KONCEPCJA BIOTECHNOLOGICZNA WYBÓR METODY SYNTEZY. Dominik Jańczewski
|
|
- Juliusz Kujawa
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 KONCEPCJA BIOTECHNOLOGICZNA WYBÓR METODY SYNTEZY Dominik Jańczewski
2 PLAN WYKŁADU Dobór organizmu, szlaki metaboliczne, ochrona patentowa Genetyczne modyfikacje szczepów Problemy projektowe na różnych etapach procesu biosynteza wobec wyodrębniania produktu Przewaga konkurencyjna metod biotechnologicznych Wybór sposobu syntezy porównanie metod biochemicznych i chemicznych
3 BIOTECHNOLOGIA typowe produkty Alkohole (etanol, butanol, glicerol) Kwasy organiczne (octowy, cytrynowy, mlekowy, glukonowy) Witaminy Hormony steroidowe Ketony (aceton) Aminokwasy Antybiotyki Proteiny Największy wolumen produkcji - biopaliwa Największa wartość dodana - substancje czynne (API)
4 BIOTECHNOLOGIA W. Bednarski, J. Fiedurka, Podstawy Biotechnologii Przemysłowej, WNT, 2007
5 STRATEGIA PROJEKTOWA biosynteza i biotransformacja Dobór systemu biokatalitycznego Biosynteza Izolacja produktu
6 DOBÓR ORGANIZMÓW jak organizm może produkować naszą substancję Otrzymać produkt z prostych substancji odżywczych. Przeprowadzić biotransformację złożonego półproduktu, prowadząc wieloetapową transformację. Przeprowadzić prostą transformację organiczną - np. selektywnie zredukować grupę funkcyjną. Bezpośredni metabolit, poszukiwanie odpowiednich szczepów, modyfikacja genetyczna organizmów Wybór organizmu o opisanych zdolnościach do prowadzenia pewnego typu transformacji - np. saccharomyces cerevisiae - zdolności redukujące wielu grup funkcyjnych
7 DOBÓR ORGANIZMÓW poszukiwanie nowych szczepów Szczep występujący w naturze (screening), dobry wybór gdy związek został wyizolowany z mikroorganizmów (np. pencylina) Komercyjne kolekcje organizmów - The World Federation for Culture Collections - dostępne 2.5 miliona organizmów. Zakup licencji biotechnologicznej Idealny organizm: Niepatogenny Nie wytwarzający toksyn Stabilny genom (rzadkie mutacje) wikicommons
8 DOBÓR ORGANIZMÓW selekcja naturalna Organizmy występujące w nietypowych środowiskach: wysokie zasolenie, wysoka temperatura, duże stężenie zanieczyszczeń np. ropy naftowa czy metale - Indukcja dla nietypowych szlaków metabolicznych Thermus aquaticus wikicommons
9 DOBÓR ORGANIZMÓW dobór hodowlany Ekspozycja kolekcji bakterii na czynnik selekcjonujący, inhibitor, antybiotyk. Czynniki selektywnie wpływające na różne grupy bakterii: temperatura, ph, potencjał redox metabolit Amylazy Antybiotyki Lipazy Proteazy metoda podłoże agarowe ze skrobią, selekcja kolonii po barwieniu jodkiem potasu podłoże z testowymi organizmami - zahamowanie wzrostu podłoże z dodatkiem oleju, selekcja po wytrąceniu soli wapniowych kwasów tłuszczowych Podłoże agarowe z żelatyna - optyczna detekcja zmian W. Bednarski, J. Fiedurka, Podstawy Biotechnologii Przemysłowej, WNT, 2007
10 DOBÓR ORGANIZMÓW modyfikacja genomu, mutageneza Zmiana materiału genetycznego pod wpływem mutagenu Losowa mutacja Selekcja na podstawie fenotypu mutagen Hydroksyloamina Kwas azotowy Promieniowanie UV Promieniowanie jonizujące efekt Reakcja z cytozyną / tranzycja AT = GC dezaminacja zasad / tranzycje, delecje, transwersje dimeryzacja pirymidyn, hydratacja C i U / tranzycie, delecje jonizacja zasad / tranzycje
11 DOBÓR ORGANIZMÓW modyfikacja genomu, rekombinacja genetyczna Transfer fragmentu genu pomiędzy zbliżonymi organizmami, Hybrydyzacja - krzyżowanie szczepów, często stosowane z mutagenezą. Mutageneza - szczególnie sekwencyjna może zwiększać produktywność ale pogarszać inne pożądane cechy organizmu. Poprzez hybrydyzację możemy poprawić: produktywność, szybkość namnażania, wrażliwość na składniki podłoża i warunki natleniania, tworzenie produktów ubocznych, właściwości filtracyjne hodowli itp. ok 1% bakterii w sposób naturalny wymienia swoje DNA z otoczeniem
12 DOBÓR ORGANIZMÓW modyfikacja genomu, metody inżynierii genetycznej Identyfikacja i izolacja genu odpowiedzialnego za interesujący nas proces komórkowy lub metabolit. Transfer materiału genetycznego do innego organizmu (GMO). Praktycznie brak barier międzygatunkowych Idealne rozwiązanie gdy naszym celem produkcyjnym jest produkt naturalnie wytwarzany przez organizm - proteina, naturalny antybiotyk, kwasy nukleinowe. IUPAC definition Process of inserting new genetic information into existing cells in order to modify a specific organism for the purpose of changing its characteristics.
13 DOBÓR ORGANIZMÓW modyfikacja genomu Hemofilia - choroby genetyczne związane z obniżoną krzepliwością krwi. Drobne urazy mogą powodować poważne krwotoki. Hemofilia typu A - najpopularniejsza 1/ urodzeń męskich - brak czynnika VII (produkowany przez wątrobę i komórki śródbłonka) Hemofilia typu B - 1 / urodzeń męskich - brak czynnika IX
14 DOBÓR ORGANIZMÓW modyfikacja genomu Odkryta przez lekarzy arabskich w 10 wieku i powiązana z dziedzicznością. Królowa Wiktoria rozniosła chorobę do domów panujących w Hiszpanii Niemczech i Rosji. Alexei Nikolaevich Romanow. Recesywne uszkodzenie (A i B) w chromosomie X Kiedyś kobieta tylko nosicielem ale nie choruje. Kiedyś chorowali jedynie chłopcy. Spontaniczna mutacja odpowiedzialna za 30% przypadków.
15 DOBÓR ORGANIZMÓW modyfikacja genomu Średnia spodziewana długość życia przed lat. Od lat 60 dostępne produkty izolowane i oczyszczane z osocza krwi np. Monoclate-P (CSL Behring). Pacjentom chorym na ostrą hemofilię podaje się czynnik dożylnie. Spodziewana długość życia wydłużyła się do lat (około 10 lat krócej niż średnia) wikicommons Lata 80 - problem, większość pacjentów umiera na powikłania związane z zakażeniami HIV i żółtaczką wszczepienną. Duży problem z oczyszczaniem produktu.
16 DOBÓR ORGANIZMÓW modyfikacja genomu sklonowanie genów odpowiedzialnych za syntezę czynnika VII pierwszy komercyjnie dostępny czynnik VII, produkcja przy użyciu kultur komórkowych ssaków (BHK baby hamster kidney cells). Obecnie różne linie komórkowe i organizmy np.: (Leishmania tarentolae pasożyt jaszczurek) Obecnie modyfikowane czynniki VIIa np. NovoSeven (Novo Nordisk) 2011 pierwsze próby z terapią genową - modyfikacja komórek wątroby - efekt utrzymuje się przez kilka lat - terapie eksperymentalne, brak zaaprobowanych produktów.
