12792/16 mkk/md/kkm 1 DGD 1C

Transkrypt

1 Rada Unii Europejskiej Bruksela, 3 października 2016 r. (OR. en) 12792/16 ENFOPOL 315 SPORT 53 NOTA Od: Do: Nr poprz. dok.: 11907/16 Dotyczy: Sekretariat Generalny Rady Komitet Stałych Przedstawicieli / Rada Projekt rezolucji Rady dotyczącej podręcznika z zaleceniami w zakresie zapobiegania przemocy i zakłóceniom porządku oraz zarządzania nimi podczas międzynarodowych meczów piłki nożnej, które dotyczą co najmniej jednego państwa członkowskiego, poprzez przyjęcie dobrych praktyk w zakresie kontaktów policji z kibicami Delegacje w załączeniu otrzymują projekt rezolucji Rady dotyczącej podręcznika z zaleceniami w zakresie zapobiegania przemocy i zakłóceniom porządku oraz zarządzania nimi podczas międzynarodowych meczów piłki nożnej, które dotyczą co najmniej jednego państwa członkowskiego, poprzez przyjęcie dobrych praktyk w zakresie kontaktów policji z kibicami, uzgodniony przez Grupę Roboczą ds. Egzekwowania Prawa na posiedzeniu 29 września 2016 r /16 mkk/md/kkm 1 DGD 1C PL

2 ZAŁĄCZNIK PROJEKT REZOLUCJI RADY z dnia dotyczącej podręcznika z zaleceniami w zakresie zapobiegania przemocy i zakłóceniom porządku oraz zarządzania nimi podczas międzynarodowych meczów piłki nożnej, które dotyczą co najmniej jednego państwa członkowskiego, poprzez przyjęcie dobrych praktyk w zakresie kontaktów policji z kibicami 12792/16 mkk/md/kkm 2

3 RADA UNII EUROPEJSKIEJ, mając na uwadze, co następuje: (1) Celem Unii Europejskiej jest między innymi zapewnienie obywatelom wysokiego poziomu bezpieczeństwa w ramach przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości przez wspólne działanie państw członkowskich w dziedzinie międzynarodowej współpracy policyjnej. (2) Niniejsza rezolucja uzupełnia rezolucję Rady w sprawie zaktualizowanego podręcznika z zaleceniami w zakresie międzynarodowej współpracy policyjnej oraz w zakresie działań prewencyjnych i kontrolnych związanych z aktami przemocy i zakłóceniami porządku podczas międzynarodowych meczów piłki nożnej, które dotyczą co najmniej jednego państwa członkowskiego ( podręcznik UE w sprawie meczów piłki nożnej ) 1. (3) Biorąc pod uwagę doświadczenia z ostatnich turniejów i innych meczów piłki nożnej o charakterze międzynarodowym, oraz przygotowaną przez ekspertów ocenę środków wspierających międzynarodową współpracę policyjną w odniesieniu do międzynarodowych i klubowych turniejów meczów piłki nożnej, załączony podręcznik zawiera zestaw dobrych praktyk, co do których wykazano, że zmniejszają zakres aktów przemocy i zakłóceń porządku publicznego oraz pomagają w zarządzaniu nimi. (4) Zalecenia zawarte w załączonym podręczniku pozostają bez uszczerbku dla obowiązujących przepisów prawa krajowego, a zwłaszcza dla podziału kompetencji między różne władze i służby w poszczególnych państwach członkowskich, a także dla wykonywania przez Komisję jej uprawnień wynikających z Traktatów, / /16 mkk/md/kkm 3

4 NINIEJSZYM (1) ZWRACA SIĘ do państw członkowskich, by nadal zacieśniały współpracę policyjną w odniesieniu do meczów piłki nożnej o charakterze międzynarodowym poprzez przyjęcie środków w celu wzmocnienia konsultacji, komunikacji i współpracy z kibicami piłki nożnej w związku z imprezami piłkarskimi w miejscach prywatnych i publicznych. (2) W tym celu ZALECA, by załączony podręcznik zawierający przykłady zalecanych metod pracy został udostępniony policji. (3) WSKAZUJE, że niniejsza rezolucja uzupełnia inne decyzje i rezolucje Rady dotyczące imprez piłkarskich o charakterze międzynarodowym. (4) STWIERDZA, że o ile środki zawarte w załączonym podręczniku dotyczą przede wszystkim imprez piłkarskich, państwa członkowskie mogą, w stosownych przypadkach, stosować je w odniesieniu do innych dużych międzynarodowych imprez sportowych oraz meczów piłki nożnej rozgrywanych w ramach turniejów krajowych /16 mkk/md/kkm 4

5 ZAŁĄCZNIK DO ZAŁĄCZNIKA PROJEKT podręcznika z zaleceniami w zakresie zapobiegania przemocy i zakłóceniom porządku oraz zarządzania nimi podczas międzynarodowych meczów piłki nożnej, które dotyczą co najmniej jednego państwa członkowskiego, poprzez przyjęcie dobrych praktyk w zakresie kontaktów policji z kibicami ROZDZIAŁ: TREŚĆ PODRĘCZNIKA 1. Wprowadzenie 2. Postawa wspierająca 2.1 Ewolucja koncepcji 2.2 Usługi i bezpieczeństwo 3. Partnerska współpraca 3.1 Koordynacja na szczeblu lokalnym obejmująca wiele podmiotów 3.2 Współpraca z kibicami 3.3 Współpraca z organizatorem imprezy 4. Planowanie operacyjne 4.1 Podstawowe zasady 4.2 Zrozumienie dynamiki zachowań kibiców i związanego z nimi ryzyka 4.3 Wytyczne dotyczące dobrych praktyk w zakresie gościnności 4.4 Przygotowania policji oparte na ocenie ryzyka 4.5 Strategia komunikacyjna i medialna przed imprezą 5. Dialog z kibicami 5.1 Modele stosowania 12792/16 mkk/md/kkm 5

6 6. Dynamiczna ocena ryzyka i zarządzanie tłumem 6.1 Podstawowe zasady 6.2 Modele dobrych praktyk 7. Pośrednicy 7.1 Potrzeba wyznaczenia pośredników a) Personel policji wyznaczony do dialogu z kibicami b) Oddziały policji oddelegowane z państwa kibiców przyjezdnych c) Przyjezdne służby porządkowe (stewardzi) d) Koordynatorzy ds. współpracy z kibicami (SLO) e) Osoby towarzyszące kibicom 8. Otwartość i zwalczanie dyskryminacji 9. Koordynatorzy ds. współpracy z kibicami (SLO) 9.1 Kontekst prawny 9.2 Rola koordynatora ds. współpracy z kibicami (SLO) 9.3 Współpraca z policją i personelem odpowiedzialnym za ochronę 9.4 Zaufanie i wiarygodność 9.5 Postrzeganie 10 Ambasady kibiców 11. Szkolenie kibiców 12. Strategia komunikacyjna i medialna 13. Źródła informacji DODATKI A B Podejście do imprez piłkarskich oparte na gościnności Ustrukturyzowany dialog i interakcje z kibicami 12792/16 mkk/md/kkm 6

