PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ELEKTROMECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE ELEKTROMECHANIK POJAZDÓW SAMOCHODOWYCH SYMBOL CYFROWY 724 [02] Akceptuj: Zatwierdzam: Minister Gospodarki i Pracy Minister Edukacji Narodowej i Sportu

2 I. ZAŁOENIA PROGRAMOWO ORGANIZACYJNE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE A. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umie: 1) interpretowa podstawowe zjawiska i prawa z zakresu elektrotechniki i elektroniki; 2) rozpoznawa elementy, podzespoły i urzdzenia elektryczne oraz elektroniczne pojazdów 3) dobiera materiały stosowane w instalacjach elektrycznych pojazdów 4) dobiera narzdzia i przyrzdy do wykonywanych prac; 5) wykonywa prace z zakresu obróbki rcznej metali i tworzyw sztucznych; 6) montowa elementy, podzespoły i urzdzenia elektryczne oraz elektroniczne w pojazdach 7) wykonywa połczenia elektryczne z wykorzystaniem rónych technik; 8) czyta schematy instalacji, urzdze elektrycznych i elektronicznych pojazdów 9) rozrónia podstawowe podzespoły pojazdu samochodowego; 10) kierowa pojazdami samochodowymi w zakresie kategorii B; 11) ocenia stan techniczny przyrzdów pomiarowych i urzdze diagnostycznych oraz przygotowywa je do pomiarów; 12) posługiwa si przyrzdami pomiarowymi i urzdzeniami diagnostycznymi; 13) mierzy podstawowe wielkoci elektryczne i nieelektryczne; 14) ocenia stan techniczny oraz kwalifikowa do naprawy lub wymiany elementy, podzespoły, urzdzenia elektryczne i elektroniczne stosowane w pojazdach 15) naprawia instalacje i urzdzenia elektryczne w pojazdach 16) przeprowadza przegldy techniczne instalacji elektrycznej w pojazdach 17) przestrzega przepisów bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej oraz ochrony rodowiska; 1

3 18) organizowa stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii; 19) udziela pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy; 20) komunikowa si z uczestnikami procesu pracy; 21) stosowa przepisy kodeksu pracy dotyczce praw i obowizków pracownika i pracodawcy; 22) stosowa przepisy prawa w zakresie wykonywanych zada zawodowych; 23) korzysta z rónych ródeł informacji; 24) planowa prowadzenie działalnoci gospodarczej. Kształtowanie postaw przedsibiorczych oraz przygotowanie do wejcia na rynek pracy powinno przebiega zarówno w trakcie kształcenia zawodowego, jak i podczas realizacji zaj edukacyjnych Podstawy przedsibiorczoci. B. SPECYFICZNE WYMAGANIA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE 1. Wymagania psychofizyczne właciwe dla zawodu: 1) koncentracja i podzielno uwagi; 2) odpowiedzialno; 3) cierpliwo i wytrwało; 4) systematyczno i dokładno; 5) zainteresowania techniczne; 6) dobry stan zdrowia; 7) sprawno manualna; 8) spostrzegawczo; 9) szybko reakcji. 2. Absolwent szkoły kształccej w zawodzie elektromechanik pojazdów samochodowych powinien by przygotowany do wykonywania nastpujcych zada zawodowych: 1) sprawdzanie stanu technicznego zespołów i elementów instalacji elektrycznej pojazdów 2) lokalizowanie i usuwanie uszkodze w instalacji elektrycznej pojazdów 2