17 DOBÓR ORGANIZMÓW modyfikacja genomu, metody inżynierii genetycznej Identyfikacja genu - odnaleźć odpowiednią sekwencję w organizmie donora, którą możemy wyizolować. Izolacja genu - enzymy restrykcyjne wycinają interesujący nas fragment DNA używając markerów w łańcuchu kwasu nukleinowego. Oczyszczanie materiału - strącanie, ekstrakcja, elektroforeza i techniki chromatograficzne Namnażanie materiału - techniki PCR Gdy znamy interesującą nas sekwencję - materiał można syntetyzować sztucznie
18 Kary B. Mullis (Nobel 1993) DOBÓR ORGANIZMÓW modyfikacja genomu, metody inżynierii genetycznej - PCR Technika powielania (samo replikacji DNA). Potrzebujemy: (1) wzorzec DNA, (2) mieszankę nukleotydów (substraty), (3) startery (primery), (4) termo stabilną polimerazę DNA (enzym syntezujący) wikicommons Metoda autokatalityczna - bardzo łatwo powielić zanieczyszczenie
19 DOBÓR ORGANIZMÓW modyfikacja genomu, metody inżynierii genetycznej Dobór gospodarza - dobór organizmu który będzie produkował Julian K-C. Ma, Pascal M. W. Drake & Paul Christou Nature Reviews Genetics 4,
20 DOBÓR ORGANIZMÓW modyfikacja genomu Wprowadzenie materiału genetycznego do komórek produkujących (dla roślin i organizmów niższych dowolne komórki), dla zwierząt komórki macierzyste.
21 DOBÓR ORGANIZMÓW prawo własności intelektualnej Problem - względnie łatwo skopiować organizm produkcyjny, często to organizm stanowi o przewadze konkurencyjnej. Rośliny - Plant Patent Act (1930) - ochrona patentowa nowych szczepów roślin lat ochrony, nie chroni przed wykorzystaniem nasion z plonu. Substancje występujące naturalnie - można patentować po odpowiedniej izolacji - typowa ochrona 20 lat Geny - można chronić wyizolowany gen jego strukturę chemiczną, proces izolacji lub syntezy i zastosowanie (bądź kombinację tych opcji). Tylko do sekwencji o znanej funkcji.
22 DOBÓR ORGANIZMÓW prawo własności intelektualnej Wen Zhou, Anna Maurer The Patent Landscape of Genetically Modified Organisms
23 DOBÓR ORGANIZMÓW prawo własności intelektualnej Glifosat, składnik herbicydu Roundup Monsanto s Roundup Ready soybeans dopuszczone w 1996 (US Patent 5,352,605 and RE39,247). Gen odporności na Glifosfat z przeniesiony z Agrobacterium tumefaciens. Ochrona wygasła odpowiednio w 2011 i w % uprawy soi jest modyfikowana genetycznie Genetic use restriction technology (GURT) - nasiona wydają tylko jedno pokolenie użytecznych roślin.
24 STRATEGIA PROJEKTOWA biosynteza i biotransformacja Dobór systemu biokatalitycznego Biosynteza Izolacja produktu
25 FERMENTACJA opis biofizyczny wzrostu Typowe fazy fermentacji okresowej Metabolit pierwotny (primary metabolite) Metabolit wtórny (seconadary metabolite) wikkicommons - Michał Komorniczak
26 FERMENTACJA opis biofizyczny wzrostu Metabolity pierwotne - podstawowe produkty komórkowe powstające w fazie szybkiego wzrostu. Typowo są związane z normalnym wzrostem, rozwojem i reprodukcja organizmu. Zazwyczaj mają określoną funkcję w fizjologii komórki. (np.: etanol, kwas mlekowy, aminokwasy). Mogą być produkowane w wysokich stężeniach. Metabolity wtórne, nie są bezpośrednio związane z fizjologią komórki i ich brak nie powoduje natychmiastowej śmierci. Często są związane z mechanizmami obronnymi komórek, są produkowane w mniejszych ilościach. Wykorzystywane w technikach biosyntetycznych jako źródło złożonych produktów
27 FERMENTACJA opis biofizyczny wzrostu - typy procesów Hodowle w podłożach ciekłych (submerged culture, liquid phase), również jako hodowla powierzchniowa. Łatwiejsza przy powiększaniu skali - typowe rozwiązanie przy wielkotonażowej produkcji (np. fermentacja mlekowa, przemysł spożywczy i oczyszczanie ścieków) - największe reaktory - od skali laboratoryjnej do kilku tysięcy metrów sześciennych PETROGREEN Co. LTD Thaïland L/d Hodowle w podłożach stałych (solid state fermentation), szczególnie do grzybów strzępkowych, technologicznie bardziej wymagająca i trudniejsza przy powiększaniu skali.
28 FERMENTACJA sposoby hodowli - typy hodowli Hodowla okresowa - typowy układ produkcyjny, załadowanie pożywki, sterylizacja, zaszczepienie materiału posiewowego, namnażanie organizmów. Hodowla okresowa z ciągłym dozowaniem (hodowla półciągła) - dozowanie substratów - szczególnie gdy mogą mieć hamujący wpływ na wzrost, neutralizowanie produktu np.; alkalizacja kwasu mlekowego. Możliwość sterowania ze sprzężeniem zwrotnym (np. kontrola ph.) Hodowla ciągła - stałe stężenie produktu w strumieniu wychodzącym. Dobre rozwiązanie dla organizmów szybko rosnących np. odpowiedni do otrzymywania dużej masy komórkowej bądź metabolitów pierwotnych. Problem zakażeń i wypierania szczepów produkcyjnych przez szczepy niepożądane. Hodowla ciągła z recyrkulacją biomasy - utrzymywanie stałej biomasy przy wolniejszym wzroście
29 FERMENTACJA sposoby hodowli - bioreaktory Bioreaktory do hodowli wgłębnej - hodowla w podłożach ciekłych. Podtypy: do hodowli tlenowych i beztlenowych; mieszanie mechaniczne, gazem lub cieczą Reaktory membranowe - separacja biomasy od przestrzeni odbierania produktu (problem zarastania membrany i nagromadzenia komórek nieaktywnych) stosowane zarówno w procesach mikrobiologicznych jak i enzymatycznych Bioreaktory do hodowli w podłożu stałym - komory półkowe z kontrolowana atmosferą Bioreaktory z unieruchomionym materiałem biologicznym - metody sorpcyjne, zamykanie w siatce polimeru, metody agregacji
30 FERMENTACJA sposoby hodowli - bioreaktory Unieruchamianie materiału biologicznego Sorpcja: różne nośniki o dużej powierzchni właściwej: szkło porowate, węgiel drzewny, wióry drewniane, tlenek glinu, bawełna, polimery. Materiały porowate - optymalna wielkość porów: bakterie - 5 x wielkość, drożdże - 4 x wielkość, grzyby strzępkowe - 16 x zarodnik. Problem desorpcji Zamykanie w siatce polimeru - unieruchamianie komórek i enzymów w siatce naturalnych bądź syntetycznych żeli. Problemem jest spadek aktywności na skutek unieruchomienia, oraz opory dyfuzyjne. (komórki są bardziej odporne na unieruchomienie) Przyczyny spadku aktywności: dezaktywacja enzymów pod wpływem monomeru, związanie enzymu w konfiguracji ograniczającej aktywność (ukryte centra aktywne), dezaktywacja komórek na skutek uszkodzeń mechanicznych.