7 ROZDZIAŁ PIERWSZY Wprowadzenie Niniejszy dokument ma służyć zwiększeniu ochrony i bezpieczeństwa podczas międzynarodowych meczów piłki nożnej. Przedstawia zalecenia dotyczące dobrych praktyk w zakresie współpracy policji z kibicami podczas imprez piłkarskich o charakterze międzynarodowym. Dotyczy to przede wszystkim operacji zabezpieczania meczów w miejscach publicznych. W razie konieczności podręcznik może mieć także zastosowanie do innych międzynarodowych imprez sportowych i innych krajowych imprez piłkarskich. Treść dokumentu jest całkowicie zgodna z podstawą prawną i treścią nowej konwencji Rady Europy poświęconej zintegrowanemu podejściu do bezpieczeństwa, ochrony i obsługi podczas meczów piłki nożnej i innych imprez sportowych. Podręcznik ten stanowi również uzupełnienie zaktualizowanego podręcznika z zaleceniami w zakresie międzynarodowej współpracy policyjnej oraz w zakresie działań prewencyjnych i kontrolnych związanych z aktami przemocy i zakłóceniami porządku podczas międzynarodowych meczów piłki nożnej, które dotyczą co najmniej jednego państwa członkowskiego ( podręcznik UE w sprawie meczów piłki nożnej ) 2. Nie narusza on istniejących przepisów krajowych, a zwłaszcza kompetencji i obowiązków różnych podmiotów z poszczególnych państw członkowskich. Treść przedstawiono w taki sposób, by dowódcy policji i podmioty partnerskie mogli w pełni uwzględniać dobre praktyki podczas przygotowywania i udoskonalania krajowych i lokalnych strategii działań policji związanych z meczami piłki nożnej, zwłaszcza w odniesieniu do: (i) włączania operacji zabezpieczania meczów do szerszego, wielopodmiotowego podejścia do bezpieczeństwa, ochrony i obsługi w związku z meczami oraz turniejami piłki nożnej; / /16 mkk/md/kkm 7

8 (ii) opracowywania skutecznych rozwiązań w zakresie działań policyjnych w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia aktów przemocy lub zakłóceń porządku poprzez konsultacje, komunikację i współpracę z kibicami piłki nożnej, a także sprawienie, by miejsca publiczne były dla kibiców bezpieczne i przyjazne przed, w trakcie i po meczach piłki nożnej; (iii) planowania i realizacji odpowiednich operacji zabezpieczania meczów opartych na analizie ryzyka przeprowadzanej przed meczem, bieżącej dynamicznej ocenie ryzyka i kluczowych zasadach operacyjnych, takich jak dialog, stopniowe rozmieszczanie oraz w stosownych przypadkach wczesna ukierunkowana interwencja. Niniejszy dokument koncentruje się głównie na międzynarodowej współpracy policyjnej oraz na operacjach zabezpieczania meczów. Jednak ze względu na to, że obsługa imprez piłkarskich ma charakter wielopodmiotowy, niniejszy dokument odnosi się do współdziałania policji z innymi kluczowymi partnerami, takimi jak władze miejskie i organizatorzy imprez. Międzynarodowa współpraca policyjna i operacje zabezpieczania meczów piłki nożnej muszą opierać się na zasadach legalności i proporcjonalności. Właściwy organ państwa organizującego imprezę jest odpowiedzialny za zapewnienie bezpiecznego i zabezpieczonego środowiska w związku z daną imprezą. Organy w państwach uczestniczących mają jednak obowiązek udzielenia pomocy w stosownych przypadkach. Niniejszy dokument należy szeroko rozpowszechnić, a jego zalecenia stosować we wszystkich państwach członkowskich i w innych państwach europejskich, a także poza nimi; ma to służyć zminimalizowaniu zagrożeń dla bezpieczeństwa i ochrony oraz zapewnieniu skutecznej międzynarodowej współpracy policyjnej. Należy podkreślić, że skuteczna współpraca z kibicami, choć ważna, jest tylko jednym elementem szerszego, zintegrowanego podejścia do bezpieczeństwa, ochrony i obsługi. Nie należy jej rozpatrywać w oderwaniu od innych środków mających na celu utrzymanie bezpieczeństwa publicznego oraz promowanie piłki nożnej jako aktywności sprzyjającej włączeniu społecznemu ani od stosowania skutecznych lecz proporcjonalnych mechanizmów wykluczających, których celem jest uniemożliwianie osobom ewidentnie popełniającym przestępstwa uczestniczenia w imprezach piłkarskich na stadionach i poza nimi /16 mkk/md/kkm 8

9 ROZDZIAŁ DRUGI Postawa wspierająca Sekcja pierwsza ewolucja koncepcji Zebrane w minionej dekadzie bogate europejskie doświadczenia wykazały pozytywny wpływ, jaki podejście nastawione na udzielanie wsparcia może mieć na imprezy piłkarskie, nie tylko w zakresie zmniejszania zagrożeń dla bezpieczeństwa i ochrony. Od Euro 2004 wsparcie odgrywa znaczącą rolę w minimalizowaniu skutków zdarzeń związanych z bezpieczeństwem i ochroną w przypadku wielu międzynarodowych turniejów i ważnych meczów finałowych Ligi Mistrzów UEFA czy Ligi Europy UEFA. Jednak zakres, w jakim przedmiotowa koncepcja jest stosowana w odniesieniu do poszczególnych międzynarodowych i krajowych meczów piłki nożnej, nie jest stabilny z wielu powodów, między innymi z powodu utrzymującego się przekonania, że postawa wspierająca uzupełnia koncepcję wielopodmiotowego planowania i realizacji operacji bezpieczeństwa i ochrony w zakresie piłki nożnej, a nie jest jej integralnym elementem. Sekcja druga wsparcie i bezpieczeństwo Wsparcie nie jest ani miękkim wariantem, ani alternatywą dla zwalczania ekscesów czy wykluczania osób, które popełniają przestępstwa związane z piłką nożną. Uzupełnia ono ustalenia dotyczące skutecznego zarządzania tłumem (na stadionach i poza nimi) oraz realizację skutecznej strategii wykluczania. Europejskie doświadczenia i badania naukowe wskazują, że poszczególni kibice i grupy kibiców pozytywnie reagują, gdy są traktowani z szacunkiem i w przyjazny i otwarty sposób. Jeżeli kibice czują się szanowani i mile widziani, są zdecydowanie mniej skłonni do dokonywania aktów przemocy i działań niezgodnych z zasadami współżycia społecznego. To z kolei może pomóc zapobiec eskalacji drobnych incydentów i ich przekształcania się w poważne zakłócenia porządku publicznego oraz może pomóc marginalizować wszelkie osoby lub grupy stwarzające problemy, rozpoznawać takie osoby lub grupy, a także podejmować działania w stosunku do nich. Istnieją również dowody na to, że kibice podwyższonego ryzyka są podatni na wpływ strategii opartych na gościnności /16 mkk/md/kkm 9

