2 Pod berłem cara. Cele lekcji

Transkrypt

1 2 Pod berłem cara Cele lekcji Wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń posługuje się podstawowymi określeniami czasu historycznego: wiek, rok; przyporządkowuje fakty historyczne datom; oblicza upływ czasu między wydarzeniami historycznymi i umieszcza je na linii chronologicznej. II. Analiza i interpretacja historyczna. Uczeń odpowiada na proste pytania postawione do mapy, ilustracji; pozyskuje informacje z różnych źródeł oraz selekcjonuje je i porządkuje; stawia pytania dotyczące przyczyn i skutków analizowanych wydarzeń historycznych. III. Tworzenie narracji historycznej. Uczeń tworzy krótką wypowiedź o postaci i wydarzeniu historycznym, posługując się poznanymi pojęciami; przedstawia własne stanowisko i próbuje je uzasadnić. V. Współdziałanie w sprawach publicznych. Uczeń współpracuje z innymi planuje, dzieli się zadaniami i wywiązuje się z nich. Wymagania szczegółowe Po zakończonych zajęciach uczeń: zna datę: 1815; postacie: Aleksandra I, wielkiego księcia Konstantego, księcia Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, Fryderyka Chopina; główne postanowienia konstytucji Królestwa Polskiego, rozumie pojęcia: kongres wiedeński, konstytucja, potrafi: wymienić decyzje kongresu wiedeńskiego w sprawie ziem polskich; scharakteryzować politykę cara Aleksandra I wobec Polaków; omówić działalność księcia Ksawerego Druckiego-Lubeckiego; zebrać z różnych źródeł informacje o zasługach Fryderyka Chopina dla kultury polskiej; opisać wygląd Warszawy w czasach młodości Fryderyka Chopina; przedstawić warunki cywilizacyjne panujące w Warszawie między 1815 a 1830 r.; opisać mieszkańców Warszawy między 1815 a 1830 r.; wymienić rozrywki mieszkańców Warszawy w tym okresie. Środki dydaktyczne podręcznik (s ), zeszyt ćwiczeń (s. 8 10), płyta CD Historia i społeczeństwo 6. Opowiadania z podręcznika, karta pracy nr 2, tabela Granice wolności, fragment Poloneza A-dur op. 40 nr 1 i innych utworów muzycznych autorstwa Fryderyka Chopina, karta Identyfikator postaci historycznej, arkusze papieru i mazaki. 40

2 Metody i techniki nauczania praca pod kierunkiem, opis, prezentacja muzyczna, opowiadanie, mapa mentalna, dyskusja, praca z mapą. Formy zajęć praca zbiorowa, praca indywidualna, praca w grupach. Czas zajęć 1 godzina lekcyjna. Struktura i opis lekcji I. Wprowadzenie Podajemy temat i cele lekcji. Prosimy uczniów o przypomnienie okoliczności powstania Księstwa Warszawskiego i wydarzenia, które doprowadziło do jego zajęcia przez wojska rosyjskie. Informujemy, że po upadku Napoleona władcy najważniejszych państw europejskich spotkali się w Wiedniu, aby uporządkować sytuację w Europie po burzliwym okresie jego rządów. Jedną z ważniejszych kwestii omawianych na tym zjeździe była sprawa ziem polskich. II. Rozwinięcie Polecamy uczniom zapoznać się z podrozdziałem Królestwo Polskie wraz ze znajdującą się w nim mapą (podręcznik, s ), po czym zadajemy pytania 1 i 2 (podręcznik, s. 18). Do sprawdzenia wiedzy uczniów na temat postanowień konstytucji z 1815 r. wykorzystujemy ćwiczenie 2 (zeszyt ćwiczeń, s. 9). Następnie rysujemy na tablicy tabelę Granice wolności (materiał nr 1) i prosimy o podanie informacji na temat założeń konstytucji. Po uzupełnieniu tabeli uczniowie przerysowują ją do zeszytów. Omawiamy politykę gospodarczą prowadzoną przez księcia Druckiego-Lubeckiego i efekty, jakie przyniosła ona Królestwu. Kolejną część lekcji rozpoczynamy od odtworzenia fragmentu Poloneza A-dur op. 40 nr 1 (plik muzyczny dostępny na stronie detail/id/236). Wyjaśniamy, że jest to dzieło Fryderyka Chopina, największego polskiego kompozytora. Odczytujemy (podręcznik, s ) lub odtwarzamy z płyty CD opowiadanie Zbójecki koncert i prosimy o udzielenie odpowiedzi na pytania zamieszczone pod opowiadaniem. Rozdajemy karty Identyfikator postaci historycznej (materiał nr 2) i informujemy uczniów, że ich zadaniem będzie napisanie odpowiedzi na cztery pierwsze pytania, na pozostałe zaś odpowiedzą w późniejszym terminie (zob. komentarz do lekcji). Następnie polecamy zapoznać się z podrozdziałem Geniusz muzyczny (podręcznik, s. 18) i uzupełnić Identyfikator. Zapisujemy na tablicy hasło: Warszawa Chopina i informujemy uczniów, że ich zadaniem będzie wykonanie map mentalnych, w których znajdą się najważniejsze wiadomości na temat Warszawy w latach Dzielimy klasę na cztery grupy i rozdajemy arkusze papieru, mazaki oraz instrukcje. 41

