porostów reliktów lasów pochodzenia pierwotnego w Puszczy Białowieskiej
|
|
- Barbara Rybak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Przegląd Przyrodniczy XXV, 4 (2014): Adam Bohdan Znaczenie ochrony biernej dla zachowania porostów reliktów lasów pochodzenia pierwotnego w Puszczy Białowieskiej The importance of passive protection to preservation of lichens - relics of the primeval forests in the Białowieża Forest ABSTRAKT: Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie - czy ochrona bierna ma znaczenie dla zachowania wybranych makroporostów zaliczanych do grupy reliktów puszczańskich? Prace prowadzone były w obrębie Puszczy Białowieskiej i dotyczyły skrajnie rzadkich gatunków porostów. Dla dwóch badanych gatunków: Evernia divaricata, Usnea cetarina badany kompleks stanowi najważniejsze refugium w kraju. Dla trzech kolejnych gatunków - Lobaria amplissima, Ramalina thrausta, Usnea glabrescens Puszcza Białowieska stanowi ostatnie refugium na Nizinie Środkowoeuropejskiej. Sprawdzono rozmieszczenie poszczególnych gatunków w obszarach o różnej randze ochronnej, rozkład pierśnic poszczególnych forofitów oraz wiek drzewostanu na stanowiskach porostów. W najlepiej zachowanym fragmencie Białowieskiego Parku Narodowego odnotowano najwięcej stanowisk gatunków: Evernia divaricata, Ramalina thrausta, Usnea ceratina, Usnea glabrescens. Najwięcej stanowisk Lobaria amplissima odnotowano w Rezerwacie Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej. Słowa kluczowe: porosty, Evernia divaricata, Lobaria amplissima, Ramalina thrausta, Usnea ceratina, Usnea glabrescens ABSTRACT: This article attempts to answer the question - whether passive protection is significant for the preservation of selected macrolichens classified as old forest species? The work was carried out within the Białowieża Forest and was focused on extremely rare relic species. For two of them: Evernia divaricata and Usnea cetarina, the examined complex is the most important refuge in the country. For tree other species: Lobaria amplissima, Ramalina thrausta, Usnea glabrescens Białowieża Forest is the last refuge in Central European Lowland. Distribution of individual species within areas, diameter at breast height of phorophyte and age of the tree stands were surveyed. Most of the species: Evernia divaricata, Ramalina thrausta, Ceratina Usnea, Usnea glabrescens preferred the oldest and most protected part of the Białowieski National Park, while Lobaria amplissima preferred Natural Forest Reserve Białowieża Forest outside the National Park. Key words: lichens, Evernia divaricata, Lobaria amplissima, Ramalina thrausta, Usnea ceratina, Usnea glabrescens 151
2 Przegląd Przyrodniczy XXV, 4 (2014) Wstęp Puszcza Białowieska uchodzi za najlepiej zachowany kompleks leśny niżu Europy Środkowej. Wiele jej drzewostanów, szczególnie w Białowieskim Parku Narodowym (BPN), charakteryzuje się najwyższym stopniem naturalności (Cieśliński 2003). Przez niektórych najlepiej zachowane fragmenty Puszczy określane są drzewostanami pochodzenia pierwotnego (Cieśliński et al. 1996, Cieśliński 2003). Puszcza jest najważniejszym na niżu Europy Środkowej refugium, w którym trwają zjawiska reliktowe i zachowały się populacje najrzadszych porostów zaklasyfikowanych jako relikty lasów pochodzenia pierwotnego (Cieśliński et al. 1996, Cieśliński i Czyżewska 2002). Są to gatunki wybitnie stenotopowe, stanowiące pozostałości leśnej flory porostów danego obszaru, szeroko rozpowszechnione w przeszłości. Ich obecność świadczy o utrzymywaniu się nisz, które wyróżniają ekosystemy leśne, pochodzenia pierwotnego oraz o nieprzerwanej ciągłości ekologicznej (Cieśliński 2003). Dla niektórych gatunków porostów reliktowych Puszcza Białowieska stanowi ostatnie refugium na niżu Europy Środkowej: granicznik tarczowy Lobaria amplissima (Zalewska i Bohdan 2012), odnożyca włosowata Ramalina thrausta (Cieśliński 2003, Popławska 2012), brodaczka szczelinowata Usnea glabrescens (Cieśliński 2003, Golubkov et al. 2011, Popławska 2012). Inne, jak brodaczka rogowata Usnea ceratina, mąkla rozłożysta Evernia divaricata mają w Puszczy najliczniejsze, krajowe populacje (Cieśliński 2003, Golubkov et al. 2011, Popławska 2012). Celem prac było: określenie rozmieszczenia, frekwencji i wybranych aspektów ekologicznych badanych gatunków. W ostatnich latach pojawiają się głosy mówiące o konieczności stosowania ochrony czynnej i pozytywnym wpływie gospodarki leśnej na zachowanie bioty najcenniejszych porostów (Ginszt 2010, Brzeziecki 2011, Ryś 2013). Dlatego też prace miały również na celu sprawdzenie zasadności twierdzeń o negatywnym wpływie ochrony biernej na najcenniejsze gatunki porostów. Metody Prace były prowadzone w latach w obrębie całej powierzchni Puszczy Białowieskiej, w obszarach o różnym statusie ochronnym, oraz różnym okresie obowiązywania ochrony biernej, w tym: - na obszarze zagospodarowanym (poddanym presji gospodarczej w różnym stopniu); - w rezerwatach przyrody (w tym najobszerniejszy rezerwat Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej podlegający formalnej ochronie od 2003 roku); - w Obrębie Ochronnym Hwoźna Białowieskiego Parku Narodowego, podlegającym ochronie od 1996 roku; - w Obrębie Ochronnym Orłówka Białowieskiego Parku Narodowego w Białowieskim Parku Narodowym, podlegającym ochronie od ok. 600 lat. Rozkład wysiłku badawczego między obszarami o różnym reżimie ochrony był równomierny. Okazy zbierano z wykrotów, złomów, opadłych konarów, z gleby i śniegu. Część porostów należących do gatunku Usnea ceratina (zajmującego partie pni na wysokości kilku metrów) odnotowano na drzewach żyjących. Sprawdzono w ten sposób ok wykrotów i drzew żyjących, należących do gatunków zarówno liściastych, jak i iglastych. Przy oznaczaniu gatunków z rodzaju Usnea posiłkowano się wynikami identyfikacji wtórnych metabolitów porostowych (kwasów porostowych) przeprowadzonej za pomocą chromatografii cienkowarstwowej (TLC) w solwencie C (Orange et al. 2001). Dokonywano pomiarów pierśnicy forofitu, zapisywano współrzędne GPS. Dane o niektórych stanowiska wykorzystanych do analiz zostały opublikowane (Golubkov et al. 2011, Zalewska i Bohdan 2012). Wykorzystano również dane Popławskiej (2012) dotyczące ośmiu stanowisk badanych gatunków. 152