10 Podejście nastawione na udzielanie wsparcia obejmujące skuteczną komunikację i kontakty może pomóc w generowaniu wysokiego poziomu przestrzegania przepisów i zachęcać do samoregulacji zachowań wśród kibiców. Kibice, którzy czują się szanowani i mile widziani, są często mniej tolerancyjni wobec aktów przemocy, dyskryminacji i innych zachowań antyspołecznych. To z kolei może przyczynić się do marginalizowania, identyfikowania i wykluczania osób, których działania związane z daną imprezą noszą znamiona przestępstwa. Codziennie służby policyjne zapewniają swoim społecznościom szeroki zakres działań przewidujących wsparcie, w sytuacjach rutynowych i nadzwyczajnych. Jednak profil i działalność policji związane z piłką nożną są często postrzegane jako skoncentrowane wyłącznie na porządku publicznym i na zapobieganiu przestępczości oraz reagowaniu na nią. Są to i nadal będą podstawowe obowiązki policji, ale przyjęcie i stosowanie postawy wspierającej w przypadku zabezpieczania imprez piłkarskich nie tylko będzie dobrze przyjmowane przez kibiców, ale może również znacząco pomóc zmniejszyć zapotrzebowanie na duże operacje zapewniania porządku publicznego i zmniejszyć poziom przestępczości związanej z piłką nożną. Przyjęcie postawy wspierającej może stanowić wyzwanie zarówno dla funkcjonariuszy policji, jak i dla kibiców. To nie powinno dziwić po dziesięcioleciach, podczas których trzeba było radzić sobie z relatywnie wysokim poziomem ekscesów dokonywanych przez niewielkie grupy kibiców, co zakłóciło postrzeganie roli policji w zakresie meczów piłki nożnej, zarówno wśród funkcjonariuszy policji, jak i wśród kibiców. W związku z tym wyzwaniem może okazać się pożądane przeprowadzanie operacji zarządzania tłumem które byłyby raczej oparte na danych wywiadowczych, analizie ryzyka i byłyby zorientowane na wsparcie zamiast operacji o bardziej reaktywnym i represyjnym charakterze dotyczących porządku publicznego. W zalecanych dobrych praktykach opisanych w niniejszym podręczniku podkreśla się, jak ważne jest pokonywanie takich wyzwań, jeśli występują, i przedstawia się wiele różnych opcji /16 mkk/md/kkm 10

11 ROZDZIAŁ TRZECI Partnerska współpraca Sekcja pierwsza koordynacja na szczeblu lokalnym obejmująca wiele podmiotów Policja nie może rozwijać ani stosować do imprez piłkarskich postawy wspierającej w oderwaniu od innych zainteresowanych stron. Wiele podmiotów partnerskich, w szczególności władze miejskie, ma szereg obowiązków w tym zakresie. Ważne jest, by wyżsi rangą funkcjonariusze policji aktywnie uczestniczyli w lokalnych, dotyczących koordynacji uzgodnieniach obejmujących wiele podmiotów i w opracowywaniu zintegrowanego podejścia do bezpieczeństwa, ochrony i wsparcia. Policja powinna być aktywnie zaangażowana w rozwijanie szerokiego zakresu uzgodnień dotyczących wsparcia, które mogą mieć wpływ na daną imprezę piłkarską, i mieć wpływ na takie uzgodnienia. Obejmują one transport publiczny, działania związane z podejmowaniem gości, informacje dostarczane ogółowi społeczeństwa i planowanie kryzysowe na wypadek sytuacji nadzwyczajnych (na stadionach i poza nimi). Szczególnie znaczenie ma, by wszystkie podmioty partnerskie uwzględniły policyjną ocenę ryzyka w uzgodnieniach dotyczących konkretnej imprezy w odniesieniu do kibiców miejscowych i przyjezdnych. Szczególną uwagę należy zwrócić na uzgodnienia dotyczące bezpieczeństwa i ochrony mające zastosowanie do wszelkich proponowanych publicznych transmisji lub oficjalnych stref kibica, oraz centrów miast lub innych miejsc, w których kibice miejscowi i przyjezdni mogą gromadzić się przed, w trakcie i po meczu piłki nożnej. Celem powinno być zawsze sprawienie, by przestrzeń publiczna była bezpieczna i przyjazna zarówno dla kibiców, jak i społeczności lokalnych. W praktyce oznacza to, że podmioty publiczne, prywatne i inne powinny wspólnie opracować odpowiednie i proporcjonalne środki zapobiegawcze mające na celu poprawę jakości sportowych przeżyć kibiców piłki nożnej. Jednocześnie zakłócenia dotykające lokalnych społeczności i przedsiębiorstw powinny być ograniczone do minimum /16 mkk/md/kkm 11

12 Sekcja druga współpraca z kibicami Równie zasadnicze znaczenie ma dla policji udział w konsultacjach z zainteresowanymi stronami i to, by takie konsultacje obejmowały kontakty z przedstawicielami oddziałów policji oddelegowanych z państwa kibiców przyjezdnych, przedstawicielami grup kibiców, ekspertami organizacji zawodowych i wolontariackich zajmującymi się dynamiką zachowań kibiców - szczególności przedstawicielami ambasad kibiców lub koordynatorami ds. szkolenia kibiców (w stosownych przypadkach) i wyznaczonym koordynatorem ds. współpracy z kibicami z danego klubu piłkarskiego (lub federacji krajowej) zob. rozdział 7.1.d. Takie konsultacje mają zasadnicze znaczenie, ponieważ mogą znacznie pomóc w określeniu najlepszego sposobu zaspokojenia potrzeb oraz, jeżeli jest to możliwe i dopuszczalne, oczekiwań kibiców w zakresie przygotowywania imprez i ich realizacji. Można wziąć pod uwagę względy historyczne i poprzednio zdobyte doświadczenia. Jednak dynamika zachowań kibiców podlega ciągłym zmianom, a konkretne warunki panujące podczas szczególnych imprez będą zawsze do pewnego stopnia się różnić. Dowódcy policji państwa organizującego imprezę będą mieć bezpośredni dostęp do specjalistycznych informacji i wskazówek na temat zachowań oraz rodzajów ryzyka związanych z kibicami miejscowymi, udostępnianych przez wyznaczonych funkcjonariuszy policji ds. piłki nożnej (lub koordynatorów) i obserwatorów łącznikowych ( spotters ), lokalnych koordynatorów ds. współpracy z kibicami, lokalne grupy kibiców, koordynatorów ds. szkolenia kibiców (w stosownych przypadkach) i innych. Jednak porównywalny zakres informacji i wskazówek dotyczących kibiców przyjezdnych powinien zostać udostępniony przez policję państwa drużyny przyjezdnej poprzez europejską sieć narodowych punktów informacyjnych dla piłki nożnej (punkty NFIP). Informacje takie będą obejmować przewidywaną liczbę kibiców przyjezdnych, rodzaje transportu, trasy podróży, czas trwania pobytu, charakterystyki zachowania i wszelkie informacje na temat powiązanych zagrożeń. Dane uzyskane przez kluby piłkarskie i sieci kibiców piłki nożnej mogą zwiększyć wartość tych informacji /16 mkk/md/kkm 12

13 Jeżeli oddelegowany z państwa kibiców przyjezdnych oddział policji przyjeżdża z wizytą wstępną, będzie to okazja do dokładniejszego przeanalizowania przygotowań. I podobnie: prowadzone na dzień przed meczem odprawy dotyczące bezpieczeństwa mogą mieć kluczowe znaczenie dla umożliwienia wszystkim zainteresowanym stronom wymiany najświeższych informacji i dynamicznego dostosowania przygotowań i koncepcji bezpieczeństwa zgodnie z potencjalnie zmiennymi analizami ryzyka. Udział ambasady kibiców lub innych przedstawicieli kibiców w wizytach wstępnych i w odbywających się przed meczem odprawach dotyczących bezpieczeństwa również mogą być przydatne do gromadzenia informacji i planowania imprezy. Dostęp do aktualnych informacji i źródeł wiedzy specjalistycznej to warunki wstępne prowadzenia dostosowanych do warunków przygotowań, które mają zminimalizować zagrożenia w zakresie bezpieczeństwa i ochrony. Sekcja trzecia współpraca z organizatorem imprezy Oprócz potrzeby wymiany informacji i ocen ryzyka dotyczących konkretnego meczu z personelem odpowiedzialnym za bezpieczeństwo na stadionie istotne jest, by policja ściśle współpracowała z organizatorem przy opracowywaniu wspólnego podejścia mającego na celu wypracowanie warunków, w których wszyscy kibice (zarówno miejscowi, jak i przyjezdni) będą czuli się bezpieczni i mile widziani przez cały czas trwania imprezy. Europejskie doświadczenia świadczą o tym, że sposób w jaki kibice (zwłaszcza kibice przyjezdni) traktowani są w miejscach publicznych, może mieć wpływ na ich zachowanie na stadionach i poza nimi. Zachodzi także zależność odwrotna. Pożądane jest zatem, aby policja i ochrona stadionów opracowywały i wdrażały zharmonizowane podejście oparte na gościnności na stadionach i poza nimi. Będzie to miało znaczny wpływ na opinie kibiców, zwiększy ich zadowolenie z imprezy, zmarginalizuje wpływ osób lub grup dążących do konfrontacji oraz zachęci kibiców do samoregulacji zachowań i do działania zgodnie z instrukcjami bezpieczeństwa /16 mkk/md/kkm 13

