MIĘŚNIE KOŃCZYNY GÓRNEJ

Transkrypt

1 Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 MIĘŚNIE KOŃCZYNY GÓRNEJ MM OBRĘCZY MM RAMIENIA PODZIAŁ CZYNNOŚCIOWY MIĘŚNI Do szkieletu obręczy kończyny górnej, łopatki i obojczyka, a także nawet do kości ramiennej dochodzą mięśnie mające przyczepy początkowe na czaszce, kręgosłupie, żebrach, mostku oraz kości gnykowej (m. łopatkowo-gnykowy). Ze względu na ich położenie zalicza się je do mm grzbietu (np. m. czworoboczny grzbietu), klatki piersiowej (np. m. piersiowy większy) i szyi (np. m. mostkowo-obojczykowosutkowy). Często jednak zamiast podziału topograficznego stosuje się podział czynnościowy mięśni i łączy je w grupy mięśni działających na określony staw. PODZIAŁ CZYNNOŚCIOWY Według takiego podziału mięśni w grupie działającej np. na staw ramienny znajdują się niektóre mm klatki piersiowej i mm grzbietu, a także niektóre mm kończyny górnej obręczy barkowej i ramienia. Mimo że różnią się znacznie położeniem, posiadają wspólną cechę działają na staw ramienny. Na staw mostkowo-obojczykowy i barkowo-obojczykowy nie działają mm kończyny górnej, ale mm kończące się na obojczyku i łopatce. W zależności od tego, czy przyczepy początkowe tych mięśni leżą powyżej, do przodu, do tyłu czy do dołu od kości obręczy mogą one unosić, wysuwać, cofać lub obniżać kości obręczy, a z nimi część wolną kończyny.

2 Slajd 4 Slajd 5 Slajd 6 PODZIAŁ TOPOGRAFICZNY MIĘŚNI Mięśnie kończyny górnej dzieli się na: mm obręczy kończyny górnej, mm ramienia, - grupa przednia, - grupa tylna, mm przedramienia, mm ręki MM OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ Do tej grupy zalicza mięśnie: naramienny, nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, obły mniejszy, obły większy, podłopatkowy m. naramienny (m. deltoideus) Mięsień przerzucając się nad stawem ramiennym i guzkami kości ramiennej zaokrągla kształt barku. Dotykiem można wyczuć jego brzeg tylny i przedni, który graniczy z m. piersiowym większym.

3 Slajd 7 Slajd 8 Slajd 9 m. naramienny (m. deltoideus) Ze względu na przyczepy początkowe mięśnia wyróżnia się w nim 3 części: obojczykową PP: boczna, trzecia część obojczyka, barkową PP: wyrostek barkowy łopatki, grzebieniową PP: grzebień łopatki. Włókna zbiegają się ku dołowi i ku środkowi mięśnia. PK: guzowatość naramienna kości ramiennej. Czynność: mięsień bierze udział prawie we wszystkich ruchach stawu ramiennego. Część barkowa odwodzi ramię do poziomu. Część obojczykowa współdziała z cz. barkową w odwodzeniu, pociąga ramię ku przodowi i zgina. Część grzebieniowa odwodzi ramię i jednocześnie pociąga ku tyłowi oraz prostuje. Cz. obojczykowa i grzebieniowa współdziałają z cz. barkową i ze sobą podczas ruchu odwodzenia, a jednocześnie są antagonistami w stosunku do siebie przy ruchach w płaszczyźnie strzałkowej. Obie części odwodzą ramię dopiero po zapoczątkowaniu ruchu, a przy luźno zwisającym ramieniu przywodzą go do tułowia. m. nadgrzebieniowy (m. supraspinatus) PP: powierzchnia dołu nadgrzebieniowego łopatki oprócz części leżącej nad szyjką łopatki. Mięsień ma kształt trójściennej piramidy wierzchołkiem zwróconej ku bokowi. Ścięgno leży wewnątrz mięśnia i ukazuje się na jego szczycie. PK: szczyt guzka większego kości ramiennej. Czynność: odwodzenie ramienia do poziomu. m. podgrzebieniowy (m. infraspinatus) PP: powierzchnia dołu podgrzebieniowego łopatki z wyjątkiem szyjki, częściowo również na powięzi podgrzebieniowej. PK: powierzchnia guzka większego kości ramiennej, zrasta się także z torebką stawu ramiennego. Czynność: obraca ramię na zewnątrz (supinuje) i przywodzi do tułowia. Przy ustalonym ramieniu odciąga brzeg przyśrodkowy łopatki od klatki piersiowej i pociąga kąt dolny na zewnątrz.

