NUMER 51/2016 MIESIĄC LUTY 2016

Transkrypt

1 NUMER 51/2016 MIESIĄC LUTY 2016 W tym numerze: - Fotorelacja z balu......s 2 -Charakterystyka rozwoju motorycznego dzieci. s Zabawy z balonami...s.5 -Propozycje ćwiczeń stymulujących rozwój funkcji słuchowych i językowych s.6

2 FOTORELACJA Z BALU W NASZYM PRZEDSZKOLU BYŁ WIELKI BAL BAWIŁO SIĘ RAZEM ZE STO PAR BYŁ KSIĄŻĘ I BYŁA KRÓLEWNA, BYŁ STRAŻAK TO RZECZ PEWNA BYŁ MOTYLEK I BIEDRONECZKA BYŁA, BALETNICA Z NIMI TAŃCZYŁA. BYŁ ZORRO I CZAROWNICA I KSIĘŻNICZKA, CO MA ŚLICZNE LICA I MYSZKA MINNIE BYŁA, Z MIKI'M BAL PRZETAŃCZYŁA. KRÓL WSZYSTKIMI WŁADAŁ, SPIDERMAN SIECI ROZKŁADAŁ, DIABEŁEK HARCE WYPRAWIAŁ Z ŻOŁNIERZEM SIĘ ZAKŁADAŁ. BATMAN ŚWIAT RATOWAŁ, PIRAT PRZED NIM SIĘ CHOWAŁ A MAŁA PSZCZÓŁKA FRUWAŁA OPOWIEDZIAŁA, CO WIDZIAŁA 2

3 Rozwój motoryczny i jego doskonalenie pozostają w ścisłym związku z ogólnym stanem organizmu dziecka. Wraz z wiekiem, przyrostami wzrostu i wagi, wzmacnianiem się i dojrzewaniem organizmu oraz dzięki usprawnianiu się czynności układu nerwowego powstaje możliwość wyuczania się coraz to nowych, trudniejszych i bardziej złożonych czynności. W toku rozwoju dziecko opanowuje i doskonali różnorodne formy ruchów i ich kombinacje. Są to przede wszystkim ruchy podstawowe, użytkowe, najbardziej przydatne i stosowane w życiu oraz niezbędne w przystosowaniu się do otaczającego środowiska. Ruchy te osiągają w wieku przedszkolnym dość wysoki poziom usprawnienia. Rozwój motoryczny dzieci 3-letnich Dzieci w ciągu swych pierwszych lat życia opanowały już różnorodne umiejętności ruchowe. Dość pewnie chodzą i biegają, potrafią stać przez chwilę na jednej nodze, wdrapać się na różne sprzęty i zsunąć się z nich, podskoczyć, przepełzać pod przeszkodami, popychać, ciągnąć i przenosić niezbyt ciężkie przedmioty, rzucać i manipulować drobnymi przedmiotami. Można więc uznać, że w ciągu trzech pierwszych lat życia dzieci zdołały przyswoić podstawowe formy ruchu. Nieco inaczej przedstawia się sytuacja jeśli chodzi o sposób wykonywania każdej z tych najprostszych czynności. Sprawiają one wiele trudności, dziecko nie panuje jeszcze nad swoimi ruchami w sposób skoordynowany. Jego nieporadność przejawia się w powolnym i niezręcznym działaniu ruchowym. Charakterystyczna dla tego wieku jest również tzw. rozrzutność ruchowa, która wynika z ogólnej przewagi procesów pobudzania nad procesami hamowania wewnętrznego. Dziecko nie stać na ruchy ekonomiczne, precyzyjne i dokładne, toteż przy wykonywaniu jakiejś czynności włącza do pracy zespoły mięśni, których udział jest zbędny. Są to tzw. przyruchy, a typowe ich przejawy u dziecka 3-letniego obserwujemy najczęściej w czasie przygotowania się do rzutu i skoku. Próbom tym towarzyszą przedmachy, naprężania się, kiwanie się, grymasy twarzy, wielokrotne uginanie nóg itp. W eliminowaniu przyruchów i wyuczaniu prawidłowych form wykonania czynności najbardziej pomocny jest dobry pokaz. Dziecko 3-letnie