14 ROZDZIAŁ CZWARTY Planowanie operacyjne Sekcja pierwsza podstawowe zasady W sposób oczywisty planowanie operacji zabezpieczania w związku z imprezami piłkarskimi obejmuje wiele ważnych kwestii, w tym kontrolę ruchu na trasach do i z centrum miast, działania na rzecz gwarancji bezpieczeństwa dla społeczności lokalnej, obsługę sytuacji awaryjnych i rozwiązania umożliwiające terminowe i właściwe reagowanie w przypadku ewentualnych zakłóceń porządku publicznego lub ekscesów. Jednak europejskie doświadczenia i badania naukowe w dziedzinie dynamiki tłumu wskazują, że włączenie w planowanie zarządzania tłumem wielu wzajemnie powiązanych głównych aspektów leży u podstaw zmniejszenia ryzyka związanego z kibicami oraz zarządzania takim ryzykiem. Aspekty te obejmują zbieranie i analizowanie informacji i danych wywiadowczych przed imprezą, bieżącą, dynamiczną ocenę ryzyka, stopniowe rozmieszczanie sił w zależności od stopnia ryzyka, wczesną, lecz ukierunkowaną interwencję oraz przede wszystkim skuteczne i stałe komunikowanie się z kibicami. Skuteczność takich kontaktów może być szczególnie istotna w zapobieganiu eskalacji mniejszych napięć i drobnych incydentów oraz ich przeradzaniu się w poważne zakłócenia porządku publicznego. Sekcja druga zrozumienie dynamiki zachowań kibiców i związanego z nimi ryzyka Punktem wyjścia do przygotowania i udoskonalenia wszelkich skutecznych strategii policyjnych w zakresie zabezpieczania meczów jest przede wszystkim uzyskanie pełnego zrozumienia zachowań kibiców, dynamiki tłumu oraz charakteru i zagrożeń, jakie stwarzają ewentualni sprawcy przestępstw i wykroczeń związanych z piłka nożną (zwani także grupami osób stwarzającymi ryzyko ). Europejskie doświadczenia pokazują, że zachowania kibiców ogólnie, a grup osób stwarzających ryzyko w szczególności, mogą być zróżnicowane i uzależnione od wielu czynników zewnętrznych, w tym taktyki policji. Definicja kibiców stwarzających ryzyko (określona w Podręczniku UE dotyczącym meczów piłki nożnej ) podkreśla znaczenie wyjaśnienia czynników i okoliczności, które generują negatywne zachowania. Nie należy zakładać, że wszyscy kibice z grup ryzyka automatycznie działają w określony sposób, ani że nie zareagują pozytywnie na działania policyjne, które będą aktywnie przyjazne wobec kibiców. Podobnie kibice niepowiązani ze znanymi grupami osób stwarzających ryzyko mogą niekiedy zachowywać się w sposób gwałtowny lub w inny niedopuszczalny sposób, jeżeli czują się źle traktowani przez policję /16 mkk/md/kkm 14

15 Ważne jest zatem zapewnienie, aby strategie policyjne zawsze były elastyczne i nie były oparte na fałszywych przesłankach i oczekiwaniach dotyczących ryzyka stwarzanego przez kibiców wyłącznie z uwagi na tendencje historyczne lub wstępne oceny ryzyka nieoparte na wiarygodnych danych. Ponadto doświadczenie pokazuje, że stereotypowe podejście do zachowania kibiców i policyjna kontrola kibiców (także znanych grup osób stwarzających ryzyko) w sposób nieproporcjonalny może czasami prowadzić do konfliktów między kibicami a policją, pobudzać do działania kibiców gwałtownych lub nastawionych konfrontacyjnie oraz pogłębiać rzeczywisty stopień ryzyka poprzez prowokowanie innych kibiców. Doświadczenie pokazuje, że traktowanie kibiców zgodnie z tym, jak się rzeczywiście zachowują, a nie zgodnie z ich reputacją, zmniejsza ryzyko. Lepiej jest określać rozmieszczenie sił policyjnych i taktykę działania na podstawie bieżącej dynamicznej oceny ryzyka. Wczesna i ukierunkowana interwencja policji może być bardzo skuteczna w marginalizowaniu wpływów kibiców dążących do konfrontacji. Sekcja trzecia wytyczne dotyczące dobrych praktyk w zakresie gościnności Wskazówki co do kluczowych zasad podejścia nastawionego na udzielanie wsparcia lub okazywanie gościnności określono w dodatku A do niniejszego podręcznika. Bazują one na wytycznych wydanych przez Kongres Władz Lokalnych i Regionalnych oraz zostały opracowane we współpracy ze Stałym Komitetem Rady Europy ds. Zwalczania Przemocy Podczas Imprez Sportowych. Wytyczne obejmują wiele środków, które mają zapewnić przyjazne i oparte na gościnności otoczenie kibicom miejscowym i przyjezdnym oraz społecznościom lokalnym. Treść wytycznych skierowana jest do policji, władz miejskich oraz wszystkich publicznych i prywatnych podmiotów partnerskich zaangażowanych w imprezę piłkarską poza stadionami. Opisane strategie zostały sprawdzone, a ich skuteczne działanie wykazano podczas wielu turniejów i prestiżowych meczów. Choć tekst dotyczy głównie turniejów, kluczowe zasady można z powodzeniem dopasowywać i stosować, jak to już zresztą czyniono, w przypadku krajowych meczów piłki nożnej i międzynarodowych imprez piłkarskich /16 mkk/md/kkm 15

