Język polski Zakres podstawowy. Treści nauczania i przewidywane osiągnięcia ucznia Kl. I b Rok szkolny 2015/2016

Transkrypt

1 Język polski Zakres podstawowy Treści nauczania i przewidywane osiągnięcia ucznia Kl. I b Rok szkolny 2015/2016

2 Język polski Kl. I b 30 tygodni x 5 godz. = 150 godz. (minimum) Seria,,Odkrywamy świat na nowo OPERON Zakres podstawowy Treści nauczania i przewidywane osiągnięcia ucznia W trakcie realizacji programu nauczania uczeń zdobędzie umiejętności opisane w poniższych tabelach. Realizacja 30-stu godzin to przeniesienie z klasy trzeciej do klasy pierwszej. Będą to teksty współczesnych twórców zapisane w podstawie programowej i posłużą jako konteksty do omawiania bieżącego materiału z kl. I. Wprowadzanie kontekstów jest wymagane w nowej podstawie programowej z języka polskiego w szkole ponadgimnazjalnej. Klasa I, semestr I Temat (rozumiany jako lekcja) Dział I. Literatura i język z różnych perspektyw 1. Literatura z perspektywy historycznoliterackiej. Liczba godzin 1 I.3.1 II.4.1 III.2.1. Treści podstawy programowej Cele ogólne dostrzeganie następstwa epok literackich; znajomość pojęć: prąd artystyczny, epoka literacka; konwencja artystyczna; świadomość umowności podziałów wewnątrz epok; wiedza o czynnikach kształtujących epokę; klasyfikowanie utworów ze względu na rodzaje i gatunki literackie; znajomość tworzywa dzieła literackiego; Kształcone umiejętności posługuje się poznanymi pojęciami; porządkuje wiedzę; opisuje i wyjaśnia zjawiska historycznoliterackie; 2. O rodzajach i gatunkach literackich. 1 I rozpoznaje rodzaj i gatunek literacki poznanych wcześniej utworów; tworzy wypowiedź argumentacyjną; formułuje wnioski; 3. Rzeczywistość z perspektywy znaku. 1 I.1.1. rozumienie istoty języka jako narzędzia zna wieloznaczność słowa język;

3 4. Język narzędziem kreowania świata. 2 I.1.1. I.3.3. komunikacji; dostrzeganie wieloznaczności słowa język; rozpoznawanie języka jako systemu znaków; znajomość bezpośrednich i pośrednich aktów mowy; czytanie tekstów nieliterackich; znajomość aktu komunikacji językowej; rozpoznawanie funkcji tekstów; rozumienie języka jako narzędzia kreowania świata; wskazuje znaki umowne i naturalne; czyta ze zrozumieniem tekst Tworzywo dzieła literackiego; konstruuje komunikaty ze względu na intencję; posługuje się terminologią językoznawczą; omawia akt komunikacji; wymienia podstawowe funkcje języka; czyta tekst teoretycznoliteracki; wyjaśnia sposoby kreowania świata poprzez język; Dział II. Biblia 1 1. Znana i nieznana. Miejsce ksiąg 2 I.2.2. biblijnych w kulturze europejskiej. 2. Kosmogonia biblijna, czyli opis stworzenia świata II Trudna mądrość Księgi Hioba. 1-2 I.1.1. I II.2.1. wiedza o Biblii jako źródle kultury europejskiej; znajomość kompozycji Biblii, rodowodu, treści i sensu najważniejszych ksiąg biblijnych; poznanie pierwszych zapisów ksiąg biblijnych; znaczenie słów: kosmogonia, genezis, monoteizm, politeizm; treść Księgi Rodzaju; rozpoznawanie obrazu Boga, świata i człowieka we fragmentach Księgi Rodzaju; rozumienie Księgi Hioba jako tekstu mądrościowego rozpoznawanie obrazu ludzkiego życia w Księdze Hioba; znajomość dziejów bohatera Księgi; zna rodowód nazwy; omawia treść najważniejszych ksiąg; wyjaśnia sposób powstawania Biblii; poprawnie posługuje się pojęciami; czyta tekst naukowy; opisuje dzieło stworzenia; analizuje i interpretuje fragmenty tekstu; charakteryzuje język tekstu; analizuje i interpretuje dzieła nawiązujące do Księgi Rodzaju; opowiada dzieje bohatera; wyjaśnia w kontekście losu Hioba istotę archetypu; analizuje opowieść o Hiobie na poziomie dosłownym i metaforycznym; analizuje i interpretuje dzieła nawiązujące do motywu Hioba na

4 4. Dosłowne i symboliczne odczytanie Pieśni nad Pieśniami. 1-2 I.1.1. I II Poetyckość biblijnych psalmów. 2. II Błogosławieni, czyli szczęśliwi. Analiza Kazania na Górze. 1. II Prosta nauka biblijnych przypowieści Literackie parabole XX wieku. Sylwetka twórcza Alberta Camus. 1 II Postawy moralne bohaterów Dżumy. 3. III.2.1. znajomość treści Pieśni nad Pieśniami; cechy stylistyczne tekstu; odczytanie tekstu Filipiak jako współczesnej interpretacji tekstu biblijnego; rozpoznawanie gatunku psalm; analiza i interpretacja psalmów; znaczenia psalmów w dziejach kultury; - współczesne konteksty malarskie znajomość treści Kazania na Górze; odczytywanie tekstu na poziomie metaforycznym; porównywanie tekstu biblijnego z malarskimi i literackimi nawiązaniami; istota przypowieści (paraboliczność); dydaktyczny charakter przypowieści; analiza obrazów przedstawiających sceny z przypowieści; rozumienie istoty paraboliczności; odczytywanie problemów obecnych w Dżumie; rozpoznawanie postaw bohaterów; analiza i interpretacja fragmentów tekstu; poziomie dosłownym i metaforycznym; omawia postawy bohaterów, charakteryzuje ich; omawia zawarty w tekście obraz miłości; analizuje i interpretuje wskazane fragmenty na poziomie dosłownym i metaforycznym; czyta i analizuje tekst Izabeli Filipiak; omawia psalm jako gatunek literacki; zna odmiany psalmów ze względu na treść; analizuje i interpretuje wybrane psalmy; analizuje i interpretuje tekst Kazania...; opisuje kompozycję obrazu Fra Angelico; analizuje styl i interpretuje sens wiersza Kasprowicza Błogosławieni; czyta i analizuje sens przypowieści; charakteryzuje bohaterów przypowieści, interpretuje ich postawy jako archetypy; opisuje obrazy nawiązujące do przypowieści; odczytuje zawarte w przypowieściach prawdy uniwersalne; prezentuje własne przeżycia związane z lekturą powieści; wymienia obecne w Dżumie tematy i problemy; argumentuje własną wypowiedź; wyszukuje fragmenty utworu i używa ich w funkcji argumentacyjnej; odczytuje sensy metaforyczne w przytoczonych fragmentach; wypowiada się na temat postaw bohaterów, dbając o kształt językowy wypowiedzi;

