Źródła finansowania i koszty świadczeń z ubezpieczeń społecznych związane z wypadkami przy pracy Rzeszów, październik 2014

Transkrypt

1 Źródła finansowania i koszty świadczeń z ubezpieczeń społecznych związane z wypadkami przy pracy Rzeszów, październik 2014 Rzeszów. 2011r.P

2 is treści Wprowadzenie Koszty wypadków przy pracy 1. Koszty społeczne 2. Koszty ponoszone przez ZUS na świadczenia związane z wypadkami przy pracy 2.1. Podstawa prawna 2.2. Rodzaje i analiza świadczeń wypadkowych wypłacanych przez ZUS Prewencja wypadkowa 1.Podstawa prawna 2. Działania realizowane przez ZUS w ramach prewencji wypadkowej 2.1. Analiza przyczyn i skutków wypadków przy pracy 2.2. Upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe 2.3. Prowadzenie prac naukowo badawczych

3 prowadzenie rodków zgromadzonych w Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który jest państwowym szem celowym, powołanym w celu realizacji zadań z zakresu ubezpieczeń społecznych, suje się m.in. wypłaty świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego tj. świadczenia z tytułu dków przy pracy i chorób zawodowych. onentem FUS jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Koszty wypadków przy pracy 1. Koszty społeczne Koszty społeczne wypadków przy pracy powstałych w związku z niebezpiecznymi, szkodliwymi i uciążliwymi warunkami pracy są bardzo wysokie, oprócz aspektu humanitarnego mają znaczny wymiar ekonomiczny. Poza osobistym cierpieniem poszkodowanych i ich bliskich powodują one znaczne skutki finansowe. Koszty te ponoszone są przez: pracownika i jego rodzinę, pracodawcę, społeczeństwo. a się na nie m. in.: obniżenie lub utrata zdrowia, leczenie i rehabilitacja, utrata przychodów, a wydajność i jakość wykonywanej pracy, wydatki na świadczenia zdrowotne, wypłata świadczeń zpieczeń społecznych.

4 ja i sposób finansowania systemu ubezpieczeń społecznych powoduje, że m.in. koszty przy pracy ponosi całe społeczeństwo. Instytucją zobowiązaną na mocy przepisów do nia i wypłaty świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. ty ponoszone przez ZUS na świadczenia związane z wypadkami przy pracy odstawa prawna kład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca świadczenia z tytułu wypadków przy pracy osobom jętym ubezpieczeniem wypadkowym. Podstawę prawną stanowią: ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zabezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach, ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

5 dzaje i analiza świadczeń wypadkowych wypłacanych przez ZUS ieczonym, którzy doznali uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku przy pracy, a także m rodziny w przypadku śmierci ubezpieczonego wskutek takiego wypadku przyznawane są ujące świadczenia: tkoterminowe: zasiłek chorobowy dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy, świadczenie rehabilitacyjne dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, zasiłek wyrównawczy dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu; ugoterminowe: renta z tytułu niezdolności do pracy - dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy, renta szkoleniowa - dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy. renta rodzinna - dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy,

6 razowe: jednorazowe odszkodowanie - dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu lub dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty, pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne. czenia wypadkowe wypłacane przez ZUS finansowane są głównie z funduszu wypadkowego ionego w ramach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. tki na świadczenia pieniężne wg funduszy wyodrębnionych w ramach FUS w latach 2011 edstawiają poniżej zamieszczone tabele.

7

8 zegółową analizę w tym zakresie przedstawia załączona poniżej tabela. k wynika z załączonego materiału wydatki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z zu wypadkowego wg funduszy wyodrębnionych w ramach FUS w latach 2011 do ształtują się na poziomie ok. 3%. ydatki na świadczenia pieniężne z tytułu wypadków przy pracy i chorób owych dokonane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w latach 2009 do 2013 w ku do ogółu wydatków ZUS na świadczenia pieniężne przedstawiają tendencję ową. roku 2013 na świadczenia wypadkowe, obejmujące świadczenia z tytułu wypadków racy i chorób zawodowych wydatkowano 5 237,6 mln zł, co stanowiło 2,9 % ogółu ków ZUS na świadczenia pieniężne. Ze struktury kwoty wypłat na świadczenia kowe wynika, że najwyższy udział kwot stanowią świadczenia długoterminowe, tj. kowe renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty rodzinne.