3 Bohdan A. Znaczenie ochrony biernej dla zachowania porostów reliktów lasów pochodzenia... Wyniki W wyniku prac stwierdzono 99 drzew z badanymi gatunkami. Gatunkami o najwyższej frekwencji były Usnea ceratina oraz Ramalina thrausta. Frekwencję poszczególnych gatunków przedstawia rycina 1, natomiast rozmieszczenie stanowisk poszczególnych gatunków przedstawia rycina 2. Niemal wszystkie stanowiska znajdowały się w obrębie obszarów podlegających ochronie - w Białowieskim Parku Narodowym i w rezerwatach przyrody. Rozmieszczenie poszczególnych gatunków w obrębie Puszczy Białowieskiej przedstawia rycina 2. W najlepiej zachowanym i najdłużej chronionym fragmencie Puszczy - Obrębie Ochronnym Orłówka Białowieskiego Parku Narodowego odnotowano najwięcej stanowisk czterech z pięciu badanych gatunków, odpowiednio: Evernia divaricata 66%, Ramalina thrausta 73%, Usnea ceratina 51%, Usnea glabrescens 66%. Najwięcej stanowisk Lobaria amplissima (80%) odnotowano w Rezerwacie Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej. Liczbę stanowisk poszczególnych gatunków w obszarach o różnym statusie ochronnym przedstawia rycina 3. Większość forofitów (60,4%) stwierdzono w drzewostanach ponadstuletnich [wg gatunku dominującego]. Najniższa mediana wieku dominującego gatunku drzewa była na stanowiskach Lobaria amplissima (101 lat), natomiast najwyższa na stanowiskach Usnea glabrescens (136,5 lat). Rycina 4 przedstawia wykresy skrzynkowe wieku dominującego gatunku drzewa na stanowiskach poszczególnych gatunków porostów. Mediana pierśnic wszystkich forofitów wyniosła 55 cm. Mediany pierśnic poszczególnych gatunków forofitów wynosiły odpowiednio Evernia divaricata - 48 cm, Usnea ceratina - 48,5 cm, Ramalina thrausta - 60 cm, Lobaria amplissima - 60 cm, Usnea glabrescens - 80 cm. Najczęstsza (30%) pierśnica forofitu mieściłą się w klasie cm. Klasy pierśnic forofitów poszczególnych gatunków przedstawia rycina 5. Dyskusja W ostatnich latach toczy się dyskusja dotycząca preferencji ekologicznych oraz sposobu ochrony gatunków porostów zaliczanych do grupy reliktów puszczańskich (Ginszt 2010, Brzeziecki 2011, Kepel et al. 2013). Szczególnie wiele kontrowersji narosło wokół sposobu ochrony granicznika płucnika Lobaria pulmonaria (Ryś 2013). Zwolennicy tak zwanej ochrony czynnej leśnych porostów stanowiącej w praktyce mniej lub bardziej intensywne wycinanie drzew w obrębie stanowisk porostów uzasadniają takie działanie koniecznością poprawy warunków świetlnych. W przypadku słuszności tezy głoszonej przez zwolenników ochrony czynnej, mówiącej o preferencji puszczańskich gatunków porostów do lasów przekształconych Ryc. 1. Fig. 1. Frekwencja badanych gatunków. Frequency of occurrence of researched species. 153
4 Przegląd Przyrodniczy XXV, 4 (2014) Ryc. 2. Fig. 2. Rozmieszczenie stanowisk poszczególnych gatunków w obszarach o różnym statusie ochronnym. Distribution of particular species locations in areas of various conservation status. 154
5 Bohdan A. Znaczenie ochrony biernej dla zachowania porostów reliktów lasów pochodzenia... Ryc. 3. Fig. 3. Liczba okazów poszczególnych gatunków w obszarach o różnej randze ochrony: Obręb Ochronny Orłówka Białowieskiego Parku Narodowego, Obręb Ochronny Hwoźna Białowieskiego Parku Narodowego, rezerwaty przyrody, obszar zagospodarowany. Number of specimens of individual species in areas of various conservation status:: Conservation Sector Orłówka at Białowieski National Park, Conservation Sector Hwoźna at Białowieski National Park, nature reserves, developed areas. Ryc. 4. Fig. 4. Wykresy skrzynkowe przedstawiające wiek dominującego gatunku drzewa na stanowiskach poszczególnych gatunków porostów. Ed - Evernia divaricata, La - Lobaria amplissima, Rt - Ramalina thrausta, Uc - Usnea ceratina, Ug - Usnea glabrescens. Pogrubiona, pozioma linia przedstawia mediany. Box diagrams representing the age of dominant tree species at locations of individual lechen species. Ed - Evernia divaricata, La - Lobaria amplissima, Rt - Ramalina thrausta, Uc - Usnea ceratina, Ug - Usnea glabrescens. The thick horizontal line indicates medians. 155
6 Przegląd Przyrodniczy XXV, 4 (2014) Ryc. 5. Fig. 5. Klasy pierśnic forofitów poszczególnych gatunków. DBH classes of individual phorophyte species. 156
7 Bohdan A. Znaczenie ochrony biernej dla zachowania porostów reliktów lasów pochodzenia... Fot. 1. Lobaria amplissima na jesionie w Puszczy Białowieskiej. Fot. A. Bohdan. Photo 1. Lobaria amplissima on an ash tree in Białowieża Forest. Photo by A. Bohdan. Fot. 2. Usnea ceratina w Puszczy Białowieskiej. Fot. A. Bohdan. Photo 2. Usnea ceratina in Białowieża Forest. Photo by A. Bohdan. 157
8 Przegląd Przyrodniczy XXV, 4 (2014) i gospodarowanych, najcenniejsze gatunki znajdowane byłyby właśnie w takich lasach. Jednak w lasach przekształconych dogodne warunki znajduje jedynie niewielki procent ich populacji. Większość najcenniejszych gatunków porostów stwierdzono w podlegających ochronie od 600 lat, najlepiej zachowanych fragmentach Puszczy Białowieskiej - Obrębie Ochronnym Orłówka Białowieskiego Parku Narodowego, w których nie została przerwana ciągłość ekologiczna drzewostanów. Badany kompleks odróżnia od innych, krajowych lasów, szereg cech stanowiących o unikatowym charakterze tego obszaru. Cechy te warunkują trwanie specyficznej bioty porostów. Średnia zasobność drzewostanów w Białowieskim Parku Narodowym wynosi 437 m 3 (miejscowo do 2000 m 3 /ha) (Brzeziecki et al. 2010), podczas gdy średnia zasobność lasów w Polsce wynosi 247 m 3 (DGLP 2013). Głównym źródłem wody w postaci gazowej w lasach jest transpiracja (Moreira et al. 1997) zależna od masy i powierzchni aparatu asymilacyjnego. Duża zasobność warunkuje optymalne warunki wilgotnościowe niezbędne dla przetrwania szczególnie wrażliwych porostów. Ponad połowę stanowisk porostów (60,4%) stwierdzono w drzewostanach ponadstuletnich definiowanych według wieku dominującego gatunku drzewa. Stosując kryterium drzewostanów ponadstuletnich według prof Tomasza Wesołowskiego (przynajmniej 10% drzewostanu w wieku ponad 100 lat) udział badanych porostów w drzewostanach ponadstuletnich byłby znacznie wyższy. Drzewostany ponadstuletnie w lasach zagospodarowanych są spotykane stosunkowo rzadko ze względu na ich wycinkę w chwili, gdy osiągają wiek rębności. W zagospodarowanych lasach naszego kraju drzewostanów powyżej 100 lat (według dominującego gatunku drzewa) stwierdzono niespełna 7% (Czerepko 2008). Udział drzewostanów ponadstuletnich w Obszarze Ochrony Ścisłej Białowieskiego Parku Narodowego - gdzie odnotowano największe nagromadzenie badanych porostów - wynosi ok. 70% ( natomiast w zagospodarowanej części Puszczy ok. 25% drzewostanów