16 Sekcja czwarta przygotowania policji oparte na ocenie ryzyka By przekształcić zasady i dobre praktyki przedstawione powyżej w wytycznych dotyczących gościnności w przygotowania dotyczące konkretnej imprezy, dowódcy policyjni powinni określić zakres ryzyka dla bezpieczeństwa publicznego oraz ewentualnych innych rodzajów ryzyka. Jak już wskazano, proces ten obejmuje zarządzanie ruchem i transportem, kwestie dotyczące społeczności lokalnej oraz szczególne czynniki dotyczące dynamiki zachowań kibiców. Ma to kluczowe znaczenie dla zapewnienia, by imprezą zarządzano w bezpieczny, pewny i przyjazny sposób. Jeżeli chodzi o dynamikę zachowań kibiców i rodzaje ryzyka, planowanie operacyjne najlepiej rozpocząć od rzetelnej oceny ryzyka, zawsze przygotowywanej w porozumieniu z policją w kraju lub mieście, z którego pochodzą kibice przyjezdni. Kluby piłkarskie, koordynatorzy ds. współpracy z kibicami, przedstawiciele grup kibiców i inni eksperci zajmujący się zachowaniami kibiców powinni wspomagać ten proces. Celem takiej przeprowadzonej przed imprezą czyli wstępnej oceny ryzyka powinno być określenie czynników i okoliczności, które mogłyby mieć wpływ na zachowania kibiców. Mowa tu o: przewidywalnych reakcjach lokalnych grup osób stwarzających ryzyko względem takich samych grup przyjezdnych oraz kibiców przyjezdnych w ogóle; zwyczajach i preferencjach kibiców przyjezdnych przed imprezą (np. czy podróżują indywidualnie czy w grupach zorganizowanych, czy będą się udawać bezpośrednio na stadion czy zbierać w centrum miasta / miejscowości przed lub po meczu); wzorcach spożywania alkoholu i zażywania narkotyków w związku z imprezami piłkarskimi; użyciu środków pirotechnicznych w miejscach publicznych (i na stadionach); reakcjach na różne strategie i taktyki zabezpieczania meczów (np. czy kibice odnoszą się pozytywnie czy negatywnie do wyraźnej lub dyskretnej obecności policji); możliwych relacjach i interakcjach (negatywnych lub pozytywnych) oraz napięciach między kibicami i grupami należącymi do społeczności lokalnych /16 mkk/md/kkm 16

17 Poznanie opinii miejscowych i przyjezdnych kibiców w wyżej wymienionych kwestiach, a także w kwestiach ogólnych i dotyczących konkretnych imprez, może być bardzo przydatne. Oczywista wola konsultowania się i współdziałania z kibicami na tym wczesnym etapie wywoła również pozytywną reakcję wpływowych przedstawicieli kibiców. Po wskazaniu rodzajów ryzyka należy przewidzieć sposoby jego ograniczania i przeciwdziałania mu, właściwe dla danego rodzaju ryzyka. Celem powinno być także zagwarantowanie, że wstępne uzgodnienia dotyczące planowania szerszej operacji zabezpieczania meczów umożliwią zapewnienie kibicom pozytywnych doświadczeń i poczucia bezpieczeństwa. Kluczowym elementem wszystkich aspektów planowania jest uznanie, że wstępna analiza ryzyka jest jedynie punktem wyjścia. Analiza będzie musiała być uaktualniana w miarę pojawiania się dodatkowych informacji, jak tylko kibice (miejscowi i przyjezdni) zaczną przyjeżdżać do miasta lub miejscowości (zob. rozdział piąty). Podczas fazy przygotowawczej należy w pełni uwzględniać konieczność zaspokojenia potrzeb kibicujących kobiet, dzieci, osób wymagających szczególnego traktowania oraz osób niepełnosprawnych. Przed imprezą należy ustalić, jaka infrastruktura będzie odpowiednia, oraz zadbać o jej przygotowanie. Sekcja piąta strategia komunikacyjna i medialna przed imprezą Po zakończeniu wstępnych przygotowań należy zapewnić aktywne uczestnictwo policji w opracowywaniu i realizacji skutecznej strategii dotyczącej komunikacji między podmiotami i kontaktów z mediami. Strategia ta powinna objaśniać treść przygotowań oraz przyjęcie przez służby pozytywnej i przyjaznej postawy w ramach szerszego podejścia przewidującego udział wielu podmiotów; ma to na celu zmniejszanie zagrożeń dla bezpieczeństwa i ochrony w związku z daną imprezą. Celem strategii powinno być wykorzystanie środków masowego przekazu (w tym stron internetowych itp.) do przekazywania podstawowych wiadomości maksymalnej liczbie kibiców (zarówno miejscowych, jak i przyjezdnych) oraz dostarczanie informacji i gwarancji bezpieczeństwa lokalnym społecznościom w miastach i miejscowościach, w których organizowane są mecze piłki nożnej. Wiadomości mogą zawierać wiele istotnych danych o uzgodnieniach dotyczących zabezpieczania meczów piłki nożnej, o granicach tolerancji dla określonych zachowań i odpowiednich przepisach ustawowych i wykonawczych. Mogą one także i powinny uwydatniać priorytet, jaki policja (i podmioty partnerskie) nadają stworzeniu bezpiecznej i przyjaznej atmosfery dla wszystkich kibiców piłki nożnej /16 mkk/md/kkm 17

18 Jednak aby osiągnąć pełną skuteczność, podstawowe wiadomości muszą być wiarygodne dla kibiców piłki nożnej, którzy są ich główną grupą docelową. Przygotowanie strategii zabezpieczania meczów powinno obejmować proaktywną współpracę z koordynatorami ds. współpracy z kibicami, przedstawicielami grup kibiców i innymi specjalistami, takimi jak organizatorzy ambasad kibiców oraz koordynatorzy ds. szkolenia kibiców. Takie osoby mogą odgrywać ważną rolę w przekazywaniu istotnych informacji w języku zrozumiałym dla innych kibiców. Mogą one pomóc zagwarantować, że ważne informacje zostaną dostarczone wszystkim kibicom (w tym wszystkim kibicom stwarzającym ryzyko). Może to mieć pozytywny wpływ na zachowania kibiców, którzy są często sceptyczni i nieufni wobec oficjalnych źródeł informacji. Bardziej szczegółowe wytyczne dotyczące komunikacji z kibicami i kontaktów z mediami zawarto w rozdziale /16 mkk/md/kkm 18

19 ROZDZIAŁ PIĄTY Dialog z kibicami Sekcja pierwsza modele stosowania Skuteczne kontakty i komunikacja ( dialog ) między policją a kibicami leżą u podstaw planowania i realizacji proporcjonalnych i opartych na danych wywiadowczych oraz ocenie ryzyka operacji zabezpieczania imprez piłkarskich. Są różne interpretacje tego, co w praktyce oznacza dialog. Policja w różnych krajach Europy przyjęła wiele różnych modeli. Jedna z wersji to model dialogu koncentrującego się na ustanawianiu stałych struktur komunikacji między policją a przedstawicielami grup kibiców. Często efekt ten osiąga się za pośrednictwem wyznaczonych koordynatorów ds. współpracy z kibicami (zob. rozdział 7). W związku z tym specjalnie przeszkoleni funkcjonariusze ds. dialogu mogą odegrać pozytywną rolę, zwłaszcza jeśli jest ona całkowicie włączona w działania policji jako część szerszej postawy służb. Celem tego modelu jest ułatwienie wymiany poglądów w ramach szerszej strategii mającej na celu promowanie mediacji i negocjacji z kibicami. Może to pomóc w opracowaniu wzajemnie akceptowalnych rozwiązań operacyjnych i zmniejszyć ryzyko wystąpienia konfliktu w dniach, w których odbywają się mecze. Takie ustrukturyzowane podejście umożliwia również zasięganie opinii przedstawicieli kibiców co do wielu kwestii związanych z bezpieczeństwem i ochroną podczas danej imprezy. W innych krajach koncepcja dialogu koncentruje się na szkoleniu wyznaczonego personelu (lub wszystkich funkcjonariuszy policji pierwszej linii ) w zakresie komunikacji z kibicami podczas zabezpieczania meczów. Jest to odzwierciedlone w podejściu do dynamicznego ryzyka opisanym w rozdziale szóstym /16 mkk/md/kkm 19