31 FERMENTACJA typy bioreaktorów Najpopularniejsze reaktory - typowe reaktory zbiornikowe z mieszaniem mechanicznym - stosowane są w hodowlach ciekłych Turbiny Rushonta - płaskie łopatki Rozmieszczone na wielu poziomach duże rozmiary reaktora Ważne! uszczelnienie reaktora aby zapewnić jałowość procesu
32 FERMENTACJA wpływ pożywki Skład pożywki jest podstawowym sposobem wpływu na rozwój mikroorganizmów Kontrola nadprodukcji metabolitów Kierunek metabolizmu - np. Asperigillus Niger (produkcja antybiotyków) może produkować różne produkty w zależności od modyfikacji podłoża. Proste pożywki (dla tanich produktów) - mleko, serwatka, skrobia, odpady przemysłu spożywczego Przemysł farmaceutyczny - bardzie zaawansowane pożywki, często chronione tajemnicą technologiczną (większa wartość dodana produktu) Idealny pożywka: Maksymalizuje wydajność produktu Zwiększa szybkość produkcji Minimalizuje produkty uboczne Niska cena Minimalizacja problemów projektowych (napowietrzanie, mieszanie, oczyszczanie produktu, odpady)
33 FERMENTACJA sterylizacja Czystość mikrobiologiczna - podstawa sukcesu hodowlanego: Obce szczepy mogą wypierać kulturę produkcyjną Zanieczyszczenie końcowego produktu Rozkład produktu biosyntezy (metabolizm) Infekcja fagami - liza szczepów produkcyjnych Zmniejszenie produkcyjności hodowli wikicommons
34 FERMENTACJA sterylizacja Używamy czystej (zdrowej) kultury do inicjowania procesu Sterylizujemy pożywki i wszystkich składników dodawanych do bioreaktora Sterylizacja urządzeń i utrzymywanie aseptycznych warunków w trakcie procesu Sposoby sterylizacji (i) separacja organizmów, mikrofiltracjia (ii) zabicie organizmów Procesy termiczne (pasteryzacja) Naświetlanie promieniowaniem elektromagnetycznym (UV) lub jonizującym Procesy chemiczne (dodatek substancji chemicznych np.: antybiotyków)
35 STRATEGIA PROJEKTOWA biosynteza i biotransformacja Dobór systemu biokatalitycznego Biosynteza Izolacja produktu
36 IZOLACJA PRODUKTU Gdzie jest nasz produkt - czy pozostaje w komórce (typowe dla złożonych produktów), czy jest wydzielany do roztworu pożywki (produkty o wysokim stężeniu). Rzadko kiedy możemy użyć jednej metody separacji - typowo jest to sekwencja operacji.
37 IZOLACJA PRODUKTU Izolacja acylazy penicylinowej - enzym hydrolizujący naturlną pencylinę - wykorzystywany do syntezy semi-syntetycznych antybiotyków (proces wykorzystuje immobilizowany enzym.) Filtracja Dezintegracja komórek Wirowanie Wytrącanie Rozpuszczanie Chromatografia Dializa, ultrafiltracja Wytrącanie Krystalizacja
38 IZOLACJA PRODUKTU dezintegracja ściany komórkowej Gdy produkt jest w niskim stężeniu i jest uwięziony w komórce Krok I - dezintegracja ściany komórkowej, duże różnice w strukturze ściany komórkowej pomiędzy organizmami. Bakterie - peptoglikan + białka + liposacharydy, fosfolipidy, gram (+) 15-50nm, gram (-) 2-10 nm, duża odporność mechaniczna. Grzyby - chityna. Komórki roślinne - głównie celuloza. Komórki zwierzęce - brak sztywnej ściany komórkowej, dodatkowa otoczka z węglowodanów, stosunkowo łatwe do zniszczenia.
39 IZOLACJA PRODUKTU dezintegracja ściany komórkowej Metoda mechaniczna agresywność Koszt homogenizacja rozrywanie - mieszanie średnia niski mielenie naprężenia i zderzenia średnia niski ultarsonifikacja kawitacja wysoka wysoki ciśnieniowa gwałtowna zmiana ciśnienia wysoka niski Metody Chemiczne szok osmotyczny rozerwanie - różnica stężeń niska niski trawienie rozkład enzymami niska wysoki trawienie ługami hydroliza estrów wysoka niski roztwarzanie rozkład detergentami niska średni rozpuszczanie Rozpuszczalniki organiczne średnia niski
40 IZOLACJA PRODUKTU techniki filtracyjne Doskonała wstępna metoda gdy produkt występuje wyłącznie wewnątrz komórki bądź wyłącznie w pożywce. Zatężony produkt w postaci placka filtracyjnego Wodny roztwór produktu - do dalszego zatężania Typowe operacje Wirowanie Filtracja Mikrofiltarcja (ultra, nano) Sedymentacja Operacje wspomagające Flokulacja
41 IZOLACJA PRODUKTU techniki filtracyjne Wirowanie Separacja pod wpływem siły odśrodkowej, możliwość frakcjonowania mieszanin produktów np. białek Tryb pracy, ciągły, półokresowy, okresowy Proces powszechnie używany w przemyśle biotechnologicznym (np. wirowanie osadu po fermentacji kwasu mlekowego) i spożywczym (np. cukrowniczym)
42 IZOLACJA PRODUKTU techniki filtracyjne Mikrofiltracja - filtracja zawiesin o rozmiarze cząstek od 20 nm do 10 µm, Typowe ciśnienie pomiędzy MPa. Możliwość doboru frakcji filtrowanej Mikrofiltarcja - separacja organizmów (bakterie grzyby,sterylizacja) Ultrafiltarcja - separacja wirusów, białek, polisacharydów. fumatech bwt gmbh Nanofiltarcja, odwrócona osmoza (membrany - separacja jonów - membrana posiada powinowactwo do jednego składnika)
43 IZOLACJA PRODUKTU techniki filtracyjne Diafiltracja - odmywanie składników małocząsteczkowych. Separacja związków małocząsteczkowych od produktu (białek, makromolekuł). IVT Network
44 IZOLACJA PRODUKTU techniki membranowe Membrany - selektywne z uwagi na rozmiar lub z uwagi na charakter filtrowanego medium (np. jonoselektywne) Dializa - separacja z użyciem membrany - siłą napędową jest różnica stężeń (osmoza). Można odmywać roztwory po obu stronach membrany Perwaporacja - destylacja z użyciem selektywnej membrany - np. (destylacja etanolu)
45 IZOLACJA PRODUKTU techniki ekstrakcyjne Analogicznie do rozwiązań technologii organicznych. Ograniczenia - stosowana jako metoda przy wydziałaniu antybiotyków. Problem - denaturacja produktów pod wpływem rozpuszczalników organicznych - np. większość białek potrzebuje środowiska wodnego aby zachować swoją strukturę. Rozwiązanie - ekstrakcja pomiędzy dwoma fazami wodnymi - dobra rozpuszczalność, duże współczynniki dyfuzji, niska lepkość. Ekstrakcja wspomagana przez wirowanie (szczególnie białka emulgujące) Ekstrakcja nadkrytyczna - metoda technologicznie bardzo czysta (CO 2, Etan)
46 IZOLACJA PRODUKTU techniki chromatograficzne Chromatografia - rozdział jednorodnych mieszanin - odziaływanie fazy ruchomej z fazą nieruchomą. Rozdział - zróżnicowane powinowactwo do fazy stałej. Właściwości umożliwiające separację: polarności związków (LC, HPLC) masa molekularnej (GPC, SEC) ładunek (chromatografia jonowymienna) Powinowactwo chemiczne (immunoafinity)
47 BIOTECHNOLOGIA vs METODY CHEMICZNE Metody Chemiczne Synteza chemiczna: małe ograniczenia co do warunków syntezy, większy zakres temperatur, Metody Biotechnologiczne Synteza: zazwyczaj łagodne warunki reakcji, małe zanieczyszczenie środowiska (roztwory wodne) Wydzielanie produktu: klasyczne operacje jednostkowe: krystalizacja, destylacja. Wydzielenie produktu: izolacja z roztworów o dużym rozcieńczeniu
48 BIOTECHNOLOGIA kryteria doboru ścieżki procesowej 80% sukcesu leży po stronie odpowiedniego szczepu Kiedy mamy wydajny szczep produkujący pożądany produkt z opłacalną wydajnością opłaca się produkować nawet małe nieskomplikowane molekuły (kwas cytrynowy, kwas mlekowy, etanol) Nawet jeżeli mamy szczep produkujący pożądaną substancję ważne jest zwiększenie wydajności szczepu np: dzikie szczepy wydzielają do 1g pencyliny w m 3, modyfikowane szczepy są w stanie produkować do 50 kg/m 3 Gdy nie mamy odpowiedniego szczepu - wysokie nieprzewidywalne koszty modyfikacji organizmów i pozyskania organizmu do konkretnej transformacji chemicznej. Należy rozważyć zakup szczepu. Jeżeli produkt nie jest typowym metabolitem trzeba zrobić/pozyskać odpowiedni organizm. Zazwyczaj opłacalne tylko dla produkcji w dużej skali bądź o wysokiej wartości dodanej z uwagi na duże koszty i niepewność badań.
