MOOCS WYZWANIE DLA SZKOLNICTWA WYŻSZEGO. Masowe kursy internetowe MOOCs, szkolnictwo wyższe

Transkrypt

1 dr Agnieszka Krzętowska Wyobraźnia jest ważniejsza od wiedzy, ponieważ wiedza jest ograniczona Albert Einstein MOOCS WYZWANIE DLA SZKOLNICTWA WYŻSZEGO Słowa kluczowe Masowe kursy internetowe MOOCs, szkolnictwo wyższe Streszczenie Artykuł prezentuje genezę i perspektywę rozwoju masowych kursów internetowych MOOCs, dostępnych na platformach Coursera, Udacity i EDX oraz ich możliwy wpływ na rozwój szkolnictwa wyższego. Key words Massive Open Online Courses MOOCs Abstract This paper presents the origins and prospects of the MOOCs available on platforms Courser, Udacity and EDX and their possible impact on the development of higher education. Wstęp Upowszechnienie Internetu powoduje zmiany w całym systemie edukacyjnym. Głównymi źródłami wiedzy nie jest już profesor i podręcznik. Jedną z nowych możliwości wykorzystania zasobów i możliwości technicznych Internetu do podnoszenia kwalifikacji i kształcenia stały się Masowe kursy internetowe MOOC. Bezpłatne zajęcia prowadzone według programów najlepszych uczelni na świecie, takich jak Massachusetts Institute of Technology, Harvard University, Berkeley Jest to zjawisko całkiem nowe, dynamicznie się rozwijające. Nie zostało jeszcze dokładnie zbadane i opisane. Główne platformy MOOCs to Coursera, Udacity i EDX.

2 1. Historia powstania Moocs Materiały edukacyjne w Internecie po raz pierwszy znalazły się w roku 1999, opierały się głównie na materiałach tekstowych. Dopiero w miarę zwiększania możliwości technicznych, przepustowości sieci tekst uzupełniano zdjęciami i filmami. Termin MOOCs pojawił się po raz pierwszy w 2008 roku. Prekursorem MOOcs był Sebastian Thrun, profesor z Uniwersytetu Stanforda, który postawił tezę że przyszłość szkolnictwa wyższego opierać się będzie przede wszystkim na Internecie. Dzięki jego staraniom w 2011 roku otwarty został pierwszy bezpłatny akademicki kurs online Wprowadzenie do sztucznej inteligencji. Kurs od razu zyskał ogromną popularność, jako bezpłatny i łatwo dostępny. Zgłosiło się 160 tysięcy osób ze 190 krajów, wszyscy zostali przyjęci, a wykłady profesora Thruna zostały przetłumaczone przez wolontariuszy i są dostępne w 44 językach. Kolejnym ważnym wydarzeniem w historii powstania MOOCs jest ogłoszenie przez prestiżową gazetę The New York Times rok 2012 rokiem MOOCs. Zainteresowanie nowym zjawiskiem rośnie lawinowo. Jeszcze w tym samym 2012 roku powstają platformy oferujące MOOcs takie jak: Udacity, Coursera i EDX. W 2013 roku jest już zarejestrowanych ponad 100 kursów. W ciągu czterech lat od momentu pojawienia się pierwszego kursu zarejestrowało się miliony słuchaczy, którzy w większości przypadków za ukończenie kursu nie uzyskali żadnego certfikatu, a jedyną ich nagrodą za poświęcony czas i trud nauki jest satysfakcja z nabytych umiejętności i wiedzy oraz kontakt z innymi studentami, którzy posiadają wspólne zainteresowania. 2. Istota MOOC MOOC (massive, open, online courses) masowe, otwarte, kursy online prowadzone przez najlepsze światowe Uniwersytety. a. Masowe (massive) w kursie może uczestniczyć wielu studentów, liczba uczestników jest nieograniczona. Na niektóre z kursów zapisało się ponad 100 tysięcy osób. Nie ma wymagań wstępnych i studenci mogą wziąć udział w kursach, niezależnie od tego, gdzie mieszkają i jaka jest ich sytuacja finansowa. Zarejestrować się na kurs mogą także obcokrajowcy, seniorzy i dzieci. Jedyny warunek to dostęp do Internetu.

