Śląski Związek Gmin i Powiatów

Transkrypt

1 Śląski Związek Gmin i Powiatów SEMINARIUM MIASTA WIEDZY Gliwice 12 maja 2009

2 Kreatywność- klucz do rozwoju miasta?

3 1. Uwagi wstępne Miasta odgrywają niezwykle waŝną rolę w procesach rozwoju społecznego i gospodarczego. MoŜna powiedzieć, Ŝe są one miejscami początku, w tym znaczeniu, Ŝe to w nich rodzą się nowe idee, powstają nowe zjawiska, rozpoczynają się najwaŝniejsze procesy społeczne, polityczne, czy gospodarcze.

4 1. Uwagi wstępne JuŜ najwcześniejsze miasta w dziejach ludzkości stanowiły, jak mówił Alvin Toffler przebłyski przyszłości. Ich powstanie oznaczało skok jakościowy. Miasta od zarania swych dziejów były miejscami szczególnymi. MoŜna je określić jako ośrodki cywilizacji, miejsca gdzie powstawały nowe idee, gdzie tworzyły się najciekawsze elementy kultury, gdzie planowano radykalne zmiany, gdzie rozstrzygano o losach kraju albo i świata.

5 1. Uwagi wstępne KaŜdemu etapowi rozwoju cywilizacji odpowiadał pewien typ miasta odzwierciadlający najwaŝniejsze cechy tego etapu. W procesie rozwoju zarówno przestrzeń miasta jak i sposób zorganizowania Ŝycia społecznego ulegały zmianom, tak aby sprostać nowym wymaganiom i oczekiwaniom. Miasta, które nie potrafiły się zmienić i dostosować traciły na znaczeniu, ich świetność odchodziła w przeszłość.

6 1. Uwagi wstępne

7 2.Problemy rozwojowe miasta współczesnego Współczesne miasta znajdują się często pod ostrzałem krytyki. JuŜ kilkanaście lat temu zwracano uwagę na to, ze jednym z najpowaŝniejszych problemów Europy jest właśnie deterioracja przestrzeni miejskiej wielokierunkowo powiązana z narastaniem rozmaitych problemów społecznych. Jednocześnie jednak badacze problemów miejskich przypominają, Ŝe miasto jest Ŝyjącym organizmem, który ma zdolność do samoodnowy, ze względu na ulokowane w nim zasoby.

8 2.Problemy rozwojowe miasta współczesnego Współczesne miasta stają przed nowymi wyzwaniami związanymi z zasadniczymi przekształceniami gospodarczymi, charakterystycznymi dla epoki postindustrialnej. Wśród tych wyzwań naleŝy wskazać konieczność rozwoju instytucji edukacyjnych i całego otoczenia dla tych instytucji, co jest niezbędne dla stymulowania rozwoju kapitału ludzkiego o cechach odpowiadających wymaganiom Nowej Gospodarki.

9 2.Problemy rozwojowe miasta współczesnego Tradycyjne zasoby miast, takie jak na przykład lokalizacja na szlakach handlowych, rozwinięty przemysł, wielkość populacji czy ugruntowana pozycja jako ośrodka administracyjnego muszą być nie tylko na nowo rozwaŝone, ale przede wszystkim uzupełnione o nowe zasoby rozwojowe (nowe kapitały lokalne). Zwłaszcza w krajach, w których tradycyjne przemysły tracą na znaczeniu jako podstawa gospodarki miejskiej.

10 2.Problemy rozwojowe miasta współczesnego

11 2.Problemy rozwojowe miasta współczesnego Czy kreatywność moŝe być dźwignią rozwoju miasta? W jakim sensie? Czy kaŝde miasto moŝe stać się kreatywne?

12 3. Kreatywność cecha poŝądana Definiowanie i określanie istoty kreatywności : - Umiejętności dostrzegania i wykorzystywania zwielokrotniających się moŝliwości, opanowanie zdolności do działania w warunkach ciągłej zmiany te same elementy sytuacji mogą być ułoŝone w zupełnie nowy wzór i stworzyć w ten sposób niejako nową wartość - Ludzie kreatywni zdolni są do wytwarzania wokół siebie środowiska o specyficznych cechach, ale zarazem potrzebują odpowiedniego otoczenia dla rozwijania i wykorzystywania swojej kreatywności, innowacyjności i aktywności.

13 3. Kreatywność cecha poŝądana - Kreatywność ludzi i instytucji, - MoŜliwość przyciągnięcia osób reprezentujących szczególne talenty i moŝliwości działania, - Występowanie intelektualnego ekosystemu na który składa się kilka waŝnych elementów: bogata infrastruktura kulturalna, odpowiednie środowisko społeczne, warunki stwarzane w miejscu pracy, zróŝnicowane moŝliwości spędzania wolnego czasu, - Rozwój przemysłów kulturowych zapewniających atrakcyjną pracę, - Heterogeniczność i otwarty charakter zbiorowości, - Stworzenie warunków dla realizowania potencjału wszystkich mieszkańców.

