Prawne aspekty działalnościgospodarczejw Republice Federalnej Niemiec

Transkrypt

1 Prawne aspekty działalnościgospodarczejw Republice Federalnej Niemiec Katowice, Thomas Urbańczyk Dyrektor Działu Prawo i Podatki Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa

2 Polsko- Niemiecka Izba Przemysłowo Handlowa

3 AHK Polska Polsko-Niemiecka Izba Przemysłowo-Handlowa Największa bilateralna Izba w Polsce Jedna z najbardziej wpływowych Niemieckich Zagranicznych Izb Przemysłowo- Handlowych (AHK) na świecie Sieć AHK na świecie 120 biur w 80 krajach Sieć AHK Polska biura w Warszawie, Wrocławiu, Gliwicach oraz w Monachium Reprezentuje interesy około 1000 firm członkowskich Od kilkunastu lat działa na rzecz rozwoju polsko-niemieckich stosunków gospodarczych Ponad40-osobowy zespół Izby pracuje na rzecz firm zrzeszonych w AHK Polska oraz jest odpowiedzialny za profesjonalną obsługę doradczą firm z Niemiec i Polski oraz za rozwój stosunków z instytucjami po obydwu stronach granicy

4 Model trzyfilarowy Wspieranie pol-niem stosunków gospodarczych Ambasada Niemiec AHK Polska GTaI

5 Usługi wspomagające/unterstützende Dienstleistungen Usługi dla polskich firm na rynku niemieckim/dienstleistungen für polnische Unternehmen auf dem deutschen Markt Wsparcie przy zakładaniu spółki/unterstützung bei Unternehmensgründung Porady prawne/rechtsauskunft Weryfikacja sytuacji finansowej/bonitätsprüfung Zwrot podatku VAT/MwSt-Rückerstattung Poszukiwanie dystrybutorów/individuelle Absatzberatung Poszukiwanie partnerów biznesowych/geschäftspartnersuche Informacje o rynku/marktinformationen

6 Usługi AHK Polska ZAŁOŻENIE SPÓŁKI Z O.O. PRAWA NIEMIECKIEGO Przygotowanie umowy spółki po konsultacji z niemieckim notariuszem - koordynacja terminu czynności notarialnych z niemieckim notariuszem Kontakt z właściwym miejscowo IHK (zgodnie z prawem niemieckim obligatoryjne) oraz ustalenie dostępności wybranej firmy spółki Koordynacja rejestracji w niemieckim rejestrze sądowym (Handelsregister) Rejestracja w urzędzie ds. gospodarczych (Gewerbeanmeldung) Rejestracja w urzędzie skarbowym, uzyskanie numeru podatkowego (St.-Nr.) Rejestracja do VAT-u (Umsatzsteuer) Wstępne informacje odnośnie zagadnień prawnych dotyczących podjęcia działalności przez zarejestrowaną spółkę

7 Usługi AHK Polska Doradztwo rynkowe Informacje na temat rynku i przedsiębiorstw analizy rynku informacje gospodarcze i adresowe sprawdzenie wiarygodności finansowej przedsiębiorstwa informacje o programach pomocowych Indywidualne doradztwo w zakresie pozyskiwania nowych rynków zbytu poszukiwanie partnerów handlowych wirtualne biuro sprzedaży pozyskanie nowych klientów informacje o przetargach wirtualne biuro sprzedaży doradztwo personalne

8 Wejście na rynek niemiecki

9 Niemcy jako państwo federalne 1) Składa się z 16 krajów związkowych (tzw. Landów ), które razem tworzą federację ( Bund ) 2) Każdy Land stanowi samodzielny region administracyjny 3) Każdy Land posiada własny parlamenty 4) Podział praw i obowiązków pomiędzy Bund a Länder 5) Wspólne prawo karne i cywilne 6) Częściowo odrębne prawo publiczno-administracyjne, różniące się w zależności od Landu, zwłaszcza w dziedzinach: Prawa podatkowego Prawa budowlanego Regulacji dotyczących godzin zamknięcia sklepów Regulacji dotyczących wywozu śmieci