3 b. Otwarte (open) uczestnictwo w kursie jest bezpłatne. Niektóre uczelnie pobierają opłaty za wydawanie certyfikatów. c. Online nie ma obowiązku przychodzenia na zajęcia. Wszystko odbywa się za pośrednictwem Internetu. Jest to połączenie przekazu video, forum internetowego, interaktywnych materiałów, oraz tekstów. d. Kursy (Courses) łączą cechy tradycyjnych kursów z interakcją w sieci. Przeciętny koszt czteroletnich studiów uniwersyteckich w Stanach Zjednoczonych wynosi około 89 tysięcy dolarów. 1 Dlatego wiele osób poszukuje alternatywnych, mniej kosztownych metod zdobycia wykształcenia. Od czasu pojawienia się pierwszego MOOC w 2008 ten fenomen rozwija się na najlepszych uczelniach. Na poniższym rysunku przedstawiono rozwój MOOCs Rysunek 1. Liczba kursów MOOC Źródło: Opracowanie własne na podstawie Tylko w ciągu ostatniego roku zanotowany został dwukrotny wzrost liczby kursów. Trzeba pamiętać, że liczba kursów w 2013 roku może wzrosnąć ponieważ przedstawiony na wykresie stan dotyczy pierwszego kwartału 2013 roku. 1

4 Taka popularność nie dziwi, kursy dają możliwość dużej liczbie studentów nauki na prestiżowych uniwersytetach. Chociaż studenci nie uzyskują dyplomów i formalnych kwalifikacji, umożliwiają jednak zdobycie wiedzy, która pozwoli wspierać ich kariery. Liderami w przestrzeni Moocs są: Coursera, Udacity i EDX, chociaż zaczęły działać stosunkowo niedawno stanowią już w tej chwili konkurencję nie tylko dla tradycyjnych uniwersytetów, ale w ogóle dla systemu edukacji. Coursera to najbardziej rozwinięta platforma MOOCs. Na chwilę obecną, to jest pierwszy kwartał 2013 roku oferuje 210 różnorodnych kursów. Finansowanie kształtuje się na poziomie 22 milionów dolarów. Liczba współpracujących uczelni z Coursera wynosi 36, po ukończeniu kursu wydawane są certyfikaty podpisane przez instruktora. Na certyfikatach nie umieszcza się nazwy uniwersytetu. Udacity na pierwszy kwartał 2013 roku oferuje 15 kursów. Finansowanie kształtuje się na poziomie 15 milionów dolarów. Udacity nie współpracuje z uczelniami wyższymi, jego założycielem jest profesor Stanfordu. Kurs kończy się testem, na którego podstawie wydawane są certyfikaty. EDX na pierwszy kwartał 2013 roku oferuje 9 kursów. Finansowanie kształtuje się na poziomie 60 milionów dolarów. Liczba współpracujących uczelni z EDX wynosi 6 Na zakończeniu kursu wydawany jest certyfikat, na którym umieszczona jest nazwa uniwersytetu i EDX. Funkcjonuje jeszcze kilka innych platform zbliżonych do MOOCs, do największych z nich należą: Udemy i 2U. Nie możemy ich jednak zaliczyć do MOOCs, ponieważ pobierane są na nich opłaty za zapisanie się na kurs. Nie jest to zgodne z ideą MOOCs, według której uczestnictwo w kursie jest bezpłatne, pobierane mogą być tylko opłaty za wydanie certyfikatu. Większość kursów dotyczy informatyki, biologii, chemii, fizyki. Największą różnorodność oferuje platforma Coursera, która proponuje także kursy o tematyce humanistycznej. Platformy EDX i Udacity prowadzą mniejszą ilość kursów i są to elektroniczne adaptacje kursów tradycyjnych. Należy pamiętać, ż kursy na platformach MOOCs opierają się na tradycyjnym dorobku uczelni. Główną różnicą jest liczba uczestniczących. Z platformy Coursera skorzystało ponad 2 mln ludzi. W przypadku tak dużej liczby uczestników, problemem staje się sposób weryfikacji wiedzy. Musi być on w dużej mierze zautomatyzowany.