3 Grupa I Zapoznajcie się z podrozdziałem Warszawa Chopina (podręcznik, s ). Zbierzcie informacje na temat architektury Warszawy w latach , a następnie stwórzcie mapę mentalną. Grupa II Zapoznajcie się z podrozdziałem Warszawa Chopina (podręcznik, s ). Zbierzcie informacje na temat warunków socjalnych w Warszawie w latach , a następnie stwórzcie mapę mentalną. Grupa III Zapoznajcie się z podrozdziałem Warszawa Chopina (podręcznik, s ). Zbierzcie informacje na temat mieszkańców Warszawy w latach oraz ich zajęć, a następnie stwórzcie mapę mentalną. Grupa IV Zapoznajcie się z podrozdziałem Warszawa Chopina (podręcznik, s ). Zbierzcie informacje na temat rozrywek mieszkańców Warszawy w latach , a następnie stwórzcie mapę mentalną. Uczniowie pracują w grupach. Po upływie wyznaczonego czasu ich reprezentanci przyklejają arkusze z mapami mentalnymi przy haśle na tablicy i przedstawiają efekty pracy swoich zespołów (materiał nr 3). W podsumowaniu tej części lekcji polecamy wykonać ćwiczenie 3 (zeszyt ćwiczeń, s. 9 10). III. Podsumowanie Prosimy uczniów o wykonanie polecenia A i odpowiedź na pytanie B (podręcznik, s. 21). Następnie inicjujemy dyskusję wokół pytania: W jakim stopniu istnienie Królestwa Polskiego w kształcie, jaki poznaliście na lekcji, mogło zadowolić mieszkających w nim Polaków? Kierujemy dyskusją tak, aby jej ostateczne wnioski wskazywały na możliwość podjęcia przez Polaków próby odzyskania niepodległości. Metody kontroli Rozdajemy uczniom karty pracy i polecamy wykonać znajdujące się tam zadania. Następnie sprawdzamy, czy mapa konturowa została poprawnie uzupełniona i prosimy chętne osoby o odczytanie informacji umieszczonych w tabeli. Praca domowa Zachęcamy uczniów do zapoznania się z życiem i twórczością Fryderyka Chopina. Podajemy adres strony internetowej ( zakładka Chopin), na której znajdą ciekawe informacje na temat kompozytora. Komentarz do lekcji Autor poradnika proponuje, aby muzyka Fryderyka Chopina towarzyszyła uzupełnianiu Identyfikatora postaci historycznej, a także pracy uczniów w dalszej części lekcji. Z jednej strony będzie to dobre wprowadzenie do omawianej epoki, z drugiej okazja do zaznajomienia ich z twórczością kompozytora. Konieczna jest jednak na tyle dobra znajomość zespołu klasowego, by mieć pewność, że dodatkowy bodziec dźwiękowy nie przeszkodzi uczniom w pracy. Należy też zadbać o to, by muzyka była odpowiednio cicha, co pozwoli im skupić się na wykonywanych zadaniach. 42

4 Odpowiedzi na pytania 5 i 6 w Identyfikatorze postaci historycznej uczniowie wpiszą podczas omawiania tematu 4. W kraju i na emigracji. Materiały dla nauczyciela Materiał nr 1 Tabela Granice wolności. KRÓLESTWO POLSKIE Zagwarantowane swobody Ograniczenia wolności Materiał nr 2 Karta Identyfikator postaci historycznej. IDENTYFIKATOR POSTACI HISTORYCZNEJ 43

5 Materiał nr 3 Propozycje uzupełnienia map mentalnych. Grupa I. Grupa II. 44

6 Grupa III. Grupa IV. 45