9 Wydatki na świadczenia wypadkowe z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych wypłacone przez ZUS Wyszczególnienie w mln zł %* w mln zł %* w mln zł %* w mln zł %* w mln zł %* płaty świadczeń ogółem 4 954,7 3, ,6 3,2 5126,3 3, ,0 3, ,6 2,9 tego: enty z tytułu niezdolności do racy 3 426,5 2, ,0 2, ,4 2, ,7 2,0 nty rodzinne 645,2 0,4 665,1 0,4 675,2 0,4 683,9 0,4 dnorazowe odszkodowania 307,8 0,2 324,8 0,2 324,5 0,2 329,8 0,2 asiłki chorobowe 487,8 0,3 500,0 0,3 526,3 0,3 536,7 0,3 iadczenia rehabilitacyjne 87,3 0,1 90,3 0,1 95,7 0,1 102,6 0,1 asiłki wyrównawcze 0,1 0,0 0,3 0,0 0,2 0,0 0,2 0,0 iadczenia zdrowotne 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 3535,6 680,0 313,1 537,4 105,3 0,2 0,0 1,9 0,4 0,2 0,3 0,1 0,0 0,0 % wydatków ZUS na świadczenia pieniężne

10 z tytułu niezdolności do pracy wypadkowe roku wypadkowe renty z tytułu niezdolności do pracy wypłacono średnio miesięcznie dla 198,1 ób, odnotowując w porównaniu z poprzednimi latami systematyczny, powolny spadek. Z tytułu ów przy pracy świadczenia wypłacano przeciętnie miesięcznie dla 84,9 tys. osób, z tytułu zawodowych wypłacono świadczenia przeciętnie miesięcznie dla 99,9 tys. osób, z tytułu ów w drodze do/z pracy przeciętnie miesięcznie dla13,3 tys. osób. w roku 2013 przyznano nowych rent z tytułu wypadków przy pracy i chorób wych. Stanowi to 84,2% % rent wypadkowych przyznanych w roku edni wiek świadczeniobiorców, którym przyznano rentę z tytułu niezdolności do pracy padkową wyniósł 50,0 lat; w przypadku mężczyzn - 49,6 lat, a kobiet 51,3 lat. jwiększą liczbę rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych przyznano zatrudnionym w emyśle - 37,1% ogółu rent z tytułu niezdolności do pracy wypadkowych, w downictwie(22,0%), w handlu i naprawach (8,6%), w transporcie i gospodarce magazynowej 8%), w edukacji (6,5%), opiece zdrowotnej i pomocy społecznej (4,9%). alogicznie jak w 2012 r., pod względem liczby przyznawanych rent z tytułu niezdolności do cy wypadkowych, dominowały województwa: śląskie - 18,8% ogółu rent z tytułu niezdolności do cy wypadkowych, dolnośląskie(12,3%), mazowieckie(11,8%), wielkopolskie(10,8%) i łopolskie(7,0%). mieszczona poniżej tabela przedstawia analizę przeciętnej miesięcznej liczby osób bierających renty wypadkowe z tytułu niezdolności do pracy z FUS w latach z

11

12

13 rodzinne wypadkowe jną pozycję wydatków na wypadkowe świadczenia długoterminowe stanowią renty e. W 2013 roku wypadkowe renty rodzinne wypłacono średniomiesięcznie dla 26,4 tys. dniesieniu do 1 268,4 tys. ogółu rent rodzinnych udział rent rodzinnych wypadkowych ł 2,1%. 013 r. przyznano 318 rent rodzinnych wypadkowych. W porównaniu z rokiem 2012 spadła o 32,5%. W 75,5% przypadków renta rodzinna wypadkowa była przyznawana istach lub po zmarłych ubezpieczonych w wyniku wypadków przy pracy, a w łych 24,5% przypadkach w wyniku choroby zawodowej. Najliczniejszą grupę, podobnie ku poprzednim, której przyznano renty rodzinne wypadkowe stanowiły dzieci - 53,2% onych. ty rodzinne wypadkowe przyznawane były głównie po zmarłych ubezpieczonych lub ch uprzednio zatrudnionych w przemyśle - 45,9% ogółu rent rodzinnych, w ictwie - 20,5%, w transporcie i gospodarce magazynowej - 10,1% oraz w handlu i ch - 7,9%. ieszczona poniżej tabela przedstawia analizę przeciętnej miesięcznej liczby osób jących renty rodzinne wypadkowe z FUS w latach z uwzględnieniem ny zgonu osób, po śmierci których przyznano wypadkowe renty rodzinne.