20 Na poziomie operacyjnym dialog może być podstawą taktyki zabezpieczania meczów, szczególnie w przypadku meczów niskiego ryzyka. Co do zasady można go wykorzystywać, by uzupełniać inne cele strategiczne i taktyczne. W tym kontekście skuteczny dialog z kibicami może pomóc: propagować przyjazną i gościnną atmosferę podczas imprez sportowych; zmienić postrzeganie przez kibiców operacji zabezpieczania meczów; wykazać, że taktyka zabezpieczania meczów ma na celu zapewnienie bezpiecznych i chronionych warunków wszystkim kibicom; ułatwić kibicom zrozumienie i przestrzeganie decyzji operacyjnych; zachęcać kibiców do kontrolowania ich własnego zachowania; uniemożliwić wpływ stosujących przemoc lub konfrontacyjnie nastawionych osób lub grup, które nie są skłonne do dialogu, a tym samym zmniejszyć poziom powiązanych zagrożeń; oraz umożliwić wczesne i ukierunkowane działania bez ryzyka eskalacji. Europejskie doświadczenie pokazuje, że o ile dostosowany dialog może i powinien być włączany do podejścia w przypadku wszelkich operacji zabezpieczania meczów, może zaistnieć potrzeba zapewnienia szkolenia w zakresie umiejętności komunikacyjnych i rozwiązywania konfliktów. W takich szkoleniach powinni uczestniczyć wszyscy funkcjonariusze policji pierwszej linii, w tym jednostki zajmujące się kontrolą tłumów. Choć strategie zabezpieczania meczów powinny obejmować pojęcia dialogu i gościnności, niektórzy policjanci mogą być nieufni i niechętni otwartym rozmowom z kibicami (zwłaszcza jeśli są przyzwyczajeni do scenariuszy zakładających konflikt). W związku z tym niniejszy podręcznik podkreśla znaczenie specjalistycznego szkolenia personelu. Jeżeli chodzi o podejście do dialogu, szkolenie ma szczególne znaczenie, ponieważ umundurowani funkcjonariusze policji są bardzo widoczni i to do nich kibice będą się często zwracać po pomoc i informacje. Najlepiej by było zatem, aby wszyscy funkcjonariusze policji byli świadomi, jak ważne jest, by zachowywali się w sposób przyjazny i spokojny oraz by odnosili się do wszystkich z szacunkiem /16 mkk/md/kkm 20

21 Kontakty policji z grupami kibiców na szczeblu krajowym i lokalnym mogą się w znacznej mierze przyczynić do minimalizacji zagrożeń dla bezpieczeństwa i ochrony podczas meczów piłki nożnej. Niemniej jednak współpraca może zostać utrudniona, jeżeli panować będzie odczucie, że przedstawiciele kibiców pracują w imieniu policji lub klubu piłkarskiego. Takie postrzeganie może mieć wpływ na potencjalną rolę i wpływ niektórych koordynatorów ds. współpracy z kibicami (z uwagi na to, że są oni pracownikami klubu piłkarskiego lub krajowego stowarzyszenia). Choć może się to wydać krzywdzące, skutecznej komunikacji zaszkodzi, jeżeli będzie polegać na współpracy wyłącznie z jednym źródłem. Z tego względu dialog powinien również obejmować bieżące kontakty z inicjatywami prowadzonymi przez kibiców lub ich dotyczącymi; mowa tu o ambasadach i przedsięwzięciach kibiców oraz przedstawicielach ich grup. Dialog z kibicami przyjezdnymi prowadzony w ramach scenariuszy operacyjnych powinien również dotyczyć potencjalnych korzyści, które można uzyskać dzięki maksymalizacji możliwości współpracy oferowanych przez oddziały policji oddelegowane z państwa kibiców przyjezdnych oraz, w stosownych przypadkach, przyjezdne służby porządkowe (stewardzi), przyjezdnych koordynatorów ds. współpracy z kibicami i osoby towarzyszące kibicom, które będą znały cechy i kulturę kibiców przyjezdnych. Bardziej szczegółowe wytyczne w sprawie znaczenia ustrukturyzowanego dialogu policji z kibicami zamieszczono w dodatku B w niniejszym podręczniku /16 mkk/md/kkm 21

22 ROZDZIAŁ SZÓSTY Dynamiczna ocena ryzyka i zarządzanie tłumem Uwaga: niniejszy rozdział jest oparty na podręczniku UE dotyczącym meczów piłki nożnej. Sekcja pierwsza podstawowe zasady W aktualnej interpretacji pojęcia skutecznego zarządzania tłumem (popartej obszernymi badaniami na ten temat) kładzie się nacisk na: podtrzymywanie wśród tłumu przekonania, że mecz jest odpowiednio zabezpieczony przez policję; unikanie stosowania siły wobec całego tłumu, gdy jedynie mniejszość stwarza zagrożenie dla porządku publicznego; stosowanie podczas zabezpieczania meczów taktyki polegającej na niezwracaniu na siebie uwagi lub metody stopniowanej, która zwiększa zdolność policji do komunikacji, prowadzenia dialogu i do dynamicznej oceny ryzyka. a) Ułatwianie Podejście strategiczne powinno mieć charakter prewencyjny i przewidywać ukierunkowane interwencje o małym zasięgu zamiast reakcji arbitralnej lub zmasowanej; Ważne jest, by na każdym etapie danej operacji strategia i taktyka policji uwzględniały uzasadnione intencje kibiców i ułatwiały ich realizację, o ile mają one pokojowy charakter (np. celebrowanie przynależności do danej grupy kibiców i kultury, bezpieczny dojazd na imprezę sportową i bezpieczny powrót); Jeżeli konieczne jest nałożenie ograniczeń na zachowania kibiców, ważne jest, by wyjaśnić tym kibicom, dlaczego policja podjęła dane działania oraz jakie alternatywne środki stosowane przez policję umożliwiają realizację uzasadnionych celów /16 mkk/md/kkm 22

23 b) Równowaga Podczas każdej imprezy z udziałem tłumu poziom zagrożenia dla porządku publicznego może się gwałtownie zmieniać; Ważne jest, by istniała równowaga między metodą rozmieszczenia sił policyjnych a poziomem, źródłami i charakterem zagrożenia w momencie interakcji policji z tłumem; Ważne jest, by zabezpieczanie meczów przez policję było stopniowane i mogło być dostosowywane do charakteru i poziomu pojawiającego się lub zmniejszającego zagrożenia; Gdy osiągnięta zostanie równowaga, większość osób w tłumie będzie bardziej skłonna postrzegać działania policji jako właściwe, a mniej skłonna popierać osoby dążące do konfrontacji i przyłączać się do nich; Zatem, aby przyczynić się do zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia incydentów oraz ograniczenia ich skali, oceny ryzyka muszą być precyzyjne i zawsze stanowić podstawę taktycznych działań policji. c) Rozróżnienie Ze względu na dynamikę tłumu, zmasowane stosowanie siły może wpłynąć na powszechną eskalację zakłóceń porządku publicznego; Rozróżnienie między poszczególnymi kibicami, którzy faktycznie stwarzają zagrożenie, a pozostałymi kibicami jest kwestią, która powinna być uwzględniona w każdej decyzji strategicznej i taktycznej dotyczącej zarządzania tłumem (tj. szkolenia, planowania, odprawy i metod operacyjnych); Z uwagi na duże prawdopodobieństwo osiągnięcia efektów odwrotnych do zamierzonych nie należy podejmować działań wobec wszystkich osób, które akurat się w danym miejscu znajdują, chyba że istnieją dowody na to, że wszyscy wspólnie starają się doprowadzić do zakłócenia porządku /16 mkk/md/kkm 23