nie jest w stanie wykonywać skomplikowanych czynności, które łączą w sobie dwie lub kilka podstawowych form ruchu. Na przykład nie potrafi rzucić piłki w górę i złapać, rozwinąć cukierka w biegu, nie potrafi połączyć skoku z biegiem. Specjalną wartość w rozwijaniu motoryki w tej grupie wiekowej przypisuje się zabawom. Odpowiadają one psychice dziecka, a ich różnorodność sprawia, że wpływają wszechstronnie na rozwój motoryczny dziecka. Rozwój motoryczny dzieci 4-letnich Postępy w rozwoju motorycznym czynią dziecko 4-letnie - w porównaniu z 3-letnim - bardziej sprawnym. Czterolatki odczuwają większą potrzebę ruchu i dążenie do wspólnej zabawy z rówieśnikami, lepiej potrafią reagować na sygnały i polecenia, nawet dłużej skupić uwagę. Są ogólnie zwinniejsze, zręczniejsze, poruszają się pewniej i 3

4 swobodniej. Nabierają pewności w wykonywaniu podskoków, prostych ćwiczeń równoważnych, mogą osiągnąć większy postęp w wykonywaniu rzutów, zwłaszcza w ich ukierunkowaniu. Wiele dzieci opanowuje już umiejętność chwytania najlepsza jest duża, lekka piłka. W grupie 4-latków obserwuje się duże zróżnicowanie w poziomie rozwoju motorycznego. Są dzieci o przyspieszonym tempie rozwoju i zbliżają się do 5-latków, inne są mniej samodzielne i sprawne - bliższe 3-latkom. Rozwój motoryczny dzieci 5-letnich Między 4 a 5 rokiem życia następuje przyspieszenie procesów rozwojowych. Zmiany dokonujące się mają charakter skoku rozwojowego. Obserwuje się nie tylko przyrost siły mięśniowej, ale również doskonalenie się zdolności koordynacyjnych, pojętności, uwagi, pamięci. Cechy motoryczne takie jak siła, szybkość, zwinność, zręczność, ogólna wytrzymałość osiągają najwyższy poziom. Wyraźniej zaznaczają się także cechy charakteru, jak odwaga, ambicja, chęć wykazywania się sprawnością, przeżywanie własnych sukcesów i niepowodzeń. Grupa dziecięca wyraźnie różnicuje się i to w sposób nieco złożony. Z jednej strony można w niej wyodrębnić dzieci, których rozwój kształtuje się w normie, a oprócz tego jednostki o przyspieszonej dynamice lub nieco słabiej rozwinięte i niedorównujące reszcie. Z drugiej strony obserwujemy pierwsze objawy różnic w rozwoju motorycznym, wynikające z odmiennych upodobań i zainteresowań. Pod tym względem zaznaczają się różnice między dziewczynkami i chłopcami. Chłopcy w zakresie wielu umiejętności i sprawności wykazują przewagę nad dziewczynkami. Dzięki samorzutnym zabawom w biegach, skokach, rzutach chłopcy osiągają lepsze rezultaty i podnoszą technikę wykonania tych czynności. Natomiast dziewczynki nabierają większej wprawy w posługiwaniu się skakanką, staranniej wykonują ćwiczenia równoważne, rytmiczne, inscenizowane ze śpiewem. W zajęciach ruchowych należy wprowadzać bardziej złożone zadania tzw. kombinacje ruchowe w postaci łączenia np.: biegu ze skokiem, chodu z rzutem, chodu po ławeczce równoważnej z przekraczaniem przyborów, pokonywanie łatwych torów przeszkód wymagających