5 10. Dżuma Alberta Camusa jako parabola i powieść egzystencjalna. 11. Refleksje moralne Tarrou. Charakterystyka Bernarda Rieux. Analiza fragmentów. 1 II III.1.1. III Symboliczny sens Księgi Apokalipsy Przekłady i parafrazy Biblii Biblia we współczesnym języku. 1 I.2.2. I.3.1. I.3.8. interpretacja powieści Camusa jako paraboli; omawia elementy świata przedstawionego utworu; rozpoznaje paraboliczność tekstu; wskazuje nadrzędny sens tekstu; analiza fragmentu tekstu; redagowanie pisemnej wypowiedzi, stanowiącej analizę fragmentu z wykorzystaniem wiedzy o utworze; ćwiczenia z zakresu kompozycji, stylu i poprawności językowej; znajomość Księgi Apokalipsy św. Jana; rozpoznawanie symboli we fragmentach tekstu; posługiwanie się pojęciem apokalipsa w znaczeniu pierwotnym i współczesnym; rozumienie pojęć: przekład, parafraza; znajomość dziejów przekładów Biblii; rozpoznawanie parafraz Biblii; znajomość i poprawne posługiwanie się przysłowiami i frazeologizmami o rodowodzie biblijnym; analizuje fragment powieści; gromadzi argumenty; interpretuje postawę bohatera; interpretuje fragment w kontekście całości utworu; tworzy własną wypowiedź; zna sens Księgi Apokalipsy; interpretuje tekst jako symboliczny; opisuje obrazy zawarte we fragmentach; zna genezę księgi biblijnej; analizuje i interpretuje Piosenkę o końcu świata Miłosza w kontekście wiedzy o Księdze Apokalipsy św. Jana; analizuje dzieła sztuki nawiązujące do motywu Apokalipsy; zna tłumaczenia Biblii na język grecki (Septuaginta), łaciński (Wulgata) oraz przekłady na język polski; omawia język niekonwencjonalnych przekładów, np. Dobrej czytanki według św. ziom a Janka; analizuje obraz człowieka obecny w parafrazach biblijnych psalmów; zna najbardziej popularne frazeologizmy biblijne, wskazuje ich źródło i poprawnie posługuje się nimi we własnych wypowiedziach; 2D. 15. Ćwiczenia sprawdzające wiedzę o Biblii. 2 I.2.1. I.2.2. I.2.3. I.3.1. III.2.1. porządkowanie wiedzy; ćwiczenia syntetyzujące wiedzę i usprawniające język; powtarza, porządkuje, systematyzuje wiedzę o Biblii; analizuje niedostatki wiedzy, uzupełnia braki; pisze sprawdzian z wiedzy o Biblii, rozwiązując zadania zamknięte i otwarte; 16. Motywy biblijne we współczesnej 1 II.1.1. analiza i interpretacja utworów nawiązujących czyta teksty poetyckie nawiązujące do

6 poezji. Dział III. Antyk 1. Znaczenie mitologii greckiej w kulturze europejskiej.. II I.1.1. I.1.5. I.2.3. III Kosmogonia mityczna. 1. II I 3. Na Olimpie i na Ziemi. 1 II Uniwersalna wymowa mitu o Prometeuszu. 2. III.2.1. do ksiąg biblijnych; wskazywanie funkcji nawiązań; rozpoznawanie mitu jako formy opisu i poznawania świata; czytanie ze zrozumieniem tekstu Daviesa Europa; poprawne posługiwanie się pojęciami: mit, mitologia, mitologizacja, mitomania, mitoman itd.; znajomość greckiego mitu o powstaniu świata; porównanie różnych mitów kosmogonicznych; wiedza o mitach greckich i rzymskich; dostrzeganie konieczności znajomości mitów do pełnego uczestnictwa w kulturze; analiza i interpretacja dzieł sztuki nawiązujących do mitów; rozumienie prometeizmu jako uniwersalnej postawy; analiz dzieł wyobrażających Prometeusza; rozpoznanie obrazu człowieka w micie o Prometeuszu; ksiąg biblijnych; analizuje i interpretuje wskazane utwory, rozpoznaje i wyjaśnia funkcję nawiązań; opowiada najbardziej znane mity greckie; omawia postacie mityczne jako archetypy postaw; czyta i analizuje tekst odwołujący się do mitu o Europie; streszcza opowieści mityczne lub redaguje własny tekst na podstawie mitów; opowiada lub streszcza wskazany mit; porównuje kosmogonię mityczną i biblijną; sporządza słowniczek postaci, wydarzeń i miejsc mitycznych; przygotowuje ustną wypowiedź na wskazany temat; przedstawia i charakteryzuje najsłynniejszych greckich bogów; charakteryzuje na przykładach mitycznego herosa; porównuje mityczne wyobrażenia bogów z zachowaniami człowieka, formułuje wnioski; porównuje literackie i plastyczne wyobrażenia bóstw; zna mit o Prometeuszu; definiuje prometeizm; charakteryzuje zawartą w micie koncepcję człowieka; interpretuje malarskie wyobrażenia Prometeusza, nawiązując do opowieści mitycznej; 5. Prometeusz bohaterem utworów 1. dostrzeganie funkcjonalności mitu o analizuje wskazane utwory, odwołując

7 literackich. II Apollo i Dionizos Funkcje mitów dawniej i dziś Literatura starożytnej Grecji i Rzymu W świecie poematów Homera Teatr i dramat antycznej Grecji. 1-2 I.1.1. I.1.2. I.1.7. Prometeuszu w różnych tekstach kultury; analiza i interpretacja utworów literackich nawiązujących do mitu prometejskiego (np. Staffa, Prometeusz, Herberta, Stary Prometeusz; kulturowe znaczenie postaci mitycznych: Apollo, Muzy, Dionizos, Marsjasz; porównanie różnych wersji mitu o Apollonie i Marsjaszu; rozpoznawanie funkcji mitów; określanie rodzaju mitów ze względu na temat; dostrzeganie funkcjonalności mitów antycznych w późniejszych dziejach kultury europejskiej; znajomość najważniejszych przedstawicieli literatury antycznej (np. Homera, Anakreonta, Symonidesa, Safony, Tyrtajosa, Sofoklesa, Horacego, Wergiliusza, Owidiusza); rozumienie mimesis jako sztuki naśladowczej; wiedza o podstawowych gatunkach literackich wywodzących się z antyku (anakreontyk, epos, tren, tragedia...); wiedza o Homerze i jego twórczości; znajomość treści zawartej we fragmentach Iliady i Odysei; rozpoznawanie archetypicznych postaw bohaterów eposów; wiedza o dziejach teatru w antycznej Grecji; lektura eseju A. Banacha Tragedia grecka. Człowiek wyidealizowany; się do mitu o Prometeuszu; wyjaśnia funkcję zastosowanych w utworach rozwiązań językowych; zna, omawia i charakteryzuje postacie mitologiczne: Dionizos, Apollo, Muzy, Marsjasz; rozumie i wyjaśnia znaczenie postaci mitycznych jako motywów obecnych w kulturze europejskiej; porównuje mity i bohaterów mitycznych; podaje przykłady współczesnych mitów; analizuje funkcje motywów mitycznych w dziełach reprezentujących różne dziedziny sztuki; porządkuje wiedzę o twórczości literackiej antyku; wymienia przedstawicieli literatury greckiej i rzymskiej; rozpoznaje gatunki antyczne; wyjaśnia istotę twórczości Safony, Tyrtajosa, Symonidesa, Anakreonta; przedstawia Homera jako autora eposów Iliada i Odyseja; opowiada mit o wojnie trojańskiej; charakteryzuje bohaterów eposów; nazywa podstawowe cechy eposu homeryckiego; wyjaśnia słowo odyseja w kontekście opowieści o Odyseuszu; charakteryzuje styl eposów; opisuje grecki teatr i aktora; wymienia gatunki dramatyczne; czyta ze zrozumieniem tekst eseju Banacha; poprawnie posługuje się terminologią