14 Cechy miasta kreatywnego: 4.Miasto kreatywne - Definiowanie miasta kreatywnego (miejscowości kreatywnej) ogniskuje się wokół pewnych kluczowych cech środowiska, w którym jednostki i grupy społeczne realizują swoje role społeczne, pracują, uczestniczą w kulturze, w procesach Ŝycia gospodarczego, w polityce, Ŝyciu społecznym. - Miejsce zapewniające rozwój osobowości, stwarzające ramy dla powstawania unikatowych zjawisk w sferze kultury, w którym powstają dobre warunki rozwoju gospodarczego. - Miasto kreatywne rozumiane jest takŝe w kategoriach specyficznego podejścia do ciągłego planowania i rozwiązywania problemów występujących we współczesnych miastach. Podstawowe znaczenie ma tu budowanie sieci powiązań między róŝnymi podmiotami, działającymi we wszystkich waŝnych sferach Ŝycia miejskiego

15 4.Miasto kreatywne Cechy miasta kreatywnego: - Obecność rozmaitych dziedzin sztuki - Budowanie przestrzeni dialogu dla róŝnych grup - Tworzenie atrakcyjnej przestrzeni Ŝycia - Rozwój przemysłów kultury - Tworzenie środowiska róŝnorodnego społecznie i kulturowo - Stymulowanie wielokierunkowego rozwoju kultury

16 4.Miasto kreatywne

17 4.Miasto kreatywne

18 Korzyści płynące z kreatywności miasta - Wzrost innowacyjności jednostek, organizacji i przedsiębiorstw działających w kreatywnym środowisku - Rozwój gospodarki narodowej - Tworzenie wysokiej jakości środowiska społeczno-przestrzennego dla wszystkich grup społecznych

19 Uwarunkowania tworzenia kapitału kreatywności w miastach. - RóŜnorodność społeczno-kulturowa i przestrzenna - Zasoby lokalne, które mogą być konwertowane na kapitał kreatywności - Istnienie w mieście wartości kulturowych - Zdolność kapitału kulturowego do przyciągania, magnesowania i porządkowania - Bogate Ŝycie kulturalne i towarzyskie w mieście - Zasoby przyrodnicze i kapitał urbanistyczny - Znaczenie kapitału społecznego - Poziom rozwoju gospodarki lokalnej i jej powiązanie z otoczeniem - Umiejętność nowego wykorzystania istniejących zasobów i wykreowanie nowych

20 Uwarunkowania tworzenia kapitału kreatywności w miastach. - Odpowiedni sposób zarządzania miastem, rozwój zasad urban governance współrządzenia miastem - Tworzenie warunków dla ujawniania się moŝliwości i talentów róŝnych grup i jednostek - Zmiana w sposobach uŝytkowania i wykorzystania istniejących zasobów miasta - Twórczy klimat ułatwiający wprowadzanie zmian i śmiałość decyzji - Dobra współpraca na róŝnych szczeblach zarządzania - Współpraca zagraniczna i umiejętność korzystania z doświadczeń innych - Współpraca z organizacjami trzeciego sektora - Korzystanie z wiedzy ukrytej mieszkańców

21 Budowanie kapitału kreatywności w miastach Budowanie kapitału kreatywności w miastach to proces wieloetapowy Potrzebny jest wielki projekt - niezbędny dla wywołania i podtrzymywanie dumy lokalnej i dla przyciągania bardziej niecierpliwych środowisk, jak na przykład młodych ludzi. Początkiem podejmowanych działań jest skoncentrowanie się na miejscu z potencjałem, czyli dzielnicy, mniejszym obszarze, czasem całym mieście, zawsze jednak w miejscu, w którym istnieją jakieś zasoby: wartości symboliczne, tradycje kulturowe, niezwykły krajobraz, aktywna społeczność, kręgi kulturowe artystyczne czy intelektualne, szczególnie aktywni liderzy itd. NajwaŜniejszym problemem jest utrzymanie ciągłości działań, podtrzymywanie zainteresowania. Skupienie wokół idei rozwojowej jak największej liczby osób reprezentujących róŝne środowiska

22 Budowanie kapitału kreatywności w miastach

23 Kreatywność klucz do rozwoju? przypadek Krakowa Znaczenie przeszłości Krakowa dla jego funkcji współczesnych

24 Kreatywność klucz do rozwoju? przypadek Krakowa Znaczenie przeszłości Krakowa dla jego funkcji współczesnych Potencjał lokalny Krakowa XXI wieku: - Zabytki - Krajobraz kulturowy - Wydarzenia kulturalne - Klasa kreatywna Krakowa - Funkcje metropolitarne - Wysokiej jakości środowisko przestrzenne - Rozwój przemysłów kulturowych -Zindywidualizowane ścieŝki rozwojowe dzielnic samorządowych

25 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Kazimierz Niska ocena dzielnicy w latach 70. i 80. i jej uwarunkowania nowe otwarcie Kazimierz na początku lat 90.