różnorodnego przystosowania się ruchowego. Rozwój motoryczny dzieci 6-letnich Obserwuje się dalszy szybki postęp rozwoju motorycznego. Dzieci stają się silniejsze, zręczniejsze, zwinniejsze, wzrasta ich wytrzymałość, a procesy pobudzania i hamowania są u nich zrównoważone i zharmonizowane bardziej niż u 5-latków. W czynnościach ruchowych obserwuje się płynność, swobodę i dynamikę. Ruchy stają się bardziej celowe, odpowiednio przystosowane do zadania, wysiłki ekonomiczniejsze. W działaniu zauważa się pewną celowość, obserwuje się zjawisko przewidywania ruchowego w postaci np. pochylenia tułowia i wyciągnięcia rąk w celu chwytu piłki lub cofnięcia się, gdy dziecko widzi dłuższy lot piłki. Niektóre z podstawowych ruchów, jak bieg, podskoki, ulegają automatyzacji i stąd obserwuje się ich większą płynność i swobodę. 4

5 ZACZAROWANY BALONIK ZAPRASZAM NA ZABAWĘ Z WESOŁYM BALONIKIEM MOŻE BYĆ ŻYRAFĄ LUB MAŁYM SŁONIKIEM BALONIK WESOŁY, CO CHCESZ MOŻE ROBIĆ NA SMYCZY BYĆ PIESKIEM I ZA TOBĄ GONIĆ LUB DLA LALEK BALONEM MOŻE STAĆ SIĘ TERAZ NADMUCHAJ BALON I ZACZNIJ WYBIERAĆ MOŻE BYĆ SŁONECZKIEM NA WYSOKIM NIEBIE ALBO ZMIENIĆ W PSZCZÓŁKĘ SPECJALNIE DLA CIEBIE BALONY OGROMNE I CAŁKIEM MALUTKIE BALONY DŁUGIE I TE BARDZO KRÓTKIE BALONY OKRĄGŁE, BALONY PODŁUŻNE, KOLOROWE BALONY, PO PROSTU PRZERÓŻNE WSZYSTKIE DZIECIAKI BALONY UWIELBIAJĄ KAŻDEMU DZIECKU NA COŚ SIĘ PRZYDAJĄ POMYŚL, CO CHCIAŁBYŚ TERAZ WŁAŚNIE ROBIĆ JAK BALON SWÓJ OŻYWIĆ DLA SIEBIE OZDOBIĆ. "Kto złapie balonik"- zabawa ruchowa. Na sali leżą balony, których jest mniej niż dzieci. Przy dźwiękach muzyki dzieci poruszają się rytmicznie po całej sali i odbiją balony w powietrzu. Gdy muzyka milknie każde dziecko stara się jak najszybciej złapać jeden z balonów. "Taniec z balonami" - zabawa ruchowa przy piosence. Dzieci w parach, każda ma balon, z którym będzie tańczyć, trzymając go między głową, brzuchem, plecami. "Ja i mój balonik"- wybranie sobie balonika i dorysowanie mu flamastrem wesołej minki. "Balonowe bębenki"- wygrywanie rytmów Dzieci siedzą na krzesłach, balon wkładają między kolana. Do ręki dostają po 2 pałeczki. Dzieci wygrywają wysłuchany rytm na "bębenkach". Kolorowe dobieranie - każde dziecko ma swojego balona, z którym tańczy, kiedy muzyka się zatrzyma, animator mówi w jakie kolorowe pary mają się dobrać dzieci, np. żółty z niebieskim, pomarańczowe z czerwonym i fioletowe z zielonym. Dzieci które trzymają baloniki w takich kolorach, muszą się odnaleźć i stanąć razem w parze. Balonowe wędrówki - wszyscy stoją w kole i poruszają się w rytm muzyki. Animator przynosi do koła kilka balonów, które dzieci będą musiały sobie podawać, tak żeby balon nie spadł na ziemię. Po każdym kółku, które balon pokona, animator mówi, w jaki sposób podajemy sobie balony, np. łokciami, kolanami, brodami. Zabawy z balonami: "Baloniki"- ćwiczenie oddechowe. Nadmuchiwanie balonów przez dzieci. Rozwijanie pojemności płuc. Dmuchanie na balonik, aby najdłużej został w powietrzu. 5