8 11. Tragiczna koncepcja ludzkiego losu w tragedii greckiej na podstawie Króla Edypa Sofoklesa. 12. Koncepcje ludzkiego życia według filozofów antycznych. 4-5 II I.2.3. III.1.5. III Obrona Sokratesa obroną godności III.2.1. znajomość mitu o Labdakidach; lektura Króla Edypa i/lub Antygony; wiedza o tragedii antycznej (budowa, cechy stylu, temat, bohaterowie); rozpoznawanie koncepcji ludzkiego losu w micie i dramacie; pojęcia: konflikt tragiczny, ironia tragiczna, tragizm; rozpoznawanie filozofii jako dziedziny wiedzy; znajomość głównych działów filozofii; wiedza o sylwetkach filozofów i systemach filozoficznych antyku; lektura Obrony Sokratesa; analiza tekstu w kontekście wartości moralnych (godność); (katharsis, komedia, tragedia); zna i streszcza mit o rodzie Labdakidów; zna treść dramatu; analizuje dzieje bohatera, zwracając uwagę na uniwersalne prawdy egzystencjalne i uwzględniając tragiczny wymiar ludzkiego losu; czyta ze zrozumieniem fragment Historii estetyki Tatarkiewicza; analizuje i interpretuje fragment dramatu; charakteryzuje antyczną tragedię; w dyskusji poprawnie używa słów: tragizm, ironia tragiczna, wina tragiczna, konflikt tragiczny; porównuje postawy Edypa i Antygony; zna mityczne bóstwa przeznaczenia; zna Sokratesa, Platona, Arystotelesa, Senekę, Epikura jako filozofów świata antycznego; wie, czym zajmuje się filozofia; formułuje pytania natury filozoficznej; charakteryzuje na podstawie tekstów poglądy filozofów; interpretuje aforyzmy filozofów antycznych w kontekście poglądów autora sentencji; zabiera głos w dyskusji, posługując się poprawnym językiem i adekwatnym do sytuacji stylem; czyta ze zrozumieniem tekst Obrony Sokratesa; analizuje tekst i wymienia argumenty zawarte w wypowiedzi; interpretuje mowę w kontekście poglądów moralnych filozofa; analizuje i interpretuje obraz Davida Śmierć Sokratesa;

9 14. Z antyku wzięte, czyli o rodowodzie niektórych słów i związków wyrazowych we współczesnej polszczyźnie. 15. Nawiązania do antyku w kulturze późniejszych epok. Mit Syzyfa Alberta Camusa. 1 I I.1.1. I.1.4. II Sprawdzian wiedzy i umiejętności. 2 III.1.1. III.1.7. III.2.1. Dział IV. O systemie leksykalnym współczesnej polszczyzny 1. Sposoby bogacenia słownictwa. 2 I.3.1. I Bogactwo i różnorodność systemu leksykalnego. Dział V. Średniowiecze 1. Kultura średniowiecznej Europy. 2-3 I.1.1. I.1.2. wpływ kultury antycznej na język; poprawne posługiwanie się słownictwem i frazeologią o rodowodzie antycznym; rozpoznawanie nazewnictwa nawiązującego do antyku; koncepcja ludzkiego życia w eseju Alberta Camusa; funkcja nawiązań do mitu w tekście filozoficznego eseju; wymienia związki frazeologiczne i wyrazy pochodzenia antycznego obecne we współczesnej polszczyźnie; opisuje wpływ kultury starożytnej na język; wymienia nazwy obecne w różnych dziedzinach życia, zna ich źródło i pierwotne znaczenie; czyta i analizuje Mit Syzyfa; interpretuje esej, wskazując funkcję nawiązania do mitu; sprawdzian wiedzy i umiejętności; analizuje i interpretuje wskazane fragmenty utworów, posługując się wiedzą o literaturze i kulturze antycznej; wiedza o sposobach poszerzania zasobu leksykalnego współczesnej polszczyzny; poprawne posługiwanie się neologizmami i zapożyczeniami; 1 I.3.8. rozpoznawanie i określanie funkcji stylistycznej synonimów, antonimów, homonimów i polisemów; czytanie tekstu wprowadzającego; odnajdywanie istotnych informacji; zbieranie informacji o genezie nazwy epoki, zna sposoby bogacenia zasobu leksykalnego (np. neologizmy słowotwórcze i znaczeniowe, zapożyczenia); analizuje źródła zapożyczeń, określa ich przydatność stylistyczną; poprawnie posługuje się zapożyczeniami; świadomie posługuje się różnymi typami słownictwa; określa różnice znaczeniowe i stylistyczne między różnymi typami synonimów; rozpoznaje nacechowanie emocjonalne synonimów; określa funkcję antonimów w literaturze pięknej i tekstach nieartystycznych; czyta tekst wprowadzający; streszcza fragmenty tekstu lub sporządza syntetyczną notatkę;

10 III Teocentryczna filozofia średniowiecza. 1 III O sztuce średniowiecza. 1-2 II Oblicza średniowiecznej literatury. 2 ramach czasowych i zjawiskach towarzyszących formowaniu się kultury średniowiecznej; posługiwanie się terminem teocentryzm; znajomość św. Augustyna i św. Tomasza z Akwinu jako filozofów średniowiecza oraz ich poglądów na miejsce człowieka w świecie i relacje między Bogiem a istotą ludzką; rozpoznawanie zabytków sztuki średniowiecza; wskazywanie cech stylów romańskiego i gotyckiego; lektura eseju Z. Herberta o sztuce średniowiecza (Kamień z katedry); wskazywanie celów literatury średniowiecza; charakteryzowanie postaw bohaterów parenetycznych epoki; dostrzeganie różnorodności literatury epoki (od powagi w tekstach hagiograficznych do śmiechu w literaturze karnawałowej); omawia istotne zjawiska cywilizacji i kultury średniowiecznej Europy; posługuje się właściwą terminologią (np. dualizm, alegoryczność, uniwersalizm...); zna pojęcie teocentryzm i stosuje je we własnych wypowiedziach; czyta fragmenty Wyznań św. Augustyna i omawia ich sens; porządkuje informacje o św. Tomaszu i św. Augustynie; wyjaśnia zarysowaną w filozofii epoki koncepcję relacji między Bogiem a człowiekiem; zna styl romański i gotycki, wymienia typowe cechy tych kierunków artystycznych; czyta tekst o sztuce średniowiecza; analizuje wybrane dzieło, wskazując cechy stylu; omawia symbol i alegorię jako środki wyrazu sztuki średniowiecza; podaje przykłady i porównuje zabytki sztuki średniowiecznej; zna cele literatury średniowiecza; charakteryzuje postawy typowych bohaterów; rozumie zjawisko parenezy; wyjaśnia funkcję komizmu w literaturze karnawałowej; omawia obraz Bruegla w odniesieniu do poetyki karnawału; czyta tekst Rozmów, które miał król Salomon z Marchołtem...Jana z Koszyczek; wymienia najważniejsze gatunki literackie epoki; analizuje i interpretuje w kontekście