5 Uniwersytet Stanford oferuje kursy takie jak: Sztuczna Inteligencja, Wprowadzenie do baz danych (92000 zarejestrowanych studentów, ukończyło 7000). W pierwszym kwartale 2013 uczelnia planuje uruchomić 13 kursów, w tym: Anatomię, Kryptografię, Teorię gier, Przetwarzanie języka naturalnego. Większość istniejących MOOCs oferuje kursy trwające zazwyczaj kilka tygodni, rocznie odbywają się dwie lub trzy edycje. Student może korzystać z szerokiej gamy mediów oraz interaktywnych narzędzi internetowych do współpracy z innymi uczestnikami. Mogą to być wykłady wideo, online, fora dyskusyjne, blogi, i serwisy społecznościowe, takie jak Twitter i Facebook. W system Moocs oprócz uczelni amerykańskich zaczęły włączać się uniwersytety z całego świata. Do nich należą między innymi:. Berkeley, Harvard, Massachusets Institute of Technology, University of Texas, University of Toronto, McGill University, Wellesley College, Delft University of Technology, Ecole Polytechnique Federale de Lausanne, University of Tokyo, University of Edinburgh, Universiteit Leiden, University of Copenhagen, Universitat Autonoma de Barcelona, Munich University, Australian National University. 3. Kierunki rozwoju MOOCs Dostarczenie systemu MOOCs dla tak ogromnej rzeszy zainteresowanych jest ogromnym wyzwaniem technologicznym, platformy muszą być dostępne dla studentów przez cały czas i w związku z tym wymagają nowoczesnych rozwiązań i technologii, związanych z oprogramowaniem aplikacji, Cloud computing i innych. Potrzebni są kamerzyści, projektanci, specjaliści, informatycy. Bardzo istotnym problemem jest rozwiązanie kwestii praw autorskich. Kolejnym nierozwiązanym dotychczas problemem jest sposób monitorowania i weryfikacji osiąganych przez studentów postępów w nauce. Nie zostały również wypracowane metody ochrony przed plagiatami i ściąganiem. MOOCs są odpowiedzią na nowy cyfrowy świat, w którym ludzie za pośrednictwem Internetu mają dostęp do olbrzymiej ilości informacji. Bezpłatne, otwarte kursy online stały się ekscytującym i jednocześnie niepokojącym dodatkiem do krajobrazu Szkolnictwa Wyższego, podważają ustalone przez lata poglądy o dostępie do wysokiej jakości nauczania uniwersyteckiego. Jako główne czynniki, które spowodowały tak gwałtowny wzrost MOOCs eksperci wskazują, nowoczesne technologie i eksplodujące koszty tradycyjnych uniwersytetów.

6 MOOCs dotarły do punktu, w którym coraz więcej instytucji uznaje, że jeśli nie można tego trendu pokonać lub zignorować, to należy się do niego przyłączyć wykorzystując istniejące struktury, albo tworząc konkurencyjne (np. brytyjski Futurelearn). Bardzo ciekawym problemem jest badanie zapewnienia jakości przez MOOCs. Jak dotąd nie zostały jeszcze wypracowane żadne metody, nie ma także zbyt dużo informacji na ten temat. Z dostępnych statystyk wynika, że Udacity przyjmuje 2 profesorów na 100). Niedawno rozpoczęto badania dotyczące sposobów funkcjonowania MOOCs i ich znaczenia w tradycyjnym szkolnictwie, których efektem ma być m. in. analiza porównawcza efektów kształcenia realizowanego tradycyjnie i poprzez kursy on-line. 2 Do tej pory nie został rozwiązany problem finansowania, uniwersytety nie stworzyły jeszcze trwałego modelu biznesowego MOOCs. Co prawda platforma Udacity otrzymuje wsparcie finansowe z korporacji takich jak Google dla rozwoju technologicznie zaawansowanych kursów. Platforma Coursera za opłatą udostępnia potencjalnym pracodawcom nazwiska najbardziej aktywnych i najlepszych studentów. Niestety na chwilę obecną te środki nie wystarczają na pokrycie kosztów tworzenia i obsługiwania isniejących platform i kursów. Przygotowanie jednej godziny zajęć MOOCs wymaga 150 godzin pracy. Wyprodukowanie kursu MOOCs na wysokim poziomie wymaga wielu nakładów. MOOCs używa wielu narzędzi takich jak: blogi, internetowe fora dyskusyjne, Twitter, tagi, wymiany dokumentów. Istotą kursu jest oczywiście wykład, przekazywany za pomocą wideo. Dobrze przygotowana produkcja jest złożona, czasochłonna i bardzo kosztowna. Wydaje się jednak, że MOOCs nie będzie w stanie zastąpić tradycyjnych uniwersytetów. Jak podkreśliła Susan Holmes profesor statystyki ze Stanfordu: nie jest możliwe ukończenie Uniwersytetu Stanforda i uzyskanie dyplomu online, podobnie jak Facebook nie jest w stanie zastąpić życia społecznego. 3 Trudno też sobie wyobrazić, aby młodzi ludzie zamiast życia studenckiego w murach uniwersytetów i akademikach, wybrali siedzenie przed ekranami komputerów w domach

7 Ciągle nie wiemy jak ten eksperyment będzie działać i jaką rolę MOOCs odegra w dziedzinie szkolnictwa wyższego. W szczególności jak wpłynie na finansowanie szkolnictwa wyższego, na koszty studiowania które są bardzo wysokie. Jest bardzo prawdopodobne, że jesteśmy świadkami rewolucji w systemie szkolnictwa wyższego. Czas pokaże jaką drogą będzie rozwijać się coraz bardziej popularny w Stanach Zjednoczonych i rozprzestrzeniający się na cały świat system Moocs, czyli Massive Open Online Courses. Bibliografia: Marcin Zaród Otwarte kursy internetowe w edukacji przyrodniczo-technicznej