4 Slajd 10 Slajd 11 Slajd 12 m. obły mniejszy (m. teres minor) m. obły większy (m. teres major) PP: kąt dolny łopatki. Jego brzusiec przylega do górnego brzegu m. najszerszego grzbietu, przebiega razem z nim i kończy się wspólnym ścięgnem. PK: grzebień guzka mniejszego kości ramiennej Czynność: obraca ramię do wewnątrz (pronacja), pociąga je ku tyłowi i prostuje. Przy ustalonym ramieniu pociąga kąt dolny łopatki ku bokowi. m. podłopatkowy (m. subscapularis) Wypełnia dół podłopatkowy. PP: powierzchnia dołu podłopatkowego i blaszki ścięgniste przymocowane do linii mięśniowych powierzchni żebrowej łopatki. PK: guzek mniejszy kości ramiennej. Ścięgno częściowo zrasta się z torebką stawu ramiennego. Czynność: obraca ramię do wewnątrz (pronacja). Górnym brzegiem przylega do m. podgrzebieniowego i czasami się z nim zrasta. PP: brzeg boczny łopatki. Zrasta się z torebką stawu ramiennego. PK: dolna część guzka większego kości ramiennej. Czynność: obraca ramię na zewnątrz (supinuje) i przywodzi do klatki piersiowej. ścięgno m. podłopatkowego w obrazie artroskopowym

5 Slajd 13 Slajd 14 Slajd 15 ZESPÓŁ STOŻKA ROTATORÓW Aby ruch w stawie ramiennym mógł być wykonany z pełną siłą i precyzją konieczne jest przyparcie głowy kości ramiennej do panewki łopatki. Zapewniają to rotatory stawu ramiennego mięśnie przyczepiające się do guzków kości ramiennej oraz m. dwugłowy ramienia i głowa długa m. trójgłowego ramienia. W skład stożka rotatorów (pierścienia) wchodzą ścięgna 4 mięśni, które oplatają głowę kości ramiennej: nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, podłopatkowy i obły mniejszy. Najważniejszym z nich jest m. nadgrzebieniowy, który odwodzi kończynę do USZKODZENIE ZESPOŁU STOŻKA ROTATORÓW Objawami uszkodzenia ścięgien są zwykle dolegliwości bólowe oraz ograniczenie funkcji barku o charakterze zależnym od funkcji ścięgna, które uległo uszkodzeniu. Obserwuje się też zmniejszenie siły, zwłaszcza podczas podnoszenia nawet lekkich przedmiotów przy wyprostowanej kończynie w stawie łokciowym. Najczęściej dotyczy to ścięgna m. nadgrzebieniowego, stąd problemy z odwodzeniem kończyny.

6 Slajd 16 Slajd 17 Slajd 18 USZKODZENIE ZESPOŁU STOŻKA ROTATORÓW c.d. Najczęstszą przyczyną jest długotrwały konflikt podbarkowy, czyli sytuacja, w której dochodzi do tarcia ścięgien o wyrostek barkowy łopatki. Długotrwały, mechaniczny ucisk na ścięgna i towarzyszący temu stan zapalny powodują przetarcie się ścięgna, czyli zerwanie stożka rotatorów. uszkodzenie ścięgna m. podłopatkowego RÓŻNE FORMY USZKODZENIA STOŻKA ROTATORÓW W OBRAZIE ARTROSKOPOWYM MM RAMIENIA Mm ramienia podzielone są na grupę przednią i tylną. Do grupy przedniej należą mm zginacze (musculi flexores), natomiast do tylnej prostowniki (extensores). Mięśnie te kończą się na przedramieniu, a ich nazwy grupowe wiążą się z ruchami zachodzącymi w stawie łokciowym. Ich przyczepy początkowe położone są na kości ramiennej i łopatce. W związku z tym ich części przebiegają także nad stawem ramiennym czego następstwem jest powodowanie ruchu w tym stawie.