24 d) Dialog Ważne jest przyjęcie otwartej i przyjaznej postawy oraz aktywne komunikowanie się z kibicami. Najlepiej do tego zadania nadają się funkcjonariusze policji, których cechą jest komunikatywność; Należy skupić się na stworzeniu gościnnej atmosfery i zapobieganiu możliwości powstania konfliktu; Podejście to może pomóc w gromadzeniu cennych informacji o zamiarach, poglądach i obawach kibiców oraz drażliwych dla nich kwestiach, a także wszelkich innych informacji związanych z potencjalnym zagrożeniem; Podejście takie ułatwia też policji komunikację na temat niepokojących zachowań kibiców, możliwych zagrożeń oraz rozwiązań ewentualnych problemów. Sekcja druga modele dobrych praktyk a) Przed imprezą Ocena ryzyka powinna uwzględniać: kulturę grup kibiców, którzy mają być kontrolowani przez policję (np. charakterystyczne zachowanie, motywacje i zamiary typowe ryzykowne zachowanie kibiców może nie oznaczać tego samego w poszczególnych krajach lub regionach); czynniki, które prawdopodobnie wpłyną na poziom zagrożenia: np. działania innych grup (takich jak kibice drużyny przeciwnej lub społeczności lokalne), drażliwe kwestie, historia i wszelkie inne zagadnienia o szczególnym znaczeniu (daty, miejsca, sposoby działania, symbole); wszelkie okoliczności, które prawdopodobnie wpłyną na zachowanie tych kibiców lub grup uznawanych za zagrażające porządkowi publicznemu lub na stwarzane przez nich ryzyko. Należy ustalić granice tolerancji dla określonych zachowań i w trybie priorytetowym poinformować o nich organizacje kibiców. Należy rozważyć zachęcanie kibiców do gromadzenia się w bezpiecznych/kontrolowanych miejscach (np. w strefie kibica) lub uprzednio wyznaczonych miejscach/barach w centrum miasta. Zgromadzone informacje i dane powinny umożliwić przewidzenie i rozróżnienie, które imprezy sportowe mogą wiązać się z normalnym, a które z podwyższonym poziomem zagrożenia dla porządku publicznego /16 mkk/md/kkm 24

25 b) Pierwszy kontakt Poziom zagrożenia dla porządku publicznego nie jest stały, lecz ma bardzo dynamiczny charakter. W zależności od sytuacji może szybko rosnąć lub się zmniejszać. Poziomy zagrożenia należy zatem na bieżąco monitorować i precyzyjnie oceniać. W tym celu: Należy zachęcać policję do częstszego nawiązywania pozytywnych relacji interpersonalnych z kibicami (postawa pozbawiona agresji, uśmiech, rozmieszczenie standardowo umundurowanych policjantów w parach lub w małych grupach, duże rozproszenie funkcjonariuszy wewnątrz tłumu, w stosownych przypadkach wyrażanie zgody na zdjęcia itd.); W przypadku meczów międzynarodowych funkcjonariusze policji znający przydatne w tym kontekście języki obce powinni w miarę możliwości być rozmieszczani w kluczowych lokalizacjach (np. w strefach kibica, w centrach miast, wzdłuż tras transportu publicznego prowadzących na stadion, przy wejściach na stadion), aby ułatwić komunikację z kibicami; Jeżeli nie istnieje bariera językowa, funkcjonariusze powinni podejmować próby porozumienia się z kibicami, aby uzyskać informacje o ich postawie, zamiarach, obawach i o drażliwych dla nich kwestiach; Jednostki odpowiedzialne za porządek publiczny i prewencję posiadające sprzęt i pojazdy ochronne itd. nie powinny znajdować się w widocznym miejscu, chyba że rozwój wypadków wymaga zastosowania bardziej siłowej interwencji. Te działania oraz dokonywana na bieżąco ocena ryzyka pomogą policji państwa organizującego imprezę zgromadzić informacje, które zostaną wykorzystane przez dowództwo do podjęcia decyzji o rozmieszczeniu taktycznym. c) Wzrost zagrożenia W przypadku rozpoznania okoliczności wskazujących na zagrożenie należy: poinformować kibiców zachowujących się prowokacyjnie, groźnie lub w inny niedopuszczalny sposób o tym, że ich zachowanie może spowodować interwencję policji; w sytuacjach, gdy w incydent zaangażowani są kibice przyjezdni, oceny policji państwa organizującego imprezę powinny być potwierdzane przez oddział policji oddelegowany z państwa kibiców przyjezdnych /16 mkk/md/kkm 25

26 Jeżeli wyżej wymienione środki nie pomogą w złagodzeniu napięcia, wówczas może zaistnieć konieczność użycia siły przez policję. Celem rozmieszczenia sił policyjnych na tym etapie jest zminimalizowanie dodatkowego zagrożenia, a zatem zasadnicze znaczenie ma to, by nie podejmowano żadnych działań powodujących eskalację napięcia (np. zmasowane stosowanie siły). W przypadku stwierdzenia, że możliwy jest wzrost zagrożenia: należy wyraźnie poinformować oddziały interwencyjne wkraczające do akcji o osobach stwarzających zagrożenie i o charakterze tego zagrożenia, tak aby ewentualne rozwiązania siłowe zastosowano w sposób ukierunkowany i aby uniknąć sytuacji, w której do incydentu zostaną wciągnięte przypadkowe osoby; osobom niestwarzającym zagrożenia należy umożliwić opuszczenie miejsca wydarzeń lub dać im możliwość samodzielnego opanowania sytuacji, zanim interwencja policji okaże się konieczna. d) Deeskalacja Po zakończeniu incydentu/incydentów aktywność policji należy przywrócić do odpowiedniego poziomu. e) Po zakończeniu imprezy Należy szczegółowo podsumować przebieg działań i zarejestrować wszelkie istotne informacje (np. na temat jakości informacji otrzymanych przed imprezą i w trakcie jej trwania dotyczących zachowania kibiców i zarządzania tłumem, taktyki policji i faktycznego zastosowania poziomów tolerancji) /16 mkk/md/kkm 26

27 ROZDZIAŁ SIÓDMY Pośrednicy Sekcja pierwsza potrzeba wyznaczenia pośredników Kontakt policji z kibicami czy to stały i usystematyzowany, czy w ramach konkretnych operacji zabezpieczania meczów, czy też utrzymywany na oba te sposoby jest podstawowym warunkiem skutecznej współpracy z kibicami i minimalizowania zagrożeń dla bezpieczeństwa i ochrony. Uznaje się jednak, że zarówno dla policji, jak i dla kibiców współpraca ta może mieć lepsze efekty, jeżeli odbywa się przez pośredniczące osoby lub organy. Dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy pojawiają się napięcia i gdy konieczne jest natychmiastowe ich rozładowanie lub rozwiązanie konfliktu. W takich okolicznościach od pośrednika wymagane jest przede wszystkim, by został on przeszkolony i przetestowany w zakresie radzenia sobie w sytuacjach konfliktu; zaznajomiony z zachowaniem, kulturą i poglądami danej grupy kibiców; znany policji i danej grupie kibiców oraz - co najmniej do pewnego stopnia cieszył się ich zaufaniem. Rolę pośredników mogą pełnić - w zależności od lokalnych warunków niektórzy funkcjonariusze policji (z oddziałów oddelegowanych lub specjalistycznych) lub inni wyznaczeni pracownicy, tacy jak koordynatorzy ds. współpracy z kibicami lub osoby towarzyszące kibicom. Jak już podkreślono w niniejszym podręczniku, pośrednicy powinni być rozmieszczani przez policję wyłącznie na podstawie oceny ryzyka. a) Personel policji wyznaczony do dialogu z kibicami W niektórych państwach komunikację z grupami kibiców, w tym grupami osób stwarzających ryzyko, prowadzą wyspecjalizowani funkcjonariusze policji ds. dialogu z kibicami, którzy mają doświadczenie w interakcji z grupami kibiców i którzy są przez te grupy postrzegani jako osoby nienależące do personelu operacyjnego. Funkcjonariusze ds. dialogu z kibicami często są w stanie zdobyć duże zaufanie kibiców i mogą z powodzeniem wykorzystać swoją reputację do złagodzenia sytuacji konfliktowych, zanim przerodzą się one w poważne zakłócenie porządku publicznego. Aby zapewnić wartość dodaną operacjom zabezpieczania meczów piłki nożnej przez policję, podstawową funkcją personelu ds. dialogu powinno być opracowanie skutecznych kanałów komunikacji z kibicami i zbudowanie z nimi relacji opartych na zaufaniu /16 mkk/md/kkm 27