11 5. Ewolucja modelu rycerza w kulturze europejskiej. 2 II Średniowieczny wzorzec władcy Średniowieczny wzorzec ascety na podstawie Legendy o św. Aleksym Świętego Franciszka wiara radosna. 1. rozpoznawanie ideału rycerskiego średniowiecza; dostrzeganie ewoluowania modelu w kulturze średniowiecznej i późniejszych epokach; znajomość przykładów tekstów ukazujących model rycerza; znajomość historiografii jako działu piśmiennictwa; wskazywanie przykładów tekstów historiograficznych epoki średniowiecza; określanie cech idealnego władcy na podstawie utworów; rozpoznawanie cech ascety; charakterystyka postawy św. Aleksego w kontekście ideałów epoki; dostrzeganie uniwersalności postawy franciszkańskiej; definiowanie franciszkanizmu na podstawie fragmentów Kwiatków św. Franciszka; interpretacja wiersza ks. Jana Twardowskiego w kontekście wiedzy o postawie św. Franciszka z Asyżu; kultury średniowiecza i obrazu Bruegla tekst Jacka Kaczmarskiego Walka postu z karnawałem; rozumie istotę intertekstualności; wymienia cechy ideału rycerskiego; charakteryzuje rycerza, porównując bohaterów różnych utworów; czyta ze zrozumieniem tekst Marii Ossowskiej o średniowiecznym ideale rycerza i jego odmianach; omawia dzieje Rolanda, rycerzy Okrągłego Stołu, Tristana i Izoldy; analizuje i wyjaśnia funkcję zabiegu idealizacji bohatera; podaje przykłady realizacji etosu rycerskiego w literaturze późniejszych epok; omawia model władcy jako ideał parenetyczny na podstawie fragmentów Kroniki polskiej Galla Anonima; analizuje zabiegi artystyczne służące kreacji postaci; czyta fragmenty Legendy o św. Aleksym; charakteryzuje bohatera jako ascetę; posługuje się terminem hagiografia; dowodzi, że Legenda o św. Aleksym to zabytek języka polskiego; opowiada o dziejach św. Franciszka z Asyżu na podstawie noty biograficznej; omawia franciszkanizm jako postawę w oparciu o fragment Kwiatków...; porównuje średniowieczne modele świętości; analizuje i interpretuje wiersz ks. Twardowskiego, odwołując się do postawy franciszkańskiej; 9. Bogurodzica jako arcydzieło literatury i 2 II.2.1. analiza Bogurodzicy jako arcydzieła zna Bogurodzicę jako arcydzieło

12 zabytek języka polskiego. literackiego w kontekście kultury średniowiecza; wskazywanie pieśni jako utworu znaczącego w kulturze polskiego narodu; rozpoznawanie Bogurodzicy jako zabytku językowego; średniowiecznej liryki polskiej; analizuje treść utworu, omawia kompozycję, wyjaśnia funkcję środków stylistycznych; wskazuje i wyjaśnia zawarte w utworze archaizmy; dowodzi, że tekst jest zabytkiem języka polskiego; interpretuje utwór w odniesieniu do kultury epoki; 10. Obraz matki w Posłuchajcie, bracia miła. 11. Literatura średniowiecza wobec spraw ostatecznych. 12. Zrozumieć średniowiecze. Synteza wiedzy o epoce. Praca klasowa (pisanie własnego tekstu). 2 II III III.1.1. III.2.1. rozpoznawanie obrazu maryjnego; porównywanie różnych przedstawień Matki Bożej; funkcjonalna analiza języka tekstu; lektura tekstu Włodarskiego W średniowiecznym kręgu śmierci; analiza Rozmowy Mistrza Polikarpa ze śmiercią; rozpoznawanie istoty motywu danse macabre; porównywanie różnych dzieł zawierających ten sam motyw; syntetyzowanie wiedzy, uzupełnianie braków; tworzenie samodzielnego tekstu pisanego; czyta tekst wiersza Posłuchajcie, bracia miła; omawia zawarty w nim wizerunek bohaterki jako Matki Bożej i zwykłej kobiety; analizuje język tekstu, uwzględniając funkcję środków stylistycznych; porównuje wyobrażenia Matki Bożej w różnych tekstach kultury w odniesieniu do średniowiecza; czyta i omawia Rozmowę Mistrza Polikarpa...; wyjaśnia na podstawie tekstu historycznoliterackiego źródło popularności motywu śmierci w kulturze średniowiecza; czyta ze zrozumieniem tekst Włodarskiego; analizuje i porównuje fragmenty utworów wyobrażające sceny śmierci bohaterów; porządkuje notatki, uzupełnia je, wyjaśnia nieścisłości; szuka literatury przydatnej do opracowania zagadnień związanych ze średniowieczem; korzysta ze słowników i leksykonów; pisze własny tekst na podstawie