49 BIOTECHNOLOGIA kryteria doboru ścieżki procesowej Inne czynniki: Gdy są problemy z uzyskaniem steroizomerów klasycznymi metodami. Metody fermentacyjne, nie ma problemu racemicznych produktów - synteza w większości przypadków jest sterospecyficzna. Gdy mamy szczególnie skomplikowaną strukturę nieopłacalną do otrzymania w sposób syntetyczny, wieloetapowa synteza, np: struktury z dużą liczbą centrów chiralnych. Wpływ regulacji prawnych - wymóg surowców bioodnawialnych np. biopaliwa Ostateczna decyzja - zawsze kalkulacja kosztów W pewnych sytuacjach koszty dla obu metod syntezy będą zbliżone bądź zależne od lokalnych uwarunkowań, fluktuacji cen surowców, różne koszty robocizny itp.
50 BIOTECHNOLOGIA vs METODY CHEMICZNE koszty Metody Chemiczne Synteza: koszty procesowe zależne od warunków reakcji, mogą być zarówno po stronie surowców jak i energii. Względnie niskie koszty operacji jednostkowych, ale często wiele etapów syntezy. Wydzielenie klasyczne, zazwyczaj duża zawartość produktu w produkcie surowym Koszty środowiskowe - odpady Metody Biotechnologiczne Synteza: zazwyczaj łagodne warunki reakcji, małe zanieczyszczenie środowiska, niskie temperatury, małe zużycie energii, Długie czasy bio-syntezy, duże rozcieńczenia, niska wydajność z jednostki objętości aparatów Wydzielenie - często kłopotliwe typowo wymaga zatężania produktu surowego. W układach z fermentorami periodycznymi kłopotliwe oddzielenie biomasy od roztworu produktu
Spis treści. asf;mfzjf. (Jan Fiedurek)
asf;mfzjf Spis treści 1. Informacje wstępne 11 (Jan Fiedurek) 1.1. Biotechnologia w ujęciu historycznym i perspektywicznym... 12 1.2. Biotechnologia klasyczna i nowoczesna... 18 1.3. Rozwój biotechnologii:
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. Wprowadzenie do biotechnologii. Rys historyczny. Zakres i znaczenie nowoczesnej biotechnologii. Opracowanie procesu biotechnologicznego. 7. Produkcja biomasy. Białko mikrobiologiczne.
Bardziej szczegółowo1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13
Spis treści Przedmowa 11 1. Biotechnologia i inżynieria genetyczna zagadnienia wstępne 13 1.1. Wprowadzenie 13 1.2. Biotechnologia żywności znaczenie gospodarcze i społeczne 13 1.3. Produkty modyfikowane
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja procesów membranowych. Magdalena Bielecka Agnieszka Janus
Klasyfikacja procesów membranowych Magdalena Bielecka Agnieszka Janus 1 Co to jest membrana Jest granica pozwalająca na kontrolowany transport jednego lub wielu składników z mieszanin ciał stałych, ciekłych
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA, podstawy mikrobiologiczne i biochemiczne Aleksander Chmiel, PWN 1998
Wykłady - tematy Biotechnologia farmaceutyczna definicja i znaczenie. Typy procesów biotechnologicznych, biokatalizatory. Fermentacja tlenowa - przykład najczęściej stosowanego procesu biotechnologicznego.
Bardziej szczegółowoKierunek: Biotechnologia Kod przedmiotu: 4.3 Rodzaj przedmiotu: treści kierunkowych. Poziom kształcenia: II stopnia. Liczba godzin/tydzień: 1W, 1Ć
Nazwa przedmiotu: Procesy jednostkowe w biotechnologii Unit processes in biotechnology Załącznik nr do procedury nr W_PR_ Kierunek: Biotechnologia Kod przedmiotu: 4.3 Rodzaj przedmiotu: treści kierunkowych
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli... XIII VII
Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów i symboli................... XIII 1. Wprowadzenie............................... 1 1.1. Definicja i rodzaje biopaliw....................... 1 1.2. Definicja biomasy............................
Bardziej szczegółowoMikrofiltracja, ultrafiltracja i nanofiltracja. Katarzyna Trzos Klaudia Zięba Dominika Stachnik
Mikrofiltracja, ultrafiltracja i nanofiltracja. Katarzyna Trzos Klaudia Zięba Dominika Stachnik Procesy membranowe Procesy separacji przebiegające dzięki obecności membrany Zasadą technik mikrofiltracji,
Bardziej szczegółowoPodstawy biogospodarki. Wykład 7
Podstawy biogospodarki Wykład 7 Prowadzący: Krzysztof Makowski Kierunek Wyróżniony przez PKA Immobilizowane białka Kierunek Wyróżniony przez PKA Krzysztof Makowski Instytut Biochemii Technicznej Politechniki
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz ważniejszych skrótów i symboli
Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów i symboli XIII 1. Wprowadzenie 1 1.1. Definicja i rodzaje biopaliw 1 1.2. Definicja biomasy 3 1.3. Metody konwersji biomasy w biopaliwa 3 1.4. Biopaliwa 1. i 2. generacji
Bardziej szczegółowoBIOSYNTEZA ACYLAZY PENICYLINOWEJ. Ćwiczenia z Mikrobiologii Przemysłowej 2011
BIOSYNTEZA ACYLAZY PENICYLINOWEJ Ćwiczenia z Mikrobiologii Przemysłowej 2011 Acylaza penicylinowa Enzym hydrolizuje wiązanie amidowe w penicylinach Reakcja przebiega wg schematu: acylaza Reszta: fenyloacetylowa
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. 2. 3. 4. 5. Ogólne podstawy biologicznych metod oczyszczania ścieków. Ścieki i ich rodzaje. Stosowane metody analityczne. Substancje biogenne w ściekach. Tlenowe procesy przemiany
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. Wprowadzenie do biotechnologii. Rys historyczny. Zakres i znaczenie nowoczesnej biotechnologii. Opracowanie procesu biotechnologicznego. 7. Produkcja biomasy. Białko mikrobiologiczne.