4 3) wykonywanie montau i demontau instalacji oraz urzdze elektrycznych i elementów układów elektronicznych w pojazdach 4) przeprowadzanie konserwacji i przegldów okresowych zespołów i elementów wyposaenia elektrycznego i elektronicznego pojazdów 5) sprawdzanie stanu technicznego, lokalizowanie i usuwanie uszkodze w układach elektronicznych pojazdów samochodowych z wykorzystaniem komputerowych urzdze diagnostycznych. 3. Absolwent szkoły kształccej w zawodzie elektromechanik pojazdów samochodowych moe podejmowa prac w: 1) zakładach naprawy pojazdów 2) stacjach obsługi i stacjach kontroli pojazdów 3) autoryzowanych stacjach obsługi samochodów; 4) zakładach, w których s produkowane pojazdy samochodowe oraz ich czci zamienne (obwody i układy elektryczne oraz elektroniczne); 5) placówkach handlowych. Absolwent szkoły moe prowadzi działalno gospodarcz. 4. Zawód elektromechanik pojazdów samochodowych jest zawodem szerokoprofilowym, umoliwiajcym specjalizacj pod koniec okresu kształcenia. Szkoła okrela specjalizacj, biorc pod uwag potrzeby regionalnego rynku pracy i zainteresowania uczniów. Tematyka specjalizacji moe dotyczy: 1) diagnostyki i naprawy układów zasilania i sterowania prac silnika; 2) diagnostyki i naprawy układów elektrycznych i elektronicznych nadwozia (alarm, klimatyzacja, nawigacja satelitarna, systemy sterowania głosem, układy audio-video, elektrycznie sterowane szyby); 3) diagnostyki i naprawy elektronicznych systemów bezpieczestwa czynnego i biernego pojazdów samochodowych. 5. Szkoła realizujca kształcenie w zawodzie elektromechanik pojazdów samochodowych powinna posiada nastpujce pomieszczenia dydaktyczne: 1) pracowni budowy pojazdów 2) pracowni podstaw elektrotechniki i elektroniki; 3) laboratorium elektrotechniki i elektroniki samochodowej; 4) warsztaty. 3

5 Pracownia budowy pojazdów samochodowych powinna by wyposaona w: 1) stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia); 2) eksponaty i modele czci maszyn; 3) próbki materiałów elektrotechnicznych; 4) elementy elektryczne i elektroniczne; 5) eksponaty, modele i przekroje podzespołów elektrycznych i mechanicznych pojazdów 6) zestawy do demonstracji budowy i działania podzespołów mechanicznych i elektrycznych; 7) normy, katalogi, dokumentacje techniczne podzespołów pojazdów 8) programy komputerowe do symulacji działania podzespołów pojazdów samochodowych. Pracownia podstaw elektrotechniki i elektroniki powinna by wyposaona w: 1) zasilacze stabilizowane napicia stałego, autotransformatory; 2) mierniki uniwersalne; 3) oscyloskop dwukanałowy o pamie 20 MHz z pamici; 4) zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych; 5) zestawy wiczeniowe z układami elektrycznymi i elektronicznymi; 6) programy komputerowe do symulacji pracy układów elektrycznych i elektronicznych. Laboratorium elektrotechniki i elektroniki samochodowej powinno by wyposaone w: 1) minimum pi stanowisk pomiarowych (jedno dla dwóch uczniów), zasilanych napiciem 230 V prdu przemiennego, zabezpieczonych ochron przeciwporaeniow zgodnie z obowizujcymi przepisami oraz wyposaonych w wyłczniki awaryjne i wyłcznik awaryjny centralny; 2) zasilacze stabilizowane napicia stałego, akumulatory, autotransformatory, prostowniki zwykłe i rozruchowe; 3) mierniki analogowe i cyfrowe, w tym mierniki uniwersalne oraz testery; 4) oscyloskop dwukanałowy o pamie 20 MHz z pamici; 5) zestawy elementów elektrycznych i elektronicznych; 6) urzdzenia elektryczne i elektroniczne wyposaenia pojazdów 7) stół probierczy; 4

6 8) zestawy wiczeniowe (makiety) do badania i kontroli: instalacji owietleniowej, obwodu ładowania, obwodu zapłonowego, obwodu rozruchu, układu wtryskowego, układu regulacji i sterowania dynamiki jazdy, układu bezpieczestwa biernego, układu ochrony przed kradzie, układu zwikszajcego komfort jazdy; 9) pojazd samochodowy z silnikiem benzynowym wyposaonym w układ wtryskowy V generacji; 10) pojazd samochodowy z silnikiem Diesla wyposaonym w układ wtryskowy Common Rail; 11) schematy instalacji elektrycznej rónych pojazdów 12) komputerowe zestawy diagnostyczne do sprawdzania urzdze elektrycznych i elektronicznych w pojazdach 13) programy komputerowe do symulacji pracy urzdze elektrycznych i elektronicznych oraz do obróbki wyników pomiarów. Warsztaty szkolne powinny by wyposaone w: 1) stanowiska do obróbki rcznej metali i tworzyw sztucznych; 2) stanowiska do lutowania i montau układów elektrycznych i elektronicznych; 3) stanowiska do montau i demontau urzdze elektrycznych oraz elektronicznych; 4) stanowiska do demontau i montau głównych podzespołów samochodu; 5) stanowiska diagnostyczne do sprawdzania stanu technicznego urzdze elektrycznych i elektronicznych; 6) stanowiska do naprawy urzdze elektrycznych i elektronicznych; 7) minimum dwa stanowiska z pracujcym modelem silnika z zapłonem iskrowym wyposaonym w układ wtryskowy z systemem EOBD; 8) stanowisko z silnikiem o zapłonie samoczynnym z układem wtryskowym Common Rail; 9) wycig spalin dla kadego stanowiska; 10) analizator spalin; 11) dymomierz; 12) uniwersalny komputer diagnostyczny; 13) przyrzd do kontroli i ustawiania wiateł; 14) stół probierczy; 5