13 13. Rozwój języka polskiego w dobie średniowiecza. 14. Średniowieczne zabytki języka polskiego. 15.Poszerzanie zasobu języka poprzez zapożyczenia w czasie średniowiecza. 16. O wyrazach modnych. Analiza tekstu Bralczyka Co się nosi w mówieniu. 17. Motyw walki postu z karnawałem w różnych tekstach kultury. 18. Refleksje o życiu u jego kresu. Wielki Testament Franciszka Villona. 19. Wizja zaświatów w Boskiej komedii Dantego. 1 I.2.1. I.2.2. I III.2.1. dostrzeganie zmian zachodzących w języku; odszukiwanie w tekstach staropolskich archaizmów różnego typu; dostrzeganie znaczenia zabytków języka polskiego; 1 wskazywanie języków wpływających na polszczyznę w dobie średniowiecza; znajomość czynników decydujących o przyswajaniu zapożyczeń; 1 I.1.1. I.1.2. I.1.5. I II I 4 II.2.5 lektura tekstu publicystycznego ukierunkowana pytaniami; rozpoznawanie motywu postu i karnawału w kulturze; analiza i interpretacja obrazu Bruegla; analiza i interpretacja wiersza Kaczmarskiego jako aluzji do obrazu; rozpoznawanie obrazu ludzkiego życia w utworze Villona; określanie problematyki tekstu; przedstawienie dziejów Dantego jako autora Boskiej komedii; tekstów średniowiecznych; dostrzega zmiany zachodzące w języku; klasyfikuje archaizmy, podaje przykłady; analizuje przykłady tekstów staropolskich pod względem językowym; zna i omawia najstarsze zabytki językowe; posługuje się terminem archaizm; zna historię powstawania najstarszych tekstów; wymienia języki stanowiące źródło zapożyczeń w języku staropolskim; omawia czynniki powodujące wpływ zapożyczeń; formułuje wnioski dotyczące funkcjonalności zapożyczeń dawniej i dziś; czyta tekst Bralczyka; formułuje wniosku w oparciu o pytania; czyta tekst Bachtina o literaturze karnawałowej; opisuje i analizuje pod względem symboliki obraz Bruegla; analizuje i interpretuje wiersz Kaczmarskiego, wskazując nawiązania do malarstwa; na podstawie noty biograficznej opowiada o Franciszku Villonie; analizuje i interpretuje fragmenty tekstu; przedstawia na podstawie noty biograficznej sylwetkę autora dzieła; analizuje fragmenty utworu; opisuje zjawiska przedstawione w

14 *20. Symboliczna gra ze śmiercią w filmie Bergmana Siódma pieczęć. 4 wiedza o Bergmanie jako jednym z najwybitniejszych reżyserów kina światowego; analiza składników świata przedstawionego w filmie; dostrzeganie nawiązań kulturowych w dziele Bergmana; Dział VI. Kultura języka 1. Kultura języka a normy językowe. 1 I.3.7. rozumienie zakresu kultury języka; rozróżnianie błędu językowego i zamierzonej innowacji językowej; 2. Błędy językowe Jak ocenić poprawność, czyli o kryteriach poprawności językowej. I.3.7. rozpoznawanie i poprawa błędów językowych i ich typów; 2 I.3.7. znajomość i posługiwanie się kryteriami poprawności językowej; tekście; charakteryzuje kompozycję utworu; rozpoznaje cechu średniowieczne i renesansowe utworu; opowiada o reżyserze filmu, nawiązując do jego twórczości; odtwarza fabułę filmu; wskazuje pokrewieństwa świata filmu z kulturą średniowiecza; interpretuje tytuł filmu; analizuje środki filmowego wyrazu; zna kulturę języka jako dział językoznawstwa; definiuje na podstawie przykładów błąd językowy, innowację językową, normę językową; wyjaśnia na przykładach sposoby podnoszenia kultury własnych wypowiedzi; analizuje wypowiedzi, oceniając ich poprawność językową; wyjaśnia na przykładach przyczyny powstawania błędów różnego typu; zna kryteria poprawności językowej; zna wydawnictwa poprawnościowe; stosuje wiedzę językową w praktyce; Dodatkowo: 1. Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata (7 + 2 godz.) Geneza utworu; powieść życia Totalitaryzm- Moskwa miasto z piekła rodem Motywy biblijne Wątek tchórzostwa i miłosierdzia Motyw szatana w Mistrzu i Małgorzacie oraz innych tekstach kultury (Johann Wolfgang Goethe Faust,) 2. Klasyczny ideał piękna i odniesienia do niego w kulturze współczesnej (Mieczysław Jastrun Mit śródziemnomorski) 1 godz.

15 3. Średniowieczna i XX-wieczna poetycka modlitwa do Bogarodzicy (Krzysztof Kamil Baczyński Modlitwa do Bogarodzicy) 1 godz. Klasa I, semestr II Temat (rozumiany jako lekcja) Liczba godzin RENESANS 1. Skąd renesans? 2 I.1.1. I.1.2 I.1.3 I.1.4. I.2.1 I.2.2. I.2.3. I.3.4. II. 2.2 I. I III.1.4. Treści podstawy programowej Cele ogólne poznaje niezbędne dla literatury fakty z historii literatury i innych dziedzin humanistyki; Kształcone umiejętności porównuje stosunek średniowiecza i renesansu do starożytności, człowieka i świata, analizuje znaczenie krucjat, odkryć geograficznych i wynalezienia druku dla zmian w światopoglądzie epoki, ocenia skutki reformacji, rozumie znaczenie Włoch jako kolebki renesansu, czyta ze zrozumieniem tekst renesansowego filozofa, czyta ze zrozumieniem tekst współczesnego uczonego o kulturze renesansu, charakteryzuje renesansowy wzorzec idealnego człowieka, objaśnia jego związek z humanizmem, gromadzi i selekcjonuje informacje dotyczące wskazanej postaci renesansowej, przygotowuje w zespole prezentację o wskazanej postaci renesansowej, formułuje argumenty uzasadniające, że czas

16 2. Wybitni ludzie renesansu 1 I.1.1. I Sztuka renesansu 2 I.2.1 I.2.2. I.2.3. II.1.1 I. I III.1.4. poznaje niezbędne dla literatury fakty z historii literatury i innych dziedzin humanistyki; dostrzega sensy zawarte w strukturze głębokiej tekstu; ma świadomość kryteriów poprawności językowej; poznaje niezbędne dla literatury fakty z innych dziedzin humanistyki; odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej; renesansu to złoty wiek kultury polskiej, czas ożywienia kulturalnego, określa skutki rozwoju szkolnictwa i drukarń w Polsce, stosuje poprawnie w swoich wypowiedziach słownictwo: humanizm, humanitaryzm itp., przedstawia na przykładach dorobek wybranych przedstawicieli kultury renesansowej, charakteryzuje dorobek wybranych przedstawicieli kultury renesansowej, porównuje ideał człowieka renesansu z działalnością i osiągnięciami wskazanych twórców i myślicieli, rozumie związek między światopoglądem epoki a wszechstronnym rozwojem twórców renesansu, czyta ze zrozumieniem krótki tekst filozoficzny, rozpoznaje dzieła wybranych artystów, stosuje poprawnie pojęcia: człowiek renesansu, irenizm, porównuje tematykę dzieł i jej ujęcie na podstawie prac wybranych twórców renesansowych, analizuje wpływ światopoglądu epoki na sztukę renesansu, ocenia samodzielnie sztukę XVI wieku, porównuje dzieła renesansowe ze średniowiecznymi i starożytnymi, rozpoznaje dzieła renesansowe, wybór uzasadnia, dostrzega pochwałę humanizmu, wielkość człowieka i jego możliwości w sztuce renesansowej, charakteryzuje, na przykładzie Zamościa,