10 Land Przegląd krajów związkowych (Landów) Powierzchnia w km² Ludność w mln Udział w tworzeniu PKB % Średnie zarobki (Euro, netto) Badenia-Wirtembergia ,57 14, ,0 Bawaria ,52 17, ,6 Berlin 892 3,38 3, ,3 Brandenburgia ,45 2, ,2 Brema 404 0,65 1, ,7 Hamburg 755 1,73 3, ,3 Hesja ,02 8, ,7 Stopa bezrobocia Meklemburgia- Pomorze Przednie ,60 1, ,4 Dolna Saksonia ,78 8, ,2 Nadrenia Północna- Westfalia ,55 22, ,3 Nadrenia-Palatynat ,99 4, ,2 Saara ,99 1, ,1 Saksonia ,05 3, ,8 Saksonia- Anhalt ,56 2, ,3 Szlezwik- Holsztyn 15,763 2,81 2, ,5 Turyngia 16,172 2,17 1, ,6

11 Siła nabywcza w Niemczech Żródło: GfK

12 Dochód w Niemczech kolor dochód (w złoty za roku) turkusowy żelowy żółty pomarańczowy czerwony Dochód per capita, Kurs: 4,19 Zł/Eur Żródło: Destatis

13 Polsko niemiecka wymiana handlowa wg. Landów Baden- Württemberg 12% Bayern 13% Nordrhein-Westfalen 23% Niedersachsen 13% Hessen 6% Łączny udział tych 4 landów w wymianie handlowej z Polską wynosi ponad 50% Źródło: Federalny Urząd Statystyczny

14 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Od przystąpienia Polski do UE w roku 2004 polskim obywatelom przysługuje swoboda zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej Zagwarantowana przez Artykuły TFUE Zasada niedyskryminacji podmiotów zagranicznych samodzielne i rzeczywiste wykonywanie działalności gospodarczej w innym państwie członkowskim na czas nieokreślony Zasada traktowania narodowego spełnienie ogólnych warunków i regulacji prawnych dla danej działalności, które dotyczą również obywateli niemieckich dotyczy to przede wszystkim ewentualnych wymogów ustawowych w zakresie udowodnienia kwalifikacji zawodowych

15 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Trzy elementy pojęcia swobody przedsiębiorczości Samodzielność Ze swobody przedsiębiorczości korzystać mogą osoby prowadzące samodzielną działalność gospodarczą tzn. na własny koszt i na własne ryzyko, zwłaszcza w formie tzw. samozatrudnienia Trwałość Trwałość organizacyjną, czyli założenie działalności oraz jej prowadzenie w innym państwie, uczestniczenie w sposób ciągły i stały w jego życiu gospodarczym Transgraniczność Ochronie swobody przedsiębiorczości podlega jedynie działalność gospodarcza o charakterze transgranicznym, tzn. wykonywana na terytorium innego państwa członkowskiego

16 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Swoboda transgranicznego świadczenia usług Świadczenie transgranicznych usług Usługodawca może czasowo udać się do kraju usługobiorcy w celu wykonania usługi Usługobiorca może udać się do usługodawcy, aby tam skorzystać z usługi Obydwa podmioty przebywają w swoich krajach, a tylko produkt przekracza granice Możliwość świadczenia usługi w ramach podwykonawstwa bez zakładania czy rejestracji działalności na terenie Niemiec Na podstawie umowy o dzieło oraz umowy zlecenia

17 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Założenie firmy w Niemczech Wybór formy prawnej i zawarcie umowy spółki Zameldowanie w urzędzie miasta/ wydział spraw obywatelskich Wynajem lokalu Otwarcie konta bankowego Wpis do rejestru handlowego Zgłoszenie działalności w urzędzie ds. gospodarki Pozostałe zgłoszenia (urząd skarbowy, IHK, izba rzemieślnicza, kasa chorych itd.)