Bardziej szczegółowoPorównanie metod chemicznych i biochemicznych otrzymywania związków organicznych. Paweł Tumiłowicz
Porównanie metod chemicznych i biochemicznych otrzymywania związków organicznych Paweł Tumiłowicz Cechy METODY CHEMICZNE Dwa etapy procesu pierwszy: synteza chemiczna (bądź ekstrakcja i/lub modyfikacja),
Bardziej szczegółowoBioreaktor membranowy. Produkcja alkoholu przez drożdże Saccharomyces cerevisiae z permeatu serwatki
Wrocław, 4.01.17 Bioreaktor membranowy Produkcja alkoholu przez drożdże Saccharomyces cerevisiae z permeatu serwatki (zajęcia odbywać się będą w sali nr 32 C6) 1. Wstęp Reaktor membranowy jest rodzajem
Bardziej szczegółowoDezintegracja osadów planowane wdrożenia i oczekiwane efekty
Dezintegracja osadów planowane wdrożenia i oczekiwane efekty Poznań, 23-24.10.2012r. Plan prezentacji I. Wstęp II. III. IV. Schemat Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków Gospodarka osadowa Lokalizacja urządzeń
Bardziej szczegółowoInstrukcje do ćwiczeń oraz zakres materiału realizowanego na wykładach z przedmiotu Inżynieria bioprocesowa na kierunku biotechnologia
1 Zakład Mikrobiologii UJK Instrukcje do ćwiczeń oraz zakres materiału realizowanego na wykładach z przedmiotu Inżynieria bioprocesowa na kierunku biotechnologia 2 Zakład Mikrobiologii UJK Zakres materiału
Bardziej szczegółowo4 Ogólna technologia żywności
Spis treści Przedmowa 7 1. Operacje membranowe, Krzysztof Surówka 9 1.1. Wstęp 9 1.2. Zasada krzyżowej filtracji membranowej 9 1.3. Ogólna charakterystyka operacji membranowych 10 1.4. Membrany - klasy
Bardziej szczegółowoBiotechnologia Przemysłowa. Wydział Inżynierii Chemicznej i Procesowej Ul. Waryńskiego 1 Tomasz Ciach
Biotechnologia Przemysłowa Wydział Inżynierii Chemicznej i Procesowej Ul. Waryńskiego 1 Tomasz Ciach www.biomedlab.ichip.pw.edu.pl Status i nazwa przedmiotu liczba godz. Zajęć w tygodniu w c l p s Σ punkty
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI OD AUTORÓW... 5
SPIS TREŚCI OD AUTORÓW... 5 BIAŁKA 1. Wprowadzenie... 7 2. Aminokwasy jednostki strukturalne białek... 7 2.1. Klasyfikacja aminokwasów... 9 2.1.1. Aminokwasy białkowe i niebiałkowe... 9 2.1.2. Zdolność
Bardziej szczegółowoBIOSYNTEZA I NADPRODUKCJA AMINOKWASÓW. Nadprodukcja podstawowych produktów metabolizmu (kwas cytrynowy, enzymy aminokwasy)
BIOSYNTEZA I NADPRODUKCJA AMINOKWASÓW Nadprodukcja podstawowych produktów metabolizmu (kwas cytrynowy, enzymy aminokwasy) KTÓRE AMINOKWASY OTRZYMYWANE SĄ METODAMI BIOTECHNOLOGICZNYMI? Liczba aminokwasów
Bardziej szczegółowoLaboratorium Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego Gdynia.
Laboratorium Pomorskiego Parku Naukowo-Technologicznego Gdynia www.ppnt.pl/laboratorium Laboratorium jest częścią modułu biotechnologicznego Pomorskiego Parku Naukowo Technologicznego Gdynia. poprzez:
Bardziej szczegółowoWydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności
Pracownie i laboratoria dydaktyczno-badawcze Wydziału Biotechnologii i Nauk o Żywności rozmieszczone są w czterech instytutach biorących udział w realizacji w/w zadań: Instytut Podstaw Chemii Żywności
Bardziej szczegółowoPRODUKTY FARMACEUTYCZNE - PORÓWNANIE METOD CHEMICZNYCH I BIOTECHNOLOGICZNYCH. Dominik Jańczewski
PRODUKTY FARMACEUTYCZNE - PORÓWNANIE METOD CHEMICZNYCH I BIOTECHNOLOGICZNYCH Dominik Jańczewski PLAN WYKŁADU Potrzeby przemysłu farmaceutycznego Zmierzch tradycyjnej farmacji Wady i zalety różnych sposobów
Bardziej szczegółowoCiśnieniowe techniki membranowe (część 2)
Wykład 5 Ciśnieniowe techniki membranowe (część 2) Opracowała dr Elżbieta Megiel Nanofiltracja (ang. Nanofiltration) NF GMM 200 Da rozmiar molekuły 1 nm, TMM 5 30 atm Membrany jonoselektywne Stopień zatrzymywania:
Bardziej szczegółowoBioreaktor membranowy. Biodegradacja serwatki
Wrocław, 4.12.15 Bioreaktor membranowy Biodegradacja serwatki 1. Wstęp Reaktor membranowy jest rodzajem reaktora działającego w trybie ciągłym, który ma na celu immobilizację objętościową katalizatora.
Bardziej szczegółowoTechnologia bioprocesów. procesy up-stream
Technologia bioprocesów procesy up-stream 1. Metody statyczne (okresowe, ang. batch fermentation) polegające na tym, że w czasie rozwoju mikroorganizmów nie doprowadza się świeżych substancji odżywczych
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI
TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Definicja i zakres pojęcia technologia 1.2. Podstawowe
Bardziej szczegółowoBIOTECHNOLOGIA OGÓLNA
BIOTECHNOLOGIA OGÓLNA 1. Wprowadzenie do biotechnologii. Rys historyczny. Zakres i znaczenie nowoczesnej biotechnologii. Opracowanie procesu biotechnologicznego. 7. Produkcja biomasy. Białko mikrobiologiczne.
Bardziej szczegółowoC 6 H 12 O 6 2 C 2 O 5 OH + 2 CO 2 H = -84 kj/mol
OTRZYMYWANIE BIOETANOLU ETAP II (filtracja) i III (destylacja) CEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia jest przeprowadzenie procesu filtracji brzeczki fermentacyjnej oraz uzyskanie produktu końcowego (bioetanolu)
Bardziej szczegółowoMETODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW SUSZENIE PODSTAWY TEORETYCZNE CZ.1
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW SUSZENIE PODSTAWY TEORETYCZNE CZ.1 Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Suszenie mikroorganizmów
Bardziej szczegółowoMULTI BIOSYSTEM MBS. Nowoczesne technologie oczyszczania ścieków przemysłowych Multi BioSystem MBS
MULTI BIOSYSTEM MBS Nowoczesne technologie oczyszczania ścieków przemysłowych Multi BioSystem MBS TECHNOLOGIA MBS ZAPEWNIA: Efektywność oczyszczania, mająca na uwadze proekologiczne wartości; Aspekty ekonomiczne,
Bardziej szczegółowoSpis treści. Aparatura
Spis treści Aparatura I. Podstawowe wyposażenie laboratoryjne... 13 I.I. Probówki i naczynia laboratoryjne... 13 I.II. Pipety... 17 I.II.I. Rodzaje pipet automatycznych... 17 I.II.II. Techniki pipetowania...