6 pomaga w układaniu zdania. W podobny sposób wykonywane są ćwiczenia z większą liczbą klocków. Należy pamiętać, że: i, na, pod, w, z to też wyrazy. 2. Ćwiczenie umiejętności wyodrębniania głosek na początku i na końcu wyrazów (w nagłosie i w wygłosie): Propozycje ćwiczeń stymulujących rozwój funkcji słuchowych i językowych: 1. Analiza i synteza wyrazowa zdań: - Ile wypowiedziano zdań? należy przygotować paski papieru lub kolorowe tasiemki. Osoba dorosła wypowiada zdanie i układa przed sobą tasiemkę. Zadaniem dziecka jest odkładanie (czy dokładanie?) tasiemki po każdym wypowiedzianym przez dorosłego zdaniu. - Ile wyrazów słychać w zdaniu? osoba dorosła wypowiada zdanie. Każdemu wypowiadanemu wyrazowi towarzyszy układanie klocka. Następnie wspólnie z dzieckiem podliczane są klocki wyrazy w zdaniu. Należy zaczynać tego typu ćwiczenia od zdań krótkich, typu: To lala; Ola ma buty; Ela ma lalę, itp. - Budowanie zdań dorosły wypowiada wyrazy, które mogą utworzyć zdanie, np.: lala, Ola, ma układając przed dzieckiem tyle klocków, ile wyrazów wypowiedział. Wspólnie z dzieckiem stara się ułożyć z podanych wyrazów klocków poprawne zdanie: Ola ma lalę. W podobny sposób ćwiczenie jest przeprowadzane z większą ilością wyrazów. - Układanie zdania na zadaną liczbę wyrazów osoba dorosła wybiera określoną liczbę klocków, np. 3 dziecko ma za zadanie ułożyć zdanie składające się z trzech wyrazów. Początkowo dorosły - Wyodrębnianie samogłoski na początku wyrazu osoba dorosła wypowiada różne słowa, które rozpoczynają się na tę samą samogłoskę, np. o oooko, oookulary, ooobrazek, ooosa, oookno... Pierwsza głoska (nagłosowa) wypowiadana jest szczególnie wyraźnie i nieco dłużej. Do dziecka kierowane jest pytanie: posłuchaj, jaki dźwięk słyszysz na początku wypowiadanych wyrazów? - Wyszukiwanie wyrazów na zadaną głoskę dorosły układa przed dzieckiem obrazki i prosi, aby wybrało te, które rozpoczynają się na zadaną głoskę. Na tym etapie nadal dobrze jest ćwiczyć z wykorzystaniem wyrazów rozpoczynających się samogłoskami. - Wymyślanie wyrazów na zadaną głoskę dorosły wypowiada samogłoskę (oprócz samogłoski ustnej: y; samogłosek nosowych: ą, ę), a dziecko wymyśla wyrazy, rozpoczynające się takim dźwiękiem. W przypadku samogłoski u akceptowane są wyrazy mające w zapisie ortograficznym litery: u, ó. - Wysłuchiwanie głosek osoba dorosła wypowiada różne wyrazy, a zadaniem dziecka jest klasnąć w dłonie, gdy usłyszy wyraz na zadaną głoskę. - Rysowanie słów na planszy z zapisem literowym głoski (w czterech jej postaciach drukowanej: dużej i małej, pisanej: dużej i małej) dorosły wspólnie z dzieckiem rysuje obrazki na tę głoskę w nagłosie. Ilustracje mogą być również wycinane z gazet. Wyrazy ortofoniczne, tzn. takie, których wymowa pokrywa się z zapisem 6

