na rzecz zakładanej spółki w organizacji. Organy: Podczas zakładania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH) musi zostać wybrany przynajmniej jeden dyrektor zarządzający (niem. Geschäftsführer). Dyrektorzy zarządzający nie muszą być obywatelami Austrii, ani posiadać obywatelstwa europejskiego; legitymowanie się miejscem zamieszkania w Austrii również nie jest wymagane. Do pełnienia tej funkcji nie może być powoływana osoba prawna. 2

3 W umowie spółki można przewidzieć, czy powołani członkowie zarządu mają prawo do składania oświadczeń w imieniu spółki razem, bądź czy wystarczy oświadczenie złożone przez jednego z nich. Ustanowienie rady nadzorczej jest obligatoryjne tylko w niektórych typach spółki z o.o. Na przykład, rada nadzorcza musi zostać powołana, gdy wartość kapitału zakładowego przekroczy EUR i gdy łączna liczba wspólników przekroczy 50 lub gdy średnia liczba zatrudnionych pracowników przekroczy 300 osób. W skład rady nadzorczej wchodzi przynajmniej trzech członków, powoływanych przez zgromadzenie wspólników. Przepisy Kodeksu Pracy (niem. Arbeitsverfassungsgesetz) przewidują prawo do powoływania jednego członka Rady Pracowniczej (niem. Betriebsrat) do rady nadzorczej, na każdych dwóch członków wybranych przez zgromadzenie wspólników. Zgromadzenie wspólników jest najwyższym organem spółki z o.o..organ ten jest zwoływany co najmniej raz w roku, lub wtedy gdy tego wymaga interes spółki. Każda uchwała zgromadzenia wspólników winna być zapisana i zarchiwizowana, zaś ich odpisy muszą być wysłane niezwłocznie po zakończeniu zgromadzenia wspólników do każdego ze wspólników pocztą poleconą. Zgromadzenie wspólników powołuje i odwołuje członków zarządu, a także określa warunki ich zatrudnienia. Do zadań zgromadzenia wspólników należy także zatwierdzenie sprawozdania finansowego (co musi nastąpić najpóźniej osiem miesięcy po zakończeniu ostatniego roku obrotowego) oraz udzielenie absolutorium dyrektorom zarządzającym. Zgromadzenie wspólników może wydawać wiążące instrukcje członkom zarządu. Prawo przewiduje rozmaite uprawnienia dla akcjonariuszy mniejszościowych. Jeżeli przepisy szczegółowe, lub umowa spółki nie stanowią inaczej, uchwały zgromadzenia wspólników podejmowane są zwykłą większością głosów. Wspólnicy mogą głosować przez pełnomocników. Uchwały wspólników mogą być podejmowane podczas zgromadzenia wspólników albo jeżeli wszyscy wspólnicy zgodzą się na takie rozwiązanie w wyniku głosowania korespondencyjnego (niem. Umlaufbeschluss). Zbycie akcji: Udziały (niem. Geschäftsanteile) nie mają formy materialnej. Udziały mogą być dowolnie zbywane i są dziedziczone. Jednakże umowa spółki z o.o., może uzależniać możliwość zbycia udziału od wcześniejszej zgody pozostałych udziałowców. Do zbycia udziału w spółce wymagana jest forma aktu notarialnego (niem. Notariatsakt), który musi być sporządzony w języku niemieckim. Podatki / opłaty: W związku z założeniem spółki należy uiścić podatek od spółek (niem. Gesellschaftsteuer) w wysokości 1 % kapitału zakładowego. Ponadto, obowiązuje podatek dochodowy od osób prawnych (niem. Körperschaftsteuer) ze stawką 25%. Minimalny podatek dochodowy od osób prawnych wynosi EUR. Ogólny koszt powołania spółki z o.o. (wraz z opodatkowaniem, opłatami sądowymi, wynagrodzeniem prawnika i notariusza) wynosi około 10 % wartości kapitału zakładowego. Spółka akcyjna (niem. Aktiengesellschaft - AG) Utworzenie oraz prowadzenie spółki akcyjnej jest bardziej kosztowne, niż spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W przeciwieństwie do spółki z o.o., spółka akcyjna musi mieć radę nadzorczą. Zawiązanie: Statut spółki akcyjnej (niem. Satzung) jest podpisywany w formie pisemnej z podpisami poświadczonymi notarialnie (niem. notarielle Beurkundung). Możliwe jest założenie spółki przez jednego wspólnika. Imię, nazwisko oraz adres wspólnika muszą być zarejestrowane w Rejestrze Handlowym (niem. Firmenbuch). Proces rejestracji spółki akcyjnej, od momentu złożenia wniosku do momentu rejestracji w Rejestrze Handlowym trwa z reguły w przypadku Sądu Gospodarczego w Wiedniu cztery tygodnie. Kapitał zakładowy: Inaczej niż w spółce z o.o., minimalny kapitał zakładowy (niem. Grundkapital) w przypadku spółki akcyjnej wynosi EUR. Statut musi określać, jakiego rodzaju akcje (imienne / na okaziciela) będą emitowane. 3