Bardziej szczegółowoDefinicja immobilizacji
Definicja immobilizacji Immobilizacja technika unieruchamiania biokatalizatorów / enzymów na nośnikach, stosowana powszechnie w badaniach naukowych i przemyśle (chemicznym, spożywczym) Problemy związane
Bardziej szczegółowoOFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ
OFERTA TEMATÓW PROJEKTÓW DYPLOMOWYCH (MAGISTERSKICH) do zrealizowania w Katedrze INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ Badania kinetyki utleniania wybranych grup związków organicznych podczas procesów oczyszczania
Bardziej szczegółowoOdkrycie. Patentowanie. Opracowanie procesu chemicznego. Opracowanie procesu produkcyjnego. Aktywność Toksykologia ADME
Odkrycie Patentowanie Opracowanie procesu chemicznego Opracowanie procesu produkcyjnego Aktywność Toksykologia ADME Optymalizacja warunków reakcji Podnoszenie skali procesu Opracowanie specyfikacji produktu
Bardziej szczegółowoMetody przechowywania i utrwalania bioproduktów KOLEKCJE SZCZEPÓW
Metody przechowywania i utrwalania bioproduktów KOLEKCJE SZCZEPÓW Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Kolekcje szczepów Metody przechowywania
Bardziej szczegółowoBiotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na
Biotechnologia jest dyscypliną nauk technicznych, która wykorzystuje procesy biologiczne na skalę przemysłową. Inaczej są to wszelkie działania na żywych organizmach prowadzące do uzyskania konkretnych
Bardziej szczegółowoProdukcja kompostu. konrtola i zapewnianie jakości. Krzysztof Pudełko
Produkcja kompostu konrtola i zapewnianie jakości Krzysztof Pudełko Piła, 1 lutego 2007 Lokalizacja Kompostownia Co zostało zrobione? Dlaczego zostało zrobione? Zwiększenie produkcji kompostu Możliwość
Bardziej szczegółowoBiotechnologia farmaceutyczna
Sylabus - Biotechnologia farmaceutyczna 1. Metryczka Nazwa Wydziału Program kształcenia Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Farmacja, jednolite studia magisterskie, forma studiów:
Bardziej szczegółowoDR ŻANETA PACUD Zdolność patentowa roślin
DR ŻANETA PACUD Zdolność patentowa roślin czyli rzecz o brokułach i pomidorach Sposoby ochrony prawnej roślin wprowadzenie Ochrona prawna odmian roślin - Międzynarodowa konwencja o ochronie nowych odmian
Bardziej szczegółowoKarta przedmiotu. 2. Poziom kształcenia: I stopień biotechnologia medyczna. 3. Forma studiów: stacjonarne 4. Rok: II 5.
Karta przedmiotu Informacje ogólne o przedmiocie. Kierunek studiów: 2. Poziom kształcenia: I stopień biotechnologia medyczna 3. Forma studiów: stacjonarne. Rok: II 5. Semestr: IV 6. Nazwa przedmiotu: TECHNOLOGIE
Bardziej szczegółowoProjekty realizowane w ramach Programu Operacyjnego Rozwój j Polski Wschodniej
Projekty realizowane w ramach Programu Operacyjnego Rozwój j Polski Wschodniej dr inż. Cezary Możeński prof. nadzw. Projekty PO RPW Wyposażenie Laboratorium Wysokich Ciśnień w nowoczesną infrastrukturę
Bardziej szczegółowoOCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW I WÓD TECHNOLOGICZNYCH Z RÓŻNYCH GAŁĘZI PRZEMYSŁU Z ZASTOSOWANIEM ZAAWANSOWANYCH TECHNOLOGII: BIOLOGICZNEJ I ULTRAFILTRACJI
OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW I WÓD TECHNOLOGICZNYCH Z RÓŻNYCH GAŁĘZI PRZEMYSŁU Z ZASTOSOWANIEM ZAAWANSOWANYCH TECHNOLOGII: BIOLOGICZNEJ I ULTRAFILTRACJI MGR INŻ. ANNA MUSIELAK DI (FH) DR. TECHN. SIMON JABORNIG
Bardziej szczegółowoMIKROORGANIZMY W PRODUKCJI KOSMETYKÓW I WYBRANYCH FARMACEUTYKÓW. wykłady
MIKROORGANIZMY W PRODUKCJI KOSMETYKÓW I WYBRANYCH FARMACEUTYKÓW wykłady 1 TEMATYKA WYKŁADÓW 1. Biotechnologia farmaceutyczna 2. Produkcja biomasy 3. Produkcja probiotyków 4. Nadprodukcja metaboliczna jako
Bardziej szczegółowoDekstran i dekstranaza w przerobie buraków zdegradowanych
Dekstran i dekstranaza w przerobie buraków zdegradowanych Aneta Antczak, Maciej Wojtczak Dekstran Zawartość dekstranu soku surowym zdrowe buraki
Bardziej szczegółowoWykład 1. Wprowadzenie do metod membranowych
Wykład 1 Wprowadzenie do metod membranowych Cele metod rozdzielania: 1) 2) 3) zatężania oczyszczanie frakcjonowanie Historia 1855 A. Fick membrany kolodionowe 1866 T. Graham membrany kauczukowe 1950/1960
Bardziej szczegółowoAPARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE
APARATURA W OCHRONIE ŚRODOWISKA - 1. WPROWADZENIE Wykład dla kierunku Ochrona Środowiska Wrocław, 2016 r. Ochrona środowiska - definicje Ochrona środowiska szereg podejmowanych przez człowieka działań
Bardziej szczegółowoNowe wyzwania. Upowszechnianie zasad ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO pociąga za sobą konieczność:
Nowe wyzwania Upowszechnianie zasad ROZWOJU ZRÓWNOWAŻONEGO pociąga za sobą konieczność: Wprowadzenia do laboratoriów analitycznych ZASAD (12) ZIELONEJ CHEMII Można, więc mówić o ZIELONEJ CHEMII ANALITYCZNEJ
Bardziej szczegółowoOsad nadmierny Jak się go pozbyć?
Osad nadmierny Jak się go pozbyć? AquaSlat Ltd. Rozwiązanie problemu Osad nadmierny jest niewygodnym problemem dla zarządów oczyszczalni i społeczeństwa. Jak dotąd nie sprecyzowano powszechnie akceptowalnej
Bardziej szczegółowoTematyka zajęć z biologii
Tematyka zajęć z biologii klasy: I Lp. Temat zajęć Zakres treści 1 Zapoznanie z przedmiotowym systemem oceniania, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową Podstawowe zagadnienia materiału nauczania
Bardziej szczegółowoOczyszczanie wody - A. L. Kowal, M. Świderska-BróŜ
Oczyszczanie wody - A. L. Kowal, M. Świderska-BróŜ Spis treści Przedmowa 1. Woda w przyrodzie 1.1. Wprowadzenie 1.2. Fizyczne właściwości wody 1.3. Ogólna charakterystyka roztworów wodnych 1.3.1. Roztwory
Bardziej szczegółowoSpecjalność (studia II stopnia) Oczyszczanie i analiza produktów biotechnologicznych
Specjalność (studia II stopnia) Oczyszczanie i analiza produktów biotechnologicznych Studia magisterskie przedmioty specjalizacyjne Bioinformatyka w analizie genomu Diagnostyka molekularna Elementy biosyntezy
Bardziej szczegółowoKlonowanie molekularne Kurs doskonalący. Zakład Geriatrii i Gerontologii CMKP
Klonowanie molekularne Kurs doskonalący Zakład Geriatrii i Gerontologii CMKP Etapy klonowania molekularnego 1. Wybór wektora i organizmu gospodarza Po co klonuję (do namnożenia DNA [czy ma być metylowane
Bardziej szczegółowoInżynieria genetyczna- 6 ECTS. Inżynieria genetyczna. Podstawowe pojęcia Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka
Inżynieria genetyczna- 6 ECTS Część I Badanie ekspresji genów Podstawy klonowania i różnicowania transformantów Kolokwium (14pkt) Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka Kolokwium (26pkt) EGZAMIN
Bardziej szczegółowoPrzedmioty specjalnościowe (570 godz.)