7 ortograficznym są przez osobę dorosłą podpisywane pismem pisanym. Następnie wspólnie z dzieckiem podpisuje rysunki drukiem literami wycinanymi z gazet. - Wyodrębnianie spółgłosek na początku wyrazów należy przygotować obrazki rozpoczynające się na określoną spółgłoskę. Początkowo należy wybierać spółgłoski trwałe, tzn. takie, które można przeciągać i nie zmienia się ich brzmienie, np. f, w, s, z, itp. Osoba dorosła wymawia nazwy poszczególnych ilustracji, lekko przeciągając i akcentując spółgłoskę nagłosową, np. sssanki, sssamolot, sssok, sssarna, sssłonko... zadaniem dziecka jest wysłuchać i wypowiedzieć, jaką głoską rozpoczynają się te wyrazy. - Co nie pasuje? osoba dorosła przygotowuje kilka obrazków, wśród których jeden rozpoczyna się inną głoską niż pozostałe. Wypowiada wolno nazwy obrazków, a zadaniem dziecka jest wyodrębnić obrazek, którego pierwsza głoska różni się od reszty. - Zagadki osoba dorosła wypowiada proste zagadki, typu: zaczyna się na z, wisi na ścianie i tyka (zegar); zaczyna się na l i świeci na suficie (lampa); zaczyna się na k, miauczy (kot). - Co słychać na końcu wyrazów? osoba dorosła wypowiada krótkie, jednosylabowe wyrazy zakończone tą samą głoską, lekko ją akcentując, np. las, pies, nos, włos, pas..., zadaniem dziecka jest wysłuchać i wypowiedzieć głoskę, na którą są zakończone wszystkie wyrazy. - Wyszukiwanie obrazków dorosły rozkłada przed dzieckiem obrazki, wśród których kilka kończy się na tę samą głoskę. Wspólnie, dorosły i dziecko, nazywają obrazki i ustalają głoskę wygłosową (końcową) każdego wyrazu, a następnie odkładają te obrazki, których nazwy mają taką samą ostatnią głoskę. - Klaśnij, gdy usłyszysz wyraz zakończony na... dorosły wypowiada kilka wyrazów kończących się na wybraną głoskę. Następnie umawia się z dzieckiem, że będzie wypowiadał różne wyrazy, zadaniem dziecka jest zareagować klasnąć, gdy usłyszy wyraz kończący się zadaną głoską. 3. Rozpoznawanie dźwięków z otoczenia: - Co słychać? dziecko, z zamkniętymi oczami, wsłuchuje się w dźwięki dobiegające z otoczenia, a po pewnym czasie opowiada, co usłyszało. - Wysłuchiwanie dźwięków wydawanych przez urządzenia techniczne (wspólnie z osobą dorosłą), np. odkurzacz, suszarka do włosów, mikser, czajnik z gwizdkiem, budzik. Po pewnym treningu dziecko odwraca głowę, a dorosły włącza urządzenie, prosząc o rozpoznanie dźwięku. Dziecko, w miarę możliwości, naśladuje i nazywa usłyszane dźwięki. - Głosy z natury podczas spacerów osoba dorosła zwraca uwagę dziecka na różne źródła dźwięku: praca silników samochodowych, sygnały karetek, głosy różnych zwierząt, szum wiatru, dźwięk spadających kropli deszczu itp. Mobilizuje je do rozpoznawania tych dźwięków, nazywania ich, zadając pytania: co słyszysz? - Zagadki dźwiękowe w tym ćwiczeniu wykorzystuje się rekwizyty typu: szklanka, metalowa puszka, plastikowy kubek, drewniany klocek, ołówek itp. Dziecko uderza patyczkiem o poszczególne przedmioty i nasłuchuje, jaki wydają dźwięki. Następnie osoba dorosła zasłania mu oczy i ponownie stuka patyczkiem w poszczególne przedmioty, a zadaniem dziecka jest rozpoznać je. - Co się toczy? należy przygotować piłeczkę (ping-pong), klocek, monetę, kamyk. Osoba dorosła demonstruje 7