18 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Kryteria wyboru poszczególnych form prawnych Liczba wspólników Zaangażowanie osobiste / kontrola Zmiany / odejście udziałowców Finansowanie Opodatkowanie Odpowiedzialność za zobowiązania

19 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Zakładanie samodzielnejspółki Formy prawne Spółki kapitałowe Spółki osobowe Samodzielna działalność gospodarcza GmbH GbR OHG KG AG GmbH & Co KG

20 Oddział 1) Samodzielna jednostką przedsiębiorstwa głównego (polskiego) 1) Obowiązek wpisu do rejestru (notarialnie potwierdzony wniosek) 2) posiada własne kierownictwo własny lokal prowadzić własną księgowość własny majątek 3) Nie ma osobowości prawnej, 4) Prawo do pozwania; i może być pozwany Zakład/ Filia Niesamodzielna jednostka dzieli byt prawny polskiego przedsiębiorstwa macierzystego i występuję wyłącznie pod jego nazwą. niepodlega wpisowi do niemieckiego rejestru handlowego (Handelsregister). podlega wpisowi do ewidencji gospodarczej (Gewerbeanmeldung, Gewerberegister). nie posiada - własnego kierownictwa - własnej księgowości, - własnego majątku firmowego, Księgowość jest prowadzona przez macierzyński polski podmiot gospodarczy, temu także należy majątek firmowy. Filia nie posiada osobowości prawnej. Dłużnikiem oraz właścicielem praw i roszczeń, jest polski podmiot gospodarczy. Usługi świadczone w Niemczech nie mogą przeważać nad działalnością prowadzoną w Polsce.

21 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Spółki osobowe GesellschaftbürgerlichenRechts/ GbR(spółka cywilna) Offene Handelsgesellschaft/ OHG (spółka jawna) Kommanditgesellschaft/ KG (spółka komandytowa) Ogólne cechy: osobista i nieograniczona odpowiedzialność przynajmniej jednego ze wspólników zarząd nie obejmuje osób trzecich rozporządzanie udziałami w spółce tylko za zgodą wszystkich wspólników

22 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim GmbH & Co. KG-jest połączeniem spółki komandytowej i spółki z ograniczona odpowiedzialnością GmbH & Co. KG Komplemantariusz GmbH Komandytariusz Ograniczona odpowiedzialność Zalety podatkowe Dwieumowy

23 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Spółki kapitałowe Aktiengesellschaft / AG (spółka akcyjna) Gesellschaft mit beschränkter Haftung / GmbH(spółka z o.o.) Ogólne cechy: przynajmniej jeden udziałowiec obowiązek wniesienia kapitału zakładowego spółkipłacą podatek dochodowy od osób prawnych, udziałowcy podatek od dochodów kapitałowych(dywidendy). spółki mogą nadal funkcjonować nawet z jednym wspólnikiem

24 24. Najpopularniejsza forma prowadzenia działalności.

25 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Gesellschaft mit beschränkter Haftung (Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością) Udziałowcy mająprawodo wydawaniakierownictwu poleceńi mogą kontrolować zarządzanie firmą Obowiązekwniesieniakapitału zakładowegoprzezudziałowców (min EUR) wtymmin. ½ ( EUR) musibyćwpłaconana kontospółki, resztajako roszczenie do udziałowców Przeniesienie udziałów musi zostać potwierdzone notarialnie Zmiany dotycząceudziałowców muszą zostać zaakceptowane na zebraniu udziałowców

26 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim GmbH- Procedura rejestracyjna Podpisanie przez zarząd w obecności notariusza aktu założycielskiego lub statutu spółki GmbH musi zostać wpisana do rejestru handlowego (Handelsregister) Zgłoszenie podpisane przez zarząd w obecności notariusza Notariusz zgłasza spółkę do rejestru handlowego od momentu zawiązania spółki do momentu wpisania jej do rejestru handlowego, może minąć około trzech tygodni GmbH staje się osobą prawną i musi zostać zarejestrowana w lokalnym urzędzie ds.gospodarki (Gewerbeamt) Założoną GmbH reprezentuje zarząd wyjątek: Spółka w organizacji (przed wpisem do rejestru handlowego) rejestracja osób fizycznych zakładających spółkę