zajmują drzewostany ponadstuletnie - według dominującego gatunku drzewa (Porowski 2012). Najczęstsza (30%) klasa pierśnicy forofitów badanych porostów wynosiła cm. Mediana pierśnic wszystkich forofitów wyniosła 55 cm. Mediany pierśnic poszczególnych gatunków forofitów wynosiły odpowiednio Evernia divaricata - 48 cm, Usnea ceratina - 48,5 cm, Ramalina thrausta - 60 cm, Lobaria amplissima - 60 cm, Usnea glabrescens - 80 cm. Drzewa o pierśnicy większej lub równej 50 cm uznawane są w Polskich lasach zagospodarowanych za drzewa grube. W ramach projektu BioSoil, w ramach którego sprawdzano parametry lasów w całym kraju, na 87,6 ha stwierdzono 359 drzew, których pierśnica przekraczała 50 cm, co stanowi niewiele ponad 4 drzewa na hektar (Czerepko 2008). Jest to więc dostępność optymalnych forofitów daleko odbiegająca od dostępności oferowanej przez Białowieski Park Narodowy, który jest jedynym fragmentem lasu na niżu europejskim o tak dużym nagromadzeniu drzew o rozmiarach pomnikowych (Adamowski 2008). Duża zasobność, jak również obecność drzew o wyjątkowych gabarytach zapewnia zróżnicowanie nisz i mikrosiedlisk, niezbędnych dla stenotopowych gatunków porostów. Z niniejszej pracy wynika, że ingerencja w drzewostany naturalne (rezerwaty, w tym najobszerniejszy rezerwat Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej podlegający formalnej ochronie od 2003 roku, Obręb Ochronny Hwoźna Białowieskiego Parku Narodowego, podlegający ochronie od 1996 roku; Obręb Ochronny Orłówka BPN, podlegający ochronie od ok. 600 lat) w celu poprawy warunków świetlnych dla porostów stanowiących przedmiot badań wydaje się zbędna, natomiast ochrona bierna wydaje się być kluczowa dla zachowania badanych gatunków. Badane gatunki wyraźnie unikały drzewostanów przekształconych przez czło- 158
9 Bohdan A. Znaczenie ochrony biernej dla zachowania porostów reliktów lasów pochodzenia... wieka, charakteryzujących się intensywniejszym nasłonecznieniem. Przeprowadzone w Norwegii badania dowiodły, że 50% pełnego oświetlenia słonecznego może uśmiercić cieniolubne porosty w stanie suchym, takie jak: Lobaria amplissima, L. pulmonaria i L. virens (Solhaug i Gauslaa 1996). Promieniowanie słoneczne rzędu 10% maksymalnego dziennego nasłonecznienia jest mniej destrukcyjne, jednak może spowodować długotrwałą inhibicję u tych wrażliwych gatunków (Gauslaa i Solhaug 2004). Lasy wyłączone z ingerencji cechują się mniejszymi amplitudami wahania temperatuty (Lima et al. 2013), co ma wpływ na tempo i intensywność odwadniania plech porostów. Podobne wnioski dotyczące znaczenia ochrony biernej dla zachowania najcenniejszych porostów leśnych formułują osoby, które wcześniej prowadziły badania w Puszczy Białowieskiej. Według Cieślińskiego (2003) gatunki reliktowe (do których zalicza się gatunki stanowiące przedmiot badań) są typowymi gatunkami hemerofobowymi, a więc wrażliwymi na wszelkie formy działalności człowieka. Naruszenie równowagi biologicznej w biocenozie lasu powoduje stopniowe ich zanikanie. Zachowaniu reliktów nie sprzyjają rozpowszechnione coraz bardziej lasy gospodarcze, w których powstają luki o odmiennych warunkach siedliskowych (nasłonecznienie, wilgotność), które kolonizowane są przez gatunki światłolubne, pospolite dla terenów otwartych (Cieśliński et al. 1996). Wnioski przy nakładzie badawczym rozłożonym równomiernie na wszystkie obszary o różnej randze ochronnej łącznie 96% okazów stwierdzono w obrębie obszarów podlegających ochronie w parku narodowym i rezerwatach przyrody, stanowiących łącznie 22% powierzchni badanego kompleksu. Potwierdza to preferencje badanych gatunków do drzewostanów podlegających ochronie; większość forofitów badanych gatunków - Evernia divaricata (66%), Ramalina thrausta (73%), Usnea ceratina (51%), Usnea glabrescens (66%) stwierdzono w Obrębie Ochronnym Orłówka Białowieskiego Parku Narodowego, który stanowi najlepiej zachowany, podlegający ochronie od ok. 600 lat fragment kompleksu zajmujący zaledwie 8% Puszczy Białowieskiej; najwięcej stanowisk (80%) gatunku Lobaria amplissima odnotowano w Rezerwacie Lasy Naturalne Puszczy Białowieskiej utworzonym w 2003 roku, obejmującym najlepiej zachowane drzewostany Puszczy znajdujące się poza Białowieskim Parkiem Narodowym; badane gatunki preferowały drzewostany ponadstuletnie - 60,4% forofitów stwierdzono w drzewostanach ponadstuletnich (wg gatunku dominującego), które zajmują ok. 70% powierzchni Obrębu Ochronnego Orłówka Białowieskiego Parku Narodowego, oraz ok. 25% powierzchni Puszczy znajdującej się poza Parkiem Narodowym; badane gatunki preferowały grube drzewa. Najczęstsza (30%) klasa pierśnicy forofitu wynosiła cm. Mediany pierśnic poszczególnych gatunków forofitów wynosiły odpowiednio Evernia divaricata - 48 cm, Usnea ceratina - 48,5 cm, Ramalina thrausta - 60 cm, Lobaria amplissima - 60 cm, Usnea glabrescens - 80 cm. 159
10 Przegląd Przyrodniczy XXV, 4 (2014) LITERATURA Adamowski W Pierwszy w dostojności między drzewami. Matecznik Białowieski 1: 2-4. Brzeziecki B., Zajaczkowski J., Drozdowski S., Gawron L., Buraczyk W., Bielak K., Szeligowski H., Dzwonkowski M.,Ostrowski J., Widawska Z., Keczyński A Operat dynamiki ekosystemów leśnych Białowieskiego Parku Narodowego. Maszynopis. Brzeziecki B Postępowanie hodowlano-ochronne w drzewostanach Puszczy Białowieskiej: ogólne uwarunkowania i proponowane kierunki działania. Konferencja Zróżnicowanie form ochrony ekosystemów na obszarze Natura 2000 Puszcza Białowieska w planowaniu urządzeniowym. Białowieża.19 maja. Dostęp [ file?uuid=e708e591-23c2-49cd-8af2-e037029d704d&groupid=62605]. Cieśliński S Atlas rozmieszczenia porostów (Lichenes) w Polsce Północno Wschodniej. Phytocenosis 15 (N.S.), Suppl. Cart. Geobot. 15: Cieśliński S. Czyżewska K Porosty Puszczy Białowieskiej na tle innych kompleksów leśnych w Polsce północno-wschodniej. Kosmos. 51, 4: Cieśliński S., Czyżewska K., Faliński J.B., Klama H., Mułenko W., Żarnowiec J Relikty lasu puszczańskiego: zjawiska reliktowe: (wyniki badań w Projekcie CRYPTO na stałej powierzchni BSG : V-100; BPN; oddz Phytocoenosis, Semin. Geobot. 8, 4: Czerepko J Stan różnorodności biologicznej lasów w Polsce na podstawie powierzchni obserwacyjnych monitoringu. Instytut Badawczy Leśnictwa, Sękocin. Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych Raport o stanie lasów w Polsce w 2012r. Ginszt A Sensacja w Puszczy Białowieskiej. Serwis Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku. Dostęp [ jsessionid=9 7F229E0466F3D45175B8A260CB3FC4E?p_p_id=101_INSTANCE_3Tic&p_p_lifecycle=0&p_ p_state=normal&p_p_mode=view&p_p_col_id=column-2&p_p_col_count=1&_101_in- STANCE_3Tic_struts_action=%2Ftagged_content%2Fview_content&_101_INSTANCE_3Tic_ redirect=%2fweb%2frdlp_bialystok%2f97&_101_instance_3tic_assetid= &]. GAUSLAA Y., SOLHAUG K Photoinhibition in lichens depends on cortical characteristics and hydration.the Lichenologist 36, 2: Golubkov V., Bohdan A., Popławska M Nowe, rzadkie i interesujące gatunki porostów Białowieskiego Parku Narodowego. Parki nar. Rez. Przyr. 30, 3-4: Kepel A., Kujawa A., Fałtynowicz W., Zalewska A Aktualizacja listy gatunków grzybów objętych ochroną gatunkową oraz wskazania dla ich ochrony. Wykonano na zlecenie Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska. PTOP Salamandra, Poznań. Lima N.G.B., Galvani E., Falcão R.M., Cunha-Lignon M Air temperature and canopy cover of impacted and conserved mangrove ecosystems: a study of a subtropical estuary in Brazil. In: CONLEY D.C., MASSELINK G., RUSSEL P.E., O HARE T.J. (Eds.). Proceedings 12th International Coastal Symposium (Plymouth, England), Journal of Coastal Research, Special Issue No. 65, ISSN : Moreira M., Sternberg L., Martinelli L., Victoria R., Barbosa E., Bonates L., Nepstad D Contribution of transpiration to forest ambient vapour based on isotopic measurements. Global Change Biology 3, 5: Orange A., James P.W., White F.J Microchemical methods for the identification of lichens. British Lichen Society, Londyn. Popławska M Porosty dębu szypułkowego Quercus robur L. w Białowieskim Parku Narodowym. Praca magisterska wykonana w Zakładzie Botaniki Instytut Biologii UwB. Maszynopis. Porowski J PZO doświadczenia. Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej Oddział w Białymstoku (BULIGL w Białymstoku). [prezentacja dostępna w BULiGL Białystok]. Ryś A Strategia ochrony granicznika płucnika na terenie nadleśnictwa Borki. Wykonano na zlecenie WFOŚ w Olsztynie. Dostępny w Nadleśnictwie Borki. Maszynopis. 160
11 Bohdan A. Znaczenie ochrony biernej dla zachowania porostów reliktów lasów pochodzenia... Solhaug K.A., GauslaaY Parietin, a photoprotective secondary product of the lichen Xanthoria parietina. Oecologia 108: Zalewska A., Bohdan A New records of Lobaria amplissima (Lobariaceae, Ascomycota) in Poland. Acta Mycol. 47, 1: Summary The research was conducted in Białowieża Forest and focused on extremely rare lichen species classed as primeval forest relics. For two of them: Evernia divaricata, Usnea cetarina, the examined complex is the most important refuge in the country. For tree other species: Lobaria amplissima, Ramalina thrausta, Usnea glabrescens Białowieża Forest is the last refuge in the Central European Lowland. The objective of the research was to determine the distribution of individual species, their frequency of occurrence and selected ecological aspects as well as to check the legitimacy of the claimed negative impact of passive protection on the most precious lichen species. Distribution of individual species within areas of various conservation status, diameter at breast height of phorophytes and age of the tree stands were surveyed. Most frequent in the best preserved part of Białowieski National Park were localities of Evernia divaricata, Ramalina thrausta, Usnea ceratina, Usnea glabrescens. Localities of Lobaria amplissima were found in the Reserve Natural Forests of Białowieża Forest. The researched species clearly avoided transformed (due to former timber harvesting) fragments of the Forest, characterized by different insolation and humidity. Lichens preferred over a hundred-year-old tree stands 60.4% of phorophytes were found in such forests which cover approx. 70% of Conservation Sector Orłówka at Białowieski National Park and 25% of the area of the Forest outside the national park. The researched species preferred thick trees. DBH medians of individual phorophytes were Evernia divaricata - 48 cm, Usnea ceratina 48.5 cm, Ramalina thrausta - 60 cm, Lobaria amplissima - 60 cm, Usnea glabrescens - 80 cm, accordingly. Adres autora: Adam Bohdan Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot Oddział Podlaski ul. Świętojańska 22 lok 1, Białystok adam.bohdan@wp.pl 161
Puszcza. Zagrożone refugium porostów
Puszcza. Zagrożone refugium porostów Puszcza Białowieska uchodzi za najważniejszą, krajową ostoję porostów epifitycznych i epiksylicznych. Badania przeprowadzone w latach 2009 2010 przez Podlaski Oddział
Wpływ zabiegów hodowlanych i ochronnych na bioróżnorodność w ekosystemach leśnych na obszarach chronionych i gospodarczych
Wpływ zabiegów hodowlanych i ochronnych na bioróżnorodność w ekosystemach leśnych na obszarach chronionych i gospodarczych Adam Kwiatkowski RDLP w Białymstoku Około 30% powierzchni kraju to lasy A. K.
Historia urządzania lasu pisana jest dziejami Puszczy Białowieskiej
Historia urządzania lasu pisana jest dziejami Puszczy Białowieskiej Współczesna historia drzewostanów wskaźniki główne 350 300 250 83 75 76 Zasobność Przeciętny wiek 72 72 73 77 85 90 80 70 60 m3/ha 200
Znaczenie obszarów NATURA 2000 ze szczególnym uwzględnieniem siedlisk łęgowych
Znaczenie obszarów NATURA 2000 ze szczególnym uwzględnieniem siedlisk łęgowych Leśny Bank Genów Kostrzyca, 26.06.2014 r. Dr hab. Paweł Rutkowski Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Leśny Katedra
Prawne aspekty ochrony gatunkowej grzybów w lasach w świetle nowego rozporządzenia
Prawne aspekty ochrony gatunkowej grzybów w lasach w świetle nowego rozporządzenia Ewa Pisarczyk ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Po 10 latach od wydania rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca
Puszcza Białowieska Konflikt A.D Bogdan Jaroszewicz Białowieska Stacja Geobotaniczna Uniwersytet Warszawski
Puszcza Białowieska Konflikt A.D. 2017 Bogdan Jaroszewicz Białowieska Stacja Geobotaniczna Uniwersytet Warszawski Na dynamikę liczebności kornika drukarza wpływają wszelkie czynniki osłabiające świerka
Białystok, Rotmanka. listopad 2011 r.
Białystok, Rotmanka. listopad 2011 r. Zgniotek szkarłatny Cucujus haematodes ERICHSON, 1845 (Coleoptera, Cucujidae) w zagospodarowanej części Puszczy Białowieskiej DR INŻ. SŁAWOMIR ZIELIŃSKI PRACOWNIA
Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa
Zbigniew Borowski & Jakub Borkowski Instytut Badawczy Leśnictwa Populacja bobra w Polsce, podobnie jak w wielu innych krajach, w ostatnich 30 latach odnotowała nagły wzrost liczebności z 270 do ponad???
Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Drzewostany Puszczy Białowieskiej w świetle najnowszych badań monitoringowych Rafał Paluch, Łukasz Kuberski, Ewa Zin, Krzysztof Stereńczak Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa. Martwe drewno w polskiej części Puszczy Białowieskiej.
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Martwe drewno w polskiej części Puszczy Białowieskiej. Ilość i struktura zasobów na podstawie pomiarów na naziemnych powierzchniach monitoringowych LIFE+ ForBioSensing
Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów. Sękocin Stary,
Zagrożenia drzewostanów bukowych młodszych klas wieku powodowanych przez jeleniowate na przykładzie nadleśnictwa Polanów Sękocin Stary, 15.02.2016 2 Leśny Kompleks Promocyjny Lasy Środkowopomorskie Województwo
Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Charakterystyka drzewostanów Puszczy Białowieskiej na podstawie danych teledetekcyjnych Krzysztof Stereńczak, Miłosz Mielcarek, Bartłomiej Kraszewski, Żaneta Piasecka,
Kontrowersje wokół puszczańskich dzięciołów
Kontrowersje wokół puszczańskich dzięciołów W ubiegłym roku w ramach projektu realizowanego przez Pracownię na rzecz Wszystkich Istot Oddział Podlaski została wykonana inwentaryzacja najcenniejszych gatunków
Porosty objęte ochroną strefową występujące w Polsce północno-wschodniej
Porosty objęte ochroną strefową występujące w Polsce północno-wschodniej ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Dnia 9 października 2014 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Środowiska, ustanawiające nowe
Aspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego
PLAN OCHRONY ŚWIĘTOKRZYSKIEGO PARKU NARODOWEGO z uwzględnieniem zakresu planu ochrony dla obszaru Natura 2000 Łysogóry Aspekty formalne sporządzania planu ochrony dla Świętokrzyskiego Parku Narodowego
BIERNA OCHRONA PRZYRODY W PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ JEJ SKUTECZNOŚĆ I KONSEKWENCJE
Rafał Paluch Instytut Badawczy Leśnictwa Europejskie Centrum Lasów Naturalnych BIERNA OCHRONA PRZYRODY W PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ JEJ SKUTECZNOŚĆ I KONSEKWENCJE STRICT NATURE PROTECTION OF BIAŁOWIEŻA FOREST
Formy i metody ochrony różnorodności biologicznej w LKP Puszcza Białowieska a zrównoważone leśnictwo w regionie
Formy i metody ochrony różnorodności biologicznej w LKP Puszcza Białowieska a zrównoważone leśnictwo w regionie Białowieża Hajnówka, 9 lutego 2011 mgr inż. Andrzej Antczak RDLP w Białymstoku Ochrona przyrody
Martwe drewno a FSC. Standardy FSC dotyczące pozostawiania i zwiększania zasobu martwego drewna w lasach opinia Grupy Roboczej FSC Polska
Martwe drewno a FSC Standardy FSC dotyczące pozostawiania i zwiększania zasobu martwego drewna w lasach opinia Grupy Roboczej FSC Polska Krystyna Stachura-Skierczyńska Martwe drewno w standardach FSC http://pl.fsc.org/standardy-i-publikacje/
WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM
WYNIKI DWULETNICH OBSERWACJI ZMIAN WARUNKÓW HYDROLOGICZNYCH W LESIE ŁĘGOWYM Paweł Rutkowski, Marcin Gorzelańczyk Abstrakt W pracy przedstawiono wyniki obserwacji zmian poziomu wód gruntowych, prowadzonych
Rębnia przerębowa (V) jako alternatywa dla rębni częściowej na obszarach leśnych siedlisk przyrodniczych Natura 2000 w Puszczy Bukowej.
Rębnia przerębowa (V) jako alternatywa dla rębni częściowej na obszarach leśnych siedlisk przyrodniczych Natura 2000 w Puszczy Bukowej. Kamil Kędra a, b a Polskie Towarzystwo Mykologiczne b International
XVI Sesja Rady Miasta Hajnówka r.
XVI Sesja Rady Miasta Hajnówka 29.06.2016 r. 1 Stan lasów Puszczy Białowieskiej w związku z gradacją kornika drukarza w latach 2012-2016 Hajnówka 29.06.2016 Kraina Wielkich Puszcz Romincka 13 tys. ha Borecka
Dwadzieścia lat doświadczeń zarządzania lasami LKP Puszcza Białowieska
Dwadzieścia lat doświadczeń zarządzania lasami LKP Puszcza Białowieska ilustracje Rogów, 13-14 listopada 2013 r. 1 Rok 1409 Polowanie Króla Władysława Jagiełły Ilustracja z G. Karcowa, Petersburg 1903
Przedmiot SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE Organizacja zajęć w semestrze 1
Wydział Leśny SGGW w Warszawie Niestacjonarne studia II (magisterskie) Przedmiot SIEDLISKOZNAWSTWO LEŚNE Organizacja zajęć w semestrze 1 Prowadzący: Prof. dr hab. Bogdan Brzeziecki - wykłady, dr inż. Jacek
Lasy w planowaniu ochrony form ochrony przyrody. Warsztaty Udział społeczny w zarządzaniu cennymi przyrodniczo lasami Izabelin lutego 2015
Lasy w planowaniu ochrony form ochrony przyrody Warsztaty Udział społeczny w zarządzaniu cennymi przyrodniczo lasami Izabelin 20-21 lutego 2015 Park narodowy Plan ochrony (20 lat) Zadania ochronne (1-5
Stan populacji wilka (Canis lupus) w Polsce
Pilotażowy monitoring wilka i rysia w Polsce realizowany w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Stan populacji wilka (Canis lupus) w Polsce Roman Gula Katarzyna Bojarska Jörn Theuerkauf Wiesław Król
Puszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity. Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN
Puszcza Białowieska: ptaki, skarby i mity Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Tomasz Wesołowski Pracownia Badań Lasu, Uniwersytet Wrocławski Awifauna PB: podstawowe fakty Kompleks leśny
Lasy Puszczy Białowieskiej w perspektywie zmian długoterminowych Małgorzata Latałowa
Lasy Puszczy Białowieskiej w perspektywie zmian długoterminowych Małgorzata Latałowa Pracownia Paleoekologii i Archeobotaniki Katedra Ekologii Roślin Uniwersytet Gdański Cel referatu: odniesienie się do
Wartość wiązanego węgla w drzewostanach sosnowych
Wartość wiązanego węgla w drzewostanach sosnowych Emilia Wysocka-Fijorek Stanisław Zając Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut Badawczy Leśnictwa Tło historyczne podjęci badań 1. Temat badawczy
Preliminary results of national forest inventory in Poland
Narada dyrektorów RDLP i dyrektorów Oddziałów BULiGL Wstępne wyniki wielkoobszarowej inwentaryzacji stanu lasu Preliminary results of national forest inventory in Poland Field works from 2005 2008 (pomiary
Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl LIFE+ ForBioSensing PL: Kompleksowy monitoring dynamiki drzewostanów Puszczy Białowieskiej z wykorzystaniem danych teledetekcyjnych - prace terenowe Dr hab. inż.