7 15) przetworniki i adaptery do pomiaru wielkoci elektrycznych i nieelektrycznych w układach wtryskowych; 16) normy: PN, ISO; 17) dokumentacje techniczne, dokumentacje serwisowe, instrukcje obsługi urzdze. Kade stanowisko powinno by wyposaone w komplet narzdzi, przyrzdów pomiarowych i testerów niezbdnych do diagnostyki układów elektronicznych. Wszystkie pomieszczenia dydaktyczne powinny by wyposaone w: 1) rodki techniczne, takie jak: telewizor, magnetowid, rzutnik pisma, rzutnik przezroczy, zestaw komputerowy, drukarka, skaner, kserokopiarka, rzutnik multimedialny; 2) materiały dydaktyczne, takie jak: filmy, przezrocza, foliogramy, fazogramy, programy komputerowe, plansze, prezentacje multimedialne; 3) tekstowe ródła informacji, takie jak: podrczniki, inne ksiki niezbdne do kształcenia w zawodzie, poradniki, czasopisma zawodowe, instrukcje do wicze, katalogi, prospekty. Laboratorium i pracownie powinny składa si z sali lekcyjnej i zaplecza magazynowo-socjalnego. W sali lekcyjnej naley zapewni stanowisko pracy dla nauczyciela i odpowiedni liczb stanowisk pracy dla uczniów. W warsztatach szkolnych powinno znajdowa si pomieszczenie do instruktau. Praktyczna nauka zawodu moe odbywa si w warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego, centrach kształcenia ustawicznego oraz w zakładach produkcyjnych i usługowych. 5. Zakres umiejtnoci i treci kształcenia, wynikajcy z opisu kwalifikacji absolwenta, zawieraj nastpujce bloki programowe: 1) techniczne podstawy zawodu; 2) urzdzenia elektryczne i elektroniczne w pojazdach 3) podstawy działalnoci zawodowej. 6

8 II. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE Nazwa bloku programowego Minimalna liczba godzin w cyklu kształcenia w % * Techniczne podstawy zawodu 30 Urzdzenia elektryczne i elektroniczne w pojazdach samochodowych 40 Podstawy działalnoci zawodowej 10 Razem 80 ** * Podział godzin na bloki programowe dotyczy kształcenia w szkołach dla młodziey i w szkołach dla dorosłych (w formie stacjonarnej i zaocznej). ** Pozostałe 20% godzin jest przeznaczone do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizacj. III. BLOKI PROGRAMOWE BLOK: TECHNICZNE PODSTAWY ZAWODU 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie: 1) czyta schematy instalacji, urzdze elektrycznych i elektronicznych pojazdów 2) rozrónia i dobiera materiały stosowane w instalacjach elektrycznych pojazdów 3) posługiwa si przyrzdami do pomiaru wielkoci geometrycznych; 4) wykonywa prace z zakresu obróbki rcznej metali i tworzyw sztucznych; 5) rozrónia połczenia rozłczne i nierozłczne stosowane w instalacjach elektrycznych pojazdów 6) charakteryzowa budow i parametry pojazdu samochodowego; 7