28 b) Oddziały policji oddelegowane z państwa kibiców przyjezdnych Zgodnie z podręcznikiem UE dotyczącym meczów piłki nożnej w skład niektórych oddziałów policji oddelegowanych z państwa kibiców przyjezdnych wchodzą osoby wyznaczone do wykonywania obowiązków z zakresu współpracy z kibicami. Zadaniem tych osób jest przede wszystkim utrzymywanie stałych kontaktów między organami policji państwa organizującego imprezę a kibicami przyjezdnymi. Dzięki temu poszczególni funkcjonariusze mogą dobrze zrozumieć dynamikę zachowań kibiców przyjezdnych oraz powiązane ryzyko, a także zostają zaakceptowani i zdobywają zaufanie, szczególnie wśród kibiców regularnie uczestniczących w meczach wyjazdowych. Należy jednak przyznać, że nie wszyscy członkowie oddziału policji oddelegowanego z państwa kibiców przyjezdnych są odpowiednio przeszkoleni, przygotowani lub mają wystarczające doświadczenie do pełnienia tej roli i że rozmieszczenie takich obserwatorów łącznikowych (spotterów) powinno zawsze opierać się na ocenie ryzyka prowadzonej przez szefa oddelegowanego oddziału policji. c) Przyjezdne służby porządkowe (stewardzi) W niektórych państwach powszechną praktyką jest to, że klub drużyny gości wysyła ekipę stewardów, która wspomaga stewardów klubu organizującego mecz w kontaktach z kibicami przyjezdnymi. Członkowie tej ekipy są zaznajomieni z zachowaniem i kulturą swoich kibiców i mają doświadczenie w tym zakresie. Stewardzi są również znani podróżującym kibicom, którzy w związku z tym traktują ich z większą tolerancją i szacunkiem niż stewardów lub funkcjonariuszy policji z państwa organizującego imprezę. Jednak zadania stewardów oddelegowanych z państwa kibiców przyjezdnych powinny zostać uzgodnione przed daną imprezą, a ich wykorzystanie jako pośredników powinno być brane pod uwagę jedynie wówczas, gdy uprzednio ustalono, że zakres ich zadań będzie wykraczać poza działania na terenie stadionu i obejmie również przestrzeń publiczną i scenariusze rozwiązywania konfliktów. Także w tym przypadku decyzja o rozmieszczeniu powinna być oparta na ocenie ryzyka przeprowadzonej przez szefa ekipy stewardów oddelegowanej z państwa kibiców przyjezdnych. d) Koordynatorzy ds. współpracy z kibicami (SLO) Koordynatorom ds. współpracy z kibicami poświęcony jest osobny rozdział niniejszego podręcznika. Zawarto w nim wskazówki co do potencjalnej roli wyznaczonych koordynatorów komunikujących się z kibicami w pubach oraz miejscach spotkań kibiców oraz odgrywających rolę pośredników w łagodzeniu napięć i rozwiązywaniu konfliktów w miejscach publicznych. Należy pamiętać, że koordynatorzy są pracownikami klubów/federacji oraz że ich umiejętności i kompetencje są różne w poszczególnych krajach europejskich. Koordynatorzy powinni być ważnymi i kompetentnymi osobami kontaktowymi dla wszystkich zainteresowanych stron (nie tylko w tych dniu rozgrywania meczu) w różnorakich sytuacjach. Nie powinni oni jednak pełnić roli pośredników, chyba że są odpowiednio wyszkoleni i chętni do podjęcia tego zadania. Decyzja o ich rozmieszczeniu powinna zawsze podlegać ocenie ryzyka przeprowadzonej przez policję /16 mkk/md/kkm 28

29 e) Osoby towarzyszące kibicom W niektórych europejskich krajach praktykuje się wyznaczanie osób towarzyszących kibicom, które podróżują razem z kibicami przyjezdnymi. Osoby te pochodzą z tego samego miasta/miejscowości lub kraju co kibice przyjezdni i znają ich kulturę. Towarzyszą one kibicom klubów lub reprezentacji narodowych we wszelkich podróżach do miejsc rozgrywek, i przebywają tam od dnia poprzedzającego mecz do dnia następującego po meczu. Podróżują także do innych miejsc, w których obecne są duże grupy kibiców. Mogą oni działać w ramach ambasady kibiców i zapewniać pewną formę wsparcia dla widzów lub mogą działać jako stewardzi, eskortując zorganizowane grupy z ich krajów lub miast/miejscowości pochodzenia w drodze na stadion i z powrotem. Osoby towarzyszące kibicom nie mają żadnego statusu prawnego poza swoim własnym krajem, dlatego ich rola powinna być z definicji ograniczona do działań z zakresu współpracy. Ich głównym zadaniem jest opiekowanie się kibicami przyjezdnymi i zapewnienie odpowiednich usług, aby poprawić sposób, w jaki są przyjmowani, oraz dbać, by okazywano im gościnność. Osoby eskortujące mogą udzielać kibicom informacji i pomagać im w rozwiązywaniu problemów w ścisłej współpracy z ambasadą kibiców. Odgrywają one ważną rolę wędrującego ambasadora kibiców, przyczyniając się do rozwoju i wzmocnienia pozytywnej kultury kibiców opartej na szacunku i tolerancji. W pewnych okolicznościach i w niektórych krajach osoby te mogą również ułatwiać dialog między policją a kibicami w celu rozładowania napięć i rozstrzygnięcia sporów bez potrzeby interwencji policji. Wielkość ekipy oraz sposób współpracy z organizatorami, policją i władzami miejskimi są zróżnicowane w zależności od lokalnych potrzeb i okoliczności. Istotne jest zadbanie o to, by ustalono jasne zasady komunikacji i by dobrze zrozumiano poszczególne role i zadania. Jeśli chodzi o pożądany profil osoby towarzyszącej kibicom, nie musi to być koniecznie osoba wykonująca tę pracę zawodowo lub osoba pracująca na rzecz edukacji z kibicami stwarzającymi ryzyko, gdyż jej zadania polegają głównie na podstawowej prewencji w stosunku do ogółu kibiców. Szczególnie istotne są zatem umiejętności i kompetencje w zakresie prowadzenia dialogu i rozstrzygania konfliktów /16 mkk/md/kkm 29