Ekoportal.eu - ochrona środowiska ekologia ochrona przyrody recykling biopaliwa GMO odpady Natura 2000 a polski system ochrony przyrody
Ochrona przyrody ma w Polsce długie tradycje. Według niektórych źródeł pierwsze decyzje związane z nią pochodzą z X wieku - np. w sprawie ochrony bobrów. W kolejnych wiekach zaczęto chronić nadmiernie
Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl ANALIZA POZIOMU WIEDZY SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ NA TEMAT STANU PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ Miłosz Mielcarek Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut Badawczy Leśnictwa
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 9 stycznia 2018 r. Poz. 95 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W ŁODZI z dnia 4 stycznia 2018 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony
sylwan nr 9: 3 15, 2006
sylwan nr 9: 3 15, 2006 Jerzy Szwagrzyk, Waldemar Sulowski, Tomasz Skrzydłowski Structure of a natural stand of a Carpathian beech forest in the Tatra mountains compared with natural beech stands from
Głos naukowców przyrodników w debacie publicznej
Głos naukowców przyrodników w debacie publicznej Anna Orczewska, Katedra Ekologii Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Śląski Konferencja Dziekanów Wydziałów Przyrodniczych Uniwersytetów
Warszawa, dnia 26 listopada 2012 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 listopada 2012 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 26 listopada 2012 r. Poz. 1302 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 12 listopada 2012 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu sporządzania
PZO Uroczyska Puszczy Drawskiej PLH zagadnienia leśne
Spotkanie Zespołu Lokalnej Współpracy obszarów Natura 2000 Lasy Puszczy nad Drawą PLB320016 i Uroczyska Puszczy Drawskiej PLH320046 Człopa, 19 grudnia 2013 r. PZO Uroczyska Puszczy Drawskiej PLH320046
Lasy i gospodarka leśna w Polsce w świetle raportu Stan lasów Europy 2011 wskaźniki ilościowe
Kierunki rozwoju polskich lasów w kontekście rozwoju lasów europejskich, Warszawa, 22 listopada 2012 r. Lasy i gospodarka leśna w Polsce w świetle raportu Stan lasów Europy 2011 wskaźniki ilościowe Marek
Urząd Statystyczny Białystok ul. Krakowska 13 Numer identyfikacyjny REGON za rok 2015 Stan w dniu 31 XII
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY, al. Niepodległości 208, 00-925 Warszawa Nazwa i adres jednostki sprawozdawczej Portal sprawozdawczy GUS OS-7 Sprawozdanie o ochronie przyrody i krajobrazu Urząd Statystyczny
Drewno i tzw. martwe drewno konflikt interesów
Drewno i tzw. martwe drewno konflikt interesów Martwe drewno ( deadwood ) zamarłe i obumierające drzewa i ich części oraz martwe części żywych drzew. Organizmy saproksyliczne związane podczas swojego życia
Obszary wyznaczone do sieci NATURA 2000 w województwie podlaskim Obszary Specjalnej Ochrony (OSO):
Europejska Sieć Ekologiczna NAT URA 2000 Europejska Sieć Ekologiczna Natura 2000 to sieć obszarów chronionych na terenie Unii Europejskiej. Celem wyznaczania tych obszarów jest ochrona cennych, pod względem
Lasy a ostoje ptaków. Stan, potencjalne zagrożenia i ochrona awifauny na terenie ostoi leśnych. Krystyna Stachura Skierczyńska OTOP
Lasy a ostoje ptaków Stan, potencjalne zagrożenia i ochrona awifauny na terenie ostoi leśnych Krystyna Stachura Skierczyńska OTOP Białowieża, 27-29 czerwca 2008 Polska na tle lasów Europy Polska skupia
DLACZEGO POLSKIE PARKI NARODOWE WYMAGAJĄ NOWEJ FORMUŁY PRAWNEJ? Dr inż. Andrzej Raj Karkonoski Park Narodowy
DLACZEGO POLSKIE PARKI NARODOWE WYMAGAJĄ NOWEJ FORMUŁY PRAWNEJ? Dr inż. Andrzej Raj Karkonoski Park Narodowy Rola parków narodowych! Ochronna - chronią najcenniejsze zasoby przyrodnicze Polski, Naukowa
628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.
projekt ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W BYDGOSZCZY w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Grabowiec Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004
Puszcza Białowieska. raport z dewastacji w 2017 roku. Obóz dla Puszczy, Greenpeace, Fundacja Dzika Polska
Puszcza Białowieska raport z dewastacji w 2017 roku Obóz dla Puszczy, Greenpeace, Fundacja Dzika Polska 1 Puszcza Białowieska to skarb! Puszcza Białowieska to las wyjątkowy na skalę światową i najcenniejszy
Warszawa, dnia 26 września 2017 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE. z dnia 22 września 2017 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 26 września 2017 r. Poz. 8151 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE z dnia 22 września 2017 r. zmieniające zarządzenie
ROZPORZĄDZENIE NR 50/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Małecz
ROZPORZĄDZENIE NR 50/2007 WOJEWODY ŁÓDZKIEGO z dnia 28 listopada 2007 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Małecz Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r.
KOSACIEC SYBERYJSKI OBUWIK ARNIKA GÓRSKA
Białowieski Park Narodowy położony jest w województwie podlaskim, a jego wschodnia granica jest naszą granicą państwową z Białorusią. Park obejmuje 10,5 tys.ha Puszczy Białowieskiej z tego 9,6 tys.ha zajmują
Ekologiczne skutki fragmentacji środowiska
Ekologiczne skutki fragmentacji środowiska Bogumiła Jędrzejewska Instytut Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk, Białowieża W końcu XX wieku w koncepcji ochrony przyrody przejście od ochrony obszarowej
Doświadczenia z PZO obszarów ptasich
Doświadczenia z PZO obszarów ptasich Przemysław Chylarecki Muzeum i Instytut Zoologii PAN Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków Co ja tutaj robię? Moje związki z PZO PZO dla OSO Puszcza Białowieska
UCHWAŁA NR... RADY MIASTA BIAŁYSTOK. z dnia... 2016 r.
Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA BIAŁYSTOK z dnia... 2016 r. w sprawie zaopiniowania projektu zarządzenia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku w sprawie ustanowienia planu ochrony dla
Projekt demonstracyjny BioSoil Forest Biodiversity 2006-2008. I spotkanie kameralne realizatorów IBL Sękocin, 27.02.2007
Bio S oil Projekt demonstracyjny BioSoil Forest Biodiversity 2006-2008 I spotkanie kameralne realizatorów IBL Sękocin, 27.02.2007 Janusz Czerepko Zakład Siedliskoznawstwa IBL 1 The BioSoil Demonstration
Instytut Badawczy Leśnictwa
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Zasoby martwego drewna w Puszczy Białowieskiej na podstawie aktualnej inwentaryzacji na stałych powierzchniach badawczych Łukasz Kuberski, Rafał Paluch, Bartłomiej
Specyfika leśnictwa. Program: Czym jest las? Czym jest leśnictwo? Współczesne znaczenie i zadania Cechy specyficzne produkcji leśnej.