14

15

16 Jednorazowe odszkodowania 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił 72,4 tys. orazowych odszkodowań powypadkowych, w tym 70,5 tys. tj. 97,4%, owiły jednorazowe odszkodowania z tytułu wypadków przy pracy, a 1,8 tj. 2,5% - jednorazowe odszkodowania z tytułu chorób zawodowych. lna kwota wypłaconych przez ZUS w 2013 r. jednorazowych kodowań powypadkowych wynosiła 314,8 mln zł (w tym 1, 7 mln zł to dczenia finansowane z budżetu państwa oraz funduszu pracykodowanie powypadkowe), z czego 281,1 mln zł to wydatki na orazowe odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku zdrowiu. Z tytułu śmierci ubezpieczonego osobom uprawnionym łacono 599 odszkodowań, tj. 0,8% ogółu wypłaconych jednorazowych kodowań powypadkowych, na łączną kwotę 33,7 mln zł, stanowiącą % ogółu wydatków na jednorazowe odszkodowania powypadkowe. ciętna wysokość jednorazowego odszkodowania powypadkowego w 3 r. kształtowała się na poziomie 4,3 tys. zł.

17 ednorazowe odszkodowania powypadkowe wypłacone przez ZUS w 2013 r.

18 wiadczenia krótkoterminowe roku 2013 Zakład Ubezpieczeń Społecznych z funduszu wypadkowego wydatkował 642,9 mln wiadczenia krótkoterminowe, powstałe w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą ową, w tym 537,4 mln zł to wydatki na zasiłki chorobowe. Stanowiło to 83,59% ogółu wydatków adczenia krótkoterminowe z funduszu wypadkowego. Na świadczenia rehabilitacyjne owano mln zł, a na zasiłki wyrównawcze 0,2 mln zł. amieszczona poniżej tabela przedstawia analizę wydatków poniesionych przez Zakład ieczeń Społecznych w latach na świadczenia krótkoterminowe z tytułu wypadków racy i chorób zawodowych ent Statystyki z Aktuarialnych Wydatki z funduszu wypadkowego na: Wydatki na zasiłki i świadczenia z funduszu wypadkowego w latach w mln zł. chorobowe 290,8 309,8 335,3 363,3 444,3 487,8 500,0 526,3 536,7 537,4 zenia rehabilitacyjne 29,2 33,1 55,4 59,1 70,9 87,3 90,3 95,7 102,6 105,3

19 rewencja wypadkowa. Podstawa prawna d 2003 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych realizuje zadania z zakresu prewencji wypadkowej dstawie art. 37 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu ków przy pracy i chorób zawodowych. odejmowane działania mają na celu ograniczenie liczby wypadków przy pracy i przypadków owania chorób zawodowych oraz zmniejszenie kwoty wydatków na świadczenia z tytułu ków przy pracy i chorób zawodowych. ując zadania ustawowe w latach Zakład Ubezpieczeń Społecznych: amawiał materiały analityczne dotyczące przyczyn i skutków wypadków przy pracy, a zwłaszcza ypadkówśmiertelnych, ciężkich i zbiorowych oraz chorób zawodowych, powszechniał wiedzę o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe raz sposobach przeciwdziałania tym zagrożeniom, amawiał prace naukowo badawcze mające na celu eliminację i ograniczenie przyczyn owodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe. wyniku nowelizacji art. 37 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z wypadków przy pracy i chorób zawodowych od 2013 r. dotychczasowy katalog zadań z zakresu ncji wypadkowej realizowanych przez Zakład został poszerzony o nowe dodatkowe zadanie, tj. nsowywanie działań skierowanych na utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności owej, prowadzonych przez płatników składek w aspekcie wpływu na powstawanie wypadków

20 o 2012 r. kwota środków finansowych przeznaczonych na działalność związaną z ieganiem wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym określana była corocznie w wysokości należnych składek na ubezpieczenie wypadkowe, przewidzianych w planie finansowym szu Ubezpieczeń Społecznych na dany rok budżetowy. W wyniku nowelizacji art. 37 powołanej ustawy kwota przeznaczona na prewencję wypadkową będzie sukcesywnie zwiększana w ujący sposób: okresie do dnia 31 grudnia 2013 r. do 0,50%, okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2014 r. od 0,50% do 1,00%, okresie od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. od 0,65% do 1,00%, okresie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. od 0,80% do 1,00%, okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. od 1,00% żnych składek na ubezpieczenie wypadkowe, przewidzianych w planie finansowym Funduszu ieczenia Społecznego na dany rok budżetowy. 013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych na prewencję wypadkową wydatkował tys. zł. iałania realizowane przez ZUS w ramach prewencji wypadkowej Analiza przyczyn i skutków wypadków przy pracy amawiane przez Zakład analizy są źródłem informacji o przyczynach i skutkach wypadków przy