17 4. Petrarka piewca miłości 1 + 1* II.1.1 II.2.1.* * * 5. Boccaccio mistrz noweli* 2* II.1.1 * stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej; stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; miasto idealne, analizuje i interpretuje wybrane Sonety do Laury, a zwłaszcza charakteryzuje podmiot liryczny, jego uczucia i emocje sposób przeżywania miłości oraz adresata, charakteryzuje obraz miłości zawarty w Sonetach do Laury, opisuje wykreowany portret ukochanej, ocenia postawę podmiotu lirycznego, rozpoznaje sonet wśród innych gatunków poetyckich, porównuje różne tłumaczenia tego samego sonetu*, rozpoznaje wpływ Petrarki w liryce miłosnej epok późniejszych, objaśnia funkcję różnych środków artystycznego wyrazu, w tym antytez i paradoksów, stosuje poprawnie pojęcia: erotyk, liryka miłosna, paradoks, antyteza, petrarkizm*, sonet, charakteryzuje bohaterów noweli, analizuje, jakie prawdy o człowieku odsłania omawiana nowela, porównuje sposób przedstawienia bohatera w utworach średniowiecznych i renesansowych, objaśnia wpływ na tematykę utworu i sposób przedstawienia bohaterów renesansowego hasła człowiekiem jestem, stosuje poprawnie terminy: punkt kulminacyjny, centralny motyw, teoria sokoła, pointa, zastępuje wyrażenia archaiczne obecne w tłumaczeniu ich współczesnymi

18 6. Radosne życie poczciwego ziemianina 7. Jan Kochanowski poeta doctus 1 + 1* I.1.3 I.1.5. I.3.8. II.1.1 II.2.1.* * * 4 + 1* II.1.1. stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; buduje wypowiedzi o wyższym stopniu złożoności; stosuje w nich podstawowe zasady logiki i retoryki; odpowiednikami, czyta ze zrozumieniem tekst renesansowy, wykorzystując przypisy, przedstawia na przykładach życie szlachcica ziemianina w harmonii z naturą i jej prawami, charakteryzuje model życia zawarty w utworze, stosuje poprawnie termin: literatura parenetyczna*, rozpoznaje relacje między narratorem a odbiorcą, charakteryzuje styl Mikołaja Reja na konkretnym przykładzie*, analizuje zastosowane środki językowe określa ich typ i funkcję, formułuje argumenty potwierdzające obecność w utworze renesansowego optymizmu, porównuje poglądy ludzi średniowiecza i renesansu na życie doczesne, wykorzystując poznane utwory*, objaśnia wizerunek świata i życia człowieka zaprezentowany w utworze literackim i dziele malarskim*, analizuje wskazane pieśni, charakteryzuje podmiot liryczny pieśni Kochanowskiego, charakteryzuje postawy i wartości typowe dla omawianych pieśni, ocenia postawy i wartości obecne w omawianych pieśniach, przedstawia na przykładach wpływ starożytnych filozofii na twórczość Jana Kochanowskiego*, formułuje wnioski wynikające z analizy

19 8. Sielanka czy nie? Żeńcy Szymona Szymonowica* 9. Patriotyczna i obywatelska troska Mistrza z Czarnolasu III.1.1. III.1.6. III.2.1. II.2.1.* II.2.3*.* * * 2* I.3.8. II.1.1. II.2.1.* II.2.3* * * * 2 + 1* I.3.4. I.3.8. II.1.1. ma świadomość własnej kompetencji językowej; stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej; stosuje w analizie podstawowe pojęcia z pieśni, rozpoznaje hymn, sielankę, pieśń, porównuje pieśni Jana Kochanowskiego z poznanymi pieśniami Horacego*, rozumie istotę parafrazy poetyckiej*, kierując się wskazówkami i poleceniami pomocniczymi, podejmuje próbę samodzielnej analizy renesansowego tekstu poetyckiego, stosuje poprawnie terminy: styl klasyczny*, horacjanizm*, rozpoznaje w utworach styl klasyczny i horacjanizm*, wskazuje w pieśni przerzutnie, określa ich funkcje, analizuje utwór, charakteryzuje zachowanie bohaterów, posługuje się słownictwem wartościującym i nacechowanym emocjonalnie, dostrzega analogie między działaniami człowieka a prawami natury, formułuje argumenty, odwołując się do treści utworu, porównuje utwór z konwencjonalną sielanką, funkcjonalnie wykorzystuje znajomość cech gatunkowych, analizuje język i system wersyfikacyjny utworu, porównuje tekst Szymonowica z innymi utworami renesansowymi*, analizuje utwory Jana Kochanowskiego o tematyce patriotycznej,

20 . I.1.4.* II.2.1.* * 10. Prorocze wizje księdza Skargi 1 +1* I.1.1. I.1.5. I.3.6. II I.1.4.* II.2.1.* II.2.3* * * zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej; stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; ocenia postawę podmiotu lirycznego pieśni o tematyce patriotycznej, charakteryzuje polskie społeczeństwo, idealnego władcę i patriotę na podstawie wskazanych pieśni, formułuje argumenty wynikające z utworów, określa skutki braku postawy patriotycznej, wskazuje w Pieśni V elementy mowy, określa ich funkcję w całym utworze*, rozpoznaje funkcje językowe realizowane w utworach, rozpoznaje figury retoryczne w pieśniach Jana Kochanowskiego, określa ich funkcję, rozpoznaje wiersz sylabiczny wśród innych systemów wersyfikacyjnych, stosuje poprawnie pojęcia: retoryka, figury retoryczne, wiersz sylabiczny, analizuje obraz Jana Matejki Kazanie Skargi*, czyta ze zrozumieniem tekst renesansowy, rozumie cel kazania O miłości ku ojczyźnie, ocenia poglądy Piotra Skargi dotyczące zjawisk zagrażających bezpieczeństwu państwa, hierarchizuje wskazane przez pisarza choroby zagrażające ojczyźnie, objaśnia topos ojczyzny okrętu, przedstawia na przykładach sposoby uzasadniania przez pisarza konieczności miłości ku ojczyźnie, wskazuje zastosowane figury retoryczne, określa ich funkcję*, stosuje poprawnie pojęcia: stylizacja, stylizacja biblijna*, kazanie, rozpoznaje stylizację biblijną w Kazaniach sejmowych oraz we

21 11. Jak poprawić Rzeczpospolitą?* 12. Poetycka parafraza biblijnych psalmów Psałterz Dawidów Jana Kochanowskiego 1 I.1.1. I.1.3 I.1.5. II II III.1.1. III.1.6. III.2.1. rozumie teksty o skomplikowanej budowie; dostrzega sensy zawarte w strukturze głębokiej tekstu; ma świadomość kryteriów poprawności językowej; stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej; buduje wypowiedzi o wyższym stopniu złożoności; stosuje w nich podstawowe zasady logiki i retoryki; ma świadomość własnej kompetencji językowej; fragmentach innych utworów*, czyta ze zrozumieniem tekst renesansowy, rozumie główną ideę tekstu Modrzewskiego, objaśnia argumenty przytaczane przez pisarza, formułuje postulaty reform, których domaga się Modrzewski, ocenia poglądy autora dotyczące reform w państwie, charakteryzuje autora tekstu na podstawie jego poglądów, rozpoznaje literaturę publicystyczną, analizuje fragmenty Utopii Thomasa Morusa, stosuje poprawnie wyrazy: reforma, utopia, analizuje omawiane psalmy, charakteryzuje człowieka i jego miejsce w świecie, analizuje budowę psalmów, porównuje tłumaczenia psalmów, stosuje poprawnie termin: parafraza, wskazuje funkcję nawiązania do psalmów i parafraz Jana Kochanowskiego w wierszu współczesnego poety, odnajduje dominantę kompozycyjną utworu, kierując się wskazówkami i poleceniami pomocniczymi, podejmuje próbę samodzielnej analizy i porównania tekstów poetyckich*, I.1.1* II.2.1.* II.2.2*