Załącznik 1 do Planu stacjonarnych studiów II stopnia na kierunku BIOTEHNOLOGIA studia 4. semestralne magister inżynier od roku akademickiego 015/016 Przedmioty specjalnościowe (570 godz.) Specjalność:
Bardziej szczegółowoStandardyzacja ocen substratów oraz zasady doboru składu mieszanin dla biogazowni rolniczych z uwzględnieniem oddziaływao inhibicyjnych.
w Falentach Oddział w Poznaniu ul. Biskupioska 67 60-461 Poznao Standardyzacja ocen substratów oraz zasady doboru składu mieszanin dla biogazowni rolniczych z uwzględnieniem oddziaływao inhibicyjnych.
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA Z BIOCHEMII
ĆWICZENIA Z BIOCHEMII D U STUDENTfiW WYDZIAŁU LEKARSKIEGO Pod redakcją Piotra Laidlera, Barbary Piekarskiej, Marii Wróbel WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO ĆWICZENIA Z BIOCHEMII DLA STUDENTÓW WYDZIAŁU
Bardziej szczegółowoKONGRES SEROWARSKI ŁOCHÓW 2018
KONGRES SEROWARSKI ŁOCHÓW 2018 WYBRANE ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII MEMBRANOWYCH W PROCESACH OCZYSZCZANIA WODY I ŚCIEKÓW Dr inż. Janusz Kroll PROCESY FILTRACJI MEMBRANOWYCH Mikrofiltracja - MF 0.1 do2.0 µm
Bardziej szczegółowoMETODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW METODY ODWADNIANIA
METODY PRZECHOWYWANIA I UTRWALANIA BIOPRODUKTÓW Opracował: dr S. Wierzba Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej Uniwersytetu Opolskiego Usunięcie wilgoci z materiału bez zmian jej postaci fizycznej:
Bardziej szczegółowoMikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie
Mikroorganizmy Zmodyfikowane Genetycznie DEFINICJA Mikroorganizm (drobnoustrój) to organizm niewidoczny gołym okiem. Pojęcie to nie jest zbyt precyzyjne lecz z pewnością mikroorganizmami są: bakterie,
Bardziej szczegółowoInżynieria Genetyczna ćw. 3
Materiały do ćwiczeń z przedmiotu Genetyka z inżynierią genetyczną D - blok Inżynieria Genetyczna ćw. 3 Instytut Genetyki i Biotechnologii, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski, rok akad. 2018/2019
Bardziej szczegółowoBiotechnologia interdyscyplinarna dziedzina nauki i techniki, zajmująca się zmianą materii żywej i poprzez wykorzystanie
Biotechnologia interdyscyplinarna dziedzina nauki i techniki, zajmująca się zmianą materii żywej i poprzez wykorzystanie organizmów żywych, ich części, bądź pochodzących od nich produktów, a także modeli
Bardziej szczegółowoHodowlą nazywamy masę drobnoustrojów wyrosłych na podłożu o dowolnej konsystencji.
Wzrost mikroorganizmów rozumieć można jako: 1. Wzrost masy i rozmiarów pojedynczego osobnika, tj. komórki 2. Wzrost biomasy i liczebności komórek w środowisku, tj. wzrost liczebności populacji Hodowlą
Bardziej szczegółowomasy cząsteczkowej polimerów nisko i średnio polarnych, a także lipidów, fosfolipidów itp.. silanizowanyżel krzemionkowy
CHROMATOGRAFIA WYKLUCZANIA (dawniej ŻELOWA PC/SEC) Układy chromatograficzne typu GPC / SEC 1. W warunkach nie-wodnych - eluenty: THF, dioksan, czerochloroetylen, chlorobenzen, ksylen; fazy stacjonarne:
Bardziej szczegółowoRośliny modyfikowane genetycznie (GMO)
Rośliny modyfikowane genetycznie (GMO) Organizmy modyfikowane genetycznie Organizm zmodyfikowany genetycznie (międzynarodowy skrót: GMO Genetically Modified Organizm) to organizm o zmienionych cechach,
Bardziej szczegółowoLEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE
LEKI CHEMICZNE A LEKI BIOLOGICZNE PRODUKT LECZNICZY - DEFINICJA Art. 2 pkt.32 Ustawy - Prawo farmaceutyczne Substancja lub mieszanina substancji, przedstawiana jako posiadająca właściwości: zapobiegania
Bardziej szczegółowoBiotechnologia i inżynieria genetyczna
Wersja A Test podsumowujący rozdział II i inżynieria genetyczna..................................... Imię i nazwisko.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 16 zadań. rzy każdym
Bardziej szczegółowoPrzedmiot wybieralny Typ przedmiotu. Informacje ogólne. Nazwa. Kod przedmiotu WB-BTP-PW15-W-S14_pNadGen498OU. Wydział
Przedmiot wybieralny 15... opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Przedmiot wybieralny 15... Kod przedmiotu 13.9-WB-BTP-PW15-W-S14_pNadGen498OU Wydział Kierunek Wydział Nauk Biologicznych Biotechnologia
Bardziej szczegółowoZastosowanie technik membranowych jako przyszłościowy kierunek w uzdatnianiu wody
Zastosowanie technik membranowych jako przyszłościowy kierunek w uzdatnianiu wody XVI Sympozjum naukowo-techniczne WOD-KAN-EKO Wrocław 2013 r. Plan Prezentacji Wstęp Tło projektu Założenia techniczne Stacja
Bardziej szczegółowoPotencjał metanowy wybranych substratów
Nowatorska produkcja energii w biogazowni poprzez utylizację pomiotu drobiowego z zamianą substratu roślinnego na algi Potencjał metanowy wybranych substratów Monika Suchowska-Kisielewicz, Zofia Sadecka
Bardziej szczegółowoPytania Egzamin magisterski
Pytania Egzamin magisterski Międzyuczelniany Wydział Biotechnologii UG i GUMed 1. Krótko omów jakie informacje powinny być zawarte w typowych rozdziałach publikacji naukowej: Wstęp, Materiały i Metody,
Bardziej szczegółowoOznaczanie dekstranu w sokach cukrowniczych
Oznaczanie dekstranu w sokach cukrowniczych mgr inż. Aneta Antczak Instytut Chemicznej Technologii Żywności Specjalistyczne Laboratorium Analityki Cukrowniczej Instytut Chemicznej Technologii Żywności
Bardziej szczegółowoODWRÓCONA OSMOZA. Separacja laktozy z permeatu mikrofiltracyjnego serwatki
Wrocław, 01.12.16 ODWRÓCONA OSMOZA Separacja laktozy z permeatu mikrofiltracyjnego serwatki 1. OPIS PROCESU Podstawowym elementem odróżniającym procesy osmozy od ultrafiltracji są znacznie mniejsze rozmiary
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia organiczne takie jak WWA czy pestycydy są dużym zagrożeniem zarówno dla środowiska jak i zdrowia i życia człowieka.
Projekt współfinansowany ze środków Narodowego Centrum Nauki (NCN) oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBIR) w ramach projektu (TANGO1/266740/NCBR/2015) Mgr Dariusz Włóka Autor jest stypendystą programu
Bardziej szczegółowoZASADY techno- i biotechno- LOGICZNE
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Chemiczny LABORATORIUM PROCESÓW TECHNOLOGICZNYCH Projektowanie Procesów Biotechnologicznych Ludwik Synoradzki ZASADY techno- i biotechno- LOGICZNE KONCEPCJA (BIO)CHEMICZNA
Bardziej szczegółowoZnaczenie genetyki. Opracował A. Podgórski
Znaczenie genetyki Opracował A. Podgórski InŜynieria genetyczna InŜynieria genetyczna ingerencja w materiał genetyczny organizmów, w celu zmiany ich właściwości dziedzicznych. Istota inŝynierii genetycznej
Bardziej szczegółowoWykład IV - Mikroorganizmy w środowisku i w przemyśle. przemyśle - opis przedmiotu. Informacje ogólne WB-OSD-MwŚ-W-S14_pNadGen6BSAM.