21 Prace naukowo badawcze zamawiane przez Zakład wykorzystywane są przede wszystkim czas szkoleń prowadzonych w oddziałach ZUS i przeznaczonych dla pracodawców, a tym konane opracowania analityczne mają istotne znaczenie przy planowaniu tematyki szkoleń anizowanych przez ZUS, skierowanych do pracodawców i pracowników zakładów pracy z branż o iększej wypadkowości, a także przy planowaniu i realizacji pozostałych działań propagujących dzę o zagrożeniach występujących w środowisku pracy oraz sposobach zapobieganiu tym rożeniom. Upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy i choroby odowe oraz sposobach przeciwdziałania tym zagrożeniom Jest to najszerszy obszar działalności Zakładu w zakresie prewencji wypadkowej. W jego ach prowadzona jest działalność popularyzatorska i promocyjna na rzecz eliminowania zagrożeń odowych. Stosowane są różne formy jak np.: szkolenia, publikacje i upowszechnianie broszur, ek, plakatów z zakresu bezpieczeństwa i ochrony człowieka w środowisku pracy, zakup środków rony indywidualnej przeznaczonej dla laureatów programów prewencyjnych Państwowej Inspekcji cy, kampanie zdrowotne oraz informacyjne. Działania te mają na celu podnoszenie skuteczności wadzonej przez Zakład prewencji wypadkowej, a w szczególności kształtowanie w świadomości codawców i pracowników właściwego podejścia w dziedzinie bezpiecznego środowiska w miejscu cy, a także propagowanie właściwych wzorców w tym zakresie. Prowadzenie prac naukowo badawczych mających na celu eliminację lub ograniczenie yczyn powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe

22 tnymi wynikami zamawianych prac, obok ich wartości naukowo- badawczej są przygotowywane ały o charakterze szkoleniowym przeznaczone głównie dla pracodawców lub osób iedzialnych za zapewnienie bezpiecznych warunków pracy. Podsumowanie Warunkami i ochroną pracy w Polsce zajmuje się wiele podmiotów m.in.: Państwowa Inspekcja Państwowa Inspekcja Sanitarna, Instytut Medycyny Pracy, Centralny Instytut Ochrony pracy owy Instytut Badawczy, Inspekcja Ochrony Środowiska, Wyższy Urząd Górniczy, Zakład ieczeń Społecznych, Urząd Dozoru Technicznego, Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego, cja Transportu Drogowego, Państwowa Straż Pożarna. Na poziomie lokalnym działają jednostki terenowe wymienionych instytucji oraz organy ządowe. Integracja działań podejmowanych przez organy administracji państwowej, organy ru nad warunkami pracy oraz partnerów społecznych, wykorzystująca ich potencjał zacyjny, techniczny oraz wiedzę i doświadczenie ma wpływ na podniesienie celowości i zności działań prewencyjnych. Nieodzownym ogniwem warunkującym skuteczne zarządzanie bezpieczeństwem i zdrowiem w są także działania podejmowane przez pracodawców oraz aktywny udział pracowników owanych w zagadnienia dotyczące bezpieczeństwa pracy, w tym w zakresie ograniczenia zawodowego. Istotną rolę współpracy podkreśla kampania Partnerstwo dla Prewencji koordynowana przez ejską Agencję Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy, w której Zakład Ubezpieczeń Społecznych dział. Zgodnie z opinią Komitetu Doradczego ds. Bezpieczeństwa i Zdrowia w Pracy przy

23 gólne hasło brzmi: cja lepsza od rehabilitacji, rehabilitacja lepsza od przedwczesnego nia rynku pracy Dla zapewnienia efektywnej realizacji zadań z zakresu prewencji wypadkowej niezbędna jest ja i współpraca w tym zakresie między placówkami badawczymi, instytucjami i zakładami pracy usprawnienia funkcjonowania systemu prewencyjnego.

24 Dziękuję za uwagę