4 Organy: W skład zarządu (niem. Vorstand) wchodzi jedna lub więcej osób. Członkowie zarządu nie muszą być obywatelami Austrii ani posiadać obywatelstwa europejskiego; legitymowanie się miejscem zamieszkania w Austrii również nie jest wymagane. Osoba prawna nie może zostać wybrana do składu zarządu. Utworzenie rady nadzorczej jest obowiązkowe. W jej skład musi wchodzić przynajmniej trzech przedstawicieli akcjonariuszy. Członkowie rady nadzorczej nie biorą udziału w zarządzaniu i reprezentacji spółki akcyjnej. Posiedzenia rady nadzorczej muszą odbywać się regularnie, przynajmniej cztery razy w roku. Walne zgromadzenie akcjonariuszy (niem. Hauptversammlung) musi odbyć się raz do roku. Protokół ze zgromadzenia musi zostać sporządzony przez obecnego na nim notariusza. Podatki: W związku z założeniem spółki należy uiścić podatek od spółek (niem. Gesellschaftsteuer) w wysokości 1 % kapitału akcyjnego. Ponadto należy uiszczać podatek dochodowy od osób prawnych (Körperschaftsteuer) ze stawką 25%. Minimalna stawka tego podatku wynosi EUR. Spółka jawna (niem. Offene Handelsgesellschaf - OHG) Spółka jawna może być zawiązana, przez co najmniej dwie osoby (osoby fizyczne lub prawne ) w celu prowadzenia działalności pod wspólną firmą (nazwą). Prawo nie reguluje maksymalnej ilości wspólników, ich narodowości czy miejsca zamieszkania. Odpowiedzialność partnerów za zobowiązania spółki jest nieograniczona. Spółka jawna może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Spółka komandytowa (niem. Kommanditgesellschaft) Podstawową różnicą, jaka występuje w odniesieniu do spółki jawnej jest fakt, że jeden ze wspólników odpowiada w sposób ograniczony do wysokości sumy komandytowej. Jednakże, przynajmniej jeden ze wspólników ponosi osobistą odpowiedzialność za długi spółki. Komandytariusz (niem. Kommanditist) jest wyłączony z zarządu spółki, ale może być powołany jako prokurent (niem. Prokurist). Spółka cywilna (miem. Gesellschaft nach bürgerlichem Recht GesbR) Spółka cywilna nie jest samodzielnym przedsiębiorcą. Spółka nie może nabywać praw, w tym nieruchomości, pozywać lub być pozywaną. Wspólnicy związani są umową, dla której przepisy prawa cywilnego nie przewidują jakiejś szczególnej formy. Spółka cywilna jest najczęściej powoływana dla realizacji dużych projektów budowlanych (niem. Arbeitgemeinschaften) lub dla prowadzenia wspólnego przedsiębiorstwa. Oddział zagranicznej firmy Zagraniczne przedsiębiorstwo może utworzyć oddział (niem. Zweignniederlassung) w Austrii. Oddział musi być zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorstw. Oddział nie istnieje w oderwaniu od swojej spółki, nie posiada własnego kapitału. W oddziale przedsiębiorstwa może być powołany stały przedstawiciel, który reprezentuje oddział w Austrii. Oddział musi prowadzić oddzielną rachunkowość. Rachunkowość, dokumentacja i audyt. Każdy przedsiębiorca jest zobowiązany do prowadzenia księgowości odzwierciedlającej wszystkie transakcje biznesowe. Ponadto, istnieje obowiązek sporządzania rocznych sprawozdań finansowych (niem. Jahresabschluss), w których skład wchodzą bilans (niem. Bilans) i rachunek zysków i strat (niem. GewinnundVerlustrechtnng) Sprawozdanie finansowe musi być sporządzone w języku niemieckim i wyrażone w kwotach euro. Sprawozdania finansowe muszą zostać sporządzone podczas pierwszych dziewięciu miesięcy roku za poprzedni rok obrotowy (rok obrotowy powinien pokrywać się z rokiem kalendarzowym). Sprawozdanie finansowe musi zostać przygotowane przez dyrektorów zarządzających w czasie pierwszych pięciu miesięcy roku obrotowego (za poprzedni okres obrotowy) i musi być przedstawione zgromadzeniu akcjonariuszy do zatwierdzenia najpóźniej osiem miesięcy po rozpoczęciu następnego roku obrotowego. Dodatkowo zasady rachunkowości przewidują 4

5 szczególne zasady, które mają zastosowanie do spółek kapitałowych, oraz do spółki komandytowej, w której komandytariuszem jest osoba prawna. Sprawozdania finansowe (niem. Lagebericht) spółek akcyjnych, lub dużych i średnich spółek z o.o. muszą być poddane sprawdzeniu przez biegłego rewidenta oraz doradcę podatkowego (niem. BeeideterWirtschaftsprüfer/Buchprüfer und Steuer berater). Dyrektor zarządzający spółki akcyjnej i spółki z o.o., ma obowiązek złożyć sporządzone sprawozdanie finansowe wraz z opinią biegłego rewidenta (o ile biegły rewident musiał je badać) do rejestru handlowego właściwego miejscowo dla siedziby spółki. Obowiązki dokumentacyjne są mniej restrykcyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw. 1. WAŻNE LINKI Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu Handels- und Investitionsabteilung der Botschaft der Republik Polen in Wien Titlgasse 15, A-1130 WIEN, Österreich / Austria tel.: (+431) , , fax: (+431) wien@trade.gov.pl Więcej na temat zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej w Austrii zobacz: Przewodnik po rynku/działalność gospodarcza w Austrii. (wybrane zagadnienia). 5