IV - Mikroorganizmy w środowisku i w przemyśle - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu IV - Mikroorganizmy w środowisku i w przemyśle Kod przedmiotu 13.9-WB-OSD-MwŚ-W-S14_pNadGen6BSAM Wydział
Bardziej szczegółowoRozkład materiału z biologii do klasy III.
Rozkład materiału z biologii do klasy III. L.p. Temat lekcji Treści programowe Uwagi 1. Nauka o funkcjonowaniu przyrody. 2. Genetyka nauka o dziedziczności i zmienności. -poziomy różnorodności biologicznej:
Bardziej szczegółowoCzy żywność GMO jest bezpieczna?
Instytut Żywności i Żywienia dr n. med. Lucjan Szponar Czy żywność GMO jest bezpieczna? Warszawa, 21 marca 2005 r. Od ponad połowy ubiegłego wieku, jedną z rozpoznanych tajemnic życia biologicznego wszystkich
Bardziej szczegółowoProjektowanie Biznesu Ekologicznego Wykład 2 Adriana Zaleska-Medynska Katedra Technologii Środowiska, p. G202
Projektowanie Biznesu Ekologicznego Wykład 2 Adriana Zaleska-Medynska Katedra Technologii Środowiska, p. G202 Wykład 2 1. Jak przejść od pomysłu do przemysłu? 2. Projekt procesowy: koncepcja chemiczna
Bardziej szczegółowoKreacja aromatów. Techniki przygotowania próbek. Identyfikacja składników. Wybór składników. Kreacja aromatu
Kreacja aromatów Techniki przygotowania próbek Identyfikacja składników Wybór składników Kreacja aromatu Techniki przygotowania próbek Ekstrakcja do fazy ciekłej Ekstrakcja do fazy stałej Desorpcja termiczna
Bardziej szczegółowoAgnieszka Markowska-Radomska
Mechanizmy dyfuzji i fragmentacji w procesie uwalniania składnika z emulsji wielokrotnych promotor: dr hab. inż. Ewa Dłuska Plan prezentacji 1. Działalność naukowa 2. Tematyka badawcza projektu 3. Metoda
Bardziej szczegółowoPatentowanie wynalazków z dziedziny biotechnologii
chroń swoje pomysły 3 Kongres Świata Przemysłu Farmaceutycznego Poznań, 16-17 czerwca 2011 Patentowanie wynalazków z dziedziny biotechnologii dr Izabela Milczarek Czym jest biotechnologia? Biotechnologia,
Bardziej szczegółowoUzdatnianie wody. Ozon posiada wiele zalet, które wykorzystuje się w uzdatnianiu wody. Oto najważniejsze z nich:
Ozonatory Dezynfekcja wody metodą ozonowania Ozonowanie polega na przepuszczaniu przez wodę powietrza nasyconego ozonem O3 (tlenem trójatomowym). Ozon wytwarzany jest w specjalnych urządzeniach zwanych
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Wydział Biologiczno-Rolniczy. Katedra Biochemii i Biologii Komórki
SYLABUS 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Biologia molekularna z elementami inżynierii genetycznej Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek)
Bardziej szczegółowoDiagnostyka wirusologiczna w praktyce klinicznej
Diagnostyka wirusologiczna w praktyce klinicznej Ponad 60% zakażeń w praktyce klinicznej jest wywołana przez wirusy. Rodzaj i jakość materiału diagnostycznego (transport!) oraz interpretacja wyników badań
Bardziej szczegółowoSUBSTANCJA POFERMENTACYJNA JAKO NAWÓZ. dr Alina Kowalczyk-Juśko Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu
SUBSTANCJA POFERMENTACYJNA JAKO NAWÓZ dr Alina Kowalczyk-Juśko Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Wydział Nauk Rolniczych w Zamościu Komory fermentacyjne Faza ciekła: Pozostałość pofermentacyjna - związki
Bardziej szczegółowoKLONOWANIE DNA REKOMBINACJA DNA WEKTORY
KLONOWANIE DNA Klonowanie DNA jest techniką powielania fragmentów DNA DNA można powielać w komórkach (replikacja in vivo) W probówce (PCR) Do przeniesienia fragmentu DNA do komórek gospodarza potrzebny
Bardziej szczegółowoPlanowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Oleje resztkowe
Slajd 1 Lennart Tyrberg, Energy Agency of Southeast Sweden Planowanie Projektów Odnawialnych Źródeł Energii Oleje resztkowe Przygotowane przez: Mgr inż. Andrzej Michalski Zweryfikowane przez: Dr inż. Andrzej
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Podstawy inżynierii bioprocesowej Rok akademicki: 2016/2017 Kod: BIS-1-604-s Punkty ECTS: 5 Wydział: Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Kierunek: Inżynieria Środowiska Specjalność:
Bardziej szczegółowoKryteria oceniania z chemii kl VII
Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co
Bardziej szczegółowoBiotechnologia w produkcji piwa. Wykłady Samodzielna Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej dr Sławomir Wierzba
Biotechnologia w produkcji piwa Wykłady Samodzielna Katedra Biotechnologii i Biologii Molekularnej dr Sławomir Wierzba Literatura Wolfgang Kunze - Technologia Piwa i Słodu, Piwochmiel, 1999 r. Treść wykładów
Bardziej szczegółowoPLAN STUDIÓW NR II PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI POZIOM STUDIÓW: STUDIA DRUGIEGO STOPNIA (1,5-roczne magisterskie) FORMA STUDIÓW:
UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY 1.TECHNOLOGIA PROCESÓW CHEMICZNYCH 2. BIOTECHNOLOGIA PRZEMYSŁOWA 3. ANALITYKA CHEMICZNA I SPOŻYWCZA 4. NOWOCZESNE TECHNOLOGIE MATERIAŁOWE godzin tygodniowo (semestr
Bardziej szczegółowoPL 216012 B1. UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU, Wrocław, PL 11.10.2010 BUP 21/10
PL 216012 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 216012 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 391223 (22) Data zgłoszenia: 14.05.2010 (51) Int.Cl.
Bardziej szczegółowoProjektowanie Procesów Biotechnologicznych. wykład 2 październik Cykl Badawczo-projektowo-wdrożeniowy Źródła informacji literaturowych
Projektowanie Procesów Biotechnologicznych wykład 2 październik 2013 Cykl Badawczo-projektowo-wdrożeniowy Źródła informacji literaturowych 1 pomysł (produkt, rynek) Projektowanie - informacje ogólne Typowy
Bardziej szczegółowoZagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii. studia I stopnia. Kierunek: Chemia kosmetyczna
Zagadnienia na egzamin dyplomowy Wydział Inżynierii studia I stopnia Kierunek: Chemia kosmetyczna rok akademicki 2018/2019 1. Proszę podać jakie przepisy i akty prawne regulują kwestie stosowania związków
Bardziej szczegółowoPROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ Z EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU REGIONALNEGO 1 z 7
Poznań, dnia 28.04.2014 r. BioVentures Institute Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ul. Promienista 83 60 141 Poznań Zapytanie ofertowe nr 01/2014 Projekt Nowa technologia wytwarzania szczepionek
Bardziej szczegółowoTematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2
Tematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2 Nr lekcji Temat Zakres treści 1 Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową PSO, wymagania edukacyjne i podstawa programowa
Bardziej szczegółowoNiestandardowe wykorzystanie buraków cukrowych
Niestandardowe wykorzystanie buraków cukrowych Stanisław Wawro, Radosław Gruska, Agnieszka Papiewska, Maciej Stanisz Instytut Chemicznej Technologii Żywności Skład chemiczny korzeni dojrzałych buraków
Bardziej szczegółowo