8 ćwiczenie, tocząc przedmioty po stole. Dziecko uważnie obserwuje, nasłuchuje, a następnie z zamkniętymi oczami rozpoznaje, jaki przedmiot się toczy. - Co jest w kubeczku? należy przygotować plastikowe kubki lub szklanki, do których zostaną wsypane, oddzielnie: cukier, gwoździki, kamyki, monety, groch, itp. Dziecko potrząsa szklankami, wysłuchuje dźwięki, a następnie odwraca się i rozpoznaje, którym naczyniem dorosły potrząsał. - Jaki instrument zagrał? należy przygotować proste instrumenty, np. flet, harmonijkę ustną, bębenek, cymbałki itp. Dziecko i dorosły grają na instrumencie; następnie jedno z nich się odwraca, a druga osoba odgaduje, na jakim instrumencie zagrano. - Jaka to melodia? osoba dorosła nuci znane dziecku piosenki, które ono próbuje powtórzyć i rozpoznać. 4. Ćwiczenie analizy i syntezy sylabowej: - Jak mama woła dziecko przez okno? osoba inscenizuje sytuację nawoływania przez matkę dziecka, które bawi się na podwórku: Baa-siaa, Oo-laa, Jaa-sieek, AAniaa, itp. Dorosły objaśnia dziecku, że wydzielone w nawoływaniu części wyrazów to sylaby. Wspólnie z dzieckiem bawi się wywoływanie znanych imion. - Wyklaskiwanie sylab dorosły wyjaśnia, że będzie wypowiadał wyraz, a następnie podzieli go na sylaby jednocześnie wyklaskując je. Po krótkiej prezentacji dorosły wymawia wyrazy w całości, dziecko wypowiada wyraz sylabami wyklaskując każdą wypowiadaną sylabę. Jeśli dziecko ma problem z sylabizowaniem, prosimy je, aby położyło rączkę pod brodą i wyczuwało ruch opuszczania brody, towarzyszący wymawianiu samogłosek tworzących sylaby (samogłoska jest ośrodkiem sylaby). W jednej sylabie może znajdować się zawsze tylko jedna samogłoska. W wyrazie ciocia samogłoskami tworzącymi sylaby są: o-a. - Podliczanie sylab w wyrazie sylabicznemu wypowiadaniu wyrazów towarzyszy odkładanie właściwej ilości klocków. Sylaby klocki są przeliczane, wyrazy można porównywać w zależności od ilości sylab. - Jaki wyraz został wypowiedziany? osoba dorosła wypowiada wyraz sylabami (w początkowej fazie pomocne mogą być obrazki, na które wskazuje dorosły), a dziecko wypowiada płynnie wyraz w całości, np. ko-la-no kolano. - Kończenie wyrazów dorosły wskazuje dziecku obrazek, wypowiada jego nazwę sylabizując, ale bez wymawiania ostatniej sylaby. Zadaniem dziecka jest dopowiedzieć ją, a następnie powtórzyć cały wyraz płynnie, np. pa-ja......cyk pajacyk. - Szukanie wyrazów na zadaną sylabę osoba dorosła wypowiada pierwszą sylabę, np. la, a następnie wspólnie z dzieckiem poszukuje wyrazów rozpoczynających się sylabą la lala, lasek, latawiec, itp. - Zabawa w sklep dorosły układa na stole przedmioty, np. produkty: budyń, budzik, burak, buty, kawa, lizak, cukierki i prosi dziecko, aby sprzedało mu te przedmioty, których nazwy rozpoczynają się sylabą bu. 8

9 9