22 13. Żaden ociec podobno bardziej nie miłował (Treny) II.2.3*.* * * 3 + 2* I.3.8. II.1.1. III.1.1. III.1.6. III.2.1. I.1.1* II.2.1.* II.2.3* * * * stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej; buduje wypowiedzi o wyższym stopniu złożoności; stosuje w nich podstawowe zasady logiki i retoryki; ma świadomość własnej kompetencji językowej; analizuje omawiane treny, charakteryzuje podmiot liryczny i bohaterkę Trenów, nazywa stany emocjonalne pogrążonego w bólu ojca, określa skutki wpływu doświadczeń na filozofię życiową, przedstawia na przykładach zanegowane w Trenach przez autora wartości i postawy światopoglądowe, ocenia zaprezentowaną w Trenach postawę wobec cierpienia, określa skutki kryzysu światopoglądowego, objaśnia funkcjonowanie w Trenie X toposu ubi sunt, rozumie ewolucję światopoglądu poety, rozpoznaje dominujące w poszczególnych trenach środki stylistyczne i określa ich funkcję, formułuje argumenty uzasadniające powrót poety do renesansowych wartości w Trenie XIX, porównuje kompozycję trenu antycznego z kompozycją cyklu Jana Kochanowskiego, wskazuje podobieństwa układu*, stosuje poprawnie pojęcia: tren, topos ubi sunt, analizuje Epitafium Hannie Kochanowskiej, analizuje kompozycję dzieła malarskiego oraz jego kolorystykę*, określa, w jaki sposób wyrażone zostały

23 14. Człowiek reżyser czy marionetka? 15. Szekspir genialny znawca duszy ludzkiej 5 I.3.8. II * I.1.1. I.1.2 I.1.3 I.1.4. I.1.5. I.1.6. stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on przez malarza emocje postaci*, porównuje sposób wyrażania emocji w tekście literackim i dziele malarskim, kierując się wskazówkami i poleceniami pomocniczymi, podejmuje próbę samodzielnej analizy porównawczej tekstu renesansowego i dwudziestowiecznego*, analizuje wskazane fraszki, objaśnia tytuły fraszek, określa funkcję toposu świata-teatru we fraszce O żywocie ludzkim, charakteryzuje koncepcję losu człowieka zawartą we fraszkach, rozpoznaje postawę podmiotu lirycznego wobec wartości szczególnie cenionych przez ludzi (O żywocie ludzkim) i możliwości ludzkiego poznania (O mądrości), porównuje koncepcję Boga zawartą we fraszkach z wyobrażeniami Stwórcy w innych utworach Jana Kochanowskiego, formułuje argumenty uzasadniające wyrażoną opinię dotyczącą relacji między Bogiem a człowiekiem, zaprezentowanych we fraszkach i w pieśniach, określa wpływ późnorenesansowego sceptycyzmu na koncepcję świata i człowieka, relacje między człowiekiem a Bogiem, ocenia, czy postawa podmiotu lirycznego fraszek bliższa jest tej w Trenach czy w Pieśniach, analizuje dramat Szekspira, charakteryzuje bohaterów, określa motywy ich postępowania, rozpoznaje i nazywa wartości cenione

24 BAROK I.1.7. I.1.8. I.3.4. I.3.8. II.1.1 III.1.1. III.1.6. III.2.1. I.1.1* II.2.1.* * * odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej; buduje wypowiedzi o wyższym stopniu złożoności; stosuje w nich podstawowe zasady logiki i retoryki; ma świadomość własnej kompetencji językowej; przez bohaterów, ocenia postępowanie bohaterów, ich wybory, analizuje wizję świata i człowieka wyłaniającą się z utworu, objaśnia szekspirowską koncepcję natury ludzkiej, rozumie i opisuje rolę Lady Makbet, rozpoznaje charakter perswazyjny wskazanych scen, wskazuje w tekście środki perswazji, objaśnia funkcję świata nadprzyrodzonego w utworze, przedstawia na przykładach cechy dramatu szekspirowskiego, porównuje dramat szekspirowski z dramatem antycznym (szczególnie kreację bohaterów, ich wpływ na własne życie), czyta ze zrozumieniem tekst popularnonaukowy dotyczący teatru elżbietańskiego, uzasadnia uniwersalizm i ponadczasowość dramatu, określa funkcję nawiązań do twórczości Szekspira w literaturze polskiej, ocenia współczesne koncepcje inscenizacji Makbeta, analizuje film, wykorzystując wskazówki zawarte w podręczniku*, porównuje film i dramat Szekspira*, 1. Barok epoka oryginalna 2 + 1* I.1.1. I.1.2 I.1.3 I.1.4. I.2.1 I.2.2. poznaje niezbędne dla literatury fakty z historii literatury i innych dziedzin humanistyki charakteryzuje barokową koncepcję świata i człowieka; wskazuje skutki kontrreformacji; czyta ze zrozumieniem tekst historyka literatury o epoce

25 2. Pascal genialny matematyk i filozof 3. Sztuka baroku 2 1 I.2.3. I.3.4. II. 2.2 I. I III.1.4. III.1.7. II.2.1.* * I.1.1. I.1.3 III.1.7 I.2.1 I.2.2. I.2.3. II.1.1 I. I III.1.4. III.1.6. poznaje niezbędne dla literatury fakty z historii literatury i innych dziedzin humanistyki, dostrzega sensy zawarte w strukturze głębokiej tekstu; ma świadomość kryteriów poprawności językowej poznaje niezbędne dla literatury fakty z innych dziedzin humanistyki, odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej. analizuje znaczenie kryzysu religijnego, soboru w Trydencie i działalności jezuitów dla zmian w światopoglądzie epoki; opisuje działalność Towarzystwa Jezusowego; rozumie przyczyny ukształtowania się odmiennych postaw ludzi baroku wobec życia; ocenia skutki kontrreformacji; porównuje stosunek baroku i renesansu do człowieka i świata; ocenia światopogląd barokowy odwołując się do doświadczeń człowieka XXI wieku, ma świadomość związków religii, kultury i światopoglądu itp. czyta ze zrozumieniem tekst filozoficzny; charakteryzuje obraz człowieka; opisuje koncepcję człowieka i świata zawartą w Myślach Pascala omawia dorobek Pascala; porównuje poglądy Pascala z poglądami myślicieli renesansu; ocenia poglądy barokowego filozofa, przywołując zasadne argumenty rozpoznaje dzieła barokowe, charakteryzuje malarstwo, rzeźbę i architekturę barokową; czyta ze zrozumieniem tekst historyka sztuki dotyczący sztuki baroku; gromadzi i selekcjonuje wiadomości dotyczące barokowych twórców i ich