7 Slajd 19 Slajd 20 Slajd 21 Grupa przednia mięśni Do zginaczy stawu łokciowego należą: m. dwugłowy ramienia m. ramienny Do tej grupy należy także m. kruczo-ramienny, który nie jest zginaczem stawu łokciowego - działa tylko na staw ramienny. Grupa tylna mięśni Należą do niej: m. trójgłowy ramienia m. łokciowy m. dwugłowy ramienia (m. biceps brachii) Leży powierzchownie na przedniej części ramienia. Głowa długa: PP: guzek nadpanewkowy łopatki w jamie stawu ramiennego Głowa krótka: PP: wyrostek kruczy łopatki razem z m. kruczoramiennym Obie głowy łączą się, tworząc wspólny brzusiec, zakończony mocnym ścięgnem. PK: guzowatość kości promieniowej, część włókien ścięgna końcowego kieruje się ku stronie łokciowej przedramienia i kończy się rozcięgnem m. dwugłowego ramienia na brzegu tylnym kości łokciowej. 1 głowa krótka 2 głowa długa 3 rozcięgno m. dwugłowego ramienia a głowa długa m. dwugłowy ramienia (m. biceps brachii) Czynność w stawie ramiennym: głowa długa bierze udział w odwodzeniu ramienia, głowa krótka wspólnie z długą zgina staw ramienny (unosi ramię do przodu). Czynność w stawie łokciowym zależy od położenia przedramienia: przy ustalonym ramieniu i odwróconym przedramieniu mięsień zgina staw łokciowy, przy nawróconym przedramieniu najpierw odwraca kość promieniową, a następnie zgina przedramię, przy ustalonym przedramieniu, np. podczas zwisu, skurcz mięśnia powoduje podciągnięcie zwisającego tułowia ku górze (ramię zostaje przyciągnięte do przedramienia) b głowa krótka Podczas przenoszenia ciężarów w opuszczonych rękach mięsień kurcząc się nie pozwala na oddalenie się powierzchni stawowych w stawie ramiennym i łokciowym zapobiega ich zwichnięciu (działanie przytrzymujące kości w stawach).

8 Slajd 22 Slajd 23 Slajd 24 m. ramienny (m. brachialis) Jest dużym, płaskim, jednostawowym mięśniem. Leży pod mięśniem dwugłowym ramienia. PP: powierzchnia przednia kości ramiennej i przegrody mięśniowe ramienia. PK: guzowatość kości łokciowej. Czynność: zgina staw łokciowy. m. kruczo-ramienny (m. coracobrachialis) PP: wyrostek kruczy łopatki. Przyczep początkowy jest zrośnięty ze ścięgnami głowy krótkiej m. dwugłowego ramienia i m. piersiowego mniejszego. PK: powierzchnia przyśrodkowa kości ramiennej w połowie jej długości. Czynność: zgina staw ramienny (podnosi ramię do przodu) i bierze udział w przywodzeniu ramienia. 1 2 m. trójgłowy ramienia (m. triceps brachii) Posiada głowę długą, boczną i przyśrodkową. 3 1 głowa przyśrodkowa 2 głowa boczna 3 ścięgno m. trójgłowego ramienia

9 Slajd 25 Slajd 26 Slajd 27 m. trójgłowy ramienia Głowa długa PP: guzek podpanewkowy łopatki. Początek głowy ukryty jest pod mięśniem naramiennym. Ścięgno końcowe stanowi brzeg przyśrodkowy wspólnego ścięgna końcowego mięśnia. Głowa boczna PP: powierzchnia tylna kości ramiennej i przegroda międzymięśniowa boczna. Ścięgno końcowe stanowi brzeg boczny wspólnego ścięgna końcowego mięśnia. Głowa przyśrodkowa PP: powierzchnia tylna kości ramiennej poniżej głowy bocznej oraz przegrodach międzymięśniowych bocznej i przyśrodkowej. Głowa kończy się szerokim płaskim ścięgnem, wspólnym dla całego mięśnia. PK: wyrostek łokciowy kości łokciowej. Czynność: mięsień silnie prostuje staw łokciowy. Dzięki głowie długiej prostuje staw ramienny i przywodzi ramię. m. łokciowy (m. anconeus) Jest to mały trójkątny mięsień, leżący w przedłużeniu ku dołowi głowy bocznej mięśnia trójgłowego ramienia. PP: nadkłykieć boczny kości ramiennej. PK: brzeg tylny kości łokciowej. Czynność: prostuje staw łokciowy. DZIAŁANIE MM RAMIENIA NA STAW ŁOKCIOWY Skurcz obu grup mięśni zbliża do siebie powierzchnie stawowe kości łokciowej, promieniowej i bloczka kości ramiennej ustalając je względem siebie. Przy działaniu zginaczy i prostowników z jednakową siłą ruch w stawie łokciowym nie zachodzi. Jeżeli napięcie jednej z grup przeważa, następuje ruch w kierunku grupy przeważającej. Siła zginaczy stawu łokciowego, tworzących grupę przednią mięśni ramienia, jest wzmocniona przez wiele mm przedramienia, które rozpoczynają się na kości ramiennej. W związku z tym zginacze mają znaczną przewagę nad prostownikami, która wynosi 1,6:1. Dlatego przy swobodnym zwisaniu kończyny jest ona lekko zgięta. Wynika to m.in. z konieczności pokonywania oporu jaki stanowi siła ciężkości podczas wykonywania ruchu zginania stawu łokciowego oraz formy działania mięśni.