27 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim GmbH- Zarząd(Geschäftsführung) GmbH jest zarządzana i reprezentowana przez członków zarządu Co najmniej jeden członek zarządu (który nie musi być wspólnikiem spółki) Wpływ na zarządzanie spółki przez wspólników w formiewiążących instrukcji lub zarządzeń dla członka zarządu Członek zarządu nie musi mieć: miejsca zamieszkania w Niemczech obywatelstwa niemieckiego

28 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim 1 listopada 2008 r. reforma Prawa o GmbH-Mini-GmbH Główne novum: Stworzenie nowego rodzaju spółki z ograniczoną odpowiedzialnością spółka przedsiębiorców z ograniczoną odpowiedzialnością - Unternehmergesellschaft (haftungsbeschränkt), lub także Mini-GmbH Mini-GmbH nie jest nową formą działalności, lecz spółką z o.o. -GmbH o kapitale zakładowym początkowo mniejszym niż EUR Wkład wyłącznie w gotówce Możliwość założenia w Niemczech spółki z o.o. o kapitale zakładowym wynoszącym zaledwie 1 EUR

29 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Mini-GmbH-Rekompensowanie początkowego braku kapitału do osiągnięcia EUR Spółka musi odkładać jedną czwartą swojego rocznego zysku do momentu zakumulowania kapitału zakładowego zwykłej GmbH ( EUR) Po osiągnięciu tej granicy zebrany kapitał może zostać przekształcony w kapitał pełnej spółki, a Mini-GmbH przekształcona w standardową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH) Mini-GmbH ma wg. ustawy te same prawa i obowiązki jak zwykła GmbH Przekształcenie z Mini-GmbH na GmbH: opinia biegłego, akt notarialny

30 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim KOSZT REJESTRACJI NIEMIECKIEJ GmbH Koszt przygotowania dokumentów: odpis z KRS, certyfikat apostille koszt tłumaczeń pisemnych oraz ustnych podczas czynności notarialnych Niemieckie opłaty urzędowe: opłaty skarbowe opłaty za zgłoszenie prowadzenia działalności gospodarczej 31,00 EUR Opłaty notarialne i sądowe GmbH (przy kapitale zakładowym EUR) 168,00 EUR zgłoszenie do rejestru handlowego 42,00 EUR zaprotokołowanie pierwszego zgromadzenia wspólników 168,00 EUR wpis do rejestru 100,00 EUR ogłoszenie o wpisie 100,00 250,00 EUR

31 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Samodzielna działalność gospodarcza Selbständige Erwerbstätigkeit Prowadzenie jedynie pod imieniem i nazwiskiem Zgłoszenie działalności w urzędzie działalności gospodarczej Niepotrzebne pozwolenie na pobyt(eu-freizügigkeitsbescheinigung) Od nie konieczne Osobiste ryzyko finansowe Możliwość wpisu do rejestru handlu pod pojęciem zarejestrowanego kupca e.k

32 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Samodzielna działalność gospodarcza-selbständige Erwerbstätigkeit Działalność gospodarcza musi byc wykonywana samodzielnie(możliwe jest zatrudnianie pracowników na warunkach ogólnych) Prace muszą byc zlecane przez więcej niz jednego zleceniodawce Dochodyuzyskanezdziałalność gospodarczejmusząwystarczaćna utrzymanie się i opłate składek ubezpieczeniowych W przypadku wymaganej koncesji muszą być spełnione jej warunkidziałalność gospodarcza musi być zarejestrowana Ubezpieczenie zdrowotne obowiazkowe Obowiązkowe jest ubezpieczenie emerytalne ale tylko dla rzemiosła, nauczycieli, wychowawców, opiekunów, położnych, artystów, dziennikarzy możliwość bezpłatnego złożenia zapytania o ustalenie obowiązku płacenia składek ubezpieczenia emerytalnego

33 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Pozostałe zgłoszenia Urząd Skarbowy - Finanzamt Izba Przemysłowo-Handlowa- Industrie- und Handelskammer(IHK) Izba Rzemieślnicza - Handelskammer Urząd ds. Gospodarki - Gewerbeamt Zawiadomienie o pobycie Dodatkowe zezwolenia

