Który moment w życiu dziecka jest najodpowiedniejszy na rozpoczęcie przygody z literaturą?

Transkrypt

1 Czytanie rozwijanie!! To najlepsza recepta! Każdy rodzic chce, by jego dzieci wyrosły na mądrych i kochających ludzi. Jedną z pierwszych inwestycji w rozwój dziecka jest niewątpliwie czytanie mu książek. Warto czytać dziecku... Czy są jeszcze rodzice, których trzeba przekonywać jak znamienny wpływ na rozwój dziecka ma literatura? Wiele mówi się o pozytywnym wpływie wspólnego czytania. Liczne kampanie społeczne nawołujące do takiego spędzania czasu sprawiły, że słowa warto czytać dziecku stały się truizmem. Kiedy coś jest oczywiste, staje się mniej zauważalne, dlatego należy wciąż przypominać i jak mantrę powtarzać te słowa. Jednak kiedy zacząć czytać? Który moment w życiu dziecka jest najodpowiedniejszy na rozpoczęcie przygody z literaturą? Chciałoby się odpowiedzieć najwcześniejszy. Warto zacząć czytać, kiedy dziecko jest jeszcze w brzuchu maluch przyzwyczaja się do głosu rodzica, a ten do głośnego czytania. Kiedy niemowlak jest już na świecie, czytanie mu może przynieść wiele dobrego staramy się przecież, by dzień kilkumiesięcznego dziecka był schematyczny to daje mu poczucie bezpieczeństwa. Jeśli dodamy do tego, że głośne czytanie niemowlakowi wspomaga rozwój jego mózgu, zrozumiemy, że warto uczyć się spędzania czasu na wspólnej lekturze już od pierwszych dni życia naszej pociechy. Warto czytać niemowlęciu trzymając je w ramionach. Ciepły głos i czułe tulenie będzie dla dziecka wielką radością. Do tego celu najlepiej wybrać rymowanki, wiersze i kołysanki. Idzie rak, A,a,a, kotki dwa, Tańcowały dwa Michały to tylko kilka przykładów wierszy, które z powodzeniem możemy wykorzystać do zabawy. Podczas czytania, między rodzicem a dzieckiem wytwarza się wyjątkowa więź. Kilkulatek siedzi zwykle na kolanach rodzica lub tuż obok niego opiekun skupiony jest wyłącznie na dziecku daje to maluchowi poczucie, że jest ważny i kochany. Czytając dziecku każdego dnia, znajdujemy chwilę, którą spędzamy ze sobą, nie obok siebie; jeśli dodatkowo ten czas spędzamy na wspólnie stworzonej płaszczyźnie wyobraźni dajemy sobie poczucie wzajemnej bliskości, zjednoczenia i akceptacji.

2 Kolejny etap w życiu dziecka przedszkole W pracy przedszkola bardzo szeroko wykorzystywana jest literatura dziecięca zwłaszcza bajki, wiersze, opowiadania czy baśnie. Pomaga ona dotrzeć do dzieci i w przystępny dla nich sposób przybliżyć im wartości moralne, zrozumieć pewne zależności. Pomaga także nauczycielom urozmaicać zajęcia. Wiersze, bajki, opowiadania są często podstawą do organizowania zajęć edukacyjnych, ponieważ sprzyjają rozwijaniu wyobraźni, stanowią inspirację do prac plastycznych, jak również zachęcają dzieci do odtwarzania ich treści w zabawach twórczych i ciekawych formach aktywności teatralnej. Słuchanie opowiadania nauczyciela, rozmowy o treści ilustracji książkowej, oglądanie inscenizacji teatralnej emocjonalnie angażuje dzieci i wyzwala w nich spontaniczne reakcje. Przedszkolak, chociaż nie zawsze rozumie treść, wsłuchuje się w brzmienie głosu nauczyciela, często utożsamia się z losami głównych bohaterów, a zainteresowanie dziecka tekstem literackim to krok w stronę wywołania potrzeby obcowania z literaturą. Jak pisze J. Papuzińska jedną z najważniejszych cech odbioru literatury ( ) jest reagowanie na tekst literacki w sposób spontaniczny, mocno nasycony emocjami, nadto zaś intuicyjne, a nie świadome posługiwanie się motywacją. Przeżycia i doświadczenia związane z poznawaną literaturą wpływają na zachowania społeczne, mowę, twórczość. Początkowo książka w rękach dziecka jest tylko pewnego rodzaju zabawką - przedmiotem manipulacyjnej zabawy. Dziecko stopniowo zaczyna interesować się obrazkami, ale to zainteresowanie jest zmienne i krótkotrwałe. Dopiero nauczyciel lub rodzić mogą zainteresować dziecko treścią książki, w sugestywny sposób przekazać treść, odwołując się do uczuć i wyobraźni dziecka. W ten sposób obok zabawki, umiejętnie dobrana na miarę najmłodszych przedszkolnych czytelników, książka zaczyna zajmować coraz więcej miejsca w życiu małego dziecka. Stosowana w atrakcyjny sposób, gdy obraz i słowa tekstu łącza się z działaniem stają się odtąd nieodłącznym towarzyszem zabaw i zajęć.