9 7) rozrónia podstawowe pojcia i wielkoci charakteryzujce pole elektryczne i magnetyczne oraz obwody elektryczne; 8) wyjania zjawiska fizyczne zachodzce w polu magnetycznym i elektromagnetycznym oraz w obwodach elektrycznych; 9) rozrónia elektrochemiczne ródła energii elektrycznej oraz ich parametry techniczne; 10) interpretowa podstawowe prawa z zakresu elektrotechniki; 11) oblicza i szacowa wartoci wielkoci elektrycznych w prostych obwodach prdu stałego i przemiennego; 12) dobiera przyrzdy pomiarowe do pomiaru podstawowych wielkoci elektrycznych i nieelektrycznych; 13) mierzy podstawowe wielkoci elektryczne i nieelektryczne; 14) rozrónia elementy elektroniczne na podstawie wygldu, oznacze na nich umieszczanych oraz symboli graficznych; 15) charakteryzowa właciwoci elementów elektronicznych stosowanych w pojazdach 16) analizowa na podstawie schematów ideowych prac prostych układów elektrycznych i elektronicznych; 17) łczy na podstawie schematów układy elektryczne oraz elektroniczne; 18) mierzy parametry podstawowych elementów elektrycznych i elektronicznych; 19) stosowa zasady bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska podczas wykonywania pracy. 2. Treci kształcenia Treci kształcenia s ujte w nastpujcych działach programowych: 1) rysunek techniczny; 2) materiały stosowane w instalacjach elektrycznych pojazdów 3) obróbka rczna metali i tworzyw sztucznych; 4) połczenia rozłczne i nierozłczne stosowane w instalacjach elektrycznych pojazdów 5) budowa pojazdów 6) pole elektryczne; 7) obwody elektryczne prdu stałego; 8) elektrochemiczne ródła energii elektrycznej; 8

10 9) pole magnetyczne i elektromagnetyzm; 10) obwody elektryczne prdu przemiennego; 11) pomiary wielkoci elektrycznych i nieelektrycznych w pojazdach 12) elementy elektroniczne stosowane w technice samochodowej; 13) przepisy bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska. BLOK: URZDZENIA ELEKTRYCZNE I ELEKTRONICZNE W POJAZDACH SAMOCHODOWYCH 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie: 1) rozpoznawa i klasyfikowa podstawowe obwody i układy elektryczne i elektroniczne pojazdów 2) stosowa podstawowe pojcia i wielkoci dotyczce urzdze elektrycznych i elektronicznych pojazdów 3) rozpoznawa symbole graficzne elementów i urzdze wyposaenia elektrycznego i elektronicznego pojazdów 4) rozrónia podstawowe parametry techniczne elementów i urzdze elektrycznych i elektronicznych stosowanych w pojazdach 5) okrela funkcje oraz parametry uytkowe elementów i urzdze elektrycznych i elektronicznych na podstawie oznacze zawartych na tabliczkach znamionowych; 6) rozpoznawa i charakteryzowa czujniki stosowane w układach elektronicznych pojazdów 7) analizowa i interpretowa zjawiska fizyczne wystpujce w obwodach, układach, urzdzeniach elektrycznych i elektronicznych pojazdów 8) interpretowa wartoci wielkoci fizycznych w obwodach, układach i urzdzeniach elektrycznych i elektronicznych pojazdów 9) rozrónia podstawowe parametry techniczne przyrzdów pomiarowych oraz testerów i urzdze wykorzystywanych do diagnozowania; 9

11 10) dobiera metody, przyrzdy pomiarowe oraz urzdzenia diagnostyczne do pomiaru wielkoci elektrycznych i nieelektrycznych w instalacjach elektrycznych pojazdów 11) mierzy parametry instalacji i urzdze elektrycznych oraz układów elektronicznych zgodnie z dokumentacj techniczn lub serwisow; 12) interpretowa wyniki pomiarów przedstawione w postaci liczbowej lub graficznej; 13) rozpoznawa elementy instalacji elektrycznej na podstawie wygldu zewntrznego i oznacze; 14) dobiera urzdzenia oraz elementy wyposaenia elektrycznego i elektronicznego pojazdu samochodowego; 15) ocenia stan techniczny elementów i urzdze elektrycznych oraz elektronicznych; 16) dobiera oprzyrzdowanie uniwersalne i specjalistyczne do demontau i montau urzdze elektrycznych i elektronicznych w pojazdach 17) wykonywa proste prace z zakresu demontau i montau podzespołów pojazdu samochodowego; 18) wykonywa monta mechaniczny podzespołów i urzdze elektrycznych oraz elektronicznych w pojazdach 19) łczy elementy instalacji elektrycznej pojazdu samochodowego z wykorzystaniem rónych technik; 20) posługiwa si dokumentacj techniczn i serwisow, instrukcjami obsługi oraz katalogami elementów, podzespołów i urzdze elektrycznych i elektronicznych, instalowanych w pojazdach 21) wykonywa przegldy techniczne i konserwacje instalacji elektrycznej w pojazdach 22) lokalizowa i usuwa drobne uszkodzenia w instalacjach i urzdzeniach elektrycznych pojazdów 23) kontrolowa jako wykonanych prac; 24) okrela na podstawie usterek i dokumentacji technicznej moliwo naprawy lub wymiany uszkodzonego podzespołu elektrycznego lub elektronicznego; 10