26 4. Vanitas vanitatum et omnia vanitas 4-2 II.1.1 II.2.1. stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej. dorobku; przygotowuje w zespole projekt dotyczący twórcy barokowego rozumie i analizuje wpływ światopoglądu epoki na sztukę baroku; określa wpływ odkryć naukowych na sposób przedstawiania człowieka i świata w sztuce baroku; porównuje sztukę barokową ze sztuką renesansu i średniowiecza; analizuje wybrane sonety Mikołaja Sępa- Szarzyńskiego; charakteryzuje podmiot i adresata omawianych sonetów; określa relacje między podmiotem i adresatem w omawianych sonetach; charakteryzuje obraz człowieka i świata wyłaniający się z sonetów; formułuje argumenty uzasadniające, że analizowany utwór jest sonetem; rozumie barokową koncepcję życia; analizuje i interpretuje wiersze Daniela Naborowskiego i Józefa Baki; analizuje dzieła malarskie; rozpoznaje barokowe środki stylistyczne; rozpoznaje motyw vanitas w sztuce epok późniejszych; analizuje i interpretuje utwory nawiązujące do motywu vanitas; przywołuje właściwe konteksty filozoficzne; określa funkcję zastosowanych środków językowych w kreowaniu obrazu świata

27 5. Barokowe ogrody miłości 4 II.1.1 II.2.1. stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej. i człowieka; porównuje wyłaniający się z sonetów obraz człowieka i świata z wizerunkiem tegoż w Pieśniach Jana Kochanowskiego; gromadzi i selekcjonuje cechy poezji Sępa- Szarzyńskiego, które łączą ją z twórczością renesansową i te, które różnią; opisuje związek motywu vanitas z barokową koncepcją życia; określa funkcje użytych środków stylistycznych; porównuje sposoby ukazania tego samego motywu w dziełach różnych sztuk; omawia związek motywu przemijania ze średniowieczną koncepcją życia oraz filozofią B. Pascala; analizuje dzieła malarskie analizuje i interpretuje wybrane wiersze; charakteryzuje podmiot liryczny i adresata; określa relacje między nimi; nazywa uczucia ujawniane w wierszach; charakteryzuje obraz kobiet i miłości wyłaniający się z wierszy barokowych; ocenia podstawowy cel poezji marinistycznej: zadziwienie czytelnika; czyta ze zrozumieniem tekst badacza literatury dotyczący barokowego konceptu; wskazuje cechy sonetu w utworze; analizuje barokowy obraz przedstawiający kobiety; opisuje kanony piękna w różnych epokach; charakteryzuje barok dworski;

28 6. Błędny rycerz Don Kichote * 2* 7.Fenomen sarmatyzmu 2 II.1.1 I.1.1. I.1.2. I.1.3. I.1.5. II.1.1 II.2.1. stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej rozpoznaje utwory należące do baroku dworskiego; analizuje kompozycję wierszy barokowych; określa funkcję barokowych środków stylistycznych w utworze; analizuje współczesny wiersz nawiązujący do baroku analizuje i interpretuje utwór; charakteryzuje bohaterów; wskazuje tradycyjne motywy wędrowne, wyjaśnia, na czym polega etos rycerski, wyjaśnia, na czym polega i czemu służy wyolbrzymienie cech postaci, wyjaśnia, na czym polega i czemu służy karykaturalność i parodia w utworze; sytuuje prozę Cervantesa na tle przemian gatunku powieści charakteryzuje zjawisko sarmatyzmu; wskazuje zjawiska charakterystyczne dla kultury polskiej szlachty żyjącej w XVII wieku; charakteryzuje szlachcica Sarmatę oraz szlacheckie obyczaje; odróżnia zalety szlachty od jej wad, opisuje strój szlachecki oraz szlachecką ceremonię pogrzebową; rozpoznaje portret trumienny; wyjaśnia genezę portretów trumiennych; określa ich cechy charakterystyczne; analizuje współczesne teksty poświęcone obyczajowości sarmackiej,

29 8. Wacław Potocki oświecony Sarmata* 2* III.1.7. II.1.1 II.2.1. stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła analizuje dzieła malarskie; wskazuje cechy charakterystyczne dla ubioru szlachcica objaśnia etymologię słów: Sarmata, sarmatyzm, sarmacki; określa, jakie zmiany zaszły w sposobie pojmowania szlacheckich wartości; syntetyzuje wiedzę z różnych źródeł; przetwarza informacje, formułuje wnioski; ma świadomość ewolucji wizerunku Sarmaty przedstawia biografię poety; analizuje i interpretuje wiersze Wacława Potockiego; charakteryzuje postawę polskiej szlachty opisaną w wierszach Potockiego rozpoznaje w wierszach Potockiego cechy charakterystyczne dla nurtu ziemiańskiego; charakteryzuje stosunek Potockiego do sarmatyzmu 9. Pisane na użytek własny 4 II.1.1 II.2.1. stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła przedstawia problematykę utworu Paska; analizuje i interpretuje fragmenty dzieła Jana Chryzostoma Paska; charakteryzuje szlachcica Sarmatę; analizuje tekst współczesny dotyczący barokowych pamiętników;

30 zna treść wybranych listów Jana III Sobieskiego rozpoznaje cechy charakterystyczne stylu J. Ch. Paska; porównuje wizerunek królowej Marysieńki przedstawiony przez malarza i wyłaniający się z listu króla 10. Kontynuacje, nawiązania 2 OŚWIECENIE II.1.1 II.2.1. stosuje w analizie podstawowe pojęcia z zakresu poetyki; w interpretacji tekstu wykorzystuje wiedzę o kontekstach, w jakich może być on odczytywany; poznaje niezbędne dla lektury fakty z historii odczytuje rozmaite sensy dzieła; dokonuje interpretacji porównawczej zna treść utworów późniejszych epok nawiązujących do tradycji sarmackich; analizuje listy Jana III Sobieskiego; rozpoznaje nawiązanie do sarmackiej kultury szlacheckiej we współczesnych tekstach kultury, charakteryzuje portret Sarmaty przedstawiony w dziełach epok późniejszych, wskazuje cechy negatywne i pozytywne szlachcica Sarmaty interpretuje utwory epok późniejszych dokonujące rozrachunku z tradycją polskiej szlachty sarmackiej; porównuje sposób przedstawiania Sarmaty w różnych tekstach 1. Nadejście oświecenia 2 + 1* I.1.1. I.1.2 I.1.3 I.1.4. I.1.5. I.2.1 poznaje niezbędne dla literatury fakty z historii literatury i innych dziedzin humanistyki; buduje wypowiedzi o wyższym stopniu złożoności; omawia genezę epoki; opisuje inicjatywy kulturalne doby oświecenia w Polsce; wyznacza fazy oświecenia w Polsce i łączy je z wydarzeniami historycznymi;