Wykład 2 dr inż. Michał Orzechowski Zakład Urządzania Lasu KULiEL SGGW morzechowski@wl.sggw.pl tel 22 59 38202 bud 34 pok 1/77 Leśnictwo w Gospodarce Przestrzennej Specyfika leśnictwa Program: Czym jest
Procesy przeżywania i ubywania drzew w różnowiekowych lasach zagospodarowanych i chronionych
Procesy przeżywania i ubywania drzew w różnowiekowych lasach zagospodarowanych i chronionych Jan Banaś, Stanisław Zięba, Robert Zygmunt, Leszek Bujoczek ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. W pracy przedstawiono
Wycena zmian w zarządzaniu lasami
Wycena zmian w zarządzaniu lasami Mikołaj Czajkowski miq@wne.uw.edu.pl Pozaprodukcyjne funkcje lasów Pozaprodukcyjne funkcje lasów: Różnorodność biologiczna Rekreacja Retencja wody Funkcje glebotwórcze
ZRÓWNOWAŻONA, WIELOFUNKCYJNA GOSPODARKA LEŚNA
ZRÓWNOWAŻONA, WIELOFUNKCYJNA GOSPODARKA LEŚNA W LASACH PAŃSTWOWYCH I OCHRONA AWIFAUNY: PROBLEMY I MOŻLIWOŚCI ROZWIĄZAŃ Sękocin Stary, 17 października 2018 roku UWARUNKOWANIA HISTORYCZNE OBECNEJ STRUKTURY
KARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2. Dr Małgorzata Kłyś
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Ochrona Przyrody Protection of Nature Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Małgorzata Kłyś Zespół dydaktyczny dr Anna Chrzan, dr Małgorzata Kłyś Opis kursu (cele kształcenia)
OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE W PROCESACH RACJONALNEGO PLANOWANIA PRZESTRZENI
UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI w OLSZTYNIE WYDZIAŁ GEODEZJI I GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ KATEDRA PLANOWANIA I INŻYNIERII PRZESTRZENNEJ OBSZARY PRZYRODNICZO CENNE W PROCESACH RACJONALNEGO PLANOWANIA PRZESTRZENI
RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH)
RAMOWY PROGRAM PRAKTYK NA KIERUNKU LEŚNICTWO, REALIZOWANYCH W JEDNOSTKACH ADMINISTRACYJNYCH LASÓW PAŃSTWOWYCH (NADLEŚNICTWACH) 1. Zapoznanie się z organizacją wewnętrzną, zakresem zadań komórek organizacyjnych
UCHWAŁA NR XXVI/206/2017 RADY GMINY DĄBRÓWKA z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie ustanowienia pomnika przyrody
UCHWAŁA NR XXVI/206/2017 RADY GMINY DĄBRÓWKA w sprawie ustanowienia pomnika przyrody Na podstawie art. 44 ust. 1, 2 i 3a ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz.
Rezerwaty przyrody czas na comeback!
Rezerwaty przyrody czas na comeback! OCHRONA REZERWATOWA W WOJ. WIELKOPOLSKIM RADOSŁAW JAROS WOJEWÓDZTWO WIELKOPOLSKIE drugie co do wielkości w kraju, a zarazem jedno z najmniej zalesionych (lasy stanowią
KAMPINOSKI PARK NARODOWY
KAMPINOSKI PARK NARODOWY Mgr inż. Jerzy Misiak Kampinoski Park Narodowy Ul. Tetmajera 38 05-080 Izabelin Tel. 22 7226559, fax 7226560 e-mail : dyrekcja@kampinoski-pn.gov.pl Biologiczna produkcja a pozyskanie
Karta ewidencji obiektu proponowanego na pomnik przyrody ożywionej
Karta ewidencji obiektu proponowanego na pomnik przyrody ożywionej 1. Przedmiot ochrony: Drzewo (zaznaczyć krzyżykiem odpowiednie pole (a)) W Drzewo rodzime X W Drzewo obcego pochodzenia W Grupa drzew
MOŻLIWOŚCI SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO W ROZWOJU REGIONALNYM
MOŻLIWOŚCI SEKTORA LEŚNO-DRZEWNEGO W ROZWOJU REGIONALNYM Dr inż. Anna Żornaczuk-Łuba Zastępca dyrektora Departamentu Leśnictwa i Ochrony Przyrody Ministerstwo Środowiska Polanica Zdrój 23 maja 2014 r.
Planowanie gospodarki przyszłej
Planowanie gospodarki przyszłej Planowanie gospodarki przyszłej Określenie rozmiaru użytkowania ETAT Planowanie gospodarki przyszłej Podział na gospodarstwa Struktura klas wieku Wiek dojrzałości TKW kolej
Detekcja i pomiar luk w drzewostanach Puszczy Białowieskiej
Instytut Badawczy Leśnictwa www.ibles.pl Detekcja i pomiar luk w drzewostanach Puszczy Białowieskiej Żaneta Piasecka, Krzysztof Stereńczak, Bartłomiej Kraszewski, Małgorzata Białczak, Łukasz Kuberski (ZLN),
REMBIOFOR Teledetekcja w leśnictwie precyzyjnym
REMBIOFOR Teledetekcja w leśnictwie precyzyjnym K. Stereńczak, G. Krok, K. Materek, P. Mroczek, K. Mitelsztedt, M. Lisańczuk, D. Balicki, P. Lenarczyk, M. Laszkowski, M. Wietecha, S. Miścicki*, A. Markiewicz
Zakres i metodyka prac terenowych. Część II
Zakres i metodyka prac terenowych Część II Obowiązujące pomiary Dla wszystkich drzew (stojące i leżące, żywe i martwe) o wysokości powyżej 130 cm należy określić pierśnice. Gatunki drzew należy podać zarówno
Parku Krajobrazowego Puszczy Knysyzńśkiej
Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej Parku Krajobrazowego Puszczy Knysyzńśkiej Działania na rzecz ochrony obszaru Puszczy Knyszyńskiej pojawiły się po raz pierwszy w latach 50 i 60 za sprawą Profesora
Tomasz Borowik, Bogumiła Jędrzejewska. Instytut Biologii Ssaków PAN. Piotr Wawrzyniak. Lipowy Most 14.06.2011
Seminarium Monitorowanie populacji zwierząt łownych i zrównoważone łowiectwo Doświadczenia z inwentaryzacji ssaków kopytnych metodą pędzeń próbnych w północno-wschodniej Polsce Tomasz Borowik, Bogumiła
Typologia Siedlisk Leśnych wykłady i ćwiczenia
Zakład Urządzania Lasu KULiEL WL SGGW w Warszawie dr inż. Michał Orzechowski 1/77 morzechowski@wl.sggw.pl 22 5938202 Typologia Siedlisk Leśnych wykłady i ćwiczenia Cel przedmiotu: Poznanie zasad wykonywania
Jesion wyniosły - czy ma szansę na przetrwanie?
Jesion wyniosły - czy ma szansę na przetrwanie? Zbiór i przygotowanie do przechowywania materiału rozmnożeniowego jesionu wyniosłego, wiązu szypułkowego, wiązu górskiego oraz wiązu polnego - zagadnienia
Urządzanie Puszczy. Twarz Lasów
Urządzanie Puszczy Nie będzie powiększenia Białowieskiego Parku Narodowego. Zamiast tego ma być park narodowy, prowadzony przez Lasy Państwowe w oparciu o nowy plan urządzania lasu. Jak na razie jednak
Propozycja działań mających na celu powstrzymanie dalszego rozpadu drzewostanów świerkowych w Nadleśnictwie Białowieża
Propozycja działań mających na celu powstrzymanie dalszego rozpadu drzewostanów świerkowych w Nadleśnictwie Białowieża Marek Ksepko, Janusz Porowski Ocena stanu drzewostanów świerkowych Ekspertyzę sporządzono
NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH
FORMULARZ DANYCH 1 NATURA 2000 STANDARDOWY FORMULARZ DANYCH DLA OBSZARÓW SPECJALNEJ OCHRONY (OSO) DLA OBSZARÓW SPEŁNIAJĄCYCH KRYTERIA OBSZARÓW O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM (OZW) I DLA SPECJALNYCH OBSZARÓW
Zakład Urządzania Lasu. Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa
Zakład Urządzania Lasu Dojrzałość rębna drzewostanów Określenie: - wieku rębności drzewostanu - kolei rębu dla drzewostanów gospodarstwa Podstawowym materialnym produktem gospodarstwa leśnego jest drewno
Ochrona i zachowanie zasobów genowych drzew leśnych
Adolf F. Korczyk Zamiejscowy Wydział Leśny Politechniki Białostockiej w Hajnówce Ochrona i zachowanie zasobów genowych drzew leśnych Dąb Bartek, c.700 lat, pierśnica 313 cm - Hajnówka 2011 - Ochrona oznacza
Gospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych
Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Państwowy Instytut Badawczy Gospodarstwa rolne z obszarów o szczególnie dużej cenności przyrodniczej na tle gospodarstw pozostałych Marek Zieliński
Warszawa, dnia 22 listopada 2017 r. Poz ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE. z dnia 13 listopada 2017 r.
DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO Warszawa, dnia 22 listopada 2017 r. Poz. 10646 ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W WARSZAWIE zmieniające zarządzenie w sprawie ustanowienia
Teledetekcyjna metoda oceny liczebności dużych ssaków kopytnych. Henryk Okarma Instytut Ochrony Przyrody PAN Antoni Łabaj SmallGIS Kraków
Teledetekcyjna metoda oceny liczebności dużych ssaków kopytnych Henryk Okarma Instytut Ochrony Przyrody PAN Antoni Łabaj SmallGIS Kraków Założenia techniczne: (1) Rejestracja zwierząt w świetle dziennym
ostatnia taka puszcza
Jedyn¹ s³uszn¹ wytyczn¹, jak¹ nale y kierowaæ siê (...) w ka dym parku narodowym jest wzgl¹d na zachowanie jego przyrody i jego naturalnego piêkna. - W³adys³aw Szafer Wybitny uczony i organizator ochrony
Czy uczymy, że sarna nie jest żoną jelenia?
Czy uczymy, że sarna nie jest żoną jelenia? Dr inż. Krzysztof Klimaszewski Warszawa, 10.09.2014 r. Projekt "O bioróżnorodności dla przyszłości - czyli jak uczyć, że sarna nie jest żoną jelenia" korzysta
OCHRONA PRZYRODY W PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ
UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Wydział Biologii OCHRONA PRZYRODY W PUSZCZY BIAŁOWIESKIEJ INGEROWAĆ CZY NIE INGEROWAĆ W PROCESY PRZYRODNICZE? Audytorium im. Józefa Paczoskiego 2 marca 2018
Gradacja kornika drukarza przyczyny, przebieg, skutki na przykładzie Nadleśnictwa Białowieża
Gradacja kornika drukarza przyczyny, przebieg, skutki na przykładzie Nadleśnictwa Białowieża Spotkanie z Radą Krajowej Sekcji Pracowników Leśnictwa NSZZ SOLIDARNOŚĆ OEL Jagiellońskie, 24 października 2016
wyprzedaż puszczy białowieskiej
wyprzedaż puszczy białowieskiej Tereny Puszczy w Białowieskim Parku Narodowym i poza nim... POWÓD DO WSTYDU Puszcza Białowieska jest reliktem olbrzymiej prapuszczy, rozciągającej się od rosyjskiej tundry
Potencjał parków warszawskich do świadczenia usług ekosystemowych
dr inż. Renata Giedych dr inż. Gabriela Maksymiuk Katedra Architektury krajobrazu Wydział Ogrodnictwa, Biotechnologii i Architektury Krajobrazu Szkoła Głowna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Potencjał
konferencja Planowanie przestrzenne a ochrona łączności ekologicznej w północnowschodniej Białowieża, 7-8 kwietnia 2011 roku
konferencja Planowanie przestrzenne a ochrona łączności ekologicznej w północnowschodniej Polsce Białowieża, 7-8 kwietnia 2011 roku Dorota Ławreszuk Instytut Biologii Ssaków PAN OCHRONA BIORÓŻNORODNOŚCI
Planowanie przestrzenne jako instrument ochrony środowiska. Aspekty prawne
Planowanie przestrzenne jako instrument ochrony środowiska. Aspekty prawne Kraków 27 stycznia 2010 r. Źródła prawa Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (2003); Ustawa o ochronie przyrody
Sz.P. Zbigniew Szczepaniak Prezydent Miasta Otwocka
LP.31/08/2018/SK Otwock, dnia 23.08.2018r Sz.P. Zbigniew Szczepaniak Prezydent Miasta Otwocka Polski Klub Ekologiczny Koło "Otwockie Sosny" zwraca się z wnioskiem o utworzenie na terenie miasta Otwocka
Ekonomiczne aspekty ekologizacji zagospodarowania lasu
Ekonomiczne aspekty ekologizacji zagospodarowania lasu Prof. dr hab. Stanisław Zając Dr inż. Adam Kaliszewski Zakład Zarządzania Zasobami Leśnymi Instytut Badawczy Leśnictwa VI Sesja Zimowej Szkoły Leśnej,
Stan siedlisk bagiennych i zróżnicowanie ich drzewostanów
Stan siedlisk bagiennych i zróżnicowanie ich drzewostanów Roman Zielony, Kędziora Wojciech ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Siedliska bagienne zajmują około 5% powierzchni Lasów Państwowych. regionalnych
Monitorowanie zagrożenia pożarowego lasów w Polsce
Monitorowanie zagrożenia pożarowego lasów w Polsce Monitoring of forest fires in Poland Dr Ryszard Szczygieł, Assoc. Prof. Dr Józef Piwnicki, Eng. MSc Mirosław Kwiatkowski, Eng. INSTYTUT BADAWCZY LEŚNICTWA
Informacja dla chętnych na specjalizację Ochrona przyrody
Informacja dla chętnych na specjalizację Ochrona przyrody Fot. M. Aleksandrowicz Fot. J. Piętka Fot. E. Referowska Jakie są zajęcia na specjalizacji Ochrona przyrody? Studia inżynierskie Fot. R. Rogoziński
dawniej Tom
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Wydział Nauk rolniczych i leśnych Forestry Letters dawniej Prace komisji nauk rolniczych i komisji nauk leśnych Tom 104 2013 Wpływ systemów wynagradzania na koszty
EKOLOGIA. Sukcesja ekologiczna. Sukcesja. 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai
EKOLOGIA 1. Sukcesja ekologiczna 2. Hipoteza Gai 1/20 Sukcesja ekologiczna Proces prowadzący do powstania stabilnego ekosystemu, pozostającego w równowadze ze środowiskiem, osiąganym przez maksymalne możliwe
628 i 842, z 2014 r. poz. 805, 850, 1002, 1101 i 1863, z 2015 r. poz. 222.
projekt ZARZĄDZENIE REGIONALNEGO DYREKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W BYDGOSZCZY z dnia... 2015 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Uroczysko Koneck Na podstawie art. 19 ust. 6 ustawy
Opracowanie: Lech Krzysztofiak Anna Krzysztofiak
Inwentaryzacja barszczu Sosnowskiego Heracleum sosnowskyi i niecierpka gruczołowatego Impatiens glandulifera na obszarach Natura 2000 "Dolina Górnej Rospudy" oraz "Ostoja Augustowska" Opracowanie: Lech
Ochrona przyrody. Test podsumowujący rozdział III. Wersja A
..................................... Imię i nazwisko Wersja A Test podsumowujący rozdział III Ochrona przyrody.............................. Data Klasa oniższy test składa się z 15 zadań. rzy każdym poleceniu