3 Czy dziecko samo upomni się o książkę? Oczywiście, że NIE! Nie jest to bowiem tak naturalna potrzeba jak zabawa. Od nas więc zależy, czy wprowadzimy dziecko w ten specyficzny świat wartości, które warto przejąć, czy nauczymy je odróżniać dobro od zła, podając literackie wzory postępowania. Czytanie jest dziś ważniejsze niż było kiedykolwiek w przeszłości. wspólne przeżywanie tego, co oferuje książka, pięknie służy wchodzeniu w głęboką relację z dzieckiem. Nie da się tego powiedzieć o żadnym z mediów elektronicznych, z którymi każdy ma do czynienia. Świat jest coraz bardziej skomplikowany, lawinowo przyrasta ilość informacji, podawanej przez radio czy telewizję. Żyjemy w cywilizacji telewizyjnej.dzieci coraz chętniej wolą spędzać czas w sieci. W najnowszych badaniach Przedszkolaki w sieci przeprowadzonych przez GFK Polonia na zlecenie Atmedia i portalu Ciufcia.pl już 78 proc. przedszkolaków ma dostęp do intetu kilka razy w tygodniu, tj o 8 proc. więcej niż w 2011 r. Dzieci chętnie też korzystają z urządzeń mobilnych, m.in. tabletów (37 proc.) i smartfonów (42 proc.). Mimo tak bogatej oferty ze strony konkurencji, czyli to, co oferuje wiele kanałów telewizyjnych, gry i konsole do gier, KSIĄŻKA ciągle ma szansę przetrwać. Wymaga to dobrej woli ze strony nas dorosłych, ponieważ miłością do książki powinniśmy zarażać my. One nie decydują o tym, jak spędzają swój czas. Badania naukowe wykazują szkodliwość nadmiernego oglądania przez nie telewizji. Telewizja nie rozwija u dzieci myślenia i skraca ich przedział uwagi, wiele programów wywołuje lęki i niepokój oraz znieczula na agresję. Dlatego też powinniśmy codziennie dzieciom czytać np. bajki. Codzienne głośne czytanie jest szczepionką przeciwko wielu niepożądanym wpływom i zagrożeniom dla umysłu i psychiki dziecka ze strony współczesnej cywilizacji. Czytelnictwo jest jednym z bardzo ważnych źródeł oddziaływania na osobowość dzieci, młodzieży i dorosłych. W szczególności sprzyja w poznaniu świata, rozszerzaniu kręgu doświadczeń, rozwijaniu uczuć wyższych, kształtowaniu systemów wartości i postaw moralnospołecznych i estetycznych oraz wypełnianiu wolnego czasu.