26 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Kazimierz Szanse rozwojowe Kazimierza liczenie potencjałów: Lokalizacja Wielokulturowość

27 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Kazimierz Szanse rozwojowe Kazimierza liczenie potencjałów: Dzielnica off- kultury kazimierska klasa kreatywna

28 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Kazimierz Szanse rozwojowe Kazimierza liczenie potencjałów: Lokalizacja; Wielokulturowość Dziedzictwo Ŝydowskiej przeszłości - Cmentarz i synagoga Remuh

29 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Kazimierz Szanse rozwojowe Kazimierza liczenie potencjałów: Lokalizacja; Wielokulturowość Moda na miejsca magiczne - Pub Stajnia

30 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Nowa Huta Socjalistyczna przeszłość jako balast i jako zasób Tablica upamiętniająca

31 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Nowa Huta Wielość tradycji - Mogiła i osiedle Młodości

32 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Nowa Huta Aktywność obywatelska w poszukiwaniu własnej toŝsamości - Plakaty

33 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Nowa Huta Nowe wydarzenia kultury po roku 1990 jako czynnik spajający Przyciąganie twórców, tworzenie się nowych kręgów społecznych - Kuszenie środowiska akademickiego

34 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Podgórze Marginalizacja Podgórza w okresie PRL-u ObniŜanie się jakości środowiska przestrzennego - Tendencje migracyjne

35 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Podgórze Wzrost aktywności społecznej po roku 1990 Plac Bohaterów Getta

36 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Podgórze Podgórze jako fresh point Ciekawe miejsca

37 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Podgórze Nowy biznes Buma Square

38 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Podgórze Miastotwórcze znaczenie wyŝszej uczelni Krakowska szkoła WyŜsza

39 Kapitał kreatywności miasta przypadek Krakowa Kapitały dzielnicowe- Podgórze Poszukiwanie, przypominanie, tworzenie lokalnych atrakcji wzmocnienie przez sukces - Willa Julia

40 Budowanie kapitału kreatywności lokalnej problem skutecznych narzędzi - MoŜliwości wzmacniania procesów rozwojowych miast i moŝliwości konwertowania istniejących kapitałów lokalnych w zespół czynników rozwojowych w kapitał kreatywności. - Wprowadzanie innowacyjnych projektów konieczność angaŝowania wielu róŝnych partnerów lokalnych i pozalokalnych - Szczególna rola organizacji pozarządowych

41 Budowanie kapitału kreatywności lokalnej problem skutecznych narzędzi Unikatowość kaŝdego miejsca powinna być nie tylko brana pod uwagę, ale takŝe wykorzystana do tworzenia strategii rozwojowej. Chodzi tu o wyjątkowość historii, szczególne cechy mieszkańców, zwłaszcza lokalnych liderów, aspiracji, moŝliwości. WdraŜanie wypracowanych idei jest sztuką, jest procesem, w którym znaczenie ma rozległość posiadanej wiedzy o lokalnym kulturowo-społecznym ekosystemie i o kontekście. Ze względu na silne tendencje unifikujące w światowej kulturze konieczne jest zachowanie odpowiedniej równowagi pomiędzy standaryzowanymi produktami i uniwersalnymi propozycjami rozwoju a koniecznością zachowania autentycznych korzeni rozwoju kaŝdego miejsca. Rolę szczególną odgrywa tu sztuka w przestrzeni publicznej.

42 Budowanie kapitału kreatywności lokalnej problem skutecznych narzędzi Innowacje przynoszące trwałe i znaczące skutki zaleŝą od stopnia zaangaŝowania wszystkich członków społeczności, istnienia licznych poziomych powiązań pomiędzy podmiotami róŝnego rodzaju działającymi w społecznościach lokalnych. NaleŜy popierać i stymulować małe projekty, a nie koncentrować się tylko na projektach flagowych Problem przenoszenia pewnych koncepcji z jednego kręgu kulturowego do innego- czy zawsze jest to moŝliwe?

43 Budowanie kapitału kreatywności lokalnej problem skutecznych narzędzi MoŜliwości działania w warunkach relatywnej słabości kapitału społecznego i braku tradycji zaangaŝowania w sprawy wykraczające poza potrzeby jednostki i jej rodziny Konieczność stymulowania dialogu społecznego poprzez zastosowanie rozmaitych narzędzi pobudzających aktywność lokalną. Warsztaty, Dyskusje grupowe Tworzenie zespołów zadaniowych Szukanie instytucji mogących spełnić rolę droŝdŝy

44 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