12 25) sporzdza kalkulacj kosztów przegldu, konserwacji, naprawy oraz wymiany urzdze i elementów wyposaenia elektrycznego i elektronicznego pojazdu samochodowego; 26) stosowa przepisy bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska podczas demontau i montau systemów bezpieczestwa biernego (poduszka powietrzna, napinacze pasów bezpieczestwa); 27) stosowa przepisy bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska podczas montau, naprawy i przegldu urzdze elektrycznych i elektronicznych pojazdów 28) rozpoznawa zagroenia wystpujce podczas obsługi narzdzi, maszyn i urzdze zasilanych energi elektryczn, spronym powietrzem oraz działaniem spalin i wysokich temperatur; 29) organizowa stanowisko do wykonywanej pracy zgodnie z zasadami bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska. 2. Treci kształcenia Treci kształcenia s ujte w nastpujcych działach programowych: 1) struktura instalacji elektrycznej w pojedzie samochodowym; 2) akumulatory stosowane w pojazdach 3) urzdzenia elektryczne w pojazdach 4) urzdzenia elektroniczne w pojazdach 5) systemy komputerowe w technice samochodowej; 6) systemy bezpieczestwa biernego (poduszki powietrzne, pirotechniczne napinacze pasów bezpieczestwa); 7) systemy bezpieczestwa czynnego (układy ABS, TCS, ASR, ESP, EBD i inne); 8) instalacje elektryczne nowej generacji z magistral transmisji danych CAN; 9) demonta i monta podzespołów mechanicznych samochodu; 10) monta podzespołów elektrycznych i elektronicznych w pojazdach 11) kontrola elementów i podzespołów elektrycznych oraz elektronicznych stosowanych w pojazdach 11

13 12) uruchamianie oraz regulacja układów i urzdze elektrycznych i elektronicznych w pojazdach 13) naprawa instalacji oraz urzdze elektrycznych i układów elektronicznych; 14) przepisy bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska. BLOK: PODSTAWY DZIAŁALNOCI ZAWODOWEJ 1. Cele kształcenia Ucze (słuchacz) w wyniku kształcenia powinien umie: 1) stosowa przepisy bezpieczestwa i higieny pracy, ochrony przeciwpoarowej i ochrony rodowiska; 2) zapobiega zagroeniom zdrowia i ycia; 3) dobiera rodki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy; 4) segregowa i utylizowa odpady przemysłowe; 5) organizowa stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii; 6) przestrzega przepisów o ruchu drogowym; 7) prowadzi i obsługiwa pojazdy samochodowe w zakresie niezbdnym do uzyskania prawa jazdy kategorii B; 8) interpretowa podstawowe pojcia gospodarki rynkowej; 9) stosowa aktywne metody poszukiwania pracy; 10) sporzdza dokumenty dotyczce zatrudnienia oraz działalnoci gospodarczej; 11) komunikowa si i współpracowa w zespole; 12) komunikowa si z klientem w sprawach zwizanych z napraw samochodu; 13) rozwizywa problemy; 14) podejmowa decyzje; 15) doskonali umiejtnoci zawodowe; 16) przestrzega zasad etycznego postpowania w działalnoci zawodowej. 2. Treci kształcenia Treci kształcenia s ujte w nastpujcych działach programowych: 1) bezpieczestwo i higiena pracy; 12

14 2) ochrona przeciwpoarowa i ochrona rodowiska; 3) utylizacja odpadów przemysłowych; 4) elementy ergonomii; 5) przepisy o ruchu drogowym; 6) technika kierowania pojazdem samochodowym; 7) podstawowe pojcia gospodarki rynkowej; 8) podejmowanie i prowadzenie działalnoci gospodarczej; 9) zasady i metody komunikowania si; 10) elementy socjologii i psychologii pracy; 11) zasady etyczne. 13