4 Jest więc - mimo rozwoju audiowizualnych środków masowego przekazu, nigdy nie wysychającym źródłem uczenia się przez całe życie. Pierwszymi osobami czytającymi małemu dziecku są rodzice. To oni powinni być świadomi, że ich dzieci prócz potrzeb materialnych mają również potrzeby psychiczne, które są ważniejsze od tych pierwszych. To rodzina zaspokaja te potrzeby w pierwszej kolejności. Jej właściwy klimat czyni bardzo skutecznym oddziaływanie pedagogiczne i wychowawcze. Jak wiemy osobowość człowieka zaczyna kształtować i rozwijać się od wczesnego dzieciństwa - podstawowe znaczenie w tym rozwoju ma wiek przedszkolny. Jest to okres, w którym dziecko doznaje pierwszych przeżyć emocjonalnych, dokonuje pierwszych obserwacji i gromadzi swoje spostrzeżenia, doświadczenia, zdobywa wzorce postępowania. Umysł dziecka jest tak chłonny, że powinno się starannie wybierać i dostarczać odpowiednie słowa, sytuacje i przeżycia. Dalszy etap w życiu dziecka szkoła. Szkoła to miejsce, w którym literatura funkcjonuje w szerszej formie. Jest czytana, opowiadana, udramatyzowana. Teksty literackie w wychowaniu szkolnym pełnią różnorodne funkcje. Istotny jest fakt przyzwyczajania dzieci przez głośne czytanie lektury do kontaktu z książką oraz do percepcji utworów przeznaczonych dla nich. Dzieci wyzwalają swoja aktywność odtwórczą, budzą wyobraźnię w formach scenicznych oraz zabawach ruchowych. Od każdego kontaktu z bajką prowadzi droga pobudzająca działanie dziecka: do nauki tekstu na pamięć, odtwarzanie jego treści w zabawie lub podjęcie zawartej w tekście inspiracji do tańca, biegu, podskoków. Dzieci chętnie wcielają się w role księżniczek, chłopcy w rolę rycerzy, Batmanów bądź innych, znanych bohaterów. Dokonując oceny postępowania postaci, występujących w bajkach dziecko zdobywa umiejętność samooceny, uczy rozróżniać prawdę od fałszu, dobra od zła, wyzbywa się egoizmu, uwrażliwia na cierpienia innych, a sytuacje komiczne wywołają śmiech i radość. Wspólne głośne czytanie bajek wpływa nie tylko na rozwój emocjonalny dziecka, ale także sprzyja: rozwijaniu komunikacji językowej dziecka,

5 wzbogacaniu słownictwa, poprawności gramatycznej i stylistycznej wypowiedzi, kształceniu mowy ekspresyjnej. Bajka kształci i wyrabia u małego odbiorcy smak estetyczny, pobudza i wzbogaca jego wyobraźnię. Reasumując głośne czytanie bajek dziecku: 1.Zapewnia emocjonalny rozwój dziecka 2.Uczy wartości moralnych 3.Poszerza wiedzę ogólną, rozbudza zainteresowania 4.Buduje mocną więź między dorosłym i dzieckiem 5.Rozwija wrażliwość i empatię 6.Uczy myślenia, poprawia koncentrację 7.Zapobiega uzależnieniu od telewizji i komputera 8.Kształtuje na całe życie nawyk czytania i zdobywania wiedzy My jako dorośli musimy pamiętać, że czytanie powinno się kojarzyć dziecku z radością, a nigdy z przymusem, stresem, nudą lub karą. Wybierajmy do czytania tylko te bajki, które: * Mają sens i są dla dziecka ciekawe *Są napisane lub przetłumaczone poprawną polszczyzną *Są dostosowane do wrażliwości dziecka- nie wzbudzają niepokojów i lęków *Promują pozytywne, godne do naśladowania wzorce zachowań *Uczą szacunku wobec ludzi, innych istot, prawa *Budują pozytywny stosunek do świata i wiarę w siebie

6 Jak czytać dziecku? 1. Czytać codziennie, przez co najmniej 20 minut czas czytania dostosować do przedziału uwagi dziecka, początkowo może być krótki, stopniowo można go wydłużać, chodzi jednak o codzienny rytuał czytania. Dobrą porą jest wieczór przed snem. 2. Czytanie ma się dziecku kojarzyć z radością powinno być magiczną porą wspólnego dokonywania odkryć, przeżywania tajemnic i wzruszeń, porą, której dziecko nie może się doczekać 3. Wybierać wyłącznie książki ciekawe dla dziecka i wartościowe odstosowane do jego wieku. 4. Unikać stereotypowych podziałów na książki dla chłopców i dla dziewcząt. Tak zwane książki dla dziewcząt warto przeczytać zanim chłopiec zacznie się wstydzić babskiej literatury. Da mu to wgląd w słabo mu znany świat emocji. 5. Jeśli dziecko chce, można i warto wielokrotnie czytać tę samą książkę czy wiersz. 6. Pozwalać na pytania, powrót do poprzedniej strony, rozmowy zainspirowane tekstem ta część głośnego czytania najbardziej rozwija intelekt i wrażliwość dziecka. 7. Reklamować czytanie własnym przykładem dzieci powinny widzieć dorosłych pogrążonych w lekturze książek i czasopism. "Złota Lista" książek rekomendowanych do głośnego czytania dzieciom przez Fundację ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom Wiek 0-4 lata: Marta Bogdanowicz (opracowanie) - Rymowanki - przytulanki Paulette Bourgeois, Brenda Clark - seria o Franklinie Jan Brzechwa - Wiersze i bajki Gilbert Delahaye - seria o Martynce Dimiter Inkiow - Ja i moja siostra Klara Czesław Janczarski - Miś Uszatek Janosch - Ach, jak cudowna jest Panama; Ja ciebie wyleczę, powiedział

7 Miś Astrid Lindgren - Lotta z ulicy Awanturników Sam McBratney - Nawet nie wiesz, jak bardzo Cię kocham Nele Most, Annet Rudolph - Wszystko moje; Co wolno, a czego nie wolno Beata Ostrowicka - Lulaki, pan Czekoladka i przedszkole; Ale ja tak chcę Joanna Papuzińska - śpiące wierszyki Julian Tuwim - Wiersze dla dzieci Wojciech Widłak - seria o panu Kuleczce Wiek 4-6 lat: Florence and Richard Atwater - Pan Popper i jego pingwiny Hans Christian Andersen - Baśnie Wanda Chotomska - Wiersze, Pięciopsiaczki Carlo Collodi - Pinokio Waclaw Čtvrtek - O gajowym Chrobotku; Bajki z mchu i paproci Astrid Lindgren - seria o Pipi Pończoszance, Emil ze Smolandii Hugh Lofting - seria o Doktorze Dolittle Kornel Makuszyński - Przygody Koziołka Matołka Małgorzata Musierowicz - Znajomi z zerówki Alan A. Milne - Kubuś Puchatek, Chatka Puchatka Renata Piątkowska - Opowiadania z piaskownicy; Nie ma nudnych dni Małgorzata Strzałkowska - Leśne głupki; Wierszyki łamiące języki Danuta Wawiłow - Wiersze Wiek 6-8 lat: Heather Amery - Mity greckie dla najmłodszych Marcin Brykczyński - Ni pies, ni wydra Jan Brzechwa - Pchła Szachrajka; Szelmostwa Lisa Witalisa Kamil Giżycki - Wielkie czyny szympansa Bajbuna Mądrego Frances Hodgson Burnett - Mała księżniczka Tove Jansson - seria o Muminkach Ludwik Jerzy Kern - Wiersze Astrid Lingren - Dzieci z Bullerbyn; Mio, mój Mio Gerald D. ONan - Mrówka Andy Anna Onichimowska - Najwyższa góra świata Anna Sójka - Czytam od A do Z

8 Małgorzata Strzałkowska - Rady nie od parady, Wiersze, że aż strach Opracowała: Aneta Sokół Literatura: Czechowski J., Literatura dziecięca. w: Życie Szkoły, nr 5/2007 Molicka M., Bajki terapeutyczne, Poznań 1999r. Ortner Bajki na dobry sen Warszawa 1995r. Wajda A. Metodyka i organizacja czytelnictwa Warszawa 1983r. D. Siemek: Problemy wychowawcze wieku przedszkolnego, Warszawa 1982