34 Umowy z partnerem niemieckim

35 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Zawieranie umów transgranicznych oraz szczegółowe warunki Typowe umowy umowa o sprzedaży umowa o dzieło umowa zlecenia Forma pisemna Właściwe prawo a właściwość sądów Język, w którym sporządzona jest umowa Ogólne warunki Zabezpieczenie należności

36 Formiepisemnej Przyzawieraniuumównależy pamietąć o. Danych pozwalających identyfikację kontrahenta Wyszczególnieniu najważniejszychświadczeńi obowiązków. Terminach Zabezpieczeniuroszczeń Wybórprawa Właściwośćsądowa

37 Ogólna treść umowy Strony Umowy Firma Forma prawna Siedziba i adres Język umowy - Nie istnieje obowiązek zawierania umowy w jezyku niemieckim - Tłumaczenie - Dwujezyczne umowy

38 Umowa pomiędzy przedsiębiorcami potwierdzenie ustalenia pomiędzy kupcami 346 HGB przedsiębiorca ustna umowa z innym przedsiębiorcą niezwłoczne pisemne potwierdzenia zamówienia kontrahent nie kwestionuje potwierdzenia lub milczy => zawarcie umowy

39 Zakwestionowanie towaru 377 HGB otrzymanie towaru obowiązek niezwłocznego sprawdzenia towaru obowiązek zgłoszenia zaniechanie zgłoszenia => zatwierdzenie towaru

40 Ogólne warunki umowne Allgemeine Geschäftsbedinungunen(AGB) Zastosowanie powszechne przy umowach z konsumentem oraz przy umowach pomiędzy przedsiębiorcami Uwzględnienie ogólnych warunków warunki muszą być dostępne dla kontrahenta! Sprzeczne ogólne warunki dwóch kontrahentów

41 Zabezpieczenie należności Przy umowie sprzedaży / Kupna -zastrzeżenie własności do momentu zapłaty ceny kupna(eigentumsvorbehalt) Przy umowie o dzieło -prawo zastawu Zleceniobiorcy / przyjmujący zamówienie Ogólne możliwości zabezpieczenia weksel poręczenie

42 Właściwe prawo a właściwość sądów 1) Prawo prywatne międzynarodowe 2) Autonomia woli stron w zakresie obowiązującego prawa 3) Zobowiązania dotyczące nieruchomości 4) Regulacja ustawowa w przypadku braku wyboru prawa przez strony 5) Właściwość sądu zasada: miejsce siedziby pozwanego Wyjątki: nieruchomości, czynność niedozwolona

43 Zalety Sąd abitrażowy przyspieszone postępowanie mniejsze koszty przy wysokiej wartości sporu Strony maja wpływ na wybór arbitrów oraz tryb postepowania Poufność Strony maja wpływ na język postępowania Minimalyzuje eyzyko niewykonania umowy przez partenra Sad arbitrażowy przy AHK Polska

44 Działalność gospodarcza na rynku niemieckim Sąd powszechny lub arbitrażowy, który jest szybszą i tańszą alternatywą dla sądu powszechnego Sąd powszechny - właściwość sądu powszechnego zasada: miejsce siedziby pozwanego wyjątki: nieruchomości, czynność niedozwolona porozumienie co do właściwości miejscowej sądu: przed rozpoczęciem sporu tylko pomiędzy przedsiębiorcami Arbitraż przyspieszone postępowanie mniejsze koszty przy wysokiej wartości sporu strony mają wpływ na wybór arbitrów oraz tryb postępowania poufność strony mają wpływ na język postępowania Sąd Arbitrażowy przy AHK Polska

45 Usługi AHK Polska Wsparcie polskich inwestorów w Niemczech w ramach programu Invest in Germany Thomas Urbańczyk, LL.M. Rechtsanwalt(adwokat niemiecki) Zastępca Dyrektora Generalnego AHK Polska Dyrektor Działu Prawo i Podatki Tel Fax turbanczyk@ahk.pl Web.: